Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa aurrez aurre 563
galtzaile irten zela, baina, oro har, onuragarri eta beharrezkotzat jo zuen
emandako pausoa. 114
Dagoeneko aipaturik utzi dugu Euskadiko Ezkerrarenean gero eta joera
handiagoa somatu ahal izan zela ikastola frankismoaren testuingurura
mugatzera eta, beraz, eraketa autonomikoa indarrean jartzearen ondorioz,
mugimendu hura esanguraz hustera (ik. Onaindia 1988: 26-27).
Derrigorrezkotzat jo zuen hezkuntza sistemaren antolamendu berriari ekitea,
iraganalditik zetozen oztopoak, behin-behinekotasuna eta lehia zaharrak
gainditu ahal izateko. Hezkuntza sistemaren mesederako ez ezik, esparru
sozial eta politikoarentzako ere onuragarri izango zela baieztu zuen (Euskadiko
Ezkerra 1990: 2); eta EAJk azaldutako pragmatismo politikoa berdinduz eta
gaindituz, harremanetan ipini zituen ikastola sarearen desagerpena eta euskal
gizartearen egoera politikoaren normalizazioa. Hona hemen adibide bat:
"Las ikastolas han sido importantes para este país, pero han cumplido su función,
y hoy son una rémora para la vida normalizada. (...). La existencia de tres redes
no es una riqueza, sino síntoma de que todavía queda mucho por solucionar en la
vida política de este país." 115
Bigarren multzoan oposizioko euskal nazionalismoa sartu dugu, esan
bezala. Aztergai dugun ardatz politikoaren eragina, logikoa denez, alderdi
114 "Normaltasunera etorri beharra" defendatu zuen, adibidez, L. M. Bandres EAJko kideak
(Egin, 1993/II/10).
115 Adierazpen horiek J. Letamendia eta X. Markiegi EEko kideek egindakoak dira. Ik. 1992ko
Apirilaren 9ko prentsa. Aipatu berbok, zehazki, Egin egunkarian jasoak daude (1992/IV/9, 42.
or.). EEren diskurtso hau PSE-PSOErenarekin bat etorri zen, F. Buesak esandakoari, adibidez,
begiratzen badiogu: "Las leyes de Educación son el ajuste de cuentas con el pasado." (ik. Diario
Vasco, 1993/II/14, 6. or.). Alderdi honek, horrela, oposizioko nazionalismoari aurpegiratu zion
euskal gizartearen normalizazio politikoa oztopatzea eta barne zatiketa indartzea: "La
dicotomía entre escuela vasca y escuela española surge de quienes quieren crear dos
comunidades." (M. Huertasen adierazpenak, 1993ko Otsailaren 20ko prentsan). Izatez, PSE-
EEren inguruko sektoreek EELPren ebazpenaren ostean ere, legearen defentsa sutsua egin
zuten. EAEko gizartearen normalizaziorako, modernizaziorako eta aniztasunaren
onarpenerako erabakigarri izan zela esan zuten, eta euskal nazionalismoaren ikuspegi
baztertzaileen kontra lortutako arrakastatzat jo behar zela baieztu. Ik. Elkarlanean 1994.