Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

434 Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen publifikazioa
nahiz eta zilegiak izan diren, adibidez, frankismoaren jazarpenaren ondorioz
egindako aldarrikapenak-; haren funtsa baita, batetik, jarduera
diferentziatzaileak gorpuztea (ikastolak, kooperatibak,...); eta, bestetik,
hegemonia eskuratzen saiatzea. Ez dago, beraz, irtenbiderik, eta Escuderok,
batere sotiltasunik gabe, komunitate nazionalistaren desagerpena proposatzen
du, komunitate sozialen bikoiztasuna ekiditeko eta euskal gizartearen
integrazio demokratikoaren mesedean (Ibid.: 151).
Adierazpenon jite politikoa albo batera utzita, dudaezina da 80ko
hamarkadan zehar, etorkinen ustezko integraziorik ezaren inguruko kezka
hedatu zela Hego Euskal Herrian. Euskal nazionalismoa -bereziki ezkertiarra-
ez zen egon giro orokor horretatik at, zenbait alderdiren adierazpenetan beha
daitekeenez (ik. Euskadiko Ezkerra 1979: 136; 28 Herri Batasuna: 1988b: 29-31).
Integrazio gabezia gainditu beharra aldarrikatzen zen, eta nabarmen agertzen
zen komunitate bikoiztasunari zitzaion beldurra. Hain zuzen ere, maiz
errepikatzen dugunez, euskal nazionalismoaren -eta batik bat alderdi
politikoen- ohiko abiapuntua nazio bakarra -komunitate bakarra- dagoela izaten
da. Eta, horrela, nazionalismoaren kritikoek etorkinez osatutako balizko
komunitateaz hitz egiten dutenean, nabari-nabaria da abertzaleek sentitzen
duten deserosotasuna. Eta hau ez bakarrik indar politikoen aldetik; M. Urkolak
erabiltzen dituen datuen arabera, esate baterako, berak inkestaturiko %92ak
etorkinen betebeharra bertan integratzea litzatekeela uste du eta (1984: 105). 29
28 Euskadiko Ezkerraren dokumentu honen data lege gordailuarena da. Gerora ere,
hezkuntzari buruzko eztabaiden markoan, zehaztapen gehiago egingo ditugu data horren
inguruan, argi baitago berantagoa izan behar dela.
29 Datu hauetan oinarriturik, aipatu egileak ondorio zalantzakor bat ateratzen du, gure iritziz,
uste baitu etorkinak beraiek direla euren burua integrazio prozesutik kanpo uzten dutenak:
"No existe, por tanto, el fenómeno propiamente dicho de la 'expulsión', sino que lo que existe
es más bien una 'autoexpulsión'." (Urkola 1984: 105)