26.08.2013 Views

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

254 <strong>Euskal</strong> <strong>nazionalismoa</strong> <strong>eta</strong> <strong>hezkuntza</strong> <strong>publikoa</strong>: <strong>ikastolen</strong> publifikazioa<br />

Testuinguru horr<strong>eta</strong>n ulertu behar da 1916an euskal nazionalistek Komunio -<br />

Comunión Nacionalista Vasca- izena hartzea. Alderdi interesak denbora batez<br />

baztertu ziren, <strong>eta</strong> lehentasuna nazioaren eraikuntza soziokulturalak hartu zuen.<br />

Nazionalismoa ez zen zalantzan ipintzen, baina taktika politiko egokiago baten<br />

beharra plazaratzen zen, besteak beste, aldarrikapen autonomizalean gauzatzen<br />

zena.<br />

Planteamendu honentzat, lagungarri suertatu zen katalanek erakutsitako bidea.<br />

I. Mundu Gerra amaituta, <strong>eta</strong> bertan espainiar estatuak jarraitutako neutraltasunari<br />

esker, <strong>Euskal</strong> Herrian izugarri hazi zen kapitalaren m<strong>eta</strong>k<strong>eta</strong>, batez ere<br />

itsasuntzigintza <strong>eta</strong> finantza arlo<strong>eta</strong>n. Berau<strong>eta</strong>n, diosku A. Elorzak, 1919an, bikoiztu<br />

<strong>eta</strong> hirukoiztu ere egin ziren 1915eko etekinak (1978: 235-236). Gobernu zentralak<br />

etekin hauei ezarri nahi zien zerga bereziaren kontra agertu zen Kataluniako Lliga,<br />

<strong>eta</strong> beronen aitzindari zen Cambó industriburuak, nazio periferikoen batasuna<br />

bultzatu guran, egitarau autonomista bat plazaratu zuen. Espainiaren aniztasunetik<br />

abiatuz, nazio hori<strong>eta</strong>ko burgesien gidaritzaren beharra azaleratu zuen estatu<br />

mailako hazkunde ekonomikoa bermatzeko. Sektore posibilistak gogoz eutsi zion<br />

ideiari, baina sabindarrak oso kritiko agertu ziren, <strong>eta</strong> bide hura <strong>nazionalismoa</strong>ren<br />

jatorrizko ideiaren traiziotzat joz, gazteriak argitaratzen zuen Aberri aldizkariaren<br />

inguruan biltzen hasi ziren.<br />

Esan bezala, Aranaren osteko urte<strong>eta</strong>n, EAJk nabarmen lortu zuen alderdi<br />

bezalako erak<strong>eta</strong> sendo batez jabetzea, batez ere Bizkaia <strong>eta</strong> Gipuzkoan. 32<br />

Autonomiaren ideia arrakasta soziala irabaziz zihoan, <strong>eta</strong> horren adibide dira 1918ko<br />

Korte<strong>eta</strong>rako hauteskunde<strong>eta</strong>ko emaitzak, ordurarteko onenak: bost diputatu lortu<br />

32 Adibide bezala aipa daiteke EAJk 380 afiliatu zituela 1909an Bilbon, <strong>eta</strong> kopuru hori milatik<br />

gorakoa zela 1915ean (Mees 1995: 92).

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!