Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

160 Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen publifikazioa
V. Pérez Díazek dioskunez, XX. mendearen erdialdetik aurrera estatua eta
gizarte zibilaren harremanek ez dute islatu norabide bakarrik; abagadune politikoak
eta, batez ere, ekonomikoak eragin dute, ostera, bietako bat bestearen gainetik
aldizka nagusitu izana. Horrela, II. Mundu Gerra amaitu eta gero, estatua bizitza
ekonomikoaren protagonista bihurtu zen, eta horrez gain, onartu egin zitzaion
integrazio sozialaren inguruko arazoak bideratzeko ahalmena, herritarrentzako
zerbitzu sozialen bidez, bereziki (Ongizate Estatuaren jaiotza). 60ko hamarkadaren
azkenean, aldiz, mendebaleko gizarteetako estatuak sinesgarritasuna galtzen hasi
ziren. Honen zioetako bat langile sindikalgintzak hartutako indarra izan zen; eta
beste bat, gizarte mugimendu berrien sorrerak (ekologistak, feministak,..) 51 eta
nazionalismo periferikoek eragindako asaldura politiko eta kulturala. Estatuaren
erantzuna zerbitzu sozialen areagotze eta sakontzea izan zen. Baina krisi
ekonomikoak desorekatu zuen gehien egoera, eta estatuaren aurretiko ahalmena
koloka jarri zuen. Herrialdeko ekonomia bultzatzeko, orduan, estatuaren
interbentzio eta arauketa murriztu beharko zirela pentsatzen hasi zen. 70 eta 80ko
hamarkadek, beraz, estatuaren protagonismoaren beherakada eta gizarte zibilaren
eraginaren hazkundea ekarri zituzten. Ordutik hona fenomeno bi nagusitu dira: a)
mesogobernuen edo gobernu korporatibisten sorrera. Estatuak gobernu lokalei eta
gizarteari itzultzen dizkie zenbait erantzukizun arazo sozioekonomikoetan, eta
berauen gestioari buruzko erabakiak enpresa eta sindikalgintzaren lidergoak
51 Gizarte mugimendu berriek dakartzaten publiko/pribatu bikoiztasunetik landako eduki eta
egintzen ezaugarriei buruz, ik. Offe 1988: 173 eta hur. Ezaugarriok kontuan harturik, mugimendu
soziopolitiko direla dio aipatu egileak. Mugimendu sozial berri horien barruan, teorizazio feministari
zor zaizkio arlo pribatu eta publikoaren arteko mugei buruzko hausnarketa interesgarrienetakoak.
Berorietan, funtsean, arlo publiko eta pribatuaren arteko tentsioa azaleratzen da: lehenean,
berdintasuna, askatasuna eta kontsentsua nagusitzen dira; arlo pribatuan, hierarkia patriarkala.
Ikuspegi feministarentzat onartezina da publikotasuna eremu politikora mugatzea, ezen,
pribatu/publiko kontzeptuak ideologiko-politikoak diren neurrian, a) ahaztu egiten da genero
kategoriak ezartzen duen diferentziazioa, eta b) oztopatu egiten da arlo pribatuan dauden botere
harremanen azterketa. Ikus horretaz Rabotnikof 1997: 148-149. Antzera dio M. A. Duránek: "... el
ámbito privado es también público (...). La construcción de la intimidad se realiza desde el poder y las
reglas y las obediencias se instauran hasta en el último reducto. La adscripción de personas (de
mujeres, de hombres) a uno y otro ámbito es un proceso político y como tal hay que estudiarlo y
entenderlo." (Durán 1987: 20)