Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Estatua, nazioa eta nazionalismoa 21
Aldaketa ekonomiko garrantzitsuak gertatzen hasi ziren, batez ere
merkatal arloan, baina egitura feudalak eragotzi egiten zuen haien garapena,
ezen merkataritzak, adibidez, baliabide ekonomikoen erabilera askea exijitzen
zuen, aipatu lotura erlijiosoek edota lokalek jartzen zituzten traben gainetik.
Horrela, XIII. eta XIV. mendeetako merkatari eta burgesen asmo kontzientea
izan gabe ere, haien beharrizan ekonomikoak zeharo lagungarri suertatu ziren
eraketa politiko berri baten oinarriak finkatzen has zitezen.
Arauketa ekonomiko berriak babes politiko egokia ere exijitzen zuen eta
hauxe jo behar da, bigarren momentuan, nagusituko den egitura politiko
berriaren jatorria: monarkia absolutista, estatu modernoaren jaiotza. Boterea
lurralde zehatz batean kontzentratzen hasi zen, 2 gortean, alegia. XVII. eta XVIII.
mendeetako europar gorteak horrela sortu ziren, jaun-lurraldeetan
sakabanatua zegoen botere metaketa zela medio. Gortea, beraz, erdigune
bilakatu zen, eta bertan egoitzarik jartzen ez zuten nobleak boteretik kanpo
geratuko ziren (Elias 1987: 257 eta hur.).
Estatua patrimoniala zen, non subiranoak botere domestikoaren antzera
erabiltzen baitzuen botere politikoa, alegia, administrazioa haren exijentzia
pertsonaletara egokituz. Estatua erregearen ondare zenez gero, bazitekeen,
esate baterako, dinastia ezberdinen kideen arteko ezkontzari esker zenbait
errege titulu eskuratzea.
2 Elementu bi horiek, lurralde zehatza eta boterearen kontzentrazioa, jo behar dira estatu
modernoaren (eta, beraz, nazionalismoaren) sorrerarako gakotzat. H. Kohnek honelaxe
azaltzen du: "El crecimiento del nacionalismo es el proceso de integración de las masas
populares en una forma política común. Por lo tanto, el nacionalismo presupone la existencia,
de hecho o como ideal, de una forma centralizada de gobierno, en un territorio grande y
definido. Los monarcas absolutos, que abrieron el paso al nacionalismo, crearon esa forma
(...)." (Kohn 1984: 18)