Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

20 Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen publifikazioa
erasotuak izan ziren tokian tokiko hizkuntza eta berezitasun guztiak. Horrela,
estatuak populazio ezberdinak sozializatzeko tresna burokratikoak jarri zituen:
hezkuntza sistemak, armadak, lege araudiak, eta abar.
Laburbildutako prozesu honetan beharrezkoa da, hala ere, egitura
politikoak jasandako garapena zehazkiago aztertzea, hark jokatutako funtzioak
ematen baitigu nazionalismoaren funtsa ulertzeko parada.
1.1.1.1.- Estatu subiranoa
Ch. Tillyren arabera (1975: 25 eta hur.), XIV. mendean nabaria zen
mendebaldeko Europan nagusituko zen egitura politikoa estatu subiranoa
izango zela. Estatuarekiko leialtasuna beste guztien gainetik gailentzen ari zen,
nahiz eta, artean, mende batzuetan zehar eraketa feudalaren aztarnek
indarrean iraun, hala nola, Aita Sainduaren eta lurdunen boterea, edo XX.
mendera arte iraun zuen Habsburgen Inperioa. Dena dela, estatu modernoaren
eraikuntzari dagokionez, hiru momentu historiko ezberdin daitezke:
Lehena Erregimen Zaharraren eraketa feudala litzateke. Orduko
ekonomiaren funtsezko ezaugarria zatiketa zen; oinarrizko diru iturria, lurra;
eta nekazaritza, jarduera ekonomiko nagusia. Arlo politikoaren zatiketa ere
nabaria zen, botere politikoa harreman anitzetan sakabanatua baitzegoen:
obedientzia tokian tokiko aginteari baino ez zitzaion zor, batik bat nobleziari
edota Elizari; eta boterearen legitimazioa erabat pertsonala zen. Egoera horrek
oztopatu egiten zuen lurralde jarraiko aginterik inposatzea, baita Europako zati
handirik aginte bakarraren menpean ipintzea ere.