Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Estatua, nazioa eta nazionalismoa 17
1.1.- ESTATU MODERNOA, NAZIONALISMOAREN SORRERARAKO
BALDINTZA
Nazionalismoak, beste fenomeno sozial, politiko edota ideologiko batzuk
bezala, oso iritzi kontrajarriak jaso ditu bere historia laburrean zehar.
Batzuetan, zeharo deitoratua izan da modernitatearen kontrakoa delakoan:
nazionalismoaren legenda beltza datorkigu hortik (ik. Tiryakian 1989), zeren eta
mundu modernoan, non gizarteen arteko diferentzia kulturalak apurka-apurka
ezabatuz doazen, ez omen du zentzurik ezberdintasunak azpimarratzen
saiatzeak; hortik bere hutsalkeria. Beste batzuetan, aldiz, gizarte
modernoarekin harreman estu-estuan ipini izan da nazionalismoa: ekonomia
kapitalistaren beharrizanetarako egokitzen den era politikoa, modernitateak
zabaldutako ideologia, gizakia komunitatean integratzeko modu berria, eta
abarreko ezaugarripenak jaso ditu orduan.
Gertakari sozial ugarirekin harremanetan jarri da nazionalismoa, baina
ikuspegi guztion artean, batez ere gizarte modernoa ezaugarritzen duen
eraketa politikoari lotzen dutenak nagusitu dira. A. D. Smithentzat,
nazionalismoak ez du estatuari buruzko baieztapenik egiten, nazioari
buruzkorik baizik (1991: 74); baina beste batzuentzat, estatu boterearen
inguruko borroka bezala ulertuta bakarrik atzeman daiteke nazionalismoaren
funtsa (Blaut 1986: 5-8). J. Breuilly, adibidez, ezin argiago lotzen zaio ustekera
horri:
"Enfocar la atención sobre la cultura, la ideología, la identidad, la clase social o la
modernización significa descuidar el punto fundamental de que el nacionalismo
trata, por encima y más allá de todo lo demás, sobre política, y que la política se
ocupa del poder. En el mundo moderno, el poder se consagra ante todo a la tarea
de controlar el Estado. En consecuencia, la cuestión primordial debería consistir
en relacionar el nacionalismo con el objetivo de obtener y utilizar el poder del
Estado." (Breuilly 1990: 11)