26.08.2013 Views

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>Euskal</strong> <strong>nazionalismoa</strong> <strong>eta</strong> <strong>hezkuntza</strong>: eskari deszentralizatzaile<strong>eta</strong>tik ikastolara 297<br />

Hegoaldeko lau herrialde<strong>eta</strong>ko egungo herritarren laurden bat urte hau<strong>eta</strong>ko etorkin<br />

edo etorkinen seme-alaba baita (Gurruchaga 1985: 216). Gehienak Gaztela,<br />

Extremadura <strong>eta</strong> Galiziatik heldu ziren, <strong>eta</strong> industrializazio eredu ezberdinen<br />

arabera kokatu ziren. Bizkaia izan zen etorkin gehien hartu zuena, <strong>eta</strong> batez ere,<br />

egun Bilbo Handia deritzona osatzen duten udal<strong>eta</strong>n kokatu ziren, herrialde honek<br />

erakutsitako industria kontzentrazio ereduari jarraituz. Gipuzkoakoa, berriz,<br />

fenomeno sakabanatuagoa izan zen, kasu hon<strong>eta</strong>n enpresa ertain <strong>eta</strong> txiki ugariren<br />

eskutik gauzatu baitzen industrializazio prozesua. Araban, beste alde batetik, 50eko<br />

hamarkadan jar daitezke industrializazioaren hastapenak, <strong>eta</strong> ondorengo etorkin<br />

etorrera 60ko hamarkadan gertatu zen, hiriburuan kontzentraturik gehienbat.<br />

Nafarroan, aldiz, industrializazioa 60ko hamarkadan hasi zen gauzatzen, <strong>eta</strong><br />

inmigrazioa 70eko hamarkadari dagokiola esan daiteke, <strong>eta</strong> bere finkapenak Araba<br />

<strong>eta</strong> Gipuzkoaren arteko erdibideko ereduari jarraitu zion. 57<br />

Gaingiroki deskribatu dugun industrializazio prozesuarekin batera zetorren<br />

inmigrazioak, ezinbestean, aldak<strong>eta</strong>k zekarzkion egoera linguistikoari. Etorkinok<br />

gaztelania nagusiki erabiltzen zen hiri ingurune<strong>eta</strong>n finkatu ziren arren, hizkuntza<br />

honen erabilera-espazioen hazkundea eragin zuten <strong>eta</strong>, horrez gain, barne migrazio<br />

euskalduna zona hau<strong>eta</strong>ra ere etortzen zenez, ahuldu egin zen euskararen sustapen<br />

soziala. Espazioari begira, hortaz, gero <strong>eta</strong> nabariago soslaituko dira hizkuntza<br />

nagusitasun ezberdineko zonak: industrializatu <strong>eta</strong> urbanizatutako<strong>eta</strong>n, euskararen<br />

presentzia galdu <strong>eta</strong> mugatuz zihoan; <strong>eta</strong> nekazal ingurune<strong>eta</strong>n, harreman pribatu<br />

edota erlijioso<strong>eta</strong>ra zokoratuz zihoan gehienbat (Tejerina 1992: 118). <strong>Euskara</strong>ren<br />

erabileraren galera prozesua areagotu egin zen, baina ordainean, euskal hizkuntzak<br />

nozitu zuen jazarpen politikoak aurretiko balio sinbolikoaren sakontzea ekarri zuen;<br />

alegia, funtzionalki garrantzia galdu zuen arren, politikoki irabazi egin zuen, halako<br />

57 Frankismoaren garaiko inmigrazioari buruzko datuak, hazkunde demografiko <strong>eta</strong> industrialarekin<br />

harreman<strong>eta</strong>n, topa daitezke in Gurruchaga 1985: 211 <strong>eta</strong> hur. Inmigrazioaren egungo errealitatea da,<br />

beste alde batetik, X. Aierdiren idazlanaren aztergaia. Bertan, besteak beste, etorkinen jatorrizko <strong>eta</strong><br />

finkatu zireneko zonen azterk<strong>eta</strong> enpiriko exhaustiboa aurki daiteke, baina EAEko lurraldea baino ez<br />

hartzearen gabeziarekin. Ikus Aierdi 1993: 167 <strong>eta</strong> hur.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!