Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Nazionalismoa eta hezkuntza 115
nekazal eliteekin, elite metropolitanoen kontra. Hezkuntzari begira, hiru estrategia
mota ezberdintzen ditu de Swaanek Elizaren jokaeran:
a) Bere posizioa monopolioari eusteko adinakotzat jotzen bazuen, lehentasuna
monopolioaren iraupena izaten zen. Hartarako, estatuaren babesa behar izaten zen,
eta Elizak estrategia maximalistari ekiten zion; hau da, haur guztien derrigorrezko
hezkuntzarako monopolioa, Elizak kontrolatua eta estatuak babestua. Herbehereak
hementxe kokatu beharko genituzke.
b) Estatuaren babesik ez baldin bazuen monopolioaren iraupenerako,
oinarrizko hezkuntzak ordura arte trinko ziren sare lokalak apurtu ahal zituen, eta,
ondorioz, bertako apaizgoaren bitartekaritza funtzioaren monopolioarekin amaitu,
eta beste Eliza batzuei edota hezitzaile laikoei proselitismoa ahalbidetu. Kasu
horretan, Elizak estrategia minimalistari ekiten zion; alegia, estatuak ez zuen
hezkuntzan parterik hartu behar, eta bere konfiantza osoa jarri behar zuen elite
lokalen gaitasunean. Hauxe litzateke Iraultza osteko Frantziaren kasua.
c) Eliza minoritarioak bigarren estrategia horren alde egiten saiatzen ziren,
baina hauetako batzuek estatuaren babesa eskatzen zuten eta, hartara, estrategia
pluralista gertatzen zen, non estatuak sinesmen erlijioso ugarik kontrolaturiko
hezkuntza babesten baitzuen, diru laguntzen nolabaiteko arauketa baten barruan.
Eredu hau Ingalaterrari 18 dagokio (de Swaan 1992: 103-104, eta 113-121).
18 Liburuaren atal honen izenburuaren arabera, Britainia Handiaz hitz egingo duela dirudien arren,
de Swaanen azterketa Ingalaterrara mugatzen da (ik. 1992: 124-131). Hain zuzen ere, hezkuntza
sistemaren jatorriari begira, Eskozia eta Ingalaterra eredu ezberdintzat jo behar direla diote beste
batzuek, beherago ikusiko dugunez (ik. 2.3.2.1).