Jaso - Eibarko euskara

98
Mikel Sangroniz
BATAIOAK ORAIN 100 URTE
Jaio ta lehenbait-len egiten ziran Bataioak. 24 orduren barruan.
Umiaren jaiotza orduan, medikua egoten zan etxian eta berari laguntzen gobernatzaillea. Geruago
parterak agertu ziran. Hauen artean lehenengoetako bat Geronima izan zan.
Gobernatzailliak Eibarren taldetxo bat osotzen zuten. Emakume oso ezagunak ziran. Beren
eginbeharra hauxe zan: familia euki eban emakumeari lagundu bere garbikizunetan, umetxoaren
zainketan eta bardiñ osagilleari. Erdi enfermera ziran. Experientzia eta begi askokuak.
Orduan, jakiña, etzegoan maternidaderik. Etxeko giroan jaiotzen ziran umetxoak. Medikuen artean
oso aipatuak ziran Don Vicente Agirre, bere seme Don Ciriaco, Don Federico Muguruza, Berraondo
jauna eta abar.
Juan zan gizaldiaren azkenetan hauek ziran gobernatzaille batzuk: Fermina, atai zaharrian bizi zana;
Basilia Sorgo, Mendaron andria: Maria Silleria; Maria Agustina Makalarronekua eta beste batzuk.
Danak jakitunak bere arloan eta esperientzi haundikoak.
Bataioa ospatzean, gobernatzailleak eruaten eban umetxoa eleizara, Aita-amabitxiak –padrinoakaurretik
juan ohi ziran eta aita ta gobernatzaillea umetxoarekin atzetik. Pañuelo sedazko apaiñ bat
zaroian gobernatzailleak bere beso buruan eta hantxe magaltzen zan umetxoa.
Bataioa bakarka ospatu ondoren alderantziz etortzen ziran etxera: lehenengo umea gobernatzailleak
zaroiala eta aita, gero padrinuak. Ama etzan juaten bataiora.
Handik zortzi bat egunera, bai, egiten eban elizan sartzea. Ordurarte, ziur asko, kalera urten gabe
egon ohi zan. Eta umetxoa berdiñ.
Elizan sartzerakuan, kandela bat zaroian amak berakin. Eliz-atarian, kandela piztuta zeukalarik,
apaizak otoitz bat egiten eban eta apaizaren estolari ikutuaz, umetxo ta kandela piztuakin sartzen zan
elizan. Karmengo Amaren aldare aurrean belaunikatuta egongo zan apaizak otoitz egiten eban
bitartean, eskerrak emanaz amatasunaren dohaiagaitik. Dena bukatzen zan ur bedeinkatua ixuriaz
umetxo ta amarengan eta bedeinkatuaz biak Irutasun Deunaren izenean. Ameri, familia izan ondoren,
bisita egiten jakuen erregalua eruanaz. Geihenetan, oillo bat izaten zan errregalo hau. Edo Jerez botillia
eta baita ere txokolatia bolauekin.
Oilluak, orduan, erosi leikezen Isasiko Oillo lokia izeneko etxian eta baita be Salandesian, Plaza
Barrixan.
Revista Eibar, 81eko martixa