Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Nazionalismoa eta hezkuntza 169
mantentzeko beste era bat deritzo. Iraultzarako aukerak gutxitu eta kontrol soziala
areagotzea baino ez dira interbentzionismoaren ondorioak. Hezkuntza publikoak
zein pribatuak helburu berbera dute, eskolaren funtsezko izaera burgesiaren tresna
izatea baita, betiere herriaren kontra erabilia. Ez dago, beraz, eskola publikoaren eta
pribatuaren arteko diferentzia nabarmenik, ezta bien arteko alternatiba bilatzerik
ere, hezkuntzaren benetako izaeraren aldaketarako ez baita nahikoa ideologia
aldatzea -eta horretantxe datza eskola publiko eta pribatuaren arteko diferentzia
bakarra- bitartean eskola instituzioa ukitu gabe geratzen bada. Ez dira zuzenak,
hortaz, ezkerreko erakundeek estatuaren interbentzionismoa areagotzeko egiten
dituzten deiak (Ik. Varela 1979: 196-197). Ezkerraren barruan, dena den, badirudi
ondoren ikusiko dugun jarrera nagusitu dela.
b) Publikotasun kontzeptu gogorra dei diezaiokeguna. Hemen publikotasuna
estatuari lotzen da bete-betean. Publikoa altruismoari lotua jaio dela esaten da;
pribatua, ostera, berekoikeriari eta, funtsean, hezkuntza publikoa ekonomia
kapitalistaren desberdintasunak gutxitzeko tresna dela baiezten da. Kultura bitaz
hitz egiten digu C. Durand-Prinborgnek: nazio hezkuntza kultura, bata; eta enpresa
kultura, bestea, eta bakoitzak abiapuntu filosofiko zeharo ezberdinak ditu:
"Il s'agit, nul l'ignore, de deux conceptions, de deux logiques que s'affrontent, l'une
cultivant des valeurs d'intêret general et de désinteressement, l'autre se fondant sur le
profit." (1992: 55).
Bikoiztasun horrek estatuaren interbentzionismoa legitimatzen du, hezkuntza
publikoaren filosofia bultzatzailea gizarte aurrerapena izan baita, hau da, izpiritu
kolektiboa indartzea eta gizartearen kohesioa sendotzea. Baina balore horiek
dekadentzia nabarian daude egungo gizarteetan, besteak beste, arlo publikoak
erakusten dituen gehiegizko burokratizazioa eta inefikazia direla medio.
Horrexegatik justifikatzen du liberalismoak hezkuntza publiko eta pribatuaren
arteko merkatu lehia irtenbide bezala, baita, aniztasunaren izenean, hezkuntza