Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

114 Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen publifikazioa
hartu dute hezkuntzaren ardura, eta jite diferente hori eliteek aukeratutako
estrategiarekin zorretan egon da. Estatu hezkuntza sistema modernoen integrazio
mota horiek honako lau aldaeren graduaren arabera neur daitezke:
".. unification(development of a national framework of educational administration),
systematization (transition from the summativity of parts to a coordinated whole),
differentiation (separation from other parts of society), and
specialization(diversification of educational inputs, processes and outputs)." (Archer
1983: 212)
Egungo estatu hezkuntza sistema deszentralizatuetan, horrela, diferentziazioa
eta espezializazioa nagusitzen dira. Hauek dira Britainia Handiaren, Estatu Batuen
edo Danimarkaren kasuak. Baterakuntza eta sistematizazioa nagusitzen direnekoak
estatu hezkuntza sistema zentralizatuak dira, ordea. Hemen Frantzia, Soviet
Batasuna ohia eta Japoniako hezkuntza sistemak kokatzen ditu
A. de Swaanek, bestaldetik, Archerren tesiak hobesten ditu, Estatu Hezkuntza
Sistemaren jatorriaren azalpenari ikuspegi liberalak, funtzionalistak zein marxistak
emandakoen gainetik, eta XIX. mendetik aurrera indartzen den hizkuntza
baterakuntzaren testuinguruan ipintzen du prozesua. Baina, Archerrek ez bezala,
Europako hainbat herrialdetan, fenomeno unibertsala eta oso antzerakoa izan dela
dio. Herrialde horietan, eskolak berebiziko zeregina bete zuen biztanleriaren
homogeneotasun kulturalean, eta prozesu hori bultzatu zutenak elite
metropolitanoak izan ziren, derrigorrezkoa baitzitzaien bilatzen zituzten
merkatuaren hedapenerako eta estatu burokraziaren finkapenerako (de Swaan 1992:
102).
XVIII. mende amaierara arte hezkuntzaren monopolioa eduki zuten Eliza
diferenteak hari eusteko lehia bizian jarri ziren eta, prozesu hartan, bat egin zuten