26.08.2013 Views

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

234 <strong>Euskal</strong> <strong>nazionalismoa</strong> <strong>eta</strong> <strong>hezkuntza</strong> <strong>publikoa</strong>: <strong>ikastolen</strong> publifikazioa<br />

3.2.- EUSKAL NAZIONALISMOAREN SORRERA<br />

1876 osteko foruzal<strong>eta</strong>sun bolada agortu <strong>eta</strong> politikoki desagertu zenean,<br />

foruzale gehienak integrismoari atxikitu zitzaien Nafarroan <strong>eta</strong> Araban; Bizkaian <strong>eta</strong><br />

Gipuzkoan, ostera, nazionalismorantz bideratu zen eur<strong>eta</strong>ko multzo on bat.<br />

Nazionalismo hau XIX. mendearen amaieran Europan sortu ziren nazionalismoekin<br />

batera aztertu behar da: oro har, Nazio-Estatutik banatzeko desioa <strong>eta</strong>, hartarako,<br />

nazio komunitatearen kultura berezitasuna azpimarratzea dira bereizgarri<br />

aipagarrienak (ik. 1.2.2.1). Baina, <strong>Euskal</strong> Herrian sortu zenak bazituen, eduki ere,<br />

berezko ezaugarriak, berauen artean adierazgarriena arrazari eman zion garrantzia.<br />

Haren jatorria euskal gizarteak XIX. mendearen amaieran jasan zituen aldak<strong>eta</strong><br />

sozio-ekonomiko<strong>eta</strong>n bilatu behar da. Esan bezala, Foruen desagerpenarekin batera,<br />

euskal gizarte modernoaren sorrera gertatu zen. Aldak<strong>eta</strong> honen ezaugarri<br />

nabariena hazkunde ekonomikoaren <strong>eta</strong> kontzentrazio industrialaren arintasuna<br />

izan zen, burdin mearen esportazioa <strong>eta</strong> industria siderurgikoan egindako<br />

inbertsioak zirela medio. Gainera, kapital industrialak <strong>eta</strong> finantzieroak bat egin, <strong>eta</strong><br />

kapitalismo monopolista sortu zuten, estatu markoan aritzen zen burgesiaren<br />

eskutik. Aldak<strong>eta</strong> hauek guztiek estatuko gainerako herrialde<strong>eta</strong>ko langileen<br />

etorrera eragin zuten, Bilboko itsasadarraren ingurura bideratua batez ere (Beltza<br />

1974: 39 <strong>eta</strong> hur.). Burgesia monopolista <strong>nazionalismoa</strong>ren kontra agertu zen,<br />

ekonomiarentzako kaltegarritzat jotzen zuen <strong>eta</strong>. Horrez gain, Europatik zetorren<br />

lehia saihestu nahian, estatuaren neurri babesleen bila aritu zen, <strong>eta</strong> espainiar<br />

<strong>nazionalismoa</strong>ri eutsi zion. Langile etorkinek, bestetik, sozialismoaren eskutik<br />

bideratu zuten lan baldintza deitoragarriekiko egonezina. Sozialismo hau, bestalde,<br />

orduko gehienak bezala, <strong>nazionalismoa</strong>ren kontrakoa izan zen, uste baitzuen langile<br />

klasearen zatik<strong>eta</strong> eragiten zuela.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!