Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa aurrez aurre 477
ereduak eta ikasleen nazio identitatea harremanetan ipintzen dituzten zenbait
ikerketak adierazitakoa. Hala, D ereduan eskolatutako haurren % 78,3ak Euskal
Herria zazpi herrialdez osaturik irudikatzen duen bitartean, portzentaia hau
%7ra baino ez da heltzen A eredukoen artean. Halaber, euren burua espainiar
definitzen dutenen %96a A ereduan dago eskolaturik; eta D eredukoen
%81,4ak, aldiz, bere burua euskal herritartzat jotzen du (Molero 1998: 156, 189).
Ikastoletako ikasleekin batera, sare publikoko D ereduko ikasleak dira,
nagusiki, ikurriñarekiko eta Euskal Herriarekiko atxikimendua adierazten
dutenak (Garay 1996: 533).
Horrek guztiak ez du esan gura eskolan jasotzen den sozializazio mota
denik nazio identitatearen eragilea. Azaldu gura dugu, ostera, orain arte
aipatutako alde horiek -irakasle, ikasle eta eskolaren jardunaren ezaugarriek-
eskola publiko ezberdina marrazten digutela; bestela esanda, urteotako eskola
publikoak zerikusi txikia duela frankismoan indarrean zegoenarekin. Zaila da,
hortaz, eskola mota hori abertzaleentzako ezin sartuzko eremu bezala aurkeztea,
zeren eta euskal nazionalismoaren erreibindikazioak -euren artean
garrantzizkoena, euskara- eskolaren jardunaren parte bilakatu dira, neurri
batean bederen. Baina baieztapen hori egitean nazionalismoaren ikuskerekin
egiten dugu topo, abertzale guztiek, aldaketa horietaz nola edo hala oharturik
agertzen bazaizkigu ere, ez baitute baikortasun eta atxikimendu maila bera
erakusten eskola publikoarekiko. Hortaz, ustezko datu objektiboetatik harago,
balorazio ideologikoa eta, batez ere, politikoa da euskal mugimendu nazionalistak
eskola publikoari buruz egiten duena, eta harexeri egin gura diogu jaramon,
aintzat hartuta balorazio horren alde bazterrezina ikastola dela, urte hauetan
zehar babes instituzional eskerga eskuratuko duena, iragarri bezala.
4.3.3.2.-Ikastolaren estatusa hezkuntza legeriaren argitan