02.09.2013 Views

deskargatu - Bilbon Euskaraz

deskargatu - Bilbon Euskaraz

deskargatu - Bilbon Euskaraz

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

ARAMOTZETIK GARAMENDIRA<br />

Aramotzetik Garamendira<br />

Tximista baten antzean<br />

Miru zuria hegazka doa<br />

Oilandatxuen atzean<br />

Andra urdinak entzuten baitu<br />

Haren txiuak etxean<br />

Kurra ta kurra solora doa<br />

bere oiloen atzean<br />

Andra urdinak asarraturik<br />

negarrez dino bidean<br />

txitte guztiak eroan daustaz<br />

bata bestean atzean<br />

Miru zuriak erpeak zorrotz<br />

Pikua dauka makurra<br />

erroteak lez birrinduten dau<br />

Oilandatxuen hazurra<br />

Miru zuria, jan dauanean<br />

oilandatxue ta hazurra<br />

hegazka doa laino batera<br />

ipar haizean antzera


“Ariatzako jaiak<br />

Santakurtzietan,<br />

irailan hamalauan<br />

urte guztietan,<br />

nahiz aberatsetan,<br />

bardin txiroetan,<br />

jan edanen faltarik<br />

ez da etxietan<br />

nahizta eskas ibili<br />

beste egunetan<br />

Ariatza da gure<br />

tokirik gurena,<br />

ariatzarrok beti<br />

maitatzen doguna.<br />

Santakurtz eguna,<br />

barriz, maitiena,<br />

ahaztu barik goguan<br />

beti daukaguna.<br />

Ariatza da gutzat<br />

munduan onena.<br />

Santakurtze bezperan<br />

hasten dira jaiak,<br />

orduan eiten dira<br />

barrabaskeriak.<br />

Zaragi haundiak<br />

gure gaztediak<br />

jaietan edateko<br />

daukaz ekarriak,<br />

duban edan dagien<br />

datozen guztiak<br />

ARIATZAKO JAIAK<br />

Bezperan batzen gara<br />

eliza aurrera,<br />

hemetik joateko<br />

Bixenten “labara”<br />

guztiok batera<br />

ardaua edatera<br />

zuri eta baltzari<br />

apuroa eitera.<br />

Ez dau inok esaten<br />

“Nik etxuat gura”<br />

Danak egiten dautse<br />

ardauari tire,<br />

eta bizkortzen ditu<br />

gizon ta agure.<br />

Gero hasten dire<br />

jire eta bire,<br />

gorputza astun baina<br />

bizkor jarri gure.<br />

Ardaua ez dok mutilak<br />

iturriko ure!<br />

Nahizta egon zutunik<br />

egon ezinian,<br />

hasarrerik sekula<br />

ez da gure artian.<br />

Biharamonian,<br />

sendo gorputzian;<br />

nahiz bixamona euki<br />

polita aldian,<br />

edanaren kezkarik<br />

ez da bihotzian


Ariatzar gaztiak<br />

gitxi gora behera,<br />

ardauaz beti dauke<br />

danentzat aukera.<br />

Sagi ingurura<br />

hainbat batzen dira,<br />

gainera lotsa barik<br />

edan zenbat gura.<br />

Hamaikak garbitzen jok<br />

gaztien kontura<br />

Goizian zuria ta<br />

atsaldian baltza,<br />

eten bako txurrutai<br />

han ekiten dautsa.<br />

Hartzen dabe matsa,<br />

ezin dira altza,<br />

gorputza kilikolo<br />

aurpegia motza;<br />

ez dabe falta izaten<br />

kokoloen antza<br />

Gaztien saragiak<br />

bihotz ona dauko,<br />

datorren guztientzat<br />

borondate haundiko,<br />

baina entzun ondo<br />

eta aitu hobeto,<br />

ardaua ekarten da<br />

neurriz edateko,<br />

ez debalde dala-ta<br />

mozkorra hartzeko<br />

Lehenauko zaharrak guri<br />

erakutsi euskuen<br />

zelan ibil behar dan<br />

zaragi kontuen<br />

Ikasi genduen<br />

behar dan moduen<br />

Egin daiguzan gauzak<br />

ahal danik onduen<br />

urrengoak be euki<br />

dauen akorduen<br />

Ariatzarrak beti<br />

aldi guztietan,<br />

eurenak ein oi dabez<br />

Santakurtz jaietan,<br />

dantza aurreskuetan<br />

nahiz jan edanetan.<br />

Gaur be nahi daunak olgeu<br />

holango gauzetan,<br />

Ariatzara etorri<br />

Santakurtzietan<br />

Ariatzako jaiak<br />

amaitu dira ta<br />

gaztedi guztia dau<br />

erdi tristetua,<br />

janak amaituta,<br />

zagiak ustuta,<br />

gitxi ardura ,barriz,<br />

balegoz pagauta.<br />

Pazentzia hartu behar<br />

egingo dira-ta.”


BIZKAIKO ABERATSAK<br />

Bizkaiko aberatsak<br />

dira diruzale,<br />

txerri-erosle eta<br />

txorizo-saltzaile.<br />

Dendaz bete dituzte<br />

<strong>Bilbon</strong> zazpi kale,<br />

inoiz ez dute eman<br />

pausorik debalde,<br />

burrukatzen baitute<br />

diruaren alde.<br />

Arratiko gizona<br />

Bilbora doa maiz<br />

Lemoako tranbian<br />

eta beti garaiz<br />

bere artean dio<br />

umore txit alaiz<br />

traje berri batekin<br />

gaur bestituko naiz<br />

lehengo arlotea<br />

jantziko da galaiz.<br />

Hura ikusi eta<br />

dendari guztiak<br />

zaharrak geldi eta<br />

korrikan gaztiak<br />

saldu nahi dizkiote<br />

makailu bustiak<br />

gauerdiko izarrak<br />

eta eguzkiak<br />

inor engainatzeko<br />

nolako trastiak.<br />

Somera, Artekale,<br />

gero Tenderia,<br />

han ikusi genuen<br />

mila komeria.<br />

Tenderoaren grinak<br />

nork erremedia!<br />

Gizonaren gainean<br />

han erori dira,<br />

hanka kendu diote,<br />

ai, zer aberia!


Kojuaren moduan<br />

joan da ihesi<br />

hanka bakar batekin<br />

baliteke bizi.<br />

Mundu honetan ez da<br />

batere justizi<br />

zazpi kaleetan nahi<br />

traje bat erosi<br />

eta oinetakoa bertan<br />

behar itzi.<br />

Euskal baserritarrak<br />

dadukan pobrezia,<br />

baino haundiagoa<br />

askoren grandeza.<br />

Madrildik etorri den<br />

Korte Ingelesa,<br />

bertan sartuko balitz<br />

euskaldun baldresa,<br />

dirua gastatzeko<br />

manera erreza.<br />

Ez zaitez bertan sartu,<br />

euskaldun maitia,<br />

zabalik badaukazu<br />

bertako atia,<br />

galduko duzu eta<br />

bigarren hankia<br />

bai eta, bide batez,<br />

zure hankartea.<br />

Euskaldun batentzako<br />

zer errematia!


Bizkaiko bazter baten<br />

Anboto partian<br />

gizon bi bizi ziran<br />

baserri batian<br />

Goizian sartzen ziran<br />

tabernako atian,<br />

ez eben alde egiten<br />

biaramon artian<br />

Gizon biok ziraden<br />

Peru eta Anton<br />

euren bizi guztian<br />

biziak Anboton<br />

Biak euki ezkero<br />

edaria monton<br />

atsoai esaten eutsen:<br />

Banoa ta hor konpon”<br />

Bakixen hotza zana<br />

etxeko artua<br />

hagaitik armatze eben<br />

beiakin tratua<br />

Tabernara ezkero<br />

seguru katua<br />

Pozik eskapetako<br />

bazan zapatua<br />

BIZKAIKO BAZTER BATEN<br />

Etxian euki arren<br />

sarri morokile<br />

horrek ipinten eutsen<br />

estomangu hile<br />

“Goiazan tabernara<br />

hobiaren bile,<br />

andria umiakin<br />

ixurrau dadile”<br />

« Artoa sopa eta<br />

txoletien ure<br />

etxuat atxondoan<br />

jholan bizi gure<br />

Lebatz eta ternera<br />

lukainka musturre<br />

hoeneik egoten naz<br />

tabernan gusture”<br />

“Biak egin ei dabe<br />

seguru juntie<br />

moskorrik hartu barik<br />

etxera ez juatie<br />

Erretiratu arte<br />

herriko jentie<br />

etxera doanari<br />

kentzeko mueltie<br />

“Atsoai gorde dautsat<br />

ule kopetie<br />

kostako jako orain<br />

bera topetie<br />

Hau saldu ta edan daigun<br />

aguardientie<br />

burumotz dabilela<br />

atzo tronpetie”<br />

Tabernari dirautse<br />

“Entzuizu patrona<br />

apari txar bi baino<br />

hoba da bat ona<br />

Ezer baldin badozu<br />

ekarrizu hona<br />

Dirurik ez bada be<br />

emongo jak bona”<br />

Peruk dirautso antoni<br />

“Atara pipie<br />

asunbra ta erdirekin<br />

bete daigun tripie<br />

Ganera edan daigun<br />

aguardientie<br />

niri beti gustau jat<br />

edari fuertie”


Arratsalde erdian<br />

jarri ziran mahain<br />

euren esomangilak<br />

bete arte larrian<br />

Gero handik etxera<br />

ia gaberdian<br />

gomute asko barik<br />

euren famelian<br />

Pipia musuan ta<br />

txapela eskuen<br />

biderik topa ezinik<br />

dabiltza hauzuen,<br />

estropesetan dira<br />

hurrengo pausuen,<br />

begi bixez haurrera<br />

sartu ziran posuen<br />

Biak han ebizela<br />

kakatzan aratin<br />

ezin aitu euskioen<br />

euskera ala latin<br />

Bator asto bategaz<br />

errotako Martin<br />

hak atara zituen<br />

bere astoakin<br />

Peruk dirautso Antoni<br />

“Antontxu Antontxu<br />

kakatz artian majo<br />

ein dogu koipetzu<br />

Bost aldiz deskantzuan<br />

hartu dogu pentzu<br />

jarri zaiz albuan ta<br />

hartuizu deskantzu »<br />

Peruk dirautso Antoni<br />

« Zu Anton Krusulu<br />

krusulua izan ta<br />

ilun eiten dozu”<br />

Hasten dira esaten<br />

Anton eta Praisku<br />

“Zure buru kalboak<br />

argi eingo dausku »<br />

« Krusulu ipini jok<br />

argiai metxie<br />

bestela ezin geinke<br />

bilatu etxie,<br />

Kortako burdi zaharra<br />

banaiok kotxie<br />

hantxe ibiliko neuke<br />

neure atzo motxie »<br />

Haren andra tristiak<br />

bildurrez ikara<br />

Ana Mari errota ta<br />

Malen Partikara<br />

Horgaitino agurek<br />

baeuken bizarra<br />

atzoei kokotien<br />

hausteko pitxarra<br />

Hamazazpi bertsorekin<br />

horra despedide<br />

Krusuluren kontuak<br />

akabatu dire<br />

Atsoak agurekin<br />

asarratu dire<br />

Alkarrenak dira ta<br />

konponduko dire.


Buru bilosa eta<br />

ointxuak ortosik<br />

euki arren hor dabil<br />

Imanoltxu pozik<br />

Ez dautzala ardura<br />

soina be bilosik<br />

erabiliagaitik<br />

zigorrez jo ezik<br />

Praka zahar laburtxua<br />

ziloz betekoa<br />

arkondaria ere<br />

honen antzekoa<br />

Mendian izan arren<br />

edurra naikoa<br />

hauxe da Imanoltxuk<br />

daukan soinekoa<br />

Ikastolarantza be<br />

zazpi urte gabe<br />

albotik kentziarren<br />

bialduten dabe<br />

Baita lastertxu ein be<br />

idaztien jabe<br />

jakin ezarren ondo<br />

ezautzen A ta B<br />

IMANOLTXU<br />

Ta gudalketan barriz<br />

ez ei da lotzien<br />

ekin barik danakin<br />

ikubil otsien<br />

gaztetxua ez balitz<br />

oingo eingotzien<br />

ikurratz txikiren bat<br />

okotz okotzien<br />

Lehenguan harrituta<br />

ein ninduan itxi<br />

esatian nintzala<br />

bere aitabitxi<br />

Eta zelan hain ondo<br />

ez dotzen eretxi<br />

nire emotiari<br />

halan sari gitxi<br />

Nik etxuat ikusi<br />

zazpi urte bako<br />

mutil koskorrik inun<br />

zoliaurik asko<br />

Azeri batek baino<br />

tranpa geihiau dauko<br />

Hau bai txindor kumia<br />

kaiolatxurako!


MAITIA NAHI BADOZU<br />

Maitia nahi badozu<br />

nirekin ezkondu<br />

goizian lehendabizi<br />

jaiki beharko dozu<br />

Goizetik ogetik<br />

Ogetik goizetik<br />

Gero gozaldutera<br />

neu zeure ondotik<br />

Gozaldu eta gero,<br />

lagun arterako<br />

emon beharko daustazu<br />

partikerarako<br />

harako, honako<br />

Jokorako ta txurruterako<br />

Nirekin bizimodurik<br />

ez dozu aterako<br />

Zer zala uste zenduan<br />

enamoratzia?<br />

Silan jezarri eta<br />

gitarra jotzia?<br />

Maitia tristia<br />

zu zara neuria<br />

Ni be zeuria naz eta<br />

kontsola zaitia


Markosek egin eban<br />

lastozko zubixe<br />

bertatik pasatzeko<br />

bera ta txarrixe<br />

hasi ziran pasatzen<br />

jausi zan zubixe<br />

Markosek hartu eban<br />

kristoren ostixe.<br />

Errekatik urten zan<br />

goraino bustirik<br />

gainera sikatzeko<br />

ez zan eguzkirik,<br />

egindakoarekin<br />

guztiz damuturik<br />

berriz ez dau egingo<br />

lastozko zubirik.<br />

Horrelaxe hil jako<br />

makina bat pizti,<br />

baina aurrera doa<br />

euri zein eguzki,<br />

Markosi bardin jako<br />

busti zein ez busti<br />

errekan zehar doa<br />

txarri eta guzti.<br />

MARKOSEN TXARRIXE<br />

Erreka baztarrean<br />

guardarekin kezka<br />

lizentzi barik egin<br />

ete dauan peska,<br />

Eskuak gora jasoz<br />

Markosen protesta:<br />

“Hau neure txarrixe da<br />

arrankarixe ez da”.<br />

Erreka pasa eban<br />

berak ozta, ozta,<br />

gero guarda dala-ta<br />

txarri horrek ospa,<br />

Markos bere atzetik<br />

mekaguen dioska:<br />

“Erreka pasatzea<br />

ez jat gitxi kosta”.<br />

Markosen txarrixe zan<br />

artoz hazikoa<br />

San Martinetarako<br />

berebizikoa,<br />

berari alde eginda<br />

hor ihesi doa:<br />

Agur solomo eta<br />

urdaiazpikoa.


Txarrixe maite eban<br />

eta ez besterik<br />

munduan ez zegoen<br />

holako piztirik,<br />

pentsatzen dago hilda<br />

ala dan bizirik<br />

txarrixe topau ezin<br />

holako ostirik.<br />

Txarrixen bila dabil<br />

behera eta gora<br />

igesi joan jako<br />

ta ez daki nora<br />

Orain pentsamentu hau<br />

jatorko gogora:<br />

“Gatzun-askaren baten<br />

gordeta egongo da”


AI MATXALEN MATXALEN,<br />

AI MATXALEN<br />

ZURE BILA NENBILEN ORAIN<br />

BAINO LEHEN<br />

Matxalen Busturiko<br />

Izan balitz ona<br />

Ez zala etorriko<br />

Busturitik hona<br />

AI MATXALEN....<br />

Matxalen Busturikok<br />

Hamairu nobio<br />

Zazpi mediku eta<br />

Sei botikario<br />

AI MATXALEN....<br />

Hasi goiko kaletik<br />

Beheko kaleraino<br />

Ez dau ederragorik<br />

Matxalentxu baino<br />

MATXALEN BUSTURIKO<br />

AI MATXALEN....<br />

Matxalen Busturiko<br />

Amari negarrez<br />

Amantal barri barik<br />

Ezkonduko danez<br />

AI MATXALEN....<br />

Ene alaba Matxalen<br />

Ez egin negarrik<br />

Ez zara ezkonduko<br />

Amantalik barik<br />

AI MATXALEN....<br />

Txomintxok emon deutso<br />

Bosteko gorrie<br />

Matxalen ekarrine<br />

Amantal barrie<br />

AI MATXALEN....


Guztiz dotore sartu zan Peru<br />

Bilboko barrenkalian<br />

Txakur txiki bat oin zuriakaz<br />

ebala aldamenian<br />

Barrenkalian sartu zanian<br />

Makailau ona ikusirik<br />

Ai!, esan eban, emon eiola<br />

Lepoa bete dubarik<br />

Peru dubakok uste eban ba<br />

Ez zala diru beharrik<br />

Makailau ona ekarritteko<br />

Bilboko barrenkaletik<br />

-A gizon tonto zer uste dok hik,<br />

asto lapiko haundixe,<br />

heuk ere ez eunkek duban emongo<br />

heure kortako idixe<br />

-Makailau horrek hilda dagoz ta<br />

nire idia bizirik<br />

lizuntzen eta usteltzen dagoz<br />

emon leitekez dubarik<br />

PERU DUBAKO<br />

-Ene gizona gura badozu<br />

Zeure lepoko kargea<br />

Hamalau lauko kostako jatzu<br />

Makailau honen librea<br />

-Totopinttotxu, ene txakurra,<br />

goazen etxera hemendik<br />

behingo behingoan ez nabe ikusko<br />

bilboko barrenkaletik<br />

-Agur Perutxu beste bat arte<br />

Ta goraintziak etxian<br />

Diru bagarik makailau onik<br />

Ez dago barrenkalian<br />

Ben-benetako atsekabea<br />

Peru Dubakok hartu dau<br />

Bihotza ilun, tripia tximur<br />

Hutsik etxera da abiau.


SANTIAGO TA SANTANA<br />

Santiau pasau de ta<br />

Santana geubian<br />

mutil bi egon sasen MORENA<br />

bentana batian.<br />

Mutilok egon sasen<br />

guzurre kontetan<br />

aitxitxe koitxedue MORENA<br />

taluak erretan<br />

Amama koitxedia<br />

gortatik negarrez<br />

katu demoninoa MORENA<br />

taloa dandarrez<br />

Masuzte koloreko<br />

begitxu baltzokaz<br />

ondo engaina in nona MORENA<br />

berba labanokaz.<br />

Harako zeuk gure ta<br />

neuk gure nendunian<br />

berba labanik asko MORENA<br />

zendula minian.<br />

Zeu bere Joxepa ta<br />

neu bere Joxe ba<br />

ontxe konta biar kuz MORENA<br />

hamalau pezeta.


Txanton Piperri hemen dago<br />

Limosna on bat balego<br />

Kantau bihar dot<br />

Baldin ahal badot<br />

Nire sabelan gosia<br />

Erruki bedi jentia<br />

Zabalak dodaz gibela<br />

Estiak eta sabela<br />

Hartuko leuke<br />

Baldin baleuke<br />

Ganbela bete okela<br />

Baina noz izango ete da<br />

Arrain ugari danian<br />

Batuten dodaz kalian<br />

Hogei txitxarro<br />

Edo gehiago<br />

Eta guztiak gabian<br />

Sartzen dodaz sabelian<br />

Orduan pozarren nago<br />

Gaberdi ingururaino<br />

Handik goizera<br />

Nire sabela<br />

Beti dago gur gur gur gur<br />

Bartko apariak agur<br />

TXANTON PIPERRI<br />

Hiru mutilek Ipazterren<br />

Apostu bat egin eben<br />

Jango ebela<br />

Goizerik gabera<br />

Hamar erraldeko txala<br />

Txanton laugarrentzat zala<br />

Pozarren nengoan zororik<br />

Jateko lauren bat osorik<br />

Nire kontuak<br />

Beti holakuak<br />

Joan ziran pozak pozura<br />

Amesak oi diran modura


Neska polit bat jagok<br />

Laukizko herrien;<br />

zortzi nobio ein deituz<br />

urte bi terdien.<br />

Ez ibil bazan beti<br />

fineza garbien:<br />

zortzigarrena deuko<br />

inozko larrien.<br />

Lehelengo nobioa<br />

ei zan kuberue,<br />

mutil galanta baina<br />

bekoki pardue.<br />

Hagaz hartu banendun<br />

neure (i)estadue,<br />

orain egongo nintzen<br />

ondo ezkondue.<br />

Bigarren nobioa<br />

zan zapatarie;<br />

koxoa ixen ezpalitz<br />

konsolagarrie.<br />

Neupere banittuzen<br />

orrotza ta harie,<br />

baina (i)enendun gure<br />

nik zapatarie.<br />

ZORTZI NOBIO<br />

Hirugarren nobioa<br />

dogu alargune,<br />

baztar askon jaubie,<br />

erederu jaune.<br />

Euki ezpazittuzen<br />

etze bete ume,<br />

egie da zeozer<br />

egingo gendune.<br />

Laugarren nobioa<br />

gauean zan joaten<br />

gelako bentanea<br />

koska-koska joten.<br />

Aurreko atea jo<br />

ta atzera urten<br />

hori bai, Josepatxo,<br />

sarri egin zeunsten.<br />

Bosgarren nobioa<br />

dogu (i)Eusebio;<br />

egunen pezeta bi<br />

deukoz diario<br />

Berau ixengo neuke<br />

inor baino hobago,<br />

berak gure banendu<br />

ni konforme nago.


Seigarren nobioa<br />

Eustakio Eulea<br />

prakazahar inuzente<br />

koitedu pobrea.<br />

Hik bere bahenduen<br />

ezkondu gurea<br />

baina eragin heunstan<br />

erretiradea.<br />

Zazpigarren nobioa<br />

zan barranderue<br />

irabaziten eban<br />

bastante dirue.<br />

Hak bere euki ez baleu<br />

zurie burue<br />

beste bat izango zan<br />

neronen asmue.<br />

Zortzigarren nobioa<br />

Jose auzokoa<br />

hamazortzi urteko<br />

mutil ditxosoa.<br />

Gorputz ederra eta<br />

amodiosoa<br />

zeuk izan behar dozu<br />

neure esposoa.<br />

Ni zure lehengusu ta<br />

zu nire lehengusin<br />

ibili zaite hortik<br />

ixiltxo behinepein.<br />

Badakit zabizena<br />

kanpotik esaten<br />

despeidatu nozula<br />

bentanaren baten.<br />

Zu orain ibilteko<br />

holakoak esaten<br />

ni zure bentanara<br />

ez nintzen joaten.<br />

hamaika demonino<br />

bajagok munduen<br />

Josepa lehengusinak<br />

engainau nenduen.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!