Jaso - Eibarko euskara

32
eta gero beste fabrika batzuek. Horrek aberastasun ez txikixa ekarri zeban Eibarko industriarentzat, zeren
eta, ez bakarrik bizikleta, baitta be bizikletaren inguruan doiazen beste gauza asko fabrikatzen hasi ziralako
eibartarrak. Penagarria, baiña, gaurko eguneri begiratuz, Eibarreri hainbeste fama emon zetsan industri hau
gure herritxik kanpora juan jakula, bai Gasteiz, Mallabi edo Durango aldera.
Eulogio Garate, anai arteko gerra zala ta -bera Errepublikako denporan kontzejala izan zan-
Frantzian zeguala, bere industri jakintza aprobetxatu nahirik, austriatar enpresario Frich Mandelek
bultzatutra, gure Eulogiok Argentinarako abiada hartu zeban, han eskopeta fabrika bat -Kometa
izenekua- jasotzeko. Horretarako, ordea, beste eibartar batekin, Luis Ormaetxeakin, zortzi hillabete
pasa zittuan, makiña egokixak eta eskopeta industriko teknika gaurkuak esamiñatzen.
Eulogioren bihotza, baiña, beti Eibarrekin amesetan zeguan. Azkenik lortu zeban bere herri
maittera itzultzeko gogo bizia betetzia 1953. urtian, eta bere bizitzako azken hamabi urtiak hemen igaro
ebazen.
Pedro Zelaia,...eta kitto! 94-II-11. 8.orr.
TESTU MOTZ ETA BIZIXAK:
Kontaketa labur eta bizixak, hittanua, kontaketa jatorra, hiztegixa, entonaziñua eta aditz
trinkua lantzeko egokixak.
MARIANO TXURRERUA
Gizon xelebria Mariano. Luzia zan gorputzez eta irudimenez. Mehe-mehia. Bizar haundixa bere
aurpegixan. Umoretsua. Galdo Txikin estilokua umore kontuetan. Bere fetxoria gehixenak Karo bere
lagunakin egitten ebazen.
Basarritar batek sagar arbola bat zeukan. Baiñan ondo zaintzen ei zeban sagar arbola hura. Hara
iñor ezin zeikian hurreratu; laister han zan ugezaba “en defensa propia”.
Baiñan, dana dala, Mariano eta karok sakatu etzen behin ederra.Joan dira arbola ondora.
Marianok eskopeta berakin zaroian. Igo da Karo arbola gaiñera, ta berihala hemen dator
aintxitxiketan ugezaba. Mariano hasten da diarka arbola gaiñeko Karori:
- ¡Caraillu, de esta no te escapas, te mato, atí y a quien sea!.
Ta jo tiro Karogandik bost metrora ta, danba! Bestia, faltsuan lurrera.
Ugezaba, tiruak eta amenazuak entzunda, gelditu da, arbola direziñua laga ta, bildurtuta, igesixari
emon detsa etxerutz.
Bitartian, bi lagunak, hartu nahiko sagar ta aldendu ziran arbola ondotik. Handik pixka batera,
basarritarra etorri zanian arbolara, ez zeban ezer billatu, ez gizon ta ez sagar.
......................................................................................................................................
Behiñ batian, Marianok hartu ebazen Maltzako errekan eskallu batzuk, gitxi aukeran. Eta esan
ei eban:
- Honek zapuburutxuok be, eskalluak dagozen tokian egoteko, ez ditxuk txarrak izango. Eta
eskallu ta zapuburutxuak, danak nahastian, eruan ebazen tabernara kaxuela baten jateko.
- Ipiñi danak batera, al pil-pil, kaxuela baten!
- Zapuburutxuak be bai? –diño tabernariak.
- Bai
- Zelan?
- Eskalluen moduan.
Agindu lez ipiñi ta ekarri eban mahaira, kaxuela. Morterua modukua geratu ei zan eskallu ta
zapuburutxuen nahastia kaxuelan. Horrela ikusita, iñor ez zan atrebitzen jaten hasten. Han zeguan
Mariano ta Karokin beste euren lagun bat, bularreko gaixuakin zeguana. Eta honi esan zetsan