Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

182 Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen publifikazioa
ekin zion, eta horrek isla eduki zuen hezkuntza arloan, curriculumean batik bat.
Estatuaren hezkuntza ekimenak, oro har, topatu zuen arerio nagusia Eliza katolikoa
izan zen, eta haren magalean babestu ziren aldarrikapen nazionalistak. Era hartara,
hezkuntzaren kontrolaren inguruko borroka, diosku P. Clancyk, irlandarren nazio
kontzientzia moldatzeko borroka esplizitua izan zen. XIX. mendean, hezkuntzaren
monopolioa zeukan eliza katolikoak bilatu eta lortu egin zuen eskola katoliko sare
bat finkatzea, eta hain izan zen indartsua ekimen hura non, independentzia osteko
irlandar gobernuak ia bere osotasunean errespetatu egin baitzuen, eta estatuaren
zeregina subsidiarietate hutsera mugatu. Curriculumaren eduki nagusiek,
irakaskuntza Elizaren zein estatuaren kontrolpean egonik ere, irlandar
nazionalismoa indartzea eduki dute helburu, gaelikoaren irakaskuntzan arreta
berezia ipiniz, 58 Irlandako historiari lehentasun osoa emanez eta, oro har, nazio
harrotasuna bultzatuz (Clancy 1986: 120 eta hur.). Garapen ekonomikoaren
beharrizanek 60ko hamarkadatik aurrera hezkuntzaren eduki tekniko eta
zientifikoek garrantzi handiagoa hartu izana eragin zuten, eta estatua izan zen, batik
bat, aldaketa horiek bultzatu zituena, nahiz eta Elizak ez zuen galdu lehendik
zeukan hezkuntza sistemaren kontrola. Horrela, 70eko hamarkadan, community
school izeneko eskola sarea sortu zen, nazioarteko zenbait erakunderen babes
ekonomikoaren laguntzarekin, eta eduki akademiko eta teknikoak lantzeko. Hala
ere, eduki erlijiosoek ez dute garrantzirik galdu, eta ordena erlijiosoek tratamendu
berezia eduki dute bertan (Wickmann 1980: 327 eta hur.). Azalduta geratu da,
katolikoez gain, biztanleria protestantea ere finkatu zela uhartean, eta haren eliza
diferenteek ere kudeatu izan dituztela eskola sareak. Hortaz, hezkuntza, aurreko
hamarkadetakoa baino apalago bada ere, konfesionala da eta erlijioen arabera dago
58 Gaelikoa hizkuntza nazional bakarra eta ingelesa bigarren mailako hizkuntza ofiziala diren arren,
gaelikoa eremu urriko hizkuntza da Irlandan. Hezkuntzari dagokionez, gaelikoa derrigorrez irakatsi
behar da, baina 1980an, esate baterako, %5era ez zen heltzen elebakar ziren eskolen portzentaia (ik.
Petschen Verdaguer 1990: 180 eta hur.)