Jaso - Eibarko euskara

70
Mikel Sangroniz
Bidebarrieta ta Ibarkurutzia birrinduta geldittu ziran. Arrateko elixiak be kalte haundixa izan zeban;
dana dala, Amabirjiñari ez jakon ezer pasau, milizianuak Amabirjiñia ospittalian gorde zebelako.
Apirillaren 24ko bonbardeuaren ostian, Eibar sutan egon zan. Antxon Etxeberria ta Juan Manuel
Vazquezek egindako lanian agertzen dan informaziñuaren arabera, sua sortzen zeben bonbak bota
zittuen abioietatik. Baiña orduan egunian Eibarren egondako lekuko batzuk diñuenez, ez zan halako
bonbarik izan. Mola jeneralaren tropak sua emon zetsen herrixari, behin Eibar hartu ta gero. Era
guztietara, Eibar zihero erreta geldittu zan.
Hurrengo egunotan, propaganda ikaragarrixa egin zan. Eibar gorrixak erre zebela esan izan zeben.
Tebib Arrumi gatxizeneko kazetarixak emondako parte baten horixe esaten zan, milizianuak emon
zetsela su Eibarko etxe ta lantegixeri.
Tropa Nazionalak apirillaren 26xan hartu zeben herrixa. Arrate aldetik karlistak bajatu ziran;
Elgetatik, marrokiarrak; Maltzagatik, Flechas Negras izenekuak, naparrak gehixenak. Mola ta Solchaga
jeneralak bertara heldu ziran, gaiñera. Argazki batzuetan ikusi leikianez, Franco bera be Eibarren egon
zan.
Batzuk hanka egin zeben Bizkaira. Arrate inguruan 600 bat miliziano egongo ziran. Horrek be ospa
egin zeben, Gernikan kontzentraziñua zekelako. Baiña Gernika 26xan bonbardeau zeben.
Eibar ta Bizkaiko zatirik haundiña hartu zebenian represiño neurri gogorrak hartu zittuen. Antxon
eta Juan Manuelek aztertutako datuen arabera, maietzaren 3rako udal frankistia antolatuta zeguan.
Hainbat leku ta kaleren izenak aldatu egin zittuen. Udaletxeko funzionarixuak ta eskoletako
irakasliak bota egin zittuen euren lanpostuetatik. Euskeriaren kontrako arauak ezarri zittuen.
Baiña, horrekin batera, Francoren Gobernuak gerran ibillittakuen kontrako represiñua ipiñi zeban
martxan. Milizianueri kartzela edo heriotz zigorra ezarri jakuen. Ley de Responsabilidades Politicas
izeneko legia indarrian sartu zan. 1934ko urriko reboluziñuaren aldeko mogimenduan parte hartu
zebenen kontrako juiziuak egin ziran, nahiz eta kartzelan egonda gero amnistiatuta egon. Jente asko
egon izan zan Eibarren 1934ko reboluziñuan sartuta. Dana dala, diligentzia mordua zabaldu zan jente
askoren kontra, baiña espediente asko bertan behera laga zittuen.
Oier Narbaiza,...eta kitto! 97-IV-25.