Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Estatua, nazioa eta nazionalismoa 31
1.1.1.3.- Alemaniar erromantizismoa: nazio kulturala
XVIII. mendeko Europan, eta batez ere Alemaniako giro intelektual eta
filosofikoetan, beste nazio ideia bat garatu zen Erromantizismoa eta
Historizismoaren eskutik, nazio kulturala edota nazio erromantikoa deitu ohi
dena. Ilustrazioaren oinarrizko printzipioetatik abiatu zen arren, haren
kosmopolitismoa apaldu zuen, eta ezaugarri honetan oinarriturik, sarritan
esaten da alemaniar filosofoen pentsamendua Ilustrazioaren kontrako
mugimendua izan zela, edota Frantziar Iraultzaren printzipioen aurka aurrez
aurre jarri zela. Honelaxe adierazten du Minoguek:
"El nacionalismo es la reacción de lo particular ante lo universal; y precisamente
porque la Revolución Francesa fue universalista, el nacionalismo representó una
reacción lógica frente a ella." (1968: 81)
Alta, ezaguna da pentsaera ilustratuaren ideiek eragin eskerga eduki
zutela Europa osoan XVIII. mendean, eta Alemania ez zen izan salbuespena.
Hain zuzen ere, hasiera batean benetako lilura sorrarazi zuten alemaniar
intelektualengan, baina, neurri handi batean, ekarpen hura ilunduz joan zen
Napoleonen armaden konkistak zirela medio.
Hori dela eta, badaude ikerlariak biziki errefusatzen dutenak frantziar eta
alemaniar nazio kontzeptuen arteko dikotomia zurruna. 10 Horixe ere da gure
ustea, alde batetik, atal honen zehar ikusi dugunez, lehena bigarrenaren
garapenerako ezinbesteko baldintza izan zelako; bestetik, nazio kulturala landu
zutenen teorilari aitzindariek Ilustrazioaren eragin zuzen eta esplizitua adierazi
zutelako; eta, azkenik, praktikan, nazionalismoek bien batuketa egin eta erabili
dutelako.
10 Ikus, adibidez, Alvarez Dorronsoro 1993, Azurmendi 1992 eta Jáuregui 1988.