Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara
26.08.2013 • Views
Share Embed Flag

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
euskara.euskadi.net

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

START NOW

228 <strong>Euskal</strong> <strong>nazionalismoa</strong> <strong>eta</strong> <strong>hezkuntza</strong> <strong>publikoa</strong>: <strong>ikastolen</strong> publifikazioa<br />

erlijioso<strong>eta</strong>ra baztertzea -alegia, familia <strong>eta</strong> elizara- batera garatu ziren prozesuak<br />

dira. Eta esanguratsua da, ildo horr<strong>eta</strong>n, gaztelaniazko alfab<strong>eta</strong>tze mailak hego<br />

euskal herrialde<strong>eta</strong>n oso altuak izan zirela, espainiar estatuko gainerako<br />

herrialdeekin alderatuz gero (ik. Dávila/Eizagirre/Fernandez 1995: 48-52).<br />

Bestelakoa zen Ipar <strong>Euskal</strong>erriko <strong>hezkuntza</strong>ren egoera. Frantziar estatuaren aldetik,<br />

<strong>hezkuntza</strong>ren hedapenerako ahaleginak XIX. mendearen amaieran gorpuztu baziren<br />

ere (ik. 2.3.3.2), garai hartan, batez beste, euskal populazioaren heren bi alfab<strong>eta</strong>tu<br />

gabe zegoen (Furet/Ozouf 1977: 341). 6<br />

1839an, Foruak baieztu <strong>eta</strong> gero, Hego <strong>Euskal</strong> Herriko udalek zenbait eskumen<br />

zeukaten <strong>hezkuntza</strong> arloan, <strong>eta</strong> berorien artean inportanteena maisu-maistren<br />

izendapena zen. Baina Moyano Legeak indargabetu egin zuen ahalmen hura <strong>eta</strong><br />

udalek zein diputazioek, orduan, arbuiatu egin zuten aipaturiko legea, Foruen<br />

kontrakoa zelakoan. Salak<strong>eta</strong>ren oinarri bezala, udalen <strong>eta</strong> foru administrazioaren<br />

ahaleginei esker <strong>hezkuntza</strong> <strong>publikoa</strong>k islatzen zuen egoera ona argudiatzen zuten,<br />

<strong>eta</strong>, horren kariaz, irakaskuntzaren kontrol <strong>eta</strong> kudeantza erreibindikatzen zituzten,<br />

besteak beste, estatuak bereganatu berri zituen ikuskaritza funtzioak<br />

berreskuratzeko. 7 Halaber, lau herrialde<strong>eta</strong>ko diputazioek kanpoko maisu-maistren<br />

6 Ikerlariok datu hauek, euskal lurraldearen ondoan dagoen Biarnoko tasa altuekin alderatuz gero,<br />

deigarriak direla azpimarratzen dute, <strong>eta</strong> aurkitzen duten azalpena honakoa da: alfab<strong>eta</strong>tze tasa<br />

baxuen zioa ez da bilatu behar frantsesez besteko hizkuntzaren existentzian; aitzitik, hizkuntza<br />

mugez gain, bestelako mugak ere badaude, ezen asaldurak, ahozkotasunak <strong>eta</strong> pobreziak alfab<strong>eta</strong>tze<br />

muga argi bat marrazten zuten frantziar lurraldean, <strong>eta</strong> <strong>Euskal</strong> Herria ezaugarri horien erakusle zen.<br />

Analfabetismoa, hortaz, integrazioaren nolabaiteko errefusapen kolektiboaren isla bezala ulertu<br />

behar da (Furet/Ozouf 1977: 346-348). Kontrako daturik ez dugun arren, ezin dezakegu besterik gabe<br />

baieztapen hori onartu, sinesgaitza iruditzen baitzaigu, hobekuntza sozial <strong>eta</strong> ekonomikorako aukera<br />

nabariaren aurrean, erabateko kontzientziazioa eskatzen duen halako jarrera kolektiborik hartu<br />

izana. A. Prosten iritziz, bestenaz ere, okerra da frantziar estatuko alfab<strong>eta</strong>tze tasen garapen<br />

desberdina arrazoi demografiko <strong>eta</strong> batez ere ekonomiko ez diren<strong>eta</strong>n bilatzea. Izan ere, argudiatzen<br />

du egile horrek, harreman hau elkarrekikoa da, alegia, eskolatzeak eragin ekonomikoak ere eduki<br />

ditu. Horrela, egungo frantziar herrialde garatuenak XIX. mendean eskolatze tasa altuenak<br />

zituztenak dira. Ik. Prost 1968: 105.<br />

7 Estatu <strong>hezkuntza</strong> ikuskaritzak batik bat euskararen kontra jokatu zuen paperaz, Dávila 1995a<br />

kontsulta daiteke.

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!