Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Nazionalismoa eta hezkuntza 155
"...se había insistido con energía sobre el papel de la escolarización de la lengua, a
través, por ejemplo, de la propuesta de que el originario de un país en el que una de las
lenguas oficiales fuese el francés, pudiera ser nacionalizado sin la condición de
residencia en Francia, si había sido escolarizado durante cinco años en un
establecimiento que enseñara francés." (Renaut 1993: 61)
Nazio-Estatuak bezalaxe, estaturik gabeko nazionalismoak hezkuntza sistema
erabili nahi du sozializazio nazionalistaren bila doalarik, ezen, hain da garrantzitsua
eskolaren zeregina hizkuntzaren estatus sozialean, non
"Is not the mother tongue that matters, but the language of the ècole maternelle"
(Gellner 1981: 757)
Aurrerago aipatzen genuen hizkuntzaren balio sinbolikoari (ik. 1.2.2.1),
horrenbestez, nazionalismoaren ahaleginak gehitu behar zaizkio nazio hizkuntzatzat
hartzen duenak nazio kultura eraikitzeko balio dezan. Saio horretan, dialektoak
gainditu, eta irakaskuntzaren zutabe izan behar duen hizkuntzaren normalizazioa
bilatzen da, betiere nazio taldekideen integrazioa lortu guran (Apaolaza 1993: 26).
Hartara, hizkuntza eta hezkuntza bikote banaezina izaten da, usu, nazionalismoaren
diskurtso eta jardueretan.
Hala ere, litekeena da estaturik gabeko nazionalismoak beste osagairen bati
ematea lehentasuna, bultzatu nahi duen sozializazioa bermatzeko asmoz,
naziokideen lotura historiko komunei, adibidez. Funtsezkotzat jotzen duen
elementua edozein dela ere, O. Fullaten arabera, irakaskuntza pribatuak beti
eskaintzen du aldarrikapen nazionalistentzako babes hobea:
"... salta a la vista que la escuela libre o privada disfruta de más posibilidades de
convertirse en verdadera escuela nacional (...) que la escuela estatal. La escuela libre
en su radicalidad sería la escuela frente al dominio del Estado. En este modelo escolar
puede fácilmente refugiarse lo nacional." (Fullat 1983: 66)