ADB Toolkit: Unpacking the ADB — Khasi Version - Bank ...
ADB Toolkit: Unpacking the ADB — Khasi Version - Bank ...
ADB Toolkit: Unpacking the ADB — Khasi Version - Bank ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ka <strong>ADB</strong>: Ka Lad ban kham sngewthuh ïa ka Asian Development <strong>Bank</strong> 13<br />
3<br />
Ka Nongrim <strong>the</strong>p tyngka ha ki jingpyntreikam jong ka <strong>ADB</strong><br />
(The Basics of <strong>ADB</strong> Investments)<br />
Kumno ka <strong>ADB</strong> ka treikam<br />
Ka <strong>ADB</strong> ka ai jingïarap ïa ki Ri ba dang kiew shaphrang ha ki bynta jong ka Asia-Pacific lyngba ka jingai ram ha ki<br />
sut kaba rit, ki loan ba lah ban shim por ban siew suki pa suki bad ki jait scheme ne grant. Ka <strong>ADB</strong> ka bthah ruh ïa<br />
kine ki ri halor ka ïoh ka kot bad ka roi ka par ha ka imlang sahlang. Ïa kine ki jingïarap la ai sha ki sorkar jong ka<br />
ri bad sha ki seng shimet (private companies), hynrei ïa kum kine ki jingïarap ym lah ban ai ha uno uno u briew ba<br />
treikam marwei shimet.<br />
Harum ki dei ki jaid bei tyngka kiba ka <strong>ADB</strong> ka tyrwa sha ki Developing Member Countries (DMCs):<br />
● Ki lad bai seng ba ju lah ban ioh (Ordinary Capital Resources). Kumba hynniewphew san percent<br />
(75%) jong ka jingairam jong ka <strong>ADB</strong> ka dei ha ka rukom jong ka Ordinary Capital Resources (OCR).<br />
Ki loan jong ka OCR barabor ki long na ka bynta 15-25 snem, ki don ka shah kat kum ba la pynïad da<br />
ka ïew khaïi tyngka bad ïa kane ka ram la ai sha ki DMC kiba la kham kiew ha ka liang ka ïoh ka kot.<br />
● Asian Development Fund (ADF) 1 . Kane ka jingkynshew ba kyrpang la sdang ha u snem 1973 kum ka<br />
atiar na ka bynta ban ai ram kylliang ïa kito ki dkhot kiba kham duna ha ka ïoh ka kot. Ïa kino kino ki<br />
projek kiba ka ADF ka ai loan, la ju ai kham bun por ïa kine ki ri ban siew ïa kine ki loan (ka por ha<br />
kaba ïa kine ki loan lah ban siew ki long 32 snem2 , kane ka kynthup ïa phra (8) snem kylluid ha kaba<br />
ki ri shimram kim donkam ban siew sut), bad lada donkam, ka sut ka long ha ka dor ka ba rit (1% -<br />
1.5%). Ïa kum kine ki jaid loan la ai tang sha kito ki dkhot kiba duk bha. Don katto katne ki ri kiba ïoh<br />
khleh lang ïa baroh ar jaid ki loan, ka OCR bad ADF.<br />
Ïa ka tyngka na ka bynta ka ADF la ïoh lyngba ka jingkular ai synniang (kaba ïaid kumba saw (4) snem) na ki dkhot<br />
jong ka thaiñ (regional) bad kumjuh ruh na kito ki dkhot ki bym dei na ka juh ka thain (non-regional). Kane ka jingai<br />
synniang la tip kum ki “jingpyndap biang” (Replenishments) ha kaba la rai hadien ka jingïakut hapdeng ki ri synniang<br />
bad ka <strong>ADB</strong>. Kine ki jingïakut ki <strong>the</strong>w ïa ka jingkynshew (kiba ki dkhot kin synniang) bad kumjuh ruh ïa ki kyndon<br />
kiba kine ki dkhot kin buh kum ka dak jong ka jingsynniang jong ki. Kat kum ka “jingpyndap biang” ba khyndai (9th Replenishment) 3 jong ka ADF, 27% jong baroh ki jaid jingïarap ba mynta jong ka <strong>ADB</strong> ki wan na kane ka “jing<br />
pyndap biang ba khyndai” bad 24 tyllli ki ri ki ïoh ïa kine ki jingïarap.<br />
Kumno ki nongshimram ki pyndonkam ïa ki jingai ne ke fund jong ka <strong>ADB</strong>?<br />
Ka <strong>ADB</strong> ka ai ki loan bad ki grant sha ki DMC na ka bynta ki kam pynroi. Ka sut na ka bynta kine ki loan ka kham<br />
duna ban ïa kito ki ram kiba ai da kiwei pat ki bank. Na ka bynta kino kino ki loan, ka <strong>ADB</strong> ka bei tyngka na ka bynta<br />
katto kane bynta, bad ki nongshimram ki dei ban pynbiang bad pyni ïa ki wei pat nong bei tyngka nalor ka <strong>ADB</strong>. Ka<br />
bynta kaba ka <strong>ADB</strong> ka bei tyngka, barabor ka long, kham bun ban ïa kiwei pat ki para bei tyngka.<br />
Ka long kaba kongsan ban buh dak ba ki nongshimram/ri shimram ki dei ban siew ïa ki loan kiba ka <strong>ADB</strong> ka<br />
ai ryngkat bad ka sut. Ïa ka sut dei ban siew wat lada ka projek lane prokram ka long kaba seisoh ne duhnong.<br />
Namarkata, ha kaba khatduh ïa ka lyngkor barabor hap ban siew da ki trai shnong.<br />
La shem da ki seng kiba peitkhmih bniah ïa ki kam jong ka <strong>ADB</strong> ba barabor ki projek bad prokram kim long kiba<br />
seisoh bad barabor kim ju ïarap ïa baroh ia kaei ba ka thmu. Kawei ka nuksa ka long ha ka ban rat dyngkhong ïa ka<br />
jingduk ha ka thain Asia-Pacific. Ka long kaba kongsan ban buh dak ba wat ka Operations Evaluation Department<br />
(OED) jong ka <strong>ADB</strong> ruh ka mynjur ba bun na ki projek jong ka <strong>ADB</strong> kim long satia kiba seisoh lane wat lada seisoh<br />
ruh ki long tang katto katne.