26.08.2013 Views

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

312 <strong>Euskal</strong> <strong>nazionalismoa</strong> <strong>eta</strong> <strong>hezkuntza</strong> <strong>publikoa</strong>: <strong>ikastolen</strong> publifikazioa<br />

Berai<strong>eta</strong>ko bat konfesionalitatea izan zen, <strong>eta</strong> <strong>hezkuntza</strong> arloan eduki zuen eransk<strong>eta</strong><br />

ederto beha daiteke 1945ean ebatzi zen frankismoaren garaiko estraineko <strong>hezkuntza</strong><br />

legean, Oinarrizko Hezkuntza Legea delakoan, alegia. Eskola, lehenik <strong>eta</strong> behin,<br />

katolikoa izan behar zelako baieztapenetik abiaturik, Elizari onartzen zitzaion<br />

irakaskuntza antolatzeko eskubidea, <strong>eta</strong> Estatuak subsidiari<strong>eta</strong>te funtzioa hartzen<br />

zuen. Irakaskuntzak, beraz, eduki erlijiosoa zeukan, <strong>eta</strong> Elizari zegokion alderdi<br />

horren bermearen ikuskaritza, ikastetxe publiko<strong>eta</strong>n zein pribatu<strong>eta</strong>n. 68<br />

Ikuskaritzarako eskubide horrez gain, ondo asko indartu <strong>eta</strong> hedatu zen<br />

irakaskuntza pribatu erlijiosoa, halako moldez non, 1951/52 ikasturtean, adibidez,<br />

Elizak estatu mailan zuzenean kontrolatzen zituen oinarrizko ikastetxe kopurua<br />

<strong>hezkuntza</strong> maila honen bosten bat baitzen (Cámara 1984: 254). Kopuru hau are<br />

handiagoa zen euskal lurraldean, Ostolazaren arabera, 1952/53 ikasturtean, kasu,<br />

eskolatzeko adineko umeen laurden batek hezik<strong>eta</strong> ikastetxe erlijioso<strong>eta</strong>n burutzen<br />

zuela baitio (1996: 88).<br />

Errepikatu beharrik ez dago gerra aurretik zetorren <strong>nazionalismoa</strong>ren baitan<br />

erlijioak zeukan zama garrantzitsua <strong>eta</strong>, halaber, apaizgo katolikoak<br />

<strong>nazionalismoa</strong>rekiko erakusten zuen atxikimendua, baita -ondorioz- eliza katolikoak<br />

jokatutako papera ere euskararen bermean. Ildo hon<strong>eta</strong>n, badirudi euskal elizaren<br />

<strong>hezkuntza</strong> ekimenek edo, gutxienez, berau<strong>eta</strong>ko batzuek, ez zutela jaso gerra osteko<br />

<strong>nazionalismoa</strong>ren gaitzespenik, <strong>eta</strong>, esan bezala, seminarioak, adibidez, euskararen<br />

<strong>eta</strong> kontzientzia nazionalistaren gordailu bilakatu zirela. Seminario<strong>eta</strong>tik aparte,<br />

baiez litekeena da frankismoaren lehen urte<strong>eta</strong>ko <strong>nazionalismoa</strong> <strong>eta</strong> irakaskuntza<br />

pribatu erlijiosoaren arteko harremanak estuak izan zirela, nahiz <strong>eta</strong>, gure iritziz,<br />

harreman hauen azterk<strong>eta</strong> sakona egiteke dagoen. Eskola <strong>publikoa</strong>ri dagokionez, 69<br />

68 1945eko Legearen Hitzaurrearen testua, helburuak adieraziz, ikus daiteke, adibidez, in Navarro<br />

1990: 126-130.<br />

69 Kontuan hartu behar da udal eskolak ere estatu eskola bihurtu zirela; hau da, sare publiko osoa<br />

estatuaren kudeatze zentralizatuaren pean jarri zen.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!