Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Nazionalismoa eta hezkuntza 127
egun hezkuntza sistema horiek betetzen dituzten ezaugarri komunak (Boli/
Ramirez/ Meyer 1985: 148-149):
a) Unibertsalak, estandarizatuak eta arrazionalizatuak dira.
b) Homogeneo dira beren helburuetan eta, ondorioz, uniformitate gradu
handia erakusten dute eraketa mailan.
c) Norbanakoaren sozializazioa burutzeko gaitasuna ezagutzen zaie eta
gizarteko kide indibidualen ahalmenak eta ardura goraipatzen dituzte.
Esan bezala, oinarri-oinarrizko unibertsaltasun horrek ezin du ukatu
Mendebaldeko munduan hezkuntza sistema modernoek ibilbide diferenterik
eraman izana. Atal honetan honaino azaldutako zenbait ikuspegi teorikoren haria
berreskuratuz, badirudi Mendebaldeko gizarteetan ibilbide bikoitza soma daitekeela
hezkuntza sistemaren jatorri eta garapenean. Lehena, eraketa politiko
deszentralizatuetan sortzen denari legokioke, eta bigarrena, aldiz, zentralizazio
politiko zurrunari dagokiona litzateke, biek helburu berbera eduki bazuten ere,
ikusiko dugun legez.
Norbanakoaren sozializazioari ematen zaion garrantzia, hezkuntza nazio
interesekoa bihurtzea eta estatuak prozesu horretan beteriko papera dira aztertu
behar diren hiru fenomenoak. Lehenengo biak Mendebalde osoan bete ziren, nola
edo hala, baina ez hirugarrena, alegia, estatuaren inplikazio mailari dagokiona, eta
horren arabera azaldu behar da herrialdeetako ibilbide diferentziala. Hortaz,
funtsean erantzun nahi dugun galdera da, ia zerk eragin zuen Mendebaldeko
gizarteetako estatuen inplikazio maila ezberdintasuna hezkuntza orokortuaren
sorreran eta hedapenean.