Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Estatua, nazioa eta nazionalismoa 47
kontzeptu estatikoa hartzen badugu, alegia, ezaugarri nabari eta objektibo
multzo batek ezaugarritutako taldea, laster batean etniako kideen arteko
oinarrizko homogeneotasun iraunkorra datorkigu burura. Eta, zer esanik ez,
badirudi etnia kontzeptua antzinako gizarte guztiz homogeneoi aplika
dakiekeen terminoa dela, baina ez dela baliagarri egungo gizarteen
konplexutasuna azaltzeko. Horrez gain, aintzat hartu behar da etnia baten
definiziorako erabilitako ezaugarriak etniako kide ez diren zenbaiten ondare
ere izan daitezkeela; eta, alderantziz, funtsezko ezaugarri bat etniako kide
guztiek ez partekatzea.
Ildo horretatik, F. Barthen ekarria azpimarkatu behar da talde etnikoari
buruzko ikerketen arloan. Haren ustez, kultura komuna partekatzea, talde
etnikoaren eraketaren baldintza izan beharrean, emaitza litzateke. Faktore
adierazgarrien zerrenda egitea ez da, hortaz, gakoa, eragiketa hori aurriritzi
nabariek markatzen baitute, eta euretako bat da talde etnikoaren mugak
problematikoak ez direla esatea eta, beraz, beren iraunkortasuna taldearen
isolamenduan datzala ondorioztatzea. 22 Honako definizioa eskaintzen digu:
"Si nos concretamos a lo que es socialmente efectivo, los grupos étnicos son
considerados como una forma de organización social. De acuerdo con esto, el rasgo
crítico es (...) la característica de autoadscripción y adscripción por otros. (...) En
la medida en que los actores utilizan las identidades étnicas para categorizarse a sí
mismos y a los otros, con fines de interacción, forman grupos étnicos en este
sentido de organización. " (Barth 1976: 15)
Ezaugarri etnikoen oinarrian diferentzia kulturalak dauden arren, denak
ez dira parekagarri, zeren kontuan hartu beharreko ezaugarriak ez dira
ezberdintasun objektiboen multzo hutsa, egileek beraiek adierazgarri jotzen
dituztenak baizik. Talde etnikoen iraunkortasuna, hortaz, mugen
22 Ideia horrekin bat eginez -alegia, talde etnikoen isolamendua ez dela bere iraunkortasunaren
faktore esplikatiboa-, Nielssonek esaten du modernizazio soziokonomikoak, interakzio aukera
gehiago eskaintzen duen neurrian, ez duela oztopatzen, errazten baizik, talde etnikoaren
identitatea (1989: 205).