Jaso - Eibarko euskara

Eibarko euskeriaren unidade didaktikua
RAKETIA HARTU TA MUNDUA EZAGUTZERA
(...) Toni, Petri ta beste raketista askorekin akordau dira. Baiña oin dala urte batzuetako historixia
kontau deskuenak, Eibarko izena hortik zihar zabaldu daben Kanpeonatoko honek androk izan dira:
Avelina Zamakola, Agustina Elorza, Pepita Mentxaka, Ines Badiola, Nati Lopez “Eibarresa”, Maite
Gorrotxategi “Ermua”, Nieves Bereziartua, Maria Luisa Larreategi “Tegi”, Angelita Alberdi, Tere
Nazabal “Elo II”, Maria Luisa Alberdi eta Paulita Lamarain. Euren memorixiakiñ probia egin ta hau
kontau deskue.
“Astelena frontoian jokatzen genduan ta, jokatu aurretik, frontoia eskobatzia tokatzen jakun. Gero,
pelotiak frontoittik ihes egitten bazeskun, haren billa juan bihar”.
“Fernando “Tximiñua” gure entrenadoria izan da ta enkantadoria zan benetan. “Kabitzeko ikasi
biozue” esanda, frontoiari neurrixa hartzeko, Elgoibarkuan be ibilli giñan”.
“Guri dirua kostatzen jakun, raketiak erosi ta frontoia be pagau egin bihar zalako. Halan da guzti
be, momentu libre bat euki ezkero, pelotiari jotera juaten giñan. Afiziñua zan guria; paretia zeguan toki
guztietan jokatzen genduan”.
“Pelotiak zesta-puntan edo palian erabiltzen diran antzerakuak ziran, pixkat txikixaguak, baiña
fuertiak. Raketiak pe tenisekuak baiño fuertiaguak ziran ta rebotiakin jokatzen genduan. 31 metruak
ziran neurririk egokixena”.
“Beti zuriz ibilli izan gara, gerriko gorrixakin edo urdiñakin. Kasu bat dago, enpresa batena, blusa
gorrixa ta urdiña erabiltzen ebena. Politikia zala ta, Sevillan, “rojas y azules” deitzetik “coloradas y
azules” deitzera pasau giñan”.
“Batzuk aurrelarixak ta bestiak atzelarixak giñan, pelotarixak moduan. Kinieletan diru asko
jokatzen zan: egon dira kasuak herentzia jokatu dabena, ez berarena bakarrikan, hiru arrebena be
tartian sartu dabenak”.
“Publikua oso txarto portatzen zan gurekin, kinielak zirala ta ez zirala. Aldiak be badagoz frontoi
batetik bestera, ta Valentzian Bartzelonan baiño gehixago sartzen ziran gurekin”.
“Estatu osuan Eibarkuak giñan destakadienak, ta gero Mallabixan be kantera politta zeguan.
Bartzelonako “Txiki” frontoian kanpeoi etara giñan, bai parejetan, baitta taldian be”.
“Madrilen neguala 400 pezeta irabazten nittuan hillian. Año 35ua edo izango zan, ta pentsioa 8
pezeta kostatzen jakun ta hortik dirua bialdu eitten neban etxera. Etara kontuak!”
“Frontoiak Sevillan, Madrilen, Bartzelonan, Valentzian, Cordoban, Kanariasetan... zeguazen ta
danetan ibilli giñan. Francoren gobernua Salamancan ta Burgosen egon zanian, hango frontoiko
inauguraziñuan guk hartu genduan parte. Dirua irabazi, iñortxok pez; Mejikon ibilli ziranak igual
ahorratuko zeben zeozer”.
Hamalau urtekin juan nintzan Bartzelonara jokatzera; 13 ta 14 urtekiñ asko juan giñan etxetik.
Brasilen kolgauta geratu ziranak pe egon ziran, eskerrak ni ez nintzala animatu, juateko toreruak baiño
gehixago eskatzen nebala esan estan-da.
“57an Mejikon eta La Habanan ibilli nintzan. Baten, goguan daukat, jokatzen geuazela, zaratia
haundixa zelan entzun genduan. Bonbia zan, Fidelek botatako bonbia”.
“Dan danak ez, baiña asko ta asko ezkondu arte ibiltzen giñan. Gero, gizona zelosua jartzen zalako
edo... lagatzeko erabagixa hartzen genduan”.
“Telebisiñuan propagandia azaltzen zan, neskiak deportia eittia sanua zala ta esaten zebana. Gero,
Moscardó generalak, Deportietako Delegaua zanian, nesken frontoiak ixteko asmuakin, fitxa gehixago
ez eitteko agindua emon zeban”.
“Seguritate Soziala ez genduan pagatzen baiña, horren tokixan, “utilidades” izeneko apartaduan
laga bihar izaten genduan soldataren zatixa. Gaur egun, horrek ez daka iñungo balorerik; hortik ez jaku
ezer geratu”.
“Orduko frontoietan gero ziniak eta garajiak zabaldu ei dittue”.
...eta kitto, 94-VI-22.
81