26.08.2013 Views

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>Euskal</strong> <strong>nazionalismoa</strong> <strong>eta</strong> <strong>hezkuntza</strong>: eskari deszentralizatzaile<strong>eta</strong>tik ikastolara 249<br />

Esan bezala, Arana bizirik izan zen bitartean, bere gidaritza eztabaidaezina izan<br />

zen, <strong>eta</strong> hartara makurtu behar izan zuten euskalerriakoek, nahitanahiez. Dena dela,<br />

aitzindariaren azken urte<strong>eta</strong>n adierazitako aldak<strong>eta</strong> teorikoak Arana desagertu<br />

ostean piztuko zen gatazka iragarri zuen. Jakina denez, azken urte hori<strong>eta</strong>n, Liga de<br />

Vascos Españolistas izeneko alderdi politiko berrirako proiektua kaleratu zuen,<br />

Espainiaren batasuna koloka jarri barik, marko legalaren barruan arituko zena,<br />

ahalik <strong>eta</strong> autonomia arradikalenerako bidea jorratuz. J. L. de la Granjarentzat,<br />

proiektu hau ez da doktrinaren berrazterk<strong>eta</strong> bezala ulertu behar, sakon-sakonean<br />

asmo independentzizaleari eusten zion <strong>eta</strong> (1995: 36). 1898an zehar botere zentralak<br />

hartutako neurri errepresiboak zirela <strong>eta</strong>, Arana kontziente zen <strong>nazionalismoa</strong>k<br />

legezkotasunaren barruan jarduteko gero <strong>eta</strong> eragozpen handiagoak edukiko zituela,<br />

<strong>eta</strong> baldintza hori<strong>eta</strong>ra moldatu beharraz ohartzen zen. Hala ere, proiektu hura ez<br />

zen inoiz gauzatu, <strong>eta</strong> ahantzirik geratu zen laster. Baina, Aranaren bilakaera<br />

espainolista deitu ohi denak, sakon-sakonean, autonomizal<strong>eta</strong>sun <strong>eta</strong> liberalismoan<br />

oinarritutako jarduera politiko berri baten hazia zeraman (Larronde 1977: 343 <strong>eta</strong><br />

hur).<br />

Arana hil ostean, nabarmendu egin zen EAJren jaiotzatik bertatik zegoen<br />

bikoiztasuna. Alde batean zeuden espainiar estatuarekiko apurk<strong>eta</strong> osoa<br />

aldarrikatzen zuten Aranaren jarraitzaileak, hots, independentzizaleak <strong>eta</strong><br />

tradizionalistak. Osak<strong>eta</strong> sozialari dagokionez, klase ertain <strong>eta</strong> ertain-baxu<strong>eta</strong>n zuten<br />

jatorria: enplegatu, dendari, apaiz, nekazari, <strong>eta</strong> profesionalak ziren gehienbat.<br />

Alderdiaren aparatua kontrolatu zuten 1908ra arte. Beste aldean, euskalerriakoak<br />

zeuden. Lehia politikorako jende prestatua ekarri ez ezik, baliabide ekonomiko<br />

inportanteak ere gehitu zizkioten alderdiari, sozialki, burgesia ertainean <strong>eta</strong><br />

batzu<strong>eta</strong>n handian kokatu behar dira <strong>eta</strong>. Prestak<strong>eta</strong> hura zela <strong>eta</strong>, hauteskunde<br />

zerrendak osatu <strong>eta</strong> instituzio<strong>eta</strong>ko postuak betetzen zituzten. Politikoki, autonomia

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!