Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara
26.08.2013 • Views
Share Embed Flag

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
euskara.euskadi.net

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

START NOW

226 <strong>Euskal</strong> <strong>nazionalismoa</strong> <strong>eta</strong> <strong>hezkuntza</strong> <strong>publikoa</strong>: <strong>ikastolen</strong> publifikazioa<br />

Hego <strong>Euskal</strong> Herriko <strong>hezkuntza</strong> sistema aztertuko dugula iragarri dugu<br />

azpiatal honen izenburuan; hau da, espainiar estatuaren eskutik finkatutakoaz<br />

arituko gara. Bere osak<strong>eta</strong>ren lehen pausoak espainiar gobernuaren Moyano Legeak<br />

ezarri zituen 1857an, <strong>eta</strong> XIX. mendearen erdialdetik aurrera hasi zen finkatzen (ik.<br />

2.3.3.2). Lege honen eragina somatu aurretik, euskal gizartearen <strong>hezkuntza</strong>k<br />

eransk<strong>eta</strong> politiko maila baxua zeukan, <strong>eta</strong> gizarte estamentalaren arabera zegoen<br />

eratua, hots, erlijioari <strong>eta</strong> familiari lotua. Hiru <strong>hezkuntza</strong> esparru bereiz zitezkeen.<br />

Lehena, aristokraziaren prestakuntzari zegokion, <strong>eta</strong> Ilustrazioa <strong>eta</strong> liberalismoaren<br />

eskutik gauzatu zen. <strong>Euskal</strong> Herrian, konkretuki, <strong>Euskal</strong> Herriaren Adiskideen<br />

Elkarteak zabaldu zituen ideia horiek. Garaiko euskal eliteek ikuspegi kosmopolita<br />

zeukaten, <strong>eta</strong> semeak Frantziako <strong>eta</strong> Britainia Handiko unibertsitate<strong>eta</strong>ra bildaltzen<br />

zituzten. Identitateari zegokionez, espainiar sentitzen ziren <strong>eta</strong>, euskara ezagutzen<br />

zuten arren, kalean zein etxean, gaztelania zuten hizkera gogokoena. Euren<br />

ekimenez sortu zen, 1768an, Bergarako Errege Mintegia, jite ilustratukoa, <strong>eta</strong><br />

espainiar estatuko lehen <strong>hezkuntza</strong> instituzio sekularra izango zena. 3 Bigarren<br />

esparrua batxilerrentzako kolejio kopuru handi batek osatzen zuen, goi mailako<br />

eliteez besteko sektore aberatsen umeak hartzen zituenak. Eta hirugarrenean,<br />

azkenik, beherago aztertuko ditugun oinarrizko eskolak zeuden.<br />

Dagoeneko azalduta geratu da espainiar estatuan Elizak kudeatzen zuen<br />

<strong>hezkuntza</strong>ren nagusitasuna. XVIII. mendeko <strong>Euskal</strong> Herriko <strong>hezkuntza</strong>ri<br />

dagokionez ere, aintzat hartu behar da katolizismoaren eragina, 4 aipatu saio<br />

3 Ikus hon<strong>eta</strong>z, bereziki, Arpal /Asua / Dávila 1982: 15 <strong>eta</strong> hur.; baita Heiberg 1991: 51 <strong>eta</strong> Iztu<strong>eta</strong><br />

1995: 126 ere.<br />

4 Espainiar <strong>hezkuntza</strong> sistemaren garapenean jesuitek eduki zuten garrantziaz genioena (ik. 2.3.3.2)<br />

erants dakioke <strong>Euskal</strong> Herriari, non euren zeregina erabatekoa izan baitzen goi mailako kideentzat<br />

garatu ziren <strong>hezkuntza</strong> ekimen<strong>eta</strong>n. M. Heibergek dioskunez, goi burgesiari estuki lotua zegoen<br />

ordena erlijioso honek lanaren <strong>eta</strong> efikaziaren bertuteak azpimarratu zituenez, euskal lurraldean<br />

bultzatutako aldak<strong>eta</strong> ekonomiko <strong>eta</strong> teknologikoei babes izpirituala eskaini zien (Heiberg 1991: 59,<br />

14. oharra).

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!