Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

288 Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen publifikazioa
-eta, batik bat, Elias Gallastegiren- pentsakeran kokatu behar dela (1994a: 24).
Besterik uste du, aldiz, G. Arrienek. Esate baterako, Villalonga EIBren sortzaileetako
bat eta Gallastegiren lagun minak Eleizaldek eta Landetak taxututako hezkuntza
pentsakeraren ildo berari jarraitu ziola dio, hau da, estatuaren hezkuntza zeregina
hutsal bihurrazi gurari (Arrien 1984: 44). Ikerlari bi hauek, hortaz, pentsamolde
abertzale ezberdinekiko harremanetan jartzen dituzte EIBren ikastolak. Gure iritziz,
ez da zuzena Auzo Eskolak nazio proiektu batetik kanpo ulertzea, maiz azaldu
dugun bezala, baina litekeena da EIBk aurreko mugimendu nazionalistak oro har
garatutako hezkuntzari buruzko kezken eragina jaso izana. Hala ere, zalantzagarri
deritzogu ekimen hau Eleizalde eta Landetaren hezkuntza pentsakeraren lerro
beretsuan jartzeari, eten argi samarra somatzen baita Auzo Eskolak sustatu zituzten
abertzaleen ideiekin erkatuz gero. Hortaz, zuzenago dirudi, Fernandezek
adierazitako ildotik joanda, EIBren sorrera nazionalismoak hartu zuen jite berrian -
alegia, gizartean zehar ideia abertzaleen zabalkundeari ekin beharrean- eta zeregin
honetan Euzko Gaztediak eta Emakume Abertzale Batza erakundeek eskuratu zuten
protagonismoaren testuinguruan jartzea. Era hartara, lehen aipatu dugun euskal
izaera osoa eta bere gauzapen zehatzari begiratzen badiogu, sozializazio nazionalista
sustatzeko helburu nabarmena zuela esan daiteke:
"II. La enseñanza será integramente vasca, entendiendo únicamente por tal aquella
que resulte del cultivo y ejemplaridad de las particularidades o valores naturales del
pueblo vasco, y que tenga por fín, el mantenimiento de la integridad y
perfeccionamiento de su personalidad.
III. La designación de 'vasca' en la educación, no ha de ser un término ambiguo
susceptible de interpretaciones, ni tiene justificación, sino como la concreción del ideal
nacional. No basta, por consiguiente, la enseñanza del idioma, de la geografía, etc., para
considerarla como enseñanza vasca, sino que es preciso hacer de todas y cada una de sus
actividades docentes o instrucción un medio enderezado al logro de las aspiraciones
señaladas en el punto anterior." 53
53 E.I.B. (1933): Informe de la gestión del primer ejercicio presentado por las Junta de Gobierno del Euzko
Ikastola Batza.1932-33. Argitaratu gabeko dokumentua, aipatua in Fernandez 1994a: 26.