Euskal nazionalismoa eta hezkuntza publikoa: ikastolen ... - Euskara

Nazionalismoa eta hezkuntza 111
eta talde aurkari kontzeptuak erabiltzen ditu, eta aldaketaren gakoa hezkuntzaren
monopolioa duten talde nagusien eta sortzen ari diren talde aurkari berrien arteko
gatazkan jartzen du. Ikus dezagun prozesu honen laburpena.
Estatu Hezkuntza Sistemak sortu aurretik, hezkuntzaren kudeantza eta jabetza
ezberdindu ezinak ziren. Hezkuntzaren kontrola, oro har, talde sozial bakar baten
eskuetan zegoen, eta europar herrialde gehienetan Eliza zen talde hura. Berak
hezkuntzaren norabidea monopolizatzen zuen eta hezkuntza sistemak, hortaz,
autonomia murritza zeukan. Hauxe da Erdi Aroko Europan aurkitzen dugun
eredua, Elizaren nagusitasunak ezaugarritua eta garapen mugatukoa. Hezkuntza
sistemaren hastapenaren baldintza, bere iritziz, talde korporatibo biren edo bi baino
gehiagoren arteko gatazka lehiatsua zen; ezin baitzitekeen, bestela, aldaketarik egon.
Erran nahi baita, aldaketak bakarrik gertatu ahal ziren transformazioari ekiteko
adinako boterea zuten taldeen helburuak aurretiko jardunarekin bat ez zetozenean
(Archer 1982: 8). Aldaketa garrantzitsuak inposatu nahi zituzten taldeei ezinezkoa
suertatzen zitzaien haiei ekitea negoziazio baketsu baten bidez, hezkuntzaren
ezaugarriak hezkuntzaren monopolioa zuten taldeen beharrizanetara ederto
egokitzen ziren eta. Talde aurkari horren -edo horien- jarduera mota bikoa izan
zitekeen: a) ordezkapena (substitution), merkatu lehian oinarritua; edo b)
murriztapena (restriction), kontrolaren igorpena erdiesteko koertzioaren erabileran
oinarritua (Archer 1979: 106-114). Kasu bietan, dena den, baitezpadako baldintza
izaten zen talde nagusien interesak desmaskatu, oposizioa legitimatu eta, azkenik,
eskainitako alternatiba definitzeko zeregina betetzen zuen hezkuntza ideologia bat
taxutzea. 17
biek komunean dituzten ezaugarriak baitira estatuaren nolabaiteko kontrola eta hezkuntza
instituzioen elkarrekiko koordinazioa. Ikus Archer 1979: 54. Bestenaz ere, gogoratu atal honen
hasieran horretaz esandakoa.
17 Honela sustatzen da, bere ustez, hezkuntza ideologien azterketaren garrantzia: “The analysis of
educational ideologies is important for two reasons. On the one hand, ideological factors exert an
independent influence upon educational interaction. As Weber argued, struggle in the realm of ideas
parallels rather than reflects group conflict and although related to the structured interests of