Jaso - Eibarko euskara

- Perpaus sinplietan:
Horraittiok(an): Formaz adbersatibua da, baiña baieztapen bati indarra emoteko darabigu:
Horraittiok, etorri zara halakoren baten.
Barren: Aurkaritza markatzen dau: Hi, eibartarrak dittuk barren! (beste toki batekuak zirala uste
genduan). Hamarrak dira barren. (Goizegi edo beranduegi dala adierazteko)
- Perpaus alkartuetan:
eta juntagailluak badaka aldaeria: Enda
ez eze....be: Ez dirua, ez eze bizixa be han laga bihar izan neban. Gaur egunian halan erabiltzen
dogu: Dirua ez eze, bizixa be han laga bihar izan neban.
- Perpaus konpletibuetan:
–(e)la eta –(e)na, bixak darabiguz. –(e)na batez be ziur egon, jakiñ, ikusi... eta antzeko
aditzekin: banekixan azkenian txarto amaittuko zebana.
Eze: Esan zestan eze, ixak eta berandu etorren eta autua konpondu barik eukanez, bixamonian
emongo zestala agindutako liburua.
- Baldintzan: - T(z)era: Juliandiak, ona izatera, diru asko balixo izaten dau. (izan ezkero).
- Denborazkuetan:
Ostian: Partia entzun ostian erropak plantxau bihar dittut.
Lantzian behiñ: Lantzian behin juaten giñan eskolara.
Harik eta ...arte: Harik eta hill arte, eran deigun ardura barik.
Astian-astian: Astian-astian egitten dau agertu bat gurasuetara. (=astero. Baitta egunianegunian,
domekan-domekan...)
ESCUELA DE ARMERIAREN HASIERETAKO OROIPENAK
Eibarko euskeriaren unidade didaktikua
Ateak iriki zituan Escuela de Armeríak frontoi zaharreko etxean, 1913garrenengo Ilbeltzaren hasieran, 15 bat ikaslekin.
Nere grupoa sartu zan hurrengo urteko ilbeltzaren 2an, eta gu be 15 lagun inguru giñan, ba orduan ez zan oraingo
zaletasunik semeak Eskolara bialtzeko. Etxerik-etxe ibilli bihar izaten eban Don Julianek ikasle edo alumnuak billatzen.
Hiru gizon jator ziran gure maixuak frontoi zaharreko eskolan 1914garrengo ilbeltzaren hasieretan. Don Julian
Etxeberria, ta Toribio ta Pio Zulaika anai jatorrrak. Julian eta Toribio ziran klase teorikokuak, eta Pio tailarretako lanen
maixua.
Ez zan erreza Piondako , berak bakarrik, gu bezelako mutil pillua zaintzia, ba, danak bihotz onekuak izan arren, beti
okerkeriekin pentsatzen egoten giñan. Buelta emoten ebaneko hasten zan bateronbat kantatzen, orruaz edo barregarrikeriren
bat egiten, orduan bestiak poztutzen ziran eta armatzen eben jaleuakin, frontoi zaharreko atsuak balkoira urtetzen eben zer
jasotzen zan jakinguraz. Beste batzuetan, iñuxentiena gure arteko bialtzen genduan Zulaika jaunagana gezurrezko
enkarguakin, ta gure poza izaten zan ikustekua, gizajuari ezartzen eutsanian kulpa bako zigorra. Sarritan, hurren hartzen
ebana kastigatzen eban, ta pagatzen zituan danon kulpak gitxien eukanak.
Negu hotza eta gogorra izan zan urte hartakua. Egun batian, jarraituaz hotzak, geunden leiho guztiak itxita, ba orduan
ez zeguan dirurik estufarik erosteko, lanian, liman guk esaten genduan bezela. Pio beste bikin sutaixan guri zabalak
gertatzen zan, ta itxuraz ikatza ondo erre barik egon zalako, denok intosikatu giñan oxido de carbonokin. Lehenbizi nere
albuan jausi zan, txalan moduan, Agirregomezkorta ta gerotxuago beste bat; baiña Pio ez zan jausten kontuan sutaixan
egualako. Gure txilixuetara etorri zanian , pentsatzen eban gure aboziñaukeriren bat zala, ta hasi zan orruaka. Eskerrak
orduan goiko oiñetik jatxi zala Don Julian, ta leihuak irikiaz, etxera bialdu giñuezen danok, gure poz haundiakin.
ISASI, Argentinatik. Revista Eibar, 63ko apirilla.8.orr.
35