Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

32 Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen publifikazioa
Aipatu aitzindariotako figura azpimarragarria J. G. Herder dugu,
Rousseauren diszipulu alemaniarra, J. Azurmendiren ustez (1992).
Ilustrazioaren edukiak begi onez ikusi arren, Herderrek kritika bat baino
gehiago egin zion zenbait arlotan. Lehenik eta behin, aldarrikatzen zen ustezko
unibertsalismo abstraktuari herrien historian oinarritutako unibertsalismoa
kontrajarri zion. Ezberdintasuna eta berezitasuna unibertsoaren ezaugarri dira
eta, hortaz, ez dago gizaki guztiek partekatutako giza naturarik: gizakia bere
kulturaren emaitza da; eta gizaki unibertsala, abstrakzio huts. Ildo horretatik,
kosmopolitismo uniformizatzailearen kontra jo zuen, kultura guztiek
pentsatzeko eta sentitzeko modu berezia dutela esanez, eta ez dagoela inolako
eskala unibertsalik beraien artean sailkapenak egiteko eta bat gainerakoetatik
hobesteko.
Herderrek egindako hizkuntzaren azterketa joera uniformizatzaile horren
aurkako adibide argia da. Berarentzat, gizakiak talde eta kolektibitatetan
eratzen dira, hizkuntza eta kultura propioak garatzen dituzte, eta beren izaera
nazionala osatzen da horrela. Komunitatean bakarrik ikas daitezke hizkuntzak,
berauek ez baitira balore unibertsalen adierazpide, balore eta ideia berezienak
baizik, izaera nazionalarenak, hitz batez; zeren nazioa gizateriaren banaketa
naturala da, berezitasunaren isla. Eta, logikoki, nazio bakoitzaren eraketa
naturala estatu propioa da; Nazio-Estatua da komunitatearen eraketa modu
arrazionala. Hori dela eta, contra natura jo zituen nazio aniztun estatuak.
Ikuspuntu horiek 11 ez digute oraindik marrazten teoria nazionalista
osorik, eta
11 Amaigabeko teorilari zerrenda aipa daiteke Herderren azterketarako. Honako hauek erabili
ditugu guk: Birch 1989, Breuilly 1990, Kedourie 1988, Kohn 1984, Jáuregui 1988 eta Minogue
1968.