Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa aurrez aurre 421
euskaldunean. 1986ko Euskararen Foru Legeak, horrela, euskara eta gaztelania
jo zituen Nafarroaren berezko hizkuntzatzat. Era berean, nafar guztiek
ezagutzeko eta erabiltzeko eskubidea zutela ezartzen zuen, baina Foru
Hobekuntzaren Legeak ebatzitakoaren ildoari eutsi zion. Bada, hiru hizkuntza
eremutan banatu zuen nafar lurraldea: alegia, eremu euskalduna, eremu
mistoa eta eremu erdalduna; 22 eta gaztelania lurralde osoko hizkuntza ofizial
bakarra zela adierazi zuen. Hizkuntza politika ezberdinak bultzatuz ere,
administrazio autonomiko biek hartzen dituzte euskararen inguruko neurriak,
baita hartarako aurrekontu bereziak bideratu ere, eta hauek guztiek,
beranduago aztertuko dugun hezkuntza arloaz gain, isla edukiko dute bai
hedabideetan, bai euskararen irakaskuntzan diharduten erakundeei
zuzenduriko dirulaguntzetan, eta bai administrazioaren jarduera orokorrean.
Administrazioaren ekimenek, eta euskarak aurreko garaian jasaten zuen
jazarpena desagertu izanak, euskararen profesionalizazioa delakoa ekarri dute,
zenbaiten ustez. Honekin adierazi nahi dute lehendik zetorren boluntarismoa
neurri handi batez apaldu, eta euskararen mundua despolitizatu egin dela;
hots, euskara ikasi edo irakasten da, edota euskararen erabilerari eusten zaio
politikoak ez diren bestelako zioengatik -gehienak, lanbide arlokoengatik-, eta
honek euskararen balorazio pragmatikoa eragin du (Pérez-Agote 1987: 20;
Gurrutxaga 1996: 180-181). Ustezko pragmatismo horrekin batera, bereziki
EAEko administrazio autonomikoak -eta berau sustatzen duten alderdi
nazionalistek- euskararen normalizazioaren hastapenetan gaudelako iritzia
helarazten dute. Horren arabera, ukaezina da euskararen hedapena, bai hiztun
kopuruari begira, baita geografikoki eta betetzen dituen funtzioen aldetik ere.
22 Halako bereizketarako irizpideak zeintzuk izan ziren ez dago batere argi, eta erabaki
arbitrario samarra izan zela pentsatu behar da. Horrela, hiru eremu hauetako euskararen
nagusitasuna diferentea den arren, ezin dira homogeneotzat jo, euskaldunen portzentaia oso
ezberdinak dituzten udalerriak barnehartzen baititu eremu bakoitzak. Ikus honetaz Larrañaga
1990: 67 eta hur.