Jaso - Eibarko euskara

46
Mikel Sangroniz
SINTAXIA:
- Helburuzkuetan (zertarako galderari erantzutzen detsenak):
-T(z)iarren:Begixen bistatik kentziarren katamia salduko neuke.
-T(z)e alde(ra): Kalerako jazten dan goniari adar jote alde(ra) ibil-gonia deitzen jako Eibarren.
- Kausazkuetan (zergaittik galderari erantzutzen detsenak):
Zergaittik eze: ( oso zabalduta dago nagusixen artian, erderakadia emoten daben arren. Batzuetan
zergaittik eze ...lako be erabilli izan da)
Guardasola etara biharko dot zergaittik eze eguraldixa eurira dago.
- (e)netik: Aratoste eguna danetik koko jantzi dira gure gaztiak.
- Ixak eta: Ixak eta heldu garan, hasi gaittian jaten.
- Konparatibuak:
Lezko: Donostian lezko hariatzia dago Zarautzen.
Lezkotxe: Zuk lezkotxe liburua daukat nik.
Laiñ: Goserik ez, bizitzeko laiñ badakagu.
Aldian: Nere aldian gaztia zara zu, ederrori.(ez *gaztiagua)
Askokiñ hobia (...baiño): Amoko legatza, askokiñ hobia ostiangua baiño.
Aukeran haunditxua: Aukeran haunditxua da daukagun etxia. Lapikuari gatza, aukeran
gehitxo egin detsazu.
Uste (eze) ...la: Orrualari agintzaille bat da, uste eze bere bendian garala ostianguok.
Zein da.... balitz moduan: Pizarra onduan ipiñi zan zein da maixua balitz moduan.
- Konsekutibuak:
Haiñ...eze...-(e)n: Haiñ da adurtsua eze, Pepitxuak aterpia jartzen daben hari aitzeko, txipriztiñen
bildurrez.
- Kontzesibuak:
Alperrik: Alperrrik Marixak makillatu, berez bihar dau. (Marixak makillaz jo arren ez da
aldatuko)
Arren: Aditzakiñ: Gaiztua izan arren, ha idixa ondo zaindu genduan.
Izenakin: Pozik juango nintzake, dittudan urtiak-arren, euskerak hartzera.
Eginda be: Egiñahalak eginda be, biharra eziñ amaittu.
- Moduzkuak:
Egiñan puruan: Drogia egiñan puruan irabazi zetsazen diru guztiak.(=egiñaren egiñaz)
Lez, letz: Mundu guzurtixan aurrian, haundixa, baiña gizon le(t)z, hutsuna bat baiño gehixagoko
umia.
Zelan: Zelan ibiltzen diran botua kentzeko.
-(e)n moduan: Ezkondu bihar dan moduan.