Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

156 Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen publifikazioa
Eta ildo antzetsutik dio B. Akzinek estaturik gabeko nazionalismoen jokaera
diru publikoz sustatutako eskola sare paraleloa eraikitzea izaten dela. Ekimen horren
garrantziaz ohartarazten digu honako hau baieztuz:
"... naturalmente que el buen éxito respecto a un sistema separado de escuelas públicas
no es lo que convierte a un grupo étnico en una nacionalidad y la falta de tal sistema
tampoco demuestra que no exista nacionalidad allí; pero si una red de este tipo se ha
establecido, ya no necesitamos buscar más pruebas de una nacionalidad." (Akzin 1968:
154-155)
Hartara, ideia hedatu samarra da estaturik gabeko nazionalismoaren joera bere
eraginpeko hezkuntza bermatzea eta estatuak kudeaturikoa baztertzea dela. Halaxe
uste dugu guk ere, nazionalismoa ederto jabetzen baita naziokideen sozializazioan
hezkuntzak duen ahalmenaz. Hala ere, horrek ez du esan gura mugimendu
nazionalistak beti jotzen duenik arlo pribatura. Esate baterako, egitura politiko
deszentralizatuetan, estaturik gabeko nazionalismoak nahiko boterea eduki dezake
hezkuntza sare publikoan eraginik edukitzeko eta, ondorioz, arlo pribatuan lor
lezakeen etekina gutxiesteko.
Dena den, estaturik gabeko nazionalismoak estatuaren eskutik eraikita dagoen
hezkuntza sisteman parte hartu ala ez erabaki behar izaten du. Erabaki hori ez da
batere erraza, alabaina, ezen gainerako kultura ekimenek ez bezala, eskola sare bat
aurrera ateratzeak zailtasun eskergak ditu, eta ez bakarrik ekonomikoak. Zentzu
honetan, gure abiapuntua da hezkuntza publikoari begira, nazionalismoak har
dezakeen estrategia testuinguru historiko, sozial eta politiko jakin baten barruan
bakarrik uler daitekeela.
Estrategia horren nondik norakoak arakatzen hasten garenean, kausitzen den
lehenengo arazo teorikoa da zeri deitu behar zaion hezkuntza publiko. Ikusi bezala,
Akzinek izaera publikoa eransten dio dirulaguntza publikoa duen hezkuntza orori.
Gure iritziz, erabaki teoriko honek ez dakarkio argirik arazoari, zeren, esanik geratu