Jaso - Eibarko euskara

72
Mikel Sangroniz
inquieto,-a; movido,-a
curandero,-a sasimediku/ua/uak, sasimediku, petrikilo
osagille/ia/iak (g.er.),
sendagie/ia/iak (g.er.)
curar(se) osatu, sendatu (g.er.) sendatu
curarse en salud; armarse de quejas hartzekuak egiñ, hartzekoz bete (-en aurrean) neurriak hartu;
ante los demás (-en aurrean) hartzekoak egin
/ hartzekoz bete
dar a entender, advertir aitzen emon aditzera eman, adierazi
dar animos, alentar aixa emon adorea eman, arnasa eman
dar calabazas kulape emon ezezkoa eman (amodio kontuetan)
dar el dedo y tomar el brazo hatza emon eta besua hartu eskua eman eta besoa hartu
dar excesiva importancia afana emon afana eman
dar una paliza, vapulear blastiua/astindua emon, astindua/jipoia/egurra eman
blastiau, astindu
dar/recibir una paliza pasaria emon/hartu jipoia eman/hartu
darse cuenta, notar; acertar, adivinar igarri igarri, antzeman
de balde, gratis duan (adb.) doan, debalde
de broma; jugando fiestan, jolasian, olgetan, olgetan, jolasean, txantxetan
txantxetan
de buena fé, por el bien (de); hobe biharrian hobe beharrez, hobe beharrean
por considerarlo mejor
de esa manera, hartara (morf.) hala, horiek horrela
así pues
de improviso, por sorpresa, itsumustuan itsumustuan
repentinamente
de lo contrario, de no ser así; ostian, ostiantzian osterantzean, bestela
por lo demás
de mal comer; melindroso,-a; mizkiñ/a/ak mizkin
mezquino,-a
de nuevo, otra vez berriro, berriz, ostera, atzera atzera, berriz, berriro, ostera
de paladar fino, sibarita mokofiñ/a/ak mokofin
de plano; derecho, recto, rectamente artez, zuzen artez, zuzen, zuzenki; erabat
de puro bueno, es una mierda! onutsa, onutsa, kakutsa onutsa, onutsa, kakutsa
de vez en cuando lantzian behiñ, noizian behiñ noizean behin, lantzean behin
de/en pie; tieso, erguido tente, zutiñik, zutik tente, zutik
decididamente, etsi-etsixan etsi-etsian, halabeharrez
resignadamente, desesperadamente
decir pestes asto baltzanak eta bost esan bereak eta bost esan
declarar amor, errekaua egiñ maitasuna adierazi,
proponer matrimonio ezkontzeko eskatu
dejar con un palmo de narices; aho(a) bete hagiñekin laga aho(a) bete hortzekin / haginekin utzi
dejar boquiabierto,-a
dejar, permitir laga, itxi (g.er.) utzi, laga
dejar libre, soltar amaiñ emon aske/solte/libre utzi, jaregin
dejar preñada, preñar bete; beteta laga haurdun utzi
delgado,-a; fino,-a argal/a/ak (batez be argal, mehe
pertsonak eta animalixak),
mehe/ia/iak
delirar, perder el juicio, desvariar burua galdu, burutik egiñ burua galdu, zoratu
derecha eskuma/ia/k eskuin
derecho, recto, rectamente; de plano artez, zuzen artez, zuzen, zuzenki; erabat
derrame, flujo jarixo/ua/uak, txirrixo/ua/uak jario, isuri
desafilar moztu kamustu
desafío, reto desafixo/ua/uak desafio, erronka