Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

522 Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen publifikazioa
Ikastolak etorkin eta bertakoen bikoiztasuna indar dezakeelako ustea urte
batzuetan mantentzen da. Eremu politikoan buruz buruko lehiakide diren
Herri Batasunaren eta Euskadiko Ezkerraren aldetik, kasu, kezka bera azaltzen
da, oso era ezberdinean bada ere. Bigarrenaren ardura nagusia da ikastolak,
aparteko hezkuntza sare bat osatuz gero, euskaldunen eskola bihurtuko direla
eta, ondorioz, eskola publikoak, erdaldunen eta bereziki etorkinen seme-
alabena (Euskadiko Ezkerra 1979: 137). 89 Herri Batasunak egonezin bera
azaltzen du, eta etorkin eta bertakoen arteko bereizketa gaindituko lukeeen
sare publiko bakarra aldarrikatzen du, ikastolari uko egin gabe, haatik (1988:
29-31).
Hortaz, gorago aipatzen genuen ikastolaren balizko elitismoa ez dugu
hartzen oraingoan hausnarketaren gai nagusi bezala. Auzitan dagoena, ordea,
nazio integrazioa da; alegia, balizko kultura komunitateen arteko elkarbizitza,
eta beronetan ikastolak eta sare publikoak bete dezaketen zeregina. Ildo
horretatik joanda, ikastolak euskal haurrak -eta, ondorioz, euskal gizartea-
banatu egiten dituelako iritziak badu nolabaiteko tradiziorik euskal
nazionalismoaren sektore batzuen baitan, ikastolari bereizte borondaterik
egozten ez zaion arren, bederen aztertzen ari garen prozesuaren lehen urteetan.
Desiatu gabeko ondorioa litzateke ikastolak eragin lezakeen banaketa soziala,
baina emaitzak ukaezinak dira eta abertzaleak deseroso sentitzen dira
errealitate horretaz. 90
"Ikastola ez da euskaldunen ghetto bat, ez da autoktonoen ekintza pribatu bat.
(...). Gurasoen artean %10-11 dira etorkin. Gutiegi, halere, populazio osoan %30
direlarik." (Torrealdai 1981: 12)
89 Berriro gogorazten dugu dokumentu honetaz aipatzen dugun data ez dela erreala, lege
gordailuarena baizik.
90 Honekiko kezka sarritan adierazten da: ikastolaren hedapena bat dator oso-osoan zona
euskaldunekin, alegia, inmigrazio gutxikoekin (ik. Altadil/Arregi/Agirre 1980: 56-57).