ADB Toolkit: Unpacking the ADB — Khasi Version - Bank ...
ADB Toolkit: Unpacking the ADB — Khasi Version - Bank ...
ADB Toolkit: Unpacking the ADB — Khasi Version - Bank ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
14 Ka <strong>ADB</strong>: Ka Lad ban kham sngewthuh ïa ka Asian Development <strong>Bank</strong><br />
Ki loan kat kum ki tnat treikam (2004)<br />
Ki lynti syngkien, ka kit ka bah bad ka pathai khubor.<br />
US$ (million) % jong ka jingairam<br />
ha ka shisnem<br />
(Transport and Communications) 2,031 38.4<br />
Ki Bor met kum ka ding, ka um bad kiwei kiwei de. (Energy) 762 14.4<br />
Tnat treikam ba kyllum (Multisector )<br />
Bishar-khadar, rukom pynïaid ïa ka ioh ka kot, bad ka aiñ<br />
651 12.3<br />
paidbah (Law, Economic Management, & Public Policy) 584 11.0<br />
Bei tyngka (Finance) 338 6.4<br />
Ka Thoh- Ka pule (Education)<br />
Ka Koit-ka khiah, Ka bam ka dih, & Ka imlang sahlang (Health,<br />
278 5.2<br />
Nutrition, & Social Protection)<br />
Ka rep ka riang bad ki mar khyndew (Agriculture and Natural<br />
273 5.2<br />
Resources) 199 3.8<br />
Ki kharkhana bad khaïi pateng (Industry and Trade)<br />
Ka Um bam um dih, painkhna, nala bad rukom pynïaid ïa ki<br />
148 2.8<br />
jakhlia (Water Supply, Sanitation, & Waste Management) 30 0.6<br />
Total 5,293 100.0<br />
Tynrai (Source): <strong>ADB</strong> website (http://www.adb.org/About/glance.asp).<br />
Ki Loan na ka bynta ki projek paidbah (Loans for public sector projects). Ka jingthmu ba kongsan jong ka<br />
<strong>ADB</strong> ka long ban ïarap bei tyngka paidbah na ka bynta ki projek– khamtam eh ia ki projek ba heh ba ïadei bad ki<br />
kam pynbha na ka bynta ki kam pynroi – jong bor ding, kit ka bah, pathai khubor, bad ka rep ka riang. Ka nuksa jong<br />
kum kine ki kam ki long ki jing ïarap kiba ïadei bad ka jingshna bad tei ïa ki surok, jingkieng, sainar pathai khubor,<br />
ki dam pynmih bor ding elektrik, jaka sam bor ding, projek jong buh umphniang (petrol) bad gas, bad prokram ring<br />
um na ka bynta ka rep ka riang. Kine ki jaid projek barabor ki long kiba kham ma ha kaba ïadei bad ka<br />
jingktah ïa ka mariang bad kumjuh ruh ïa ki trai shnong kiba shong ha jan jong kito ki jaka kiba ka projek<br />
ka pyntreikam.<br />
Ki loan jong ka Prokram (Program loans). Ka jing ai loan jong ka <strong>ADB</strong> na ka bynta ki prokram ka la sdang naduh<br />
ki por u snem khyndai phew (1990). Ha kaba ïadei bad ki ram jong ka prokram, ki sorkar jong ki ri shimram ki ïoh<br />
ki loan kyllum (lump sum loan) na ka bynta ban ïarap ïa ki na ka bynta ban pyntreikam ïa ka aiñ ban pynbha ïa ki<br />
rukom treikam ha kino kino ki bynta, kum ha kaba ïadei bad ka um lane ka bor ding, bad da kaba pyntikna ba kane<br />
ka bynta la pyntreikam ha ka rukom ba dei. Lyngba kine loan ka <strong>ADB</strong> ka la lah ban pyntreikam ïa ki jingthmu jong<br />
ka ban kyntiew laitluid ïa ki ïew khaïi pateng (market liberalization ideology )jong kine ki ri. Barabor, kine ki<br />
jingïarap ban kylla ki long ru ki lad ha ka ban ïarap ïa ki riewshimet/seng shimet ban shim bynta bad pynïaid ïa kino<br />
kino ki bynta (sectors) kiba ju pynïaid da ka sorkar pdeng ha mynshuwa.<br />
Ki Loan na ka bynta ki projek seng shimet/riewshimet (Loans for private sector projects). Ka <strong>ADB</strong> ka ai loan<br />
tang khyndiat, hynrei kham bun, shah (percentage) na ki loan jong ka sha ki seng shimet (private companies) na ka<br />
bynta ki projek kam pynroi ha DMC. Kumba ka long mynta, ïa ki loan la mang na ka bynta ki kam projek pynbha<br />
bad ki kam bei tyngka. Ha u snem 2004, ka <strong>ADB</strong> ka la mynjur $807 million na ka bynta ki kam ba la pynïaid da ki<br />
seng/riew shimet, kane ka long ka jingkiew kumba 49% ha ka ban ïanujor bad ki jingïarap jong ki snem ba la leit.