Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Nazionalismoa eta hezkuntza 163
K. Marxek gizarte zibila estatutik kanpoko gizarte harremanen baturatzat jo
zuen. Baina, liberalentzat ez bezala, gizarte zibila ez zegoen norbanako soltez osatua;
aitzitik, klase harremanek baldintzatzen zituzten euren arteko harremanak. Bere
iritziz, estatuak harremanok zekarten ezberdintasuna indartzea zuen helburu.
Gizarte zibila ezaugarritzean, beraz, arlo ekonomikoari eman zion lehentasuna,
politikoaren gainetik; alegia, egituran kokatu zuen gizarte zibila, eta Hegelek ez
bezala, harexeri eman zion, orduan, garapen historikoaren protagonismo nagusia.
A. Gramscik, ostera, Marxen adieratik aldenduz, gizarte zibila gainegiturari
zegokiola baieztu zuen. Hasierako liberalen antzera, banaezinezkotzat jo zituen
estatua eta gizarte zibila, biak baitziren, haren esanetan, gizartearen gainegituraren
parte. Gizarte zibila pribatu deritzen organismoez osaturik ulertzen zuen, baina ez
zuen uste, jakina denez, gizarte zibila askatasun eta zibilizazio gorenaren isla zenik.
Aitzitik, hegemonia kontzeptuaren bitartez, 53 talde nagusiek gizarte zibilaren
instituzioez egindako erabileraz teorizatu zuen, haien helburua gizartearen
menderapen moral eta intelektuala lortzea zela esanez. Gramscik berebiziko
zeregina erantsi zion gizarte zibilari bilakaera historikoan, gizarte zibilean
hegemonia lortuko zuen gizarte klaseari baitzegokion gizarte arautuaren oinarriak
ezartzea. Estaturik gabeko gizartea, horrenbestez, gizarte zibilaren hedapenetik eta,
ondorioz, gizarte politikoaren zurgapenetik etorriko zen.
Gramsciren osteko marxisten joera nagusia, azkenik, zera izan ohi da, gizarte
zibilaren izenpean biltzea arlo ekonomiko hutsetik edota estatuaren arlo politiko
zuzenetik kanpoko jarduera multzoa. Ikuspegi horren arabera, gizartea hiru arlotan
bereizia agertzen zaigu: a) estatuari dagokiona, b) gizarte zibila, eta c) esparru
ekonomikoa. Gizarte zibila, beraz, ekonomia eta politikaren artean kokaturiko arloa
litzateke.
53 Gramscik teorizatutako hegemonia kontzeptua goragoko azpiatal batean azaldu dugu. Ikus 2.3.1.