Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

344 Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen publifikazioa
ipinitako trabez mintzo, ikastolaz indarrean dauden zenbait iritziri buruz baizik.
Hiru motakoak dira: a) ikastola eskola publikoaren aurkako dela, b) ikastola
nazionalisten bilgune dela, eta c) euskara ez dela kultura pentsamendua adierazteko
baliagarri.
Lehen ideia biak ederto islaturik agertzen dira G. Etxebarriak aurkezten dituen
zenbait sindikatu ez-abertzaleren adierazpenetan (1990: 153 eta hur.). Esplizituen
azaltzen dena ikastolak eskola publikoaren eraispena dakarrelako kritika da,
erakusten ei duen joera pribatuzalea gaitzesten delarik. Publikotasun kontzeptu
gogorrari eutsiz, 92 sindikatuok eskola publikoa kontraposatzen diote ikastolari,
lehena herritar ororentzako eta demokratikoa den hezkuntza mota bakarra dela
esanez. Ikastola euskal nazionalisten bilgune delako ideia askoz era inplizituagoan
agertzen zaigu eta, berriz ere, publikotasun kontzeptu gogorretik eratortzen den
eskola publikoaren zama moral eskerga islatzen da bertan. Horrenbestez, ikastolari
egitura bereizle, joera pribatuzale, alderdikeriaren emaitza eta borroka esparru
izatea egotzi eta gaitzesten zaio.
Alabaina, Seaskak berak uste bi hauen ukazio biribila egiten du. Inolako lotura
politiko edota ideologikotik libre dagoela dio, eta publikotasuna herriari dagokiola:
"L'ikastola n'est pas l'ecole de quelqu'un, d'un parti ou d'un mouvement, d'une eglise,
elle est l'ecole de la langue basque, elle n'a pas d'attache politique et ne dépend pas
d'une classe sociale. Pas de ségrégation, mais una ikastola ouverte à tous, ouverte à tout
le peuple basque. L'ecole française qu'elle soit publique ou privée n'a pas rempli et ne
remplit pas son rôle de service public, car elle ne répond pas aux véritables besoins du
peuple basque dans le domaine de l'enseignement dans sa langue. L'ikastola est la seule
institution qui réponde à l'heure actuelle à la notion de service public dans ce domaine."
93
92 Dagoeneko, esanik utzi dugu mendebaldeko ezkerreko pentsamenduaren barruan publikotasun
kontzeptu gogorra deitu duguna nagusitu dela (ik. 2.4.3). Frantziar estatuaren kasuan, nabarmennabarmena
izan da ezkerraren joera hau, zeinak bat egin baitu estatu administrazioak Elizarekin
garatu duen hezkuntza lehian. Ikus 2.3.2.2.
93 Ikus Seaska: Charte des Ikastola; aipatua in Etxebarria 1990: 112.