26.08.2013 Views

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>Euskal</strong> <strong>nazionalismoa</strong> <strong>eta</strong> <strong>hezkuntza</strong>: eskari deszentralizatzaile<strong>eta</strong>tik ikastolara 235<br />

Testuinguru horr<strong>eta</strong>n sortu zen euskal <strong>nazionalismoa</strong>, ohikoa denez,<br />

interklasista izan zen. 11 Hasiera batean hiri<strong>eta</strong>ko klase ertain<strong>eta</strong>n eduki zuen oinarri<br />

nagusia, baina laster eskuratu zuen burgesia ez monopolistaren sektore baten,<br />

nekazarien, <strong>eta</strong> bertako langileriaren atxikimendua. Esan bezala, lehen oinarri<br />

soziala zona industrializatu<strong>eta</strong>n aurkitu zuen, Bilbo inguruan, batez ere. Alta,<br />

<strong>nazionalismoa</strong>ren sorrera aldak<strong>eta</strong> ekonomikoen markoan kokatzeak ezin gaitzake<br />

eraman euren kontrako erreakzio huts bezala aurkeztera, batzu<strong>eta</strong>n egiten den<br />

bezala. Hortaz, ez zen izan -Katalunian gertatu zen legez- politikoki atzerakoia zen<br />

<strong>eta</strong> ekonomikoki atzeratuta zegoen espainiar estatuari begirako klase ertainen<br />

erantzuna. XIX. mendeko sektore horiek gizarte katalanaren modernizazioa -bereziki<br />

ekonomikoa- bilatzen zuten bitartean, hastapen<strong>eta</strong>ko euskal <strong>nazionalismoa</strong><br />

Espainiaren liberalismoaren <strong>eta</strong> aurrerakoitasunaren beldur zen, <strong>eta</strong> erator zitezkeen<br />

ondorio ekonomikoak bigarren maila batean gelditzen ziren (Anderson 1990: 145-<br />

146). Horrela uler daitezke A. Elorzaren berbak, euskal <strong>nazionalismoa</strong> trantsizioko<br />

ideologia dela esaten duenean; alegia, industrializazioak ekarritako aldaketei<br />

erantzuten saiatu zen, baina ez da ekoizpen koiunturaltzat jo behar, <strong>eta</strong> azken honen<br />

frogatzat, egunera arteko iraupenak <strong>eta</strong> hasierako osagai askoren aldak<strong>eta</strong><br />

nabarmenak har daitezke (Elorza 1983: 32). <strong>Euskal</strong> <strong>nazionalismoa</strong>k ez dauka ere<br />

geroago kultura aldarrikapenez hornitu izaten den jatorri politiko hutsik, M.<br />

Heibergek (1991: 11) dioen moduan, ezen, gorago esan bezala, foruzal<strong>eta</strong>sunean<br />

garatutako euskal nortasunaren <strong>eta</strong> euskararen hondamendiaren sentimentuak<br />

ukaezineko eragina eduki zuen, bestelako irakurk<strong>eta</strong> politikoa egiteko balio izan<br />

bazion ere.<br />

<strong>Euskal</strong> <strong>nazionalismoa</strong>k, horrela, arrotz zuen industrializazioak eragindako<br />

gizarte egoerari berriari aurre egin gura izan zion, <strong>eta</strong>, garaiko literatura <strong>eta</strong><br />

historiografia erromantikoen eskutik, arriskuan atzematen zuen kultura<br />

11 Hastapen<strong>eta</strong>ko euskal <strong>nazionalismoa</strong>ren izaera interklasistaren azterk<strong>eta</strong>rako, ikus Aizpuru 1995.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!