ERDI-AHOZKOTASUNAREN LITERATUR ESTILOAZ - Euskaltzaindia
ERDI-AHOZKOTASUNAREN LITERATUR ESTILOAZ - Euskaltzaindia
ERDI-AHOZKOTASUNAREN LITERATUR ESTILOAZ - Euskaltzaindia
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
22 EUSKERA - XXXIV (2. aldia)<br />
kasa marrazko adierazpide berria asmatu zuen, izkribukera berria. Hala<br />
dio A. Zavalak:<br />
"Bertso sumatzen, bere gisa, garia jotzeko kuartuan aritzen zan, ta,<br />
bertsoa sumatu-alean, telIa-puska batekin paretan arrastoa egiten zuan...<br />
Gero... (idazkaritza egiten ziona etorritakoan) garia jotzeko kuartora<br />
joaten ziran, ta an, arrastoaren aurrean, Udarregi sumatutako bertsoak<br />
esaten hasten da, ta Jose Txiki eskribitzen. Gero, onek betetako<br />
papera, inprentara eramaten zuten" (9).<br />
Gogoan hartzeko gertakizuna hauxe: idazkeraren legez eta moldez<br />
ari beharrak eramaten du bertsolaria, idazkeraren kideko sistema bat,<br />
bitxia bezain harrigarria, asmatzera. Ahozkoaren eta idatzizkoaren artean<br />
bertsolariak amore dagio idazkerari, guztizko argitasunez erantzun praktiko<br />
bat aurkituz.<br />
Adibide soil hauek, zabalagoko ikuspegi batzuren aurrean jartzen<br />
gaituzte: idazkeraz baliatzearen aurrean, bai norberaren mailan, bai [amiliaren<br />
eta taldearen mailan, bai ofiziokoen lanordutako mailan. Lumaz<br />
idazten jakin beharra zegoen, argitalpenen itxurapean zetorren joera berriari<br />
erantzuteko. Eskema metrikoak errespetatuz idazten ikasi aurretik,<br />
ortografia konbentzionala ikasi aurretik, eta abc sistema ikasi aurretik ere,<br />
eginik zegoen idazkeraren kultur hautapena.<br />
2. Argitalpenak<br />
Eskuizkribuek baino areago eragiten dute argitalpenek estilo berriago<br />
baten sorkuntzan. Testu inprimatuetan him modalitate aukeratuko genituzke:<br />
bertso-paperak, aldizkaritako testuak eta liburuskak.<br />
Moldiztegian inprimaturiko testuek, tirada bat izaten dute, eta ale<br />
asko izan ohi dira eskuarki testu bakoitzarenak. Honek zabalkunde ezin<br />
hobea dakarkio testugintzari, leku askotara iristeko, eta denbora luzean<br />
irauteko ahalgoa paperak eskuratzen duenez. Eta publikotasuna ere hartzen<br />
dute idazlanek argitaratzeari esker, modako joerak bermatuz eta<br />
beste zaharragokoak baztertuz. Hitz batean, estilo berri baten ezaugarriak<br />
markatuz.<br />
(9) Id.: Udarregi bertsolaria, in "Auspoa", 56 z., "Izarra", Donostia, 1966, 54 or.<br />
"Banan Jose Txikik joaterik etzeukanean-edo, Udarregi bera jeixten zan Usurbilla, eskuan<br />
makil bat artuta, eta paretako arrastoak makillan ekartzen zituan. Ta makillari begira esaten<br />
zizkion bertsoak Jose Txikiri" (56 or.).
Change language