26.08.2013 Views

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>Euskal</strong> <strong>nazionalismoa</strong> <strong>eta</strong> <strong>hezkuntza</strong>: eskari deszentralizatzaile<strong>eta</strong>tik ikastolara 293<br />

dekretua Kontzertu Ekonomikoak indargabetzeko izan zen <strong>eta</strong>. Horrela, lehen<br />

urteotan, erregimen frankistak ez zuen euskal herritarren onespena jasotzeko<br />

inolako saiorik egin; aitzitik, gerra kode bat aplikatuz, Bizkaia <strong>eta</strong> Gipuzkoa<br />

probintzia traidoretzat jo zituen aipatu dekretuan. Dena den, <strong>eta</strong> Pérez-Agotek<br />

dioenez, edozein erregimen politikoren kasuan legez, frankismoak ere ezinbesteko<br />

zuen biziraupenerako zilegitasuna topatzea, <strong>eta</strong> berau irizpide erlijioso<strong>eta</strong>n sustatu<br />

behar izan zuen, orduko espainiar unibertso sinbolikoa erlijiosoa baitzen (1984: 78).<br />

Frankismoak oztopo gehitu bat aurkitu zuen euskal gizartean, ez baitzuen<br />

eduki bere alde estatu mailan zeukan estalki erlijiosoa. Batetik, neurri handi batez,<br />

bertako apaizgo katolikoa, bereziki Bizkaia <strong>eta</strong> Gipuzkoakoa, <strong>nazionalismoa</strong>ren<br />

aldekoa zelako; <strong>eta</strong> bestetik, euskal <strong>nazionalismoa</strong>k, baita Euzko Gobernuak ere, jite<br />

katoliko argia zeukatelako. <strong>Euskal</strong> <strong>nazionalismoa</strong> izan zen, beraz, legitimitate<br />

erlijioso zein politikorako traba nagusia <strong>eta</strong>, hain zuzen ere, erregimenaren<br />

jardueraren funtsezko elementu bat haren kontrako borroka bihurtu zen. Hartara,<br />

euskal nazioaren berezkotasuna iradoki zezaketen edozein sinbolo edota adierazpen<br />

zurrunki debekatuak <strong>eta</strong> beren erabilera zigortuak izan ziren. <strong>Euskara</strong> bizitza<br />

publikotik desagertu zen <strong>eta</strong>, berarekin batera, gainerako osagai guztiak: folklorea,<br />

sinbolo politikoak, <strong>eta</strong> abar. Gerraren galerak, gainera, errepresio bortitza ekarri zien<br />

mugimendu nazionalistari <strong>eta</strong> indar politiko zein sindikatu ezkertiarrei; era<br />

horr<strong>eta</strong>ra, A. Gurrutxagaren esan<strong>eta</strong>n, lau herrialde<strong>eta</strong>ko biztanleen %70ak nozitu<br />

zuen mota bateko edo besteko zigorrik: hilk<strong>eta</strong>, tortura, gartzela, erbestea, lan<br />

egoztea, isunak... (Gurruchaga 1985: 169-172).<br />

Gerra bukatu osteko lehenengo urte<strong>eta</strong>n, erbestean zegoen EAJren<br />

aintzindaritzapeko Euzko Gobernua izan zen Francoren kontrako oposizio<br />

politikoaren protagonismoa eraman zuena. 56 Nazionalismoak erabateko lehentasuna<br />

56 Denboraldi hon<strong>eta</strong>ko gorabehera politiko <strong>eta</strong> ekonomikoen azterk<strong>eta</strong>rako, ikus González<br />

Portilla/Garmendia 1988; <strong>eta</strong> Beltza 1977.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!