Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Nazionalismoa eta hezkuntza 97
betiere euren atarramendu indibidualaren arabera. Abiapuntua, beraz, hezkuntzaren
soziologia funtzionalistaren tradizioak partekaturiko funtsezko osagai biak dira:
gizarte modernoaren mugikortasuna eta eskolaren funtzionamenduaren aukera
berdintasuna. Gizaki soila eta gizarte egituraren artean eskola dago. Planteamendu
horretan ez da agertzen irizpide ekonomikoen zein politikoen araberako gainerako
talde edota instituzio sozialik, familia eta parekoen taldeaz aparte. Eta eskolaren
funtzionamendua meritu indibidual hutsean oinarritua dago. Ikuspegi horrek bazter
uzten ditu, bada, Durkheimen hausnarketak hezkuntzaren funtzio politikoaren
inguruan, sozializazio moral eta kokapen ekonomikora mugatuz. Zer esanik ez,
hezkuntza sistemaren jatorriari buruzko gako gutxi eskaintzen digu lan ildo horrek.
Abiapuntu beretsuarekin, badaude ikerlariak hezkuntzak bereziki
espezializazio teknikorako gaitasunean jokatzen duen funtzioaz teorizatu dutenak.
E. G. Westen arabera, esate baterako, hezkuntza Industria Iraultzaren garaian hedatu
zen esanguratsuki, eta ondorioz, Industria Iraultza horrekin batera Hezkuntza
Iraultza bati buruz hitz egin behar da, biak harreman estuetan daudelarik. 9 Baina
zenbait teorilarik frogatu duenez, 10 faktore ekonomiko hutsek nekez azal ditzakete
Hezkuntza Sistema modernoen sortzapenean aurkitzen ditugun diferentziak.
Honelaxe laburbiltzen ditu A. Greenek ikuspegi horren gabeziak:
"Firstly, in no country does appear that secular changes in educational provision were
determined exclusively or even primarily by narrolwly economic or technical factors.
Secondly, even where economic change did call for educational response, schools did
not, in general, respond either or aptly or promptly. Thirdly, what educational
9 West, E. G. (1975): Education and the Industrial Revolution, Londres (ez da adierazten argitaletxea zein
den); aipatua in Green 1990: 40.
10 Izan ere, idazlan honetan aipatzen diren egile gehientsuenak irakurketa murritz horren kontra
agertzen dira. Hona hemen adibide esanguratsu bat: "Que entre el desarrollo escolar y el proceso de
industrialización no hay correlación constituye una conclusión empírica de concienzudos trabajos
sociológicos e histórico-comparativos (...). Al contrario: (...) esta correlación, en contextos estratégicos,
resulta ser negativa. Valga una modesta ilustración para el caso español: el ejemplo de las,
históricamente, características altas tasas de alfabetización y escolarización de las provincias más
pobres de la meseta norte castellana, las cuales no tenían tecnología ni economía que ponerse pero se
sabe que han sido secular cantera de la burocracia." (Lerena 1983: 598)