26.08.2013 Views

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

284 <strong>Euskal</strong> <strong>nazionalismoa</strong> <strong>eta</strong> <strong>hezkuntza</strong> <strong>publikoa</strong>: <strong>ikastolen</strong> publifikazioa<br />

badirudi sekula ere ez zela agertu, Auzo Eskolen kasuan ez bezala, estatuak betetzen<br />

ez zuen <strong>hezkuntza</strong> zeregin ezari buruzko kexurik. Bestela esanda, aztertzen ari garen<br />

<strong>hezkuntza</strong> ekimen honek ez zion onartzen estatuari irakaskuntza antolatzeko<br />

oinarrizko eskubidea -<strong>eta</strong> obligazioa- <strong>eta</strong> ez zen aritu, beraz, hari erantzukizunik<br />

eskatzen. Abiapuntua oso bestelakoa izan zen, <strong>eta</strong> horregatik esan daiteke eskola<br />

hauek batik bat <strong>nazionalismoa</strong>ren hedapenerako tresna izan zirela. Zabal<strong>eta</strong>k <strong>eta</strong><br />

Dávilak adierazitakoaren ildotik, EIBk izaera nazionala eduki behar zuen eskola baten<br />

eraikuntzaren erreibindikazioari erantzun zion (1990: 28); hau da, beste arlo<br />

batzu<strong>eta</strong>n <strong>nazionalismoa</strong> garatzen ari zen lanaren osagarri moduan. Aurreko<br />

puntuan adierazi dugu zeintzuk ziren lan hura bideratzen zuten egoera <strong>eta</strong><br />

pentsamendu nazionalistak. Horrez gain, EIBren sorreraren ulermenerako,<br />

funtsezkoa da garaiko <strong>Euskal</strong> Herriko <strong>hezkuntza</strong>ren egoerari <strong>eta</strong> garatu zen<br />

gatazkari begiratu bat ematea, zenbait gako eskaintzen digute <strong>eta</strong>.<br />

1930etik aurrera, eskola mota ugari nabaritzen zen Hego <strong>Euskal</strong> Herrian,<br />

euskararen defentsan edota <strong>nazionalismoa</strong>ren eraginpean zeuden aipatutako<br />

<strong>hezkuntza</strong> ekimenez aparte, eskola <strong>publikoa</strong>k (estatuarenak <strong>eta</strong> udalenak) <strong>eta</strong><br />

ordena erlijiosoen ikastetxe kopuru handia -batez ere katolikoak- zeuden <strong>eta</strong>. 47<br />

Espainiar estatuko <strong>hezkuntza</strong> sistemaren jatorri <strong>eta</strong> garapenaz hausnartzean (ik.<br />

2.3.2.2), esanik utzi dugu 1931ko Konstituzioan argi <strong>eta</strong> garbi adierazi zela oinarrizko<br />

<strong>hezkuntza</strong> bermatzea estatuaren zeregina zela, ekimen pribatu erlijiosoak<br />

erresp<strong>eta</strong>tzen ziren arren, helburu partidistarik ez zutela frogatuz gero. Hala ere,<br />

Eliza katolikoa ez zen aurreko urte<strong>eta</strong>n bezain eroso sentitzen, zeren erregimen<br />

errepublikarrak politika sendo bati ekin zion eskola publiko<strong>eta</strong>n laizismoa<br />

ezartzeko, <strong>eta</strong> erlijioaren irakaskuntzaren ordura arteko derrigortasuna baliorik gabe<br />

utzi zuen. Hura zela <strong>eta</strong>, egundoko eztabaida soziala piztu zen erlijioak <strong>hezkuntza</strong>n<br />

izan ezik.<br />

47 Irakaskuntza pribatuaren hedapenari buruz, ikus Dávila 1995a: 122 <strong>eta</strong> hur.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!