Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

120 Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen publifikazioa
2.3.- NAZIO-ESTATUKO HERRITARRAK EGINEZ
XIX. mendeaz haurraren mendea eta, halaber, nazionalismoaren garaia izan
dela esan ohi da. Itxuraz harremanik ez duten izenburu bi hauek erabat loturik doaz,
ezen mende horretan zehar hedatu zen eskola estatu eskola eta beronek helarazitako
hezkuntza nazio hezkuntza bihurtu ziren. Hau da, estraineko aldiz, hezkuntza denon
arazotzat jo zen (eta, hedapenez, nazioaren arazotzat) eta, hortaz, estatuari ezagutu
zitzaion hezkuntzarekiko autoritate nagusia edukitzea, gainerako talde sozialen
gainetik; eta, bestalde, haurra, zaindu eta defendatu beharreko ondare publiko ere
bilakatu zen. Hain izan zen handia aldaketa sozial horren indarra, non egungo
gizarteetan, oraindik ere, hainbatek bat egingo bailuke orain mende bi jaulkitako
berba hauekin:
"Sostengo el derecho a exigir para la Nación una educación que dependa únicamente del
Estado; porque a él le incumbe esencialmente, porque cada nación tiene el derecho
inalienable e imprescriptible de instruir a sus habitantes, y, por último, porque los hijos
del Estado deben ser educados por miembros del Estado." 20
Nazionalismoaren ikertzaileen artean ohikoa da hezkuntza nazionalismoarekin
harremanetan aztertzea eta, zehazkiago, Nazio-Estatuaren nazionalismoaren
finkapenean jokatu duen zeregina azaltzea. Logikoa litzateke, Hezkuntzaren
Soziologiatik abiatuta, Estatu Hezkuntza Sistemek bete zuten -eta betetzen duten-
paper horretaz azterketa espezializatuagoak egotea, harreman horren nolakotasuna
ezaugarritzeko asmoz. Besterik jazotzen da, ordea, zeren aurreko atalaren hasieran
aipatzen genuen Hezkuntza Sistemei buruzko azterketa historiko-konparatiboen
urritasuna areagotu egiten da Hezkuntza Sistema nazionalismoarekin harremanetan
jartzen duten idazlanen kopuruari begiratzen badiogu.
20 La Chalotais, Essay on national education, in F. de la Fontanerie (bil.) 1932: French liberalism and
education in the eighteenth century, New York: McGraw Hill, 52-53. orr., aipatua in Bendix 1974: 93.