26.08.2013 Views

Jakintza-arloa: Kazetaritza Bi begiratu euskarazko kazetari hizkerari ...

Jakintza-arloa: Kazetaritza Bi begiratu euskarazko kazetari hizkerari ...

Jakintza-arloa: Kazetaritza Bi begiratu euskarazko kazetari hizkerari ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>Jakintza</strong>-<strong>arloa</strong>: <strong>Kazetaritza</strong><br />

<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong><br />

<strong>hizkerari</strong>: gaiari egindako<br />

gain<strong>begiratu</strong>a eta <strong>euskarazko</strong><br />

<strong>kazetari</strong>tzaren tradizioko lau<br />

kazetatan hitz eta esamoldeen<br />

hustuketa kualitatiboa<br />

Egilea: JON SARASUA MARITXALAR<br />

Urtea: 1996<br />

Zuzendaria: IÑAKI ZABALETA URKIOLA<br />

Unibertsitatea: UPV-EHU<br />

ISBN: 978-84-8438-312-3


Hitzaurrea<br />

Beste ahalegin asko bezala, amets-bulkada batetik abiatu zen ikerketa hau<br />

egiteko asmoa. Euskara biziberritzeko ametsaren adarretako bat <strong>euskarazko</strong><br />

<strong>kazetari</strong>tza garatzea da. Eta <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tza garatzeak <strong>euskarazko</strong><br />

<strong>kazetari</strong> hizkera sortu, doitu eta aberastu beharra du desafio.<br />

Hizkuntzaren enbor eta hostoen maitale izanik, hazkurea sortzen zidaten<br />

<strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> hizkeran ikusitako ezintasun, ahalegin, akats, indefinizio<br />

eta arazoek. Zer oinarri jarri <strong>kazetari</strong> hizkera egokiago baterako? Horixe nuen<br />

urte haietako kezka. Eta nire diziplina hizkuntzalaritza ez izan arren, nire orduko<br />

gainerako kezka intelektualak apur batean alboan utzi, eta gai horri heldu nion.<br />

Bakoitzari berea, Eusko Jaurlaritzak horretarako bekan eman zidalako egin<br />

ahal izan nuen ikerketa, eta bukatu ere erakundeari (eta zerga ordaintzaileei)<br />

zor niolako bukatu nuen, bestela ez bainuen doktore izateko asmorik sentitu.<br />

Sorkuntza artistikoan eta herrigintzaren zurrunbilo txikietan pasa nituen<br />

gaztaroko urteetan, tarteak hartzen nituen ikerketa burutzeko ere, dirulaguntzaren<br />

konpromiso horrek bultzatuta.<br />

Hala esanda iduri luke lana tamainan egin nuela, baina ez, uste dut badela<br />

txingurri-lana orri hauen atzean. Epaimahairako puntako hizkuntzalariak<br />

ekartzea izan zen gure hautua, eta haietako batek ni kritikatzeko gogo berezia<br />

izango zuela abisatu zidan Andoni Egañak. Nire ustekaberako, hark “tesi bat ez<br />

baizik bi” egin nituela esan zuenean ohartu nintzen baietz, lana behintzat<br />

bazela ikerketa horretan.<br />

<strong>Bi</strong> alde baditu tesiak, oso desberdinak, aparte joan zitezkeenak. Lehenbizikoak,<br />

<strong>kazetari</strong> hizkerei buruzko teoriaren argitan, eta euskararen baldintzamendu<br />

linguistiko eta soziolinguistikoetan kokatuz, <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> hizkeraren<br />

problematikari eta norabideari buruzko azterlana egiten du, eta jarraibide<br />

batzuk markatzen ditu. <strong>Bi</strong>garrenak, euskal <strong>kazetari</strong>tzaren tradizio zaharrean<br />

esapideen hustuketa eta sailkatze-lana egiten du, baliabide estilistikoak<br />

aberasteko asmoz.<br />

Tesia bukatu eta berehala erabat utzi nuen gaia, eta geroztik ez dut ukitu, beste<br />

arretagune eta lantegi batzuetan jardun dut. Unibertsitate-jardunean ere, gizarte<br />

gaietan murgildu naiz, tesiaren gaitik urrun. Zeharka eta hedabideen hartzaile<br />

bezala baizik ez dut jarraitu, beraz, <strong>kazetari</strong> hizkeraren gaia. Euskarazko<br />

<strong>kazetari</strong> hizkerak izan du bilakaerarik hamabost urte hauetan, eta zenbait<br />

arlotan aurrera egin dela esan liteke. Tesiak sistematizazio eta ganora gehiago<br />

botatzen zuen faltan euskal hedabideen hizkuntza politiketan, eta horrek bere<br />

hartan dirau kasu gehienetan. Egiten ari direna baino askoz gehiago egin liteke.<br />

Baina hainbat arloren estandarizazioan, kalitatearen zainketa minimo batean<br />

eta beste alor batzuetan nolabaiteko pausoak eman dira. Ikerketan ez<br />

hainbeste. Inor gutxik heldu dio gaiari geroztik, arnas luzeko ikerketaren aldetik<br />

behintzat.


Atzera <strong>begiratu</strong>ta, ez dut atxikimendu handirik doktore-tituluaz (aspaldi honetan<br />

tituluzaleak ironiaz begiratzeko arrazoiak ditut nire inguruan), ez eta egindako<br />

tesiaz ere. Hala, uste nuen lana berriro irakurtzean, gainditutzat eta interes<br />

gutxiko moduan ikusiko nuela. Gerta zitekeen, baina ez zait gertatu. Uste dut<br />

ikerketan esandakoek badutela gaurkotasuna, eta merezi duela interesa<br />

dutenen eskura jartzea. Ez zait iruditu gaindituta dagoenik, eta ez dakit seinale<br />

ona den hori hamabost urteren ondoren. Kazetari hizkerak funtzio garrantzitsua<br />

betetzen du euskara bezalako hizkuntza minorizatu baten garabidean, beste<br />

hizkera askoren isurleku, leiho eta eramale bihurtzen baita, estandar zabalago<br />

baten eraikitzaile. Horrek, euskaren kasuan, askotariko orekak egitea eskatzen<br />

du. Eta oreka horiek kudeatzeko on litzateke gaiari buruzko ikuspegi osotu<br />

xamarra erabiltzea horretan ari direnek.<br />

Horretarako ekarpena izan nahi zuen, eta du oraindik ere arlo batzuetan,<br />

<strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> egindako <strong>begiratu</strong> orokorrak, lehen liburukian emandako<br />

ikerketak.<br />

<strong>Bi</strong>garren <strong>begiratu</strong>ak, <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tzaren tradizioan egindako esapideen<br />

hustuketa eta sailkatze-lanak, <strong>kazetari</strong>en baliabideak aberasteko eta iraganeko<br />

fluxuaren jakintza gehixeagorekin kokatzeko asmoz egina da. Beharbada<br />

laburtuago jarri beharko litzateke eskura, lanean ari direnentzat edo<br />

irakasleentzat baliagarri izatekotan. Hor daude, dena dela, nahi dutenen<br />

eskura, bi mila fitxa inguru.<br />

Jarritako hondar aletxoa geldi xamar egon ote den sentipena daukat, besteak<br />

beste nik bere hartan utzi nuelako, ez argitarapen eta ez jarraipen. Hondar<br />

aletxo hau baliatuz edo baliatu gabe, izango ahal du gaiak aurrerabiderik,<br />

beronen atzean dagoen ametsak amets baitirau.<br />

Jon Sarasua<br />

2010


BI BEGIRATU<br />

EUSKARAZKO KAZETARI<br />

HIZKERARI<br />

Zuzendaria: Iñaki Zabaleta Urkiola<br />

<strong>Kazetaritza</strong> I Departamentua<br />

Euskal Herriko Unibertsitatea<br />

Egilea: Jon Sarasua Maritxalar


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> :,<br />

Gaiari egindako gain<strong>begiratu</strong>a eta <strong>euskarazko</strong><br />

<strong>kazetari</strong>tzaren tradizioko lau kazetatan hitz eta<br />

esamoldeen hustuketa kualitatiboa .<br />

Doktore-tesia<br />

Egilea : Jon Sarasua Maritxalar<br />

Zuzendaria : Iñaki Zabaleta Urkiola<br />

1996


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 2<br />

Atalak


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 3<br />

I. Aurkezpena<br />

0 .1 . Sarrera<br />

0 .2 Ikerizalderak<br />

0 .3 Metodologia<br />

0 .3 .1 . Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkeraren gaiari egindako hurbilketa<br />

Adituei egindako galdetegia<br />

0 .3 .2 . Euskal <strong>kazetari</strong>tzaren tradizioko lau kazetatan lexikoaren eta<br />

esamoldeen hustuketa<br />

II . Kazetari hizkeraren ezaugarri eta arazoak :<br />

zenbait oinarri<br />

1 . Hedabideetako hizkuntzaren garrantziaz<br />

1 .1 . Sarri aipatua, gutxi zehaztua<br />

1 .2 . Hizkuntzen egoerak<br />

1 .3 . Garrantzia ñabartu beharra<br />

1 .4 . Eraginaz<br />

1 .5 . Indar bateratzailea<br />

1 .6 . Aldatzaile bizia<br />

1 .7 . Eragina eta kaltea<br />

1 .8 . Desafio izaera<br />

2 . Kazetari hizkera kokatuz<br />

2 .1 . Zertaz ari garen<br />

2 .2 . Hizkuntzaren mailak bereiztearen garrantzia<br />

2 .3 . Hizkera berezia?<br />

2 .4 . Berezitasun berezia<br />

2 .5 . <strong>Bi</strong> faktoreren gurutzalekua<br />

3 . Kazetari hizkeraren ezaugarriak<br />

3 .1 . Komunikazio ekintza berezia<br />

3 .1 .1 . Hartzailea eta igorlea<br />

3 .1 .2 . Kanalaren kondizionamenduak<br />

3 .1 .3 . Hizkeren gurutzalekua<br />

3 .2 . Kazetari hizkeraren barruko bereizketak<br />

3 .2 .1 . Hiru kanalak<br />

3 .2 .2 . Generoak<br />

3 .3 . Ezaugarriak<br />

3 .3 .1 . Literaturatik urrunduz<br />

3 .3 .2 . Kazetari hizkeraren ezaugarri idealak


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 4<br />

3 .3 .3 . Barthes-en zero gradua<br />

3 .3 .4 . Ezaugarrietatik berezitasunetara<br />

3 .3 .5 Hartzailearen arreta erakartzeko baliabideak<br />

3 .4 . Ezaugarri idealen inguruan<br />

3 .4 .1 . Zuzentasuna<br />

3 .4 .2 . Argitasuna<br />

3 .4 .3 . Argitasunaren bideak<br />

3 .4 .4 . Argitasuna : hizkuntza arrunta lantzea<br />

3 .4 .5 . Searl eta Bourland-en ikerketa<br />

3 .4 .6 . Argitasuna eta espresibotasuna<br />

3 .4 .7 . Konbinaketa<br />

4 . Kazetari hizkeraren arazo eta arriskuak<br />

4 .1 . Hizkuntza berezia sortzeko joera<br />

4 .1 .1 . Hizkuntza arruntetik urruntzea<br />

4 .1 .2 . Kanpoko eragina eta barruko joera<br />

4 .1 .3 . Bereizteko gurari ezkutua<br />

4 .1 .4 . Berezitasunerako faktore berezkoak<br />

4 .2 . Iturrien eraginak<br />

4 .2 .1 . Politikariak eta hizkuntza<br />

4 .2 .2 . Politikarietatik kazetetara<br />

4 .3 . Gazteleran planteatzen diren arazoak<br />

4 .3 .1 . Estilo informatiboaren bitxitasuna<br />

4 .3 .2 . Eufemismoa<br />

4 .3 .3 . Nominalizazioa<br />

4 .3 .4 . Baliabide objetibatzaileak<br />

4 .4 Itzulpenarenak<br />

4 .5 Kazetari hizkeraren norabideari buruz<br />

4 .5 .1 . Hirugarren bidearen tesia<br />

4 .5 .2 . Hiru komunikazioak<br />

4 .5 .3 . Norabide aldaketa<br />

4 .5 .4 . Kazetari hizkeraren ibilbidea<br />

III . Euskarazko <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> egindako<br />

gain<strong>begiratu</strong>a<br />

5.Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkeraren ingurune soziolinguistikoa<br />

5 .1 . Alfabetatze maila<br />

5 .1 .1 . Alfabetatzearen kuantifikazioa<br />

5 .1 .2 . Kontzeptu labainkorra<br />

5 .1 .3 . Alfabetatzearen kalitatea<br />

5 .1 .4 . Euskararen gaitasun-agirien pista


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 5<br />

5 .1 .5 . Irakurle gaituen kopuruaren estimazio zaila<br />

5 .2 . Hizkuntza egokitzearen inguruko eztabaida<br />

5 .2 .1 . Lizarralderen ikuspegia<br />

5 .2 .2 . Hiztunen egoerari egokitzea<br />

5 .3 . Euskalkien dispertsioa<br />

5 .3 .1 . Aniztasun handia<br />

5 .3 .2 . Ulermenerako eta hizkera eraikitzeko faktore<br />

5 .4. Hizkuntzaren mailak<br />

5 .5 . Egokitzearen inguruko galderak<br />

6.Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkeraren ingurune linguistikoa<br />

6 .1 . Zalantza eremuak<br />

6 .1 .1 . Zalantzak sortzen du kezka<br />

6 .1 .2 . Zalantza-eremu zabalak<br />

6 .1 .3 . <strong>Bi</strong>tartekoen argudioa<br />

6 .2 . Erdarek lexikoan duten eragina<br />

6 .2 .1 . Hizkuntza arrotzen eraginaz<br />

6 .2 .2 .<br />

6 .2 .3 .<br />

6 .2 .4 .<br />

Sentsibilitate ezberdinak<br />

Lexikoaren arazoa<br />

Sarasolaren oharra<br />

6 .3 . Terminoen tokia<br />

6 .3 .1 . Terminoak eta <strong>kazetari</strong>tza<br />

6 .3 .2 . Terminoen gizarteratze maila<br />

6 .4 . Estandarrerako deia<br />

6 .4 .1 . Hizkuntza batzeko prozesuak<br />

6 .4 .2 . Batua eta hizkera estandartuak<br />

6 .5 . Fonetika eta azentua, adibide<br />

6 .5 .1 . Noraezetik gomendioetara<br />

6 .5 .2 . Erabakien zain<br />

6 .5 .3 . Kazetariak, tartean<br />

6 .6 . Kataluniarren adibidea<br />

6 .6 .1 . Camps i Giralt-en ponentzia<br />

7 .Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzaren barne-ingurunea<br />

7 .1 . Euskarazko hedabideen tokia<br />

7 .1 .1 . Aurretiko batzuk<br />

7 .1 .2 . Hegoaldeko bilakaera<br />

7 .1 .3 . Egungo bolumena


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 6<br />

7 .2 . Itzulpenaren bolumena<br />

7 .2 .1 . Bolumena eta kalitatea<br />

7 .2 .2 . Bolumenarena ñabartuz : Euskaldunon Egunkariaren ikerketa<br />

7 .3 . Kazetaria<br />

7 .3 .1 . Kazetaria, giltzarri<br />

7 .3 .2 . Kritikak eta kexuak<br />

7 .3 .3 . Lan-baldintzen eragina?<br />

7 .3 .4 . Beste aje batzuk<br />

7 .3 .5 . Bereizkuntza-sindromea<br />

7 .4 . Hizkuntz kalitatearen politika hedabideetan<br />

7 .4 .1 Hedabideen politika eta zeregin indibiduala<br />

7 .5 . <strong>Kazetaritza</strong>ren beste inguruaz<br />

7 .5 .1 Unibertsitatearen egokitze falta<br />

8 . Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkeraren orekak<br />

8 .1 . Ingurunetik abiatuta<br />

8 .2 . Arau kultu amankomuna eta bitartekaritza<br />

8 .3 . Integraziorako gaitasuna<br />

8 .3 .1 . Zailtasun erantsiak<br />

8 .4 . Lexiko aukerak<br />

8 .4 .1 . Erlatibotasun geografikoa<br />

8 .4 .2 . Gomendio argigarri batzuk<br />

8 .5 . Titulargintza : azterketa baten aipamena<br />

8 .6 . Ezaugarri idealak kokatuz<br />

8 .6 .1 . Txukuntasuna<br />

8 .6 .2 . Argitasuna<br />

8 .6 .3 . Argitasunerako irizpide orokorrak<br />

8 .6 .4 . Hizkera arrunta eta ahozkotasuna<br />

8 .7 . Ahozkotasunera jotzeko deia<br />

8 .7 .1 . Pello Esnalen gogoeta : ahozkotasuna gidari<br />

8 .7 .2 . Ahozkotasuna, beharretik galderetara<br />

8 .8 . Lantzetik dator espresibotasuna<br />

8 .8 .1 . Baliabide lagungarriak<br />

8 .8 .2 . Jariokeriaren kontrako aholkuak<br />

8 .9 . Arazoetan barrena<br />

8 .9 .1 . Hizkuntza bereziaren arazoa<br />

8 .9 .2 . Itzulpena da iturria<br />

8 .9 .3 . Itzulpenaren galbahe aukera<br />

8 .9 .4 . Itzulpen prozedurak


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

8 .9 .5 . Itzulpena, kezka iturri<br />

8 .9 .6 .Jaso eta berregin<br />

8 .9 .7 . Luzerarenak<br />

8 .9 .8 . Arazoak ere itzultzen dira?<br />

8 .9 .9 . Pasiboa<br />

8 .9 .10 . Nominalizazio berria<br />

8 .10 . Komunikazioa eta eraikuntza<br />

8 .10 .1 . Didaktismoa tentsioan<br />

8 .11 . Laburbidea, bidezidor propioa<br />

8 .12 Herrietako hedabideen hizkeraz<br />

8 .12 .1 . Perretxiko urteak<br />

8 .12 .2 . Hizkerarako eskena berria : ahozkora hurbiltzeko aukera<br />

8 .12 .3 . Esperientzia bat : 'Aretxabaletarako Idazkera Liburutxoa'<br />

9 . Hizkuntza egokirako bidelagunak : estilo-liburuak eta zerbait<br />

lehiago<br />

9 .1 . Estilo liburuak<br />

9 .1 .1 . Estilo-liburuen hizkuntz helburuak<br />

9 .1 .2 . Egitura ezberdinak<br />

9 .2 . Euskara eta estilo-liburuak<br />

9 .2 .1 . Lehortetik lehen esperientzietara<br />

9 .3 . Euskaldunon Egunkariaren 'Estilo Liburua'<br />

9 .3 .1 . Filosofia<br />

9 .3 .2 . Edukia<br />

9 .3 .3 . <strong>Bi</strong>lduma eta zerbait gehiago<br />

9 .4 . 'Idazkera-liburua'<br />

9 .4 .1 . Filosofia<br />

9 .4 .2 . Edukia<br />

9 .4 .3 . Norabide batean egindako ahalegina<br />

9 .5 . 'Euskarazko albistegietarako esku-liburua'<br />

9 .5.1. Edukia<br />

9 .5 .2 . Orientabide soila<br />

9 .6 . Inguruko argitalpenak<br />

9 .6 .1 . 'Idazkera argiaren bidetik'<br />

9 .6 .2 . 'Hizkuntza zuzen erabiltzeko arau eta proposamen-bilduma'<br />

9 .7 . Hutsuneak<br />

9 .7 .1 . Gida-liburuetatik urrunago<br />

9 .7 .2 . EFE agentziaren Departamentua<br />

9 .7 .3 Corporació Catalana de Ràdio y Televisió<br />

9 .7 .4 Euskarazko hedabideen atzerapena<br />

7


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 8<br />

10 . Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkeraren inguruko adituen iritziak<br />

10 .1 . Galdetegiaren helburua<br />

10 .2 . Hautatutako adituen lagina<br />

10 .3 Galdetegia<br />

. Galdetegi orokorra<br />

. Gai bereziak<br />

10 .4 . Emaitzak<br />

Galdera orokorrak, banaka<br />

Batzuei egindako galdera bereziak<br />

IV . Euskal <strong>kazetari</strong>tza historikoko lau kazetetan<br />

hitz eta esamoldeen hustuketa kualitatiboa<br />

1 . Hustuketarako planteamentua<br />

1 .1 . Tradizioan arakatuz<br />

1 .2 . <strong>Kazetaritza</strong>ko hitz eta esamoldeak<br />

1 .3 . Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzaren tradizioaz<br />

1 .4 . Hizkera-moduak tradizioan<br />

1 .5 . Gure aukera : lau agerkari<br />

2 . Metodologia<br />

2 .1 . Aztertu ditugun argitalpenak<br />

2 .2 . Iturriak<br />

2 .3 . Lagina<br />

2 .4 . Aztertutako atalak<br />

2 .5 . Analisi unitatea<br />

2 .6 . Azterketa pilotua kategoriak eta lan prozedurak finkatzeko<br />

2 .7 . Finkatutako kategoria sistema<br />

2 .8 . Kodifikazio fitxa<br />

3 . Hustuketaren emaitzak (bigarren liburukian)<br />

3 .1 . Fitxak kategoriaka eta alfabetikoki ordenaturik<br />

3 .2 . <strong>Bi</strong>ldutakoen zerrenda alfabetikoa<br />

3 .3 . Gai berezietako terminologia eta esamoldeak<br />

3 .3 .1 . Kirola<br />

3 .3 .2 . Gerra<br />

3 .3 .3 . Politika instituzionala<br />

3 .3 .2 . Gertakarien atalekoak


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 9<br />

V. Ondorioak<br />

VI . <strong>Bi</strong>bliografia<br />

Aurkibidea


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 0<br />

I . Aurkezpena


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

0 .1 . Sarrera<br />

Hizkuntza baten estatusa normaltzeko bidean leku berezia bete dezakete<br />

hedabideek. Halaber, hizkuntza horren korpusa osatzeko bidean ere bere<br />

lekua du <strong>kazetari</strong>tzak . Hedabideetan hizkuntza eraginkor eta estandarizatua<br />

sortzea garrantzizkoa da normaltze bidean dagoen euskararentzat .<br />

Une honetan sekula baino ugariago eta hazkuntza prozesuan dago <strong>euskarazko</strong><br />

<strong>kazetari</strong>tza . Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkera finkatzerakoan, ordea, arazo eta,<br />

batez ere, gabezia bereziak nabari dira . Euskararen egoera soziolinguistikoari<br />

<strong>begiratu</strong>z, hizkuntzaren ezagupen arazoekin egiten dugu topo, adibidez . Egoera<br />

linguistikoari <strong>begiratu</strong>z, euskararen zalantza eremuekin, estandarraren<br />

berritasunarekin eta terminologien finkapen eskasarekin . <strong>Kazetaritza</strong>ri<br />

<strong>begiratu</strong>z, kanpoko hizkuntzetako kalkoaren arazoarekin eta <strong>euskarazko</strong><br />

baliabideen eta tradizioaren ezagutza murritzarekin .<br />

<strong>Bi</strong> burukoa da tesi hau . <strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong>k osatzen dute . Lehena, gain<strong>begiratu</strong>a,<br />

bigarrena arlo jakin batenganako <strong>begiratu</strong> zehatzagoa .<br />

- Lehen <strong>begiratu</strong>arekin, gain<strong>begiratu</strong>arekin, <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> hizkeraren<br />

gaira lehen hurbilketa egin nahi izan dugu . Lehenik gazteleraz eta beste<br />

hizkuntza batzuetan sortutako teoria arakatu, gero gai honetaz euskaraz idatzi<br />

diren gogoeta solteak bildu, sistematizatu, eta ondoren guztiarekin geure<br />

gogoeta lerroa tajutu dugu .<br />

- <strong>Bi</strong>garren <strong>begiratu</strong>a, euskara batua finkatu baino lehenagoko <strong>euskarazko</strong><br />

<strong>kazetari</strong>tzaren tradizioan erabilitako hizkuntz baliabide batzuen ikerketa da,<br />

ikerketa selektibo-mugatua . Euskarazko prentsaren tradizioa gorpuzten duten<br />

eta bideak jorratu dituzten lau kazeta esanguratsu hautatu ditugu . Horiek<br />

erabili dituzten baliabide lexikoak eta esamolde periodistikoak bildu ditugu,<br />

fitxak eta zerrendak osatuz .<br />

<strong>Bi</strong> helburu osagarri ditu beraz gure lan honek :<br />

a) Euskarazko <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> gain<strong>begiratu</strong>a egin : kamarari zoom-out eginez<br />

bezala, diagnostiko orokor-antzeko bat osatu .<br />

Abiapuntu honetatik hasi gara : <strong>kazetari</strong>tza komunikazio ekintza da . Eta<br />

komunikazio horretako elementu baten gorabeherak ulertzeko, lehenik beste<br />

elementu eta inguruneak aztertu behar dira . Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzaren<br />

ingurune soziolinguistiko eta linguistikoengatik, hainbat arazo eta berezitasun<br />

ditu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> hizkerak. Arazo horien gainean gabezia bat somatzen<br />

da: gai honen inguruan daukagun ikerketa, lan eta gogoeta urria . Urritasun<br />

hori bildu eta gorputz bat osatu nahi izan dugu .<br />

<strong>Bi</strong> iturri nagusi aztertuko ditugu horretarako :<br />

. Kazetari hizkeraren arazoaren inguruan batez ere gazteleraz, eta baita beste<br />

hizkuntzetan ere, sortutako bibliografia eta gogoetak .<br />

1 1


<strong>Bi</strong> beqiratu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 2<br />

. Euskarazko <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> buruz bildutako artikulu, ponentzia, jardunaldi<br />

eta gainerako ekarpenak .<br />

<strong>Bi</strong> iturri horiek elkartuz, eta gure ingurune soziolinguistiko nahiz linguistikotik<br />

abiatutako gogoeta lerro baten bueltan, gure <strong>kazetari</strong> hizkeraren arazoen<br />

ausnarrerako gaitegi bat osatu dugu .<br />

b) Tradizioaren laginetan hizkuntz baliabide batzuen hustuketa .<br />

"Hizkuntza kontutan ezer seriorik egin nahi bada tradizioaren gainean<br />

eraiki behar da . Hizkuntzaren tradizioa puntu askotan jasoa dago,<br />

lexikoan, joskeran, esamoldeetan eta jardunaren isurian erabiltzen<br />

diren lotura giltza eta itzulietan. Egiari aitor eginez esan beharra dago<br />

euskararen tradizioa nahiko erdipurdika ezagutzen dugula" .<br />

Joxe Lizarralderen (1985 :31) hitz horien mamiari jarraiki, hustuketa bidezko<br />

lanak <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> hizkeraren arlo konkretu batzuk aberastea du<br />

helburutzat . Aberastea edo, behintzat, erreferentziak biltzea . Lexikoan eta<br />

esamoldeetan <strong>euskarazko</strong> prentsaren historian erabili diren hizkuntz baliabide<br />

batzuk bildu eta sailkatu ditugu, tradizioaren erreferentziarik gabe erdinoraezean<br />

dagoen <strong>kazetari</strong>tzari zerbait ekar diezaiokeelakoan .<br />

Aukeratutako lau argitalpenetan informazio-ikuspegitik erabilitako hitz eta<br />

esamoldeak bildu eta sailkaturik eskaintzea da lan honen helburua . Hustuketa<br />

selektibo honetarako irizpidea bereziki <strong>kazetari</strong>tzako testuetarako baliagarriak<br />

izan diren hizkuntz baliabideak jasotzea da .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

0 .2 Ikergalderak<br />

a) Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkeraren gaiari egindako lehen hurbilketara galdera<br />

honetatik abiatu gara :<br />

- Zein dira egungo <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> somatzen zaizkion arazo,<br />

gabezia, aukera eta norabide nagusiak?<br />

b) Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzaren tradizioko lau kazetatako hustuketa selektibora<br />

honako galderokin abiatu gara :<br />

- Zein da lau kazeta hauek eduki periodistikoak azaltzeko erabili duten<br />

lexikoa?<br />

- Zein dira lau kazeta hauek testu periodistikoetarako erabilitako esamoldeak?<br />

- Ba al dago lexiko edo esamolde bereziki aberatsak sortu dituen gai edo<br />

alorrik lau kazeta hauetan?<br />

1 3


<strong>Bi</strong> beqiratu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 4<br />

0.3 Metodologia<br />

0 .3 .1 . Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkeraren gaiari egindako hurbilketa<br />

Tesiaren zati hau osatzeko ondorengo pausook planteatu ditugu :<br />

1 . Kazetari hizkeraren inguruan egindako gaztelerazko bibliografia<br />

erreferentzia modura hartu eta beste hizkuntzetako lanekin osatu . Gorputz<br />

hori guztia erreferentziatzat hartuz euskaraz gai honetaz idatzitako artikulu,<br />

ponentzia, jardunaldi eta gainerako materialeak inguratu eta aztertu .<br />

2 . <strong>Bi</strong> iturri-multzo nagusiotatik hartuz <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> buruzko<br />

gogoeta lerroa osatu .<br />

3 . Adituei egindako galderak . Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkeraren inguruan<br />

egindako ekarpenak osatzeko asmoz, gai honetaz zeresana dutela iruditu<br />

zaigun bederatzi pertsonari galdeketa egin (ikus zehatzago III . zatiko 10 .<br />

atalean) .<br />

0 .3 .2 . Euskal <strong>kazetari</strong>tzaren tradizioko lau kazeten lexiko eta<br />

esamoldeen azterketa<br />

Bere testuinguruan hobeto uler dadin, hustuketarako planteamentuari<br />

zuzendutako atalaren ondoren azalduko dugu zati honetako metodologia,<br />

azpiatal hauetan banatuta (ikus IV . zatiko 2 . atala) :<br />

1 . Aztertu ditugun argitalpenak : Eskualduna, Argia, Eguna eta Herria .<br />

2 . Iturriak<br />

3 . Lagina<br />

4 . Aztertutako atalak<br />

5 . Analisi unitatea<br />

6 . Azterketa pilotua : kategorien eta lan-prozeduren finkapena<br />

7 . Finkatutako kategoria sistema<br />

8 . Kodifikazio fitxa


<strong>Bi</strong> beqiratu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 5<br />

II . Kazetari hizkeraren ezaugarri eta arazoak :<br />

zenbait oinarri


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 6<br />

1 . Hedabideetako hizkuntzaren garrantziaz<br />

1 .1 . Sarri aipatua, gutxi zehaztua<br />

1 .2 . Hizkuntzen egoerak<br />

1 .3 . Garrantzia ñabartu beharra<br />

1 .4. Eraginaz<br />

1 .5 . Indar bateratzailea<br />

1 .6 .<br />

Aldatzaile bizia<br />

1 .7 . Eragina eta kaltea<br />

1 .8 . Desafio izaera


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

1 . Hedabideetako hizkuntzaren garrantziaz<br />

1 .1 . Sarri aipatua, gutxi zehaztua<br />

Hedabideetako hizkuntz jardunak hizkuntzaren beste mailetan duen eragina<br />

sarri aipatutako eta aldi berean gutxi zehaztutako kontua da . Hedabideen<br />

mailara iritsi diren hizkuntza guztietan kezka iturri bihurtzen da erabilera<br />

honek duen garrantzia . Halaber euskararen kasuan ere, gure hizkuntzak bizi<br />

duen kinka berezian .<br />

Martínez Albertos irakaslearen aipu bat erabiliko dugu gaia abiarazteko :<br />

"Es ya un lugar común que los medios de comunicación de masas,<br />

tanto los escritos como los audiovisuales, son hoy los canales<br />

ordinarios para el conocimiento y la difusión de los modos expresivos<br />

habituales entre los hablantes de una comunidad lingüística . Los<br />

periódicos son hoy, juntamente con los otros medios de masas<br />

llegados posteriormente, los vehículos cotidianos para la enseñanza de<br />

nuestro idioma . Y esta realidad está por encima de cualquier debate<br />

teórico acerca de los efectos socialmente peligrosos que los<br />

comunicólogos ven o dejan de ver en los medios de comunicación<br />

colectiva" (Martínez Albertos, 1989 :47) .<br />

Azken urteotan gai honek sortzen duen ardura gora datorrela dirudi .<br />

Egunkarietako eta gainerako hedabideetako hizkuntzaren garrantziaren<br />

aipamenak egiten dituzte hizkuntzalariek, hizkuntzaren disfuntzio batzuk<br />

aztertzen dituzten soziologoek, komunikologoek eta azkenik, nola ez,<br />

<strong>kazetari</strong>tzaren inguruko profesional eta irakasleek . Martínez Albertos berak<br />

aitortzen du, une honetan Espainiako goren mailako filosofo eta akademikoak<br />

hedabideetako hizkuntza ikertzen ari direla ; ez bakarrik kritikatzeko, baizik<br />

eta, batez ere, berau aztertuz hizkuntzak eman ditzakeen pausoak ulertzeko<br />

(Martínez Albertos, 1989 :35) . Jakina, <strong>kazetari</strong>ei zuzendutako orientabide eta<br />

errieta zorrotzak ere hor daude, hizkuntzaren erabilera honek duen<br />

garrantziak eraginda .<br />

Gaiari garrantzi handia emateaz gain, aztertu, zaindu eta eragin beharreko<br />

alorra ikusten dute batzuek hedabideetako hizkuntzan . Lázaro Carreter<br />

Gazteleraren Akademikoaren ustez, gobernuek eta politikoek hizkuntza<br />

zaintzea lehentasunezko helburutzat hartu beharko lukete (aip . Hernando,<br />

1990 :41) .<br />

1 .2 . Hizkuntzen egoerak<br />

Gai honek ez du ikuspegi eta dimentsio berdina hartzen normaldutako<br />

hizkuntza batean eta normaltze-galera bidean dagoen hizkuntza minorizatu<br />

batean . Euskararen kasuan, azken urteotan, hedabideetako euskararen<br />

1 7


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 8<br />

aspektu kuantitatiboan jarri da ahalegina. Erdarazko hedabideetan euskal<br />

espazioak lortzean, hedabide euskaldunak sortzean, handitzean eta hedatzean<br />

kokatu da arreta . Hedabideetako hizkuntzaren aspektu kualitatiboa, ordea,<br />

bigarren mailako ardura izan da, aurrerago ikusiko dugun bezala . Euskararen<br />

kasuan, alde batetik, aipatzen den guztietan aparteko garrantzia ematen zaio<br />

hizkuntzaren alde kualitatibo honi, baina beste aldetik, praktikan bitarteko<br />

gutxi izan dira gai hau garatzeko .<br />

Hedabideetako hizkuntzaz bereziki kezkatuta dauden irakasle, ikerlari eta<br />

akademikoek zera azpimarratzen dute hizkuntza guztietan : hedabideetako<br />

erabilera funtsezkoa dela hizkuntzaren finkapenean eta baita beronen<br />

degradazioan ere . Finkapena eta degradazioa. <strong>Bi</strong>ak baitaezpadako hitzak<br />

euskararen egoeran dagoen hizkuntza baten kasuan . Gai hau kezka iturri<br />

duten hizkuntza handiek, azentuan, ebakeran, alor berezietako terminologian,<br />

dialektoen arteko orekan eta beste hainbat mailatako estandarizaziotan oinarri<br />

sendoak jarriak dituzte . Euskarak ez. Eta honetan hedabideen zeregina<br />

garrantzizkoa da . Erantzukizuna eta zailtasunak garrantziari erantsita doaz .<br />

1 .3 . Garrantzia ñabartu beharra<br />

Gai honi ematen zaion garrantziaz ari garen sarrera honetan, esan genezake,<br />

hedabideen eragin sozial eta politikoei buruzko eztabaidarekin gertatzen<br />

denaren antzerako zerbait gerta dakiokeela hedabideetako hizkuntzaren<br />

gaiari . Hedabideen eragin sozialaren garrantzi izugarria (maila politikoan,<br />

elektoralean, kulturalean, iritzian) azpimarratzeko joeraren aldamenean, berau<br />

ñabartu eta maila batean ukatu egin duten beste iker-korronte batzuk sortu<br />

dira .<br />

Gaur egun, esan liteke denek aitortzen diotela eragin politiko-sozial<br />

garrantzizkoa, baina garrantzi hori erabatekotasunera eraman barik,<br />

zehaztean, ñabartzean, mugatzean eta azaltzean datzala ikerlarien zeregina .<br />

Hizkuntzaren gaiak askoz arreta eta ikerlan gutxiago merezi izan du orain<br />

artean . Alor honetan ere, hirugarren pauso honetara iritsi beharra somatzen<br />

da, eraginaren indefiniziotik aurrerago abiatuta.<br />

1 .4 . Eraginaz<br />

Aspalditik somatzen dira prentsak hizkuntzan izan dezakeen eraginagatiko<br />

arrenkurak . Aspalditik, prentsaren historia laburra kontuan hartzen badugu<br />

behintzat . Gazteleraren kasuan, Azorín idazleak, bere garaiko prentsaren<br />

hastapenak ikusita, iragarri zuen XIX . gizaldian hizkuntzaren bilakaera<br />

osatuko zuten bi elementuak <strong>kazetari</strong>tza eta parlamentua izango zirela .<br />

Aurreragoko atal batean aztertuko ditugu bi elementu hauek elkarrekin<br />

dituzten lotura batzuk .<br />

Hainbat akademiko eta aztertzaileren iritziz, gaur egun masa-hedabideak dira<br />

hizkuntzaren maisu nagusiak, onerako eta txarrerako . Bernardino M . Hernando


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 9<br />

ikerlariaren iritziz, kultura garrantzizkoagoa da herri moderno baten<br />

jarraipena ziurtatzeko edozein armada baino . Eta hizkuntza ezegonkor baten<br />

gainean ezin da kultura eraiki (Hernando, 1990 :24) . Hizkuntzari egonkortasun<br />

hori ematearen ardura nagusietakoa masa-hedabideek daukate . Handik eta<br />

hemendik, eragin handia aitortzen zaio hedebideetako hizkuntzari . Goazen<br />

eragin hori zertan zehazten den ikustera, gainetik bada ere .<br />

1 .5 . Indar bateratzailea<br />

Fernando Lázaro Carreter irakasleak eragin bateratzailea azpimarratzen dio<br />

hedabideetako hizkuntzari . Hizkuntzaren batasunerako hedabideen hizkuntz<br />

jokabide egokiak pisu handia du bere iritziz (Lázaro, 1990:112) .<br />

Masa hedabideei, hizkuntzaren gaitik at ere, hau da, maila ideologiko, kultural<br />

eta sozialean ere, batasunerako eta are uniformizaziorako eragina ere aitortu<br />

izan zaie. Zenbait pentsalarik aintzinako gizarteetan mitoek betetzen zuten<br />

paper integratzailea ikusi diete masa hedabideei gaur egungo gizartean . Garai<br />

batean mitologiak bildutako "armonizazio teknikek" hedabideetan aurkitu<br />

dute gaur beren tokia . Egunkaria, telebista eta irratia, errealitatearen<br />

interpretazio periodiko bat baino gehiago dira ; errealitatearen eraikuntza dira,<br />

eraikuntza bateratua .<br />

Ikuspegi hau asko ñabartzekoa bada ere, hizkuntzaren gaian behintzat inor<br />

gutxik ukatzen die hedabideei futzio bateratzailea . Funtzio honen garrantzia<br />

bereziki azpimarratzen da batasun-arazoak dituzten hizkuntzen kasuan .<br />

Kapitulu honetan gure errefentzia nagusia izango den gazteleraren kasuan ere<br />

hala gertatzen da . Espainiako eta Hego Amerika nahiz Ertamerikako herrien<br />

hizkuntz berezitasunen gainetik gaztelera bakar bati eusteko orduan<br />

<strong>kazetari</strong>tzaren zeregina garrantzizko ikusten dute . EFE agentziaren ahalegina<br />

da horren lekuko garbienetakoa' .<br />

Hizkuntzaren batasuna, entitate bakarraren izaera, hiztun guztien baitan<br />

dagoen hizkuntza idealean datza neurri batean . Ideal honen arabera, hiztunek<br />

ezagutu eta aitortu egiten dute beren ustez hizkuntza hori era egokian<br />

darabilena, dikzioa, lexikoa, gramatika eta beste zenbait kualitateren arabera .<br />

Hizkera pertsonalak, herri-auzo hizkerak eta hizkera dialektalak daude, baina<br />

ez hizkuntza bakar bat . Batasun hori gero arauek eta estandarizazioak<br />

zedarritzen dute . Batasuna mantentzeko ahaleginean, gaur eguneko gizarte<br />

industrialduetan bi zutabe nagusi dira kontuan eduki eta batasunaren ildoan<br />

landu beharrekoak: hedabideak eta hezkuntza sistema . Arau estandarra<br />

markatu behar dute bi sistema horiek, hizkuntza ideal hori mantendu eta gure<br />

espresabidera aplikatzeko .<br />

1 EFE Agentziako estilo-liburuak argi uzten du kontua bere esparruan,<br />

adieraziz, hizkuntzaren batasuna gaztelera mintzatzen duen komunitate<br />

osoan babestu beharreko ondasuna dela . Eta aitortzen du, bide horretan,<br />

gaur egun prentsak, irratiak eta telebistak duten hizkuntz eragina<br />

hezkuntza sistemak duena baino handiagoa dela . Eragin bateratzaile hau<br />

izugarri azpimarratzen dute gazteleraz kezkatzen diren akademikoek eta<br />

bereziki EFE agentziak gai honi buruz egiten duen lanaren inguruan<br />

dabiltzanek .


<strong>Bi</strong> beqiratu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

1 .6 . Aldatzaile bizia<br />

Hizkuntz komunitatearen hizkera berez bizia baldin bada, hedabideena<br />

biziagoa gerta daiteke, kanpotikako eta barrutikako forma berrien eramale<br />

baitira prentsa, irratia eta telebista .<br />

Lázaro Carreter-en ustez hizkuntzen historialariek aldaketa linguistikoak<br />

ulertzeko orain arte onartutako kategoriak aldatzen ari den fenomeno baten<br />

agerpena aitortu beharko dute : irratia eta telebista, ikusentzuteko hedabideak .<br />

Bere ustez, <strong>kazetari</strong>tzaren hizkuntz eragina askoz handiagoa da irratiaren eta<br />

telebistaren kasuan prentsa idatzian baino . Hedabide hauen sorrerak<br />

aldaketak ekarri ditu hizkuntzetara (Lázaro, 1989 :45) .<br />

Irrati transistoreak lehenik eta ikusentzutekoek gero, elementu berriak sartu<br />

dituzte kontu honetan . Hizkuntza mailako berrikuntzak eta modak, egokiak eta<br />

desegokiak, hartzaile masiboaren gainera erortzen dira, ez jadanik tantakatantaka,<br />

zaparradan baizik . Lázaro Carreter-en hitzetan, irrati entzungailuak<br />

hizkuntzentzat energia nuklearrak bezalako eragin onuragarria edo kaltegarria<br />

izan dezake . Gaitasun izugarria dauka, hizkuntza bizitu eta indartzeko, eta<br />

halaber suntsitzeko ere (Lázaro, 1989 :46) . Prentsa idatziaren eragina, zentzu<br />

honetan, ikusentzutekoena baino txikiagoa dela dirudi, bere masibotasuna<br />

hainbesterainokoa ez delako, besteak beste . Hedabide berrien sorrerak<br />

zerikusi handia izan du kontu honetan . Ikusentzuteko00ei leku berezia aitortu<br />

behar zaie 2 .<br />

Nolanahi ere, prentsa idatziaren hedatzea ere ez da ahaztekoa eta besteak<br />

baino hedabide egonkorragoa da gainera. Kontuan hartzekoa da, halaber,<br />

prentsa idatziko hizkuntz aukerek ikusentzutekoen aukeretan duten eragina .<br />

1 .7 . Eragina eta kaltea<br />

"Hoy la prensa, la radio y la televisión ejercen una influencia<br />

idiomática superior a la del sistema docente . Sin exageración puede<br />

afirmarse que el destino que aguarda al español -o cualquier otro<br />

idioma- está en sus manos . He aquí un motivo más, e importantísimo,<br />

para que el estilo de los despachos sea aceptable por todos, no<br />

vulnere los usos comunes, no acoja particularidades locales o de<br />

sectores, no difunda neologismos innecesarios o rasgos que obedecen<br />

a una moda pasajera, al estilo de unos pocos . A esta contención que,<br />

2 Bernardino M . Hernandok dioen moduan : " El 'poderío inmenso de<br />

seducción y de contagio' que el poeta Gerardo Diego atribuía a los medios de<br />

comunicación social en el uso del idioma adquiere rango excepcional en los<br />

casos de la radio y la televisión por motivos obvios : su mayor difusión y más<br />

'tenaz' presencia masiva . Da casi vértigo comparar el número de lectores<br />

españoles de Prensa escrita con el de oyentes o veedores de la Prensa<br />

hablada y televisual" (Hernando, 1990 :31) .<br />

2 0


<strong>Bi</strong> beqiratu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

por un lado, protege la aceptabilidad de los despachos y su posible<br />

homogeneidad y que, por otro, contribuye a la unidad de la norma<br />

estándar culta en todos los ámbitos de idioma, es a lo que llamamos<br />

neutralización de estilo" (EFE,1985 :16-17) .<br />

EFE agentziaren estilo-liburuaren zati honetan, liburuak duen filosofia osoan<br />

bezala, baitaezpadako eragina aitortzen zaio hedabideen hizkuntza erabilerari .<br />

Jakina, eragin hau bitarikoa izan daiteke, Bernardino M . Hernandok dioen<br />

bezala, bai hizkuntza zaintzeko eta bai berau kaltetu eta desitxuratzeko<br />

(Hernando, 1990 :41) .<br />

Egia esan, bitarikotasun honetan gehien azpimarratu dena bigarren aldea izan<br />

da, kaltea . Ardura honek intentsitate ezberdinak hartu ditu herrialde<br />

ezberdinetan. Frantzia da gai honetaz ardura handienetakoa erakusten duen<br />

herria . 1987an Frantziako Errepublikako Gobernuak eta Lehendakaritzak<br />

"Hizkuntzarako Komisaritza" antolatu zuen hedabideetako hizkuntza akatsak<br />

zaindu, kontrolatu eta behar izanez gero zigortzeko . Espainian ere badira<br />

ahotsak hizkuntzaren gaian botere publikoari eskuhartzea eskatzen diotenak .<br />

Kazetariek hizkuntzarentzako dakartzaten balizko arriskuen kontua oso<br />

zabaldua dago beste hizkuntzetan ere . Estatu Batuetakoek, adibidez, hitz bat<br />

asmatu dute -journalese- herritarren mintzaira estandarrarentzako hizkuntza<br />

periodistikoak duen eragin suntsitzailea modu ironikoan izendatzeko .<br />

Frantsesaren eta ingelesaren kasuak bi mutur izan litezke zentzu honetan .<br />

Herrialde anglosaxoietan hizkuntzaren arauekiko dagoen permisibitate edo<br />

malgutasuna askoz handiagoa da Frantzian dagoena baino . Frantzian,<br />

hizkuntzaren inguruko kezka eta arauketak <strong>kazetari</strong>engan eragin eta pisu<br />

sozial handia jartzen du . Kazetarien gaineko presio hau asko aldatzen da<br />

herrialde batetik bestera, eta Frantzia jarri ohi da erantzunkizun zorrotzeneko<br />

muturrean adibide moduan (Martínez Albertos, 1989 :37) . Malgutasunaren<br />

muturrean, aldiz, <strong>kazetari</strong> anglosaxoiak egongo lirateke . Jakina, batzuek beren<br />

hizkuntza nagusi dute arlo gehienetan, eta besteek horien eraginaren<br />

arriskuetatik babestu nahi dute beren hizkuntzaren zuzentasuna . Edonola ere,<br />

Rafael Lapesak dio azken aldian Europa eta Ameriketako herrialde guztietan<br />

ikusten dela hizkuntzaren kaskartzearen aurreko ezinegona (Lapesa, 1990 :19) .<br />

Euskararen kasuan ere ardura hau presente dago. Normaltze bidean dagoen<br />

gure hizkuntzaren erronkan <strong>kazetari</strong>tzaren garrantziaren aipamenak beti<br />

agertzen dira, hortik aurrera gutxi zehazten bada ere . Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzari<br />

buruz 1990ean egin ziren jardunaldien sarreran Mari Karmen Garmendiak<br />

esan zuen bezala :<br />

"<strong>Bi</strong>stan da gaurkotzeko eta eguneratzeko gai den neurrian egingo<br />

duela aurrera euskarak . Kazetagintza da euskararen normalkuntza<br />

bermarazi dezakeen iturrietako bat . Iturria kutsatzea baino ez genuke<br />

behar, hainbat eta hainbat ahalegin alperrik galtzeko" (1991 :12) .<br />

Hedabideetako hizkuntzaren garrantziaz eta eraginaz egindako aipuei bukaera<br />

emateko, zera aitortu behar da : hedabideen hizkuntz jokaerak hizkuntzaren<br />

gainean duen eragina orokorrean hartzen duen ikerketa-emaitza garbirik ez<br />

dago. Hedabideen bidez zabaldutako zenbait esamolde, akats eta<br />

2 1


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 2 2<br />

barbarismoren zabalkundeari buruzko ikerketak dira seriotasunez aztertutako<br />

alor bakarra . Hala ere, hedabideetako hizkuntzaren garrantzia aho guztietan<br />

agertzen da aipagai .<br />

1 .8 Desafio izaera<br />

"XXI. mendeko euskara komunikabideek finlkatuko dute", adierazi zuen argi<br />

Miren Azkarate euskaltzainak 1994an (Azkarate, 1994) . Antton Aranburu<br />

Euskadi Irratiko Hizkuntz Arduradunak ere bi ideia nagusi azpimarratzen ditu<br />

euskal <strong>kazetari</strong>tza aztertzen hasita: batetik, euskal hedabideen esku dagoela<br />

hizkuntzaren etorkizuna, hau da, <strong>euskarazko</strong> irrati, telebista, egunkari eta<br />

gainerakoetan entzun eta idazten den euskara hori nagusituko dela biharko<br />

euskal hiztunetan ; bestetik, oraindik ez dugula <strong>kazetari</strong> hizkera propiorik,<br />

ereduzkorik, inguruko hizkuntza normalizatuetan duten bezala (Aranburu,<br />

1994 :30) .<br />

Hedabideetik hedatzen den hizkuntzaren eragin aldatzaile bizia, eragin<br />

kaltegarriaren arriskua eta funtzio bateratzaileak aipatu ditugu goiko ataletan .<br />

Hizkuntza normaltzea desafio moduan hartuta daukan gizartean,<br />

hedabideetako hizkuntza ere desafio bihurtzen da, eta bere eragin onuragarri<br />

nahiz kaltegarria, garrantzi berezikoa . Besterik da gero horri ze erantzun<br />

ematen zaion eta zenbaterainoko gaitasunarekin aurre egiten zaion .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 2 3<br />

2 . Kazetari hizkera kokatuz<br />

2 .1 . Zertaz ari garen<br />

2 .2 . Hizkuntzaren mailak bereiztearen garrantzia<br />

2 .3 . Hizkera berezia?<br />

2 .4 . Berezitasun berezia<br />

2 .5 . <strong>Bi</strong> faktoreren gurutzalekua


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 2 4<br />

2 . Kazetari hizkera kokatuz<br />

2 .1 . Zertaz ari garen<br />

Orain arte, apropos, 'hedabideetako hizkuntz erabileraz' mintzatu gara . Ez<br />

<strong>kazetari</strong> hizkeraz . Izan ere, <strong>kazetari</strong> hizkeraz mintzatzen hastean askoz gehiago<br />

zehaztea tokatzen baita . Gaiaren korapiloari irteera emateko, hasieratik bi<br />

gauza bereiztu ditugu :<br />

- Hedabideetako hizkuntz erabilera . Hemen sartzen dira hedabideek beren<br />

jarduera osoan erabiltzen dituzten hizkuntz ereduak .<br />

- Propioki <strong>kazetari</strong> hizkera deituko duguna, estilo informatiboan garatzen den<br />

hizkera .<br />

Hedabideek eduki eta genero oso ezberdinak hedatzen dituzte gaur egun :<br />

informazioa, fikzioa, entretenimendua . . . Hor hainbat hizkera eta aldaera<br />

sartzen dira . Ez dira gauza bera albistegi bateko hizkera, filme batekoa,<br />

pastelaren errezetakoa eta egunkariaren gehigarriko ipuinekoa . Horiek guztiak<br />

biltzen dituen zakuari deitu diogu hedabideetako hizkuntz erabilera .<br />

<strong>Kazetaritza</strong> informatiboa zati bat baizik ez da hedabideen eskaintza zabalean .<br />

Irrati eta telebistan 'informazio zerbitzuek' zati konkretu bat betetzen dute .<br />

Prentsa idatzian ere, denetik agertzen da gaur egun . Hobeto esanda, betidanik<br />

agertu izan da denetik . Informazio hutsari dagokion tartea ondo bereiztuta<br />

egoten da prentsan ere . Informazioa deituko diogun atalean ere, bereiztea<br />

komeni da zenbait mailaren artean, baina bereizketa horiek aurrerago egingo<br />

ditugu. Orain garbi utzi nahi duguna da, <strong>kazetari</strong>tza informatiboan erabiltzen<br />

den <strong>hizkerari</strong> deituko diogula <strong>kazetari</strong> hizkera. Eta hau garbi bereiztu behar da<br />

orokorrean hedabideen hizkuntz erabileraz ari garenean esan nahi dugunetik3 .<br />

Jakina, bata bestearen baitan dago .<br />

Kazetari hizkeraz mintzatzen hastean, lehenik, ea <strong>kazetari</strong> hizkeraz hitzegin<br />

daitekeen galdetu behar diogu gure buruari . Ea posibe den hizkuntzaren<br />

erabilera honen ezaugarriak nabarmenki bereiztu eta <strong>kazetari</strong> hizkera zer den<br />

ideia garbia edukitzea. Bernardino M. Hernandok esango du hedabideek ez<br />

dutela hizkuntza moldatu bakarrik egiten, hizkuntza mota guztiekin jokatzen<br />

dutela (Hernando, 1990 :82) . Egia da, aurrerago zehaztuko dugun bezala,<br />

hizkera mota askoren kabi dela hedabideetako hizkuntza . Baita <strong>kazetari</strong><br />

hizkera bera ere, lehen definitu dugun eremuan .<br />

3 Alde batetik Bernandino M . Hernandok "lenguaje periodístico<br />

general" deitzen dionari, hau da, hedabideetan orokorrean erabiltzen den<br />

hizkuntzari guk ez diogu <strong>kazetari</strong> hizkera deituko . Hedabideetako hizkuntz<br />

erabileraz mintzatuko gara kasu horretan . Autore berak "lenguaje<br />

periodístico informativo" deitzen dionari deituko diogu guk <strong>kazetari</strong><br />

hizkera (1990 :54) .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 2 5<br />

Baina, bilgune izateaz gain, baditu estilo bat osatzen duten ezaugarri propioak<br />

ere 4 .<br />

René Pucheau <strong>kazetari</strong> hizkera -zehazkiago esanda, idatzizko <strong>kazetari</strong> hizkera<br />

frantsesa- definitzen saiatzen denean, egiten duen lehenbiziko gauza zer ez<br />

den esatea da: "Ni le français parlé, ni le français distingué, ni le langage<br />

familier, ni le français Parisien" (aip . Hernando, 1990 :76) .<br />

Zerbait esaten du horrek . Baditu <strong>kazetari</strong> hizkerak ezaugarri propio bereizgarri<br />

batzuk . Baina ezaugarriak zehazteko lana aurreragoko atal berezi baterako<br />

utziko dugu . Oraingoz, hasierako bereizketa garbi uztea bakarrik komeni zaigu .<br />

2 .2 . Hizkuntzaren mailak bereiztearen garrantzia<br />

"Hizkuntza batentzat eremu bat berreskuratzeak, hizkuntza honetan<br />

eremu horren berezko hizkera sortzea dakar" (Camps i Giralt, 1991) .<br />

O . Capms i Giralt Catalunya Radioko Hizkuntz Aholkularitza Saileko buruak<br />

Euskal Kazetarien jardunaldietan esandako hitzak dira horiek . Hizkuntza<br />

kataluniarrak egindako bidearen erakusgarri ditugu .<br />

"Komunikabideetarako hizkera aproposa bilatzean, hizkuntza berean<br />

erabilera ezberdinak daudela ikusten dugu (eta onartzen!) eta ez<br />

bakarrik dialektoaren arabera, baita une edota funtzioaren arabera"<br />

(Camps i Giralt, 1991 :58) .<br />

Erabilera ezberdinen ideia hau aurkituz joateari garrantzi berezia ematen<br />

diote hedabide kataluniarretan hizkuntzaren alorraz kezkatu direnek . Ideia<br />

hori onartu eta aplikatzeak korapilo asko askatu dizkie kataluniarrei<br />

katalanarentzat gauza askotan berria zen hedabideetako hizkera moldatzeko<br />

bidean .<br />

<strong>Bi</strong>de horretan dago euskara ere . Hizkera berezi baten ideiara garamatza honek<br />

guzti honek . Kontzeptu arriskutsua da ordea . Saia gaitezen apur bat arakatzen .<br />

Beste jakintza alor batzuetako ikerlariek (linguistika, psikologia, estatistika,<br />

soziologia . . .) hizkuntza periodistikoa aztertu izan dute, hizkera berezi bat<br />

aztertzen ari zirelako kontzientzian . 1911rako R .C Elridge-k testu<br />

periodistikoetan zentratu zituen bere estatistika lexikalaren ikerketak, Estatu<br />

4 Inaki Zabaletak dio : "Ez da ahantzi behar hizkuntza oso ongi<br />

menderatzea baldintza sine qua non bada ere, hori ez dela aski ;<br />

kazetagintzarako, hizkuntzak bere kode eta erabilera propioak dituela . Are<br />

gehiago, komunikabide inprimatu eta ikusentzutekoen artean ere badira<br />

ezberdintasunak . Eta ezberdintasun hauek irakastea derrigorrezko lana da<br />

fakultatean" (Zabaleta, 1991 :84) .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 2 6<br />

Batuetan 5 . Ipar Ameriketako psikologo, soziologo eta hizkuntzalari zenbaitek<br />

testu periodistikoak ikertzeko tradizio oso bat sortu dute, <strong>kazetari</strong> hizkerak<br />

hizkuntzaren barnean bereiztasun bat osatzen duela aitortuz . Baina zertan<br />

datza bereiztasun hori?<br />

2 .3 . Hizkera berezia?<br />

Hizkera berezien kontzeptua asko erabili da aspaldian . Saussure-ren aurretik<br />

ere kontzeptu hau somatzen den arren, berak eman zion aurrerabidea :<br />

"Zibilizazio maila aurreratu batek zenbait hizkera bereziren garapena dakar<br />

(hizkera juridikoa, terminologia zientifikoa, etab .)" .<br />

Núñez Ladevéze-k hizkera berezia eta jerga bereizten ditu, lehenbizikoak<br />

eduki bereziak adierazteko terminologia berezia erabiltzen duelako eta<br />

bigarrenak eduki berezirik adierazten ez duelako . Zehaztapen hauetatik oso<br />

urrun joan barik, hizkera berezien inguruan esandakoak asko dira . Gai honetaz<br />

sailkapen bat baino gehiago egin da . Klasikoetako bat da Beccaria-ren hizkera<br />

berezien zerrenda, hainbat denboran erreferentzia izan dena . Zerrenda<br />

honetan, beste bat gehiago bezala sartzen du <strong>kazetari</strong> hizkera (aip . Hernando,<br />

1990 :72) .<br />

1 . Arte eta lanbideen terminologia eta enpresa-industriako hizkera modernoa .<br />

2 . Burokrazia eta administrazioko hizkera .<br />

3 . H=Ekonomia eta finantzetako hizkera .<br />

5 Berau izan zen gai hau modu honetan aztertu zuen lehena, Six<br />

Thousand Common English Words ikerlanarekin (1911, Clement Pres,<br />

Buffalo) .<br />

6 Cours de Linguistique générale (París,1916) lanarekin jarri zituen<br />

Ferdinand de Saussure-k bereizketa hauen lehen oinarriak .<br />

7 Hizkera bereziaren kontzeptua sakontzen du Núñez Ladevéze-k, beste<br />

kontzeptu batzuetatik bereiztuz . Bere ustez hizkera berezia eta jerga bereiz<br />

daitezke . Honela jar daiteke bien arteko aldea : hizkera bereziak<br />

terminologia berezi propioak behar eta erabiltzen ditu ohiz hizkera<br />

arruntak izendatzen ez dituen funtzio eta gauzak izendatzeko . Nekazarien<br />

hizkera berezia litzateke zentzu honetan . Baita hainbat zeregin sozialetan<br />

erabilitakoa ere, adibidez linotipista zaharrena edo industria editorialean<br />

nahiz inprentetan erabiltzen dena . Arrantzaleek, ehiztariek, eta orobat<br />

lanbide bakoitzak bere lexikoa behar du . Ehiztarien hizkera, beraz, talde<br />

itxi baten hizkera litzateke, eta beronen erabileraz demostratzen da taldeko<br />

partaidetza . Termino deituko die hizkera berezi bateko lexiko propioko<br />

hitzei . Terminoa definizio praktiko bati lotutako izaera izendatzailea duen<br />

hitza da . Definizio hauek arauketa kontestualak dira eta ez hitz arrunten<br />

erabilera desbideratu edo sozialki aldatuak . Hizkera bereziaren lexikoa,<br />

beraz, hizkuntza amankomunari gehitzen zaio, nolabait berau osatu egiten<br />

du .<br />

Jergetako lexikoak, aldiz, ez ditu erabilera arautuko terminoak hartzen,<br />

baizik eta hizkuntza amankomuneko hitzen desbideraketak dira, ohiko<br />

erabileratik aldentzen diren esanahiak hartuz . Horrela ohikotik bereizten<br />

den egituraketa mota bat hartzen dute, baina ez arautua . Bereizketa<br />

nabarmena egiten du beraz jergaren eta hizkera berezien artean Núñez<br />

Ladevéze-k (1991a :139) .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

4. Hizkera politikoa .<br />

5 . Kazetari hizkera .<br />

6 . Publizitateko hizkera .<br />

7 . Kirol hizkera .<br />

8 . Telebistako hizkera .<br />

9 . Zinemako hizkera .<br />

10 . T Medikuntza eta farmaziako terminologia .<br />

11 . Hizkera zientifiko-teknikoa .<br />

12 . Psikoanalisi hizkera .<br />

13 . Literatur kritikako hizkera .<br />

14 . Lanbideetako beste hizkerak (jergak) .<br />

15 . "<strong>Bi</strong>zitza iluneko" jergak .<br />

16 . Jerga militarra .<br />

17 . Ikasleen jergak .<br />

18 . Snob giroetako hizkerak .<br />

Egia esan zalantza asko eta kritikarako helduleku asko ematen ditu zerrenda<br />

horrek. Zenbait lanbide globalizatu, besteak harrigarriro nabarmendu eta<br />

zenbait gauza nahasten dituela dirudi . Baina guri axola diguna <strong>kazetari</strong><br />

hizkerarena da. Alde batetik, gaur egun, Beccariak bere zerrendan jarritako<br />

zenbait hizkerak (ekonomiakoa, politikakoa, kiroletakoa) <strong>kazetari</strong> hizkera<br />

bustitzen dute, eta gainera hauetako zenbait (kiroletakoa adibidez) apenas<br />

bereiz daitekeen, <strong>kazetari</strong>tzaren baitan ez bada . Kazetari hizkera ez da beste<br />

bat gehiago . Hizkera berezi deitzen badiegu diferentzia diastratiko eta<br />

diafasikoei, <strong>kazetari</strong> hizkera ez da hizkera berezi bat .<br />

Generotik espeziera pasatzen garen bezala, eta espezieak generoaren azpian<br />

elkartzen diren bezala, balizko hizkera arrunt edo amankomun baten<br />

barianteak lirateke hizkera bereziak, elkarren artean bereizten direnak .<br />

Balizko diogu, hizkera amankomuna bera bere ezaugarrien arabera definitzen<br />

oso zaila delako, edo beharbada, ezinezkoa . Honen guzti honen harian, <strong>kazetari</strong><br />

hizkerak esparru zabalegia du hizkera berezitzat hartua izateko . Bere baitan,<br />

eduki bereziak izendatzen dituzten hizkera berezi multzo bat hartzen du .<br />

Hizkuntza amankomunak hizkera bereziekin betetzen duen funtzio bera egiten<br />

du, beharbada, <strong>kazetari</strong> hizkerak bere baitan sartzen diren hainbat eduki<br />

linguistikorekin .<br />

Beharbada argiagoa litzateke, hizkera bereziei buruz mintzatu beharrean<br />

hizkera sektorialei buruz mintzatuko bagina . Gauza bera esateko, baina<br />

'hizkera berezi' kontzeptuaren nahasbidea saihestuz . Hizkera sektorialak<br />

hizkuntza historiko baten alorrak dira, izendatzen dituen objetuen eta sujeto<br />

izendatzaileen berezitasunen eraginez bereizita gelditzen direnak, argoten edo<br />

hizkera zientifiko-teknikoen berezitasunak hartuz . Hizkera sektorial hauek<br />

(ziklismoa, ekonomia, arrauna . ..) isladatzen dira <strong>kazetari</strong> hizkeran . Baina ez du<br />

balio <strong>kazetari</strong> hizkera bera hizkera sektoriala dela esateak .<br />

Kazetari hizkerak ezaugarri berezi batzuk hartzen ditu, batetik hainbat hizkera<br />

sektorialen kabi bihurtzen delako eta bestetik komunikazio baldintza berezi<br />

batzuk betetzen dituelako .<br />

2 7


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 2 8<br />

2 .4 . Berezitasun berezia<br />

Gorago hizkera berezien edo sektorialen artean sartzeari uko egin badiogu ere,<br />

zentzu batean bada, bai, berezia <strong>kazetari</strong> hizkera . Hernandok poliki dio :<br />

"Esta lengua compleja, rica y bruja, nido de lenguas, plaza universal<br />

de encuentro, retrato fiel de toda ebullición lingüística, bien merece<br />

ser llamada especial como ninguna otra y bien merece una atención<br />

que no siempre ha tenido" (1990 :77) .<br />

Zentzu batean, hizkuntza amankomunari lotutako ezaugarriak ditu . José<br />

Fernández Beaumont-ek adierazten duen moduan, komunitate baten mintzaira<br />

bizia bada, are gehiago hedabideen hizkuntza (hala behar luke behintzat),<br />

atzerritik eta berrikuntzetatik datozen esamoldeen eramale baitira . Bere ustez,<br />

<strong>kazetari</strong> hizkerak beti arau ireki eta progresiboa izan behar du, berez<br />

aldakorra den hizkuntz komunitatetik uneoro isurtzen diren esapide eta<br />

hizketamoduak bere baitan moldatzeko (Fernández, 1987 :215) .<br />

2 .5 . <strong>Bi</strong> faktoreren gurutzalekua<br />

Interesgarria da Martinet-ek (1971) hizkuntzaren aldaketari buruz duen<br />

ikuspegiaren argitan ikustea <strong>kazetari</strong> hizkeraren gaia . Autore honen ustez<br />

hizkuntza nola aldatzen den ulertzeko bi faktore antinomiko hartu behar dira<br />

kontuan. Alde batetik komunikatzeko beharra, eta honek dakartzan hitz eta<br />

egitura konplexuen biderkatzea . Beste aldetik, ahalegin minimoaren<br />

printzipioa, alegia, zerbait esateko energia mental eta fisikorik gutxienerantz<br />

jotzeko gizakiak duen berezko joera. Hizkuntzaren egitura oreka desegonkorra<br />

litzateke bi joera hauen artean : batetik gauzak zehatzagotzera eta<br />

ugariagotzera garamatzana, eta bestetik gauzak arruntagotzera garamatzana .<br />

Honek hizkuntzaren ikuspegi interesgarria ematen digu <strong>kazetari</strong> hizkera<br />

kokatzeko eta ingurune zabal batean ikusteko . Hizkuntzaren konplexutasun<br />

handiagoa garapen baten ondorioa da : funtzio sozial guztiak adierazten eta<br />

bere baitan hartzen dituen tresna amankomuna den aldetik, hizkuntza funtzio<br />

berezietan garatzen da, intelektualki eta ezagutza aldetik konplexuagoak eta<br />

sakonagoak diren funtzioetan, gizartearen eta ezagutzaren konplexutasuna ere<br />

handitzen den neurrian . Baina, aldi berean, ezin dugu ahaztu hizkuntza<br />

amankomunaz ari garela . Eta tresna hau (hizkuntza) amankomunetik<br />

espezializatzen eta sakontzen badoa zeregin intelektual eta kultural bereziak<br />

betetzeko, aldi berean, espezializazio eta kondentsazio horretatik berriz ere<br />

hizkuntzaren amankomuntasunera itzultzen da . Edo itzuli behar luke . Itzultze<br />

horretan bereziki eraginkorrak dira hedabideak, bereziki eraginkorra <strong>kazetari</strong><br />

hizkera . Gatazkan dauden hizkuntzaren bi joera horietako bitartekari izan<br />

behar du <strong>kazetari</strong> hizkerak .<br />

Autore batzuek, Núñez Ladevéze-k adibidez, dimentsio politiko-soziala ere<br />

ematen diote <strong>kazetari</strong>tzaren funtzioari . Gizarte demokratikoa ez litzateke


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

posible hedabideek hizkuntzaren baitan (eta, esan gabe doa, edukietan)<br />

tarteko lana egingo ez balute (Núñez, 1991a :128) .<br />

Ikuspegi honetatik, <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> ematen zaion funtzioa berebizikoa da .<br />

Berebizikoa hizkuntza garatu baten orekarako . Berebizikoagoa, agian, garatze<br />

bidean dagoen hizkuntzarentzako . Kazetari hizkera aztertzeak garrantzia du<br />

zentzu honetan . Eta azterketa honek interes gramatikaletik edo akatsen<br />

salaketatik askoz urrunago joan behar du . Hernandok dioen bezala, <strong>kazetari</strong><br />

hizkeraren gaineko ikerketen ildoa ezin da oinarritu <strong>kazetari</strong>ei egiten zaizkien<br />

errietetan (askotan mingarri bezain alperrikakoak), baizik eta hizkuntza<br />

mintzatuaren erregistro guztiak modu bizian jasotzen dituen hizkera berezi<br />

baten azterketa serio eta etengabean (1990 :39) .<br />

2 9


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 3 0<br />

3 . Kazetari hizkeraren ezaugarriak<br />

3 .1 . Komunikazio ekintza berezia<br />

3 .1 .1 . Hartzailea eta igorlea<br />

3 .1 .2 . Kanalaren kondizionamenduak<br />

3 .1 .3 . Hizkeren gurutzalekua<br />

3 .2 . Kazetari hizkeraren barruko bereizketak<br />

3 .2 .1 . Hiru kanalak<br />

3 .2 .2 . Generoak<br />

3 .3 . Ezaugarriak<br />

3 .3 .1 . Literaturatik urrunduz<br />

3 .3 .2 . Kazetari hizkeraren ezaugarri idealak<br />

3 .3 .3 . Barthes-en zero gradua<br />

3 .3 .4 . Ezaugarrietatik berezitasunetara<br />

3 .3 .5 . Hartzailearen arreta erakartzeko baliabideak<br />

3 .4 . Ezaugarri idealen inguruan<br />

3 .4 .1 . Zuzentasuna<br />

3 .4 .2 . Argitasuna<br />

3 .4 .3 . Argitasunaren bideak<br />

3 .4 .4 . Argitasuna : hizkuntza arrunta lantzea<br />

3 .4 .5 . Searl eta Bourland-en ikerketa<br />

3 .4 .6 . Argitasuna eta adierazkortasuna<br />

3 .4 .7 . Konbinaketa


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 3 1<br />

3 . Kazetari hizkeraren ezaugarriak<br />

3 .1 . Komunikazio ekintza berezia<br />

Komunikazioaren elementu klasikoak beti gogoan edukitzea garrantzizkoa da<br />

hizkuntzaren erregistro edo maila bat aztertzera goazenean .<br />

kanala<br />

Igorlea > hartzailea<br />

mezua<br />

kodea<br />

zarata berrelikadura testuingurua<br />

<strong>Kazetaritza</strong> informatiboa komunikazio-ekintza berezia da : berrelikadura<br />

ahalmena oso mugatua delako, hartzailea oso zabala eta anonimoa delako,<br />

kanalaren baldintzek mezua eta kodea baldintzatzen dutelako eta abar .<br />

Sistema denetan bezala, elementu batek besteetan eragina dauka . Beraz,<br />

baldintza berezi hauengatik, hizkuntza (kodea) ere moldatu egiten da, eta<br />

ezaugarri berezi batzuk hartzen ditu . <strong>Bi</strong> nagusi aipatzearren :<br />

- Bapateko ulermen ahalik eta handiena duen jarduna egin behar da,<br />

anbiguotasunak ezabatuz . Beraz, argia, zehatza, laburra .<br />

- Hizkera estandar solaseko kultua da <strong>kazetari</strong> hizkeraren erregistroa .<br />

Nolabait esateko, hartzailearen mailara eta beharretara egokitzen da kodea<br />

ere, informazio ekintza guztietan bezala . Lehenik, igorlea da kodearen<br />

erabilera moldatzen duena . Eta kanalak ere (soinuagatik, irudien<br />

laguntzagatik, titularrak egin beharragatik, artikulua laburtu beharragatik . . .)<br />

baldintzatzen du kodea . Azkenik, mezuaren izaerak (gaiaren teknikotasunak<br />

adibidez) eragin zuzena du kodean . Beraz, ez dezakegu hizkuntza baldintza<br />

horietatik abstraitu, bere funtzioa galduko bailuke . Paragrafo honetan<br />

esandakoek elementalak eta nabarmenak dirudite, baina gure hizkuntzaren<br />

kasuan sarritan sakrifikatzen dira beste gauza batzuen izenean, aurrerago<br />

ikusiko dugunez .<br />

3 .1 .1 . Hartzailea eta igorlea<br />

Hartzaileei dagokienean, hizkuntzarentzako duten ezaugarririk<br />

determinatzaileena hetereogenotasuna da . Gaur egungo masa-hedabideek<br />

harrapatzen duten hartzailea hizkuntza maila eta joera oso ezberdineko<br />

jendea da .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 3 2<br />

Igorlearen (<strong>kazetari</strong>aren) irudiari eta arazoei buruz aurreragoko ataletan<br />

sakonduko badugu ere, beronen lehen ezaugarrietako bat da lanaren izaera<br />

kolektiboa . <strong>Kazetaritza</strong> informatiboari dagozkion testuak zuzenketak eta<br />

doiketak izaten ditu hainbat eskutan eta azkenean erantzukizun anitzen<br />

emaitza da . Ezin, beraz, beste hainbat testu mota bezain pertsonala izan<br />

igorlearen aldetik . Gaur egungo teknologia eta lan egiteko moduarekin zerbait<br />

jeitsi da lan horren kolektibotasuna, eta baliteke testu bat, hasi eta buka,<br />

pertsona bakar batek ukitzea (teletiporik erabili gabe, inork gain<strong>begiratu</strong>rik<br />

egin gabe . . .) . Hala ere, testuak ez ditu galtzen testu kolektiboaren ezaugarriak,<br />

kolektiboak egina eta zuzendua izateko modukoa izan behar duelako .<br />

3 .1 .2 . Kanalaren kondizionamenduak<br />

<strong>Kazetaritza</strong>ren kanal-euskarriak ere eragiten du <strong>kazetari</strong> hizkeraren izaeran .<br />

Kazetari hizkuntza hizkuntza mistoa dela esaten da . <strong>Kazetaritza</strong> idatziaren<br />

kodea, adibidez, hiru koderen batuketa da : hizkuntz kode arrunta dei<br />

genezakeena (hitzak), ikonikoa (argazkiak, marrak, kolorea . . .) eta beste bat,<br />

erdi-ikonikoa, titularren tamainak, argazki-oinek eta horrelako elementuek<br />

osatzen dutena, hots, testuaren aurkezpen grafiko eta espaziala . Zenbait<br />

ikerlariren terminologiaren arabera, serie ikusgarri linguistikoa, serie<br />

ikusgarri ez-linguistikoa eta serie ikusgarri paralinguistikoa izango lirateke .<br />

<strong>Kazetaritza</strong> idatzian bereiz ditzakegun kodeak bi, hiru edo lau diren<br />

erabakitzen sartu barik, guri atal honetan interesatzen zaiguna zera ikustea<br />

da, hizkuntz kodea beste kode batzuekin nahasian doala, eta ezinbestean<br />

hauek eragin egiten diotela . <strong>Kazetaritza</strong> idatziaren adibidea hartu badugu ere,<br />

ikusentzutekoetan ere beste kode batzuk zeharkatzen zaizkio hizkuntz<br />

kodeari : irudiak, soinuak . .. Hau da, <strong>kazetari</strong> hizkuntza ez da agortzen hitzetan .<br />

Hitzen eskenatokia eta honen lagungarri grafiko, ikusteko edo soinuzkoak ere<br />

oso kontuan hartu beharrekoak dira bere berezitasuna ulertzeko .<br />

3 .1 .3 . Hizkeren gurutzalekua<br />

<strong>Kazetaritza</strong>k hedatu behar dituen mezu eta edukiek beste aspektu bat dakarte<br />

eurekin : terminologia anitzak erabili beharra . Nazioartean, zientzian, gizarte<br />

mailan, medikuntzan, politikan, kirolean, industrian eta beste mila arlotan<br />

sortzen diren albisteak hedatu behar ditu <strong>kazetari</strong>tzak. Horretarako,<br />

ezinbestean, albiste horiek dakarten terminologiarekin jokatu behar du .<br />

Terminologia horrekin jokatu eta aldi berean entzulego anitz eta zabalari<br />

ulergarri gerta dakion saiatu .<br />

Kazetari hizkerak terminologia eta hizkera sektorial horiekin guztiekin egin<br />

behar du lan . Bera ez da hizkera berezi edo sektorial bat, euren eskaparate<br />

zabala baizik . Horrek, jakina, biziki eragiten dio <strong>kazetari</strong> hizkeraren izaerari .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 3 3<br />

Hizkera sektorial eta funtzional asko bere baitan bildu beharra funtsezko<br />

zeregina du <strong>kazetari</strong> hizkerak. Horrela formulatzen du Núñez Ladevéze-k :<br />

"Efectivamente, el periodista es un intermediario no sólo entre la<br />

fuente o el origen de la información y el destinatario, sino también<br />

entre diversas prácticas lingüísticas, concretamente, entre quienes<br />

producen información y quienes la reciben ( . . .) la habilidad expresiva<br />

propia de la norma culta se especifica por su capacidad para integrar<br />

en el lenguaje común los contenidos expresados en prácticas<br />

funcionales" (1991 a:131) .<br />

3 .2 . Kazetari hizkeraren barruko bereizketak<br />

Lan honen 2 .1 . atalean <strong>kazetari</strong> hizkera zeri deituko diogun zehazten saiatu<br />

gara . Bereizketa nagusi bat egin dugu lehenik horretarako . Hedabideetako<br />

hizkuntz erabilera deitu diogu hedabideetan orokorrean erabiltzen den<br />

hizkuntzari, bereizketarik egin gabe : informazioa, fikzioa, lehiaketak, zinea,<br />

elkarrizketak, etab .. Kontzeptu orokor hau baliagarria zaigu hedabideetako<br />

hizkuntzaren eraginaz, estandarizazio minimoaz eta horrelako gai zabalez ari<br />

garenean .<br />

Kazetari hizkera, berriz, gauza zehatzago bati deitu diogu : hedabide horietan<br />

gaurraren informazioa emateko tarteetan erabiltzen den hizkuntza-modu<br />

bereziari . Gertakizunen kontakizun objetiboa egin nahian egindako datutransmisioan<br />

erabiltzen den espresio-moldeari . Hau da, telebistako eta irratiko<br />

albistegiak eta egunkarietako albisteak interesatzen zaizkigu <strong>kazetari</strong> hizkeraz<br />

ari garenean, baina ez telefilmeak, gaberdiko irratsaioak eta egunkariko<br />

literatur orriak . Aitzitik, hedabideetako hizkuntzak jendearen azentuan<br />

daukan eraginaz ari garenean, seirak sartzen dira barnean .<br />

Lehen bereizketa hori egin ondoren, ordea, <strong>kazetari</strong> hizkera horren baitan ere<br />

hainbat bereizketa egin beharra dago . Lehenbiziko esaldi batean esateko, gai<strong>arloa</strong>ren<br />

arabera, hedabide motaren arabera eta informazioaren generoaren<br />

arabera aldatzen da <strong>kazetari</strong> hizkera .<br />

3 .2 .1 . Hiru kanalak<br />

Kazetari hizkeraren baitan egin dezakegun lehen bereizketa nabarmena,<br />

hedabide motaren edo kanalaren araberakoa da . 3 .1 . atalean esan dugu<br />

<strong>kazetari</strong> hizkerak hainbat kondizionamendu dituela eta horietako bat<br />

kanalarena dela. Hizkuntzaren nolakotasunean eragiten du irudiak lagungarri<br />

izateak, titularrak egin beharrak, sarrerak egiteak, informazioaren luzera<br />

mugatu beharrak eta kanalaren izaerak jartzen dituen beste hainbat<br />

baldintzak . Eta, jakina, kondizionamendu hauek aldatu egiten dira hedabide<br />

motaren arabera . Halaber, telebistak, irratiak eta prentsak duten hartzaile<br />

motak eta egonkortasun ezberdinak ere eragiten dute albistea kodifikatzeko<br />

moduan.


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 3 4<br />

Hala, adibidez, irratiaren kanala tenporala eta atzeraezina izateak, zentzumen<br />

bakarreko arreta jarraia eskatzen du . Ez dago atzera itzultzerik . Irratiaren<br />

jarduna sekuentziala da . Hala da telebistarena ere . Baina telebistak beste era<br />

bateko arreta eskatzen du, bi zentzumenen bidez ikuslea barruan hartzen<br />

duena eta ez irratiak bezain askea . Ondorioz, mezuaren zenbait elementu<br />

errepikapetzea ez da hain beharrezkoa . Irratiaren jardunean, erreiterazioa<br />

garrantzizkoagoa da egitura narratiboan beste bi medioetan baino . Entonazioak<br />

leku berezia hartzen du esaldia ulertzen laguntzeko . Eta aspektu fonetikoari<br />

dagokionez, ikusentzutekoetan ortofonia ere kontuan hartu beharrekoa da,<br />

idatzizkoan ortografia bezalaxe .<br />

Jatorrizko hizkera periodistikoa eta besteen bidea markatzen duena prentsa<br />

idatzikoa dela azpimarratu izan da . 1986an egin zen Gazteleraren Akademien<br />

Kongresuan zera esan zen :<br />

"Resulta particularmente importante el análisis de la lengua en los<br />

periódicos y revistas, porque se trata de un registro que goza de<br />

mayor permanencia que los que corresponden a otros medios de<br />

comunicación" (aip . Hernando, 1990 :43) .<br />

Martínez Albertosentzat ere :<br />

"El lenguaje periodístico por antonomasia es el lenguaje periodístico<br />

de la prensa escrita, mientras que el estilo periodístico, sin más<br />

matizaciones, responde al estilo informativo . . ." (1989 :54) .<br />

Kanalen ezaugarriek ñabardura garrantzizkoak sartzen badituzte ere, hiru<br />

medioetako <strong>kazetari</strong> hizkerek ezaugarri amakomun garrantzitsuak dituzte .<br />

Aurreko kapituluetan aipatu ditugun ezaugarri nagusiak eta ondorengo<br />

kapituluetan xehetuko ditugunak, hirurek osatzen duten enbor nagusiari<br />

dagozkio .<br />

Núñez Ladevéze-ren ustez (1991 a :45) <strong>kazetari</strong> hizkera da mezu periodistikoak<br />

ekoizteko erabiltzen den hizkera oro, horretarako erabiltzen den bitarteko edo<br />

kanala edozein dela ere : prentsa idatzia, irratia nahiz telebista . Beraz, prentsa<br />

idatziko <strong>kazetari</strong> hizkera bat dago, irratiko <strong>kazetari</strong> hizkera bat, eta telebistako<br />

<strong>kazetari</strong> hizkera bat . Prentsa idatziko <strong>kazetari</strong> hizkera hartzen du gidaritzat<br />

eta eredutzat aipatu dugun egileak . Gainerakoak -irratikoa eta telebistakoamuinean<br />

prentsa idatziko <strong>kazetari</strong> hizkeraren antzekotzat har daitezke,<br />

tartean ezaugarri bereziak sartzen badira ere .<br />

3 .2 .2 . Generoak<br />

<strong>Kazetaritza</strong>ren barruko genero eta azpigeneroak apur bat aldatu egiten dira<br />

herri bakoitzeko tradizioaren arabera, baina ñabarduren gainetik, albistearen<br />

tratamentu linguistikoan bi modu nagusi bereizten dira gaur egungo<br />

<strong>kazetari</strong>tzan : kontakizuna eta iruzkina ( story eta comment, ingelesez, relato<br />

eta comentario gazteleraz) .


<strong>Bi</strong> beqiratu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 3 5<br />

Generoen gai hau sakonki ukituko ez badugu ere, komeni da aipatzea gaur<br />

egun malgutasun handiz hartu behar den gaia dela . Generoen arteko<br />

hibridazioa oso elementu garrantzitsua da, eta ez gaitezke konpartimentu<br />

garbiez mintza .<br />

Gaztelerazko autore batzuek bereizketa hirukoitza egiten dute prentsan<br />

erabiltzen diren genero multzoak aztertzerakoan : estilo informatiboa, iritzizkoa<br />

eta literarioa edo arina . Dovifat-ek ere modu hirukoitz honetan banatzen ditu<br />

prentsa barruko generoak . Hala ere, albistearen tratamentu narratibotik<br />

kanpo gelditzen diren zati arin eta literarioak albora utziz (eta hedabideetako<br />

hizkuntza deitu dugun multzoan sartuz), <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> dagozkion testuak<br />

bi genero-multzo nagusitan banatzea egokiagoa iruditu zaigu, beti ere<br />

hibridazioaren fenomenoa gogoan izanez .<br />

Informazio-kontakizunaren eta iruzkinaren artekoak hartuko ditugu beraz .<br />

Kontakizunaren multzoan sartzen ditugun testuak dira <strong>kazetari</strong> hizkeraren<br />

ezaugarriak modurik estu eta erabatekoenean betetzen dituztenak . Iruzkina<br />

<strong>kazetari</strong>tza informatiboaren barruan sartzen dugu, baina, albistean<br />

oinarriturik ere, hizkuntza aldetik malguagoa izateko aukera ematen du .<br />

<strong>Kazetaritza</strong> informatiboa prentsa idatzian sortu eta ondoren irrati-telebistetara<br />

zabaldutako estiloa da. Narrazioaren eta deskripzioaren errekurtso<br />

erretorikoak erabiltzen ditu nagusiki kontakizunak sortzeko . <strong>Bi</strong> kontakizun<br />

mota bereiz daitezke : albiste edo informazioa eta erreportaia informatiboa .<br />

Iruzkinean azpigeneroak ugari eta herrien arabera aldakorrak dira,<br />

erreportaia interpretatiboa eta kronika nagusi izanik . Honetan ere, errekurtso<br />

erretoriko nagusiak kontakizunean erabilitakoen antzerakoak dira . Iritzizko<br />

zutabe askeetan, aldiz, argumentazioa du errekurtso erretoriko nagusia, baina<br />

hauek guri <strong>kazetari</strong> hizkeraren ikuspegitik gehien interesatzen zaigun<br />

<strong>kazetari</strong>tza informatibotik aparte utziko ditugu . Ari gara, beraz, zehazten<br />

<strong>kazetari</strong>tza informatiboko hizkeraz ari garenean ze genero eta azpi-generoz ari<br />

garen .<br />

3 .3 . Ezaugarriak<br />

3 .3 .1 . Literariotik urrunduz<br />

3 .1 . atalean aipatu ditugu <strong>kazetari</strong>tzaren komunikazio mota bereziak bere<br />

hizkuntzan eragiteko dituen kondizionamenduak : hartzaileak askotarikoak<br />

izatea, igorlearen kolektibotasuna, kanalaren eragina eta mezuari datxekion<br />

terminologia anitza .<br />

Hauetatik nabarmenduz, prentsa anglosaxoian erabiltzen duten esaldia<br />

<strong>kazetari</strong> hizkeraren oinarrizko arautzat hartuko dugu : "Keep readers in mind"<br />

(Izan irakurleak beti gogoan) . Ikuspegi honetatik abiatzen dira <strong>kazetari</strong><br />

hizkeraren ezaugarri batzuk . Aztertzaileek berehala egiten duten lehen


<strong>Bi</strong> beqiratu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

bereizketa, testu periodistikoen eta testu literarioen artekoa da . Zaila da<br />

benetako <strong>kazetari</strong> testu bat literariotzat edo poetikotzat jotzea. Kazetari<br />

hizkeraren bereizgarri nagusi bat zera da : hartzailearen ahalik eta ulermenik<br />

handiena eta berehalakoa lehenbaitlehen lortzea .<br />

Kazetari hizkeraren ezaugarriak apurka apurka sortuz joan dira, <strong>kazetari</strong><br />

funtzioa literaturatik urruntzen joan ahala . Dovifat-ek bide horretan hiru<br />

maila aipatzen ditu, modalitate estilistiko moduan, literaturara gehien<br />

hurbiltzen denetik hasi eta estilo infomatiboraino 8 .<br />

Argi dago <strong>kazetari</strong> hizkeraren ezaugarri bereizleak zuzenean estilo<br />

informatibotik datozela . Kazetarien lehenbiziko belaunaldien ikasketa<br />

kolektiboak, naturaltasun, argitasun eta konzisioaren bila, urteen joanean<br />

espresio modu berezia eman zuen emaitza bezala . Ondoren, <strong>kazetari</strong>tzaren<br />

indar hedakorraren ondorioz, bertako arau espresiboak albistearen zabaltze<br />

hutsetik irteten diren beste esparru periodistikoetara zabaldu ziren :<br />

editorialak, idazle folletinistak etab . Baina estilo periodistiko nagusia estilo<br />

informatiboa da .<br />

<strong>Bi</strong>de honetan <strong>kazetari</strong> hizkeraren lehen ezaugarri batzuk zehatz ditzakegu :<br />

- Hizkera ez-literarioa : Efikazia eta espresio-ekonomia lortzea bilatzen du .<br />

- Sektore kultuen hurbileko solas hizkera : aho hizkerara hurbitzen da . Idazten<br />

ari dena bezala ez, baizik eta hizketan ari dena bezala idaztea .<br />

B.M. Hernandok (1991 :840) ederki laburbiltzen du zentzu honetan <strong>kazetari</strong><br />

hizkeraren izaera :<br />

"El periódico es espejo léxico y sintáctico del habla común, del habla<br />

viva y en constante cambio, además de ser producto de la creatividad<br />

individual del periodista, que, cuando es buen conocedor del idioma,<br />

puntualiza, matiza o apuntala el habla popular . Es capaz de crear<br />

idioma al hilo de su fidelidad al lenguaje común y entendible por<br />

todos" .<br />

Hala ere ez da ahaztu behar prentsa idatziaren kode linguistiko nagusia testu<br />

idatzietako hizkuntza dela, kultua, zuzena eta une batean hizkuntzak dituen<br />

arauak betetetzen dituena .<br />

8 Emil Dovifat-ek idazlearen helburua aipatzen du hiru modalitate<br />

estilistiko bereizteko <strong>kazetari</strong> hizkeraren barnean :<br />

- Estilo informatiboarekin irakurleak helburu objetiboz informatzea<br />

bilatzen da .<br />

- Iritzi eskarizko estiloarekin orientabideak ematea bilatzen da, mezuan<br />

subjetiboki isladatutako intentzionalitate neurri batekin .<br />

- Estilo erraz edo "folletinista" delakoarekin periodistikoak<br />

(informatzea, iruzkina) ez diren helburuak lortu nahi dira, dibulgazioa,<br />

sorketa literarioa, entretenimendua . . .<br />

9 Kode linguistiko honen barruan, <strong>kazetari</strong> hizkeran bi elementu<br />

garrantzitsu ikusten ditu Martínez Albertos-ek (1983 :91) :<br />

3 6


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 3 7<br />

3 .3 .2 . Kazetari hizkeraren ezaugarri idealak<br />

Batean eta bestean, lan teorikoetan eta estilo-liburuetan errepikatzen diren<br />

aholkuen arabera hauek lirateke <strong>kazetari</strong> hizkeraren bereizgarri idealak :<br />

1 .- Zuzentasuna . Hizkuntzaren arauak zehazki beteko dituena, eta aldi berean<br />

sektore kultuetako aho-hizkerara hurbilduko den idazkera ez-literarioa .<br />

2 .-Laburtasuna, trinkotasuna . Berehalako ulermen ahalik eta handienari<br />

begira, testuaren eta esaldiaren luzera beharrezko den hedadurara soilik<br />

mugatzen dituena .<br />

3 . Argitasuna . Dovifat irakaslearentzat argitasuna esaldi laburretik sortzen da .<br />

Fraser Bond-entzat, bestalde, esalditik kendu egin behar da bere zentzuari<br />

buruz pentsatzera gelditzea eskatzen duen elementu oro, irakurketa azkarra<br />

eragozten duen oro, eta horrela lortzen da argitasuna . Bata nahiz bestearentzat<br />

argitasuna lortzeko ekintzazko aditzak erabili behar dira, aditzak forma<br />

aktiboan, ahal dela forma pasiboetatik ihes eginez . Dovifat-en ustez beti aditza<br />

da hizkuntzaren jarioari hegoak jartzen dizkiona . Hau oinarrizko irizpidetzat<br />

hartzen bada ere, gaur ahaztu egin da sarritan . Sustantibatzeko joerak edozein<br />

hizkuntzaren bizitasuna moteldu egiten du .<br />

Argitasuna lortzeko, beraz, hiru puntu nagusi dira han eta hemen aipatzen<br />

direnak : esaldi laburra, aditzean oinarritutako egitura sintaktikoa eta aditzen<br />

forma aktiboa .<br />

Goiko hiru ezaugarri idealei begira, hortik desbideratzeko joerak gainditu<br />

behar ditu <strong>kazetari</strong>ak uneoro . Lázaro Carreter-en iritzian hiru tentazio dabiltza<br />

<strong>kazetari</strong>aren inguruan (1990:197) .<br />

• Estiloa literaturtzeko tentazioa, <strong>kazetari</strong>aren nabarmentzeko joerari jarraiki .<br />

• Estilo "administratiboa" erabiltzea, hau da, administrazioak eta politikoek<br />

erabiltzen dutena .<br />

• Arrunkerietara jotzea, horrela irakurlearengana errezago hurbilduko dela<br />

pentsatuz .<br />

Lázaro-k "tres vecindades invasoras" deitzen dien hiru estilo hauen erdian<br />

mugitu behar du <strong>kazetari</strong> hizkerak, beren deiaren tentazioari amor eman gabe .<br />

a) Jerga espezialduak (zientifikoak, politikoak, juridikoak,<br />

profesionalak, etab .), zenbait talderen erabileran aurkitzen direnak .<br />

b) Sintagma estilistikoak : Hitz bat baino gehiagok osatutako esanahisekuentziak,<br />

baina aldi berean perpausa bat baino unitate txikiagoak<br />

osatzen dituztenak . Sintagma hauek klase soziala, jarrera artistikoa edo<br />

figura erretorikoak azaltzen dituzte .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 3 8<br />

3 .3 .3 . Barthes-en zero gradua<br />

Gonzalo Martín Vivaldi-k "Géneros periodísticos" liburuan (1987) <strong>kazetari</strong>aren<br />

estilo egokiak eskatzen dituen kualitateak gehiago xehetzen ditu : argitasuna,<br />

konzisioa, zehaztasuna, xumetasuna, dentsitate-laburtasuna, naturaltasuna,<br />

originaltasuna, eta kolorea-sonoritatea-xehetasuna-erakarpena-erritmoa .<br />

Honelako ñabardura asko jar badakizkioke ere, "argitasuna, zuzentasuna eta<br />

trinkotasuna" dira <strong>kazetari</strong> hizkera ororen ezaugarri tipikoak eta, erantsitako<br />

ñabardurak gorabehera, guztiek aipatzen dituztenak .<br />

Roland Barthes-ek egiten duen formulazioa nahiko originala da zentzu<br />

honetan. Zero graduko idazkera definitu eta proposatzen du Barthes-ek,<br />

<strong>kazetari</strong> hizkera ere beronen barruan sartuz :<br />

"Créer une écriture blanche, libérée de toute servitude vers un<br />

langage determiné . Une comparaison prise de la linguistique nous<br />

servira peut-etre a expliquer cette nouveauté : certains linguistes<br />

établissent entre les deux termes d'une polarité (singulier/pluriel,<br />

prétérit/présent) un tróisième terme, terme neutre ou terme zéro :<br />

ainsi entre les modes subjonctifs et impératifs, ils considerènt<br />

l'indicatif comme une forme amodale . A peu de chose prés, l'écriture<br />

de grade zéro est au fond une écriture indicative ou si vous voulez<br />

amodale : on pourrait dire avec raison que c'est une écriture de<br />

journaliste, si justement le journalisme ne développait pas en général,<br />

des formes optatives on impératives (c'est a dire, pathétiques) ( . . .) On<br />

ne peut dire, pour autant, que c'est une écriture impassible mais<br />

plutot une écriture innocente" (Barthes, 1957 :56-57) .<br />

3 .3 .4 . Ezaugarrietatik berezitasunetara<br />

Aipatu ditugun kondizionamendu eta ezaugarrietatik abiatuz, hizkuntza<br />

bakoitzean bere joerak eta berezitasunak hartu ditu <strong>kazetari</strong> hizkerak .<br />

Berezitasun hauek batzuetan onartuak dira eta beste batzuetan ekidin<br />

beharreko joera kaltegarri bezala ikusten dituzte hainbat autorek . Adibide<br />

gisan, Núñez Ladevéze-k "Manual para periodismo" lanean gazteleraren<br />

kasurako aipatzen dituen joerak dakartzagu (1991a) :<br />

- Nominalizaziorako joera . Aditz falta, sintagma nominalen garapena, aditza<br />

gehi osagai nominalaren perifrasia, juntagailu konjuntiboen eskasia, loturarako<br />

erabilitako adberbioen eta osagai prepositiboen ugaritasuna .<br />

- Lexikalizaziorako joera . Hainbat esaldi lexikalizaturik agertzen da, gero eta<br />

gehiago .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

- Esaldiaren luzapen linealerako joera . Honekin loturik, juntagailu<br />

subordinatzaileen eskasia agertzen da eta preposizio bidezko lotura ugari,<br />

adberbioak erantsirik . Adberbioak preposizioaren funtzioa hartzen du.<br />

- Tonu enfatikoa . Karga semantiko gehiegi duten hitzak erabiltzeko joera,<br />

formarik errezenak eta arruntenak baztertuz .<br />

- Subjetibotasuna ezkutatzea bilatzen duten joerarekin batera, juizioen forma<br />

inpertsonal baina aldi berean nabarmena .'°<br />

Autorearen ustez, nominalizazioa <strong>kazetari</strong> hizkeraren garapenean bereziki<br />

aztertu beharreko fenomenoa da gazteleraren kasuan, eta baita beste<br />

hizkuntza askoren kasuan ere . Nominalizatzeak, aurreko atalean aipatzen<br />

genuen trinkotasunerako bide izateaz gain, objetibo itxura ematen dio<br />

esaldiari eta testuari .<br />

Lehen aipatu dugun bezala, trinkotasuna eta distantzia inpertsonala lortzeko<br />

jotzen da egitura nominalera . Egitura nominalak abantaila batzuk ditu aditzean<br />

oinarritutako egituraren gainean : esaldiei estilo urduri eta zimela ematen die,<br />

esaldiaren laburtasunaren ondorioz ; kontzeptuen eta azalperaren<br />

eskematizazio maila garaia lortzen du eta edukiari izaera (edo itxura) objetibo<br />

eta inpertsonala ematen dio .<br />

Hala ere, forma nominalaren eta aditzean oinarritutako esaldi laburraren<br />

arteko burruka ez dago ahazterik . Kazetariak abilezia baldin badu, luzera hobe<br />

jotzen du aditz aktiboan oinarritutako esaldiak egiteak, muin nominala duen<br />

esaldiak baino ñabardura-aberastasun handiagoa duelako . Dovifat-en ustez,<br />

iduri du <strong>kazetari</strong>a beldur dela hizkuntzaren jarioan bidean zerbait galtzeko,<br />

eta horregatik sustantiboan finkatzen duela . Informazioan, kondentsazio<br />

linguistiko hau erabiltzea inon baino okerragoa da, izan ere, sustantiboak<br />

bideko enborrek bezala oztopatzen dute hizkuntzaren jarioa . Aditzek, aldiz,<br />

batez ere forma aktiboan, jario hori aurrerantza bultzatzen dute, bere iritziz . 11<br />

10 <strong>Kazetaritza</strong>ko testuetan agertzen diren beste elementu bereziak<br />

makulu estilistikoak dira . Gehienetan, tartea adierazteko, enuntziatzaile<br />

gisan edo baieztapen konprometiturik ez egiteko erabiltzen dira ("Creemos<br />

saber", "no sería errado suponer", "se habla de la posibilidad de que") .<br />

1 1 Joera hauen harian <strong>kazetari</strong> idazkuntzarako gomendio batzuk<br />

ematen ditu Martínez Albertos irakasleak bere "Curso general de redacción<br />

periodística" liburuan (1983) :<br />

a .- Aditzak, ahal den guztietan, forma aktiboan . Gerundio okerrak<br />

bereziki zaindu .<br />

b .- Hitz poetikoak ekidin . Hitz teknikoen erabilieran kontutan eduki<br />

berriegiak badira ulermena gutxitzen dela .<br />

c .- Zalantza kasuan esaldi nominala erabili adjetibo kalifikatiboaren<br />

lekuan .<br />

3 9


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 40<br />

3 .3 .5 . Hartzailearen arreta erakartzeko baliabideak<br />

Hiru ezaugarri idealekin batera aipatu ez badugu ere, hartzaileen erakarpena<br />

bilatzea da <strong>kazetari</strong> hizkeraren izaera moldatzen duen beste ezaugarri bat .<br />

Testuaren lehenbiziko lerroetatik, titularretatik eta orokorrean testuaren<br />

idazkeratik hartzailearen arreta erakarri beharra dauka <strong>kazetari</strong>ak . Eta<br />

hizkuntz baliabideak horretara jartzen ditu .<br />

Titularrak arlo berezia dira <strong>kazetari</strong> hizkeran . Eraketa linguistiko berezia<br />

eskatzen dute . Crowell-ek (aip . Zabaleta, 1987 :106) bost funtziotan<br />

laburbiltzen ditu titularren zereginak :<br />

- Arreta erakarri<br />

- Albisteak mailakatu<br />

- Albistea saldu<br />

- Egiteak kontatu, informatu<br />

- Orrialdea jantzi<br />

Honek eraketa linguistiko berezia ematen dio titulargintzari . Gehiegi sakondu<br />

barik, eta titulargintzako aukera eta barianteak benetan ugari direla argi utziz,<br />

orokorrean beste testuekiko ezberdintasun nagusi batzuk aipa daitezke :<br />

- Hizkuntzaren kondentsazio sintaktikorantz jotzea .<br />

- Telegrama estiloa, unitate linguistikoak janez .<br />

- Aditz forma bereziak, potentzialaren eta orainaldiko formen nagusitasuna .<br />

Arreta erakarri behar horren ildotik, hainbat irudi erretoriko erabiltzen da<br />

<strong>kazetari</strong>tzan, titularretan bereziki . Irudi erretorikoen erabilerak bizitasuna eta<br />

kolorea ematen dio titularrari, bai eta testuaren barruko esaldi berezi batzuei<br />

ere. Adibide moduan :<br />

alegoria : "'Athletic-ek kupelak hustu zizkien errioxarrei" .<br />

aliterazioa . "Marokoko joko betikoa"<br />

enfasia. "Donostia konkistatu zuten Sanpedrotarrek"<br />

hiperbolea : "Krisi ekonomikoak hustu egin du Neguri"<br />

ironia : "Irlandesen abegi ona 'jasan' zuen Ardantza lehendakariak"<br />

hitz jokoa . "Jokin, bertso soro zabala" (Jokin Sorozabal)<br />

Bai titularretan eta bai testuan ere sarritan erabiltzen den beste baliabide bat<br />

mintzagaiari ez dagozkion beste arloteako lexikoa erabiltzea da . Ekonomiari<br />

buruz mintzatzeko, kiroletako edo gerrako hitzak erabiltzea, adibidez .<br />

Hizkuntzaren jolas ahalmenaren erakusgarri eta bizitasun seinale da hau .<br />

Metaforak eta honen inguruko irudi erretorikoek (sinekdokea, metonimia)<br />

garrantzi berezia dute <strong>kazetari</strong> hizkeran . Gauzak era erakargarri batean esan<br />

nahiagatik eta hau era labur batean egin beharragatik, askotan erabiltzen ditu<br />

<strong>kazetari</strong>ak horrelako baliabideak :


<strong>Bi</strong> beqiratu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

"Parisek argi berdea deportazio berriei"<br />

Frantziako Gobernua esateko Paris erabiltzea bezalako sinekdokea mezua<br />

laburrago eta irakurterrazago egiteko sartzea adibide arrunta da, eta<br />

irakurleari ere biziki arrunta egiten zaiona .<br />

B .M. Hernandoren ustez (1990 :173), metaforen erabilera gehiegizkoak <strong>kazetari</strong><br />

hizkera literatur hizkuntzara gehiegi hurbiltzeko arriskua du, baina bestalde<br />

egia da 'ukitu metaforiko' batzuek mezu informatiboaren transmisioaren<br />

eraginkortasuna hobe dezaketela .<br />

3 .4 . Ezaugarri idealen inguruan<br />

3 .4 .1 . Zuzentasuna<br />

Hizkuntzaren arau estandarrarekiko atxekimendua da <strong>kazetari</strong> hizkeraren<br />

lehenbiziko fideltasuna . 3 .3 .2 . azpiatalean aipatu ditugun <strong>kazetari</strong> hizkeraren<br />

hiru tentazioetatik, hizkuntza arruntera hurbitzearenak erasaten du sarritan<br />

zuzentasuna . Kazetariak bere jarduna herrikoiagoa egin nahian garaiko<br />

arruntkerietara jotzeko tentazioa izan dezake .<br />

Joera arriskutsuetarako bide izan daiteke arruntasunaren eta<br />

herrikoitasunaren bila joatea . Zenbait planteamentu pragmatikoren ustez,<br />

araurik onena komunikazio zuzenarena da . Publikoarekiko kontaktua eta<br />

gertutasuna litzateke estiloan asmatzeko formula egokiena edo, beharbada,<br />

bakarra . Baina arrakasta popularraren zentzua ez da hain sinplea . Beste<br />

dimentsio batzuk ere kontuan izan behar dira, aurrerago ikusiko dugunez .<br />

Ezagutza maila ere kontuan hartu, zaindu eta bultzatu beharrekoa da, eta<br />

arrakasta bat ezagutza faltaren gainean eraikita dagoenean, arrakasta horren<br />

prezioa zalantzazkoa izan daiteke, lorpen iragankorra izateaz gainera .<br />

Aspektu honek euskararen kasuan arreta berezia merezi du, aurreragoko<br />

kapituluetan ikusiko dugunez . Hizkuntz egoera minorizatu, zatitu eta aspektu<br />

askotan (lexikoan, terminologietan . . .) erdaldundua duen hartzailego batengana<br />

iristeko bide erraza izan daiteke aspektu askotan hizkera erraz eta<br />

kalkatuetara lerratzea . Baina hizkuntzaren duintasuna eta hainbat eratako<br />

orekak ere kontuan hartu beharrekoak dira .<br />

Núñez Ladevéze-k dio arau kultua estiloarentzako irizpide ona dela . Arau<br />

horrek superbibentzia eta iraupena esan nahi duelako, besteak beste . Landuak<br />

eta kultuak denboraren demokrazian irauten du . Estilo inkultu eta<br />

arruntegiak, aldiz, arrakasta ikusgarri baina iragankorrak lortzen ditu,<br />

espazioaren demokrazian bakarrik balio dutenak, ez denborarenean<br />

(1991a:345) .<br />

Hizkuntz zuzentasunaren irizpidearen bidez ulergarritasunean eta<br />

argitasunean irabazten du testuak . Estilo zail eta ulertezinaren arrazoia<br />

4 1


<strong>Bi</strong> beqiratu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 4 2<br />

askotan zera izaten da, <strong>kazetari</strong>ak hizkuntzaren barneko egitura ez<br />

errespetatzea eta gramatika arauak desegoki erabiltzea. Baina ez da hori<br />

zuzentasuna bultzatzeko arrazoi bakarra . Izan ere, egia da batzuetan<br />

zuzentasunari itzuri eginez, esaldia espresiboagoa edo herriarenganako<br />

hurbilagoa izan daitekeela . Baina ezer baino lehen zuzentasunari zor zaio<br />

<strong>kazetari</strong> hizkera, momentuko arrakastatxoari baino urrunago <strong>begiratu</strong>z .<br />

Zuzentasunak ez du, bestetik, zurruntasuna eta espresibitaterik eza esan nahi .<br />

Hori azpimarratzen du Núñez Ladevéze-k:<br />

"Puede creerse que la contraposición entre uso culto y uso vulgar es<br />

correlativa a la oposición entre lengua culta y lengua popular . Si nos<br />

atenemos a los ejemplos de lo que socialmente se consideran buenos<br />

escritores y estudiamos el uso que hacen de la lengua, podemos<br />

advertir que no sólo no rechazan la lengua popular sino que la utilizan<br />

muy expresivamente . La diferencia entre el uso culto y el vulgar es<br />

una diferencia en el grado de conciencia de la lengua" (199la :348) .<br />

Hizkuntzaren ezagutze mailan dago gakoa, beste behin . Kaleko hizkuntzaren<br />

erabilera kultua egitea hizkuntz gaitasunaren eta ezagupenaren gorabeheran<br />

dagol 2 .<br />

Zuzentasuna, beraz, lehenbiziko fideltasun, baina jeloskorkeriazko arazo<br />

handirik gabe . Larritasun ezberdina hartzen du gai honek hizkuntza<br />

ezberdinetan . Euskaldunon Egunkaria-ren Estilo Liburuak aitortzen duenez :<br />

"Txukuntasuna izan daiteke gaur egun euskaren arazorik latzena . Zehatzago<br />

esanda, txukuntasun eza . Euskara traketsa entzun eta irakurtzen da, baliapidez<br />

urria, adierazkortasunik gabea, erdarakadaz betea" (Egunkaria, 1992 :2) .<br />

Aurrerago arakatuko dugu apur bat euskararen kasuan .<br />

3 .4 .2 Argitasuna<br />

<strong>Kazetaritza</strong>rako esku-liburu gehienek testuko hizkuntzari buruzko esaldi bat<br />

dakarte : "Ez bakarrik ulertua izan dadila, baizik eta ezin dadila ez ulertua izan"<br />

(ez dadila ez ulertua izaten ahal) .<br />

12 Bernardino M . Hernando-k dio :<br />

"Todo esto (la corrección) no conduce a un constreñimiento lingüístico<br />

negador de cualquier valor creativo . No da, como podría temerse, un<br />

resultado de lengua anodina, doblemente estandarizada, a no ser que el<br />

operador semántico tenga un escaso y torpe conocimiento del idioma ( . . .) El<br />

redactor periodístico dispone dentro de la más estricta legalidad de la<br />

autonomía/limitación del lenguaje, de los elementos suficientes para<br />

verbalizar los hechos con la garantía de re-crearlos, en paralelismo con la<br />

vivacidad de los mismos . Ello exige, más allá de las dotes de observación,<br />

dominio del idioma, que no se improvisa ni se suple con alardes<br />

supuestamente literarios" (1991 :840) .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 4 3<br />

Aurreko atalean aipatu dugu zuzentasunak argitasunarekin daukan lotura .<br />

Arauari atxekitzea argitasunaren ezinbesteko ezaugarria da . <strong>Kazetaritza</strong>ko<br />

testuaren lehenbizko betebeharra . Ez da, ordea, horrekin nahikoa . Argitasuna<br />

zuzentasuna baino urrunago doa . Adibidez hartzaileari bitxi eta ulertezin<br />

egingo zaizkion hitz eta moldeak, zuzenak izan arren ere, oztopo ditu<br />

<strong>kazetari</strong>tzako testuak .<br />

Argitasunaren garrantziak <strong>kazetari</strong>tzako testuen esparrua gainditzen du .<br />

Hizkuntz erabileraren hastapenetako bat da argitasuna . Elkarrizketan erabili<br />

beharreko ahalegina gutxitzean oinarritzen da komunikazio egokia .<br />

Argitasuna, ordea, ez da bere horretan absolutua den zerbait, mezuaren<br />

konplexutasunaren arabera doitu beharreko aldagaia baizik . Mezuaren<br />

konplexutasunaren eta argitasunaren arteko tirabira eta elkargunea inon<br />

baino berebizikoagoak dira <strong>kazetari</strong>tzan, hain zuzen ere bere funtzioari<br />

atxekita baitaude .<br />

Karl Popper filosofo eta zientifikoak dio argitasunak berez duela balioa, eta ez<br />

litzatekeela inoiz behar baino zehatzagoa izan behar gauzak adierazterakoan,<br />

honek argitasunaren kaltetan joka dezakeelako (aip . Hernando, l99O) . Hau da,<br />

zehaztasunaren eta argitasunaren arteko borrokan, argitasunaren alde jokatu<br />

behar da, bere baitan balio bat delako . Zehaztasuna, aldiz, erlatiboa da . Ez<br />

genuke egoerak eskatzen duena baino zehatzagoak izan behar, Karl Popper-en<br />

iritziz . Argitasunak, aldiz, ahalegin intelektual handiagoa eskatzen du . Popperen<br />

iritziok jardun filosofiko eta zientifikotik ateratako testuen gainekoak<br />

badira ere, aplikagarriak dira <strong>kazetari</strong>tzako testuetan ere .<br />

3 .4 .3 . Argitasunaren bideak<br />

Mezuaren konplexutasuna gorabehera argitasuna lortzea <strong>kazetari</strong> hizkeraren<br />

zeregin zailenetakoa dugu . Hizkuntza bakoitzak bere bideak ditu<br />

argitasunerako, eta <strong>kazetari</strong> bakoitzak bere hizkuntz konpetentzia guztia jarri<br />

behar du horretan . Argitasuna lorpetzea arau orokorretan baino gehiago datza<br />

<strong>kazetari</strong>aren senean eta esaldi bakoitza egokitzen jakitean . Hala ere, bai<br />

<strong>kazetari</strong>tza anglosaxoian eta bai latinoan hiru aholku nagusiok ematen dira<br />

argitasunerako :<br />

- Esaldi laburrerantz jo .<br />

- Aditza nagusi duen egitura sintaktikoa .<br />

- Aditza forma aktiboan erabili .<br />

Lehen puntuari dagokionean, Estatu Batuetan nahiko garatuta daude<br />

irakurgarritasuna neurtzeko teknika enpirikoak . Iñaki Zabaletak ikerketa<br />

hauei egindako gain<strong>begiratu</strong>a aipatuz (1987 :72), orokorrean esan daiteke hitz<br />

laburrak eta esaldi eta perpausa laburrak erabiltzea dela ikerketa hauetatik<br />

ateratzen den aholku nagusia .<br />

3 .3 .2 . azpiatalean aurreratu dugun bezala esaldiaren zentzuaz pentsatzen<br />

geldiarazten gaituzten elementu guztiak kentzera jo behar da . Dovifat-en ustez<br />

aditza da hizkuntzari hegoak ematen dizkiona eta hau sarritan ahaztu egiten


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

da. Sustantibatu edo nominalizatzeko joerak hizkuntzaren isuria geldiarazten<br />

du bere iritziz .<br />

Hemen badago kontraesana 3 .3 .4 . azpiatalean azaldutako joerarekin .<br />

Laburtasun-trinkotasunak lortzeko baliabide bezala nominalizazioak duen<br />

garrantzia aipatzen da bertan . Trinkotasuna muin nominalaren inguruan<br />

eraikitako esaldi laburraren bidez lortzen da . Kontraesana horrela planteatzen<br />

dela dirudi : trinkotasuna lortzeko baliabide egokia da nominalizazioa eta<br />

argitasuna lortzeko, aldiz, aditzean oinarritutako esaldia .<br />

Horrek badu, ordea, ñabartzekorik . Nominalizazioarekin lortzen dena, askotan<br />

esaldia laburtzeaz aparte, esaldiari itxura objetibo eta inpertsonala ematea da .<br />

Joera objetibatzaile hau, gero sakonkiago aztertuko dugunez, gehiago da<br />

<strong>kazetari</strong>aren estrategia desbideratu bat benetako beharra baino . Dovifat-en<br />

ustez, <strong>kazetari</strong>ak gaitasun eta abildaderik badu, aditza bere forma aktiboan<br />

erabiltzeak azkenean esaldiaren trinkotasunaren alde jokatzen du,<br />

nominalizazioan oinarritutakoak baino ñabardura aberastasun handiagoa<br />

baitu. Bai Dovifat-ek, bai Martínez Albertos-ek, bai gaztelerazko estiloliburuek<br />

eta bai Euskaldunon Egunkariaren Estilo Liburuak nominalizazioaren<br />

gainetik aditzean oinarritutako esaldia hobesten dute .<br />

Argitasunak hartzailearen ahalegina gutxitzea esan nahi du, baina ez<br />

igorlearen ahaleginaren gutxitzea . Zuzentasunetik abiatuta, hartzailearen<br />

ahalegina gutxitu eta ulermena erraztuko duen mezua moldatzeak lana<br />

eskatzen du . Núñez Ladevéze-k dioen bezala, ez dago argitasunik argitzeko<br />

ahaleginik gabe . Argia izatea ez da samurra eta espontaneoa . Samurra iluna<br />

izatea da .<br />

3 .4 .4 . Argitasuna : hizkuntza arrunta lantzea<br />

Garrantzizkoa da <strong>kazetari</strong>tzako argitasunaren gaia ondo kokatuta uztea . Alde<br />

batetik mezuaren konplexutasuna dago : gaiaren teknikotasuna, terminologia,<br />

kontzeptuak . Hizkuntzaren arau kultuaren zuzentasuna gorde beharra<br />

bestetik. <strong>Bi</strong> hauek kontuan hartuz, igorlearen gaitasuna honetan datza :<br />

mezuaren mamia arau amankomunean azaltzean . Gaiaren espezializazioa<br />

hartzailego zabal batentzako hizkuntzan integratzen jakitea da <strong>kazetari</strong>aren<br />

desafioa . Argitasunaren desafioa .<br />

Hara zer dioen Herri Ardularitzaren Euskal Erakundeak ateratako eskuliburuak<br />

gai honetaz :<br />

"Zehaztasuna argitasunaren laguntzailea da, baina, hala izanda ere,<br />

administrazioan idazten dugunok tematu egiten gara ilun idazten,<br />

zehaztasunaren izenean. Alferreko latinismo ilunak erabiltzen ditugu<br />

beharrezkoak bailiran ; zehaztu nahiaren zehaztu nahian esaldi luze<br />

eta errepikakorrak erabiltzen ditugu dena korapilatuz eta nahastuz ;<br />

batere azaldu gabe hitz teknikoak barra-barra botatzen ditugu<br />

ezagunak direlakoan, eta antzeko beste akats asko egiten ditugu<br />

zehatza izan nahiaren atxakiatan" (IVAP, 1994 :9) .<br />

4 4


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong><strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 4 5<br />

Administrazioko euskaraz ari da, bistan denez . Administrazioko hizkeraz<br />

kezkatzen direnak ere argitasunaren ahaleginean hasi badira, zer gutxiago<br />

egin behar luke <strong>kazetari</strong>tzakoak?<br />

Zentzu honetan, interesgarria da Hjelmslev-ek hizkuntza arruntaz dioena .<br />

Beste hizkuntza guztiak itzul ditzakeen hizkuntza da beretzat hizkuntza<br />

arrunta . Adibidez, ajedrez jokoa hizkuntza arruntean formula daiteke, baina ez<br />

alderantziz . Beti ere Hjelmslev-en arabera, hizkuntza arrunta besteetatik<br />

bereizten duena zera da, ez dagoela eraikia helburu partikularrei begira,<br />

baizik eta helburu guztiei aplika dakiekeela . Hizkuntza arruntean, behar bada<br />

itzulinguruen eta ahaleginaren bidez, edozer formula daiteke, bere<br />

ikuspegiaren arabera (Hjelmslev, 1968) .<br />

Kazetari hizkerak antzerako papera jokatu behar du . <strong>Bi</strong>tartekaritza egin behar<br />

du hainbat hizkuntza funtzionalen eta hizkuntza arruntaren artean. Ez daiteke<br />

ordea erabat identifika hizkuntza arruntarekin . Ezagutzen espezializazioak<br />

sortutako hizkuntz moldeak era egoki eta argian azaltzeko, erregistro arruntari<br />

beste gradu bat erantsi behar zaio . Gradu hori da hain zuzen ere bitartekari<br />

izaera hori ematen diona : hizkuntzaren praktika landua .<br />

Horrela definituko dugu beraz hizkuntzaren erregistro landua : arauaren<br />

zuzentasuna gordez hizkuntza arruntean beste hizkuntzen edukiak integratzen<br />

dituena . Horrek gaitasuna eskatzen du, eta gaitasunak, lantzea .<br />

3 .4 .5 . Searl eta Bourland-en ikerketa<br />

Kazetari hizkerak argitasunarekin duen lotura ikusteko argigarria da Searl eta<br />

Bourland ikerlari estatubatuarrek egindako ikerketa (Searl-Bourland, 1970) .<br />

Ikerketa honetan, Estatu Batuetako 8 idazle kontsagratu hartu zituzten .<br />

Horietako 4 beren idazle lanaz gainera <strong>kazetari</strong> ere izandakoak, <strong>kazetari</strong><br />

esperientzia luzea izandakoak . Beste 4 <strong>kazetari</strong> esperientziarik gabeak . Zentzu<br />

diakronikoan egoki hautatutako idazleak dira, tarte zabala hartuz .<br />

Kazetari-esperientzia zabalekoak :<br />

1880-1990 artean idazle : Stephen Crane<br />

1900-1920 : Theodore Dreiser<br />

1920-1940 : Ernest Hemingway<br />

1940-1960 : John Hersey<br />

Kazetari-esperientziarik gabeak :<br />

1980-1900 : Henry James<br />

1900-1920 : Edith Wharton<br />

1920-1940 : Thomas Wolfe<br />

1940-1960 : Truman Capote


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

Zortzi idazle hauen nobeletako laginak hartuz, zortzi test ezberdin egin<br />

zizkieten, beren estiloa aztertzeko . Kazetari esperientzia zabalak idazlearen<br />

estiloan eraginik ba ote duen ikertzea zen helburua .<br />

Emaitza nabarmen batzuk azpimarratuko ditugu :<br />

- 100 hitzez zenbat esaldi erabilitzen dituzten neurtuta, nobelagile '<strong>kazetari</strong>ek'<br />

'ez <strong>kazetari</strong>ek' baino bi aldiz esaldi gehiago darabiltzate . Hau da, 100 hitzetan<br />

askoz esaldi gehiago, esaldi laburragoak .<br />

- Era berean, esaldi bakoitzeko zenbat hitz erabiltzen dituzten neurtuz,<br />

nobelagile 'ez-<strong>kazetari</strong>en' batazbestekoa 29,8koa da, eta nobelagile<br />

'<strong>kazetari</strong>ena' 13,9koa . Erdia inguru, beraz .<br />

- Nobelagile '<strong>kazetari</strong>ek' nobelagile 'ez-<strong>kazetari</strong>ek' baino aditz aktibo askoz<br />

gehiago erabiltzen dute . Aditz pasibo bakoitzeko erabiltzen duten aditz<br />

aktiboen ratioan alde nabarmena dago : '<strong>kazetari</strong>etan' 71/1 eta 'ez<strong>kazetari</strong>etan'<br />

6,5/1 .<br />

- Nobelagile '<strong>kazetari</strong>ek' nobelagile 'ez-<strong>kazetari</strong>ek' baino joera handiagoa dute<br />

hitz konkretuak erabiltzeko, hitz abstraktuen gainetik . Testuinguruan hitz<br />

abstraktuen gaineko hitz aktiboen ratioan ere alde nabermena dago :<br />

'<strong>kazetari</strong>etan' 29/1 eta 'ez-<strong>kazetari</strong>etan' 3,75/1 .<br />

Emaitza hauetatik, eta oro har egindako 8 testetatik egileek ateratzen duten<br />

ondorioa argia da :<br />

"It does seem possible to say, however, that elements of compressed<br />

syntax, clear and active word choice, and concrete objective detail<br />

noticeable in the writing of Crane, Dreiser, Hemingway and Hersey<br />

are directly related to their common journalistic backgraund with its<br />

emphasis on the elimination of semantic noise" (1970 :509) .<br />

Zarata semantikoa ezabatzera jotzen du, beraz, <strong>kazetari</strong>tzaren estiloak . Egileek,<br />

idazle '<strong>kazetari</strong>en' estiloaren argitasuna eta indarra azpimarratzen dituzte eta<br />

horiek ezaugarri hauetan gauzatzen dira :<br />

- Sintaxi trinkotua . Esaldi laburragoak .<br />

- Hitz argi eta aditz aktiboen aukera .<br />

- Kontzeptu abstraktuak argitzeko hitz konkretuen aukera .<br />

Azken hau azaltzeko, ezin aipatu gabe utzi egileen beste aipu interesgarri hau :<br />

"The journalist is trained to choose the most specific an readily<br />

identifiable word (dachshund for dog, scalpel for knife, etc .) . While<br />

the non-journalists tend to describe abstract concepts with other<br />

abstract concepts, the journalists are trained to portray abstract ideas<br />

with concrete terms . This tests seems to provide the best<br />

corroboration of the thesis that journalists are trained to choose the<br />

most clear word, the one least likely to produce semantic noise in the<br />

perceiver" (1970 :509) .<br />

46


<strong>Bi</strong> beqiratu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 4 7<br />

3 .4.6 . Argitasuna eta adierazkortasuna<br />

Bestalde, zuzentasunaz eta argitasunaz esandakoek pentsaraz dezakete irizpide<br />

horiei jarraitu beharrak hautapenerako aukera gutxi uzten duela . Ez da guztiz<br />

hala . Espresibitateak badu bere lekua erregistro funtzionalak integratu behar<br />

dituen hizkuntza landu horretan ere . Horrela definitzen du Núñez Ladevéze-k<br />

espresibitatea :<br />

"Expresividad estilística . Entendemos que es una función relacionada<br />

con la capacidad del hablante o escritor para elegir entre las distintas<br />

formas lingüísticas (principalmente léxicas y retórico-literarias o<br />

poéticas) las eficaces para suscitar o evocar determinadas<br />

representaciones intelectuales o emocionales en el interlocutor o<br />

destinatario, sin detrimento de la claridad' (1991a:154) .<br />

Estatu Batuetako prentsako estilo-ikerketetan "sormen" kontzeptua erabiltzen<br />

dute, eta berau indize estatistiko batzuen bidez neurtzen saiatzen dira . Iñaki<br />

Zabaletak dioenez (1987 :77), nolanahi ere, kontzeptuaren balio osoa neurtu<br />

ordez, lanerako definizio bat baizik ez dute neurtzen . Nagusiki, hitz edo<br />

perpausen maiztasuna, perpauseko letrak, silabak eta funtzio hitzak, lexiko<br />

dibertsitatea eta puntuazioa . Dena dela, aipagarria da kontzeptu hau<br />

estatistikoki kontuan hartu nahi izana .<br />

Adierazkortasunak ezberdintasuna bilatzen du, berritasuna, bere<br />

konbinaketetan . Eta hau ere ez da <strong>kazetari</strong>tzatik baztertu beharrekoa . Txukun<br />

eta argi idazteak esparru zabala uzten du elementuen konbinaketak eta irudi<br />

egokiak sortzeko . B.M. Hernandok beste pista bat ematen digu :<br />

"La heterogeneidad de los lectores obliga a un esfuerzo de adaptación<br />

permanente . El carácter coloquial/culto que los estudios de<br />

periodismo asignan a sus textos está relacionado también con las<br />

expectativas del destinatario, la intención de llegar a los lectores .<br />

Estos reclaman, con justicia, no sólo una cierta calidad en los textos,<br />

sino una viveza que sea reflejo de la lengua viva en constante<br />

transformación" (1991 :836) .<br />

3 .3 .5 azpiatalean aipatutako ezaugarriek, hartzailegoaren arreta erakartzeak<br />

eta gauzak modu erakargarri batean esateak, gaitasun espresiboa eta are<br />

imaginazioa ere eskatzen dituzte . Ez du beraz espresibotasunak<br />

argitasunarekin topo egin beharrik halabeharrez . Gehiago esan liteke : askotan<br />

argitasuna eta zuzentasuna lortzeko orijinaltasun espresiboa beharrezkoa da .<br />

3 .4 .7 . Konbinaketa<br />

Zuzentasuna, argitasuna eta zehaztasuna aipatu ditugun honetan, <strong>kazetari</strong><br />

hizkeraren ezaugarri idealen mamira hurbilduz joan gara . Behin eta berriz


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 4 8<br />

atera den ideia orekarena da . Elkarrekin lotuta daude hiru ezaugarriok .<br />

Zuzentasuna argitasunaren baldintza da ia beti, baina ez du halabeharrez<br />

lehenak bigarrena ekartzen . Argitasunaren izenean ere ez daiteke zuzentasuna<br />

sakrifika . Zehaztasunak zuzentasuna eskatzen du, ez ordea argitasuna derrigor .<br />

Argitasunaren eta zehaztasunaren artean oreka puntua bilatzea da, beharbada,<br />

berebizikoena . Gakoa . Oreka horrek espresio ahalmenaren erabilpen landua<br />

eskatzen du .<br />

Nolanahi ere, hor gelditzen da bi ezaugarri garrantzitsuenen orekaren galdera .<br />

Zer da lehenbizi bilatu behar dena? Zehaztasuna, ahalik eta argien? Ala<br />

argitasuna, ahalik eta zehatzen? Indarra argitasunean jartzen dela dirudi,<br />

beharbada horretan hutsegiteko tentazioa garaiotan presenteago dagoelako .<br />

Baina galdera hau, bere egoeraren arabera hizkuntza bakoitzak, hedabide<br />

bakoitzak, <strong>kazetari</strong> bakoitzak, testu bakoitzak erantzun beharreko galdera da .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 49<br />

4 . Kazetari hizkeraren arazo eta arriskuak<br />

4 .1 . Hizkuntza berezia sortzeko joera<br />

4 .1 .1 . Hizkuntza arruntetik urruntzea<br />

4 .1 .2 . Kanpoko eragina eta barruko joera<br />

4 .1 .3 . Bereizteko gurari ezkutua<br />

4 .1 .4 . Berezitasunerako faktore berezkoak<br />

4 .2 . Iturrien eraginak<br />

4 .2 .1 . Politikariak eta hizkuntza<br />

4 .2 .2 . Politikarietatik kazetetara<br />

4 .3 . Gazteleran planteatzen diren arazoak<br />

4 .3 .1 . Estilo informatiboaren bitxitasuna<br />

4 .3 .2 . Eufemismoa<br />

4 .3 .3 . Nominalizazioa<br />

4 .3 .4 . Baliabide objetibatzaileak<br />

4 .4 Itzulpenarenak<br />

4 .5 Kazetari hizkeraren norabideari buruz<br />

4 .5 .1 . Hirugarren bidearen tesia<br />

4 .5 .2 . Hiru komunikazioak<br />

4 .5 .3 . Norabide aldaketa<br />

4 .5 .4 . Kazetari hizkeraren ibilbidea


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 5 0<br />

4 . Kazetari hizkeraren arazo eta arriskuak<br />

4 .1 Hizkuntza berezia sortzeko joera<br />

Kazetari hizkera bereziki problematikoa den hizkera dela dirudi, bere<br />

inguruan sortzen diren ardura eta kexuengatik . Gai honetaz idazten duten<br />

ikerlariek asko azpimarratzen dute alderdi hau . Eta, zer esanik ez, ikerketaz<br />

kanpo gai honetaz idazten edo mintzatzen denean, ia beti tonu problematikoan<br />

idazten da . Hizkuntza orokorraren gainean duen eragin eta garrantziak<br />

dakarkio izaera hau .<br />

Kazetari hizkeraren aztertzaileengan arrenkura sortzen duen arazoetariko bat<br />

<strong>kazetari</strong>ek hizkera profesional-berezi baterantz jotzeko agertzen duten joera<br />

da. Joera honek zalantzan jartzen du ulerterraza, argia eta zehatza izatean<br />

datzan <strong>kazetari</strong> hizkeraren bereizgarri hirukoitz hori, eta bere funtzioan<br />

bertan ere arazoak planteatzen ditu .<br />

4 .1 .1 . Hizkuntza arruntetik urruntzea<br />

Lázaro Carreter da gai honetan, eta bereziki bere arazoetan gehien sakondu<br />

duenetakoa, gaztelerari bagagozkio . Lázaro Carreter-en tesi<br />

interesgarrienetako bat zera da, <strong>kazetari</strong> hizkerak hizkera berezi baten<br />

ezaugarriak hartzeko joerak dituela . Hala dio bere ponentzia baten sarreran :<br />

"Planteo en esta ponencia que tengo el honor de presentarles la<br />

posibilidad de que el lenguaje del periodismo se esté convirtiendo en<br />

una lengua especial, es decir, en un islote en el seno de la lengua<br />

general al cual caracterizan rasgos no compartidos por la comunidad<br />

hablante, y que son sólo distintivos de un grupo, en este caso el de los<br />

periodistas, quienes lo adoptan como marcas direrenciales de su<br />

oficio . Y sugiero que, con ello, los medios de comunicación oral y<br />

escrita alzan barreras más o menos altas ante el lector u oyente,<br />

porque se le obliga a compartir esa lengua profesional, que muchos<br />

emplean, consciente o inconscientemente, convencidos de que eso<br />

deben hacer, en su calidad de informadores" (Lázaro, 1990 :25) .<br />

Hau hobeto ulertzeko, hizkuntza bereziak modu zehatz batean hartu behar<br />

dira . Ildo honetan hizkuntza bereziak hizkuntza orokorraren baitan isla edo<br />

uharte modukoak dira, arlo horretako iniziatuek erabiltzeko, 2 .2 . atalean<br />

aipatu dugunez . Bereizgarri linguistikoak, batez ere lexiko mailakoak, dituzte,<br />

talde horretakoek bakarrik (medikuek, zorroztaileek, arrantzaleek) erabiltzen<br />

dituztenak .<br />

Behin baino gehiagotan jaurti die Espainiako akademialariak salaketa<br />

hedabideei . Edozein modutan mintza eta idatz daitekeela dioen ustea zabaldua


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 5 1<br />

dago bere ustez, eta erabilera bat edo beste berdin dela aldarrikatuz hizkuntza<br />

amankomuna adulteratzea leporatzen die prentsa eta irrati-telebisteil 3 .<br />

Arazo hau ez da gazteleran bakarrik eta modu berezian planteatzen .<br />

<strong>Kazetaritza</strong> garatua duten hizkuntza hedatu guztietan agertzen da, gutxiago<br />

edo gehiago, <strong>kazetari</strong>en aurkako arrenkura hau . Carreter-en mezua argia da :<br />

<strong>kazetari</strong>tza informatiboak ororen gainetik ekidin behar du ahozko eta<br />

idatzizko estandar amankomunetik aparteko hizkuntza berezi bat sortzea .<br />

4 .1 .2 . Kanpoko eragina eta barruko joera<br />

3 .2 .3 . azpiatalean aipatu dugu <strong>kazetari</strong>tzari hiru arrisku ikusten zaizkiola :<br />

hizkuntza literarioaren tentazioa, hizkera administratiboaren tentazioa eta<br />

arrunkeriara jo dezakeen ahozko hizkeraren tentazioa . Baina kanpoko eragin<br />

hauek baztertu gabe, <strong>kazetari</strong>aren izaeran bertan datza neurri handi batean,<br />

<strong>kazetari</strong> hizkerak duen joera problematikoa . Elementu hori gero eta gehiago<br />

agertzen da gai honetaz kezkatzen direnen lanetan .<br />

<strong>Bi</strong> joera ikusten dira <strong>kazetari</strong> hizkeran, zentzu honetan . Batetik, hizkuntzan<br />

itsasten diren efektu mimetikoak, ingelesaren eta hizkuntza nagusien eragin<br />

nabarmenaren aurrean, eta hizkera tekniko, zientifiko eta berezien eragin<br />

zabalaren aurrean (hauek ere gehienean ingelesaren eraginaren pean datoz) .<br />

Honela, <strong>kazetari</strong>a oso ondo prestatuta eta mentalizatuta egon ezean, esamolde<br />

bitxi eta esaldi zailak sortzen dira, atzerriko lexikoa barneratzen da, norbere<br />

lexikoa alperrik galtzen eta hizkuntzaren ahalbideak murrizten .<br />

Bestetik, aurreko paragrafoan aipatu ditugun efektu hauek batzutan<br />

<strong>kazetari</strong>aren pentsamoldearen baitan itsasten dira . Hau da, <strong>kazetari</strong>aren<br />

erretorika propioaren interesetarako erabiltzen dira . Sarritan <strong>kazetari</strong>a bera<br />

ere ez da ohartzen, baina estilo inpertsonal, objetibo, teknizista baten bila doa,<br />

eta horretarako goian aipatutako kalko eta desbideraketak erabiltzen ditu .<br />

Joera beraren bi aurpegi hauek biziki argigarriak dira <strong>kazetari</strong> hizkeraren<br />

joerak aztertzerakoan . Kanpoko eragina eta <strong>kazetari</strong>aren jarrera uztartu egiten<br />

dira askotan . Testu periodistikoetan sortzen diren desbideraketak ez dira<br />

bakarrik informatzaileak oharkabean kanpotik jasotzen dituen eraginak .<br />

Garrantzi berezia dute erredaktoreek irakurlegoan zenbait efektu lortzeko<br />

apropos erabiltzen dituzten irizpideek . Motibazio estilistikoak dira,<br />

13 Kazetari hizkeraren degradazioaren arrazoietako bat <strong>kazetari</strong>engan<br />

jartzen du Lázaro Carreter-ek :<br />

"( . .) Profesionales que, en dura competencia mutua, pugnan por<br />

singularizarse y atraer la atención sobre sí . Suelen ser gentes azancanadas,<br />

inquietas, sin tiempo para perfeccionar la herramienta de que viven, la<br />

palabra . Les obsesiona, por otra parte, ser más modernos que el común cuyo<br />

aplauso demandan y deben mostrarse superiores . El efecto de tal mezcla -<br />

ignorancia, alarde, superficialidad- recae sobre el lenguaje : ocurrencias,<br />

dislates, barbarismos, que en segida se copian unos a otros y a los que micro<br />

y pluma prestan formidable apoyo" (Lázaro,1990 :31) .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 5 2<br />

erretorikoak neurri batean . Eta motibazio horiekin lotuta daude anglizismoak<br />

eta hizkuntza berezitu, burokratiko eta teknikoen baliabideak sartzea .<br />

Eta, hemen dator mamia, horiek guztiak "inpartzialtasun informatiboa"<br />

ulertzeko modu berezi batekin lotuta daude nolabait . Ondorengo ataletan<br />

sakonduko dugu honetan gehixeago .<br />

4 .1 .3 . Bereizteko gurari ezkutua<br />

Kazetariak beste hiztun edo idaztunetatik bereizteko daukan gurari ezkutua da<br />

<strong>kazetari</strong> hizkeraren arazo nagusietakoa .<br />

Lázaro Carreter-ek "prurito de distinción" deitzen dio pasarte batean . Adibide<br />

bezala jartzen du susmoa adierazteko gaztelerazko <strong>kazetari</strong>tzan gero eta<br />

gehiago erabiltzen den galizismoa : "El Real Madrid habría intentado fichar a<br />

Koeman" . Carreter-en ustez, susmo hori adierazteko mila era daude gazteleran,<br />

eta kalean erabiltzen ez den bakarra frantsesezko baldintza da :<br />

"( . . .) pero el condicional francés coopera al ideal de lengua esotérica<br />

con que muchos redactores aspiran a alejarse del hispanohablante<br />

mortal. Un rasgo gramatical más, especialmente llamativo, que<br />

contribuye a aislar el idioma noticioso de la prensa, debido al prurito<br />

de distinción que muchos manifiestan ( . . .)" (1990 :35) .<br />

Ironia finez sartutako "lengua esotérica" eta "hispanohablante mortal" hitzak<br />

oso esanguratsuak dira darabilgun gaian. Kazetariek hizkuntza erabiltzerakoan<br />

dituzten zenbait joera beren burua bereizteko guraritik sortzen dira .<br />

4 .1 .4 . Berezitasunerako faktore berezkoak<br />

Kazetari hizkeran hizkuntzaren erabilera berezia egitera -batzuetan<br />

halabeharrez, bestetan patologikoki- bultzatzen duten elementu batzuren<br />

inguruan gabiltza atal hauetan zehar . <strong>Bi</strong> multzo nagusitan bana litezke<br />

<strong>kazetari</strong>tzan hizkuntza bereiztua erabiltzera bultzatzen duten faktoreak :<br />

- Igorlearen nahikundea (estilo borondatea) .<br />

- Hizkera berezi batzuen imitazioa eta eragina .<br />

Aipatu beharrekoak dira, hala ere, kazetagintzari halabeharrez dagozkion<br />

faktoreak ere. Hau da, denak ez dira desbideraketak . Badaude kazetagintzaren<br />

izaerari atxekita dauden faktoreak ere, eta horietan sakonduko ez badugu ere,<br />

aipatuta uztea komeni da . Horien artean daude hartzailearen arreta<br />

erakartzeko premia eta espazio periodistikoaren ekonomia edo administrazioa .<br />

Azal dezagun hobeto : hartzailego zabal baten arreta beste hedabide batzuekiko<br />

lehian erakarri beharrak, hizkuntza era berezi, argi eta labur batean<br />

erabiltzera bultzatzen du <strong>kazetari</strong>a (titularrak, e .a .) . Beste aldetik, espazio<br />

periodistikoa antolatzeko moduak, batzuetan esan nahi dena eginahala


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 5 3<br />

laburtzea eta beste batzuetan luzatzea edo "betetzea" eskatzen du . Askotan<br />

irudi erretoriko batek, erredundantziak edo ordena aldaketak bakarrik<br />

konpon dezake arazoa .<br />

Horien inguruan hainbat irudi literario-erretoriko sortzen da <strong>kazetari</strong>tzan .<br />

Elipsia da, zalantzarik gabe, erabilienetako bat . Baita metonimia eta<br />

sinekdokea ere. Adibidez :<br />

"Zazpi handiak" = Munduko zazpi herrialde garatuenetako gobernuburuak .<br />

"Ospitalak lanean hasi dira" = Ospitaletako mediku eta langileak .<br />

Zalantzarik gabe, titularretako sintaxiak eta elementuen antolaketa bereziak<br />

ere goian aipatutako <strong>kazetari</strong>tzaren barrutikako faktoreei erantzuten diete .<br />

4 .2 Iturrien eraginak<br />

Kazetari hizkera literarioaren, administratiboaren eta arruntaren artean<br />

dagoela dioen esaldi klasikora berriro itzuliz, esan dezagun bigarrena dela une<br />

honetan arrenkurarik gehien sortzen duena . Hizkuntza administratiboa, alegia .<br />

Ez zentzu estuan hizkuntza administratiboa, baizik eta orokorrean hizkuntza<br />

berezi guztiak . Ororen gainetik hizkuntza politiko-burokratikoa jarriko genuke<br />

guk .<br />

Informazioaren profesionala bitartekaritzat jo dezagun . Alde batetik hizkera<br />

funtzional askoren eta bestetik hizkuntza amankomunaren arteko bitartekari .<br />

Aldi berean, noski, hizkera funtzional berezi hori darabilten iturrien eta<br />

gizartearen arteko bitartekari . Pentsa liteke, ordea, <strong>kazetari</strong>ak dependentzia<br />

handiagoa ez ote duen erakusten lehenbizikoekiko, bigarrenekiko baino. Hau<br />

da, ez ote zaion gehiago lotzen iturrien <strong>hizkerari</strong>, bere publikoaren <strong>hizkerari</strong><br />

baino . Edo iturrien behar komunikatiboei, publikoaren behar komunikatiboei<br />

baino . Gainera, 'iturrien behar komunikatiboak' diogunean beharbada 'iturrien<br />

behar inkomunikatiboez' ere mintzatu beharko genuke .<br />

Kazetarien ahoan edo luman dabiltzan bitxikeria lexiko asko beren iturrietatik<br />

datoz zalantzarik gabe . Politikariak, administrazioak eta teknokratak dira<br />

neologismoak eta eufemismoak martxan jartzen dituztenak, hainbat<br />

helbururekin : arreta erakartzetik hasi eta zerbait ezkutatzeraino .<br />

4 .2 .1 . Politikariak eta hizkuntza<br />

<strong>Kazetaritza</strong>k isladatzen eta neurri handi batean bereganatzen duen <strong>hizkerari</strong>k<br />

baldin bada, hau politikariena da . Politikariek hizkuntzaz egiten duten<br />

erabilera piska bat arakatzen saiatu behar dugu .<br />

"Cuando el lider pronuncia la palabra democracia o la palabra pueblo,<br />

el aire se llena de nobles resonancias : todo el mundo sabe qué<br />

democracia y qué pueblo son los mencionados . El lider no habla por


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 5 4<br />

hablar. Está buscando partidarios . Quiere que sus palabras entren<br />

bien en nuestro meollo, porque sabe que, si las repetimos, formamos<br />

ya parte de su equipo y colaboramos a su victoria . Por eso intenta<br />

poner en todo cuanto dice un poco de emoción, de sabiduría o de<br />

habilidad . Llega un momento, entonces, en que ya ni importa el<br />

sentido verdadero de los vocablos, sino su efecto acústico, su<br />

capacidad de producir impactos psicológicos sobre los oyentes, su<br />

energía para suscitar rayos polémicos y su sutileza para arbitrar<br />

disculpas" (Mellizo, 1990 :136) .<br />

Felipe Mellizoren aipu honek politikarien hizkuntz jokaeraren ezaugarri<br />

batzuk ematen dizkigu . Izan ere, hizkuntzaren botere nagusiak bi hauek izan<br />

litezke :<br />

- Gizakien pentsamentu eta errepresentazioen eramale eta baldintzatzile<br />

izaera.<br />

- Gizakiak dominatzeko tresna izaera .<br />

Demagogia politikoan leku berezia du hitzen mozorrotzeak . Politikariak,<br />

mintzagaietan berez ez duen ziurtasuna agertu nahi izaten du<br />

mintzatzerakoan . Ziurtasun itxura hori emateko beharrezkoa du ohiko<br />

hizkuntza bortxatzea, eta honek lexikoaren degradazioa dakar erabiliaren<br />

erabiliz . Eta hizkuntza perifrastiko eta aldatu hori hedabideetara pasatzen da .<br />

Politikariek hizkuntza darabiltenean, hizkuntza guztiek duten funtzio<br />

apelatiboaren erabilera puztu egiten dute . Eugenio de Bustos irakasleak<br />

aztertu izan du politikarien lexikoa : zer da lexiko politikoa bereizten duena,<br />

adibidez, hizkera teknikoetatik? Azken hauek funtzio errepresentatiboa<br />

(denotazioa) dute nagusi, eta lexiko politikoak, aldiz, funtzio apelatiboa, eta<br />

beraz, estereotipoa (Bustos, 1982 :39) .<br />

Funtzio apelatiboa estereotipoen sorrera eta erabilerarekin lotuta dago .<br />

Estereotipoak, Walter Lippmann-en arabera, ondorengo ezaugarriok ditu<br />

(1922) :<br />

1 . Ideia sinplea da, ñabardurarik gabea .<br />

2 . Egiazkoa baino gehiago faltsua da .<br />

3 . '<strong>Bi</strong>garren eskutik' hartua da eta ez errepresentatzen duen errealitatetik<br />

zuzenean .<br />

4 . Aldatzen zaila da.<br />

Hizkuntza politikoak ohiko neurriz kanpora erabiltzen du funtzio apelatiboa,<br />

eta honek estereotipoen erabilerara darama . Bestalde hau normala ere bada,<br />

politikaren funtzioa kontuan hartzen bada . Estereotipo bidez zabaltzen diren<br />

balioak dira ideologien euskarri handienetakoak . Ideologia bat zabaltzea,<br />

neurri handi batean beroni egokitutako estereotipo positiboak sortzea eta<br />

hedatzea da. Hori hitzen moldaketaren bidez egiten da .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 5 5<br />

Hitzen moldaketa. Manuel García Pelayok dioen bezala, hitzak errealitatearen<br />

esparru bat dominatzen du . Eta, beraz, hitzaren jabe denak esparru horren<br />

gaineko dominioa irabazten du (aip . Lázaro, 1990:137) .<br />

4 .2 .2 . Politikarietatik kazetetara<br />

Ikusi dugun bezala, politikaren behar bereziek sortutako joera linguistikoak<br />

<strong>kazetari</strong>tzan isladatuta ikusten ditugu 14 .<br />

Ramón Nietok teknokrata eta politikarien hizkera funtzionalari ondorengo<br />

ezaugarriak ikusten dizkio (1983 :87-88) :<br />

- Hizkuntz traslazioa : Hitz bat arazo bati egokitzean, sarritan arreta arazotik<br />

hitzera aldatzen da .<br />

- Adjetibo disuasiboa : Zenbait adjetibok funtzio disuasiboa dute, beren<br />

indarrak zalantza estaltzen dute, nahiz eta konpondu ez .<br />

- Desbideraketak : Hitz asko aldaketa linguistikoen merkatuan sartzen da eta<br />

mota guztietako hitz eratorri berriak sortzen dira .<br />

- Tropismoak : Hizkuntza politikoaren beste ezaugarri bat da hitzak eremu<br />

batetik bestera aldatzea, hau da, hitzaren berezko esanahia aldatzea . Askotan<br />

fisika, kimika eta horrelako zientzia nahiz tekniketatik hartzen dira terminoak .<br />

- Anfibiologiak : Kontzeptuak beren baitan ekibokoak edo definizio zailekoak<br />

direnean lortzen da benetako anbiguotasuna . Azkenean inork ez du galdetzen<br />

benetan zer esan nahi duten halako esamoldeek .<br />

- Sekuentzien kateaketa : Esaldiaren eraikuntza nagusiari sekuentzia eta<br />

azpisekuentziak atzetik eranstean, oharkabean bere esanahian aldaketa<br />

funtsezkoak egiten zaizkio .<br />

- Esoterismoa : Enigmarako joera, ohiko hizkuntzatik kanpoko esamolde<br />

ulergaitzen bidez .<br />

- Eufemismoa : Prezio igoerari 'reajustea' deitzeko joera .<br />

14 Honetaz, interesgarria da Bernardino M . Hernandok dioena :<br />

"El poder (político, en este caso) ejerce tal fascinación que cuando se<br />

ostenta (y, a veces, se detenta) procura uno reforzarlo rodeándose de toda su<br />

"estructura simbólica" y cuando no se tiene, se intenta, al menos, hacerse<br />

con su 'aura ", el lenguaje . Ese lenguaje tan semán ticamen te in -significan te<br />

como políticamente significativo . La misma razón de que cierto lenguaje<br />

esotérico, farragoso y plagado de tics encubridores en los que el político se<br />

refugia y aún se repatinga guste tanto a quienes ejercen el poder, es la que<br />

podría explicar que guste igualmente a ciertos informadores (además de que<br />

la 'información' es también un 'poder')" (1990 :160) .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 5 6<br />

Baliabide hauek <strong>kazetari</strong>tzak zenbateraino bereganatzen dituen ikustea da<br />

kontua . Hor dago gakoa . Kezkagarriena ez da <strong>kazetari</strong>ak hizkera politikoadministratiboak<br />

apropos imitatzea, protagonisten hizkera-modua hobeto<br />

adierazteko . Okerrena da imitazioa askoz sotilagoa dela, oharkabea .<br />

Denborarekin, <strong>kazetari</strong>a bihurtzen da hizkera-modu horren euskarririk<br />

indartsuena eta erabiltzailerik ohikoena .<br />

Horrela, hizkera politiko-administratiboaren mordoiloak <strong>kazetari</strong> hizkeraren<br />

sorkuntzan itsasten dira . Eta hizkera politiko-burokratikoak askotan<br />

nahikunde ilunak baditu (hizkuntz dominaziozkoak, eufemistikoak,<br />

baztertzaileak, tronpatzaileak), galdetzekoa da zenbateraino <strong>kazetari</strong> hizkera<br />

mota batek ez ote dituen ezaugarri berdinak betetzen .<br />

Lehen esan dugu <strong>kazetari</strong>a nolabait bitartekari dela . Baina hizkuntza<br />

politikoaren joeren aurrean, bitartekari aktibo beharrean bitartekari pasibo<br />

bihurtzen bada, ez da irakurlearen alde jartzen, iturrien alde baizik . Kazetariak<br />

ez du galbahetik pasatzen iturrietatik datorkion hizkera eta, era honetan,<br />

berea ere ez den hizkuntza ezohiko baten eramale bihurtzen da .<br />

Núñez Ladevéze-k jakiturian ikusten du gakoa . Bere ustez, idazle onak beti<br />

espresatu izan dira tradizio herrikoiaren bidez, hizkuntzaren erabilera<br />

arruntaren mugak haziz, eta kanpoko elementuak, terminologia zientifikoak<br />

eta gainerakoak, norbere hizkuntza amankomunean isuriz . Ezjakina aldiz<br />

(hizkuntza aldetik) bere terminologia edo jergara makurtzen da . Eta hizkuntzezjakinok<br />

giro eta maila sozial guztietan daude, ez arruntenetan bakarrik<br />

(199la :348) .<br />

Kazetariak hizkera politiko-burokratikora makurtzea horixe izango litzateke,<br />

hizkuntzaren ahalbideak erabilera terminologiko murriztaile batera mugatzea .<br />

Baina jakituria arazoaz gain bada besterik ere . Bada soziolinguistikan lege bat<br />

zera dioena: "Goi mailako pertsonen mintzatzeko era imitatzen dute<br />

gainerakoek" . Beharbada hemen kokatu beharko genuke <strong>kazetari</strong>ek<br />

politikarien hizkera erabiltzeko duten joera . Hernandok zera galdetzen du<br />

adibide gisan : prentsa espainiarreko informazio eta iruzkin politikoetan<br />

zenbateraino hazi da "lógica" eta "obvio/obviamente" hitzen erabilera, hitzok<br />

hain gustoko dituen Felipe González gobernuburu denetik? Azterketa sakonik<br />

egin barik badago ere, berak dio 1982ko eta 1985eko prentsaren artean<br />

nabaritzen dela aldea . Azterketa xeheagoek beharbada era honetako eraginei<br />

buruzko ezusteko bat baino gehiago emango ligukete (1990 :162 ) . Mimetismoa<br />

gizakiaren joera nagusietakoa izan15 .<br />

15 Mimetismoa aipatzen du Núñez Ladevéze-k ere :<br />

"El problema en el periodismo reside principalmente, en el mimetismo<br />

que padecen muchos periodistas, por un afán intelectual mal digerido, de]<br />

estilo empleado en el lenguaje académico, especialmente el sociológico y el<br />

de las ciencias administrativas jurídicas y políticas . Con frecuencia los<br />

científicos y especialistas se exceden y utilizan más tecnicismos de los<br />

necesarios o encuentran dificultades para eludir los manierísmos de la<br />

retórica académica . Como productores de información influyen<br />

directamente en los periodistas que son incapaces de resistir a su<br />

servidumbre de mediadores" (1991a :153) .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 5 7<br />

Azpiatal honetan politikarien irudia enblematiko gisan hartu badugu ere,<br />

<strong>kazetari</strong>tzaren hizkuntz erabilera aipatu dugun zentzuan makurtzen duten<br />

iturriak ez dira politikarietara mugatzen . Honetan, zabalago hartuz eta azierto<br />

handiz, Núñez Ladevéze-k "bozeramailearen jerga" deitu dio <strong>kazetari</strong>ek<br />

askotan kopiatzen duten hizkuntza-modu horri (1991a :455) . Hedabideetako<br />

zati informatiboek beren arreta jartzen dieten jardunetako informaziobultzatzaileek<br />

osatzen dute 'bozeramalearen' irudia : politikariek, adituek,<br />

enpresari, administrari eta elkarte sozialen ordezkariek . Oro har aktibitate<br />

publikoaren bozeramaleak dira informazioaren sortzaile-bultzatzaileak, eta<br />

baita askotan informazio horrek dakarren hizkuntzaren sortzailebultzatzaileak<br />

ere .<br />

Atal honekin bukatzeko, esan behar da pretentsiorik objetiboena duen<br />

hedabideari ere nahitaezkoa egiten zaiola neurri batean politikariek<br />

hizkuntzari ematen dioten enfasia isladatzea, gertatzen dena azaldu nahi<br />

badute . Baina bereizketa honetan egon daiteke : zenbateraino hizkera hori<br />

bereganatzen den ala zenbateraino isladatu soilik egiten den .<br />

4 .3 . Gazteleran planteatzen diren arazoak<br />

Gazteleraren kasuan <strong>kazetari</strong> hizkeraren arazo eta desbideraketa nagusiak<br />

adibidetan landu dituzte zenbait autorek. Interesgarria da adibide hauek<br />

ikustea, euskararentzako zenbait arriskuren ispilu izan daitezkeelako kasu<br />

askotan .<br />

4 .3 .1 . Estilo informatiboaren bitxitasuna<br />

Núñez Ladevéze-k horrela laburbiltzen ditu estilo informatiboan gaur egun<br />

ikusten dituen desbideraketak:<br />

"Los rasgos inmediatamente perceptibles permiten distiguir la<br />

impersonal expresividad propia del "estilo informativo" actual . Se<br />

observa ese ritmo oracional tan característico de la construcción<br />

lineal . Una extraña sensación de ampulosidad cuyo origen, en un<br />

primer momento, es difícil precisar, la presencia de algunos términos<br />

exóticos que contribuyen a incrementar un tono pretencioso y<br />

altisonante, el distanciamiento del narrador a través de la<br />

impersonalización del estilo, el énfasis asertivo, casi dogmático, con<br />

que se da cuenta de los hechos" (1991b :109) .<br />

Goazen orain joera horiek xeheago ikustera . Hauek dira, autore batek edo<br />

bestek aipatzen dituztenak :<br />

- Nominalizaziorako joera . Aditz gabezia, sintagma nominalak garatzea .<br />

- Lexikalizaziorako joera .<br />

- Esaldiaren luzatze lineala .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 5 8<br />

- Tonu enfatikoa . Karga semantiko bitxidun hitzen erabilera .<br />

- Formulazio luzeenera jotzeko joera .<br />

- Hizkuntza indartsuagoetatik literalki itzultzeko joera . 1 6<br />

16 Adibideak ikustea argigarria izan liteke . Han eta hemen ikusitako<br />

zuzenketa eta adibideak era honetan bildu ditugu :<br />

• Itzulpen literalak . Batez ere ingelesetik edo frantsesetik .<br />

Jugar un papel =desempeñar .<br />

enfrentar una situación =afrontar<br />

detentar un ministerio (detentar, berez, norberari ez dagokion zerbait<br />

eskubiderik gabe edukitzea da)<br />

• Formulazio luzeenerako joera .<br />

causalidad = causa<br />

dar comienzo =comenzar<br />

hacer entrega =entregar<br />

tomar el acuerdo =acordar<br />

darse a la fuga =fugarse<br />

• Goikoekin batera, herriaren mintzairatik urruntzen diren<br />

esamoldeak .<br />

hacer acto de presencia<br />

poner en evidencia<br />

por la vía de =mediante<br />

a través de la radio =por<br />

en aras al ingreso en la CEE =para<br />

en la tarde de hoy =esta tarde<br />

previamen te = antes<br />

seguidamente = después<br />

• Zenbait espresioren lexikalizazioa .<br />

áreas no ejecutivas<br />

política de pactos<br />

valoraciones negativas<br />

movimientos de contestación<br />

• Enfatikoki erabilitako esamoldeak, arruntago jar daitezkeenak .<br />

movimiento a favor de colocarlo en áreas no ejecutivas = planes de<br />

destituir<br />

renunciar a todos sus cargos confederales =dimitir, retirarse<br />

sectores con gran responsabilidad =dirigentes<br />

• Hitz entzunberrien erabilera .<br />

economicidad<br />

parámetros<br />

con ten ci oso<br />

• Nolanahi sortutako hitzak .<br />

n ucl eizar<br />

colisionar


<strong>Bi</strong> beqiratu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 5 9<br />

Laburbilduz, bi joera nabarmentzen dira gaztelerazko <strong>kazetari</strong> hizkeran :<br />

nominalizazioa eta enfatizazioa .<br />

Honekin guzti honekin lotzen da 4 .1 .3 . atalean aipatutu dugun moduan<br />

<strong>kazetari</strong>ek besteengandik bereizteko duten joera . Iduri du, bereizketa argi<br />

gera dadin, kazetagintzan zenbait hitzek ezinbestean azaldu behar dutela, eta<br />

horien baliokide diren ohiko hitzak arruntegiak direla <strong>kazetari</strong>ak idatz ditzan .<br />

Horrela, <strong>kazetari</strong> batek bere etxean "hasteari" "empezar" edo "comenzar"<br />

esaten badio, bere lanera joan eta ezingo du "iniciar" edo "inicio" besterik<br />

idatzi . Zentzugabea da bizilagunari esatea :<br />

Finalizas ya de hacer la comida?<br />

Baina, lanean, beti esan beharko du :<br />

Finalizó en la tarde de ayer la prisión del ex senador .<br />

Hizkuntza indartsuagoen eraginak gorabehera, <strong>kazetari</strong>tasuna azpimarratzeko<br />

hizkuntza berezia egiteko joeran datza gorago aipatu ditugun adibide gehienen<br />

iturri nagusietako bat .<br />

4 .3 .2 . Eufemismoa<br />

Nominalizaziotik eta hizkuntzaren enfatizaziotik apur bat kanpora gelditzen<br />

den beste joera bat eufemismoarena dugu . Hau, <strong>kazetari</strong>aren bereizteko<br />

joeratik baino gehiago iturriaren estaltzeko joeratik dator .<br />

Eufemismoak kabi gozoa egiten du politikarien hizkeran . Ez da, noski, euren<br />

ezaugarria bakarrik . Hizkuntza arruntean ere betidaniko lekua izan du<br />

eufemismoak eta sustrai psikosozial ezagunak ditu . Beraz normala litzateke<br />

<strong>kazetari</strong> hizkeran ere hau isladatzea . Baina kontua da politikarien munduko<br />

eufemismoak leku handiagoa daukala <strong>kazetari</strong>en artean . Eta hau larria da,<br />

<strong>kazetari</strong> hizkeraren funtzio komunikatzaileak argitasuna eskatzen bait du<br />

ororen gainetik.<br />

Eufemismoak, politikoak batez ere, anbiguitate kalkulatua erabiltzen du,<br />

politikariari komeni zaion bezala konpromezurik gabe konprometitzeko . Hau<br />

<strong>kazetari</strong>arengan isladatzen da . Honela agertzen da eufemismoa <strong>kazetari</strong>tzan<br />

Bernardino M . Hernando-ren sailkapen baten arabera (1990 :179) :<br />

- Hizkuntza "amortiguatua" (itsusia dena neutro bezala mozorrotuz) .<br />

- Erredundantzia gisan (datu gutxirako hitz asko) .<br />

- Azalekokeria (esamolde 'deskonprometituak') . Esaldi edo esamolde hauen<br />

ezaugarria da, apenas dutela esanahirik . Zehazgabetasun bilatua dute .<br />

acomodami en to


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 60<br />

4 .3 .3 . Nominalizazioa<br />

Nominalizazioa da gazteleran planteatzen den beste joera . Núñez Ladevéze-k<br />

nominalizatzeko joeraren osagarri erretorikoa aztertu du :<br />

"Lo primero que se observa es el ambiente de inexpresividad, de<br />

distanciamiento del sujeto narrador, de ocultamiento de la<br />

personalidad del que escribe, tan característico, por otra parte, del<br />

estilo nominal . Esto no debe sorprender . El dinamismo del relato<br />

depende de la acción verbal, mientras que el carácter objetual y<br />

abstracto de los nombres provoca una impresión más estática y<br />

menos personal . Por ello resulta hasta cierto punto natural que el<br />

estilo nominal se adapte con cierta facilidad al lenguaje informativo, y<br />

si se trata de usarlo con fines retóricos, que el procedimiento consista<br />

en esconder la valoración o el punto de vista del sujeto tras la<br />

densidad objetual, es decir, objetivadora, de los núcleos<br />

nominalizados" (1991b :118) .<br />

Autore honen ustez, nominalizazioz kargatuta dagoen testu bera aditzean<br />

oinarritutako esaldietara itzuliz gero, bere karga erretorikoa asko jeisten da .<br />

Nolanahi ere, nominalizazioaren gaia zabalagoa da . Kazetariaren erretorikari<br />

mesede egiteaz gain, galdetzekoa da zenbateraino ez ote den hizkuntzaren<br />

beraren eboluzio bat, gazteleraren kasuan . Zentzu honetan, Hermann Jacobi-k,<br />

hizkuntza sanskritoaren estilo nominala aztertzerakoan ondorengo tesia<br />

darabil: hizkuntzak zahartzen direnean esamolde nominalak garatzeko joera<br />

dutela, batez ere denbora luzez pentsamentu zientifikorako erabili badira .<br />

Esan behar da, gai hau momentuz utzi baino lehen, nominalizatzeak hizkuntza<br />

abstraktuago bihurtzen duela alde batetik, baina bestetik ekintzaren<br />

kontakizuna moteldu egiten duela eta hau <strong>kazetari</strong>tzaren izaerarako<br />

arriskutsua dela. Eta atal honetan gaztelera ispilu moduan hartu dugunez,<br />

gaztelerarekin ari bagara ere, aipatu beharra dago beste hizkuntza askotan<br />

ikusten dela nominalizaziorako joera. Aurrerago ikusiko dugun moduan,<br />

ingelesezko <strong>kazetari</strong> hizkeran ere estilo nominalerako joera dago eta honek<br />

kezka sortzen du Estatu Batuetako ikerlariengan ere . Horren lekuko da Lloid R .<br />

Bostian-en ikerlana (1983), aurrerago aipatuko duguna .<br />

4 .3 .4 . Baliabide 'objetibatzaileak'<br />

Objetibotasunaren ideia beti itzulinguruka dabil <strong>kazetari</strong>tzaren inguruan .<br />

Objetibotasuna zenbateraino den posible, zenbateraino den mitoa,<br />

zenbateraino den desiragarria eta zenbateraino den aitzakia eztabaida sakona<br />

da. Objetibotasuna posible izan edo falazia hutsa izan, kontua da <strong>kazetari</strong>ek<br />

objetibotasunaren jantzia lan-tresna gisan erabiltzen dutela . Kritika eta<br />

erasoetatik babesteko estrategia moduan objetibotasun profesionalaren<br />

irudiaren babesa garrantzitsua da gaur egungo <strong>kazetari</strong>tzarentzat . Honetan,


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 6 1<br />

jakina, hizkerak zeregin handia dauka . Guri ideia horrek hizkeran dituen<br />

eraginak aztertzea interesatzen zaigu .<br />

Objetibotasunaren ideiak <strong>kazetari</strong>arengan zenbait joera sortzen ditu,<br />

hizkuntzan ere eragiten dutenak . Objetibotasuna idazteko edo hizkuntza<br />

erabiltzeko estilo batekin identifikatzen du <strong>kazetari</strong>ak . Irakurlego edo<br />

hartzailegoan zenbait efekto psikologiko lortzeko (objetibotasun ustea, batez<br />

ere), <strong>kazetari</strong>ak arreta berezia jartzen du bere lanari itxura objetiboa ematen<br />

dioten baliabide estilistikoak sartzeko .<br />

Informatzaileek, apropos edo ustekabean (ustekabean gehiago, beharbada),<br />

teknika espresiboa eta informatzeko era egokia gauza beretsua direla<br />

pentsatzeko joera dute . Estilo inpertsonal-informatiboa nahikoa bailitzan<br />

informazio egiazkoa emateko . Horrela, gure herri gatazkatsu honetan<br />

neutralak ia inoiz ez diren informazioak hizkuntz-egitura 'objetiboarekin'<br />

agertzen dira . <strong>Bi</strong> funtzio bederen baditu horrek : batetik hartzailegoan eragin<br />

nahi den sinesgarritasun efektua, eta bestetik <strong>kazetari</strong>ak berak ere bere burua<br />

sinesgarriagotzat ikustea .<br />

Núñez Ladevéze-k landu du alor hau nahiko sakon :<br />

"En la máquina del informador "objetivante", el lenguaje no es más<br />

que un instrumento de su pasión "objetivadora" . Todo signo literario<br />

queda subordinado a la intención de obtener un efecto "objetivados" .<br />

Y esto explica en parte esa preferencia de la prosa informativa por la<br />

"simplificación flexional" que "favorece el desarrollo progresivo de<br />

esquemas sintácticos más o menos fijos", y en general, la propensión a<br />

la "construcción lineal" en los llamados leads informativos . Estas<br />

formas se adaptan con facilidad a los intereses de una "retórica de la<br />

objetividad" que, por lo demás, se sirve de, o genera, otros<br />

mecanismos más eficaces, pero en los que suele transparentarse el<br />

mimetismo de recursos semánticos o sintácticos propios del inglés"<br />

(1991b :104) .<br />

Objetibotasunaren erretorika honetan, besteak beste, lekua dute beraz<br />

ingelesarenak diren baliabide estilistikoek . Honez gainera, askotan,<br />

<strong>kazetari</strong>aren jardunari itxura exotikoa ematen dioten atzerriko formak ere<br />

erabiltzen dira . Honek iradokitzen digu, goragoko ataletan aipatutako hizkera<br />

berezia egiteko <strong>kazetari</strong>en joera horrekin ere lotuta dagoela erretorika<br />

objetibatzailea . Hari mehe ikustezin batek lotuta agertzen dira objetibotasun<br />

itxura, exotikotasuna eta <strong>kazetari</strong>tasuna azpimarratzeko joera .<br />

Objetibotasunaren erretorikak dakarren uste okerraren aurka idazten du<br />

autore berak . Modalitate estilistiko jakin bat hizkuntzaren erabilera jakin<br />

baterako egokiagoa izan badaiteke ere, ez da hori estu-estu hartu behar 17 .<br />

17 Ez dago inongo legerik estilo bat funtzio bati lotzen diona . Aipa<br />

liteke "estilo filosofikoa", filosofoen artean ohikoa delako eta filosofiaren<br />

funtzio metalinguistikoei ongien moldatzen zaiela dirudielako . Baina estilo<br />

filosofikoa erabil liteke, ez bakarrik filosofia txarra egiteko, baizik eta


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 6 2<br />

Estilo informatiboaren ezaugarriak aurreko ataletan xehetu ditugu, baina<br />

interesgarria da ikuspegi honen argitan zenbait gauza berrikustea . Jerga<br />

politikoak sortutako eufemismoak, abstrakzio eta lexikalizazioak, eta<br />

lexikoaren erabilera metaforikoak hizkuntzari halako seriotasun eta<br />

zehaztasun itxura ematen diote . Berez askotan guztiz kontrakoa gertatzen den<br />

arren . Horrela, denborarekin, irakurleak lotu edo asoziatu egiten ditu<br />

idatzeko-mintzatzeko modu hori objetibotasun eta neutraltasunarekin . 4 .2 .1 .<br />

atalean 'politikariak eta hizkuntzari' buruz esandakoaren bidetik gabiltza .<br />

Baliabide erretoriko horien helburua intentzioa mozorrotzea da . Adibidez,<br />

<strong>kazetari</strong>ak, egiten ari den albisterako behar adina informazio ez badauka,<br />

askotan gabezia hori mozorrotzera joko du gai horretako terminologia<br />

bereziaren bidez .<br />

Gainera mozorrotze horrek askotan akatsa dakar gurdian . Eta gehiago ulermen<br />

mailan arazoak planteatzen dituen gurea bezalako hizkuntza batean .<br />

Nahikunde objetibatzaile-mozorrotzaile horrek, energia alferrik galtzeaz gain,<br />

hizkera horren elementurik oztopagarrienak hartzen ditu sarritan . Blommfield<br />

hizkuntzalariak dio sasizientziak hizkuntza zientifikoaren alderdirik zailenak<br />

imitatzen dituela eta ez probetxugarrienak . Beharbada <strong>kazetari</strong>ei ere beste<br />

hainbeste gertatzen zaie askotan .<br />

4 .4 . Itzulpenarenak<br />

Kazetari hizkeran planteatzen den beste arazo nagusietako bat dugu<br />

itzulpenarena . Gauza jakina da prestigio mailaketan gorago dagoen hizkuntzak<br />

behekoan eragiten duela, era guztietako hizkuntz baliabideak harraraziz eta<br />

bere propioak galeraziz . Gaztelera hizkuntza finkatua eta munduan<br />

zabalduenetakoa izanik ere, ingelesaren eraginaren kexutik ez da erraz<br />

libratzen .<br />

Akademikoen iritziz <strong>kazetari</strong>ak dira, gainera, eragin honen sarrarazle<br />

nagusiak . Hizkuntza tekniko eta zientifikoetan eragina nabaria bada ere,<br />

<strong>kazetari</strong>ak dira eraginok eta beste larriago batzuk gizarteratzen dituztenak .<br />

Lexikotik hasita, morfologia eta sintaxiraino zabaltzen da ingelesaren eragin<br />

hau . Era berean frantsesetikako eraginak ere salatzen dituzte gaztelerazko<br />

<strong>kazetari</strong> hizkeraren txukuntasunaz arduratzen direnek .<br />

filosofiarekin zerikusirik ez duen mordoiloa egin eta zenbaiten aurrean<br />

filosofia egiten ari zaren itxura emateko .<br />

Eta alderantziz, filosofia egin daiteke Austin-ek "ivresse des grandes<br />

profondeurs" deitzen zuenetik ihes eginez, eta filosofia ona egin . Filosofia<br />

egin daiteke estilo poetikoarekin, Nietzsche-k egin zuen moduan, eta poesia<br />

ona estilo filosofikoarekin, Holderlin-ek egin zuen moduan . Era berean,<br />

"estilo objetiboa" edo "estilo informatiboa" aipa daiteke, informatzeko<br />

estilorik erabiliena eta komenigarriena denez, baina horrek ez du esan<br />

nahi hori erabiliz objetiboki informatzen denik . Ez eta informatzen denik<br />

ere (Núñez,1991b :107) .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 6 3<br />

Hizkuntza handiagoen eraginaren kontu hau, zenbait kasutan lotuta dago<br />

aurreko ataletan aipatu ditugun objetibotasun itxura eta <strong>kazetari</strong>aren<br />

bereizteko joera horrekin . Hizkera 'exotikoagoa' eta 'garaiagoa' lortzeko bidea<br />

da atzerriko hitza, besteak beste . Iturriarekiko mimetismoa ere aipatu behar<br />

da hemen . Gaur eguneko <strong>kazetari</strong>tzaren iturri asko ingelesez datoz 1 8 .<br />

Rafael Conte-k mailua iltzera darama ondorengo arrenkura honetan :<br />

"¡La infinidad de falsos compañeros de viaje que se filtran en las<br />

traducciones por informadores que conocen tan deficientemente la<br />

lengua extranjera como la propia!" (1988 :24) .<br />

Hor dago kontua . Hizkuntzaren, batez ere norberarenaren, ezagutza mailan .<br />

Pertsona jantziak hizkuntza amankomunera itzultzen du, baina pertsona<br />

jantzigabeak ezin du bere hizkuntza txiroan itzuli beste hizkuntzan hain bitxia,<br />

hain arraroa, hain puztua iruditzen zaion hori . Hori hizkuntzarentzat galga da .<br />

Beste hizkuntzan adierazitakoaren ñabardura norbere hizkuntzan adierazteko<br />

gaitasuna da garrantzitsuena . Noiz itzuli, noiz aldatu, noiz kopiatu, oreka<br />

horren egokitasuna hizkuntzen menperatze mailak ematen du zalantzarik<br />

gabe, eta hor dago arazoaren mamia .<br />

Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzaren arazoak xeheago beranduago aztertuko baditugu<br />

ere, atal honetan merezi du itzulpenaren arazoa apur bat ukitzeak .<br />

Gazteleragatik esandako guztia handituta ageri zaigu euskararen kasuan .<br />

Hizkuntza finkatu bat izanik gaztelerak eraginen aurrean babestu beharra<br />

badauka, zer esanik ez euskarak . Gaztelera eta frantsesarekiko egoera<br />

minorizatuan aurkitzen den euskarak, mimetismoaren bidez bere baliabide<br />

asko galdu eta itxuraldatzeko arrisku bizia dauka . Oreka askoz zailagoa da, eta<br />

zenbait eraginen ezinbestekotasuna onartuta ere, beti egon behar du euskarak<br />

joera horri eusteko tentsioan .<br />

Ezaugarri propioetan pobretzearekin batera, badauka gainera beste arrisku<br />

bat itzulpenaren gaiak euskararen kasuan . Iparraldean eta hegoaldean<br />

hizkuntza nagusi bana dagoenez, frantsesaren eta gazteleraren eraginak<br />

nolabait zatitu egiten dute euskara . Ibon Sarasolak lexikoaren gaia ukitzean<br />

aipatzen duen bezala (ikus 6 .2 .4 . atala), hedabideetan (batez ere hegoaldetik<br />

sortutako prentsa, irrati eta telebistan) gaztelerarekiko mimetismo itsuan<br />

jokatzeak, besteak beste, hizkuntzaren naziotasunaren zentzua galtzea dakar .<br />

1 8 Gogor kexatzen da Núñez Ladevéze iturriarekiko mimetismo<br />

linguistikoz jokatzen dutenen aurka :<br />

"Son los que traducen sin sonrojo plant por "planta", domestic por<br />

"doméstico", romance por "romance", intelligence por "inteligencia" . De<br />

esta manera ignorante nos han crecido "plantas atómicas", han surgido<br />

"servicios de inteligencia", "billetes domésticos" o "romances de famosos" . A<br />

eso le llaman cambio progresista y creativo frente al acamecisimo<br />

estereotipado" (1991a :346) .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 64<br />

4 .5 . Kazetari hizkeraren norabideari buruz<br />

4 .5 .1 . Hirugarren bidearen tesia<br />

Kazetari hizkeran sortzen diren arazoei buruz ikuspegi bat baino gehiago sortu<br />

da azken urteotan. Hauen artean berezia da Martínez Albertosek planteatzen<br />

duen ikuspegia (1989) . Arreta apur bat jarri behar diogu beroni, orokorrean<br />

<strong>kazetari</strong> hizkeraren une historikoa kokatzeko .<br />

<strong>Kazetaritza</strong> gero eta "komunikazio inperfektoagoa" izango da, ikuspegi honen<br />

arabera . Inperfekzio honi esker iraun ahal izango du <strong>kazetari</strong>tzak,<br />

desagertzeko daukan arriskua gaindituz .<br />

Ikuspuntu honen abiapuntua zera da : hiru komunikazio eredu daudela une<br />

honetan indarrean. Komunikazio literarioa, komunikazio periodistikoa eta<br />

datuen komunikazioa . <strong>Kazetaritza</strong>, sortu zenetik, komunikazio literariotik ihes<br />

egin eta bere izaera propioa lortu nahian ibili da . Hori izan da <strong>kazetari</strong>tzaren<br />

eta <strong>kazetari</strong> hizkeraren borroka nagusia . Orain, ordea, bilakaera historiko eta<br />

teknologikoagatik, <strong>kazetari</strong>tzak berriz ere hizkuntza askeago eta poetikoagora<br />

nolabait hurbiltzea beharko luke .<br />

4 .5 .2 . Hiru komunikazioak<br />

Komunikazio literarioaren ezaugarrietako bat da ia beti igorlearen jokaera<br />

linguistikoan erregistro aldaketa dagoela . Nobela luze batean nahiz poema<br />

labur batean, hizkuntz sistema berezi bat datza, anormaltasunez edo<br />

berezitasunez eraikia . Hau da, idazleak hiztun moduan erabiltzen dituen bere<br />

ohiko erregistroak aldatu ditu eta ikuspuntu berria hartu . Ikuspuntu berri<br />

horretan hizkuntz baliabideak beste sistema batean leudeke, balioa aldatu<br />

dukete, printzipio estruktural nagusietako batek erakusten duenaren arabera .<br />

Komunikazio periodistikoak aldiz ez du ahozko ohiko komunikaziotik oso<br />

aparteko ezaugarriak dituen jarduerarik lortu behar . Erregistroarekin jolastea<br />

ez dagokio . Kazetari hizkeraren ezaugarri nagusietakoa horixe da hain zuzen<br />

ere, hartzailearen aldetik berehalako ulermen maximoa lortzea . Estilo<br />

informatiboaren helburua hartzailearen arreta erakarri, mantendu eta ideak<br />

ahalik eta garbien pasatzea da . Martínez Albertosen kontzeptuak erabiliz,<br />

hizkuntza literarioa 'teleorema estetiko poetikoa' litzateke eta hizkuntza<br />

periodistikoa aldiz 'teleorema estetiko noetikoa' . Gogoratu <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

jarri dizkiogun ezaugarri nagusiak :<br />

- Egokitasuna . Ahozko hizkera kultuaren hurbileko hizkuntza ez literala .<br />

- Argitasuna .<br />

- Hartzailearen arreta erakartzeko egitura .<br />

- Hizkuntza mistoa eta produkzio kolektiboan tajutua .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 6 5<br />

Datuen komunikazioa litzateke hirugarren komunikazio mota . Egia esan,<br />

komunikazio guztietan dago datuen komunikazioa . Kasu honetan, zehazkiago<br />

esan liteke komunikazio injineruek komunikazioa ulertzeko duten moduari<br />

buruz ari garela. Mekanismo batek beste mekanismo bati eragiterakoan<br />

erabiltzen den prozedura izango litzeteke komunikazioa . Gauza jakina da<br />

datuen komunikazio automatikoak aurrerakuntza izugarriak izan dituela<br />

teknologikoki . Eta teknikaren ahalbide hauek <strong>kazetari</strong>tzarekin muga estuak<br />

dituzten baliabideak posible, eta gero eta posibleago, egin dituztela .<br />

4 .5 .3 . Norabide aldaketa<br />

Martínez Albertos-en ustez paradoxa historiko bat antzematen da<br />

komunikazio perodistikoan : gizaldi luze batean <strong>kazetari</strong>ak eragin literariotik<br />

askatu eta datuen komunikazioak behar dituen egitura propioen atzetik ibili<br />

ondoren, une honetan ikusten ari gara atzerantz jo behar dela <strong>kazetari</strong>tzak<br />

gizateriarentzako duen balioa gorde nahi badugu .<br />

Anthony Smith-ek bere Goodbye Gutenberg liburu sonatuan dioenez,<br />

Gutenberg garaia (prentsarena) itzaltzen ari da . Gizarte informatizatuko joera<br />

berriek hedabideak berregituratuko dituzte, eta aldatzen ez denak ez du<br />

luzaro bizirik iraungo . Zenbateraino dei geniezaioke datuen transmisio<br />

informatizatuari <strong>kazetari</strong>tza?<br />

Hala ere, Martínez Albertosen ustez, arriskua hor badago ere, bi komunikazio<br />

eredu hauen arteko identifikazioa -datuen komunikazioarena eta<br />

<strong>kazetari</strong>tzarena- oraindik ez da iritsi puntu itzulezin batera . Bere ustez<br />

oraindik badira bien arteko aldea markatzen duten ezberdintasunak . Eta<br />

elementu horietan sakondu behar litzateke baldin eta datuen komunikazioak<br />

betirako <strong>kazetari</strong>tza irents dezan nahi ez badugu .<br />

Eta arrisku hori bizi bizirik ikusten du zenbaitek . Tradizionalki <strong>kazetari</strong>tzak bi<br />

testu mota landu ditu : kontakizuna (anglosaxoien story) eta iruzkina<br />

(anglosaxoien comment) . Informaziorako eta datuen tratamenturako makina<br />

berrien bultzadaren aurrean bi testu mota hauek desagertzeko trantzean ote<br />

dauden da galdera . Kazetaria datu-base sortzaileak irentsiko ote duen19 .<br />

ere .<br />

19 Datu-baseen eta <strong>kazetari</strong>tzaren arteko aldeak handiak dira nolanahi<br />

- Batetik, datuen komunikazioak editing delakoa egiteko ahalbide<br />

eskasak ditu . Editig hitz ingelesarekin adierazten da mezu multzo bat<br />

manipulatzeko eragiketa multzoa, berauekin konposizio ideologiko eta<br />

plastiko bat sortuz, errealitatea mosaiko gisa bisualki aurkezteko . Hau da,<br />

mezuen hautaketa, txikitzea, zabaltzea, konponketa, kateaketa, informazio<br />

unitate bakoitzean .<br />

- <strong>Kazetaritza</strong>k beti alderdi hau berekin izan badu ere, azken aldian<br />

azpimarratzen ari da datuen interpretazioa . <strong>Kazetaritza</strong>k datu berriak<br />

transmititzeaz gain berauei buruzko hurbilpen interpretatzailea egiten du .<br />

<strong>Bi</strong>garren Mundu Gerratik mundu mailan <strong>kazetari</strong>tza interpretatzailea edo<br />

azalpen-<strong>kazetari</strong>tza indartu da .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 6 6<br />

Martínez Albertosek dioenez :<br />

"Un periodismo desarrollado dentro de las normas deontológicas de la<br />

"teoría de la responsabilidad social" lleva implícito necesariamente<br />

cierta lentitud deliberada en el flujo comunicativo de las noticias y de<br />

los comentarios . O dicho de otra manera : esas interacciones<br />

instantáneas entre personas y ordenadores que nos permite la<br />

tecnología combinada de teléfono, ordenador y televisión, no son<br />

buenas para el periodismo serio y responsable que se propone hoy<br />

como meta ideal de la comunicación" (1989 :93) .<br />

Hori askotxo esatea izango da beharbada . Baina mutur horretaraino joan barik<br />

ere esan daiteke <strong>kazetari</strong>tzak duen joera azaltzaile eta interpretatzaile gero eta<br />

zabalagoan nekez sar daitekeela datu-baseen trasmisio hutsa .<br />

Martínez Albertos-ek hizkuntzan bertan ere ikusten du datu-baseen eta<br />

<strong>kazetari</strong>tzaren arteko alde handirik. 'On-line' sistemetako datuei forma<br />

emateko erabiltzen den hizkuntza logiko eta ia matematikoaren aurrean,<br />

<strong>kazetari</strong>tzako mezua, gero eta gehiago, <strong>kazetari</strong>en interpretazio pertsonalaren<br />

zipriztinek bustia edo 'kutsatua' ageri da . Testuek komunikatzaile literarioaren<br />

mentalidade literariotik gero eta gertuago dagoen tratamentua jasotzen dute<br />

<strong>kazetari</strong>tzan (1989 :93) .<br />

4 .5 .4 . Kazetari hizkeraren ibilbidea<br />

<strong>Kazetaritza</strong>ren historia arakatzen badugu, ikusiko dugu komunikazio<br />

literarioaren azpiproduktu bezala jaio zela. Abraham Moles-ek mezu estetikoa<br />

deitzen dionari atxekia ageri zaigu <strong>kazetari</strong>tza hasiera horretan . Hau da, mezu<br />

konnotatiboa, sormen maila handikoa .<br />

Denborarekin anbiguitatea ezabatzeko ahaleginean, <strong>kazetari</strong>tzarako arauak<br />

finkatzen joan ziren . Literaturaren aurrean <strong>kazetari</strong>en identitate propioa<br />

landuz joan zen, mezu semantikoaren bila. Zeinuak normalizatuta dituen<br />

mezuaren bila. Kazetariek beren arau deontologikoak finkatu zituzten, bai<br />

beren lan profesionalerako eta baita hizkuntzaren erabilerarako ere .<br />

Argitasunaren eta esanahi bakarraren bilaketa honetan, ezaugarri<br />

denotatiboak dira nagusi, espresiboen gainetik .<br />

Hirugarren aroa komunikazioaren munduko iraultza teknologikoak lekarke .<br />

Datuen komunikazioaren logikak eta hizkuntzak berak ere, errealitate berri<br />

baten aurrean jarri du <strong>kazetari</strong>tza .<br />

Honen aurrean, azaltzen ari garen tesiaren defendatzaileak nahiko jarrera<br />

argia hartzen du . Komunikazio periodistikoa krisian dago . Krisia beharrezko<br />

jotzen du, izan ere, mende t'erdiko bidea egin ondoren, mezu semantiko<br />

perfektuaren bila egindako ahaleginek esklabutza berri batera eraman<br />

gaitzake. Hain zuzen ere komunikazio periodistikoa datuen komunikazio<br />

automatiko bihurtzeak ekar dezakeen esklabutzara, sormen eskasera,


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 67<br />

dominiora . Horraino eraman gaitzake literalizazioaren aurkako eta zipriztin<br />

subjetiboen aurkako ardura obsesiboak (Martínez Albertos, 1989 :95) .<br />

Horren aurrean, berritasun sortzailea eta subertsio formala proposatzen du<br />

Martínez Albertos-ek 20 , paradojikoki <strong>kazetari</strong> hizkeraren ezaugarriak<br />

finkatzen eta mugatzen aintzindarietakoa den irakasle espainiarrak .<br />

Ikuspegi dramatikoa bete betean hartu barik ere, <strong>kazetari</strong>tzaren<br />

komunikazioak dituen alderdiak denotaziotik harago doazela onartu beharra<br />

dago. Büler-ek hizkuntzaren funtzioetan egiten duen sailkapenean, egia da<br />

funtzio sinbolikoak egiteko garrantzitsua duela (zer gertatzen den kontatzea) .<br />

Nolanahi ere, testu periodistikoa testu zientifikora hurbilduko lukeen ustezko<br />

objetibotasuna ez da erreala. <strong>Kazetaritza</strong>n, informatzearekin batera doaz, Roger<br />

Pinto-k dioen bezala "publikoari egindako presio-ñabardurak", jokaera<br />

aldaketa bat edo erantzun bat lortu nahi dutenak .<br />

Galdera zera da, <strong>kazetari</strong>tzaren ideala funtzio sinboliko soilera jotzea den,<br />

funtzio sintomatiko eta seinalatzaileak alboratuz, eta horrela hizkuntza<br />

zientifikora hurbilduz . Ala, aitzitik, hiru funtzioen oreka baterantz jo behar ote<br />

den. Iduri du gertatzen dena kontatzeari dagokion funtzio sinbolikoak izan<br />

behar duela nagusi, baina besteak daudenik ukatu gabe, eta, baldin badaude,<br />

ezkutatzen saiatu gabe .<br />

20 "Este resultado está en abierta contradicción con las exigencias<br />

teóricas de un periodismo inspirado en la gran tradición liberal de<br />

Occidente . Pero de no hacerlo así, es posible que en los próximos años la<br />

comunicación periodística sea plenamente absorbida por la irresistible<br />

comunicación automática de datos . Absorbida y eliminada . El dilema actual<br />

es el siguiente : desaparición del periodismo o infidelidad coyuntural a las<br />

normas que presiden los lenguajes de la comunicación periodística . La<br />

infidelidad -sobre todo si es ocasional y como recurso estratégico- me<br />

parece un mal de menor cuantía que la desaparición" (1989 :96)) .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 6 8<br />

III . Euskarazko <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> gain<strong>begiratu</strong>a


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 6 9<br />

5 . Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkeraren ingurune<br />

soziolinguistikoa<br />

5 .1 . Alfabetatze maila<br />

5 .1 .1 . Alfabetatzearen kuantifikazioa<br />

5 .1 .2 . Kontzeptu labainkorra<br />

5 .1 .3 . Alfabetatzearen kalitatea<br />

5 .1 .4 . Euskararen gaitasun-agirien pista<br />

5 .1 .5 . Irakurle gaituen kopuruaren estimazio zaila<br />

5 .2 . Hizkuntza egokitzearen inguruko eztabaida<br />

5 .2 .1 . Lizarralderen ikuspegia<br />

5 .2 .2 . Hiztunen egoerari egokitzea<br />

5 .3 . Euskalkien dispertsioa<br />

5 .3 .1 . Aniztasun handia<br />

5 .3 .2 . Ulermenerako eta hizkera eraikitzeko faktore<br />

5 .4 . Hizkuntzaren mailak<br />

5 .5 . Egokitzearen inguruko galderak


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 7 0<br />

5 . Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkeraren ingurune<br />

soziolinguistikoa<br />

"Keep readers in mind ". Lehen ere aipatu dugu <strong>kazetari</strong>tza anglosaxoian<br />

erabiltzen den kontsigna nagusietakoa . Oinarrizko araua, lan honetan ari den<br />

ororentzat . Garbi dago komunikazio ekintzan (igorlea -> mezua, kodea, kanala -<br />

> hartzailea), azken elementuarekiko ardura erabakiorra dela, eta beste<br />

guztiek horri begira behar dutela jarri .<br />

Soziolinguistikaren alorrean sartzen gara beraz . Hartzailearen hizkuntz<br />

ezaugarriak eta egoera oso kontuan eduki beharrekoak dira normalizazio<br />

bidean dagoen hizkuntza bateko <strong>kazetari</strong>tza aztertzen dugunean . Hizkuntz<br />

komunitatea egoera berezi batean dagoenean, horrek baldintzatzen ditu<br />

<strong>kazetari</strong>tzan erabil daitekeen hizkuntza maila, itzulpen kopurua, esaldien<br />

irakurterraztasuna, hitz teknikoen bideragarritasuna etab .<br />

5 .1 . Alfabetatze maila<br />

Garrantzi handiko faktorea dugu alfabetatze mailaren gaia <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong><br />

hizkeran. Azken mendeetan hizkuntzak jasan dituen baldintzengatik,<br />

alfabetatzea egoera berezian dago gure hizkuntzaren kasuan . <strong>Bi</strong> ikuspegitatik<br />

azter liteke kontu hau : alfabetatuen kantitatea batetik, eta alfabetatze<br />

kalitatea bestetik .<br />

<strong>Bi</strong> ikuspegi hauek nahasten hasten garenean, ordea, gai korapilotsu batekin<br />

egiten dugu tril .<br />

5 .1 .1 . Alfabetatzearen kuantifikazioa<br />

Euskarazko alfabetatzeari buruzko azterketa sakona falta da . Ditugun datu<br />

bakarrak Hego Euskal Herrian egindako zentsuetatik hartutakoak dira . Euskal<br />

Autonomi Elkartean eta Nafarroako Foru Komunitatean azkena egindako<br />

1991ko zentsuak ematen dizkigu <strong>euskarazko</strong> alfabetatzeari buruzko datu<br />

berrienak21 .<br />

Jakina denez zentsu hauek ez dute Ipar Euskal Herriko daturik harrapatzen<br />

eta iparraldeko daturik ezin lortu dugunez, hegoaldeko datuekin hurbildu<br />

beharko dugu errealitatera, beti ere pentsatuz, iparraldeko datuek aldaketa<br />

gutxi sortuko dutela ikuspegi orokorrean, garrantzi kuantitatibo apala<br />

2 1 Datu hauen arabera, Euskal Autonomi Elkarteko 2 .068 .927<br />

biztanletatik 543 .617 dira euskaldunak . Euskaldunetan 368 .921 dira<br />

alfabetatuak, 127.068 partzialki alfabetatuak eta 47 .628 alfabetatu gabeak .<br />

Nafarroako Foru Komunitatean aldiz 52 .033 dira euskaldunak . Horietatik<br />

30 .156 alfabetatuak, 14 .083 partzialki alfabetatuak eta 7 .784 ez alfabetatuak .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

dutelako. Hego Euskal Herriari dagokionez, beraz, hau da zentsuak 1991n<br />

eskaintzen digun <strong>euskarazko</strong> alfabetatzearen panorama :<br />

595.650 euskaldun<br />

399. 077 euskaldun alfabetatu<br />

141 .151 euskaldun partzialki alfabetatu<br />

55 .412 euskaldun ez alfabetatu<br />

Albo batera utziko ditugu zentsuetan "ia euskaldun" kategorian sartutakoak,<br />

kategoria mugikor eta zehazkabea izateaz gainera, <strong>euskarazko</strong> prentsaren<br />

errealitateari gutxi eragiten diola uste dugulako, eta azterketa alperrik<br />

konplikatuko lukeelako .<br />

Zentsutik ateratako datu hauek, ordea, "BAINA" handi bat dute . Datu guztiak<br />

honetan oinarriturik daude : inkestatuak bere buruaz eta bere familiakoez<br />

egindako estimazioan. Euskararen ezagutza eta alfabetatze maila ez daude,<br />

beraz, azterketa objetibo baten gainean eraikiak, auto-estimazio subjetiboaren<br />

gainean baizik. Eta hemen hasten dira interpretazio arazoak .<br />

Antton Aranburuk dioena ikus dezagun :<br />

"Areago oraindik, beti eduki beharko dugu kontutan<br />

soziolinguistikazko mapak dioena, alegia, gutxi-gora-behera esanda,<br />

Euskal Autonomi Elkarteko euskaldun guztion artetik %52 direla<br />

euskal alfabetatuak, hots, euskaldun landutzat jo ditzakegunak eta,<br />

beraz, oro har, bi euskaldunetatik bakarra dela <strong>euskarazko</strong> mezua -<br />

idatzia behintzat- bere osotasunean jasotzeko gai dena" (Aranburu,<br />

1991 :19) .<br />

Aranburuk esan nahi duena onartuz ere, zehaztapenetan urrunago joanez,<br />

%52ko zifra hori auzitan jarri beharra dago . Kontuan hartu behar da galdetegi<br />

batean inkestatuek beren buruei ematen dieten (alfabetatu- ez alfabetatu)<br />

kalifikazioaren araberako datua dela . Hor maila asko nahasten dira eta<br />

ekiboko asko daude tartean .<br />

5 .1 .2 . Kontzeptu labainkorra<br />

Euskaldunen egoera kontuan harturik, oso kontzeptu labainkorra da<br />

"alfabetatu" kontzeptua . Egia da Hego Euskal Herrian oso analfabeto gutxi<br />

dagoela. Adibidez, Euskal Autonomi Elkarteko hamar urtetik gorako<br />

biztanleetan 21 .365 bakarrik dira analfabeto moduan sailkatuta daudenak .<br />

Alfabetatzea kontzeptu unibertsal moduan hartuta (alfabetoren bateko letrak<br />

bereizten jakitea, hitzen mugak bereizten jakitea eta erreproduzitzen jakitea)<br />

7 1


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 7 2<br />

gehiengo handia da hemen alfabetatua. Baina zer gertatzen da hizkuntza<br />

konkretu batean alfabetatu izateari bagagozkio? Kontzeptuaren definizioan eta<br />

mailaketan dago arazoa . Zaila da ordea mailaketa zehatza egitea, alfabetatu<br />

izatea kon tin u uma delako. Lotuta daude erdarazko eta <strong>euskarazko</strong><br />

alfabetatzea, letra gehienak beretsuak baitira .<br />

Euskaldun gehienak (hegoaldean ari gara orain, baina balio duke iparralderako<br />

ere) gazteleraz alfabetatutakoak dira . Eta gaztelerazko alfabetatze hori<br />

<strong>euskarazko</strong>ari hedapenez aplikatzea zentsuko autoestimazioaren arabera uztea<br />

ez da datu fidagarria . Azterketa sakon batean egin beharreko mailaketa falta<br />

da. Idazten-irakurtzen ia euskaldun guztiek dakite . Gaitasun hori euskarara<br />

aplikatzean eta euskara idatziaren arauen ezagutzan, non dago muga? Zein da<br />

alfabetatua eta zein partzialki alfabetatua? Seguruasko, zentsuan euskaraz<br />

"partzialki alfabetatuta" daudela erantzun dutenak konsziente dira beren<br />

mailaz, eta "alfabetatuak" direla erantzun duten asko ez dira konsziente .<br />

5 .1 .3 . Alfabetatzearen kalitatea<br />

"Alfabetatu" moduan sailkatu ditugunetan gorabehera eta zehazkabetasun<br />

handiak daude alfabetatzearen kalitateari dagokionez . Eta oro har, hizkuntza<br />

normalduek ez dituzten faktore batzuk ditu gure kasuak alfabetatze<br />

kalitateari negatiboki eragiten diotenak :<br />

- Duela bi-hiru hamarkada hasi ziren modu finko batean erabakitzen<br />

hizkuntza idatzirako arauak gure hizkuntzaren kasuan .<br />

- Inguruko hizkuntzekin konparatuta zalantza eremu zabalak daude oraindik<br />

hizkuntzaren estandarizazioan .<br />

- Haur garaian eskolan euskaraz alfabetatu direnak 30 urtez beherako jendea<br />

bakarrik dira eta gainerakoek bide alternatiboak erabili beharra izan dute edo<br />

dute . 30 urtez beherakoetan ere, zenbat eta adinean gorago jo, gutxiago dira<br />

eskolan euskaraz alfabetatutakoak .<br />

Euskaldun diren 600.000 pertsona horietan, demagun denak direla kartel<br />

batean 'EZ ERRE' irakurri eta ulertzeko gai .<br />

Zenbat dira gutun bat nola-hala idazteko gai?<br />

Zenbat dira Basarri-ren herri-kiroletako iruzkinak ulertzeko gai?<br />

Zenbat dira folio bete idaztean 5 akats ortografiko baino gutxiago egiteko gai?<br />

Eta folio bete idaztean 3 akats gramatikal baino gutxiago egiteko gai?


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 7 3<br />

Zenbat dira <strong>kazetari</strong> hizkerak erabiltzen dituen aktualitateari buruzko hitzak,<br />

zientziari buruzko terminoak eta ekonomi hizkera bapatean edo abiadura<br />

normalean jasotzeko gai?<br />

Zentsuko erantzun subjetiboetatik harantzago joz, gutxi gorabehera ondorengo<br />

galderei erantzuna emango lieken azterketa behar litzateke, <strong>euskarazko</strong><br />

alfabetatzearen egoera eta bilakaeraren datuak izateko :<br />

- Zer eta nola idazteko gai da?<br />

- Irakurketan zer eta ze abiaduratan jasotzeko gai da?<br />

Daturik ezean, eta galdera batzuk sortzeko intuizioz jokatuz, demagun<br />

piramide bat egiten dugula bi hitz ('ez erre') irakurtzeko gai direnetatik, goren<br />

mailako hizkuntza inolako akatsik gabe idatzi eta abiadura handian<br />

irakurtzeko gai direnetara . Inguruko hizkuntza nagusietako (gaztelera eta<br />

frantsesa, adibidez) piramidearen itxurak eta euskararenak aldea izango<br />

lukete . Euskararen piramidea estuagoa izango litzateke goian, atal honetan<br />

bertan aipatutako arrazoiengatik. Utz dezagun horretan, azterketa zehatzik ez<br />

dagoenez .<br />

Alfabetatzearen kalitatea oso kontuan hartu beharreko aldagaia da <strong>kazetari</strong><br />

<strong>hizkerari</strong> begira . Atal honen hasieran aipatu dugun "Keep readers in mind"<br />

maximak, euskaldunen alfabetatze mailaren aurrean jartzen gaitu zuzen<br />

zuzenean . Kazetari hizkera eta hizkuntza horretako hiztunen alfabetatze<br />

egoera ezin dira elkarrengandik bereiz ulertu . Lehenengoak bigarrenaren<br />

gainean egiten du lana . Edo egin behar du, funtzionala izango bada .<br />

5 .1 .4 . Euskararen gaitasun-agirien pista<br />

Euskaraz egoki idatzi eta abiadura handian irakurtzeko gizartean dagoen<br />

benetako gaitasunaren estimaziora hurbiltzeko pista bat eman diezaguke<br />

Euskararen gaitasun-agirien kopuruak . Agiri hauek, euskararen gaitasuna<br />

frogatzen dute eta gaurko euskal gizartean erabilgarri izateaz gain, balioa<br />

ematen zaio agiri hauen jabe izateari .<br />

Lehen arazoa agiri hauen jabeen kopurua zehaztea da, agiri bat baino gehiago<br />

baitaude, denboran zehar aldatu egin bait dira, eta zenbait kasutan pertsonak<br />

bikoiztuta egon baitaitezke . Eusko jaurlaritzako Hezkuntza, Unibertsitate eta<br />

Ikerketa Saileko Euskara Zerbitzuko Xixa Gardner-ek luzatutako datu eta<br />

estimazioei esker, agiri hauen ikuspegi orokorra izateko moduan gaude .<br />

(ikus hurrengo orrialdean)


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

Agiriarenizena ; Luzatutako,kopurua O sarrak<br />

EGA/D - Euskaltzaindia 45207 Multzo honetan jasotzen dira (i) Eusko<br />

Jaurlaritzaren EGAdunak ; (ii)<br />

Nafarroakoak (iii) Euskaltzaindiak lehen<br />

Euskal Herri osoan eta gaur egun<br />

Iparraldean soilik luzatzen duen D<br />

titulua (iv) Euskal Filologia<br />

(lizentziatura edo diploma) egiteagatik<br />

EGArekiko baliokidetza lortutako<br />

irakasle zenbait*<br />

B - Euskaltzaindia 1029<br />

EIT 4234 Letrak/Zientziak/Teknologi ariketa<br />

arloetan, guztira*<br />

Labayru<br />

749<br />

Hizkuntza Eskola Ofizialak 6752 <strong>Bi</strong>lbo, Donostia, Gasteiz, Eibar, Getxo,<br />

Iruñea*, Zaragoza*, Madrid* .<br />

HE2 (irakaskuntza)<br />

755<br />

HE3 (administrazioa) 1603 Baliokideak barne (343) .<br />

Euskal Filologia (irakasle ez<br />

direnak) ??? EGArekiko ekibalentzia izan arren<br />

Jaurlaritzak ez du informazio zehatzik .<br />

HE4 (administrazioa) 230<br />

TG (administrazioa) 365<br />

* Izartxoz markatutakoen kasuan jaurlaritzak dituen datuak ez dira osoak, baina edozein<br />

modutan ere kontatu gabeko kopuruak oso txikiak izango dira .<br />

Taula honetan gaitasun-aitormenok hartu dira kontuan : EGA (Euskararen<br />

Gaitasun-Agiria), bere araubidezko baliokideak eta araubidezko baliokide oso<br />

izan barik ustez antzeko prestakuntza-maila eskatzen duten agiriak . Alde<br />

batera utzi dira, beraz, beheragoko maila duten agiri guzti-guztiak (HEOko<br />

-Hizkuntza Eskola Ofizialeko- behe-mailak, HABEren garai bateko oinarrizko<br />

agiria, Euskaltzaindiaren eskolaurreko gaitasun agiria, HE1<br />

(irakaskuntza/administrazioa), HE2 (administrazioa), IGA, GUMA eta beste) .<br />

Xixa Gardner-ek luzatutako bigarren taulan agirien jabeen estimazio<br />

arrazoitua egiten da, benetako kopuruetara hurbildu nahian . Aurreko taulan<br />

agertzen diren EGAdun/Ddun kopuruak oinarritzat harturik, Bdunak<br />

baztertzen ditu (EGA edo D izatea B-ra aurkezteko baldintza baitzen) ;'EIT<br />

dutenetatik %10a hartzen du (423) : gehienek baitute EGA edo D ; Labayrukoak<br />

direla eta, erdia hartzen du (374) : askotxok D, EGA edo HEOko gaitasun agiria<br />

dutelako ; HEOkoen artean portzentaia batek badu D edo EGA, baina gehienek<br />

ez (beraz %90a kontatzen du (6.076) . Beste kategoria guztiengatik 1 .000<br />

kontatzen du .<br />

7 4


Agiria Beste agiririk ez dutenen kopurua<br />

EGA/D 45 .207<br />

EIT 423<br />

Labayru<br />

374<br />

HEO<br />

6 .076<br />

Beste 2.000<br />

Guztira 54 .080<br />

Borobilduz, eta Xixa Gardner-en hitzetan, EGA edo antzeko maila eskatzen<br />

duen agiri bat edo gehiagoren jabe 54.000 pertsona erreal direla esan<br />

dezakegu, beti ere estimazio arrazoituan gabiltzala kontuan izanik .<br />

5 .1 .5 . Irakurle gaituen estimazio zaila<br />

54.000 pertsona inguru izango lirateke, beraz, euskararen gaitasun agiriak<br />

dituztenak . Hurrengo galdera zera da : agirien kopuruak nola isladatzen du<br />

irakurle gaituena (hau da, abiadura azkarrean <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tzako<br />

testuetako hitzen gehiengo ia erabatekoa jasotzeko gai diren irakurleena)?<br />

Xixa Gardner-ek hainbat iruzkin egiten ditu :<br />

a) Agiridun gehienak irakurle kapazak izango direla uste izan liteke. Dena den,<br />

aipatutako 54 .000ko kopuru horretan badago jadanik bajarik : batzuk hil egin<br />

dira edo Euskal Herritik alde egin dute ; beste batzuk, bertan jarraitu arren,<br />

agiri-azterketetan (kasu batzuetan, jadanik orain dela hogei urte aurkeztu<br />

ziren) adierazitako euskara-maila galduz joan dira . Edozein modutan ere,<br />

gutxiengoa osatzen dute 'galdutako' hauek : demagun 50 .000n geratzen direla<br />

irakurle kontagarriak .<br />

b) Gogoan izatekoa da <strong>euskarazko</strong> gaitasun-agiriren bat lortzeko azterketara ez<br />

direla inondik inora ere euskaldun guztiak agertzen : nagusiki adin-tarte jakin<br />

batekoak (17-30 urte), kale-giroan bizi direnak, erdi-mailatik gora<br />

alfabetaturik daudenak eta irakaskuntzarekin edota zerbitzu publikoarekin<br />

lanbide-harremanen bat dutenak edo izan nahi luketenak dira, lehen<br />

hurbilketa gisa, bertara sarrien aurkezten direnak .<br />

c) Agiriren batera aurkeztu ez direnak alde batera utzirik, pentsatzekoa da,<br />

gainera, aurkeztu bai baina eskuratu ez dutenen artean ere badagoela irakurle<br />

gaiturik : gainditu gabea jasotzen du azterketariak, normalean behintzat, ongi


<strong>Bi</strong> beqiratu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 7 6<br />

hitz egiten edo idazten ez dakielako eta (ez hainbatetan) ongi entzuten edo<br />

irakurtzen ez duelako .<br />

Nabarmena dirudi, beraz, agiridunen kopurutik ondo gora doala irakurle<br />

gaituen kopurua . Ñabardura batzuk merezi ditu, hala ere, kontu honek .<br />

Agirirako probetara aurkezten direnak batez ere 17-30 urte bitatekoak, kalegirokoak,<br />

eta erdi-mailatik gora alfabetaturik eta irakaskuntzarekin ala<br />

zerbitzu publikoarekin harremana dutenak baldin badira, zera galdetu<br />

beharko genuke : eta adin-tarte horretatik gorakoetan, kale-girotik<br />

kanpokoetan, erdi-mailatik gora alfabetatu gabekoetan, irakaskuntzarekin edo<br />

zerbitzu publikoekin harremanik izan ez dutenetan . . . zenbat dirateke bada<br />

irakurle gaituak?<br />

Zalantzarik gabe, estimazio zaileko galdegaia da <strong>euskarazko</strong> prentsarako<br />

irakurle gaituen kopurua. Hala ere, Xixa Gardner-ek aipatu duen perfilean<br />

ohikoena EGA agiria ateratzen saiatzea dela kontuan hartzen badugu,<br />

oinarrizko datu bat daukagu agiridunen 54 .000ko kopuru horretan . Horri<br />

zenbat gehitu edo biderkatu behar zaion estimazio kontua da, ikerketa<br />

zehatzagorik ez dagoen artean .<br />

Demagun, hala ere, egunkari bat abiadura azkarrean euskaraz irakurtzeko<br />

behar den gaitasuna EGA gainditzeko eskatzen den gaitasuna baino apalxeagoa<br />

dela, eta agiridunen kopurua hiru edo lau aldiz biderkatu behar litzatekeela<br />

irakurle gaituen kopurua estimatzeko . Kasu horretan ere, hurrengo galderak<br />

hainbat zalantza sortzen ditu : 50 .000 x 3 horietatik zenbati zaie dexentez<br />

zailagoa euskaraz irakurtzea erdaraz irakurtzea baino? Are, agiridun 50.000<br />

horietan ere, zenbatek irakurtzen du euskaraz erdaraz baino errazago?<br />

Galdera honek ingurune soziolinguistikoa eta ingurune linguistikoa<br />

harrapatzen ditu, baina egokia da irakurle gaituen gaia osoago ikusteko . Izan<br />

ere, gaitasunaren muga horrek, eta erdaraz (gazteleraz zein frantsesez)<br />

errazago irakurtzeko ahalmenak eragina baitu irakurlearen jarrera<br />

psikologikoan, euskal prentsaren edo <strong>euskarazko</strong> testu baten aurrean<br />

aurkitzen denean . Eta era berean, euskal prentsa erosi-ez erosi, irakurri-ez<br />

irakurri, zenbateraino irakurri-ez irakurri aukeretan ere eragina du .<br />

5 .2 . Hizkuntza maila egokitzearen inguruko eztabaida<br />

Euskara batua sortuz geroztiko <strong>kazetari</strong>tzaren inguruan sarritan somatu izan<br />

da hartzailearen egoeraren inguruko kezka . Euskaldunen hizkuntz egoera eta<br />

alfabetatze maila bueltaka dabiltza, egin behar litzatekeen <strong>kazetari</strong> hizkera<br />

ereduaren eztabaidan .<br />

1984ko urte hasieran <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> hizkeraren inguruan izandako<br />

eztabaida adierazgarria da zentzu honetan eta berau jarriko dugu gai honen<br />

inguruko kezken adibide moduan . Rosa Miren Pagolak Euskal Telebistak eta<br />

oro har <strong>euskarazko</strong> hedabideek zerabilten hizkera euskaldun askori zaila<br />

egiten zitzaiola eta konplexuak sortzen ari zirela ohartarazi zuen, eta<br />

hedabideetako hizkuntza ulertzeko ikuspegi zabalagoa aldarrikatu .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

"Nire lanetan herriz herri nabilenean, maiz aitortzen didate ETBko<br />

euskara ulertzen gaizki ibiltzen direla, Euskal Telebista gustatu asko<br />

gustatzen zaien arren . Ezin dut ukatu : hori entzuten dudanean barrua<br />

korapildu egiten zait . Zer erantzun horiei? zer erantzun behar zaio<br />

euskara baizik ez dakienari, telebistako euskara ulertzen nahiko<br />

gaizki dabilela esaten duenari? ( . . .) Ez daitezela arduratu, datozen<br />

belaunaldietakoek ulertuko dutela, gerora begira joka behar delako?<br />

Ez, horrelakorik ezin zaio esan bere denbora denean euskara baizik<br />

erabili ez duenari, eta alfabetatzeko ez eskubiderik ez aukerarik izan<br />

ez duenari" (Pagola, 1984) .<br />

Pello Salaburu sartu zen eztabaidan . Bere ustez hedabideetan erabiltzen den<br />

euskararen arazoa ulertzeko euskaldunen egoeran dago gakoa . Euskaldun<br />

askok <strong>euskarazko</strong> hedabideen hizkuntza zergatik ulertzen ez ote duten<br />

galdetzen du .<br />

"Beldur naiz gainditu ezin dugun eragozpena aurkitu dugun<br />

oraingoan . Kontua, berriz ere, ez dut uste batuan dagoen, baizik eta<br />

beste nonbait : ze neurritaraino alfabetatu dira beraien hizkuntzan?<br />

Eta orain egoera aldatuz : alfabetatu barik dagoen zenbat espainiarrek<br />

ulertu ote ditu -hizkera mailan- Buñuelek Mexicon egin zituen<br />

pelikulak, oraintxe berton telebistan ikus ditzakegunak? Ez dut errez<br />

ulertzen, nik behintzat, edozein euskaldun edozein euskalkitan ongi<br />

alfabetaturik egona eta telebistan entzun daitekeen euskara ulertzeko<br />

gai ez izatea" (Salaburu, 1984b) .<br />

5 .2 .1 . Lizarralderen ikuspegia<br />

Joxe Lizarraldek, Rosa Miren Pagolaren ikuspegia goraipatuz, hedabideetako<br />

hizkuntzak herriaren hizkuntza mailara eta bereziki ahozko baliabideetara<br />

gehiago hurbildu behar zuela idatzi zuen garai beretsuan . Bere ustez, jenderik<br />

gehienak, hitzegiterakoan, bere euskalkian hitzegiten du, eta euskalki horretan<br />

bizi du euskara . Euskara idatziari dagokionez euskaldun gehienek oso gutxi<br />

irakurtzen dute euskaraz eta idatzi ia ezer ere ez . Bestalde, bada minoria<br />

alfabetatu bat (euskaraz alfabetatua) euskara idatzia ere ongi ezagutzen<br />

duena .<br />

Lizarralderen ikuspegitik, irakurleari edo entzuleari eguneroko informazioa<br />

pasatu nahi dionak ez dauka irakurle-entzulearen mintzairatik gehiegi<br />

urruntzerik . Bestela informazioa ez litzateke pasatuko. Gaurko euskaldunen<br />

egoera ondo gogoan hartu behar da, gauzak bere onetik ez ateratzeko eta batez<br />

ere jendea ez zapuzteko . Bere iritziz, pedagogi zentzu handia eta aparteko sena<br />

behar da euskaldungoa behar bezala tratatzeko : alde batetik euskalkiak<br />

estimatzen irakatsi behar zaio, norberarenetik hasita eta gero euskara<br />

batuaren ildoan sartzen lagundu behar zaio baina etenik eta traumarik gabe .<br />

<strong>Kazetaritza</strong>n dabilenak zubiarena edo pedagogoarena egin behar du<br />

euskararen eta euskaldunen gaurko egoeran . Horretarako, euskara ongi<br />

7 7


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 7 8<br />

menperatzeko premia azpimarratzen du Lizarraldek eta euskalkien eta<br />

euskara batuaren arteko elkarlana aldarrikatzen (Lizarralde, 1984a) .<br />

5 .2 .2 . Hiztunen egoerari egokitzea<br />

Neurri batean egoera aldatu bada ere, euskaldunen egoera soziolinguistikoaren<br />

oinarriak poliki aldatzen direnez, 1984an izandako eztabaida eta ikuspegi<br />

hauek badute gaurkotasunik . Gure hizkuntzaren eta hiztuneriaren egoera<br />

berezia <strong>kazetari</strong> hizkeraren eguneroko aukeretan datu ahaztuezinezkoa dela<br />

azpimarratzen dute, eta, beraz, beste hizkuntzetako teoria eta neurriak<br />

zuzenean aplikatzearekin kontuz ibili behar dela .<br />

André Martinet-ek dio (ikus 2 .5 . atala) hizkuntzaren gaian beti bi faktore<br />

kontrajarri daudela presente : batetik komunikazioaren eskariak eta bestetik<br />

ahalegin txikienaren printzipioa, energia mentala gutxitzera garamatzan joera .<br />

Komunikazioaren beharrak gero eta unitate ugariago eta zehatzagoetara<br />

garamatza, baina ahalegin txikienerako giza joerak unitate urriago, arruntago<br />

eta orokorragoetara jotzen du . <strong>Bi</strong>en arteko oreka ezegonkorra litzateke<br />

hizkuntzaren egitura .<br />

Oreka honen punturik zail eta interesgarrienetako batean aurkitzen da<br />

<strong>kazetari</strong> hizkera . Bere funtzio sozialagatik, alde batetik, aniztasun eta<br />

zehaztasun handiko edukiak hedatu behar dituelako, eta aldi berean hartzaile<br />

anizkoi zabal baten bapateko ulermen erraza ezinbesteko duelako . Argitasuna<br />

da, beste behin, orekaren giltzarria, hartzailearen ahalegina gutxitzen duen<br />

ezaugarria . Kazetari hizkeraren ezaugarrietan aipatu dugun moduan, bere<br />

baitan helburu da argitasuna, zehaztasuna bera baino ere lehenago .<br />

Eta argitasunetik, lehengora goaz . Zalantzarik gabe, argitasuna hiztunen egoera<br />

eta mailaren funtzioan dago . Ez da balore egonkorra, hartzailearen araberakoa<br />

baizik . Testu bat hartzailearen ulermen mailara egokitzen den neurrian izango<br />

da argia . Beraz, hizkuntza bateko, eta kasu honetan euskararen hiztunen edo<br />

hartzaile potentzialen egoera linguistikoak baldintzatzen du argitasunaren<br />

printzipio nagusia .<br />

5 .3 . Euskalkien dispertsioa<br />

5 .3 .1 . Aniztasun handia<br />

"Bat bederak daki Euskal Herrian kasi etche batetik berzera ere<br />

mintzatzeko maneran zer diferentzia eta dibersitatea den . . ." (Joannes<br />

Leizarraga, "lesu Crist Gure Iaunaren Testamentu Berria", 1571 .<br />

Hitzaurrea) .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 7 9<br />

" . . .Zeren anhitz moldez eta diferentki mintzatzen baitira Euskal<br />

Herrian. Nafarroa Garaian, Nafarroa Beherean, Zuberoan, Lappurdin,<br />

<strong>Bi</strong>zkaian, Gipuzkoan, Alaba-herrian, eta bertze anhitz lekhutan . Batak<br />

erraiten du behatzea eta bertzeak so egitea . Batak asarretzea eta<br />

bertzeak samurtzea. Batak ilkitzea, bertzeak ialgitzea . Batak atea,<br />

bertzeak bortha . Batak erraitea, bertzeak esatea . Batak irakurtzea,<br />

bertzeak leitzea . Batak liskartzea, bertzeak ahakartzea . Batak hauzoa,<br />

bertzeak barridea . Batak aitonen semea, bertzeak zalduna . Finean bat<br />

bederak, bere gisara, anzura eta moldera . Eztituzte euskaldun guztiek<br />

legeak eta azturak bat, eta ez <strong>euskarazko</strong> mintzatzea ere, zeren<br />

erresumak baitituzte diferent" (Pedro Axular, "Gero", 1643) .<br />

"Ezperen bat bedi Nafarroa Beherearra edo Zuberotarra <strong>Bi</strong>zkaitarrakin<br />

edo Alabesarekin, edo Otxagabiarra edo Erronkaleza Baztandarrarekin<br />

eta Lapurtarrarekin, edo zein-nahi Euskal herriko aldebatekoa beste<br />

aldekoarekin, eta ikhusiko duzu elkhar ezin adi dezaketela ; aitzitik,<br />

elkharri irudituko zaizkio Euskaldunak direlarik, ezitirela hizkuntza<br />

berekoak" (Joannes Etxeberri Sarakoa, "Lau-Urdiri Gomendiozko Carta<br />

edo Guthuna",1718) .<br />

Ez dugu dialektologiako ikastaro bat ekarri beharrik euskalkien dispertsio<br />

maila, hain gauza jakin eta nabarmena, erakusteko . Aski dugu Orioko Euskara<br />

liburuan egin duten sarrera modukoa (Iturain-Loidi, 1995) . Euskararen<br />

baitako aldaki nagusiei "euskalki" izena ematen diegu . Gurea moduko lurralde<br />

txikian modu honetako dispertsioa aurkitzeak, azalpen historikoak, politikoak<br />

eta geografikoak izan ditzake . Euskalkien baitan "azpi-euskalkiak" sailkatu<br />

izan dira 22 . Eta azpi-euskalki horien baitan herri bati, auzo bati edo multzo<br />

bati dagozkien "hizkerak" .<br />

22 Hainbat ikerlariren ustez, euskalkiek lehen jatorria gure herriak<br />

izandako tribu banaketan izango lukete . Erromatarren garaian egin zen<br />

bakaneta horren lehen deskribapena, euskal leinuak autrigoi, karistio,<br />

beroi, bardulo eta baskoietan banatuz . Luis Luziano Bonaparte printzeak<br />

(1813-1891) bere garaiko euskararen azterketa eta banaketa egin zuen .<br />

Euskalkien lehen sailkapen zientifikoa egin zuen, hainbat saioren ondoren .<br />

Gaur ere neurri batean behintzat oinarritzat hartzen den sailkapena honela<br />

geratu zen :<br />

1 . <strong>Bi</strong>zkaiera<br />

2 . Gipuzkera<br />

3 . Iparraldeko nafarrera garaia<br />

4 . Lapurtera<br />

5 . Hegoaldeko nafarrera garaia<br />

6 . Zuberera<br />

7 . Ekialdeko nafarrera beherea<br />

8 . Mendebaldeko nafarrera beherea


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 8 0<br />

Bonapartek euskalkiez egindako sailkapenaz geroztik berau erlatibizatu, doitu,<br />

kritikatu eta sakondu bada ere, ez da gure asmoa gai hau bereziki zehaztea .<br />

Dispertsioaren erralitatea piska bat ilustratzearekin aski dugu .<br />

3 . taula<br />

B I Z K A 1<br />

Euskalki muga<br />

Azpi-euskalki muga<br />

Probintzi muga<br />

RIA GIPUZKERA<br />

APURTERA ~ ;<br />

.<br />

, ,t= v NNAFA~RRERA G .<br />

(Iturria : Orioko Euskara, Iturain-Loidi, 1995 :21)<br />

1<br />

r o ; ` m<br />

~ m m<br />

1 P A R-/ T<br />

r r~ Ea+ioE .o+<br />

.F .OE BU O[ .0 .<br />

HEGOL NA FA RRERA (',,<br />

i<br />

-9 p-r.<br />

Ohartu, hiru talde handi, zortzi euskalki, 25 azpi-euskalki eta 49 aldaki<br />

bereizten direla .<br />

Gaur egun ere, zatiketa eta aldaki horiek (sailkapen eta iritzi ezberdinak<br />

gorabehera) errealitate dira, eta euskaldunen zati handienaren oinarrizko<br />

hizkuntz iturri .<br />

5 .3 .2 . Ulermenerako eta hizkera eraikitzeko faktore<br />

Alfabetatze mailarekin batera, euskaldunen hizkuntz egoeran kontuan hartu<br />

behar den beste gakoa dugu euskalkien errealitatea .<br />

Joxe Lizarraldek 1984an idatzi zuenez, ez dago ahazterik euskararen<br />

momentuko egoera. Eta euskararen momentuko egoeran, bi puntu nagusi<br />

hartzen ditu aintzat : alde batetik euskalkiak eta beren funtzionamendua eta,<br />

bestetik, euskara batuaren prozesua . Hedabideetan ari direnentzat biak dira<br />

oso kontuan hartu beharrekoak . Jenderik gehiena mintzatzerakoan bere<br />

euskalkian mintzatzen da eta euskara batu idatzia gehiengo batek ez du<br />

menderatzen (Lizarralde, 1984b) .<br />

D é


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

Lizarraldek aipatzen duen euskaraz alfabetatu gabeko gehiengo horren<br />

datuaren zehaztapenetan sartu barik, beste datu bat interesatzen zaigu hemen :<br />

euskalkien dispertsioa eta euskal hiztunek euskara estandarrarekiko duten<br />

gertutasun-urruntasuna .<br />

Har dezagun une batean gaztelera erreferentziatzat . EFE agentziak bere<br />

hizkuntzaren irizpideak jartzerakoan, zera dio "Qué lengua usar" atalean :<br />

"La comunidad hispanohablante es heterogénea . La fonética de España<br />

no es la misma que la de Latinoamérica, donde, por otro lado, se<br />

observan algunas variantes . El léxico y los modismos no coinciden en<br />

los diferentes países . Latinoamérica no usa prácticamente el pretérito<br />

perfecto de indicativo . Estos hechos plantean tres problemas : 1)<br />

¿conviene usar localismos y modismos en los noticiarios de agencia(<br />

2) ¿qué hacer con el pretérito perfecto? . .." (El idioma español en las<br />

agencias de prensa, 1990 :159) .<br />

Gaztelerazko hiztunen komunitatea heterogeneoa bada, zer ez ote da euskal<br />

hiztunena? Fonetikan, lexikoan eta lokuzioetan barianteak baditu gaztelerak,<br />

zer ez ote dauka euskarak? Eta gaztelerazko <strong>kazetari</strong> hizkeran horiek arazo eta<br />

erreflexio iturri badira, zer ez ote da gertatzen euskararen kasuan?<br />

Aipagarria da euskara hutsean argitaratutako lehen aldizkarian, 1848an,<br />

Uscal Herrico Gaseta-n Joseph Augustin Chaho-k kezka hau bera agertzea :<br />

"Gaseta hounen hastiarequi, ezta thcipi içan goure embrassia, eïa<br />

çouin herri edo probincitaco Uscaraz, Eskaraz, Eusqueraz edo<br />

Hescuaraz haïtu eguin behargunian izquiribatceco . Hasteko, cer icen<br />

emanen dugu egun finitcen-den hilabeteari : Arramaiatça, Ekhaiña,<br />

Errearoa ? Hobe liçate guisa-batez gouretako, hobequi counprenituric<br />

içateco, Uscara-bat-baicic ezpaliz ; eta horren-gagnen, erran ahal<br />

dioquegu, goure aberatstarçunian praübe guirela . Cer eguin? Ahal<br />

beçala inprimatu, batian Ciberoutarra, bestian Bache-Nabartarra,<br />

Laphourtarra edo Guipuzcoarra, iracouçaliac Uscara subertiac oro<br />

balaquitça beçala, eztaquitçanak ikhasbitça" (Chaho,1848, aip . Díaz<br />

Noci 1994)<br />

Esanguratsua, <strong>euskarazko</strong> lehen aldizkariaren lehen zenbakian arrenkura hori<br />

agertu izana : "goure aberatstarçunian praübe guirela" . Kezkatik sortzen den<br />

ikuspuntua .<br />

Zalantzarik gabe, hizkuntzaren historian zehar gertatutako euskalkien<br />

dispertsio maila nahiko sakona da gaur egun . Euskalki bakar batean hutshutsik<br />

hazitako euskaldunak zailtasunak ditu beste euskalki bateko jario<br />

azkarra ulertzeko . Aldi berean, estandar bateratuak bide laburra egin du<br />

oraindik euskararen kasuan, inguruko beste hizkuntza handiekin konparatuz .<br />

Eta nagusiki euskalkian hazitako jendeak estandar horrenganako duen<br />

hurbiltasunak bere mugak ditu oraindik, kontu hau gizartean poliki poliki<br />

landuz doan arren .<br />

8 1


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 8 2<br />

Aspektu hau ezin ahaztuzkoa da <strong>kazetari</strong> hizkera funtzionala egiteko orduan .<br />

Ardura honen adierazgarria da Euskaldunon Egunkariaren Estilo Liburuko<br />

adierazpena :<br />

"Egunkari normalizatu bat egitea genuen apustu, hizkuntza eta gizarte<br />

normalizatu gabeko honetan . ( . . .) Nekez gauza genezake baina<br />

egunkari txukunik hizkuntz bateratasunik gabe . Nekez irakurriko<br />

lukete Egunkaria ekialde zein mendebaldeko euskaldunek ez<br />

ulertzekotan . Euskaldun guztiontzat bezainbat behar zuen Euskal<br />

Herri osorako . Euskal Herriek ulertzeko modukoa behar zuen Euskal<br />

Herri osorako berriemaileak" (Egunkaria, 1992 :5) .<br />

<strong>Bi</strong> arazo mota sortzen ditu euskalkien dispertsioak :<br />

- Euskal Herri osorako ez baina lurralde, eskualde edo herri baterako lanean<br />

ari diren hedabideek hartu beharreko bidea : batetik beren hartzaileen maila<br />

eta euskalkira egokituz baina bestetik hizkuntza estandarraren oinarrizko<br />

arauak ere hor daudela kontuan hartuz . Oso bide ezberdinak har daitezke eta<br />

hartzen dira zentzu honetan . Euskara batuaren funtzioen, erritmoen eta<br />

hizkuntzaren eremu-bereizketaren eztabaida dago honen guzti honen<br />

oinarrian .<br />

- Bestetik, Euskal Herri osorako ari diren hedabideek estandar batu horren<br />

nolakotasunean dute arazorik handiena, oso euskalki ezberdinetako<br />

hartzailearengana iritsi behar horretan 23 .<br />

5 .4 . Hizkuntzaren mailak<br />

Hizkuntzaren erabilerak esparru asko ditu, ez gaitezke mintza sistema<br />

monolitiko bakarraz hizkuntzaz ari garenean . Agertzeko modu asko ditu<br />

hizkuntzak . Horietako bakoitzari hizkuntz aldaera deituko diogu . Aurreko<br />

atalean aipatu ditugun aldaera dialektal eta azpidialektalak maila aniztasun<br />

horren aspektu bat dira . Baina kontuan hartzekoak dira beste hainbat aspektu<br />

ere .<br />

Coseriu-k dioenez (1977) 'hizkuntzaren arkitekturan' hiru ezberdintasun<br />

mota hartu behar dira kontuan :<br />

- Ezberdintasun geografikoak (diatopikoak) : dialektoak .<br />

23 Núñez Ladevézek dioenez, ikusi egin behar da hizkuntza batean<br />

zenbateraino dagoen finkatua bitartekari funtzioa betetzen duen hizkuntz<br />

praktika konkretu bat, praktika ezberdinen iturri moduan funtzionatzen<br />

duena. <strong>Bi</strong>tartekaritzarako sistema praktiko hau, hizkuntza kultu edo<br />

literarioa, gehiago edo gutxiago garatua eta hizkuntz komunitatean gehiago<br />

edo gutxiago hedatua egon daiteke (1991a :152) . Núñez Ladevéze-ren<br />

'gehiago edo gutxiago' horretan, euskara batuaren kasua ze mailatan<br />

dagoen jakitun izateak garrantzi handia du . Eta errealitate horretatik<br />

abiatu behar da <strong>kazetari</strong> hizkera eraikitzeko orduan .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

- Ezberdintasun soziokulturalak (diastratikoak) : talde soziokulturalen<br />

araberako hizkuntza mailak .<br />

- Ezberdintasun psikologikoak (diafasikoak) : gizabanako bakar batek<br />

erabiltzen dituen hizkuntza estilo ezberdinak .<br />

Hizkuntzaren esparru ezberdinen azterketak sailkapen eta termino ezberdinak<br />

sortu dituzte 24 .<br />

Núñez Ladevéze-k dioenez, 'arau kultua' da praktika ezberdin anitzen arteko<br />

oreka puntua (1991a :123) . Arau kultua aldi berean funtzio sozial<br />

ezberdinetara iristen da eta integratu egiten ditu . Erregistro kultuak beste<br />

guztien arteko zubi lana egingo luke . Eta arau kultu honen inguruan ibiliko<br />

litzateke, noski, <strong>kazetari</strong> hizkera .<br />

Honetan ere, euskararen egoeratik abiatu behar . Batetik, hizkuntzaren<br />

mailakatzeak ezaugarri bereziak aurkezten dituela dirudi gure kasuan, eta<br />

bestetik, beste behin, ezer gutxi ikertu da arlo honetan . Euskararen baitako<br />

ezberdintasun diatopikoak, euskalki eta azpieuskalkienak, baita herri eta auzo<br />

mailako barietateak ere, oso nabarmenak dira . Diferentzia diastratiko eta<br />

diafasikoei buruz ari garenean, ordea, zalantza gehiago sortzen da . Funtzioen<br />

araberako diferentziok euskaran aurki badaitezke ere, arlo horietan gauzak ez<br />

daude hain garbi, eta euskaldungoaren baitako errealitateak ez du muga<br />

argirik erakusten kasu askotan 25 .<br />

Euskara batua estandarizatu eta funtzioak hartzen hasi den neurrian aldatzen<br />

joan dira maila eta esparruen araberako erabilerak . Akaso, nahastu egin dira<br />

piska bat diferentzia diatopikoak diastratiko-diafasikoekin . Hau da, askotan<br />

euskalkia edo azpieuskalkia bihurtu da funtzio batzuetarako hizkuntza eta<br />

batua beste funtzio jasoago batzuetarako . Egoera berri honen hasieran<br />

ikusitako joeratako bat monolitikotasunerako joera izan da . Hizkuntzaren<br />

24 'Idiolekto' izango litzateke pertsona bakoitzaren berezitasun<br />

fonologiko, lexiko eta abarrek osatzen duten mintzoa . Hortik gora<br />

hizkuntzaren bariazio maila oso zabala da, maila sozialean etengabeko<br />

mugimenduan baitago, egoera eta zeregin ezberdinen ondorioz<br />

hizkuntzaren 'erregistro' ezberdinak sortuz . Beste batzuek hizkuntzaren<br />

'kode mugatua' eta 'kode landua' bereizten dituzte, hizkeraren aberastasun,<br />

antolaketa eta formaltasunaren arabera .<br />

25 Gehiegi sakontzeko asmorik gabe, iduri du azken gizaldietako<br />

euskararen egoera soziolinguistikoaren ondorioz, hizkuntzaren mailaketak<br />

prozesu berezia izan duela euskararen kasuan . Gizarteko arlo formal<br />

gehienetako funtzioak erderek hartu izanak, eta euskara gehienbat beste<br />

funtzio batzuetan gelditu izanak, ondorioak dituela dirudi gaur egungo<br />

erregistro eta mailaketan . Euskara hizkuntza pertsonalean, familian,<br />

lanbide batzuetan eta herri mailako harremanetan garatu denez batez ere,<br />

diferentzia sozialei dagozkien ezberdintasunak ez dirudi asko garatu<br />

direnik . Gizarte-mailaz aldatzean hizkuntza aldatzen zelako akaso, edo<br />

behitzat maila formaleko funtzioak erderek berenganatu zituztelako .<br />

Hizkuntzaren ezberdintasun diastratikoak, beraz, ahul samarrak dira<br />

euskararen kasuan . Hala ere horrek ez du esan nahi ez daudenik, batez ere<br />

lanbide eta zeregin batzuen inguruan sortutako erabilera bereziak .<br />

Euskalkien banaketa sakonak urrundu egiten bagaitu, beste diferentzia<br />

sozialek sortzen duten hizkuntz bereizketa hori hainbesterainokoa ez da<br />

beharbada .<br />

8 3


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 8 4<br />

maila ezberdinak bereizi gabe, edozer gauzetarako euskara batu estandar<br />

berbera erabiltzen zelako kexua gauza entzuna izan da garai batean .<br />

<strong>Kazetaritza</strong>n ere izan da halakorik, beste atal batean ikusiko dugunez .<br />

Bestalde, <strong>kazetari</strong> hizkera baino zabalagotzat definitu dugun 'hedabideetako<br />

hizkuntzan' (<strong>kazetari</strong>tza, entretenimendua, fikzioa . ..) arazoak sortzen ditu<br />

euskararen egoera bereziak . Hedabideetako hainbat jardunek, hala nola<br />

filmeen itzulpenak, antzerkiak, eta hainbat eratako programek, erregistro<br />

bereizketa behar dute askotan . Eta horretan arazoak sortzen dira, euskarak<br />

maila gutxitan sortzen baititu erregistroak eta jergak .<br />

Igone Etxebarria Euskal Telebistako Hizkuntza-Arduraduna honetaz mintzatu<br />

izan da:<br />

"Epaiketetan ere ezberdin hitz egiten da . Eta indioek nola hitz egin<br />

behar dute? Jatorri, gizarte maila edo zeregin bakoitzari hitz egiteko<br />

modu bat dagokio . Baina euskaraz ez daukagu erregistrorik . Hemengo<br />

aberats handikiek erdaraz hitz egin izan dute tradizioz, banku, boltsa<br />

eta horrelako girotan . Punkirik ere ez dago euskaldunik . Droga<br />

inguruko argota ere gaztelerazkoa da . Nola bereiztu orduan hizkuntza<br />

mailak? Ze erregistro jarri bakoitzari?" (Etxebarria, 1994a) .<br />

Iñaki Kaminok dioenez, gure hizkuntzak sendotasuna eta esparru gehiago<br />

hartzen dituen neurrian, status ezberdineko hizkerak eta argotak sortuko<br />

direla espero izatekoa da :<br />

"Erabil ote daiteke filme batean a ttona hitza argot gisa 'aita'<br />

adierazteko, jakinik hori soilik Nafarroako ez dakit zein zokotan<br />

erabiltzen dela? Eta ezin baldin bada, nondik aterako dugu horrelako<br />

zerbait euskara bizitik ez bada, horrelakoak sortzeko gizarte<br />

euskaldunak ez gune bateratzailerik, ez urberik ez kultura hedatzen<br />

duen gune statusdunik ez badu? Batasunari dagozkion makina bat<br />

ñabardura gizarte euskaldunaren boterearekin daude loturik, eta<br />

goiztxo da oraino halakoez deus aurrikusteko . Premia, ordea, beti<br />

bezala, bertan dugu"(Camino, 1994) .<br />

Hedabideetako beste arlo horiek utziz, gai honetan guztian <strong>kazetari</strong><br />

hizkeraren ikuspegitik (ez hedabideetako hizkuntza anizkoitik) gehien<br />

interesatzen zaiguna zera da : maila eta erabilera ezberdinen artean garatutako<br />

'arau kultu amankomun' hori non dago euskararen kasuan?<br />

Euskararen garapena berezia izan da gizarteko maila sozioekonomikoetan, eta<br />

horrek 'arau kultu' horren sorrera ere baldintzatu egin du . Esan dezakegu,<br />

beste hizkuntzetan arau hori beste praktiken artetik aspaldi sortuz, finkatuz<br />

eta moldatuz joan bada, gure kasuan berria eta eskarmentu gutxikoa dugula<br />

berau . Beste hizkuntzetan, <strong>kazetari</strong> hizkeraren erreferentzia 'arau kultu<br />

bateratzaile' hori baldin bada, <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> hizkerak ahulagoa dauka<br />

erreferentzia hori, gehiago inprobisatu eta gehiago eraiki behar du .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

5 .5 . Egokitzearen inguruko galderak<br />

Kazetari <strong>hizkerari</strong> eragiten dioten faktore soziolinguistiko batzuk arakatzen<br />

saiatzean, alfabetatze mailan eta alfabetatze kalitatean, euskalkien<br />

dispertsioan eta hizkuntzaren esparru edo mailetan, euskararen egoera<br />

berezia dela agertu zaigu . Aldi berean, aspektu hauek <strong>kazetari</strong> hizkerarekin<br />

lotuta daudela erakusten digute beste hizkuntzetatik jasotako hainbat<br />

erreflexiok .<br />

Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkerak, aipatu ditugun hiru arloetan euskaldunen<br />

egoera berezia kontuan hartu behar duela gauza nabarmena da . Baina kontuan<br />

hartze hori noraino eraman behar den jakitea ez da samurra . Zilegi da <strong>kazetari</strong><br />

hizkera beste hizkuntzetakoekin aspektu guztietan homologaraztea, beren<br />

egoera soziolinguistikoa hain ezberdina denean? Zenbateraino <strong>kazetari</strong><br />

hizkerak bere ildoari segi behar dio euskaldunen egoerarekiko nahiko<br />

autonomoki, beste <strong>kazetari</strong> hizkuntzekin homologatuz? Hartzaile<br />

potentzialaren egoera den bezalakoa izanik, beronetara moldatzeko ahalegin<br />

berezia egin behar du <strong>kazetari</strong> hizkerak, homologazio batzuk bortxatzeko<br />

beldurrik gabe? Ala lehentasuna dauka <strong>kazetari</strong> hizkera homologagarria<br />

egiteak, nahiz eta oraingoz j ende gutxiagok jaso?<br />

Zenbateraino jarri azentua hizkuntzaren etorkizunean eta zenbateraino orain<br />

eta hemen komunikatzean? Oreka kontua bada, ba ote dago tarteko biderik?<br />

Mattin Lartzabal <strong>kazetari</strong>ak Iparraldeko <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tza aztertzean<br />

planteatzen duen dilema da <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> hizkerak eguneroko<br />

jardunean erantzun behar duena . Bestela esanda, dilematzat duguna isuri<br />

batera ekartzea eta oreka bilatzea da kontua, ondorengo galderaren aurrean :<br />

"Zein neurritaraino behar dute komunikabidek egoera herrikoi<br />

hortarik hartu? Zein da lehen : hizkuntzaren neurri ona ala zuzenenik<br />

komunikatzeko beharra?" (Lartzabal, 1994:128) .<br />

8 5


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 8 6<br />

6 . Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkeraren ingurune linguistikoa<br />

6 .1 . Zalantza-eremuak<br />

6 .1 .1 Zalantzak sortzen du kezka<br />

6 .1 .2 Zalantza-eremu zabalak<br />

6 .1 .3 <strong>Bi</strong>tartekoen argudioa<br />

6 .1 .4 Prosaren heldutasunaz<br />

6 .2 . Erdare lexikoan duten eragina<br />

6 .2 .1 Hizkuntza arrotzen eraginaz<br />

6 .2 .2 Sentsibilitate ezberdinak<br />

6 .2 .3 Lexikoaren arazoa<br />

6 .2 .4 Sarasolaren oharra<br />

6 .3 . Terminoen tokia<br />

6 .3 .1 Terminoak eta <strong>kazetari</strong>tza<br />

6 .3 .2 Teminoen gizarteratze maila<br />

6 .4 . Estandarrerako deia<br />

6 .4 .1 . Hizkuntza batzeko prozesuak<br />

6 .4 .2 . Batua eta erabilera estandartuak<br />

6 .5 . Fonetika eta azentua, adibide<br />

6 .5 .1 . Noraezetik gomendioetara<br />

6 .5 .2 . Erabakien zain<br />

6 .5 .3 . Kazetariak, tartean<br />

6 .6 . Kataluniarren abibidea<br />

6 .6 .1 . Camps i Giralt-en ponentzia


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 8 7<br />

6 . Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkeraren ingurune linguistikoa<br />

Hizkuntzaren egoera soziolinguistikoak (batez ere hartzailearenak) <strong>kazetari</strong><br />

<strong>hizkerari</strong> eragiten badio, hizkuntza horren egoera linguistikoak ere<br />

(kodearenak) baldintzatu egiten du <strong>kazetari</strong> hizkera .<br />

Ingurune soziolinguistikoari buruzko kapituluaren bukaeran agertu zaigun<br />

dilematxoa ekarriko dugu gogora . Antton Aranburuk dioenez euskal<br />

hedabideen informazio-politikak baditu bere eskakizun propioak . Batetik<br />

euskara gai orotarako egokitu eta prestatzea . Baina bestetik, gaurko euskal<br />

hiztunen eguneroko komunikazio gaiak lantzea (Aranburu, 1991 :20) .<br />

Planteamentu honek agerian uzten du, lehenbizi aipatutako eskakizuna,<br />

euskara egokitu eta prestatzea, maila handi batean burutu barik dagoela . Eta<br />

sakonagoa dena, askotan bi eskakizun horien arteko kontraesana sortzen da :<br />

euskara egokitu eta prestatzea etorkizunerako apustua da eta bidean eguneko<br />

komunikazioa piska bat bortxatzea esan nahi du sarritan .<br />

Eta alderantziz, batzuetan eguneko komunikazioari lehentasuna emateak<br />

hizkuntza prestatzeari momentuz uko egitera eraman dezake <strong>kazetari</strong>a . Dilema<br />

hori hitz eta esaldi konkretuetan egunero gauzatzen zaio <strong>kazetari</strong>ari . Oreka<br />

egokiak bilatzeko hizkuntzaren inguruko faktore askoren ezagutza edo<br />

intuizioa eduki behar .<br />

Hizkuntzak ez dira elkarren fotokopiak, bizitza eta garapen berezia daukate<br />

une bakoitzean . Eta arlo soziolinguistikoan ikusi dugun moduan, linguistikoan<br />

ere berezia da euskararen egoera. Berezitasun horiek apur bat arakatzen<br />

saiatuko gara kapitulu honetan, beti ere <strong>kazetari</strong> hizkeraren ikuspegitik<br />

<strong>begiratu</strong>ta . Hiru punturi buruzko kezkak aipatuko ditugu :<br />

- Hizkuntzaren arauketako zalantza-eremuak ugari dira . Kazetaria (eta<br />

hartzailea) egunero aurkitzen da zalantza hauen aurrean .<br />

- Lexikoan arazoak daude . Inguruko erdaren eragina eta Euskal Herri osorako<br />

moduko hizkuntza eratzeko orduan noraeza .<br />

- Hizkera tekniko eta bereziak lantze prozesuan baina, batez ere, gutxi<br />

gizarteratuta daude . <strong>Kazetaritza</strong>n garrantzia du honek . Hedabideek, mota<br />

guztetako gertaerak gizarteratzeko, alor berezietako termino eta adigaiak<br />

erabili behar dituzte .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 8 8<br />

6 .1 . Zalantza-eremuak<br />

6 .1 .1 . Zalantzak sortzen du kezka<br />

Euskaraz lan egiten duten <strong>kazetari</strong>en inguruan badira azken urteetan<br />

konstante moduan agertzen diren kezkak hizkuntzari buruz . 1990 . urtean<br />

egindako Euskal Kazetarien jardunaldietan Antton Aranbururen jarduna izan<br />

liteke horren adibide bat .<br />

"Bada gure artean halako susmo edo errezelo bat, hain zuzen ere, gure<br />

komunikabideetan darabilgun hizkuntz eredu horretan ez ote dugun<br />

asmatu . Esan liteke egin ez den zerbait salatu nahi dela eta ezertan<br />

hasi aurretik kontutan eduki behar genuen zerbaitez garela kexu, ez<br />

delako hizkuntz ereduari dagokion irizpide finkorik hartu . Hori<br />

esanik, hizkuntz normalizazioaren arazoan sartzen gara bete-betean .<br />

( . . .) Entzuten diren hainbat kritika onartuz, bai dela uste dut salatu<br />

beharreko, ez garela arazo honetan hain arduratsu izan eta, aitzitik,<br />

zabarrak ere bai izan garela, askok esatera" (Aranburu, 1991 :17) . 26<br />

Antton Aranburuk bi arazo nagusi ikusten ditu : hiztegiari eta sintaxiari<br />

dagozkionak . Bere ustez, hiztegiaren aldetik nahaste eta sakabanatze izugarria<br />

nabari daiteke, askotan literatur tradizioari ostikoka edo erdal uholdeari<br />

amore ematen dion neologismogintza merkean . Sintaxiari dagokionez, berriz,<br />

euskaldun bat baino gehiago zapuzteko moduko euskal joskera erabiltzen da,<br />

arrotzegia sarritan geurea izateko (Aranburu,1991 :24) .<br />

Baina <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>aren jarrera beste kapitulu baterako utziz, kezka eta<br />

arazo honen beste aldean zentratu behar dugu gure arreta, kodean,<br />

hizkuntzaren baliabideen egoeran .<br />

Mikel Atxagaren zita hau kezka piska bat gehiago zehazten hasten da :<br />

"Euskaltzaindiaren erabakiak eta gomendioak han eta hemen<br />

sakabanatuegiak daude, presaka lan egin behar duen<br />

<strong>kazetari</strong>arentzat . Bestalde, hiztegia eta gramatika burutzeko dituenez<br />

ere, noiznahi sortzen dira zalantzak" (Atxaga, 1992) .<br />

Aranburuk aitortzen du albiste bat erdaraz idazterakoan albiste berori<br />

euskaraz idazterakoan baino bi aldiz azkarrago joaten dela idazmakina . Bere<br />

ustez erregistro kontua da eta erdararen parean albistegintzarako euskararen<br />

eguneratze eta gaitze-maila ezberdinaren ondorioa (Aranburu, 1991 :24) .<br />

Zalantza hitza da gakoa . Euskaraz lan egiten duten <strong>kazetari</strong>en kezketan behin<br />

eta berriz agertzen den konstantea .<br />

26 Euskaraz ari garelako edozein hitz edo joskera erabil dezakegula<br />

pentsatzeko joera salatzen du, bide batez, Aranburuk, Joxe Antonio Artzeren<br />

esaldi bat gogoraraziz : "Baztertu duzunak baztertuko zaitu ; edari<br />

biziegia da euskara edozein ontzitan alferrik galtzeko" .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 8 9<br />

6 .1 .2 . Zalantza-eremu zabalak<br />

Inguruko hizkuntzen estandarizazio eta finkatze mailaren ispiluan <strong>begiratu</strong>ta,<br />

gaur egun hizkuntzak bete behar dituen funtzioen aurrean euskarak zalantzaeremu<br />

zabalak ditu .<br />

Eskarne Lopetegik aipatzen duen moduan, lan-<strong>arloa</strong>k lan-arlo, euskal idazle<br />

eta hiztunak makina bat kezka eta hutsunerekin topo egiten du bere<br />

eginkizunean . "Beti bada tartean zalantzaren bat edo beste, oraindik erabili<br />

gabeko hitzik, gehiegi jorratu gabeko alorrik . . ."(Lopetegi, 1993 :11) .<br />

Arlo askotan ikusten dira zalantza-eremuok . Lexikoaren gaian batetik,<br />

aurrerago zehatzago aipatuko dugun moduan . Gramatikaren alorrean ere,<br />

pauso sendoak eman badira ere, ezin esan inguruko hizkuntzak bezain<br />

finkatua dagoenik gure hizkuntza . Gero, ebakera eta azentu kontuetan, noraeza<br />

oraindik ere handiagoa da . Eta horrek, Lopetegik dioen bezala lan-arlo<br />

guztietako euskal idazle-hiztunei eragiten badie ere, <strong>kazetari</strong>en <strong>arloa</strong> da<br />

gehien interesatzen zaiguna . Lopetegik berak dioenez euskal <strong>kazetari</strong>a bere<br />

eguneroko ihardunean "hizkuntza sortzen" ari da etengabe . Horrek dakartzan<br />

ustegabeko eta buruhausteak ere begien bistakoak dira . Kazetariak, bai ahoz<br />

eta bai idatziz, badu beti eskuartean egokitu beharreko hitzen bat, landu<br />

beharreko esamolderen bat (Lopetegi, 1993 :11) .<br />

Xabier Olarra itzultzaileak Argia aldizkariari egindako adierazpenak ere<br />

adierazgarriak dira : "Gauza mordoa daude zintzilik, konponduta egon beharko<br />

zutenak eta ez daudenak. Gauza xumeak, inongo inportantziarik ez dutenak,<br />

eta urtetan eta urtetan hor zintzilik ditugunak" (Olarra, 1994) .<br />

1994ko otsailean Euskararen erabilera zuzenari buruz Euskaltzaindiak<br />

antolatutako jardunaldien kariaz eginak dira azken adierazpenok .<br />

Jardunaldiotan hezkuntza munduan, administrazioan eta hedabideetan<br />

euskararen zuzentasunak agertzen dituen arazoak aztertu ziren . Hiruetan<br />

zailtasun handiak agertu ziren inguruko hizkuntza normalduagoetako<br />

zuzentasun maila antzerakora iristeko eguneroko jardunean . Jardunaldi hauen<br />

inguruan, hiru arlo horietako profesionalek azpimarratu zuten faktoreetako<br />

bat zalantza-eremuena da .<br />

Mikel Elorza ARGIA aldizkariko hizkuntz arduradunak maisuki<br />

karikaturizatzen du zalantzen artean dagoen euskaldunaren egoera :<br />

"Oraintsu lankide batekin ika-mika galanta izan dut, eta artean ez<br />

dakit h-dun edo h-gabekoa izan ote den gurea. Lanetik kanpora<br />

joateko ere ez dakit eskaileran edo eskaleran behera joan behar ote<br />

dudan, eta badaezpada ere igogailua hartzea erabaki dut . Hala ere,<br />

hara sartzerako zalantza sortu zait igo aditzari -gailu atzizkia ba ote<br />

dagokion, eta geldituko den beldurrez leihotik jauzi egitea izan dut<br />

azken erabakia .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 90<br />

Erabakiak . Hain zuzen ere horiexek behar ditugu, denentzako<br />

modukoak eta ahal dela pittin baterakoak" (Elorza, 1994) .<br />

Adibide nabarmendu moduan jar liteke ondorengoa : 'Comunidad Autónoma'<br />

bezalako izendapen ofizial nagusia esateko ere ez da hitz bakarra erabiltzen<br />

ofizialki . Euskal Autonomi Elkartean halaxe esaten zaio, 'Elkartea' . Nafarroan,<br />

'Foru Komunitatea' . Berriki Euskaltzaindian beste bat proposatzeko eztabaida<br />

izan da . 'Erkidego' izango litzateke proposamen berria, berau ere filologi<br />

argudioetan aldeko eta kontrakoak dituena .<br />

Arazoa bi mailatakoa da, hala ere . Batetik, inguruko hizkuntza handiek baino<br />

estandarizazio maila apalagoa daukagu oraindik . Erabaki asko hartzeko daude<br />

edo garbi hartu gabeak. Baina asko eta asko garbi hartuta ere bai . Arazoaren<br />

beste maila zera da, hartutako erabaki asko ere oso gutxi gizarteratuta<br />

daudela, eta askotan hizkuntzarekin lan egiten duten profesionalek ere ez<br />

dutela beren ezagutza behar den seriotasunez landu .<br />

Erabaki asko oso berriak dira eta uneotan ateratzen ari dira, eta hori bada<br />

lanketa urriaren arrazoi bat . Bestetik, profesionalen oinarri linguistikoa eta<br />

hizkuntza-zuzentasunarenganako jarrera ere kontuan hartu beharreko<br />

faktorea da . Kontua da zalantzak bi aurpegi dituela : erabaki gabeko eremuak<br />

batetik, eta erabakitakoaren hedapen eskasegia bestetik . <strong>Bi</strong>garren aurpegia,<br />

kapitulu honetakoa baino gehiago, aurreko kapitulukoa da, erro<br />

soziolingusitikoak dituena .<br />

6 .1 .3 . <strong>Bi</strong>tartekoen argudioa<br />

Aipatu ditugun Hizkuntza Zuzenari buruzko jardunaldien aurretxoan Argian<br />

azaldutako iritzietan, zalantza eremuetatik urrunago, antolamenduen eta<br />

bitartekoen ezintasuna aipatu zen hizkuntzaren zuzentasunaren etsiatzat .<br />

Administrazio, buletin, aldizkari ofizial eta abarrek bakoitzak bere erara<br />

inongo loturarik gabe jokatzen dutela ohartarazi zen .<br />

Sare problema argudiatzen du Jose Luis Lizundia Euskaltzaindikoak : "Udal<br />

batek Euskaltzaindiari deika jardungo du laguntza eske ; besteak, bere kontura<br />

euskaratuko dizu inguruko mendietako toponimia ; eta itzultzailerik ez duenak,<br />

bat kontratatu eta hari eskatuko dio. . ." (Argia, 1994) .<br />

Gotzon Egia Gipuzkoako Foru Diputaziokoak administrazio hizkeraren inguruko<br />

arazoak aipatzen ditu : "Hein handi batean erdarazko itzulpenak egiten dira eta<br />

ez dakizu askotan atzizki, morfologia edo sintaxiaren aldetik modu zuzenean<br />

ari zaren . Nori kontsultatu? Ez dago ezer, ez daukagu elkarrekin aritzeko<br />

leihatilarik" (Argia, 1994) . Euskaltzaindiaren arau, gomendio eta aholkuak<br />

eguneroko lan-jardunean euskaraz ari direnen hizkera-idazkeretara ez dira<br />

iristen askotan, administrazioetara adibidez .<br />

Honek guztiak bitartekoen gaira garamatza . Gure hizkuntzak dituen<br />

beharretarako ba ote dago bitartekorik aski akademian, administrazioan,


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 9 1<br />

koordinazioan . . .? Xabier Mendiguren Bereziartu itzultzaileak horrela<br />

borobiltzen du bere ikuspegia :<br />

"Azken urteotan euskal komunitatearen baitan egundoko iraultza ari<br />

da gertatzen gizarte osoaren ekimen eta ahaleginari esker, hor,<br />

baserri eta eliz giroko hizkuntza izatetik multimedia gizarte moderno<br />

eta garatu izateko beharrezko oinegitura atontzen ari da ziztu bizian .<br />

Baina beste edozein gizartetan gertatu den moldaera hori gurean<br />

hizkuntza bateratuz, kultur eta zientzi hizkuntza eginez eta<br />

normalkuntza soziolinguistikoa aldi berean lortuz ari gara burutzen<br />

eta lantalde aski murriztu batekin gainera" (Mendiguren, 1994) .<br />

Hutsune asko, lan eskega eta lantalde murritza . Prozesu honen erdian egiten<br />

du lan <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tzak, eta, beraz, egoera honi guzti honi lotuta<br />

agertzen dira gure <strong>kazetari</strong> hizkeraren lorpen eta ezintasunak ere .<br />

6 .1 .4 . Prosaren heldutasunaz<br />

Zalantza eta gabezien artean, <strong>euskarazko</strong> prosa ere heldu gabea dela aipatzen<br />

dute egile batzuek . Joxe Ramon Zubimendi eta Pello Esnal-ek Luis Villasanteren<br />

aipua egiten dute beren Idazkera-liburuan :<br />

"Behin baino gehiagotan esan dut prosa egiteko moldea oraindik<br />

normaldu barik eta helgabe, adin batera heldu gabe dugula, alegia,<br />

eta ez idazle zahar batzuengan aski zoritua ageri ez delako -zoritua,<br />

idazle haiek Ezinalde osoan onartzen zen esaldiak muntatzeko moldea,<br />

egokitzapen batzuekin, onartu ez zutelako- . Baina, gure artean maiz<br />

gertatu diren iraultzekin, erregebide horretatik saihestu egin ginen<br />

gero .( . . .) Horrek esan nahi du euskal literaturan badagoela, alde<br />

batetik estilo bat zeharo ahozko hizkuntzarena dena ; bestetik,<br />

hizkuntza idatziarena ; eta beste bat, nolabait esan, bien bitartekoa,<br />

tartekoa, alegia . Hizkuntza idatziarena, oraintsu esan dugun bezala, ez<br />

da bere adin betera heldu oraindik, besteak beste gure idazle<br />

zaharren tradizioa, gehiegizko purismo baten ondorioz, eten egin<br />

zelako" (Villasante aip . Zubimendi-Esnal, 1993 :170) .<br />

Garapen horren gabezian <strong>kazetari</strong> hizkeraren garapen historiko ahulak ere<br />

baduke zerikusirik. Aldi berean, prosaren heldutasun faltak <strong>kazetari</strong> hizkeran<br />

eragin zuzena du . Zubimendi eta Esnalek (1993 :170) ondorio hauek ateratzen<br />

dituzte :<br />

- Ahozko euskaratik euskara idatzirako bidea, oro har, ez dagoela erabat egina .<br />

- <strong>Bi</strong>de horretan dauden zenbait behaztopagarri gainditu gabe daudela .<br />

- Idazle bakoitza bere gisa ari dela bidegintzan .<br />

- Honek guztiak itzulpengintzan ere eragina duela .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 9 2<br />

Laurak ere <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> eragiten dioten ondorioak dira . Gai honek<br />

<strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> hizkuntzaren giltzarrietako bat ukitzen du . <strong>Bi</strong> egileon<br />

iritziz (1993 :171-176) euskal joskeran dago <strong>kazetari</strong>tzako euskararen giltza .<br />

Eta bide horretan bi korapilo aurkitzen ditu <strong>euskarazko</strong> prosak . Bata,<br />

<strong>euskarazko</strong> esaldien atzera-karga . Auzo erdarek ez bezala, euskarak atzean<br />

eramaten du sarritan mezuaren lotura elementua . Horrek esaldi luzeetan<br />

arazoak sortzen ditu . Ulermenari oztopoa jartzen dio . Askotan, esaldi luzeetan,<br />

sujetua eta berari dagokion aditza oso urrun gelditzen dira 27 .<br />

Erdarazko esaldi-kateak euskaraz esatean sortzen dira arazoak . Erdaraz (gure<br />

erdara nagusietan, adibidez) emandako esaldi-kate luzeak itzultzerakoan<br />

arazoak ditu euskarak .<br />

Egileek aitortzen dute ez dela esaldi-arazoa bakarrik . Joera berbera du<br />

euskarak hitzetan eta hitz-kateetan, deklinatzearen ondorioz . Bestalde,<br />

esaldiaren barneko pausaldiak adierazterakoan ere bateratasunik eta irizpide<br />

argirik eza euskal prosaren gordintasunaren beste erakusle bat da Joxe Ramon<br />

Zubimendi eta Pello Esnalentzat .<br />

Euskal joskeran sakondu beharra dago, landu eta irtenbideak bilatu beharra .<br />

Korapiloak askatu beharra .<br />

6 .2 . Erdarek lexikoan duten eragina<br />

6 .2 .1 . Hizkuntza arrotzen eragina<br />

Euskaldunon Egunkariaren Estilo Liburuak Suediako 'Svenska Dagbladet'<br />

egunkariaren arau nagusia aipatzen du : "Argi idatzi, labur idatzi, suedieraz<br />

idatzi" . Azken agindu horren esanahia, bere nabarmentasunean ironiko<br />

samarra da . Asko esan nahi du ordea, eta, batez ere, beste hizkuntzen eragin<br />

gehiegizkotik babestu nahia agertzen du . Euskaldunon Egunkariaren Estilo<br />

Liburuak zera gaineratzen du :<br />

"Argitasuna eta laburtasuna <strong>kazetari</strong>aren dohain nagusiak ditugu,<br />

estiloaren gidariak . Euskaraz idaztea berriz, ez dago hain argi zer ote<br />

den, gure hizkuntzaren egoera berezia dela eta" (1992 :7) .<br />

27 Berek jartzen duten adibidearen zati bat hartuko dugu :<br />

eta inbasoreek egoera bera mantentzeko bortxaketa fisikoan eta<br />

ideologikoan, arrazakeria aberegarrian, iraganaren mistifikazioan, beste<br />

kultuekiko arbuioan eta, azken finean, beste gizarte ezberdinen<br />

funtzionamendua ulertzeko gaitasun-ezean oinarritutako sistema<br />

konpultsibo konplexu bat eratu zutelako ;"<br />

Esaldi honetan, inbasoreek hitzak osatzen duen sujetua eta eratu<br />

zutelako aditza oso urrun gelditzen dira . Adibide moduan, gaztelerak "los<br />

inbasores crearon . . . ." emanez bertan lotuko zituzten sujetu-aditzak eta<br />

ondoren esaldiaren katea luzatu . Ulermenerako askoz errazago .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 9 3<br />

Beste behin egoera bereziaren kontuarekin egin dugu topo. Inguruko erderen<br />

eragin handian datza gure egoeraren beste berezitasun bat . Eragin honek mila<br />

aurpegi ditu, hemen xehetu behar ez ditugunak .<br />

Adierazgarria da ikustea hizkuntza finkatuagoetan ere, <strong>kazetari</strong>tza kezka iturri<br />

bihurtzen dela beste hizkuntzen eraginaren gaian . Frantsesa eta gaztelera<br />

bezalako hizkuntzetan, ingelesaren eragin gehiegizkoari buruzko kexa asko<br />

<strong>kazetari</strong>tzan zentratzen dira . Izan ere, zeregin informatiboan nazioarteko mota<br />

guztietako gertaerak jorratzen dira : politikoak, kiroletakoak, sozialak,<br />

zientifikoak . . . Bai gertakariak eta bai informazioaren ekoizleak edo iturriak<br />

nazioartekoak direnez, <strong>kazetari</strong>tza atzerriko hizkuntza-baliabideen sarrera<br />

pribilegiatu bihurtzen da . Batzuetan mailegu moduan sartzen dira hitzak,<br />

moldaturik . Bestetan kalko hutsez . Gehienbat termino tekniko eta bereziak<br />

beren horretan jasotzen dira, baita jerga hitzak ere askotan .<br />

Núñez Ladevéze-k kezka bereziarekin aipatzen du gaia, izurri hitza<br />

erabiltzeraino :<br />

"Los más frecuentes son los anglicismos que, en forma de calco,<br />

introducen nuevos significados . Tanto en la jerga periodística<br />

internacional como en la difusión de tecnicismos, especialmente<br />

económicos, el anglicismo se ha convertido en una plaga . En los<br />

anuncios publicitarios es dominante" (Núñez,1991a :143) .<br />

Zenbait estatutan, Frantzian kasu, Ladevéze-k 'izurri' deitzen dion horren<br />

kontra lege mailan ere erreakzionatu da, erabilera linguistikoa arautu nahian .<br />

Mutur horretaraino joan barik, gazteleraz arduratzen diren akademiko eta<br />

irakasleek ere bizirik daukate kezka hori, batez ere, esan dugun moduan,<br />

<strong>kazetari</strong>tzari begira . Jakina, bereiztu egiten dira funtzio berria betetzen duen<br />

maileguzko hitza eta betetzen ez duena edota hizkuntza propioko hitz batek<br />

egoki betetzen duen lekua ordezkatzen duen hitz arrotza . Berrikuntza<br />

hizkuntzaren aldaketarako mekanismoa eta bere bizitzaren oinarria dela<br />

aitorturik ere, hainbat berrikuntza oker inolako galbaherik gabe alferkeriaz<br />

onestea aurpegiratzen diote <strong>kazetari</strong>ari .<br />

Hau guztia euskararen kasura ekartzen hasiz gero, arazoa zenbat biderkatuko<br />

litzatekeen esaten hastea ez da gure helburua . Bego behintzat aipatua gai<br />

honetan <strong>kazetari</strong>tzak duen garrantzia, arrisku eta zeregin berezia, lexikoari<br />

buruz mintzatzean gehiago sakonduko dugulakoan .<br />

6 .2 .2 . Sentsibilitate ezberdinak<br />

Nolanahi ere, beste hizkuntzen eraginari eta <strong>kazetari</strong>aren hizkuntz erabilerari<br />

dagokionean sentsibilitate bat baino gehiago nabari da . Kazetarien joerak<br />

justifikatzeko jarreratik zera argudia daiteke, hizkuntza izate bizi bat dela .<br />

Bere bizitasunean, gorabehera eta aldaketak dituela bere erabiltzaileen<br />

aniztasunaren bidez, eta <strong>kazetari</strong>ei askotan egozten zaizkien 'akats' edo<br />

'gehiegikeriak' erabilera anitz horren erakusgarri besterik ez direla . Ikuspegi


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 9 4<br />

honen arabera, 'akats' eta 'gehiegikeria' hauek hizkuntzaren bilakaera erreala<br />

gutxiesten duen ikuspegi akademiko garbizaletik gaitzesten dira . Modu<br />

honetako jarreraren erakusgarri da Madrilgo EL PAIS egunkariak <strong>kazetari</strong>en<br />

hizkuntz erabilera libreagoa defendatuz ateratako editoriala (1985) .<br />

Núñez Ladevéze-ren ustez, <strong>kazetari</strong> askok hizkuntzaren jabetzat dute beren<br />

burua eta hizkuntz aldaketaren dinamismoa akatsarekin, kapritxoarekin eta<br />

ezjakintasunarekin nahasten dute . Ez dute bereizten hizkuntzaren erabilera<br />

sortzailea eta hondatzailea (Núñez, 1991a :345) . Hernandoren ustez, hizkuntzak<br />

gainditu egiten du hiztuna edo idazlea, eta izate bizi eta historiko baten<br />

gainean ari dena bezala ibili behar da hizkuntzarekin lanean ari garenean .<br />

Hiztunaren gainetik eta beronengandik aparte ere hizkuntzak badu bere izate<br />

eta karga propioa (Hernando, 1990 :13) .<br />

Ez da ordea guztia <strong>kazetari</strong> eta akademiko edo irakasleen arteko ikamika .<br />

Askotan <strong>kazetari</strong>ak eskatu egiten du hizkuntza lantzen eta arautzen ari<br />

direnen laguntza . Kexu ere izaten dira askotan, berrikuntza teknikoek hitz eta<br />

molde berriak eskatzen dituzten garai honetan behar adinako laguntza eta<br />

behar adinako azkartasunarekin jasotzen ez dutelako . Bestetzutan, eta Oriol<br />

Camps i Giralt-ek dioenez Catalunian gertatu den moduan, <strong>kazetari</strong>en<br />

ingurutik araudian zenbait aldaketa eskatu izan dira, "hizkuntza biziaren eta<br />

gramatika-arauen arteko kontraesanak handitxoak diren atal horietan"<br />

(Camps i Giralt, 1991 :62) .<br />

Kontua da, gero Estilo Liburuen inguruko kapituluan zehatzago ikusiko<br />

dugunez, <strong>kazetari</strong> hizkerak erabakiak behar dituela, erabaki zehatzen gainean<br />

egin behar duela lan . EFE Agentziako esku-liburuak dioen legez, hizkuntz<br />

gaietan erabakiaren batasuna garrantzitsuagoa da erabakiaren egokitasuna<br />

baino. Hobe da erabaki txar bat, hainbat irtenbide onen arteko<br />

zehazkabetasuna baino .<br />

6 .2 .3 . Lexikoa, arazo iturri<br />

Gaztelerazko <strong>kazetari</strong>tzan aipatu ditugun sentsibilitateak, beste hizkuntzen<br />

eraginak eta abarrek lexikoan dute beren isladarik nabarmenena . Euskararen<br />

kasuan, aspektu gehienetan beste hizkuntzen eraginaren arazo horiek<br />

sakonagoak izanik ere, <strong>kazetari</strong> hizkerako lexikoaren gaia bereziki zaila eta<br />

mamitsua da .<br />

Alde batetik, <strong>kazetari</strong>tzak hedatzen dituen gai anitzetako terminologiaren<br />

lanketaren arazoarekin egiten dugu topo . Baita hainbat mailatako lexikoaren<br />

finkatze faltarekin ere . Euskaldunon Egunkariaren Estilo Liburuaren sarreran<br />

esaten denez, "izenak izana" dio esaera zaharrak, baina gure artean maiz aski<br />

zer-izan batentzat hiruzpalau izen ditugu, eta bakar bat ere ez denok onartua<br />

eta erabilia . Nola esan : 'sekuritate soziala', 'segurtasun soziala', 'gizarte<br />

segurantza' . .. Horrelako mila daude, Estilo Liburu honen egileek sarreran<br />

aitortzen dutenez (1992 :7) . Horrez gainera, inguruko erdaren, eta batez ere<br />

gaztelaniaren eraginaren arazoa pisu handikoa da lexikoari dagokionean .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 9 5<br />

6 .2 .4 . Sarasolaren oharra<br />

Lexikoari dagokionean erdaren eta batez ere gazteleraren eraginari buruzko<br />

kezkaren adierazgarri ona eta aldi berean erreferentzia garrantzitsua da Ibon<br />

Sarasolak 1990eko maiatzeko Euskal Kazetarien jardunaldietan aurkeztutako<br />

ponentzia . Hainbat puntu aipagarri planteatzen ditu Sarasolak ponentzia<br />

honetan (1991 :73 eta h .) . Laburbilduta :<br />

- Hizkuntzarekiko ikuspegi idealista baztertzen du hasteko, 'zaharra' ez da<br />

nahitaez 'berria' baino hobea, ezta hainbat urtez gurea bezalako egoera batean<br />

dagoen hizkuntza batentzat ere . Ez dago erdararen eraginaren aurka, ez<br />

gramatikan, ez hiztegian, baina eragin horrek baldintza batzuk betetzen dituen<br />

bitartean : aldaketa Ipar eta Hegoaldeko literatur tradizioetan erabat edo ia<br />

erabat finkaturik edo nagusi agertzen denean, edo bestela, aldaketak literatur<br />

hizkuntzari onuraren bat dakarkionean .<br />

- Erdarakadarik larrienak, eta, batez ere, arriskutsuenak, esapide eta hitz<br />

mailan egiten direnak iruditzen zaizkio, hiztun arruntak errazago atzematen<br />

dituelako sintaxi mailakoak baino . Eta esapide eta hitz mailakoak,<br />

hizkuntzaren itxurari eta formari eragiten dietenez, hizkuntzarekiko<br />

atxikimenduaren aldetik eragingarriagoak direlako gehienetan .<br />

- Hizkuntza kultura berezi baten adierazbide da . Hainbat alorretako adigai edo<br />

nozio egiturak ez dira nazioartekoak, hau da, ez dira lurralde guztietan<br />

bereizkuntza berak eta era berean egiten . Beretsuak egiten direnean ere,<br />

hizkuntza bakoitzak era arras diferenteetan egituratzen ditu bereizkuntzok<br />

hiztegi mailan .<br />

- Gaur egun Hegoaldean eratzen ari den lexiko berria, ez erabat, baina bai<br />

neurri handi batean, espainolaren erasoaren isla da : espainolaren ikuspuntutik<br />

egina dago, espainolarenak soilik diren baliabideak erabiliz, espainolak soilik<br />

egiten dituen bereizkuntzei atxikia eta espainola den sentiberatasun batek<br />

gidaturik .<br />

- Lexiko berri horren arrakastak (Hegoaldean) neurri handi batean<br />

espainolaren erasoan du oinarria . Espainolezkoen antzekoak direnak izan dira<br />

gure artean arrakasta gehien lortu dutenak . Gainera, ez espainolezkoak huts<br />

hutsik direnak, baizik eta espainolezko hitzak euskal ikutuez makilatuta<br />

plazaratu direnak . Adibide moduan jartzen ditu 'asanblada', 'grapagailu',<br />

'planteiatu' , 'moneta' edo 'portzentaia' . Garbizaleak gara itxuraz baina<br />

espainolaren erasoari aurre egin gabe, geure buruak engainatuz 'euskal itxura'<br />

horrekin . Hitzon arrakasta, azken buruan, espainolaren erasoaren arrakasta<br />

da .<br />

- Honek nazio-hizkuntzaren duintasuna deusezta diezaguke . Espainolaren<br />

erasoari amor emateak, espainolaren hitzak ez ezik haren hitz-bereizkuntzak,<br />

esapide-ereduak eta lexiko-ikuspegiak onartzeak, espainolaren kultur<br />

kolonizazioa onartzen dugula esan nahi du, hitz eta esapide sare berezko eta<br />

beregain bat osatzeko gauza ez garela onartzen dugula .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 96<br />

- Gainera, Ipar eta Hegoaldearen arteko bereizketa eta elkar ulertu ezina<br />

izugarri areago dezake . Adibide moduan, 'oposaketa', 'magisteritza' edo<br />

'karteldegia' ezin ditu Iparraldeko batek ulertu, ez hitza ulertzen ez duelako,<br />

adigaia edo kontzeptua ulertzen ez duelako baizik, Espainiako hitzbereizkuntzak<br />

direlako. Dilema baten aurrean gaude : edo hitzak eratzeko<br />

sistema aldatzen da Hegoaldean, edo euskaldunen hizkuntz eta kultur<br />

batasunari uko egiten diogula aitortu behar dugu .<br />

- Kazetagintzaren alorrean batez ere hain garrantzizkoa den hizkuntzaren<br />

bizitasunaren aldetik <strong>begiratu</strong>z, gure artean bizia gaztelania da . Adibidez<br />

'txanponjale' hegoaldekoentzat da bizia, baina iparraldekoentzat bitxikeria<br />

besterik ez da, guretzat 'lapur besobakarra' bitxikeria den bezalaxe, arrazoi<br />

beragatik. Kontua benetan larria da, zeren euskara batua, hogeita bost urtetan<br />

ez baita gauza izan bizitasun beregain bat sortzeko : edo gaztelaniara edo<br />

euskalki-forma eta txokokerietara jo behar izan du gehienetan hizkera bizi<br />

samar bat eratzeko .<br />

- Espainolaren erasoa neurri handi batean gainditzeko bideak baditugu . Gaizki<br />

eratutako hitzei buruz hainbatek duen jarrera eta gaztelaniaren soluzioekiko<br />

agertzen dugun lilura askotan oharkabea aztertzen baditugu, eta Europako<br />

beste hizkuntzek aurkitu dituzten aterabideak aztertzen eta gure beharretara<br />

egokitzen baditugu, arazoa aski konpondua legoke .<br />

- Gure literatur tradiziokoak ez direlako, eta espainolez eta frantsesez<br />

ezberdinak direlako, Euskal Herria bitan zatitzen duten hitz eta esapideak dira<br />

gaur egun dugun arazorik larriena . Horrelakoak berehala baztertu behar<br />

genituzke, zerrendak egin eta Ipar eta Hegoaldean onargarri diren oradainak<br />

aurkitu . Zerrenda hori, hizka ez ezik adieraka eta batez ere esapideka egin<br />

behar litzateke . Gainerakoan, hitz arrotzak <strong>euskarazko</strong> kiderik ez eta ongi<br />

aztertu den premia dela medio bakarrik guregana daitezke .<br />

6 .3 . Terminologiaren tokia<br />

<strong>Kazetaritza</strong>k hedatu behar dituen mezu eta edukiek halabehar bat dakarte<br />

eurekin : termino anitz erabili beharra . Nazioartean, zientzian, gizarte mailan,<br />

medikuntzan, politikan, kirolean, industrian eta beste mila arlotan sortzen<br />

diren albisteak hedatu behar ditu <strong>kazetari</strong>tzak . Horretarako, ezinbestean,<br />

albiste horiek dakartzaten terminoekin jokatu behar du <strong>kazetari</strong>ak . Termino<br />

horiekin jokatu, eta aldi berean entzulego anizkoi eta zabalari ulergarri gerta<br />

dakion saiatu . Eskaparate zabala da <strong>kazetari</strong> hizkera .<br />

Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundeak atera duen "Hizkera argiaren<br />

bidetik" liburuak honela sailkatzen ditu espezialitate hizkerak, abstrakziomailaren<br />

arabera (1994 :4) :<br />

- Lanbide hizkera<br />

- Hizkera teknikoa


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 9 7<br />

- Zientzi hizkera<br />

- Sinbolo hizkera .<br />

Askotan ez da erraza izaten espezialetate hizkera bat sailkapen honetan zehatz<br />

kokatzea. Hizkera hauen ezaugarri nagusia zera da, hiztun espezializatuek<br />

erabiltzen eta hezurmamitzen dituztela beren premien arabera .<br />

Kazetari hizkera bitartekari da hizkera tekniko-berezien eta hizkera<br />

arruntaren artean . <strong>Bi</strong>tartekaritza hori biziki garrantsitsua da alde guztientzat .<br />

Zientziarentzat batetik, bere jarduna eta terminologia gizarteratzeko era<br />

nagusia delako . Hizkuntzarentzat ere bai, era horretan gaurkotzen eta<br />

aberasten delako . Eta <strong>kazetari</strong>tzarentzat azkenik, era horretan bakarrik lor<br />

dezakeelako bere zeregina ondo betetzea .<br />

6 .3 .1 . Terminoak eta <strong>kazetari</strong>tza<br />

Terminologiaren zeregina garrantzitsua da gurea bezalako garapen teknikoa<br />

daukaten gizarteetan . Normaltze bidean edo normaltze guran dauden<br />

hizkuntzetan hizkuntza finkatzeko elementu garrantzitsua da, nolanahiko<br />

neologia kontrolatuz eta hizkuntz inperialismoari galga jarriz . Terminoek arlo<br />

konkretu bateko kontzeptuak zehazten dituzte, eta arlo horretako hizkera<br />

bereziak egiten duen erabilerak mugatzen du terminoa . Gure gizarte<br />

konplexua osatzen duten arlo hauetan ideiak elkartrukatzeko eta komunikazio<br />

eraginkorra ziurtatzeko, kontzeptu eta izendapenak estandarizatu egin behar<br />

dira .<br />

Kontua da, ordea, terminoen zeregina ez dela arlo horietako pertsonen arteko<br />

harremanetara mugatzen . Arlo horietako aurkikuntzak, arazoak, gaiak, albiste<br />

bihurtzen dira batzuetan . Neurri batean gizarteratu egiten dira arlo<br />

berezietako edukiok, eta haiekin, terminoak . Terminoen eta <strong>kazetari</strong>tzaren<br />

arteko harremanetan zehaztapen batzuk egin beharra dago, hala ere .<br />

Alde batetik, <strong>kazetari</strong> testuak ez du zehaztasun eta zuzentasun terminologikoa<br />

galdu behar, modu horretako gai bat gizarteratzen ari denean . Baina, aldi<br />

berean, hedatu nahi dena eta hedatu ahal dena kontuan izan behar du . Eta<br />

berau azaltzeko espresio gaitasuna landu behar du .<br />

Hemen, komenigarria da hitzaren muina eta periferiaren arteko bereizketa<br />

egitea . Oro har, <strong>kazetari</strong>tza informatiboan erabilitako hitz teknikoen muina<br />

argitu behar da, eta ez hainbeste periferia . Muin hori zein den testuinguruak<br />

ematen du . Adibidez, lehertutako taberna batean 5 kilo amonalez osatutako<br />

lehergailua zegoela badiogu, amonal hitza lehenbiziko aldiz erabiliz, nahikoa<br />

izango da berau indar handiko lehergailua dela argitzea . Hori da testuinguru<br />

honetan kontzeptuaren muina, hori da albistearen hartzaileak jakin behar<br />

duen guztia albistea ulertzeko, gertatutakoaren esanahia eta garrantzia<br />

jasotzeko . Ikuspegi polizial edo zientifiko batetik, akaso amonalaren<br />

konposaketa kimikoa, osaketa-prozesua eta jatorria ere garrantzitsua da . Baina<br />

hartzailegoak ez du hartu beharrik kontzeptuari bere jakintza arlo berezian<br />

datxekion guztia .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 9 8<br />

6 .3 .2 . Terminoen gizarteratze maila<br />

Euskararen kasura etorriz, alde batetik, esan beharra dago azken urteetan lan<br />

handia egin dela <strong>euskarazko</strong> hiztegigintzan eta terminologian . Hizkuntzaren<br />

egoera berezia eta lan hauen abiapuntua ez da ahaztu behar, hala ere . Andoni<br />

Sagarnak 1989an aipatzen zuen moduan, euskara ez dagoenez egoera<br />

normalean, hainbat erabil-eremutako hitzen faltan baizik, ez da harritzekoa<br />

euskal hiztegiak berezi samarrak izatea . Normalean hiztegiak edo<br />

arauemaileak edo erabileraren deskribatzaileak izaten badira, <strong>euskarazko</strong>en<br />

kasuan, ez dira erabat deskribatzaile hutsak izan, ezta erabat arauemaileak<br />

ere . Proposamen hiztegiak direla aipatzen du Sagarnak, eta nahikundehiztegiak<br />

ere askotan izaten direla uste du (Sagarna,1989 :214) .<br />

Hiztegigintzan pausoak eman dira . <strong>Jakintza</strong> eta teknika ezberdinetako<br />

<strong>euskarazko</strong> terminologiak ere garapen aipagarria izan du . Horren lekuko<br />

gertuenetakoa dugu aipatu berri dugun Andoni Sagarna . Terminologia<br />

espezifikoen alorrean, UZEIk landutako hiztegien ekarpena oso garrantzitsua<br />

da. Hala aitortzen du, adibidez, Patxi Petrirena Euskaldunon Egunkaria-ko<br />

Hizkuntz Arduradunak (1994 : 39) . Baina lan horrek aurkezten dituen zailtasun<br />

eta arazoak alde batera utzita, <strong>kazetari</strong> hizkeraren ikuspegitik beste aspektu<br />

bat interesatzen zaigu . Hiztegigintza eta terminogintza maila egoki batean<br />

landuta bagenu ere, beste galdera bati erantzun beharko genioke : ze<br />

gizarteratze maila daukate hitzok?<br />

<strong>Jakintza</strong> eta teknika ezberdinetatik albisteak sortzen dituzten aktoreek<br />

gehienbat ez dute <strong>euskarazko</strong> terminologia erabiltzen (hau landua egon nahiz<br />

ez), mota horretako albisteen iturriak beste hizkuntzetan datoz, <strong>kazetari</strong>ek ere,<br />

gehienera, itzulpen-lana egin behar dute, eta azkenik hartzailego zabalaren<br />

zati handi batek beste hizkuntzetan dauka landua gai horietako iniziaziozko<br />

terminologia .<br />

Testuinguru horretan, bitartekaritzari nahiko lan zaila geratzen zaio .<br />

Kazetariak, sortu berria den eta berak gutxi ezagutzen duen <strong>euskarazko</strong><br />

terminologia erabiltzeaz aparte, komunikazioaz gain pedagogia egin behar du,<br />

terminook gizarteratzen hastekotan . Oro har neurri batean hizkuntza guztietan<br />

agertzen den zailtasuna da, baina <strong>euskarazko</strong> terminologiaren egoera bereziak<br />

areagotu egiten du zailtasun hori .<br />

6 .4 . Estandarrerako deia<br />

Ingurune linguistikoa arakatzen ari ginelarik EFE agentziaren aipu bat eman<br />

dugu : hobe da erabaki bakar bat, nahiz eta txarra izan, bi-hiru erabaki on<br />

ezberdinen arteko zehazkabetasuna baino . Estandartzeko deia da .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 9 9<br />

Estandartzea sinplifikazio ekintza da, aniztasuna mugatzeko ekintza,<br />

posibilitate anitzen arteko hautaketa . Sinplifikazio ekintza hau sortzailea da<br />

aldi berean, komunikazioa errazten duelako . Aldebatekoa izan gabe, ahalik eta<br />

adostuena izan behar du eta, jakina, gaian autoritatea dutenek erabaki behar<br />

badute ere, normalizazioaren zentzua bere hedakuntzan eta aplikazioan datza .<br />

Euskararen kasuari begira, ez ditugu estandartze guztiak zaku berean sartu<br />

nahi. Estandartze orokorra eta oinarrizkoa euskara batuaren sorrera eta<br />

garapena da, eta hori hor dago, bere lorpen eta hutsuneekin. Beste maila<br />

bateko estandartzeak ere aipatu behar dira, ordea. Hainbat hizkuntza maila<br />

eta erabilerak ere beren baitako estandartzeak eskatzen dituzte . Eta hauen<br />

artean sartzen da <strong>kazetari</strong> hizkera ere . Jakina, estandartze maila batek<br />

oinarrizko estandartzeari egiten dio erreferentzia, eta honi lotua dago . Maila<br />

hauek elkarri eragiten ari dira, bai lorpenetan eta bai gabezietan ere .<br />

6 .4 .1 . Hizkuntza batzeko prozesuak<br />

Estandar batu bat izatea lortu duten munduko hizkuntzak erritmo eta<br />

zirkunstantzia ezberdinetan iritsi dira egoera horretara . Neurri handi batean<br />

arrazoi estralinguistikoak dira hizkelki bat besteen gainetik jartzen dutenak .<br />

Hau gertatu ondoren, botere politikoak hizkuntza batzeko joera hartzen du, eta<br />

gizarte modernoaren beharrek ere horretara jotzen dute 2 8 .<br />

Hizkuntza batzuek, hainbat arrazoirengatik, beste batzuek baino bilakaera<br />

zailagoa izan dute estandar batu bat sortzeko orduan . Batasun goiztiar samarra<br />

izan duten hizkuntzetan, lehendik batu samartuta zegoena finkatzen lagundu<br />

du zenbait elementuk: literaturak lehenik, hezkuntzak gero eta hedabideek<br />

orainago . Beste batzuetan, aurretik batasun irizpiderik ezean, literaturaren edo<br />

liburu bakar baten eragina oso garrantzitsua izan da estandarrerako bidean,<br />

Alemanian kasu . Oraindik ere beranduago ibili direnentzat, hezkuntzaren eta<br />

hedabideen eragina garrantzizkoa izan da . Eta hainbatetan, oraindik<br />

erabakiorra izaten ari da bide horretan .<br />

Geurearekin konparatuz bereziki berantiarra izan ez bada ere, italieraren<br />

kasua ez da batasun goiztiarretakoa izan . Italieraren kasuan, hedabideen<br />

hizkuntza eztabaidatuagoa izan da adibidez gazteleraren kasuan baino, bere<br />

28 Oso modu orokorrean esanda, komunitate batek botere politiko eta<br />

ekonomikoa lortu duenean bere ingurune linguistikoko beste komunitateen<br />

gainean, askotan bere hizkelkia eredu bihurtu izan da . Idazleek nagusiki<br />

berau erabiltzean, idatzizko forman finkatua gelditzen da eta ondorengo<br />

gramatikagintzarekin hizkuntza nazional (estatal, zehatzago esanda<br />

gehienetan) bihurtzen da . Horrelatsu izan da bateratze nahiko goiztiarra<br />

izan duten kasuetan . Adibidez, Espainiako erdi aldeko hizkelkiarekin, edo<br />

Inglaterrako hegoaldekoarekin edo Mosku-ko errusierarekin . Ondoren,<br />

hizkuntzaren arauketa ezartzean, hezkuntza orokortzean eta hedabideen<br />

eraginarekin, bateratzea erraztuz eta finkatuz doa .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 00<br />

batasun berezia dela medio eztabaida eta zalantza gehiago baitago Italian<br />

estandarrak hartu behar duen bideaz 29 .<br />

Nazio mailako hizkuntza batuaren eta <strong>kazetari</strong> hizkeraren arteko loturari<br />

garrantzi handiagoa ematen diote batasun berantiar samarra eta eztabaidatua<br />

izan duten hizkuntzetan, italieraren kasuan adibidez . Hedabideetako<br />

hizkuntzak, onerako eta txarrerako, eragin egiten dio kaleko erabilera<br />

arruntari ere. Eta baturanzko bidea arazoz josita dagoen hizkuntzatan, <strong>kazetari</strong><br />

hizkera desio eta kezka iturri bihurtzen da .<br />

6 .4 .2 . Batua eta hizkera estandartuak<br />

Nazio mailarako hizkuntza batua sortzeak baditu bere eskakizun, bide eta<br />

arazoak. Estandarra inorena ez den baina denontzat jarri den hizkuntz aldaera<br />

supradialektala da, hizkelki aldaerez gaindikoa, hizkuntza bereko hiztun<br />

guztiek elkar ulertzeko moldatua . Aldaera estandarra espezialitateetako<br />

hizkeren oinarria da . Kontuan hartu behar da, gure kasuan areago, estandar<br />

batu hori eginez-eginez doan hizkuntz aldaera dela .<br />

Baina hau piska bat albo batera utziz, zentra gaitezen <strong>kazetari</strong> hizkeran .<br />

Kazetari hizkerak ere baditu bere eskakizun propioak . Lehenik nazio mailako<br />

hizkuntza batu baten erreferentzia eta arauak behar ditu . Gero, lexikoaren eta<br />

hainbat arlotako terminologiaren erreferentzia garbiak ere behar ditu . On zaio<br />

<strong>kazetari</strong>-tradizioa ezagutu eta bertan garatutako erabilera, esamolde eta<br />

hizkera moduetatik edatea ere . Ikusentzuteko jardunerako ahoskera eta<br />

azentu mailako eredua ere behar du .<br />

Hauetatik guztietatik ze erreferentzia garbi eskaintzen dio euskararen egoerak<br />

gure <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong>?<br />

Euskara batuak bi hamarkada luzetako bidea egin du eta argi dago bere<br />

arrastoan bidea egin duela <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> hizkerak . Hala ere, bere<br />

zereginak eskatzen dizkion hainbat mailatako erreferentzia estandarren faltan<br />

egon da neurri batean gure <strong>kazetari</strong> hizkera . Igone Etxebarria Euskal<br />

Telebistako euskara-arduradunaren kezka jar liteke adibide moduan :<br />

"Euskal Telebistak hasiera-hasieratik euskara batuaren aldeko jarrera<br />

hartu zuen eta nahiko normala dirudi Euskal Herri osora zabaldu nahi<br />

29 Horren adibide izan daiteke De Mauro eta Garelliren arteko eztabaida<br />

(Hernando,1991 :79) . De Maurok hizkuntzaren batasunean eragin<br />

onuragarri handia aitortzen die italieraz lan egiten duten hedabideei,<br />

idatzizko zein ikusentzutekoei, eta hau demokraziaren aldeko zeregin<br />

garrantzitsutzat jotzen du . Garellik, hedabideek estandartzeen izan duten<br />

garrantzia aitorturik, ez du horrelako baikortasunik adierazten .<br />

Desastretzat jotzen du hedabideek lortutako batasun eredua, artifizialki<br />

inposaketa politikoz lortutako hizkuntza arrunta delako . Garelliren ustez<br />

osagarri administratiboak (piamonteko burokrazia, zerbitzu militarra) izan<br />

dira historian zehar italiera arrunt amankomun horren gidariak, eta<br />

hedabideek eskema hori errepikatu besterik ez dute egin . Hau da, batu<br />

baino gehiago, lotura sozialik gabeko hizkuntza artifiziala ezarri dute .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 10 1<br />

duela kontutan hartuta. Dena den batuta dagoena batu barik dagoena<br />

baino askoz gutxiago da, beraz zalantza hor sortzen da : batu barik<br />

dagoenetik zer da telebistan onartzeko modukoa eta zer ez?"<br />

(Etxebarria, 1994c :59)<br />

Pello Salaburuk 1984an gogorarazten du (1984a) Euskaltzaindiak emandako<br />

arauak euskara idatzirako onartu direla eta, gainera, arau horiek ez direla<br />

hainbeste : ortografia, deklinabideko formak, aditz laguntzailea eta sintetikoa<br />

(zuka formetan) eta, azkenik, hiztegiaz zenbait ohar . Euskara batua deituriko<br />

'mamu' hori morfologiako gorabeheretan geratzen dela adierazten du 30 .<br />

Euskaltzaindiak geroztik hartu dituen erabaki garrantzitsuak gorabehera,<br />

<strong>kazetari</strong> hizkeraren eta batuari buruzko Euskaltziandiaren erabakien arteko<br />

harremanaren izaera bere horretan datza : <strong>kazetari</strong> hizkerak arau eta<br />

erreferentzia moduan izan behar ditu batuari buruzko erabakiak oro, baina<br />

urrunago joan behar du bere hainbat mailatako estandartzeen bila. Euskara<br />

batua eta <strong>kazetari</strong> hizkera estandartua ez dira gauza berbera .<br />

Espezialitateetako hizkerekin ere berdintsu gertatzen da . Espezialitateetako<br />

hizkerek finkatuz doan estandarrean dute oinarria . Zientzia edo tekniketako<br />

hizkerak, adibidez, estandarretik abiatuta eraikitzen dira, hitz eta esapide<br />

bereziak bereganatuz (IVAP, 1994 :4) . Horrek ez du esan nahi batu<br />

supradialektal baten oinarriak ezarririk izateak automatikoki<br />

espezialitateetako hizkerak garatzen dituenik . Horiek bigarren mailako<br />

garapenak dira, bigarren mailako estandartzeak. Jakina, eraginaren norabidea<br />

ez da zentzu bakarrekoa . Batu supradialektalaren oinarriak beharrezkoak dira<br />

beste hizkera bereziak estandartzeko. Aldi berean, hizkera horien garapenak<br />

aurrera eragiten diote batu supradialektalari .<br />

6 .5 . Ebakera eta azentua, adibide<br />

Kazetari hizkerak behar dituen mila eratako erreferentzia estandarren adibide<br />

moduan ahoskeraren eta azentuaren gaiak aipa daitezke . 5 .2 . atalean aipatu<br />

dugun 1984ko artikulu gurutzaketa hartan Joxe Lizarraldek dio euskara<br />

mintzatuan arazo bereziak eta espezifikoak planteatzen direla, euskara<br />

idatzian ez bezalakoak, eta alderantziz . Fonetikaren mundu osoa kontuan<br />

hartu behar dela aipatzen du, eta euskara mintzatuan oso inportanteak direla<br />

ebakera edo ahoskera eta horrekin batera doazen doinua, erritmoa, azentua,<br />

etab .<br />

Egoera berezi samar bat sortzen da gai honetan, beste askotan bezala .<br />

Hedabideek behar dute ebakera edo azentu eredu bat . Behar dute, eta, 'de<br />

facto', egin egiten dute, ondo edo gaizki, bateratua edo sakabanatua,<br />

30 Garai bereko beste artikulu batean gaineratzen du Salaburuk<br />

(1984b), euskara batuaren arau urri horiek zainduko balituzte gure<br />

komunikabideek, hain beharrezko dugun funtzio didaktikoa ere beteko<br />

luketela bide batez eta hizkuntzaren normalizazioari mesede egingo<br />

lioketela .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 0 2<br />

irizpideduna edo irizpidegabea . Egin egiten dute, ahoskatu gabe eta azentu<br />

gabe ezin mintza daitekeenez 31 .<br />

6 .5 .1 . Noraezetik gomendioetara<br />

Azentuaren gaian hizkuntzaren arau eta irizpideak markatzen dituzten<br />

erakundeetan ez da erantzun argirik sortu hainbat urtetan . Zalantza, irizpide<br />

edo erritmo kontua da . Ez da behintzat irizpide argiak emateko unea denik<br />

ikusten . Hizkuntzalari, <strong>kazetari</strong> eta hizkuntzaz kezkatutakoen artean horren<br />

beharra eta kezka plazaratu izan da, hainbat modutan, baina inoiz emaitzetara<br />

iritsi gabe . Jose Luis Alvarez Enparatza 'Txillardegi"k egindako ekarpena da,<br />

beharbada, ikuspegi periodistikotik eska daitekeenera gehien hurbildu dena .<br />

Nazio mailako hainbat funtziotarako (<strong>kazetari</strong>tza, euskararen irakaskuntza<br />

etab .) azentu eredu estandarra erabakitzea proposatzen du, bai eta eredu<br />

posible baten aurrerapena egin ere, Euskal Herriko mendebaldeko<br />

azentubidean oinarrituz .<br />

Gai honi oratu gabe hainbat urtetan egon ondoren 1994ko maiatzean egin zuen<br />

Euskaltzaindiak Ahoskera jardunaldia, euskara mintzatuaren gaia aztertzeko .<br />

Bertan Euskaltzaindiko Ahoskera Batzordekoek gai horretan orain arte<br />

egindako lana azaldu zuten . Patxi Altuna eta Jose Ignazio Hualdek euskararen<br />

azentuazioa landu zuten, eta Lourdes Oñederra eta Pilartxo Etxeberriak arlo<br />

fonetikoa32 .<br />

Azentuaren gaian, Patxi Altunak azentuaren arabera bereizten diren hitz<br />

bikoteak eskaini zituen, euskaraz azenturik ez dagoela dioen usteari<br />

erantzunez . Jose Ignazio Hualdek egindako proposamena zenbait oinarritan<br />

Txillardegik 1984an egindako proposamenaren haritik doa . Azentuazio berezia<br />

duten hitzen berri ematen du, horiek bereiztu beharra agertuz . Hitz askotan<br />

singularra eta plurala bereizten dituen azentua euskara batuaren ahoskeran<br />

alde batera uztea gomendatu zuen .<br />

<strong>Bi</strong> arloetan, egindako lanaren emaitza izendatzeko hiru hitz erabili ziren :<br />

proposamena, iradokizuna, gomendioa . "Erabaki' eta 'arau' hitzak ez dira<br />

oraindik ageri .<br />

31 Hala, tartean nolahalako ohiturak zabaltzen dira esatarien artean :<br />

Gipuzkoako zenbait eskualdetan 't' fonema aditzetan bustitzeko dagoen<br />

ohitura 'jatortzat' hartzekoa, adibidez, kontutan hartu gabe beste eskualde<br />

batzuetan askoz kasu gehiagotan bustitzen dela, baina Euskal Herri osorako<br />

eredua dela bilatu behar dena .<br />

3 2 Fonetika <strong>arloa</strong>n, esatari profesionalen eta irakasleen lanerako<br />

ereduak proposatu ziren . Besteren artean, 'j' grafemaren ahoskera<br />

Iparraldeko, Nafarroako eta <strong>Bi</strong>zkaiko mendebaldeko ebakeran ahoskatzea<br />

proposatu zen . Kultismoetan 'g' letra bigun esatea gomendatu zen (ez<br />

gaztelerazko 'j' moduan) . Hitz mota horretan 'x' letra ks bezala ahoskatzea .<br />

'L' eta 'n' letrak bustitzea egoki ikusi zen, baina baita ez bustitzea ere .<br />

Aitzitik 't', 'z', 'd' edo 's' letrak bustitzea baztertu zen . 'S', 'z', 'ts' eta 'tz'<br />

bereiztea gomendatu zen halaber, hiztun batzuen zailtasunak gorabehera .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 0 3<br />

6 .5 .2 . Erabakien zain<br />

1994ko jardunaldi horretan orientabide, adibide eta zerrendak aurkeztu<br />

ziren, baina oraindik arau eta erreferentzia estandar zehatzetarako garaia ez<br />

dela agertaraziz . Bai ebakeraren gaian eta baita azentuarenean ere, 'aztertu<br />

beharrak' 'erabakiak' baino pisu handiagoa izan zuen . Gai honen inguruan,<br />

sentimentu bikoitza nabari da askorengan : batetik, eman berri diren pauso<br />

hauen beharrezkotasuna aipatzen eta goraipatzen duena, eta aldi berean,<br />

urrunago joan beharra aldarrikatzen duena .<br />

Txillardegik funtsezkotzat jo zuen Jardunaldi hau . Bere ustez, euskara batu edo<br />

estandarra orain dela 26 urte maila idatzian zedarriturik egon arren, ahozko<br />

elkar-ulerkuntzaren mailan ez baikenuen erruz aurreratu, eta orain euskara<br />

mintzatuaren batasuna eraikitzen hasiak baikara Euskaltzaindiaren<br />

babespean. Bere ustez, euskalkien arteko ezberdintasun fonologikoek trabatu<br />

egiten dute gure arteko elkar-ulerkuntza . Honek ahoskerak batzera bultzatzen<br />

gaitu. Izan ere, bestela erdarara lerratzeko arriskua dago, eta orain arte<br />

zegoen euskaldun hiztunaren belarria suntsitu egiten da, erdal belarria<br />

gailenduta (Txillardegi, 1994) .<br />

Xabier Kintanaren iritziz, zentzuzkoa lirudike herri baten hizkuntza ofiziala<br />

irakaskuntza eta hedabideetara pasatzen den unean, horren batasun 'osoaren'<br />

gaia behar den bezala planteatu eta ebatzia izateak. Bere arrenkura agertzen<br />

du "euskaldunok gure hizkuntza suspertu eta finkatzeko ditugun ikastola,<br />

eskola, irrati eta telebistak hamalau urteotan inolako erregelarik gabe,<br />

bakoitzak bere herriko ohitura, gustu pertsonal, apeta eta gurari pitxienaren<br />

bidetik nahi erara irakasten eta esaten" ibili direlako . Jarraian, euskararen<br />

'badaezpadakotasun' zalantzakorragatik inork kasu handirik egin gabe kezka<br />

plazaratu duen Txillardegiri aitorpen egiten dio . Kintanaren iritziz ez<br />

hezkuntza munduak, ez akademiak eta ez irrati-telebistek planteatu dute<br />

arazo hau behar den seriotasun eta aurrikuspen historikoz . Bere ustez, lotsaz,<br />

hamalau urte alperrik galdu dira . (Kintana, 1994) .<br />

Kintanak ondoren dioen moduan, hobe berandu, ordea, inoiz ez baino . 1994ko<br />

Jardunaldiko txostenok abiapuntu moduan baliagarriak dira eta<br />

Euskaltzaindiak behin betiko erabakiak hartzeko landu eta eztabaidatu egin<br />

behar dira. Aztertu beharra aipatzen du Iñaki Gamindek ere, azentuaren<br />

gaian :<br />

"Oraindik hastapenetan gagoz, baina dena dela jendea badabil lanean,<br />

eta hori pozgarria da . Ezagutzen ez ditugun hizkerak ezagutzea,<br />

ezagutzen ditugunetan sakontzea eta intonazioari oratzea lirateke,<br />

hortaz, erronkarik behinenak" (Gaminde, 1994) .<br />

<strong>Bi</strong>dea, berandu baina hasia, beraz .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 04<br />

6 .5 .3 . Kazetariak, tartean<br />

Jardunaldiak jardunaldi, une honetan oraindik <strong>euskarazko</strong> hedabideak arau<br />

estandar zehatzik gabe aurkitzen dira azentuaren eta ebakeraren gaian . Ia<br />

oraintsu arte oraindik okerrago, gomendio taxuzkorik ere gabe . Eta eguneroko<br />

lanean nahitaez ebaki eta azentuatu behar denez, inertziazko erabilera egin da,<br />

bakoitzak ahal duen modurik egokienean . Hala, esan bezala inertziaz, edo<br />

modaz, edo berez inposatzen doazen joera eta estiloen bidez azentubide eta<br />

ebakera bat sortzen da, baina hainbat arazo dituena : bere baitako<br />

kontraesanak, arau eta irizpide bateratzaileen faltan eta erdararen eraginetik<br />

eta momentuko joera edo moda zalantzazkoetatik babesteko biderik gabe .<br />

Igone Etxebarria ETBko euskara-arduradunaren iritziz, ahozko euskararen<br />

zuzentasunaren gaian noraezean aurkitu da Euskal Telebista . "Euskararen<br />

batasunerako emandako urratsak idatzizkoari begira egin dira, baina ahozkoan<br />

lehengo antzera gabiltza eta askotan ez dakigu zuzentasunari dagokionean zer<br />

egin eta zer esan" (Etxebarria, 1994b) .<br />

Harreman berezi baten aurrean gaude . Alde batetik <strong>kazetari</strong>tzak eragin egiten<br />

du, mesederako edo kalterako, gizarteak estandar moduan hartu eta erabiliko<br />

duen hizkuntzan . Bestetik, <strong>kazetari</strong>tza hain zuzen ere arauen eske eta egarri<br />

dago . Euskararen kasuan, azentuaren eta ebakeraren gaian ikusi dugun<br />

moduan, <strong>kazetari</strong>ak erreferentzia finkatu, normaldu, estandar hori ez badu,<br />

arazoen eta bapatekoatasunaren gainean eraikitzen du bere eguneroko<br />

jarduna eta hala, piskanaka piskanaka bere nolabaiteko araua sortuz doa .<br />

Airean gelditzen den galdera zera da : hedabideek berek halabeharrez<br />

'estandarra sortu' behar dutenean, zenbateraino dira gai lan hori ondo egiteko<br />

eta erreferentzia bateratu egokiak sortzeko?<br />

6 .6 . Kataluniarren adibidea<br />

Hedabideek beren hizkuntza arautzeko eta estandarrak sortuz joateko<br />

egindako ahaleginen adibide dugu Kataluniako kasua . Gainera, <strong>euskarazko</strong><br />

hedabideen ispilu eta erreferentzia izan daitezke kataluniarrak, zentzu<br />

askotan gure kasuarekiko duten gertutasunagatik .<br />

Hirurogeita hamarreko hamarkadako transizio politikoaren ondorioz<br />

katalanaren ofizialtasuna lortu eta Kataluniako ikusentzuteko hedabide<br />

publikoak sortu zirenean, errealitate berri bat ezagutu zuen katalanazko<br />

<strong>kazetari</strong>tzak. <strong>Kazetaritza</strong>n katalanezko sorkuntzaren kantitateari garrantzia<br />

ematearekin batera, katalanaren kalitate edo nolakotasunari ere garrantzia<br />

eman zioten hasieratik, horretarako beharrezkoak ziren bitartekoak jarriz .<br />

Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzaren egoera berezia aztertzen dugun kapituluan<br />

zehazkiago aztertuko dugu, kataluniarren adibidearen ispiluan, <strong>euskarazko</strong><br />

hedabideek gai honetarako jarri dituzten bitarteko eta ahaleginen


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 0 5<br />

nolakotasuna. Atal honetan ez dugu zehazki bitartekoen gaian sartu nahi, ez<br />

eta <strong>euskarazko</strong> hedabideekiko konparaketan ere .<br />

6 .6 .1 . Camps i Giralt-en ponentzia<br />

1990eko maiatzean egindako Euskal Kazetarien jardunaldietan Oriol Camps i<br />

Giralt Catalunya Ràdio irrati publikoko Hizkuntz Aholkularitzarako Sailaren<br />

buruak katalanezko <strong>kazetari</strong> hizkeraren estandarizazioaren norabidea azaldu<br />

zuen bere ponentzian (Camp i Giralt, 1991) . Kazetari hizkeraren estandarizazio<br />

hori hizkuntza kataluniarraren batasunetik urrunago doan pausoa da, eta<br />

hedabideetako hizkuntza aholkularitzarako taldeen (hizkuntzalari eta<br />

<strong>kazetari</strong>en arteko harremanen) eskutik dator . Puntu batzuk aipatuko ditugu<br />

Camps i Giralt-en ponentziatik :<br />

- Aurrez unibertsitateko fakultateren batean hizkuntza estandarraz<br />

nolabaiteko kezka izan bazen ere, Catalunya Radio eta TV3 hedabide<br />

publikoak sortzean gauzatu zen hedabideetako hizkuntza estandarraren<br />

lanketa arduratua .<br />

- <strong>Bi</strong>tartekoak . Hizkuntzaren arduradunak edo zuzentzaileak, pauso bat emanez,<br />

zuzentzaile soilik izatetik ikertzaile eta trebatzaile izatera pasa ziren, eta<br />

<strong>kazetari</strong> profesionalekin elkarlanean hasi . Batetik hizlari, erredaktore eta<br />

abarren trebakuntza eta bestetik hedabidea zuzenduko duten estilo-irizpideak<br />

lantzen dituzte hizkuntzalariek . Bestetik Bartzelonako Unibertsitateak ere<br />

gertutik jarraitzen du kezka hau : Hizkuntza Normatiboaren Ikerketa<br />

jardunaldiak antolatzen ditu eta hizkuntzalaritza aplikatuan masterra sortu du<br />

hizkuntz aholkulariak trebatzeko .<br />

- 1980-90ko hamarkadan hizkuntzalariek egin zuten aurkikuntzarik<br />

handientzat hizkeraren maila edo erregistroena jotzen dute . Lexiko eta<br />

morfosintaxiaren aldaki ezberdinen onargarritasun maila ezberdinak<br />

planteatzen dira .<br />

- Helburua ez da hizkuntzaren osotasuna azaltzea, hedabideetarako erabilera<br />

aproposenak azaltzea baizik, nahiz eta hizkuntzaren osotasuna aldarrikatzen<br />

dutenentzat eredu murriztailea izan . Hedabideen ardura hizkera zuzena eta<br />

berehala ulertzekoa egitea da . Bestetik, katalanaren barruan dauden dialekto<br />

nagusietariko baten fonetika-arauak bereganatu beharko ditu : ekialdekoa ala<br />

mendebaldekoa .<br />

- Kazetari hizkerak bere bidea egiten du, bere erregistroa garatzen du .<br />

<strong>Kazetaritza</strong>ren izaerak katalanera itzultzeko modurik izan behar duten zenbait<br />

erabilera, esamolde eta egitura ekarri ditu . Esaterako 'lead' bati zenbaki bidez<br />

hasiera ematea ("Hirurehun hildako dira . . .") katalanez esaldia taxutzeko ohiko<br />

eredua aldrebestea da, katalanuniera, gertatutakoa denboran zehar kokatuz<br />

azaltzen hasten bait da. Hala ere zilegi da jeneroak berezko ereduak sortzea,<br />

hauek ez erregistro kolokialei ezta kultuei ere ez dagozkien arren . Beren ustez<br />

albiste emankizunen testuinguruaz kanpo ia inork ez ditu informaziozko


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 0 6<br />

<strong>kazetari</strong>tzarenak diren egitura hauek kopiatzen . Horrek esan nahi duke<br />

erregistroen teoria egokia dela .<br />

- Onarrizko bi jarrera bereiz daitezke hedabideetako katalanaren<br />

nolakotasunaren inguruan . Bata, etorkizuneko katalana proiektatzeari<br />

garrantzia ematen diona, epe baten buruan izango den katalana osatu nahi<br />

duena, nahiz eta oraingoz jendeak benetan hitzegiten duenetik urrundua izan .<br />

Teorikoki hizkuntz eredu 'kataluniarragoa' da, baina praktikan jendeak<br />

ezagutzen duenaren antz gutxi duena eta, beraz, atxekimendu eskasa eragiten<br />

duena eta katalana hizkuntza zaila delako iritzia sortzen duena . Beste jarrera,<br />

hizkuntza errealago baten alde dago, zenbait arau arinduz . Helburua<br />

katalanarekiko atxekimendua lortzea da, ez sinbolikoa, erabilgarritasunezkoa<br />

baizik. Lehen jarrerak hizkuntz-eredu bixiagoa izaten laguntzen du,<br />

hizkuntzaren aberastasun guztia jaso nahi duena . <strong>Bi</strong>garrenak hizkera aproposa<br />

bilatzen du, adierazpide xumea eta programaren araberakoa .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 0 7<br />

7 . Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzaren ingurunea<br />

7 .1 . Euskarazko hedabideen tokia<br />

7 .1 .1 . Aurretiko batzuk<br />

7 .1 .2 . Hegoaldeko bilakaera<br />

7 .1 .3 . Egungo bolumena<br />

7 .2 . Itzulpenaren bolumena<br />

7 .2 .1 . Bolumena eta kalitatea<br />

7 .2 .2 . Bolumenarena ñabartuz : Euskaldunon Egunkariaren ikerketa<br />

7 .3 . Kazetaria<br />

7 .3 .1 . Kazetaria, giltzarri<br />

7 .3 .2 . Kritikak eta kexuak<br />

7 .3 .3 . Lan-baldintzen eragina?<br />

7 .3 .4 . Beste aje batzuk<br />

7 .3 .5 . Bereizkuntza-sindromea<br />

7 .4 . Hizkuntza-kalitatearen politika hedabideetan<br />

7 .4 .1 Hedabideen politika eta zeregin indibiduala<br />

7 .5 . <strong>Kazetaritza</strong>ren beste inguruaz<br />

7 .5 .1 Unibertsitatearen egokitze falta


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 0 8<br />

7 . Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzaren ingurunea<br />

Aurreko kapituluetan aipatu ditugu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tzaren ingurune<br />

soziolingusitiko eta linguistiko bereziak . Alfabetatze maila bereziak, euskalki<br />

eta azpi-euskalkien dispertsio mailak, erdaren nagusitasunak, hizkuntzaren<br />

baitako zalantza-eremu zabalak, estandarizazio-arazoek eta abarrek alde<br />

askotatik baldintzatzen dute <strong>kazetari</strong> hizkera .<br />

Atal honetan, ordea, <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tzaren beraren inguruneari emango<br />

diogu errepasoa . Orain arte "igorlea- mezua (kodea) - hartzailea" eskeman<br />

hartzailea eta kodeari eman diegu gain<strong>begiratu</strong>a, ingurune soziolinguistikoa<br />

eta linguistikoa aipatzean . <strong>Bi</strong> ingurune hauen egoera bereziaz ohartu gara, eta<br />

honek <strong>kazetari</strong> hizkeran duen eraginaz mintzatu . Lehenbiziko elementuari<br />

<strong>begiratu</strong> nahi diogu orain, igorleari, <strong>kazetari</strong>ari . Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzaren<br />

inguruneari gain<strong>begiratu</strong>a emango diogu, bere kopuru, egoera eta arazoak<br />

ikusteko, honek ere, zalantzarik gabe, <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> hizkeraren nondik<br />

norakoak ulertzeko beste ikuspegi beharrezko bat emango baitigu .<br />

7 .1 . Euskarazko hedabideen tokia<br />

Hainbat ikerketa egin da, eta egin daiteke, <strong>euskarazko</strong> hedabideen historia eta<br />

bilakaerari buruz . Une honetan euskarak hedabideetan duen presentziari eta<br />

bilakaerari buruz ere balegoke zer bildu eta ikerturik . Aipagarria da lan<br />

honetarako gaur egungo <strong>euskarazko</strong> hedabideen hedapenaren 'lau datu'<br />

biltzeko guk iturri ezberdinetara jo beharra . Hainbeste estadistika eta datu<br />

egunero sortzen eta erabiltzen den inguruan, ez dago <strong>euskarazko</strong> hedabideen<br />

datuen jarraipen bateraturik .<br />

Aurretikoak eta hedapen-datuak guri zeharka bakarrik interesatzen zaizkigu<br />

lan honetarako . Aurretikoak, historia, <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> buruz egingo dugun<br />

gogoeta piska bat kokatzeko on zaizkigu . Ez dugu, ordea, aspektu horretan<br />

gehiegi kalkatu nahi . Gaur egungo hedapenaren datuek ere zerbait esango<br />

digute hizkeraren lorpen eta ezintasunez .<br />

7 .1 .1 . Aurretiko batzuk<br />

Gizateriarean historian <strong>kazetari</strong>tza fenomeno berria bada, are berriagoa da<br />

<strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tza . Berria eta, inguruko hizkuntzekin alderatuz gutxi<br />

landua .<br />

Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzaren zati handi batek funtzio lagungarria izan du<br />

nagusiki erdaraz argitaratzen ziren agerkarietan, bigarren mailako edukiak<br />

landuz askotan. Kazetari hizkeraren aldetik gehien interesatzen zaizkigunak,


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 0 9<br />

<strong>kazetari</strong>tza informatiboa euskaraz egin duten agerkariak dira batez ere .<br />

Hauetan tradiziorik luze eta jarraiena Iparraldean izandakoa da .<br />

Javier Díaz Noci-k aztertu ditu <strong>euskarazko</strong> prentsaren hastapenak, hizkuntz<br />

ereduari bereziki erreparatuz (1994) . XIX . mendeko erdialdean sortu zen<br />

<strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tza, polarizazio politikoaren eraginez . 1834an Donostiako<br />

liberalek argitaratu zituzten lehen euskal testuak, eta 1848an Chahok kaleratu<br />

zuen euskara hutsezko lehen aldizkaria .<br />

Geroztik, Iparraldeko eta Hegoaldeko <strong>euskarazko</strong> prentsak bide bana egin<br />

dute, elkarrengandik nahiko modu autonomoan . Muga administratiboa tarteko,<br />

zaila izan da ipar eta hegoaldeko euskaldunen arteko harremana garai<br />

honetan . Hala prentsa esperientziena ere, XIX . mendeko bukaeran eta XX .<br />

mende osoan zehar . Tartean, iskanbilak ere izan ziren euskalzaleen artean .<br />

Iparraldean Eskualzaleeen <strong>Bi</strong>ltzarra sortu zen bitartean, Hegoaldean Euskal<br />

Esnalea sortu zen . Hegoaldean egoera ekonomikoa nahiko ona zen, eta bazuen<br />

bizitasunik hizkuntzaren inguruko lanak . Iparraldean aldiz, aspalditik<br />

erakunde propiorik gabe zeuden, biztanleria urriagoa zen, eta tentsio<br />

politikoak ere zeharo ezberdinak .<br />

Hala ere, beren ezberdintasunean, alde biek (eta, akaso bereziki<br />

Iparraldekoak) garatu dituzte prentsa esperientzia interesgarriak, euskararen<br />

ikuspegitik .<br />

Iparraldean<br />

Joseph Augustin Chahok euskara hutsean Uskal Herrico Gaseta kaleratu<br />

zuenetik hona, euskal <strong>kazetari</strong>tzarentzat ezinbesteko erreferentzia diren<br />

esperientziak garatu ditu Iparraldeak .<br />

Nagusiki Javier Díaz Noci-k "Gerra aurreko euskal <strong>kazetari</strong>tza eta hizkuntzereduak"<br />

izeneko artikuluan egindako ekarpenen bidez egingo dugu<br />

puntukako errepasotxoa :<br />

- Zubereraz idatzi zen nagusiki aipatu berri dugun lehen kazeta, frantsesaren<br />

ortografiarekin . Hala ere, zuberera nahiko zokoratua gelditu zen ondorengo<br />

argitalpen nagusiagoetan . Almanaka batzuetara eta Eskualduna aldizkariko<br />

zati batzuetara mugatuta gelditzen da euskalki hau .<br />

- Hizkera estandar moduko bat sortuz eta finkatuz joango da XIX . mende<br />

bukaeratik XX .era Iparraldeko prentsa idazkeran : nafarrera-lapurtera<br />

literarioa. Laffitek kodifikatu egin zuen idazkera hau . Esan liteke lapurteraren<br />

oinarri klasikoa baxenafartarren hizkuntz ekarpenekin aberastuta sortzen dela<br />

idazkera hau .<br />

- Aipatu beharrekoak dira almanakak eta iraupen gutxiko aldizkariak ere .<br />

<strong>Kazetaritza</strong>ren bidea urratzeko balio izan zuten argitalpen labur baina ugariok .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 1 0<br />

- Eskualduna kazeta izan da historia honetako izar nagusietakoa : batetik<br />

gehien iraun zuen kazeta, eta bestetik hizkuntzaren funtzionaltasuna bilatu eta<br />

lortu zuena, aurreko puntuan aipatutako bidetik .<br />

- Ondoren, Eskualdunaren suziria Herria astekariak hartuko zuen . Oinarrizko<br />

formula beretsuarekin, berrogeigarren hamarkadatik gaur egunera arte iraun<br />

du astekari honek .<br />

Hegoaldean<br />

- Hegoaldean hizkera eredu ezberdinek funtzionatu zuten . Batetik, gipuzkera,<br />

erdiko gipuzkera nagusitzen da eta Nafar idazleek ere eredu honetarantz<br />

jotzen dute . <strong>Bi</strong>zkaian, aldiz, bi eredu sortzen dira : bata Añibarroren tradizioan<br />

oinarriturikoa, eta bestea aranista . Orokorrean, Iparraldean ez bezala,<br />

Hegoaldean ikuspegi politikoari lotuagoa zegoen euskara eredua, karga<br />

politikoa zuen hizkera-moduak .<br />

- Argia astekaria (1921-1936) izan zen izarretakoa . Díaz Noci-ren ustez<br />

bizkaierazkoek eta batez ere euskara hutsezko aldizkari jelkideek baino<br />

arrakasta handiagoa izan zuen . Díaz Noci-ren iritzian, Argian irakurri ahal den<br />

idazkera Hegoaldeko lehenengo euskara baturantzako emandako adibiderik<br />

onetariko bat da . Zentzu honetan Iparraldean Eskualdunak egindakoarekin<br />

konpara liteke . Gipuzkera estandar bat lortzen saiatu zen praktikan .<br />

Astekari honek hizkera modu batu eta funtzionalaren aldeko apustua egiten<br />

du, batez ere <strong>Bi</strong>tor Garitaonaindiaren eskutik . Neologismo aranarrak ez ditu<br />

beti eta orokorrean onartzen, salbuespenak badaude ere . Aipagarri moduan,<br />

<strong>euskarazko</strong> hedabideetan erabili den lehen 'estilo orria' ('estilo-liburu' ez<br />

esateagatik) erabili zen Argian . Hizkeraren inguruko zerak arautzen zituen<br />

dozenaren bat orrialdeko idazkera-arauen multzoa egin zuten .<br />

- <strong>Bi</strong>zkaian bi hizkera ereduren arteko burruka izan zen . Batetik Añibarroren<br />

tradizioan sustraiturik Azkue eta ingurukoek egin nahi zutena, aranismoetatik<br />

urrunduz . Euskalzale kazeta da bide honen agertoki nagusia . Bestetik eredu<br />

garbizale aranistaren jarraitzaile zirenena, jelkideei lotuago agerkarietan .<br />

- Nafarroan Jesusén <strong>Bi</strong>otzaren Deya eta Zeruko Argia izan litezke<br />

aipagarrienak . Agerkari hauetan, neurri batean, gipuzkerara begira idatzitako<br />

testuak baina goi-nafarreraren ekarriz osotuak aurki daitezke .<br />

- Egunaren esperientzia ere aipagarria da . Gerrako hilabete gogorretan, ia<br />

emergentzia giroan atera zen . Erredakzio talde gazte batekin, hainbat hizkera<br />

eredu ezberdin hartu zituen bere baitan, aurreko puntuetan deskribatutako<br />

egoera eta burruketatik abiatuta .


<strong>Bi</strong> beqiratu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

7 .1 .1 . Hegoaldeko bilakaera<br />

Gaurko <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tzaren nondik norakoa zertxobait aztertuz gero,<br />

nagusiki hegoaldean frankismoaz geroztik izandako bilakaeraren frutu dela<br />

esan daiteke . Eta une honetako ezaugarri eta ezintasunak perspektiba batekin<br />

ikusteko, ona da aurretiko hurbil horien egoerari apur bat erreparatzea .<br />

Urte elkorrak eta aldizkarien ahalegina<br />

Gerra Zibilaren ondorengo urteak elkorrak izan ziren Hegoaldeko euskal<br />

<strong>kazetari</strong>tzarentzat . Mikel Atxagak dioenez, "gerra ondo luzean debekatuak,<br />

baztertuak eta erasotuak izan ziren euskara eta euskaltzaletasun izpiren bat<br />

zuten <strong>kazetari</strong>ak. Euskal izenak eta euskal ortografia bera ere debekaturik<br />

zeuden hemengo egunkarietan" (Atxaga, 1991 :43) .<br />

Atxaga beraren datuen arabera, <strong>euskarazko</strong> lehen lana 1962an argitaratu zen<br />

'Diario Vasco'n . 'Diario de Navarra' 1966an hasi zen euskaraz zerbait<br />

argitaratzen . Urte berean lortu zuen Basarrik bere 'Bordatxo'n euskara sartzea<br />

'La Voz de España'n . Donostiako 'Hoja del Lunes' eta <strong>Bi</strong>lboko 'La Gaceta del<br />

Norte' egunkarietan 197 lean hasi ziren .<br />

1975ean Franco hil zenean, Euskal Herriko egunkarietan ziharduten 178<br />

<strong>kazetari</strong>etatik zazpik bakarrik zekiten euskaraz mintzatzen, eta bat bakarra<br />

ari zen <strong>euskarazko</strong> orrietan idazten (Xabier Aranburu, 'Euskera' XXII-1977<br />

aip ., Atxaga, 1991 :44) . Duela 20 urteko kontuak bakarrik direla kontuan hartu<br />

behar da, garai haren ondorengo zuzenak eta ez oso urrutikoak garela<br />

ohartzeko .<br />

Garai hartan Juan Mari Torrealdaik idatzitako zati bat aipatzen du Mikel<br />

Atxagak kontakizun berean :<br />

"Astekarien ordua da gurea . Orain arte ezinean, voluntarismoan, eta<br />

amateurismoan ibili garen mundu horretantxe, urrats bat gehiago<br />

egin behar dugu . Gure ekonomiazko zangoak buztinezkoak ziren orain<br />

arte . Memento honetan egiten diren planteoak arras profesionalak<br />

dira, bai lege aldetik, bai ekonomi aldetik, bai lanmoduaren aldetik,<br />

tituludunak eta liberatuak (batez ere hortara emanak) izanen dira<br />

aurrerantzean <strong>kazetari</strong>tza munduan dabiltzanak, ez orain arte bezala,<br />

plurilanetan itorik" (Torrealdai, 1977, aip . Zalakain, 1993 :91) .<br />

1976 . urtea 'Euskal <strong>Kazetaritza</strong>ren urte' izendatu zuten <strong>euskarazko</strong> aldizkariek,<br />

Zeruko Argiaren ideiari jarraiki . Euskal <strong>kazetari</strong>tza irmo bat sortzea<br />

lehentasunezko helburu moduan hartu zen . Zeruko Argia bera eta Anaitasuna<br />

dira ideia honen aintzindari eta erakusgarri . Ikuspegi honetatik, euskara<br />

hutsezko <strong>kazetari</strong>tza bultzatzen da, eta <strong>kazetari</strong>tza elebiduna aukera okertzat<br />

hartzen .<br />

1 1 1


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 1 2<br />

Egunkariak, elebitasunaren desilusioa<br />

Aldizkari eta irratien ahaleginakin batera, beste errealitate berri batzuk sortu<br />

ziren euskal <strong>kazetari</strong>tzara : elebidunak izateko bokazioarekin jaiotako bi<br />

egunkari abertzale, 'Egin' eta 'Deia', 1977an. Esan behar da, aurretik edo garai<br />

beretsuan aldizkari elebidunek ere beren saioa egin zutela : Punto y Hora,<br />

Garaia, Berriak, Euskadi eta Ere aldizkariek, hain zuzen ere . Hauek, Jexuxmari<br />

Zalakainek dioen bezala (1993 :97) euskara hutsezko aldizkariei<br />

nabarmentasuna kentzeaz gain (ez baitzuten aurretik zeuden euskara<br />

hutsezkoek 'elebidunekin' maila berean konpetitzerik), euskarari dagokionean<br />

ez zuten beren orrialdeetan egoera minorizatua gainditu, oro har (ale<br />

gehienetan euskararen presentzia %10era ere ez zen iristen, Siadeco-ren<br />

arabera) .<br />

Itzul gaitezen egunkari sortuberrie tara . Aurreko urteetan aldizkari eta<br />

irratietan euskaraz lan egiten hasi ziren <strong>kazetari</strong> batzuk bilduz, bi egunkari<br />

hauek bere <strong>euskarazko</strong> atalak argitaratzen hasi ziren . Formula honek ia 20<br />

urteko bidea egin du geroztik. Esperientzia hau ia urte guztiotan barrutik bizi<br />

duen Mikel Atxagak, 'Deia'ko <strong>kazetari</strong>ak, honela ikusten du <strong>euskarazko</strong><br />

<strong>kazetari</strong>en egoera egunkarion barruan : "Denboraz, lankide bezala onartuak<br />

izan bagara ere, ordea, euskal <strong>kazetari</strong>ak, aginpiderik gabe, egunkariaren orri<br />

bazterretan eta garrantzirik gabeko eta erdal <strong>kazetari</strong>etara heltzen ez diren<br />

albiste apurrez baliaturik egin behar izan du lan `Deia' eta 'Egin'en, profesional<br />

bezala aurrerabide handiegirik egiteko aukera gehiegi gabe" (Atxaga,<br />

1991 :46) .<br />

Zalakain-ek dioenez, 1978-rako nabarmena zen euskaldunen artean formula<br />

elebidun honen porrota, eta darraion etsipena (1993 :98) .<br />

Geroztik, oro har 'Egin'en euskarak izan duen tratamentu kuantitatiboa<br />

'Deia'koa baino hobea izan bada ere, eskema beretsuan sar daitezke biak .<br />

Euskarak bigarren mailako presentzia eta funtzioa du egunkariotan, eta<br />

garatzeko ahalbide eskasa . Frankismoaren bukaeraren ondorengo urteetan<br />

irrati eta aldizkarietan euskaraz egindako lanak ere ez zuen izan aldaketa<br />

kualitatiboaz hitzegiteko moduko pisurik . Gauza bera esan genezake geroztik<br />

Euskal Herriko egunkari erdaldunetan sortu diren <strong>euskarazko</strong> gehigarriez .<br />

Egunkari gehienetan sortutako <strong>euskarazko</strong> gehigarri berezietatatik 'Zabalik'-ek<br />

bakarrik dirau bizirik, El Diario Vasco egunkarian .<br />

Guri interesatzen zaigunerako ondoriotxo bat atera genezake garai honetaz :<br />

egunkarietako euskara sail menpekoek eta irrati-aldizkariek indar gutxikoek<br />

osatutako <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tzak ez zuen behar adinako dinamika eta masa<br />

kritikorik <strong>kazetari</strong> hizkera bizi bat sortu eta garatzeko .<br />

Egunkari formatoko astekariak<br />

Laurogeiko hamarkadaren bigarren erdian, zehatzago 1986an, egunkari<br />

formatoan euskara hutsean sortutako 'Hemen' eta 'Eguna' astekariek ere ez<br />

zuten horretan aurrerapauso handirik ekarri . Eusko jaurlaritzaren sostenguz<br />

sortutako agerkari hauek <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>ak trebatzeko eta euskal


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 1 3<br />

egunkarirako bidea urratzen hasteko balio behar zutela zirudien, baina inor<br />

gutxik aitortu dio lorpen hori 'Eguna' eta 'Hemen'-ekin egindako esperientziari .<br />

Mikel Atxagaren hitzetan "<strong>euskarazko</strong> egunkariari bidea egiteko eta errazteko<br />

sortu ziren 'Eguna' eta 'Hemen' beste aurrerapausu bat izanik ere, behinbehinekotasuna<br />

gehiegi luzatu delako, ez da <strong>kazetari</strong> berriak ondo trebatzeko<br />

sistema suertatu, 'Orain' eta 'Iparragirre' langile fijo gehiegiz ez itotzeko<br />

aldikako <strong>kazetari</strong>ez baliatu bait dira, piska bat trebatuak hirugarren urterako<br />

kaleratuz" (Atxaga, 1991 :46) .<br />

Saio esperimental honek batetik iraupen eskasa izan zuen, 1990eko<br />

udazkenean ezkutatu baitziren biak ala biak . Bestetik harrera ere orduko<br />

<strong>euskarazko</strong> aldizkari batzuk baino ere txikiagoa . Gainera, Atxagak aipatu berri<br />

duen <strong>kazetari</strong>en mugikortasunarekin, eta tartean enpresek pertsonalaz<br />

egindako beste erabilera batzuekin, <strong>kazetari</strong>en trebakuntza ere zalantzazkoa<br />

izan zen .<br />

<strong>Bi</strong> erreferentzia nagusi<br />

Ikus-entzutekoen alorrean EITBren sorrera izan da, zalantzarik gabe euskal<br />

<strong>kazetari</strong>tzak egindako salto kualitatiborik handiena . Baita kuantitatiboa ere,<br />

<strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tza osoari begira . ETBren <strong>euskarazko</strong> kateak eta Euskadi<br />

Irratiak izan duten eta duten <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> kopururik ez du sekula izan<br />

euskal <strong>kazetari</strong>tzak . Langileen egoera, dedikazioa eta kopurua inoiz baino<br />

egokiagoak izan dira .<br />

Prentsa idatziari dagokionez, 1990eko abenduan Euskaldunon Egunkariaren<br />

sorrerak pauso handia ekarri zuen . Ordura arte nagusiki 'Argia' astekariak eta<br />

lehen aipatutako 'Eguna' eta 'Hemen'ek prentsa informatiboan egindako<br />

pausoak gaindituz, jauzi kualitatiboa izan zuen <strong>euskarazko</strong> prentsa idatziak<br />

Egunkariaren sorrerarekin .<br />

Historia hurbil honetatik atera daitekeen ondorio bat zera da, azken bi-hiru<br />

hamarkadetako historian euskal <strong>kazetari</strong>tzak izan duen bilakaera azkarra, ia<br />

ezerezetik abiatuta, eta ondorioz esperientzia-tradizio urria . Antton<br />

Aranburuk honela ikusten du :<br />

"Beti aipatu izan da gure artean euskal <strong>kazetari</strong> tradiziorik eza eta<br />

hamabost urte atzera begiratzea aski da horretaz ohartzeko . Gaur,<br />

hala ere, euskal <strong>kazetari</strong> mordo bat dago barreiaturik euskal<br />

komunikabideetan . Beraz, gaurko euskal <strong>kazetari</strong>goaren lehen<br />

ezaugarrietako bat horixe da, haren gaztetasuna eta neurri handi<br />

batean, haren esperientziarik eza" (Aranburu, 1991 :18) .<br />

Hiru urte beranduago, euskal <strong>kazetari</strong>tzaren ezaugarri bereziak aipatzerakoan,<br />

tradizio urriaren ezaugarriari beste bat eransten dio Aranburuk(1994 :27) :<br />

gizarte elebidun eta diglosiko batean sortu eta garatzen den <strong>kazetari</strong>tza izanik,<br />

ez dela erabat euskalduna den gizarte bateko fenomenoa . Iturri eta sorburuan<br />

erdalduna da gure <strong>kazetari</strong>tza eta, ondoren, neurri batean bakarrik iristen da<br />

<strong>euskarazko</strong> informazio-bide eta albiste izatera . Aranbururen hitzetan,


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 1 4<br />

<strong>kazetari</strong>tza nagusiki fenomeno sozial erdalduna da gurean, baina hala ere, gaur<br />

gaurkoz nagusi diren erdarazkoen parean, baditugu fenomeno horren<br />

berriemate eta mezugintzan euskaraz ari diren bitartekoak ere .<br />

7 .1 .3 . Egungo bolumena<br />

Labur-labur <strong>begiratu</strong> batean <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tzaren errealitatearen datu<br />

batzuk ematea da atal honetako asmoa . Ez dugu, hala ere, iturri bakar batetik<br />

eta urte bereko datuak lortzerik izan, harrigarria badirudi ere .<br />

Asmoa itxura bat ematea da, ordea . Iturri, zehaztasun eta urte ezberdinetako<br />

datuak bildu ditugu, eskura samar daudenetatik oso urrun joan barik,<br />

estadistika horiek bateratu eta garatzea horretarako dauden erakundeei<br />

dagokielakoan . Euskara hutsean edo nagusiki euskaraz ari diren hedabideak<br />

bakarrik hartuko ditugu kontuan . Izan ere, testimonialki edo oso bigarren<br />

mailan euskarari tartetxoa egiten dioten hedebideei ez diegu ekarpen handirik<br />

aitortzen aztertzen ari garen arlorako .<br />

Egunkariak<br />

Eguneroko prentsaren batazbesteko hedapena . Euskal Estatistika<br />

Erakundearen arabera (hauek datuak O .J.D. hedapenaren kontrolerako<br />

bulegotik harturik) hau da Euskal Autonomi Elkartean argitaratzen diren<br />

egunkarien batazbesteko hedapena 1993an :<br />

Deia (*) 48 .313 ale<br />

Diario Vasco 93 .578 ale<br />

Egin 51 .366 ale<br />

El Correo 133 .955 ale<br />

Egunkaria (*) 11 .143 ale<br />

El Mundo 209.992 ale (estatuan)<br />

(*) 1992 urteari dagozkion datuak<br />

Datu hauetan ikusten dena nahiko argigarria da . Oso adierazgarria eguneroko<br />

prentsan euskara hutsezko prentsaren presentzia erlatiboa ikusteko . Euskal<br />

Autonomi Elkartetik argitaratzen diren egunkarien hedapen osoa 338.354<br />

alekoa bada (El Mundo-renak kenduta), <strong>euskarazko</strong>ak 11 .143 ale dira. Hau da,<br />

%3,29 dira <strong>euskarazko</strong>ak Euskal Autonomi Elkartetik argitaratzen diren<br />

egunkarietan .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 1 5<br />

Datu hauek ez dituzte kontuan hartzen hainbat gauza : Euskal Autonomi<br />

Elkartetik kanpoko datuak, hau da, Nafarroako eta Iparraldeko egunkarien<br />

hedapena; bestetik, estatu espainiarrean editatu eta Euskal Autonomi<br />

Elkartean nahiz nafarroan saltzen diren beste egunkariak (El Mundo, El País,<br />

etab .) . Hauek erantsiz gero, %3,29 hori oraindik gehiago murriztuko litzateke .<br />

Telebista<br />

Garai berean Euskal Autonomi Elkartean egindako telebista audientziaren<br />

neurketako datuek antzerako zerbait erakusten digute . Hauek dira<br />

telebistaren ikusle portzentaiak 14 urte eta gehiagoko biztanleriaren artean<br />

(Iturria CIES, 1993ko metatua) :<br />

Guztira telebistaren entzuleak %84,3<br />

TVE-1 %48,2<br />

TVE-2 %11,8<br />

ETB-1 %11,4<br />

ETB-2 %19,8<br />

Tele-5 %24,4<br />

Antena-3 %26,9<br />

Canal Plus %3,0<br />

Datu hauek urte bakar bati dagozkio eta gorabehera dexenteak izaten ditu<br />

neurketa honek urtetik urtera . Egoera eta joera nagusia ikustea bakarrik nahi<br />

dugu guk . Euskal Autonomi Elkartean ikusten diren telebista guztien artean<br />

%84,3ko audientzia lortzen badute, euskaraz aritzen den kate bakarrak %11,4<br />

lortzen du horretatik . Hau da, teleikusleen % 13,5 lortzen ditu <strong>euskarazko</strong><br />

telebistak. Berdin balio du hemen ere egunkarien kasurako esandakoak,<br />

Iparraldeko eta Nafarroako datuen faltan . Guztira, gorabeherak gorabehera,<br />

azken urteotan goitik jota 300.000 ikusentzule inguruko kopurua lortzen du<br />

Euskal Telebistak eguneroko batazbestean, bere audientzia-sailaren arabera .<br />

Zifren kopuruari beste ñabardura bat gehitu behar zaio telebistaren eta<br />

egunkariaren kasuan : aukera bakarrarena . Telebistan edo egunkarietan<br />

<strong>euskarazko</strong> informazioa edo emankizunak nahi dituenak aukera bakarra<br />

dauka, ez dauka hautatzeko modurik .<br />

Irratia<br />

Telebista eta egunkariaren kasuan hedabide bakarra badago eta besteekin<br />

konparatu besterik egin ez badezakegu, irratiaren kasuan egoera<br />

konplexuagoa eta aberatsagoa da .<br />

Lehenik, bolumenetan sartu barik, euskaraz emititzen duten irratien<br />

panorama ikusiko dugu :


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 1 6<br />

EUSKARAZ %lOETIK GORA EMITITZEN DUTEN IRRATIAK<br />

IRRATIA ZENBAT EGITEN NON ENTZUN<br />

DUEN EUSKARAZ DAITEKEEN<br />

Euskadi Irratia % 100 Euskal Herrian<br />

Euskalerria Irratia % 100 Iruñerrian<br />

Arrate Irratia % 100 Eibar inguruan<br />

<strong>Bi</strong>zkaia Irratia % 100 <strong>Bi</strong>zkaian<br />

Gure Irratia % 100 Lapurdin<br />

Irulegiko Irratia % 85 Behenafarroan<br />

Xiberuko Boza % 70 Zuberoan<br />

Egin Irratia % 65 Zatika<br />

Segura Irratia % 50 Goiherri inguruan<br />

Loiola Herri Irratia % 44 Gipuzkoan<br />

Donostiako Herri I . % 12 Gipuzkoan<br />

Iruñeako Herri I . % 10 Nafarroan<br />

(Iturria, Argiaren Urtekaria, 1989 :83)<br />

Entzule kopuruak jakiteko modu bateraturik ez dugu aurkitu . Ideia nagusia<br />

egitea bakarrik komeni zaigu hemen ere, eta zerrenda honek gaurkotasuna<br />

badu, 1989koa izan arren . Euskal Herri osoan zabaltzen den bakarra eta<br />

<strong>euskarazko</strong> irratietan alde handiz nagusia den Euskadi Irratiak 1992an,<br />

93 .000 entzule zituen egunero Hegoaldean . Hilabetean zehar, berriz, 163 .000<br />

lagunek entzuten zuten Euskadi Irratia. <strong>Bi</strong>zkaia Irratiak eta Gipuzkoako Herri<br />

Irratiek lortzen dituzte ondoren entzule kopururik handienak . Iparraldeko<br />

irratien datuak aurrerago ikusiko ditugu .<br />

Euskarazko irrati eskaintza telebista eta egunkariarekin konparatuta zabala<br />

dela esan badaiteke ere, irrati audientzia osoaren baitan erlatibizatuta<br />

gelditzen da, berriz ere, bere bolumena33 . Telebista eta egunkarietan baino<br />

pisu erlatibo handiagoa du, hala ere, <strong>euskarazko</strong> irratiak .<br />

33 Konparaziorako, jakingarria da datu hauen data baino 3 urte<br />

lehenago, Hego Euskal Herriko irrati nagusien entzulegoaren neurketak<br />

ematen duena (CIES, aip . Argiaren Urtekaria, 1989 :83), <strong>euskarazko</strong> irratien<br />

bolumena guztien artean kokatzeko :<br />

<strong>Bi</strong>zkaian 723 .000 entzule egunero, 8 irrati nagusien artean .<br />

Gipuzkoan 382 .000 entzule egunero, 9 irrati nagusien artean<br />

Araban 120 .000 entzule egunero, 6 irrati nagusien artean<br />

Nafarroan 234 .000 entzule egunero, 8 irrati nagusien artean .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 1 7<br />

Aldizkariak<br />

Euskarazko aldizkariena ere errealitate anitza da . Sakontzera sartu barik, eta<br />

ideia bat egiteko, <strong>euskarazko</strong> aldizkarien salmentari buruzko 1989ko CIESen<br />

datuak ekarriko ditugu :<br />

Aldizkaria Salmenta Irakurleak<br />

Argia 5 .800 24.000<br />

Aizu! 3/4 .000 9 .000<br />

Elhuyar 2/3 .000 6.000<br />

Habe 2/3 .000 6.000<br />

Herria 3 .000 8 .000<br />

Herriz herri 1 .5/2 .000 11 .000<br />

Idatz & Mintz 8000/1 .000 2 .000<br />

Ipurbeltz 3 .500<br />

Jakin 3/4 .000 6 .000<br />

Karmel 1.000<br />

Larrun 800/ 1 .000<br />

Lit . Gazeta 1/2 .000 3 .000<br />

Senez 500/700 1 .000<br />

Susa 1/2 .000<br />

(Iturria, CIES, Euskarazko aldizkako argitalpenak, 1989, aip. Zalakain,1993 : 77-<br />

78 or .)<br />

Batzuk sortu, bakarren bat ezkutatu eta bat edo beste hazi gorabehera, euskal<br />

aldizkarigintzaren egoeraren eta hedapenaren aztarna bat ematen digu taula<br />

honek. Hutsuneak betez 88.000 irakurle (ez erosle) inguruko kopurua emango<br />

luke guztira . Hala ere, irakurle asko (gehienak agian) bi-hiru aldiz kontatuak<br />

egon litezke, aldizkari bat baino gehiagoren harpidedun-irakurle direlako .<br />

Datu gaurkotu eta bikoizketa gabekorik ez dago eskura, honetan ere .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 1 8<br />

Bestalde, kontuan izan behar da bost-sei urtetik hona elementu berria sartu<br />

dela euskal aldizkarigintzara : herri-aldizkariak. Horien datuak aurreraxeago<br />

emango ditugu .<br />

Iparraldea<br />

Orain artean eman ditugun datuetarako erabilitako estatistika gehienetan Ipar<br />

Euskal Herria ahazten denez, beroni buruz dauden datu apurrak eman<br />

beharrekoak dira .<br />

Irratiak dira Iparraldean <strong>euskarazko</strong> hedabiderik zabalduen eta<br />

eraginkorrenak . Xiberoko Boza, Irulegiko Irratia eta Gure Irratiaren artean<br />

60 .000 entzule hartzen dituzte . Kontuan izanik iparraldean 250.000 biztanle<br />

daudela eta SIADECO-ren arabera 65 .000 direla euskaraz komunikatzeko gai,<br />

irration eraginaren garrantzia begibistakoa da .<br />

<strong>Bi</strong>garren hedabide hedatuena Herria L astekaria da, une honetan 3 .800<br />

alerekin, batez ere Behenafarroan eta lapurdin hedatua . Berau da kopuru eta<br />

tradizio mailan, Iparraldean argitaratzen diren beste aldizkari txikien<br />

aintzindaria .<br />

Hegoaldetik -gehiago edo gutxiago Euskal Herri osorako intentzioz- iristen<br />

diren hedabideetan, Euskaldunon Egunkaria, Argia, Euskal Telebista eta<br />

Euskadi Irratia dira Iparraldean gehienik jasotzen direnak .<br />

Herri hedabideak<br />

Laurogeiko hamarkadaren bukaeran Arrasaten hasita, martxan dagoen<br />

hamarkada honen hasieran <strong>euskarazko</strong> herri-aldizkari mordoska sortu da<br />

Euskal Herriko herrietan zehar, Gipuzkoa eta <strong>Bi</strong>zkaian batez ere . Herrietako<br />

albisteen gertutasunean oinarrituta, <strong>euskarazko</strong> prentsa eta publizitatea<br />

garatu dute, euskararentzat irakurle berriak eta espazio berriak sortuz .<br />

Euskarazko prentsarentzat errealitate itxaropentsua da .<br />

Une honetan honela bildu genitzake errealitate honetako azken datuak :<br />

- 8 astekari<br />

- 6 hamabostekari<br />

- 20 hilabetekari<br />

- 10 aldizkari maiztasun urriagokoak .<br />

Guztira euskaraz ari diren 44 herri aldizkari ditugu . Geografikoki banaturik :<br />

25 Gipuzkoan<br />

10 <strong>Bi</strong>zkaian<br />

6 Nafarroan<br />

2 Araban<br />

1 Iparraldean


8 astekariek 3-4 .000 aleko tirada dute batazbeste, 6 .000 aletik pasatzen denik<br />

ere bada tartean . Zortzien artean 33 .500 aleko tirada osatzen dute . Ale<br />

bakoitza 3 edo 3,5 pertsonek irakurtzen dutela estimatzen denez, 100.000<br />

irakurle ingurura iristen dira 8 astekari hauen artean .<br />

Astekariez gain hamabostekari eta hilabetekariak sartzen baditugu, kopuru<br />

handietara goaz . Azken datuen arabera, 20 hilabetekari eta 6<br />

hamabostekarien artean 62 .700 ale tiratzen dituzte . Horri 3 edo 3,5 irakurleko<br />

ratioa aplikatuz gero, 186 .000 irakurle inguru ateratzen dira, baxuenetik .<br />

Estimazio handiak dira . Astero, hamabostero edo hilero, irakurle kopuru handi<br />

batek bere herri inguruko berriak euskaraz irakurtzen ditu . Gainera, tirada<br />

handiena eta finkapenik sendoena duten aldizkariak maiztasunik<br />

handienekoak dira, hau da, albiste-<strong>kazetari</strong>tza ondoen gara dezaketenak . Hala<br />

ere, irakurle-kopuruaren datuetatik bere pisua eta eragina<br />

ondorioztatzerakoan kontuz ibili behar da : kontuan izan behar da gehienetan<br />

doan banatzen dela eta ez duela egunkari bat erosten duenaren mailako<br />

irakurketarik eta baliorik jasotzen .<br />

Herri-aldizkarigintzaren bultzadaren ondorioetako bat herrietako multimediak<br />

bultzatzeko ideiaren sorrera da . Arrasateko Arko elkartearen inguruan<br />

Arrasate Press eta ATB (Arrasate Telebista) biltzea da honen adibidea . Hala<br />

ere, orokorrean ideia hau hastapenetan eta oraindik indarge dagoela dirudi .<br />

Edozein kasutan ere Euskal Herri mailan herri-telebisten eta irrati lokalen<br />

hartzaile kopuruak ez dira adierazgarriak .<br />

Ikuspegi orokorra<br />

Kazetari hizkeraren gorabeherentzat ez da garrantzitsua datuen ehunekoen<br />

zehaztasuna (%22 gora edo %35 behera) . Gutxi gorabehera ze <strong>kazetari</strong>tzabolumenetan<br />

gabiltzan jakitea da adierazgarria . Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzaren<br />

ikuspegi hori horrela laburbil daiteke, gorabeherari tarte zabala utziz :<br />

- 27 .000 egunkari irakurle egunero .<br />

- 300.000 telebista ikusle egunero (beroarena kendu gabe) .<br />

- 220.000 irrati entzule egunero, tartean guztiz euskaraz ari ez den irratiren<br />

bat ere sartuz .<br />

- 80 .000 aldizkari irakurle (Euskal Herri mailako aldizkariak), tartean<br />

gehienak bi-hiru aldiz kontatuta ordea .<br />

- 250 .000 irakurle herri prentsan, hauek beren arteko bikoizketarik gabe,<br />

baina oso maiztasun eta pisu ezberdineko agerkarien irakurleak .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 2 0<br />

7 .2 . Itzulpenaren bolumena<br />

Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzak une honetan aurrean daukan errealitateetako bat<br />

zera da, informazioaren hizkuntza-jatorria erdaraz datorrela nagusiki .<br />

Camps I Giralt-ek aipatzen du Katalunian albisteak -prentsa-oharrak,<br />

teletipoak, prentsa-hitzaldiak, etab .- ez direla hedabideetan katalanez<br />

jasotzen, baizik eta beste hizkuntzetan, eta hau kontuan hartzekoa dela<br />

katalanezko <strong>kazetari</strong> hizkera aztertzerakoan . Nahiz eta hizkuntza 'handi'<br />

batzuetakoek gauzak bestela direla pentsatu nahi izan, informazio jardueran,<br />

ia kultur jarduerarik gehientsuenetan bezalaxe, ezin dela hizkuntz ukipena<br />

galerazi dio . Eta hau nabarmenagoa dela hizkuntza gutxituen kasuan .<br />

Katalunian <strong>kazetari</strong>tza katalanaren eremuan ezezik gazteleraren eremuan ere<br />

egiten da, eta inoiz beste hizkuntzetan ere bai . Erakundeen prentsa oharrak<br />

normalki gazteleraz jasotzen dira, Generalitatearenak eta zenbait alderdirenak<br />

ezik (Camps i Giralt, 1991 :63) .<br />

Euskararen kasuan gauza bera esan daiteke, azentu handiagoa jarriz gainera,<br />

euskal gizarte bizitzan euskarak duen presentzia katalunian katalanak duena<br />

baino dexentez txikiagoa baita .<br />

Gaur egungo <strong>euskarazko</strong> hedabideen hizkuntz arduradunek itzulpenaren gaia<br />

aipatzen dute behin eta berriz beren arazoen iturri nagusietakotzat 34 . Igone<br />

Etxebarria Euskal Telebistako Euskara Arduradunaren iritziz arazorik<br />

handiena itzulpenaren ingurukoa da (1994a :51) . Euskaraz lan egiten duen<br />

<strong>kazetari</strong>a nahi ta nahi ez gazteleraren morroi da . Berriak kanpoko zein<br />

hemengo agentzietatik datozenean batzuetan ingelesez eta gehienetan<br />

gazteleraz jasotzen dira . Hemen sortutako berriak ere gehienak gazteleraz<br />

sortuak dira . Beraz, nahi ta nahi ez <strong>kazetari</strong>ak albistea landu behar duenean<br />

beste hizkuntza batetik euskarara egokitu egin behar du . Ahaztu gabe,<br />

gainera, sarritan albiste bera hizkuntza bietan landu behar duela . Telebistari<br />

buruzko Etxebarriaren aipuarekin jarraituz, eguneroko informatiboez gain,<br />

kirol berri asko, pelikula eta antzeko guztiak zein erreportai gehienak<br />

itzulpenak dira . Kazetari hizkeraz gain hedabideetako hizkuntza orokorra ere<br />

itzulpenaren arazoak ukitua aurkitzen da, beraz .<br />

Ikusentzuteko <strong>euskarazko</strong> hedabide nagusitik idatzizko <strong>euskarazko</strong> hedabide<br />

nagusira . Euskaldunon Egunkariako Hizkuntz Arduradun den Patxi Petrirenak<br />

ere itzuli beharraren arazoa ez dauka ahazteko :<br />

"Komunikabideetako euskara aztertzen hasita, horietan lanean ari<br />

garenok oinarrizko eragozkarri bat dugu, hain zuzen ere berri iturriak<br />

gehien-gehienean erdaraz ditugula eta etengabe itzultzen ari<br />

beharrean gaudela . Honek arazoak sortzen dizkigu alde guztietatik,<br />

hasi arlo jakinetako terminologiatik, esamolde eta klitxe eginen<br />

3 4 Mikel Atxagak (1991 :49) dio, euskal <strong>kazetari</strong>a itzulpen-errota<br />

bilakatu dela, euskalduntzeko eta alfabetatzeko ahaleginik egiten ez duten<br />

agintari, politikari, sindikalista, kirolari, artista, irakasle eta abarren<br />

jokabide alferra eta zabarra zuritzen eta zarpeatzen duen norbait .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 2 1<br />

alorretik pasa eta hizkuntzaren erabilera globaleraino . Zer iturri<br />

ditugun eta hizkuntzaren egoera kontutan hartuta, hizkera jator eta<br />

bizia erabiltzeko ardura berezia behar da, erdaren morroi ibili barik .<br />

Ahalegin berezia, lan berezia -hizkuntza egiten aritzea baita- eskatzen<br />

du horrek, eta hori presakako lanean kosta egiten da" (Petrirena,<br />

1994 :39) .<br />

7 .2 .1 . Bolumena eta kalitatea<br />

Itzuli beharrak gizartean egiten duen eragin horrez gain, <strong>kazetari</strong> hizkeraren<br />

beraren baitan sortzen dira arazorik larrienak, Petrirenak aipatutako<br />

ildoetatik . Eta honetan, itzuli behar den bolumenaz gain, itzulpenaren<br />

kalitateak eta honen aurrean <strong>kazetari</strong>ak duen gaitasunak ere zeresan handia<br />

du .<br />

Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundearen esku-liburuak aitortzen du bere<br />

kasuan, euskal administrazioaren hizkeran, itzulpengintzak etxekoaren tokia<br />

duela. Eremu urrikoa izateaz gain, arlo asko lantzen hasi berria den gure<br />

hizkuntzan, itzulpengintzak sorkuntzak besteko erantzukizuna du hizkuntza<br />

behar berrietara egokitzeko bidean (IVAP, 1994 :102) . Horren aurrean<br />

administrazioan testuak itzuli eta landu behar dituen jendearen erretratua<br />

egiten du . Hauek dira aipatzen dituen ezaugarrietako batzuk :<br />

- Jabetzen da hizkuntza bakoitzak bere modua eta baliabideak dituela ideia<br />

bat eta bakarra azaltzeko .<br />

- <strong>Bi</strong> hizkuntzekin zintzo jokatu nahi du, baina sorburu-hizkuntzari (gaztelerari)<br />

errespetua dio, eta askotan -kezka eta guzti ere- men egiten dio .<br />

- Sorburu-hizkuntza (gaztelera) hizkuntza arautua dela ikusten du, eta arlo<br />

asko jorratu duena : sukaldekoa, lagunartekoa, zuzenbidea, zientzi arlo<br />

guztiak. . .<br />

- Xede-hizkuntza (euskara) arautze-bidean dela ikusten du ; artean, arlo asko,<br />

gehienak, urratzen hasi berria .<br />

- <strong>Bi</strong> hizkuntzen baliabideak eta moldeak direla-eta oztopo berekin egiten du<br />

beti topo ; baina ezin du hausnarketarako patxadarik hartu .<br />

- Lana atera egin behar du, tarte laburrean eta presaka . Hori ez da, zalantzarik<br />

duenean, argia bilatzeko eta aurkitzeko modurik aproposena .<br />

Ezaugarri horietako batzuk euskaraz lan egiten duen <strong>kazetari</strong>ei ere<br />

badagozkie . Hala ere, zenbaiten kexua da, maila hori baino ere beherago<br />

dagoela euskal <strong>kazetari</strong>aren hizkuntza maila . Gaitasun arazoa ere badela 35 .<br />

35 Antton Aranbururentzat sarri askotan egiten den badaezpadako<br />

itzulpengintzan daukagu arazo honen erakusgarrietako bat . Tamalez neurri<br />

handi batean euskal <strong>kazetari</strong>tza itzulpengintza izanik, <strong>kazetari</strong> hizkuntz


<strong>Bi</strong> beqiratu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 2 2<br />

Joxe Ramon Zubimendi eta Pello Esnalen liburuko pasartea oso adierazgarria<br />

da :<br />

"Kazetariak, informazio-etorbide asko erdaraz dituenez, behin eta<br />

berriro jo behar izaten du itzultzera . Bestetik, behin baino gehiagotan<br />

errazago menperatzen du gaia erdaraz . Edo <strong>kazetari</strong>ak erdaraz<br />

pentsatzen du eta gero euskaraz idazten . Edo bietara egin behar<br />

duelako, erdaraz idazten du lehenbizi eta gero euskaraz . . . Kasu<br />

guztietan itzultzen ari behar du . Eta erdararen itzala luzea da"<br />

(1993 :165) .<br />

Jakina, <strong>kazetari</strong> hizkeraren eredu propioa lantzeko garaia eta itzuli beharraren<br />

zaparrada, batera edo aldi ber-berean etorri zaizkio euskarari . Ezin, beraz,<br />

arazo bata bestearengandik bereizi .<br />

7 .2 .2 . Bolumenarena ñabartuz : Madariagaren ikerketa<br />

Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzak egin behar duen itzulpenaren bolumena inguruko<br />

hizkuntza handiekin konparatuz oso handia dela nabarmen badago ere,<br />

baieztapen hau muturrera eraman gabe bere neurrian kokatzea komeni da .<br />

Honetarako baliagarria da Sabino Madariagak Iñaki Zabaletaren<br />

zuzendaritzapean egindako ikerketa .<br />

Euskaldunon Egunkaria "erdal egunkari itzulia" besterik ez zela esan zuen<br />

Joseba Arregi Eusko jaurlaritzako Kultura sailburuak, egunkari horren lehen<br />

urteetan izandako une tirabiratsuetan . Baieztapen honen egiatasuna ala<br />

faltsutasuna frogatzeko ikerketa egin zuen Sabino Madariagak Euskal Herriko<br />

Unibertsitateko <strong>Kazetaritza</strong> Sailean (Madariaga, 1991) .<br />

Metodologia zehatz batekin 1 .040 albisteko lagina aztertu ondoren, ondorio<br />

hauek atera zituen :<br />

- Euskaldunon Egunkariaren informazio zati handiena euskaraz zuzenean<br />

landua da: %5 2 .<br />

Zuzenean euskaraz landutako %52 horretatik, %32an albistearen agentea ere<br />

euskaraduna da, %16an gazteleraduna, %3an frantsesa eta %lean beste<br />

hizkuntza batetik datorrena .<br />

- Itzulpenetik euskaraz moldatutako informazioa : %40 . Informazio hau ez da<br />

itzulpena . Erredakziora teletipoz edo bestelako bidez heldu den informazioa,<br />

eredu propio bat duen hizkuntza batetik oraindik ere bere <strong>kazetari</strong> hizkera<br />

propioa ez duen hizkuntza batera egiten da itzulpen hori . Eta hori,<br />

euskararen berezitasun eta barne egitura kontutan hartu edo<br />

errespetatzeke, hots, gazteleraren barne egitura kalkatuz . Horrela, gaur<br />

<strong>kazetari</strong>tzan egiten den itzulpengintzak asko narrasten, arrozten eta,<br />

ondorioz, ulergaiztotzen digu euskara (Aranburu,1994 :29) .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 2 3<br />

erredakzioan jaso eta moldatu egiten da . Kazetariak eskua sartzen du, bai<br />

euskarara egokituz eta bai datuei forma periodistikoa emanez . Zati honetatik<br />

gehiena, %39 gaztelaniaz iritsitako informazioa da, eta %1 frantsesez<br />

iritsitakoa .<br />

- Zuzenean itzulitako informazioa : %8 . Gazteleratik %7 eta frantsesetik %1 .<br />

Ikerketa honek neurria hartzen dio, beraz, <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tza itzulpen<br />

hutsa dela dioen topiko zehazkabeari . Euskaldunon Egunkariaren kasuan<br />

behintzat, <strong>euskarazko</strong> albiste sorkuntzak pisu handia duela frogatzen du . Beste<br />

arazo bat da, zuzenean euskaraz egiten den testuan ere albo-erdaren itzulpen<br />

mentala zenbaterainokoa den .<br />

7 .3 . Kazetaria<br />

7 .3 .1 . Kazetaria, giltzarri<br />

Kazetari hizkeraren inguruan sortzen diren hainbat gaik <strong>kazetari</strong>aren irudiari<br />

begira jartzen gaituzte, eta <strong>kazetari</strong>aren gaitasun mailaren garrantzia<br />

azpimarratzen dute .<br />

Aurreko atalean, itzulpengintzaz egindako azken aipuaren ondoren, zera<br />

gaineratzen du Aranburuk :<br />

"Gure komunikabideetako euskararen alde zer egin daitekeen<br />

pentsatzen jarrita, nik uste euskara berarengan baino gehiago<br />

<strong>kazetari</strong>arengan pentsatu behar dela . Arazoa ez baita euskara :<br />

arazoa, izatekotan ere, <strong>kazetari</strong>a baita . Beraz, arazo estruktural baten<br />

aurrean geundeke" (Aranburu, 1994 :29) .<br />

Ñabartu beharreko adierazpena da hau . Euskararen arazoak <strong>kazetari</strong>en<br />

gaitasun arazoetatik urrunago doaz . Baina <strong>kazetari</strong>aren irudiaren garrantzia<br />

ere ez da ahaztu behar .<br />

Euskaraz lan egiten duen <strong>kazetari</strong>ak hizkuntzaren panoramaren aurrean<br />

daukan arazo mordoa eta kontuan eduki beharreko aspektu piloa handia da,<br />

zalantzarik gabe . Orokorrean <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> dagozkion ezaugarri, arazo eta<br />

oreka guztiez gain, euskararen errealitate bereziak eskatzen dituenak eduki<br />

behar ditu kontuan .<br />

Ingurune soziolinguistikoaz ari ginelarik, euskaldungoaren egoerari<br />

zenbateraino egokitu edota etorkizuneko hizkuntzari begira zenbateraino<br />

jardun oreka zail moduan planteatzen dela ikusi dugu . Ingurune linguistikoaz<br />

ari ginelarik, terminologia berezien eta kaleko hizkuntza arruntaren artean<br />

bitartekaritza egiteak euskararen kasuan dituen zailtasunak ikusi ditugu .<br />

Euskararen zalantza eremuak eta erabakien berritasuna, estandarraren<br />

arazoak . .. guztiek <strong>kazetari</strong>aren irudiaren garrantzia aipatzera garamatzate . Eta


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 2 4<br />

zein da <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>aren soslaiari buruz euskalgintzaren inguruan<br />

dagoen inpresioa?<br />

Euskaraz lan egiten duen <strong>kazetari</strong> multzoa asko zabaldu da azken hamar<br />

urteotan . Ikusentzuteko hedabide publikoak sortu ostean, <strong>euskarazko</strong><br />

egunkaria sortu ondoren eta bestelako irrati eta aldizkariak ere indartzen ari<br />

diren honetan <strong>kazetari</strong> berri saldo bat ari da lanean <strong>euskarazko</strong> hedabideetan .<br />

Jende gazte ugari tartean, <strong>Kazetaritza</strong> Fakultatetik atera berriak asko . Antton<br />

Aranbururen aipuak 7 .1 .1 . atalean zioen euskal <strong>kazetari</strong>eriaren lehen<br />

ezaugarrietako bat gaztetasuna eta esperientziarik eza dela .<br />

Euskarari buruzko ardura ohiko gaia den inguruetan sarritan karikaturizatuta<br />

azaltzen dira euskal <strong>kazetari</strong>ei buruzko iritziak . Euskal <strong>kazetari</strong>ek egiten<br />

dituzten akats gramatikalen maiztasuna eskandalu eta txantxa iturri ere izan<br />

da euskaltzaleen berriketetan . Baina arazoa sakonagoa da . Hizkuntza<br />

teknikoaren, ahozkotasunaren, zehaztasunaren, itzulpenaren eta euskalkien<br />

oreka anitzak lortzeko hizkuntza aldetik jantzia behar du <strong>kazetari</strong>ak .<br />

Hizkuntzaren normalkuntzan erantzukizun handiegia dauka <strong>kazetari</strong>eriak,<br />

minimoen azpitik ibiltzearen luxua onartzeko .<br />

Xabier Kintanak ere <strong>kazetari</strong>en zereginean bukatzen du <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong><br />

hizkeraren diagnostikoa egiten hastean . Bere ustez gure hedabideetako<br />

hizkuntza kutsaturik dago, eri datza, gero eta ahantziagoa dugu,<br />

espainolduagoa, eta erraxkeriara makurtua erabat . Gure literatur ondare<br />

idatzitik urrundu eta erdarapeko ahozko erregistro erosionatuetara lerratzeak<br />

honaino ekarri gaitu . Sendabideak iradokitzean, <strong>kazetari</strong>en irudian jartzen du<br />

Kintanak erantzukizuna : sendabidea, funtsean egiazko profesionalak bere<br />

lanerako behar duen jakituria eta trabetasuna (berr)eskuratzea besterik ez da,<br />

darabilen tresnatik -kasu honetan hizkuntzatik- behar bezalako egokitasun,<br />

zehaztasun eta adierazkortasun-etekinak lortzeko (Kintana, 1994 :108) .<br />

Joxe Ramon Zubimendi eta Pello Esnalek ere <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>aren akatsak<br />

aipatzen dituzte beren Idazkera-liburuan zehar, behin eta berriz : <strong>kazetari</strong><br />

sasi-normalizaziogilea, <strong>kazetari</strong> sasi-alfabetatzailea, <strong>kazetari</strong> sasi-literatoa eta<br />

sasi-akademikoa . . . baina :<br />

"Nondik dator, ordea, <strong>kazetari</strong>ak euskara desegoki erabiltzea? <strong>Bi</strong><br />

arrazoi nagusienak bakarrik azalduko ditugu : euskararen ezagutza<br />

urria eta euskararekiko begirunerik eza" (1993 :163 ) .<br />

7 .3 .2 . Kritika eta kexuak<br />

Antton Aranbururen ustez (1991 :17), hedabide euskaldun berrien eta<br />

handienak sortu ondoren <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tzaren praktika bulapean bezala<br />

egon da . Euskaraz aritzeak, beste gabe, guztia arrazoizko eta justifikagarri dela<br />

pentsatzera eraman bagintu bezala . Hori hala izanik ala izan gabe, kontua da<br />

euskaltzale eta hizkuntzalarien aldetik kexurik aski sortu duela euskal<br />

<strong>kazetari</strong>en lanak .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 2 5<br />

Lehenxeago aipatutako Xabier Kintana da kexu horren adierazle<br />

garbienetakoa . Kintanaren ustez (1994 :103), hizkuntza modernoen<br />

sustapenerako hiru zutabe sozialak irakaskuntza, hedabideak eta<br />

administrazioa direla kontuan harturik, lehen biek dute garrantzirik handiena .<br />

Horrexegatik irakaskuntzako profesionalak hautatzeko orduan, hizkuntz<br />

mailaren kontrolak galbaheketa ona egiten du, baina, tamalez, ez dirudi<br />

hedabideetan beste horrenbeste gertatzen denik, maiz zuzendari-karguekin<br />

hasita .<br />

Euskarazko hedabideetan hizkuntza-praktika onartezinak salatzen ditu<br />

Kintanak :<br />

"Maiseatzen ditudanak Unamunok deitoratzen zituen gisako<br />

'profesionalak' dira, hots, ahalegin txikienaren artista bereziak . Beren<br />

obren argitan, asko euskaraz ia ezer irakurtzen ez duten pertsonak<br />

dira, eta euskal telebistako korridore eta bulegoetan maizegi entzuten<br />

dena entzunda, horien mintzabide ohikoena erdara dela esan nezake .<br />

Datu hauekin, ez gintuzke gehiegi harritu behar nongo iturrietatik<br />

edaten duten jakiteak. Izan, holakoak erdal prentsaren kopiatzaile<br />

hutsak ditugu, hobeki esan, espainol prentsarenak, euskal sen eta<br />

sormenik bat ere gabeak, lanbidez baina, euskaldungoari<br />

informatzeko karguaz goitik hornituak" .<br />

Mamiagatik eta tonuagatik merezi du aipua luzatzeak :<br />

( . . .)"Izan ere, idazle eta <strong>kazetari</strong> batzuek hizkuntzaganako duten<br />

arduragabekeria nabaria ikusita, zail egiten zaigu askori gure<br />

mintzaira lantzeko interesik -diruzkoez landa- badutela sinestea, eta<br />

horren ondorioz sinesgaitzagoa oraindik norbaitek interesatzen ez<br />

zaionarekin kalitatezko ezer onik egin dezakeela .<br />

Alde batetik gure hizkuntzaren baliabide ohikoenak ahanzten<br />

dituzten neurrian -inoiz horiek ikastera heldu baldin badira-, dendena<br />

espainoletik hitzez hitz itzultzen saiatzen dira inolako lotsarik<br />

gabe. Guztiok dugu gogoan iparraldeko euskaldunen kexa ezaguna,<br />

hemengo anitzen euskara ulertzeko espainol asko jakin beharra<br />

dagoela, alegia . Mokoroak edo Mitxelenak jadanik salatzen zutenez -<br />

eta Ibon Sarasola, arrazoi osoaz, bide beretik datorkigu-, erdara<br />

konkretu horren peko morrontza nabari-nabaria da,<br />

komunikabideetatik hedatzen den euskara gero eta higatuagoa<br />

lekuko" (Kintana,1994 :105) .<br />

Lanketa eta ahalegin eskasean jartzen du Xabier Kintanak bere kritikaren<br />

muina. Igone Etxebarriak euskal <strong>kazetari</strong>ak gaur egun oso gazteak direla


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 2 6<br />

gogorarazten du 36 . Lanketa aipatzen du Antton Aranburuk ere <strong>euskarazko</strong><br />

<strong>kazetari</strong>ek bete beharreko puntu garrantzitsuenak aipatzean :<br />

"Egunero eta etengabe landu beharreko tresnatzat aipatu dugu<br />

hizkuntza, bakoitzak izan dezakeen berezkoa ez baita nahitaez betiko .<br />

Ondorioz, egunero ikasi behar da euskara, mintzo dena entzunez eta<br />

idazten dena irakurriz . Jai beraz, orojakitun usteko <strong>kazetari</strong>arekin!"<br />

(1994 :32) .<br />

Gaztetasuna, euskaraz ari garelako edozer justifikagarri den ustea, eta<br />

hizkuntzarenganako axolagabekeria . Euskarazko <strong>kazetari</strong>ei buruzko hiru kexu,<br />

hirurak maila berean 'kexu' ez badira ere . Eta diagnostikoari, erremedio<br />

jakina : lantzea .<br />

7 .3 .3 . Lan-baldintzen eragina?<br />

Aspaldidanik lotu izan dira <strong>kazetari</strong>en hizkuntz erabilera halamoduzkoa eta<br />

bere lanaren izaera presazkoa . Larra <strong>kazetari</strong>-idazle espainiarrak 1835ean<br />

argitaratutako artikulu kolekzioaren sarreran iadanik aipatzen omen zuen<br />

presak <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> dakarkion kaltea .<br />

Euskarazko hedabideen kasuan ere, presarekin batera, lan-baldintza bereziak<br />

aipatu izan dira, <strong>kazetari</strong>en lanaren hutsuneak zuritzeko . Mikel Atxaga<br />

<strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>en lan-baldintza eskasagoez mintzatu izan da (1991 :50) :<br />

"Erdaldunak baino soldata murritzagoz, badaezpadako lanpostuan eta<br />

baliabide arloteago eta urriagoz lan egitera behartzen duen<br />

militantismorik ez diot opa euskal <strong>kazetari</strong>ari" .<br />

Neurri batean egia da <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>ak horrelako lan-baldintza<br />

berezietan jardun behar izan duela . Batetik, 7 .1 .1 . atalean aipatu dugun<br />

hegoaldeko bilakaeraren zati handienean, <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tza neurri handi<br />

batean militantismoz, presaz eta bitarteko eskasiaz garatu zen . Modu horretan,<br />

baliabide urriz denera iritsi ezinik dabilenaren kasuan, hizkuntzaren kalitate<br />

erabatekoa lau edo boskarren mailako arazoa besterik ez da, eta gainera ez<br />

dauka ez nahikoa denbora ez nahiko bitarteko horri serio heltzeko .<br />

36 "Baina hobetzea denon ardura da, eta horregatik oso garrantzitsua da<br />

norbere kontura prestakuntzarako ardura hartzea . Gaur eguneko<br />

bizimoduak horretara bultzatuta, edo ikasketak eta lana eratuta dauden<br />

moduan egoteagatik, askoz gutxiago irakurtzen da, eta gutxiago oraindik<br />

idatzi, hau da idazmena landu . 'Audio' eta 'visualaren' aldian gaude, hau da,<br />

irakurri eta idatzi barik entzun eta ikusi egiten dugu . Baina <strong>kazetari</strong> batek,<br />

gauzak ondo adierazi nahi baditu ondo jakin behar du ahozko edo idatzizko<br />

komunikabide baterako lanak prestatzen, batak eta besteak dituzten<br />

bereizgarrien arabera . Eta errekurtsoak bereganatzeko beste iturri<br />

batzutara jo behar du, dela liburuak, dela bertsolarien saioak, dela<br />

aspaldiko aldizkariak edo beste edozer .<br />

Gaur egun euskal <strong>kazetari</strong>tzan dabilen jendea orokorrean oso gaztea da<br />

eta hori igarri egiten da . Baina gaztea den aldetik oraindik denbora luzea<br />

dauka ikasten joateko" (Etxebarria,1994a :60) .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 2 7<br />

Kontua da militantismo eta bitarteko urrien beharra ez dela iraganeko kontua<br />

<strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tzan . Gizartean euskarak duen egoera gutxituaren<br />

ondorioz, euskal <strong>kazetari</strong>tzaren ekimen askok, gizarteko batazbesteko<br />

ordainketa eta lan-baldintzetatik behera ibili beharra daukate une honetan<br />

ere, 90eko hamarkadan ere, ekonomikoki bideragarriak izango badira .<br />

Egoera horretan daude gaur egun ere <strong>euskarazko</strong> aldizkarigintza lantzen duten<br />

agerkari asko, eta prentsa idatzian gidari den Euskaldunon Egunkaria bera (lan<br />

talde aski murritza, ingurunearekin konparatuz soldata oso baxua eta astean 6<br />

egun lan egin beharra, garai hauetan) . Halaber <strong>euskarazko</strong> irratigintza lantzen<br />

duten irrati txikiak eta herrietako <strong>euskarazko</strong> hedabide txikiak ere nahiko<br />

bitarteko estuekin dabiltza oro har . Baldintza horietan, lan guztiz txukuna<br />

egiteko behar litzatekeena baino piska bat gehiago produzitu behar da<br />

egunean, edota hizkuntzaren arloko kontsultak egiteko denbora gutxiago dago<br />

lanordutan, edota hizkuntz politika egoki bat egiteko bitartekorik ez dago<br />

enpresan .<br />

Bestelako kasua da EITBrena . Hemen, printzipioz, bitarteko, soldata, lanordu<br />

eta abarrak ondo hornituta daude . Aurreko parrafokoekin konparatuta<br />

luxuraino, zenbait kasutan . Hala ere, 7 .3 .2 . atalean aipatutako kexurik<br />

gehienak (Kintanarenak adibidez) EITBko langileengana zuzenduta zeuden .<br />

Aurrerago aztertuko dugu apur bat erakunde publiko honek hizkuntzaren<br />

kalitatearekin izan duen politika . Politika honen gorabeherez gain, aipa<br />

daitekeen datua da ETBko langile askok bi hizkuntzetan egin behar izaten<br />

dutela lan bera, planteamentu horrek izan ditzakeen hizkuntz ondorioekin .<br />

Lan-baldintzen eskasia, presa eta bitartekorik eza kasu batzuetan izan daiteke<br />

hizkuntzaren kalitatea gutxiago landu ahal izateko arrazoia . Baina argudio hau<br />

kontuz erabili beharrekoa da . Aipatzekoa da, adibidez, bitartekorik<br />

justuenekin eta lan-baldintzarik zailenekin dabilen hedabideetako bat,<br />

Euskaldunon Egunkaria, izan dela hain zuzen hizkuntzaren gaiari bere<br />

neurrian serioen heldu dion hedabidea (Estilo-liburuen kapituluan ikusiko<br />

dugunez) eta emaitzarik txukunen eta bateratuenak lortzen ari dena .<br />

7 .3 .4 . Beste aje batzuk<br />

Euskaraz lan egiten duen <strong>kazetari</strong>aren erreferentzia ezinbestekoa erdarazko<br />

<strong>kazetari</strong>tza izaten da . Gaztelerazkoa gehienbat, une honetan <strong>euskarazko</strong><br />

<strong>kazetari</strong>tza nagusiki hegoaldekoa denez . Eta euskara erreferentzia horretara<br />

egokitu nahian aritu gara, Pello Esnalek aipatu izan duen moduan (1991 :38) :<br />

"Kanpoa izan dugu azken urteotan erreferentzi puntu nagusia ( . . .) . Tira<br />

eta tira aritu gara euskara kanpokoari egokitu nahian . Hori bezain<br />

beharrezkoa dugu barrura ere begiratzea : euskara gozatzea,<br />

euskararen ekologia zaintzea, euskal kultura jorratzea, euskaldun<br />

zaharrari begira lan egitea" .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 2 8<br />

Antton Aranbururen ustez ere (1991 :19), <strong>euskarazko</strong> irrati-telebistek<br />

informazioaren tratamentu osoa TVE batek edota SER batek markatutako<br />

ereduetan egin nahi izan dute . Ondorioz, <strong>kazetari</strong>en hizkuntza entzulego eta<br />

herritarrarentzat astuntxo eta aski ulergaizto egin da, aldi berean informaziomezu<br />

arrotz antzeko bat eskeiniz . Neurri batean, bere ustez, sarritan<br />

<strong>kazetari</strong>en aldetik alarde profesionala gehiago egiten da informatiboak<br />

euskaraz egiteko gai direla demostratu nahirik, benetako mezu emate eta<br />

komunikatzea baino .<br />

Alarde profesionalaren kontuak, askotan, hizkuntza modu berezi batean<br />

erabiltzera bultzatzen du <strong>kazetari</strong>a . Bere <strong>kazetari</strong>tasuna azpimarratzeko joera<br />

dauka askotan <strong>kazetari</strong>ak, eta horretarako hizkuntzaz baliatzen da askotan,<br />

uste barik ere . Horrela, hiztun arruntak erabiltzen ez dituen esamolde eta<br />

berbak erabiltzen ditu, gauza bera askoz modu arruntagoan egokiago esan<br />

daitekeen kasuetan . Modu honetan sortzen eta zabaltzen dira <strong>kazetari</strong>ek<br />

bakarrik erabiltzen dituzten forma bitxiak .<br />

Joserra Gartziak pedanteriaren arriskuaz egiten du oharra. Pedanteria<br />

hizkuntzaren gainean kontzientzia eta nahiaren eskuhartze tokiz kanpokotzat<br />

definitzen duen García Calvoren aipua egiten du, eta irizpide hauen arabera<br />

<strong>euskarazko</strong> hedabideetatik eskaintzen ari den hizkuntz eredua aztertzeko deia<br />

egiten du (Gartzia, l99O) .<br />

7 .3 .5 Bereizkuntza-sindromea<br />

Xabier Kintanak zorrotz salatzen ditu <strong>kazetari</strong>ek hizkuntza modu berezi batean<br />

erabiltzeko duten joera :<br />

"Aski da iluminaturen batek, txokoren batetan hala entzun duelako<br />

edo amets gaiztoren baten ondoan horretara iruditu zaiolako, 'egin<br />

asmoz' bezalako txokokeria behin plazaratzea, biharamunetik, artalde<br />

gisa, hainbat esatari, 'esan asmoz', 'ikusi asmoz', 'jakin asmoz' bezalako<br />

itxuragabekeriak parra-parra botatzen has daitezen, era berri hori<br />

beren betiko 'egiteko asmoz' jatorra baino zuzenago eta dotoreagoa<br />

delakoan" (Kintana, 1994:107) .<br />

Guk "bereizkuntzaren-sindromea" deituko diogu <strong>kazetari</strong>en artean hedatzen<br />

den joera honi, nolabait ere, Joserra Gartziaren puntuari jarraituz esateko,<br />

pedanteria mota honi . Bereizteko gurari ezkutua . Arazo hedatua da beste<br />

hizkuntzetan ere . Kazetariak bere <strong>kazetari</strong>tasuna azpimarratzeko hizkuntza<br />

era berezi batean erabiltzeko joeran datza gaitz endemiko hau .<br />

Lázaro Carreter akademilari espainiarrak bere kezka agertu izan du,<br />

gaztelerazko <strong>kazetari</strong> hizkeraren zenbait joeraren aurrean . Lehen ere aipatu<br />

dugun aipuan 37 agertzen du Lázaro Carreter-ek honi buruzko diagnostiko<br />

37 Egokia da hemen berriz gogora ekartzea 4 .1 .3 . azpiataleko aipua :<br />

"Planteo en esta ponencia que tengo el honor de presentarles la posibilidad<br />

de que el lenguaje del periodismo se esté convirtiendo en una lengua


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 2 9<br />

zorrotza eta "prurito de distinción" deitzen dio beste pasarte batean<br />

<strong>kazetari</strong>engan sortzen den joera horri38 .<br />

Iduri du <strong>kazetari</strong>ak sinestu egiten duela hizkuntza modu berezi batean erabili<br />

behar duela, horrela nolabait bere profesionaltasuna azpimarratuko balu<br />

bezala. Horrela, etxean 'hasteari' 'empezar' edo 'comenzar' esaten badio,<br />

egunkarira lanera sartzean 'iniciar' esan beharko du beti . Joera honetan<br />

hainbat maila eta mila adibide daude .<br />

Ondorioa zera da, <strong>kazetari</strong> hizkeraren ezaugarri nagusietakoa izan behar<br />

duenetik urruntzea. Lehen ere nolabait aipatu dugu ezaugarri nagusi hori :<br />

hizkuntza kolokial amankomuna oinarritzat hartuz eduki berezien eta kaleko<br />

hizkuntzaren arteko bitartekari izatea .<br />

Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzan ere somatzen dira <strong>kazetari</strong>ek bereizkuntzarako duten<br />

joeraren zantzuak . Iduri du <strong>kazetari</strong>tza ikasketak egiten hasten den gazteak<br />

bere erregistroa aldatu egin behar duela <strong>kazetari</strong> testuen ariketak egiten<br />

hasten denean . Hedabide batean lanean hasten denean <strong>kazetari</strong> itxura eman<br />

behar du bere testuetan . Eta hori nola lortzen da? Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzan<br />

azken aldian sortu diren esaldi-esamode bereziak imitatuz .<br />

Horrela, adibide karikaturizatua jartzeko, etxean "arraultzeak frijitzen hasi<br />

naiz eta azkenean olioa erre zait" esaten badu, <strong>kazetari</strong> lanean seguruasko<br />

honela esango du : "arraultzeak frijitzen hasi naiz, azkenean olioa erre<br />

zaidalarik" . Aparte utz dezagun azken hori gaizki esana dagoela . Ondo esanda<br />

balego ere, kontua da inork ez duela horrela erabiltzen eta euskaldungoari<br />

estrabagantea egiten zaiola . <strong>Bi</strong> arazo nabarmentzen dira, beraz, joera zabal<br />

baten adibide gisan jarri dugun esaldi honetan :<br />

- Batetik hori horrela erabiltzen duen <strong>kazetari</strong>aren hizkuntza-konpetentzia<br />

murritza, ez baitaki '-(e)larik' ez daitekeela horrela erabil (eta ez baitaki ze<br />

kasutan erabil daitekeen) .<br />

especial, es decir, en un islote en el seno de la lengua general al cual<br />

caracterizan rasgos no compartidos por la comunidad hablante, y que son<br />

sólo distintivos de un grupo, en este caso el de los periodistas, quienes lo<br />

adoptan como marcas direrenciales de su oficio . Y sugiero que, con ello, los<br />

medios de comunicación oral y escrita alzan barreras más o menos altas<br />

ante el lector u oyente, porque se le obliga a compartir esa lengua<br />

profesional, que muchos emplean, consciente o inconscientemente,<br />

convencidos de que eso deben hacer, en su calidad de informadores" (Lázaro<br />

Carreter, 1990) .<br />

38 4 .1 .3 .ean aipatu dugun moduan adibide bezala jartzen du susmoa<br />

adierazteko gaztelerazko <strong>kazetari</strong>tzan gero eta gehiago erabiltzen den<br />

galizismoa : "El Real Madrid habría intentado fichar a Koeman" . Carreter-en<br />

ustez, susmo hori adierazteko mila era daude gazteleran, eta kalean<br />

erabiltzen ez den bakarra kondizional frantsesa da :<br />

"( . . .) pero el condicional francés coopera al ideal de lengua esotérica<br />

con que muchos redactores aspiran a alejarse del hispanohablante mortal .<br />

Un rasgo gramatical más, especialmente llamativo, que contribuye a aislar<br />

el idioma noticioso de la prensa, debido al prurito de distinción que muchos<br />

manifiestan ( . . .)" (Lázaro Carreter,1990) .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 30<br />

- Bestetik, berak askoz zuzenago eta samurrago esan dezakeena horrela<br />

esateko joera .<br />

Beste hizkuntzetan ere bereizkuntzaren sindromeak arrenkurak sortzen<br />

baditu, euskarak joera hauek bereziki ekidin behar dituela dirudi . Ingurune<br />

soziolinguistikoa aipatu dugun kapituluan ikusi dugunez gure <strong>kazetari</strong>tzaren<br />

hartzailegoa berezia izanik beste hizkuntzetan baino arazo gehiago daukagu<br />

ulermenarekin, eta bereziki interesatzen zaigu herriari arrotz egingo ez zaion<br />

hizkeran jardutea . Ulertzeko zailtasun hori gainditzeko zalantzazkoa izan<br />

daiteke hizkuntzaren zehaztasunari, maila teknikoari eta gainerakoei<br />

zenbateraino uko egin behar diegun . Baina alperrikako bereizkuntza eta<br />

zailtasunak ekiditeko ahalegina inon baino zorrotzago egin behar dela dirudi<br />

euskara bezalako hizkuntza baten kasuan .<br />

7 .4 . Hizkuntza-kalitatearen politika hedabideetan<br />

Hedabide batean euskaraz lanean ari den <strong>kazetari</strong>a arazo eta gabezia askoren<br />

aurrean aurkitzen da . Euskal <strong>kazetari</strong>tzaren ingurune soziolinguistikoa<br />

kontuan hartu beharra, ingurune linguistikoko arazo eta gabeziak, atal<br />

honetan aipatu ditugun <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tzaren arazo bereziak<br />

(itzulpenaren mamua, <strong>kazetari</strong>en esperientzia eta erreferentzia eskasia, etab) . . .<br />

hauen guzti hauen artean oreka asko bilatu behar ditu euskaraz ari den<br />

<strong>kazetari</strong>ak bere eguneroko testuan .<br />

Eta ze laguntza dauka <strong>kazetari</strong>ak hedabideetan bere hizkuntza-jarduna<br />

gidatzeko? Ze politika eta bitarteko dituzte hedabideek gai honetan? Ez dirudi<br />

erantzuna oso positiboa denik . Galdera hauen erantzuna, hain zuzen ere,<br />

euskal <strong>kazetari</strong>tzaren ezaugarri eta gabezietako beste puntu bero bat<br />

bihurtzen da, beronetaz esandakoak aztertzen hasi ahala .<br />

7 .3 .2 . atalean aipatutako Xabier Kintanaren kritika eta kexuak puntu honetara<br />

ere zuzentzen ditu hizkuntzalari bizkaitarrak . Berriz ere aipua merezi duen<br />

azalpen-salaketa egiten du Kintanak:<br />

" . . .bistan da frantses edo espainol hedabideetan erdara horiek mila<br />

aldiz hobeki zaintzen direla gure prentsa, irrati eta telebistetan<br />

baino . . . hemengoak gure nazioaren hizkuntz susperraldiari laguntzeko<br />

asmoz sortu omen ditugun arren!!!<br />

Euskal prentsa, maiz, zortzi okerren jolasaren parekoa izaten da .<br />

Hasieran gure irakasleek ikasleekiko euskal praktikak egiteko<br />

bazerabilten, batzuek ikasleei <strong>euskarazko</strong> prentsa "txarto idatzirik zer<br />

dagoen" aurkitzeko materialtzat ematen diete aspaldion . Irratitelebistek,<br />

bestalde, ez dute ezertxo ere egin autonomi urte guztiotan<br />

gure hizkuntzaren fonetika estandarra finkatu eta bultzatzeko, eta<br />

esatari bakoitzak bere etxean ikasi duen bezalakoa darabil, okerragoa<br />

ez bada .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

( . . .) Kanadan edo Katalunian egiten den esfortzuarekin parekatuz gero,<br />

zinez esan daiteke gure egoera negargarria dela" (Kintana,<br />

1994 :104) . 39<br />

Euskadi Irratiko Hizkuntz Arduradun den aldetik gai hau oso barrutik bizi izan<br />

duen Antton Aranburuk 1990ean aitortzen duen moduan "zortzi urte handiri<br />

eska lekiekeenik ez dugu lortu, eta <strong>kazetari</strong> eta medio bakoitza dabil, bere<br />

iritzi partikularrari jarraiki, halamoduzko erantzun bat ematen. Oinarri<br />

oinarrizko <strong>kazetari</strong>-hiztegi bateraturik ere ez dugu sortu, mila aldiz bere faltaz<br />

kexu bagara ere"(Aranburu, 1991 :25) . Hiru urte beranduago ere aldarrikatuko<br />

du hizkuntzaren tratamentua kalitate hobekuntzaren baitako elementu bezala<br />

planteatu behar dela gure hedabideetan, eta, ondorioz, euskararen exigentzia<br />

lan-planteamentu berri bat bezala asumitu behar dela enpresa barruan .<br />

Euskal Telebistako Euskara Arduradun den Igone Etxebarriak beste era bateko<br />

aitormena egiten du (1994a :55) : "Hiztegiari dagokionez alde guztietatik huts<br />

egiten dugula esango nuke, gehienetan geure erruz, ahalegin handitxoagoa ez<br />

egitearren, bestetan euskarak berak hutsuneak dituelako" . Errazkeria<br />

pertsonala eta hizkuntzaren hutsuneak, beraz .<br />

Baina beste batzuek, gai berari helduz (hiztegiarenari), hain zuzen ere<br />

Etxebarriaren erakundeko politika kritikatuz, hizkuntzaren kalitatea zaintzeko<br />

politika eta egituretan jartzen dute azentua . Telebistan hiztegiari dagokionez<br />

egiten diren akats eta gehiegikeriak aipatu ondoren, susmo bat agertzen du<br />

Kintanak : horietan guztietan, hori gaizki dagoela esateko inor aldamenean ez<br />

dutela izaten .<br />

"Honek, jakina, zuzentzaile eta hizkuntz laguntzaileen beharrizanera<br />

gakartza . Alde horretatik behin baino gehiagotan entzun diegu<br />

<strong>kazetari</strong>ei mintzaira-kontuan beren medioan zer nolako hutsunea<br />

nabaritzen duten, eta dudazko kasuetan ez dutela nora jo . Maiz,<br />

gainera, Kataluniako irrati-telebistek hizkuntz aholkularitzazerbitzuari<br />

zer nolako ardura eskaini dioten aipatzen da, hemengoek<br />

entzungor egiten duten artean" (Kintana, 1994:107) .<br />

39 Kintanak honela jarraitzen du :<br />

"Ez dakit nik, egia esan, zer nolako irizpideak erabiltzen diren esatari,<br />

aurkezle eta <strong>kazetari</strong>en aukera egitean, baina ikusiak ikusi eta, batez ere<br />

entzunak entzunda, beldur naiz euskal gaitasuna ez ote den merezimendurik<br />

gutxietsiena, Apollo-Afrodita ustekoen presentzia onean eta ahots egokian<br />

azpimarra guztiak jarrita . Horrela, pertsona erdi-analfabeto batzuek -<br />

baina, hori bai! oso 'espontaneoak'- ezjakintasunak demaien ausarkeria<br />

neurrigabeaz, eredu lotsagarriak ereiten dituzte egunero euskal eskolarik<br />

ezaz irizpiderik ez duen ikus-en tzulegoaren gainean .<br />

( . . .) Gure Oihenartek, bere atsotitzen artean, hauxe zekarren : "burutik<br />

hasten da arraina kirasten " . Eta hori ongi doakio, nik uste, gure telebistari,<br />

zeinetan euskaraz behar den moduan ez dakiten buru nagusien<br />

arduragabetasunetik hasita, beheragoko guztien zabarkeriak ezin hobeki<br />

konprenitzen baitira" (Kintana,1994 :104) .<br />

1 3 1


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 3 2<br />

7 .4 .1 . Hedabidearen politika eta zeregin indibiduala<br />

<strong>Bi</strong> ikuspegi edo bi azentu bereiz daitezke gai honen aurrean : batzuek,<br />

hizkuntzaren kalitatea zaintzeko hedabideek behar duten bitarteko (kabinete,<br />

aholkularitza . . .) politikan jartzen dute azentua, eta beste batzuek (hauen<br />

tartean hain zuzen ere hedabide horien ardura izan dutenetako batzuk)<br />

zabarkeria indibidualari egozten diote arazoa, ahalegin indibidualean azentua<br />

jarriz .<br />

Batak ez dezake, ordea, bestea zuritu . Lehen esan dugun moduan, <strong>euskarazko</strong><br />

<strong>kazetari</strong> hizkerak maila askotako orekak eskatzen ditu . Kontua zera da, oreka<br />

horiek bilatu egin behar direla . Azken urteetan horretarako <strong>euskarazko</strong><br />

hedabideek, bitarteko faltaz edo bitartekoak edukita ardura faltaz, jarri<br />

dituzten bitartekoak (ikertzaileak, kabineteak, taldeak) urriak izan direnez,<br />

<strong>kazetari</strong> bakoitzari egokitu zaio ekilibrismo partikularra egitea . Maila batean,<br />

beti izango da zeregin pertsonala ere . Baina batak ez du bestea kentzen : elkar<br />

osatzen dute bitarteko eta plangintza serioek eta zeregin indibidualak .<br />

Lehenbizikoak hutsegiten duenez, pisu guztia <strong>kazetari</strong>en banakako hizkuntzaukeretan<br />

egon da .<br />

Xabier Kintana eta Antton Aranburuk bitasun hori aipatzen dute hizkuntzaren<br />

kalitateari buruzko beren planteamentuen bukaeran :<br />

"Honek, jakina, zuzentzaile eta hizkuntz laguntzaileen beharrizanera<br />

gakartza ( . . .) Arazoa ez datza, soilki, hizkuntz aholkulariak izatean,<br />

<strong>kazetari</strong>ak berak bere baitan hizkuntzaren ardura txertaturik izatean<br />

baizik . Eta hor pentsamodu eta jarrera aldaketa sakona egin behar da .<br />

Segur naiz, orain ere, aholkularirik izan gabe, egiazko profesionalak,<br />

bere barruko kezkak hala bultzaturik, zalantzak argitzeko, bere kabuz<br />

hiztegi, lagun, irakasle edo adituengana jotzen dakiela . Bestelako<br />

kasuan, lantokian aholkularitza jarrita ere, gerta daiteke pertsona<br />

zabarrak, dena dakielakoan edo hizkuntza kalitatearen ardurarik<br />

ezaz, harengana ez joatea . Edonola ere, aholkularitza horrek, batera,<br />

emaitzen kontrola eramango lukeenez gero, gauzak pixkanaka<br />

zuzenduz lihoazke" (Kintana, 1994 :107) .<br />

"Dena dela, ideia bat azpimarratu beharra dago : barne kontrol eta<br />

heziketa pertsonalizatuarena, eta hori eguneroko lanean eta<br />

jardunean, jakina . Batetik, barne kontrola, <strong>kazetari</strong>-lana ebaluatuko<br />

duen batzorde jarraitzaile bati dagokion eskakizun bezala ; baina,<br />

horrez gainera, autokontrol batean oinarrituko litzatekeen heziketasistema<br />

pertsonalizatu bat ; hau da, ni, <strong>kazetari</strong>, neu naiz nire<br />

hizkuntz-maila eta euskararen erabiltzeko gaitasuna hobetzeko lehen<br />

interesatua, eta neuk ebaluatu beharko nituzke lehen lehenik<br />

eguneroko lanean aurkitzen ditudan zailtasun eta oztopo<br />

guztiak"(Aranburu, 1991 :25) .<br />

Plangintza eta politika egokiaren eta ahalegin indibidualaren osagarritasuna<br />

planteamentu zuzena dela nahiko gauza nabarmena bada ere, hizkuntzaren


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

kalitateari buruzko eztabaidatan, batez ere hedabideetako arduradunen<br />

aldetik, bata bestea zuritzeko argudio bezala erabili izan da . Batez ere, zeregin<br />

indibidualaren garrantzia azpimarratu izan da bitarteko-politika kaskarra<br />

zuritzeko . Zuriketa horrek gai honen aurrerapidea blokeatu izan du .<br />

7 .5 . <strong>Kazetaritza</strong>ren beste inguruaz<br />

Euskarazko <strong>kazetari</strong>en izaeran dauden ezaugarri batzuk arakatzen jardun<br />

dugu aurreko ataletan, gabeziak azpimarratuz . Baina ez daiteke <strong>euskarazko</strong><br />

<strong>kazetari</strong>a bere inguruko estamentuen ekarpen eta gabezietatik guztiz bereiz .<br />

Euskararen egoera soziolinguistiko orokorrak dituen ezaugarri eta gabeziei<br />

lotuta daude sarritan euskal <strong>kazetari</strong>en gabeziak . Nabarmenenak aipatuta<br />

utziko ditugu :<br />

- Hizkuntzaren arauketa eta erabaki guneek beren mugak dituzte euskarari<br />

buruzko erabaki beharrezko guztiak <strong>kazetari</strong>tzak eskatzen duen premia eta<br />

azkartasunez hartzeko, eta honek <strong>kazetari</strong>a askotan erdi-salduta uzten du .<br />

- Hedabideek eurek, aurreko atalean aipatu dugun moduan, hizkuntzaren<br />

kalitatea zaindu eta hobetzeko irizpideak finkatzeko politika egokiaren<br />

beharrari ez diote neurriko erantzunik eman izan gehienetan .<br />

- Kazetarien formakuntzan, Unibertsitateak ere ez du eskaintzen arazo honen<br />

aurreko erantzun egokirik .<br />

7 .5 .1 . Unibertsitatearen egokitze falta<br />

Unibertsitatea aipatuta utzi nahi genuke, aurreko bi puntuak beste ataletan<br />

piska bat jorratu ditugunez . Joxe Ramon Zubimendi eta Pello Esnalek, euskaraz<br />

ari diren <strong>kazetari</strong>ek joskera mailan dituzten arazoez ari direlarik, zera<br />

botatzen dute (1993 :193) :<br />

"Gabezia larri bat dago arazo hauen sustraian ; hainbat <strong>kazetari</strong> eta<br />

idazleren baitan dagoen akats berbera . Akatsa ez da hizkuntzarena ;<br />

beste nonbait du iturburua : pentsamentua antolatu eta egituratu<br />

ezinean .<br />

Ezin horren adierazle dira, goiko adibidean, -elarik eta -ik horien<br />

gisako lokarriak, aldiberekotasuna besterik adierazten ez dutenak .<br />

( . . .) Hezkuntzari dagokio arazo larri honen konponbidea, eta batez ere<br />

unibertsitateari . Bego horretan ; hutsune hori ez baita gure liburuan<br />

aztertzekoa" .<br />

Hezkuntzaren eta Unibertsitatearen hutsunea ez da gure lan honetan<br />

aztertzekoa, baina badu zerikusirik gure <strong>kazetari</strong> hizkeraren gabeziekin . Puntu<br />

honi oratuz, Unibertsitatearen barrutik, Iñaki Zabaletak bere kezka agertzen<br />

du EHUko <strong>Kazetaritza</strong> ikasketek hizkuntzaren gaitze kontuan hutsunea<br />

1 3 3


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 3 4<br />

dutelako (Zabaleta, 1991 :85) . Bere ustez hizkuntzaren inguruko asignatura<br />

eskasia da arrazoi nagusienetako bat lizentziatu berri askoren euskara<br />

elbarritua, gaztelerazko <strong>kazetari</strong> hizkera barrokoaren kopia, euskal<br />

kazetagintzan horren barra-barra ikusteko . Gainera, gogorarazten du ikasleak<br />

euskara traketsaren jabe izanik etortzen direla unibertsitatera . Gehienbat<br />

maila eskasaren jabe unibertsitatera sartuta gero, bertan euskal kazetagintza<br />

txukun bat egiteko irakatsi behar diren kodeak, estiloak eta generoak ez dira<br />

behar bezala irakasten . Unibertsitatearen funtzionamendua aipatzen du<br />

Zabaletak : Filologi Departamentuaren edo Sailaren eskuetan daude <strong>kazetari</strong>tza<br />

karrerako bi asignatura garrantzitsu, Idazkuntza eta <strong>Kazetaritza</strong> Espezializatua,<br />

eta bere ustez ez dira horiek filologoen irakasgai egokienak .<br />

Unibertsitatearen funtzionamenduan bada baldintzatzaile bat : <strong>euskarazko</strong><br />

<strong>kazetari</strong>tza ikasketak erdarazko ikasketa plangintzaren kopia euskaratua<br />

besterik ez dira . Euskarazko <strong>kazetari</strong>tza ikasketek ez dute ikasketa-plangintza<br />

propio bat garatzeko gaitasunik izan orain arte .<br />

Zabaletak galdera bera botatzen du airera :<br />

"Ea <strong>kazetari</strong>tza fakultateko euskal adarrak eta erdal adarrak<br />

ikasketa plangintza berbera eta berdina izan behar duten . Beharbada,<br />

oraindik goizegi bada ere, euren arteko bereiztasuna, hizkuntzaren<br />

ingurukoak batik bat, tajutzen joan beharko dugu . ( . . .) 'Euskararen<br />

jakintza kultuari' askoz ere arreta handiagoa eskeini beharko<br />

genioke 40. Beraz, hizkuntzak, bere alderdi guztietan, irakasgai gehiago<br />

izan behar lituzke . Eta asignatura estandar bezala ezin badira denak<br />

sartu, mintegi eta saio bereziak jarri beharko lirateke, euskal<br />

lizentziatuek 'euskararen jakintza kultua' zabala eta egokia izan<br />

dezaten" (Zabaleta, 1991 :85) .<br />

Manu Erzillak ere (1994 :148) <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tza ikasketei beharrizan<br />

bereziak ikusten dizkie hizkuntza aldetik . Bere ustez euskal <strong>kazetari</strong>ak<br />

unibertsitateko irakaskuntzan erdal ikasleak ez dituen zenbait materia<br />

beharko lituzke :<br />

- Lexikoan, euskal lexiko hedatua, ondo definitua, kultur hitz asko eta askoren<br />

esanahia, hots etimologia, batez ere greko-latin hitzetan .<br />

4 e Zabaletaren ustez, euskararen jakintza kultu-landua,<br />

ulergarritasuna, herri-hizkera, euskalkienganako hurbiltasuna eta<br />

samurtasuna proposatuz, pragmatika linguistikotik hurbilago legoke<br />

semantikaren eta metalinguistikaren analisietatik baino :<br />

"Euskara kultuaren" jakintza : aditz era zailak eta bakanak, joskera bitxi<br />

eta arraruak, "kultismoak", fonologiaren eta sintaxiaren analisi<br />

chomskytarrak eta (jar beste zenbait gauza), oso interesgarriak izan<br />

daitezke, eta dira, baina baratze teorikoan aitzurtzen diren landareak<br />

dirateke batez ere . Nire iduriz, <strong>Kazetaritza</strong> fakultatean, bere pixkan, behar<br />

den baino gehiago lantzen da "euskara kultu-landuaren jakintza" . Eta nire<br />

iduriz ere, gehiago sakondu behar litzateke "euskararen jakintza kultualandua",<br />

euskararen jakintza pragmatikoa, euskararen jakintza<br />

periodistikoa" (Zabaleta .1992 :85) .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 3 5<br />

- Sintaxian, bi sintaxien ezaguera sakona . Euskal literaturaren gaineko<br />

estilistika .<br />

- Euskararen morfologia partikularrari segitzen zaizkion puntu hauek :<br />

galdegaia eta fokalizazioa .<br />

Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzaren eskakizunak eta egoera erdarazkotik hain<br />

ezberdinak izanik, zentzuzkoa dirudi ikasketetako lehentasunak beste batzuk<br />

izateak . Ez da, ordea, oraingoz horretarako biderik ireki euskaraz <strong>kazetari</strong>tzako<br />

ikasketak ematen diren leku bakarrean, Euskal Herriko Unibertsitateko<br />

Leioako Giza eta Informazio Zientzien Fakultatean .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 3 6<br />

8 . Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkeraren orekak<br />

8 .1 . Ingurunetik abiatuta<br />

8 .2 . Arau kultu amankomuna eta bitartekaritza<br />

8 .3 . Integraziorako gaitasuna<br />

8 .3 .1 . Zailtasun erantsiak<br />

8 .4 . Lexiko aukerak<br />

8 .4 .1 . Erlatibotasun geografikoa<br />

8 .4 .2 Gomendio argigarri batzuk<br />

8 .5 . Titulargintza : azterketa baten aipamena<br />

8 .6 . Ezaugarri idealak kokatuz<br />

8 .6 .1 . Txukuntasuna<br />

8 .6 .2 . Argitasuna<br />

8 .6 .3 . Irizpide orokorrak argitasunerako<br />

8 .6 .4 . Hizkera arrunta eta ahozkotasuna<br />

8 .7 . Ahozkotasunera jotzeko deia<br />

8 .7 .1 . Pello Esnalen gogoeta : ahozkotasuna gidari<br />

8 .7 .2 . Ahozkotasuna, beharretik galderetara<br />

8 .8 . Lantzetik dator espresibotasuna<br />

88 .1 . Baliabide lagungarriak<br />

8 .8 .2 . Jariokeriaren kontrako aholkuak<br />

8 .9 . Arazoetan barrena<br />

8 .9 .1 . Hizkuntza bereziaren arazoa<br />

8 .9 .2 . Itzulpena da iturria<br />

8 .9 .3 . Itzulpenaren galbahe aukera<br />

8 .9 .4 . Itzulpen prozedurak<br />

8 .9 .5 . Itzulpena, kezka iturri<br />

8 .9 .6 .Jaso eta berregin<br />

8 .9 .7 . Luzerarenak<br />

8 .9 .8 . Arazoak ere itzultzen dira?<br />

8 .9 .9 . Pasiboa<br />

8 .9.10 . Nominalizazio berria<br />

8 .10 . Komunikazioa eta eraikuntza<br />

8 .10 .1 . Didaktismoa tentsioan<br />

8 .11 . Laburbidea, bidezidor propioa<br />

8 .12 Herrietako hedabideen hizkera<br />

8 .12 .1 . Perretxiko urteak<br />

8 .12 .2 . Hizkerarako eskena berria : ahozkora hurbiltzeko aukera<br />

8 .12 .3 . Esperientzia bat : 'Aretxabaletarako Idazkera Liburutxoa'


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 3 7


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 3 8<br />

8 . Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkeraren orekak<br />

8 .1 . Ingurunetik abiatuta<br />

Kazetari hizkeraren ezaugarrien nondik norakoak azaltzeko, komunikazio<br />

orotan ematen diren elementu klasikoek <strong>kazetari</strong>tzaren kasuan dituzten<br />

ezaugarri bereziak jarri ditugu abiapuntu moduan 3 .1 . atalean .<br />

Elementu klasikoak emanik,<br />

kanala<br />

igorlea > hartzailea<br />

mezua<br />

kodea<br />

berrelikadura<br />

<strong>kazetari</strong>tza informatiboak osatzen duen komunikazio-ekintza berezian<br />

elementuen izaera deskribatu dugu : berrelikadura ahalmen oso mugatua,<br />

hartzaile oso anitza eta anonimoa, kanalaren baldintzamenduak, mezuaren<br />

izaera anitza . Sistema denetan bezala, elementu batek besteetan eragina<br />

daukala aipatu dugu . Baldintza berezi hauengatik, hizkuntza-kodea ere<br />

moldatu egiten da eta ezaugarri berezi batzuk hartzen ditu .<br />

Hartzailegoaren mailara eta beharretara egokitzen da kodea, gainerako<br />

komunikazio ekintza guztietan gertatzen den bezala. Hartzailegoari dagokionez<br />

hizkuntzarentzako duen ezaugarririk determinatzaileena hetereogenotasuna<br />

dela esan dugu. Gaur egungo masa-hedabideek harrapatzen duten hartzailea<br />

hizkuntza maila eta joera oso ezberdineko jendea da . <strong>Bi</strong>garrenik aipatzeko,<br />

igorlea da, noski, kodearen erabilera moldatzen duena . Eta kanalak ere<br />

(soinuagatik, irudien laguntzagatik, titularrak egin beharragatik, artikulua<br />

laburtu beharragatik . ..) baldintzatu egiten du kodea, bere modura . Azkenik,<br />

mezuaren izaerak (gaiaren berezitasunak, zailtasunak, teknikotasunak . . .)<br />

eragin zuzena du kodean . Ez dezakegu hizkera baldintza horietatik abstraitu,<br />

berau aztertzeko erreferentziak galduko baikenituzke .<br />

5 .,6 . eta 7 . kapituluetan aipatu ditugu, bestetik, euskararen kasuan<br />

elementuok (hartzaileak, igorleak, kodeak berak) dituzten ezaugarri, ingurune<br />

eta kondizionamenduak . Gure hizkuntzak duen ingurune bereziak eragin<br />

egiten du elementuon izaeran, eta, ondorioz, <strong>kazetari</strong> hizkeraren izaera eta<br />

beharretan ere bai . Labur esateko hauek dira ingurune berezi horretan aipatu<br />

ditugun ezaugarrietako batzuk:<br />

- Euskaldungoaren alfabetatze kantitatearen eta kalitatearen egoera berezia .<br />

- Euskalkien eta azpieuskalkien arteko dispertsioa eta euskara batuaren<br />

ibilbide gaztea. Ondorioz, arau amankomun kultuaren ibilbide laburra .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 3 9<br />

- Euskarak hizkuntzaren korpusean dituen zalantza-eremuak eta erabakitzen<br />

ari diren eremu batzuek oraindik duten hedapen eskasa .<br />

- Hizkera berezi eta teknikoen finkapen eta hedapen eskasa eta itzulpenaren<br />

presentzia handia .<br />

Ingurune honek, eta beronek dituen adar eta arazoek, <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong><br />

hizkera bere testuinguruan aztertzera garamatzate . Eta garrantzizkoa da "bere<br />

testuinguruarena" azpimarratzea . Izan ere, bai azterketarako eta bai<br />

<strong>kazetari</strong>tzaren praktikarako, sarritan erabiltzen den abiapuntu okerra baita<br />

mimetismoa`l .<br />

Kazetari hizkera aztertzen edo egiten ari garenean mimetismoaren pisu<br />

gehiegizkoa honela azalduko genuke : gure lanaren erreferentziatzat bere<br />

testuingurua eta funtzioa hartu beharrean, beste hizkuntzetako testu batzuk<br />

hartzea . Haiek bezala ari garen neurrian ondo ari garela pentsatzea . Beraz,<br />

esaldiaren luzera, lexikoa, baliabide estilistikoak, irudi erretorikoak eta dena,<br />

gure funtzioaren arabera erabili beharrean beste hizkuntz-komunitate<br />

batzuetako testuekiko mimetismoaren arabera erabiltzea. Homologazio<br />

automatikorako joera horrek, baina, geronen kontra jokatzen du askotan, orain<br />

aztertzen ari garen kasuan adibidez, disfuntzioak sortuz .<br />

Eta disfuntzioak sortzen dira, mimetismoz egindako hizkuntz aukera baten<br />

ondorioz, agian hartz ailegoarenganako lotura galtzen ari garelako, gure<br />

beharretatik urruntzen ari garelako, gure ingurunea kontuan hartzen ez<br />

dugulako .<br />

Moldatu egin behar du <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> testuak, beste hizkuntzak ere<br />

erreferentzia moduan edukiz, baina bere zeregina eta ingurunea kontuan<br />

hartuz : hedatu behar dituen edukiak hedatu behar ditu, hartzailegoaren<br />

hizkuntz egoeraren arabera komunikatuz eta hizkuntza propioaren egoera eta<br />

baliabideetatik abiatuz, piskanaka berau bilakaraziz . Horrek maila askotako<br />

orekak eskatzen ditu .<br />

8 .2 . Arau kultu amankomuna eta bitartekaritza<br />

Kazetari hizkeraren izaeraren erreferentzia nagusia hizkuntza bateko sektore<br />

kultuen gertuko hizkera kolokiala dela azpirratzen da alde guztietatik .<br />

Hizkeren gurutzalekua izanik, <strong>kazetari</strong> hizkerak bitartekaritza egiten du bere<br />

erreferentzia nagusi horretatik . Nazioartean, zientzian, gizarte mailan,<br />

medikuntzan, politikan, kirolean, industrian eta beste mila arlotan sortzen<br />

diren albisteak hedatu behar ditu <strong>kazetari</strong>tzak . Horretarako, albiste horiek<br />

41 Mimetismoaren pisua handia da gure kulturan eta gure joeretan .<br />

Agian urte eta mende luzetan kultura minorizatu izan izanak sortzen dituen<br />

inseguritate eta beharren ondorioz sortzen den erreflexuetako bat da<br />

mimetismorako joera handiegi hori .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 14 0<br />

dakarten terminologiarekin jokatu behar du . Terminologia horrekin jokatu, eta<br />

aldi berean entzulego anitz eta zabalari ulergarri gertatu .<br />

Kazetari hizkerak terminologia eta hizkera sektorial guzti horiekin egin behar<br />

du lan, euren eskaparate zabala da . Horrek, jakina, errotik eragiten dio<br />

<strong>kazetari</strong> hizkeraren izaerari . Bere funtsezko zereginetakoa da . Informazioa<br />

protagonizatzen eta sortzen dutenen eta jasotzen dutenen arteko bitartekari<br />

izateaz gain, beren hizkeren arteko bitartekari lana ere egin behar du<br />

<strong>kazetari</strong>ak. Eta horixe da hain zuzen ere hainbeste azpimarratzen den "arau<br />

kultuaren" birtualitate nagusia : praktika funtzional oso ezberdinetan<br />

emandako edukiak hizkuntza amankomunean integratzeko gaitasuna .<br />

Praktika funtzional ezberdinetako hizkerak gizarteratu egin behar ditu<br />

<strong>kazetari</strong>tzak, modu ulerterrazean . <strong>Bi</strong>tartekaritza hori baitaezpadakoa da, 6 .3 .<br />

atalean esan dugunez . Zientziarentzat berarentzat garrantzia badu, bere<br />

jarduna eta terminologia gizarteratzeko era nagusia hori delako .<br />

Hizkuntzarentzat ere bai, era horretan gaurkotzen eta aberasten delako . Eta<br />

<strong>kazetari</strong>tzarentzat baitaezpadakoa da, era horretan bakarrik lor dezakeelako<br />

bere zeregina : informatzea .<br />

Baina euskararen kasuan zer gertatzen da hizkera berezi-teknikoekin? Eta zer<br />

gertatzen da hizkuntzaren arau kultu amankomun bitartekari horrekin?<br />

Hizkuntzetan, arau-eredu hori, hizkuntzaren baitako elkartruke jarraituen eta<br />

praktika ezberdinen arteko harreman eta igurtzien frutua da . Euskararen<br />

kasuan ere bai . Baina bide hau oso gaztea du euskarak . Batetik praktika<br />

funtzional gehienetako euskara landugabea edo landuberria dago, eta edozein<br />

kasutan ere, gutxi gizarteratua 6 .3 .2 . atalean aipatu dugun moduan . Horrela,<br />

euskarak gehienbat itzulpenaren bidez integratzen ditu praktika horiek<br />

guztiak <strong>kazetari</strong> hizkeran .<br />

Bestetik, arau-ereduaren bihotza euskara batu gaztea da, piskanaka finkatuz<br />

eta belarriratuz doana . Kasu honetan, arau-eredu horren eta kaleko hizkera<br />

arruntaren arteko zubiak luzeagoak eta berriagoak dira . Kaleko hizkera<br />

amankomun-arrunt horren errealitatea oso anitza da euskararen kasuan,<br />

euskalki eta azpieuskalkien dispertsioa tarteko dela eta euskara batuaren<br />

ibilbide laburra kontuan hartuta . Honetan ere ez dezakegu, beraz, beste<br />

hizkuntzekiko mimetismoz joka azterketa egiteko garaian .<br />

Kazetari hizkerak, batetik, euskara baturako erabakietan jarri behar du berak<br />

behar duen 'arau-eredu amankomun' horren oinarria . Kontuan hartu behar<br />

da, ordea, oinarri edo gorputz nagusi hori beti ere euskal hiztunen hizkuntz<br />

egoeraren erreferentzia ere gogoan izanez erabili behar duela,<br />

komunikazioaren haria gehiegi tenkatu gabe . Aurrerago sakonduko dugu piska<br />

bat aspektu horretan, baina oraingoz utz dezagun horretan : euskara batuaren<br />

erabakietatik abiatuta, piskanaka osatzen ari den arau-eredu amankomun<br />

horrek izan behar du bitartekaritzaren gune .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 4 1<br />

8 .3 . Integraziorako gaitasuna<br />

Gogobaitaratu egin behar dugu euskararen eredu amankomunaren eta kaleko<br />

hizkera arrunten arteko zubietan izaera-egoera berezia daukagula, hori<br />

denboraz landu beharra dagoela, eta <strong>kazetari</strong>tzak hartzailego zabalarengana<br />

iritsi behar duenez, hori kontuan hartu behar duela .<br />

Baina hori ez da egin beharreko ahalegin bakarra . Horrez gainera, eredu<br />

amankomun horretan hizkera funtzional eta tekniko oso ezberdinetako<br />

edukiak integratu behar ditugu, hartzailegoari ulergarri izango zaizkion<br />

moduan . Horretan, aurreko ahaleginean bezala, <strong>kazetari</strong>aren hizkuntz<br />

gaitasuna da giltzarria . Terminologia berezi batean emandako edukia<br />

hizkuntza amankomunean ulertarazteko gaitasuna da estilo kultuan gaitasuna<br />

izatea, hizkuntza baten erregistro kultua menperatzea . Hori hizkuntza<br />

lantzearen eta bere luze-zabalean menperatzearen bidez bakarrik egin<br />

daiteke .<br />

Batetik kaleko hizkera arrunt ezberdinen erreferentzia gogoan izan, eta<br />

bestetik hizkuntzaren maila jasoa landu, beronetara eduki espezifikoak<br />

integratuz . Euskal <strong>kazetari</strong>ak bi ahalegin hauek egin behar ditu .<br />

Euskarak dituen espresio gaitasunak sakonki ezagutzea eskatzen du askotan<br />

lan honek . Hizkuntza nagusiagoetan ere <strong>kazetari</strong>ari planteatzen zaion arazo<br />

nagusia, hizkuntza-praktika ezberdinen bitartekari den aldetik, zera da :<br />

praktika ezberdinetako edukiak arau amankomun batean argitasunez azaltzea .<br />

Kazetariak hizkuntzaren ezagupen zabala eta landua izan behar du, praktika<br />

tekniko edo espezifikoa dena hizkuntzaren intergrazio-muin horretara<br />

biltzeko, eta beronekiko erreferentzian ahalik eta zehatzen garatzeko .<br />

El País-en Libro de Estilo esku-liburuak puntu honetarako argitasun bat<br />

ematen du :<br />

"Los periodistas tienen la obligación de comunicar y hacer accesible al<br />

público en general la información técnica o especializada . La presencia<br />

de palabras eruditas no explicadas refleja la incapacidad del redactor<br />

para comprender y transmitir una realidad compleja . El uso de<br />

tecnicismos no muestra necesariamente unos vastos conocimientos<br />

sino, en muchos casos, una tremenda ignorancia" (1980 :23) .<br />

Jakina, hurrengo atalean ikusiko dugunez, euskararen kasuan zailtasun<br />

erantsiak daude . Euskarazko "palabras eruditas no explicadas" horiek esparru<br />

zabalagoa hartzen dute . Baina utz dezagun hori gerorako .<br />

Hizkuntza ongi menperatzen duena gai da materia eta eduki konplikatuak<br />

jardun amankomun horretan integratzeko, hizkuntza maila arruntean<br />

ezagutzen duen hiztunaren ulermen mailara ekarriz .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 14 2<br />

8 .3 .1 . Zailtasun erantsiak<br />

Euskarak bi zailtasun erantsi ditu horretarako : batetik, arau amankomuna<br />

bera oinarri ahulagoan dagoela eta kaleko hizkera arruntekiko hurbiltasuna<br />

zaindu behar duela ; bestetik, hizkera berezi-tekniko horietako eduki eta<br />

terminologiak itzulpenaren bidez integratu behar dituela gehienetan bere<br />

jardunean .<br />

Lehenik, terminologia berezi hori erdaraz datorkio euskal <strong>kazetari</strong>ari .<br />

<strong>Bi</strong>garrenik, berari ere sarritan arrotza zaio terminologia horren <strong>euskarazko</strong><br />

ordaina, hiztegietan landuta egonik ere . Hirugarrenik, badaki hartzaileari ere<br />

errazagoa zaiola erdarazko hitza (euskal itxurarekin bada ere) ematea, eta<br />

euskal ordainak ulermena zaildu edo mantsotu lezakeela .<br />

Baina, jakina, hor dago euskal <strong>kazetari</strong>tzaren beste desafioa ere : bere<br />

eguneroko praktikaren bidez euskara gaurkotuz eta gizarteratuz joatea,<br />

euskarari aurrera tiratzea . Kontuan hartu behar du, gainera, erdara baten<br />

(gaztelaniaren) gainean kalkatuz gero Euskal Herriaren osotasuna bortxatzen<br />

dela, nazio-hizkuntzaren izaera eta duintasuna galtzen .<br />

Zaila da euskal <strong>kazetari</strong>arentzat oreka lortzea : edukiak egoki adieraziko dituen<br />

hizkera teknikoa edo zehatza erabiltzea, hartzailearen bapateko ulermena<br />

gehiegi bortxatu gabe eta itzulpen kalkatuaren morrontza errazean jausi barik .<br />

Zailtasun horri aurre egiteko, 7 .4 .1 . atalean aipatu dugun moduan irizpide eta<br />

bitartekoak jarriko dituzten erreferentzi-taldeez gain, <strong>kazetari</strong>aren euskara<br />

maila giltzarria da .<br />

8 .4 . Lexiko aukerak<br />

Praktika funtzional ezberdinetako edukiak jardun amankomunean modu<br />

ahalik eta argienean integratzeak maila askotan hizkuntza menperatzea<br />

eskatzen duela esan dugu . Baina, euskararen kasuan ari garenez, hori guzti<br />

hori egiteko <strong>kazetari</strong>ak duen euskara maila gorabehera, zailtasunik bereziena<br />

lexiko <strong>arloa</strong>n aurkitzen du, aurreko atalean aipatu dugun bidetik. Arazo honen<br />

ikuspegi bat, ahaztu ezinekoa, ingurune soziolinguistikoa deskribatzean eman<br />

dugu, 6 .2 .4 . atalean, Ibon Sarasolaren oharra aipatzean . Baina gaiak<br />

gehiagorako ere ematen du <strong>kazetari</strong>tzaren ikuspegitik .<br />

Igone Etxebarria Euskal Telebistako euskara arduradunak aitortzen du<br />

euskarak tradiziorik ez daukan arloetan arazo handiak dituztela ETBn . Ia<br />

egunero dago medikuntza eta osasunari lotutako gairen bat, edo zuzenbideari<br />

buruzko albisteren bat . Oso hiztegi zehatza eskatzen dute gaiok, sarritan<br />

derrigorrez erabili beharreko hitz puntuala, eta orduan sortzen dira arazoak .<br />

Etxebarriak dioenez, hiztegietan <strong>begiratu</strong>z gero askotan forma bat baino<br />

gehiago aurkitzen dute, eta aldi berean, entzule arrunta gogoan hartzen<br />

badute, ulertu ezinezkoa . Arazo hori oraindik konpondu barik dutela aitortzen<br />

du. Batzuetan <strong>euskarazko</strong> ordaina eta erdarazkoa biak esaten dira, edo


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 43<br />

sinominoen bidez argitu, baina hori ere ezin gehiegi erabili, astun egiten<br />

delako . Nola egin boxeo transmisio bat edo zezen korrida batena? Nola esan :<br />

pugil, rin, peso pesado, peso pluma? (Etxebarria, 1994a :55) . Galdera asko,<br />

Euskal Telebistako euskara arduradunarengandik .<br />

Erdarazko hitza (gehienetan informazioarekin batera datorren jatorrizkoa),<br />

euskal hiztegietako ordaina edo ordainak, biak, ala sinonimo jokoak . Noraez<br />

handia, arrastoak markatzen hasi ezean . Euskaldunon Egunkaria izan da,<br />

honetan ere, piska bat bederen, irizpideak urratzen hasi dena . Lexiko mailako<br />

aukera bateratu samarrak egin ditu Egunkariak bai bere Estilo Liburuan, eta,<br />

garrantzitsuena dena, bai bere eguneroko praktikan ere .<br />

Estilo-liburuei buruzko kapituluan aipatuko dugu hau xehekiago . Hala ere,<br />

puntu bat hemen aipatzekoa da : Euskaldunon Egunkariak oreka propioak<br />

bilatzearen aukera egin duela gauza askotan, bere buruari behar hori eta<br />

legitimitate hori aitortu diola . Hala, bitartekaritzaren gaian posizio bat<br />

markatzen du : testu tekniko baten eta hedabide baten eskakizunak ez dira<br />

berdinak; beraz bere bidea markatu behar du Euskaldunon Egunkariak .<br />

Batetik, Euskal Herriaren osotasunari <strong>begiratu</strong>z, nazio hizkuntzaren<br />

duintasunaren kontzeptuari erreparatzen dio, albo-erdaren kalkoaren<br />

baliabideak erabiltzerakoan orekari eutsiz . Bestetik, zenbait terminologia<br />

landu duten euskal hiztegiak ere ikuspegi kritiko batekin hartzen ditu, eta<br />

askotan ordain propioa erabakitzen .<br />

Patxi Petrirenak (1994 :40) adierazten du UZEIko hiztegietako hitz batzuk<br />

modu errazagoan ematen dituztela, nahiz eta une batzuetan zehaztasunaren<br />

ñabardura galdu . Ñabardura horiek, ordea, beharbada egunkariari dagokion<br />

komunikazioan ez dira hain beharrezkoak . Adibide moduan :<br />

zuzkidura hornidura, hornigai<br />

kaudimengabezia diru eza, baliabide eza<br />

desj abetzapen desjabetze<br />

Lehenbiziko zutabekoak UZEIk emandako hitz teknikoak dira, beren arloko<br />

terminologiari dagozkionak . <strong>Bi</strong>garren aukerak dira Euskaldunon<br />

Egunkariarenak, kaleko euskaldunarentzat ulergarriagoak eta aldi berean<br />

informazioaren zehaztasuna galtzen ez dutenak . Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzaren<br />

ingurunea kontuan hartzen duen irizpidea da, zalantzarik gabe, azken hau .<br />

Euskaldunon Egunkariak markatu duen beste ildo bat maileguekikoa dugu .<br />

Petrirenak aipatzen du euskal hedabideek tentu berezia behar dutela Euskal<br />

Herri osora begirako hitzak aukeratzen, auzo erdara bietan ezberdin direnean<br />

batez ere . Euskaldunon Egunkariak, batzuetan Frantsesekoari ematen dio<br />

lehentasuna (batipat beste hizkuntzetan ere horretatik hurbilago daudenean) :<br />

greba, paratxut . Beste batzuetan, aldiz, gaztelerazkoa hartzen dute : pantaila,<br />

manta . Gutxienezko tradizioa duten kasuetan, euskal ordaina hartzen dute :<br />

eleberri, zainzuri . Zenbait mailegu hartzerakoan erdal hitzei euskal kutsua<br />

emateko <strong>euskarazko</strong> hedabideek izan duten joera murrizten du neurri batean<br />

Euskaldunon Egunkariak : ministro, ministerio eta ez ministrari, ministeritza .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 14 4<br />

Zenbait kontzeptutan, mailegu teknikoa utzi eta euskal hitz arrunt samar bat<br />

hartzen da eta, hedapen semantikoz, adiera teknikoa ematen zaio : zuzenketa<br />

legearen zatiak edo lege osoa aldatzeko proposamenari ('emendakin'<br />

erabiliaren ordez, honek iparraldean beste esanahi bat baitu), batzorde eragile<br />

exekutiba esateko . Joera honek baditu bere arriskuak, eta badira honetan<br />

gehiegikeriak ikusi dituztenak ere 42 .<br />

<strong>Bi</strong>tartekari izateak bi alde kontuan hartzea esan nahi du . Kasu honetan,<br />

<strong>kazetari</strong>tzak egiten duen hizkuntz bitartekaritzan bi alde hartu behar ditu<br />

kontuan : edukien zehaztasunaren eskakizunak, eta hartzailegoaren ulermen<br />

gaitasunaren eta hizkuntz egoeraren eskakizunak . Arlo zaila eta desafio polita,<br />

aldi berean . Orekak bilatuz bidea egiten eta seriotasunez bide hori markatzen<br />

hasi dira <strong>euskarazko</strong> hedabide batzuk .<br />

8 .4 .1 . Erlatibotasun geografikoa<br />

Lexikoari dagozkion aukeretan sortzen den beste zalantza, euskalkien ekarrien<br />

artekoa da . Kazetariaren beraren jatorri geografikoak eta garaian inposatzen<br />

ari den joerak eragina izaten du honetan . Hainbat hizkuntzalari eta idazlek<br />

gazteleraren eraginarekin batera gipuzkeraren gehiegizko eragina ikusten<br />

dute gaur egungo <strong>euskarazko</strong> hedabide nagusietan ari diren <strong>kazetari</strong>en lexiko<br />

aukeretan .<br />

<strong>Bi</strong>ak batera aurkezten ditu Xabier Kintanak bere kexuan :<br />

"Literaturan eta prentsa idatzian oreka hautsi xamarra bada ere,<br />

euskal irrati-telebistetatik gipuzkerazko intoxikazioa, euskara gero<br />

eta espainolduagoaz nahasia, jadanik gehiegikeria toleragaitza da .<br />

Batzurentzat Ipar Euskal Herririk ere ez dago, ez eta hango literatur<br />

tradiziorik ere . Halakoek, hitzak hautatzean, ahoan giputz<br />

espainerazkoak besterik ez (bailara, udara, pake, artzai, huelga, kotxe,<br />

ejerzito, frente nazional, orkesta, Pedro La Handia, San Esteban, Migel<br />

Anjel . . .) . Antza, ez han, ez Nafarroan gorde eta esa(te)n dira, haran,<br />

uda, bake, artzain, greba, auto, armada, fronte nazional, orkestra, Juan<br />

Done Petri, Done Ezpebe, Mikel Aingerua modukorik" (Kintana, 1992) .<br />

Erlatibotasun geografikoa ahazteak, sarritan ahazten den moduan, arazo,<br />

haserre eta uko-sentimentu ugari sortzen du euskaldunen artean .<br />

Erlatibotasun hori alboratzeak, gainera, bi aspektutan du eragina : euskalki<br />

42 Gorka Palazio irakaslearen (1994 :138) ustez neologismoei itzuri<br />

egitearren inguru-minguruka ibiltzen da askotan . Hala, broker ez<br />

erabiltzearren (burtsako operazioetan, negozio inmobiliario eta abarretan<br />

bitartekari moduan lan egiten duena izendatzeko)bitartekari berbaren arlo<br />

semantikoa zabaltzea ez zaio ondo iruditzen, hizkuntzen joera lakonikoaren<br />

aurka doalako eta ez delako erabilgarria, kontuan harturik gainera<br />

munduko hizkuntzetan aski hedaturik dagoela broker hitza . Gourmet hitz<br />

frantsesaren ordez, 'janarietan jakitun' perifrasia hobestea ere,<br />

Euskaldunon Egunkariaren Estilo Liburuak egiten duen moduan, joera<br />

honen adibide okerra iruditzen zaio Palaziori .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 4 5<br />

ezberdinen ekarpen interesgarriak baztertzean, eta erdararen eraginean . Izan<br />

ere esparru geografiko bakoitzak erdararen eragina bere erara integratzen<br />

baitu : bai gaztelera-frantses zatiketan, eta bai bestela ere, euskalki batzuek<br />

gaztelerazko hitz baten ordain propioa dutelako eta beste batzuek ez,<br />

gaztelarazko hitza ere modu ezberdinean integratzen delako lekuaren<br />

arabera. . .<br />

Euskal Herri osorako bokazioa eta hedadura duten hedabideek (Irrati-<br />

Telebistak batez ere) sarritan ahazten duten erlatibotasun geografikoa . Esan<br />

dezagun ahazten dutenak <strong>kazetari</strong>ak direla, eta hedabideetan ez dagoela hori<br />

zuzendu-gidatzeko egitura sendorik . Gai hori oso kontuan hartu beharrekoa<br />

da hizkuntzaren duintasunerako, eta euskaldunen arteko harreman egokirako .<br />

Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkerak bilatu behar dituen oreka anitzetako bat da .<br />

8 .4 .2 . Gomendio argigarri batzuk<br />

Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundeak, administrazio hizkerak behar duen<br />

argitasuna eta komunikazio samurtasuna bultzatu nahian egindako 'Hizkera<br />

argiaren bidetik' esku-liburuan (IVAP,1994:55-56), lexikoaren <strong>arloa</strong>n aholku<br />

batzuk ematen ditu, <strong>kazetari</strong> hizkerarako ere interesgarri gerta daitezkeenak .<br />

Beste zenbait hizkeretan bezala, administrazio hizkeran, albo-erdarek hainbat<br />

hitz zaharkitu eta hutsal sartzen dituzte euskarara, nahitaezkoak bailiran . Ez<br />

gara konturatu hitz dotore askoren atzean adiera sinple, eguneroko eta<br />

ezaguna ezkutatzen dela .<br />

"Oraindik bada denbora. Egin dena ez dago erabat errotuta : horixe<br />

gure abantaila . Hizkuntza aurreratuenak administrazioko hizkera eta<br />

hitzak erraztu nahian dabiltzan honetan, ezin dugu guk kontrakoa<br />

egin, eta beraiek baztertzen duten hizkera txirriporroa geuk hartu"<br />

(IVAP : 55 ) .<br />

Hala ere, denetarik aurki dezakegu <strong>euskarazko</strong> idazkietan : irentsi ezineko hitz<br />

'garbiak', mailegu gordinak, morrontzapeko kalkoak, daukagun apurraren<br />

kontra doazen kide faltsuak . Eta ondorioa zera da, "administrazioko eta<br />

herritarren hizkeren arteko tartea gero eta handiagoa izatea" (IVAP :55) .<br />

Gomendio batzuk ematen dituzte egileek . Batzuk aipatuko ditugu :<br />

- Beti adostasunaren bila joan . Orain arte erakunde bakoitza bere aldetik ibili<br />

da eta horren ondorioz, kontzeptu edo ideia bakarra adierazteko ordain<br />

mordoa dago . Adibidez :<br />

Lege-araubidea<br />

Ordenamendu juridikoa<br />

Araubidea<br />

Legebidea<br />

Zuzenbidezko Ordenamendua<br />

Antolamendu juridikoa


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 4 6<br />

Zuzenbidezko antolamendua<br />

Hori guztia gauza bera bide da . Horrek irakurlea nahastu baino ez du egiten .<br />

Adostasunera jo behar da .<br />

- Gaztelerak ez luke eredu bakar izan behar . Hizkuntza bakoitzak bere erara<br />

antzematen dio errealitateari . Batzuek abstrakziorako joera dute (latinetik<br />

datozenek, adibidez) eta beste batzuek, berriz kontzeptuak adierazteko bide<br />

konkretuagoak erabiltzen dituzte (ingelesa, alemana . . .) . Euskara bigarren talde<br />

horretakoa izanik, lehenengoan ihardutera behartu dugu, gaztelera eredu ia<br />

bakartzat hartuz 43 .<br />

- Alferreko maileguak saihestu . Kontzeptu berrietarako beste hizkuntzetatik<br />

mailaguak hartzea zilegi da eta bide hori betidanik erabili da euskaraz . Hala<br />

ere, zenbait arlotan, gehiegikeriara erori izan da kanpoko hitzei sarbidea<br />

ematean . Euskaraz erabiltzen den hitzik baldin bada, ez litzateke mailegura<br />

edo kalkora jo behar . Hala, bigarren zutabekoak hobetsi behar lirateke .<br />

Aktibitate espezifikoa Iharduera berezia<br />

Autoritatea ofendatu Agintariak iraindu<br />

Debatea Eztabaida<br />

Delimitatu Mugatu, zedarritu<br />

Antikostituzionala Konstituzioaren aurkakoa<br />

- Garbizaletasunari mugak jarri, garbizalekerian erori gabe . Artezkaritza,<br />

arduralaritza eta horrelako hitzek ordain errazago eta ezagunagoak dituzte .<br />

- Hitzik ezagunena eta hedatuena erabili . Jakinduria erakustearren zabalkunde<br />

urriko hitzak erabiltzea ez da egokia komunikaziorako . Sinonimoak aukeran<br />

daudenean, hedatuenaren alde egin behar da . Eskuineko zutabeko hitzak<br />

ezagunagoak dira eta, ondorioz, egokiagoak herritarrei idazteko garaian .<br />

Ihardespena Erantzuna<br />

Egongua Egoitza, bizilekua<br />

Zehatu Zigortu<br />

Saloa Proposamena<br />

Gaztigua Oharra<br />

- Hitz laburrena aukeratu . Errazago hartzen dira gogoan hitz laburrak . Erabili<br />

ere gehiago egiten dira, eta ahalegin txikiagoa eskatzen du . Eskuinekoak<br />

hobesten ditu :<br />

Osasunketa Osasuna<br />

Premiazkotasuna Premia<br />

Legezkotasunez Legez<br />

Araupetzea Arautzea<br />

43 Adibidez, gazteleraz eman dezagun ondorengo esaldia : Salvo que<br />

decida lo contrario, de oficio o a instancia aparte . Euskaraz, 'de oficio' hori<br />

'ofizioz' esango lukete gehienek . Inglesez 'of its own motion' dio, eta<br />

euskarak ere argiago jokatuko luke 'bere kabuz' itzuliko balu, adibidez .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 147<br />

Laburki Labur<br />

- Hitz bakunak multzokaria adieraz dezake . Azken aldian hitz<br />

abstraktuetarako joera gero eta handiagoa da, eta ondorioz, izen multzokariak<br />

aukeratzen dira bakunen kaltetan . Euskaraz, ordea, hitz bakunek, pluralean<br />

jarrita, taldeak adierazten dituzte :<br />

Apezpikuteria Apezpikuak<br />

Haurreria Haurrak<br />

Langilegoa Langileak<br />

Udaltzaingoa Udaltzainak<br />

- Hitz berezituetan, neurtu egin behar da hartzaileak zer dakien eta zer ez . Hitz<br />

berezitu edo terminoek ideia korapilotsuak zehazten laguntzen diote idazleari,<br />

eta oso erabilgarriak dira adituen arteko komunikazioetan . Baina<br />

herritarrentzako idazten denean ezberdina da, eta lagungarri batzuk erabil<br />

daitezke batzuetan . <strong>Kazetaritza</strong>rako balio dezaketenak hauek izan daitezke :<br />

definizioa ematen saiatu<br />

terminoaren segidan antonimoa jarri<br />

terminoaren segidan adibidea jarri<br />

terminoaren segidan azalpena eman<br />

8 .5 . Titulargintza : aditzaren elipsia<br />

Titularrek <strong>kazetari</strong> hizkeraren barruan atal berezia osatzen dute, eta aparte<br />

utzi dugu gure lanetik, azterketa sakona eskatzen duelakoan . Gainetik aipamen<br />

bat egingo diogu, hala ere . Hainbat autore eta ikerlarik honetaz idatzi dutena<br />

ikusirik, esan liteke titulargintza dela prentsaren erakustokia, irakurlearen<br />

arreta eta interesa erakartzen duen lehen eskaparatea . Baita neurri handi<br />

batean informazioa (lehena edo jasotzen duen bakarra) jasotzen duen tokia<br />

ere . Tannembaum, Frank, Elmer, Allport eta Lepkin, Ranney, Garst eta<br />

Bernstein eta Crowell dira, besteren artean, titulargintzaren garrantziaz<br />

arduratu direnak .<br />

Oro har prentsan titulargintza garrantzi handikoa da, eta bereziki<br />

egunkarietan, irakurketaren baldintzengatik (denbora, ekonomia . . .), titularrak<br />

bi gauza egin behar baititu aldi berean : arreta erakarri eta informazioa bilduta<br />

eman . Horren bila, titulargintzaren hizkera berezia garatu da prentsaren<br />

munduan . Garapen hori ikertzen du hain zuzen lehen ere aipatu dugun Iñaki<br />

Zabaletaren Doktore Tesiak (Zabaleta, 1987) .<br />

Tesi horren haritik, <strong>euskarazko</strong> titulargintzari buruzko lehen ikerketa egin<br />

zuen ikasle talde batek 1991ko azaroan (Zabaleta etab ., 1991b) 44 . Helburua<br />

`}`} Itxaso Fernandez, Imanol Iribar, Nerea Bello eta Maite Arresek osatu<br />

zuten ikerketa taldea . Laurak <strong>Kazetaritza</strong> Departamentuko Doktorego


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 48<br />

<strong>euskarazko</strong> titulargintzaren zenbait ezaugarri ezagutzea zen : erabiltzen den<br />

sujeto mota, erabiltzen den adieraz-estiloa, titular dentsitatea, eta titular mota .<br />

Honetarako, euskaraz gehien argitaratu izan duten egunkari formatoko 4<br />

agerkari aztertu zituzten, 1986tik 1991rakoak : Hemen, Eguna, Egin, eta<br />

Egunkaria .<br />

4 .1 .4 .ean aipatutako ezaugarri orokorrez gainera, <strong>euskarazko</strong> titularren<br />

izaerara apur bat gehiago hurbiltzen gaituen ondoriorik interesgarriena<br />

titularrean erabiltzen den aditz elipsiari buruzkoa izan liteke .<br />

<strong>Bi</strong>lakaera ikusten da aldagai honetan . 1986an argitaratu ziren Hemen eta<br />

Egunak bai aditz osoan (%40 eta %65) eta bai aditz laguntzailean (%38 eta %33)<br />

elipsia sarri erabiltzen zuten . Euskaldunon Egunkariak aldatu egin du joera<br />

hori 1990ean argitaratzen hasi zenetik : bere elipsi portzentaia oso apala da,<br />

bereziki aditz laguntzailetan (%3) . Aditz osoaren elipsia %13koa da . Honekin<br />

lotuta Euskaldunon Egunkariako orrietako titularretan adieraz-aditzak askoz<br />

gehiago erabiltzen dira .<br />

Lehen ondorio eta zertzelada hauek gorabehera, <strong>euskarazko</strong> titulargintzaren<br />

alorra hor dago, ikerketen zain .<br />

8 .6 . Ezaugarri idealak kokatuz<br />

Kazetari <strong>hizkerari</strong> orokorrean atxikitzen zaizkion ezaugarri nagusiei buruzko<br />

aipamenak egiten dira euskal <strong>kazetari</strong>tzaren inguruko gogoetetan ere . Gogora<br />

ditzagun lehenik 3 .3 .2 . atalean aipatu ditugunak :<br />

1 .- Korrekzioa edo zuzentasuna . Hizkuntzaren arauak zehazki beteko dituena,<br />

eta aldi berean sektore kultuetako aho-hizkerara hurbilduko den idazkera .<br />

2 .-Trinkotasun edo laburtasuna . Berehalako ulermenari begira, orokorrean<br />

testuaren eta konkretuan esaldiaren luzera beharrezko den hedadurara soilik<br />

mugatzen duena .<br />

3 . Argitasuna .<br />

8 .6 .1 . Txukuntasuna<br />

Hizkuntzaren arau estandarrarekiko atxekimendua da <strong>kazetari</strong> hizkeraren<br />

lehenbiziko fideltasuna. Euskararen kasuan arau amankomunaren gaia<br />

hizkuntza finkatuetan baino konplikatuxeagoa da . Beste hizkuntza batzuetan<br />

Programako ikasleak . Bakoitzak agerkari bana aztertu zuen eta lauren<br />

lanak elkarturik ondorioak atera .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 4 9<br />

'sektore kultuetako ahozko hizkera' erreferentzia moduan hartzeko hizkera<br />

baldin bada, euskararen kasuan erreferentzia honek bere indarra galtzen du,<br />

batere tradiziorik eta gorputzik gabea baita . Hala ere, hor dago, zalantzarik<br />

gabe euskara batuaren inguruan sortutako estandarren erreferentzia, ahalik<br />

eta txukunen jarraitzeko .<br />

Euskaldunon Egunkariaren Estilo Liburuaren sarrera esaten den legez,<br />

txukuntasuna izan daiteke gaur egun euskararen arazorik latzena . Arazo<br />

honek erro sendoak ditu, <strong>kazetari</strong>tza gainditzen dutenak . Euskararen<br />

zuzentasun edo txukuntasun eza gizarteko arlo askotan ikustea da hizkuntzaz<br />

arduratzen direnen kezka nagusietakoa . Aipatutako Estilo Liburuak laburtzen<br />

du : "Euskara traketsa entzun eta irakurtzen da, baliapidez urria,<br />

adierazkortasunik gabea, erdarakadaz betea . Herriaren eta hizkuntzaren gaitz<br />

sakona adierazten du egoera honek, eta aje honen kontra ezer gutxi egin<br />

lezake estilo-liburu batek, onena izanda ere" (Egunkaria, 1994 :2) . Hala ere,<br />

topiko okerrak zuzentzen, itzulpenetako akatsak konpontzen eta erdarakada<br />

larriak nabarmentzen bere ahalegina egiten du Estilo Liburuak .<br />

Ezer baino lehen zuzentasunari zor zaio <strong>kazetari</strong>a . Arauarekiko errespetua izan<br />

behar du gidari, gainerako joera eta espresibotasun guztien gainetik . Hizkuntz<br />

gaitasun aberatsa badu, txukuntasun hori sortzailea gertatuko zaio,<br />

espresiorako ahalbide handiak ematen dizkiona . Hizkuntza-zuzentasunaren<br />

bidez ulergarritasunean eta argitasunean irabazten du testuak . Kazetariak<br />

hizkuntzaren barneko egitura ez errespetatzearen eta gramatika arauak gaizki<br />

erabiltzearen lehen ondorioa ulertzeko zailtasuna izaten da . Eta, bestela<br />

denean ere, hau da, akatsak edo erderakadak bere lekua egin duenean eta<br />

hartzaileari ezaguna edo erraza egiten zaionean ere, hizkuntzaren osasunari<br />

<strong>begiratu</strong> behar zaio, arrakasta errazaren gainetik .<br />

Txukuntasunari bi aspektu aitortuko dizkiogu gure kasuan . Zubimendi eta<br />

Esnalek (1993 :143-150) aipatzen duten 'jatortasuna' batetik: euskararen<br />

jatorrizko senari erantzuten diona . Autore berek aipatzen duten 'zuzentasuna'<br />

bestetik : gramatikaren araberakoa, euskararen barne-arauen moldekoa arlo<br />

guztietan (ahoskeran, joskeran, hiztegian, ortografian . . .) .<br />

Euskara txirotzeko faktorea da bere erabileran askotan gertatzen den<br />

txukuntasun edo zuzentasun eza . Are faktore larriagoa <strong>kazetari</strong>en kasuan .<br />

Hizkuntz gaitasunaren eta lanketaren baitan dago gakoa . Eta honek bere<br />

kondizionamenduak ditu ingurune soziolinguistikoan eta ingurune<br />

linguistikoan . Baina, batez ere, jarrera kontua da . Jarreraren arlotik landu<br />

beharreko arazoa .<br />

8 .6 .2 . Argitasuna<br />

Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzaren desafio berezia da argitasuna . Zuzentasunaz edo<br />

txukuntasunaz esan ditugunak baino areago . Ingurune soziolinguistikoaz esan<br />

ditugunek horretantxe dute beren eraginik nabarmenena, argitasunean .<br />

Euskaldungoaren alfabetatze kalitateaz, euskakien dispertsioaz, zalantza<br />

eremuez eta abarrez aipatutakoek aspektu nagusi batean eragiten dute :


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 5 0<br />

<strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tza hartzailegoarentzat zailagoa da, ulertzeko ahalegin<br />

handiagoa egin behar da .<br />

Eta horixe da <strong>kazetari</strong>tza ororen gakoa : "Ez bakarrik ulertua izan dadila, baizik<br />

eta ezin dadila ez ulertua izan" . Printzipio honetatik abiatuta, gogora ditzagun<br />

3 .4 .2 . eta 3 .4 .3 . ataletan argitasunari buruz esan ditugunak 5 puntutan<br />

laburtuz :<br />

- Zuzentasunak argitasunarekin daukan lotura . Arauari atxekitzea<br />

argitasunaren ezinbesteko ezaugarria da . <strong>Kazetaritza</strong>ko testuaren lehenbiziko<br />

betebeharra . Ez da, ordea, horrekin nahikoa . Argitasuna zuzentasuna baino<br />

urrunago doa . Adibidez, hartzaileari bitxi eta ulertezin egingo zaizkion hitz eta<br />

moldeak, zuzenak izan arren ere, oztopo ditu <strong>kazetari</strong>tzako testuak .<br />

- Hizkuntzaren erabileraren hatsapenetako bat da argitasuna, <strong>kazetari</strong>tzaren<br />

mugak gaindituz . Argitasuna, ordea, ez da bere horretan absolutua den zerbait,<br />

mezuaren konplexutasunaren arabera doitu beharreko aldagai bat baizik .<br />

Mezuaren konplexutasunaren eta argitasunaren arteko tirabira eta elkargunea<br />

inon baino berebizikoagoak dira <strong>kazetari</strong>tzan, hain zuzen ere bere funtzioaren<br />

muinari atxekita baitaude .<br />

- Zehaztasuna eta argitasuna . Karl Popper filosofo eta zientifikoaren arabera<br />

argitasunak berez du balioa, eta ez litzateke inoiz behar baino zehatzagoa izan<br />

behar gauzak adierazterakoan, honek argitasunaren kaltetan joka dezakeelako .<br />

Zehaztasuna aldiz, erlatiboa da . Ez genuke egoerak eskatzen duena baino<br />

zehatzagoak izan behar, Karl Popper-en iritziz . Argitasunak aldiz, ahalegin<br />

intelektual handiagoa eskatzen du sortzailearen aldetik .<br />

- Ildo beretik, argitasunak hartzailearen ahalegina gutxitzea esan nahi du,<br />

baina ez igorlearen ahalegina gutxitzea . Zuzentasunetik abiatuta, hartzailearen<br />

ahalegina gutxitu eta ulermena erraztuko duen mezua moldatzeak lana<br />

eskatzen du . Ez dago argitasunik argitzeko ahaleginik gabe . Argia izatea ez da<br />

erraza eta espontaneoa . Iluna izatea da errazena .<br />

Kazetari hizkeraren desafiorik behinenetakoa da argitasuna lortzea, hizkuntza<br />

guztietan. Euskararen kasuan ere bai, eta gainera, lehen esan dugun moduan,<br />

ingurune soziolinguistikoa kontuan hartuta zailtasun eta behar bereziak dituen<br />

desafioa da .<br />

Honek guztiak irakurterraztasun orokorrarekin ere, faktore linguistiko eta<br />

bisualak bere baitan hartzen dituenarekin ere, badu lotura . Estatu Batuetako<br />

Burggon eta Wilkinson-en (Burggon-Wilkinson, 1981) ikerlanetik ateratzen<br />

den ondorioetako bat da irakurleek hiru faktoreon bidetik ebaluatzen dutela<br />

egunkari bat, honen irudia eta satisfakzioa : estimulazioa, konfidantzagaitasuna<br />

eta irakurterraztasuna . Irakurterraztasuna, beraz, egunkariek<br />

elkarrekiko lehian irakurleak atxikitzeko kontuan izan beharreko eta zaindu<br />

beharreko faktore bat da .<br />

Baina gai honek, beste askok bezala, euskararen kasuan dimentsio berezia<br />

hartzen du . Kontua ez da hemen beste egunkariekiko lehian irakurle gehiago<br />

atxikitzea, beste bat baizik nagusiki : beste hizkuntzetan ohituta dagoen jendea


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 5 1<br />

euskaraz irakurtzera atxikitzea . Eta, sarritan aipatu dugun bezala, hizkuntza<br />

indartsuen konpetentzia eta euskaraz irakurtzeko zailtasunak batazbesteko<br />

hiztunarengan handiak diren testuinguru batean, irakur erraztasuna zaintzeak<br />

berebiziko garrantzia hartzen du .<br />

8 .6 .3 . Irizpide orokorrak argitasunerako<br />

Hizkuntza bakoitzak bere bideak ditu argitasunerako, eta <strong>kazetari</strong> bakoitzak<br />

bere gaitasuna horretara jarri behar du . Bai <strong>kazetari</strong>tza anglosaxoian eta bai<br />

latinoan aholku nagusiok ematen dira argitasunerako, oso orokorrak, eta<br />

hizkuntza guztien berezitasunetara moldatuz, gehienetan aplika daitezkeenak :<br />

- Esaldiaren luzera mugatu, laburtzera jo . Estatu Batuetan nahiko garatuta<br />

daude irakurgarritasuna neurtzeko teknika enpirikoak eta hitz laburrak eta<br />

esaldi eta perpausa laburrak erabiltzea da ikerketa hauetatik ateratzen den<br />

aholku nagusia . Beste hizkuntzetan ere esaldiaren luzera mugatu beharra<br />

<strong>kazetari</strong>tzako arau nagusietakoa da .<br />

- Aditza nagusi duen egitura sintaktikoa erabili . Esaldiaren zentzuaz<br />

pentsatzen geldiarazten gaituzten elementu guztiak kentzera jo behar da .<br />

Aditza da hizkuntzari hegoak ematen dizkiona eta hau sarritan ahaztu egiten<br />

da. Sustantibatzeko joerak hizkuntzaren isuria geldiarazten du .<br />

- Pasiboa baztertuz, aditza forma aktiboan erabili .<br />

Euskarari ere bete betean dagozkio hiru aholkuok . Gure hizkuntzaren izaerak<br />

indartu egiten du gainera hauetako batzuen garrantzia . Esaldiaren luzerarena<br />

adibide garbia da . Euskarak inguruko hizkuntza latinoek baino zailtasun<br />

handiagoak ditu esaldi kate luzeak osatzeko . Esaldi subordinatuak sortzeko<br />

baliabide ezberdinak ditu . Erlatibozko esaldiaren arazoa hor dago . Esaldi luzea<br />

korapilatsuagoa eta ulertezinagoa da euskararen kasuan inguruko hizkuntzen<br />

kasuan baino. Itzultzaileek egunero beren aurrean duten arazoa da, askotan<br />

jatorrizko erdarazko esaldiak bitan banatuz konpontzen dena . Honek badu<br />

eragina <strong>kazetari</strong> hizkeran ere . Batetik, esaldi laburraren arauari ia berez<br />

egokitzen zaio euskara, oso ongi dagokion eskakizuna delako . Bestetik, arau<br />

hori bortxatzen denean bereziki erasaten da <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> testuaren<br />

ulermena .<br />

Aditzaren garrantziaren eta nominalizazioaren kasuan ere antzerako zerbait<br />

gertatzen da . Beste hizkuntza gehienetan bezala, oso bigarren mailakoa da<br />

pasiboaren erabilera, testuinguru gutxitan erabiltzen dena, euskalki batzuetan<br />

gehiago, baina gehienetan ia erabili ere egiten ez dena . Nominalizazio edo<br />

sustantibaziorako joera, beste maila batzuetan gure hizkuntzan errotuta<br />

badago ere, <strong>kazetari</strong>ek erabiltzen duten modua gehiegizkoa eta astuna zaio<br />

euskarari ere . Gainera, sustantibazio modu hori hizkera administratibo eta<br />

politikoan garatzen da gehienbat (gero <strong>kazetari</strong>tzara pasatzeko) eta honetan<br />

euskarak ez du garapen handirik ezagutu . Aditzean oinarritutako esaldira<br />

jotzea naturala eta egokia zaio euskarari ere .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 5 2<br />

8 .6 .4 . Hizkera arrunta eta ahozkotasuna<br />

Ustez ondo kokatuta utzi dugu argitasunaren gaia 3 .4 .4 . atalaren hasieran .<br />

Alde batetik mezuaren konplexutasuna dago : gaiaren teknikotasuna,<br />

terminologia, kontzeptuak . Hizkuntzaren arau kultuaren zuzentasuna gorde<br />

beharra bestetik . <strong>Bi</strong> hauek kontuan hartuz, igorlearen gaitasuna honetan datza :<br />

mezuaren mamia hizkuntza amankomunean argi azaltzean . Gaiaren<br />

espezializazioa hartzailego zabal batentzako moduko hizkuntzan integratzen<br />

jakitea da <strong>kazetari</strong>aren desafioa . Argitasunaren desafioa .<br />

Hjelmslev-ek hizkuntza arruntaz dioena aipatu dugu ondoren . Beste hizkuntza<br />

guztiak itzul ditzakeen hizkuntza litzateke hizkuntza arrunta . Hjelmslev-en<br />

arabera, hizkuntza arrunta besteetatik bereizten duena zera da, ez dagoela<br />

eraikia helburu partikularrei begira, baizik eta helburu guztiei aplika<br />

dakiekeela . Hizkuntza arruntean, behar bada itzulinguruen eta ahaleginaren<br />

bidez, edozer formula daiteke, bere ikuspegiaren arabera .<br />

Hizkuntza arrunt horren erreferentzia ahozko hizkeran bilatu behar da .<br />

'Sektore kultuen ahozko hizkuntzan', <strong>kazetari</strong> hizkeraren ezaugarrietan gorago<br />

aipatu dugun moduan . Euskarak, ordea, sektore kultuen ahozko hizkuntzaren<br />

erreferentzia oso ahula duela ere esan dugu . Hor dago, hala ere, ahozko<br />

euskara biziaren edo bizien erreferentzia . Hurrengo atalean aztertuko ditugu<br />

bide horretan euskararen kasurako egiten diren proposamen eta gogoetak .<br />

Hala ere, aurretik, 8 .2 . atalean aipatu dugun bitartekaritza aipatu behar dugu .<br />

Kazetari hizkerak bitartekaritza egin behar du hainbat hizkera funtzionalen<br />

eta hizkera arruntaren artean . Ez daiteke, ordea, erabat identifika hizkera<br />

arruntarekin . Jakina, bitartekaritza ez daiteke identifika erabat bi aldeetako<br />

batekin . Espezializazioak sortutako hizkuntza-moldeak modu egoki eta argian<br />

azaltzeko, erregistro arruntari beste gradu bat erantsi behar baitzaio. Gradu<br />

hori da bitartekari izaera ematen diona : hizkuntzaren praktika landua, beste<br />

hizkeren edukiak integratzen dakiena .<br />

8 .7 . Ahozkotasunera jotzeko deia<br />

Euskara batuaren sorreraren ondorengo lehen urteetan edo lehen hamarkadan<br />

idatzizko euskaran ikusitako zurruntasun eta uniformetasunaren erreakzio<br />

moduan, ahozkotasuna zaintzearen eta erreferentziatzat hartzearen garrantzia<br />

azpimarratu izan dute gai honetaz arduratu direnek . Antton Aranbururen<br />

iritzia :<br />

"Ez diot ezer berririk hizkuntzaren ahozkotasuna erreibindikatzen<br />

dudala esaten badut, izan ere nahi eta nahitaezko ezaugarri baitu<br />

<strong>kazetari</strong> hizkerak mintzairarekiko hurbiltasuna, hain zuzen ere, hitz<br />

egiten ari denak bezala idatzi behar duelako <strong>kazetari</strong>ak, eta ez idazten<br />

ari denak bezala . Hau da, ahoan sortzen zaiona papereratu behar du


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 5 3<br />

<strong>kazetari</strong>ak .( . . .) Ahozkotasunaren ikuspegitik aztertuta, badago arazo<br />

bat gure komunikabideetan : ez dugu komunikabideetako euskara hori<br />

ahozkotasunean eta euskara mintzatuan behar hainbat oinarritu"<br />

(Aranburu, 1994 :29) . 45<br />

Azken urteotan <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tzaren inguruan ahozkotasunaren alde<br />

egin diren gogoeten adibidea dugu Antton Aranbururena . Hamar urte<br />

lehenago hasi zen Pello Lizarralde ildo honetako gogoetak egiten HABE<br />

aldizkariko Euskararen Kutxa atalean eta Eginera bidalitako artikuluetan . Bere<br />

ustez euskara mintzatuari eta euskara idatziari trataera berezia zor zaie, zeini<br />

berea, nahiz eta helburua euskara batua eta bakarra izan . Garai hartan<br />

oraindik ibilbide laburragoa egin zuen euskarak hedabideetan, eta goian<br />

aipatu dugun moduan euskara batuaren uniformetasuna edo monolitikotasuna<br />

kezkak sortarazten hasi zen .<br />

"Beharbada, orain arte gauzak gehiegi nahasi eta fortzatu dira, euskara batu<br />

idatziaren eredua, besterik gabe eta bere horretan, euskara mintzatuari<br />

aplikatuz eta ezarriz" ohar egiten du Lizarraldek (1984a) . Bere ustez ez dago<br />

dena nahasterik eta zaku berean sartzerik . Komunikabide idatziek euskara<br />

idatzia erabili eta landu behar dute batipat, eta ahozko komunikabideek<br />

euskara mintzatua . Azken honek pellokeria dirudiela aitortzen badu ere, bere<br />

ustez ez da hainbestekoa, garai hartan euskararen bi mundu hauek behar<br />

bezala bereizten ez zirela ikusten baitzuen .<br />

Ahozkoan ere idatzizko euskara batuaren patroia aplikatzen zela aipatzetik<br />

urrunago doa, ordea . Ahozko hedabideetan ezezik idatzizkoetan ere euskara<br />

mintzatuaren erreferentzia kontuan eduki beharra aipatzen du :<br />

"Komunikabideetara jotzen badugu, bistan da komunikabideetako<br />

euskarak -baita idatziak ere- euskara mintzatutik nahiko hurbil egon<br />

behar duela . Bestela ez luke beteko bere eginkizuna, hots, informazioa<br />

azkar eta traumarik gabe pasaraztea" (1984c :31) .<br />

8 .7 .1 . Pello Esnalen gogoeta: ahozko euskara gidari<br />

Euskara batuzko <strong>kazetari</strong>tzan Pello Lizarraldek hasitako gogoeta ildoari Pello<br />

Esnalek eman dio aurrerabiderik landuena . 1990eko Euskal Kazetarien<br />

Jardunaldietan aurkeztutako ponentzian ahozko euskara aldarrikatzen du<br />

4 5 Antton Aranburuk (1994 :28) dio hedabideetako hizkuntza<br />

legeztatzeko arau nagusia irakurlegoak edo entzulegoak hizkuntza hori<br />

bere hizkuntzatzat identifikatzea dela . Hau da, irakurle batek euskara hori<br />

bere hizkuntzatzat aitortzen badu, erraza eta xamurra gertatzen zaiolako<br />

berehala ulertzen badu eta, horregatik, zailtasun berezirik gabe<br />

barneratzen badu, beste gabe izango da euskara hori hedabideetako<br />

hizkuntza egokia . Aranbururentzat, hedabideetako hizkuntzak herritarren<br />

gehiengoak ahotan darabilen hizkuntzatik ahalik eta hurbilekoena izan<br />

behar du, hots, errealitatea adieratzteko hiztunek erabiltzen duten<br />

hizkuntza berori . Garbi dago beraz beretzat, hizkuntz komunitateak<br />

nagusiki hitz egiten duen hori izango dela bereziki hedabideetako<br />

hizkuntza estandarra, masakomunikaziorako hizkuntz eredu egokia .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 5 4<br />

<strong>kazetari</strong> hizkeraren gidaritzarako, aurretik berak eta beste batzuek modu<br />

soltean botatako ideiak modu landuagoan aurkeztuz (Esnal, 1991) .<br />

Astoaren parabolarekin abiarazten du gogoeta, Bernardo Atxagak ahozko<br />

euskarari buruz esandakoa aipatuz : "Astoa bezala duk ahozko euskara .<br />

Astoaren atzetik abiatzen baldin bahaiz mendira, bide erosoenetik eramango<br />

hau beti" . Mendiko bideak horrela egiten omen zituzten garai batean . Gizonak<br />

mendian gora abiatu, eta astoa behean uzten zuten . Han goitik begira egoten<br />

ziren astoa nondik igotzen zen eta handik markatzen zuten bidea, astoak<br />

ibilitakoa biderik eroso eta egokiena zela bazekitelako .<br />

Irudi hori erabiltzen du Esnalek ahozko euskarak <strong>kazetari</strong>tzan duen garrantzia<br />

ilustratzeko : ahozko euskarak erakutsiko digu zer-nolako euskara erabili<br />

euskal <strong>kazetari</strong>tzan ; ahozko euskara ezinbesteko gidari dugu <strong>kazetari</strong>tzan<br />

erabili beharreko euskaran ; ez bakarra, baina bai oso kontuan hartzekoa .<br />

Hortik abiatuta garatzen duen gogoeta hainbat puntutan laburtuko dugu<br />

hemen :<br />

- Hizkuntza bakoitzak ditu bere zer-nolako bereziak . <strong>Bi</strong> hizkuntzen arteko<br />

itzulpena egitean itzulpen-unitate asko gramatikazko kategoriaz aldatzera<br />

iristen dira, aditza adjetibo bihurtuz, izena aditz eta abar . Hizkuntza bakoitzak,<br />

beraz, bere ezaugarri, berezitasun eta joerak ditu . Berezitasun horiek<br />

hizkuntza mintzatuan gauzatu dira, ahozkoan . Ahozko erabilera izan da<br />

denbora luzean hizkuntzen ezaugarrien eratzaile bakarra . Idatzizko erabilera<br />

ahozko erabileraren oihartzun izango da neurri handi batean .<br />

- Ahozko euskararen inguruan zenbait topiko merke baztertu behar dira .<br />

Bereizketa diatopiko, diastratiko eta erregistroak nahastuz, askotan ahozko<br />

euskarari beste identifikazio batzuk erantsi zaizkio : ahozkoa arruntarekin,<br />

landugabearekin, baserriarekin, zaharrarekin eta atzerakoiarekin identifikatu<br />

izan da, eta idatzizkoa aldiz, landuarekin, goi-mailakoarekin, batuarekin,<br />

urbanoarekin eta ezkertiarrarekin . Hala, idazten jakitearekin eta batuan<br />

aritzearekin dena konpondutzat eman izan da garai batean .<br />

- Bestalde, ahozko euskara ahoskeraren alorrera mugatzeko joera dago,<br />

fonologia eta fonetikan agortuko bailitzan . Ahozko euskara fonetika eta<br />

fonologia baino gehiago da, eta hizkuntzaren esparru guztietan du islada, baita<br />

semantikan eta morfosintaxian ere .<br />

- Ahozko hizkuntzak belarriaren araberakoa izan behar du, entzunez ulertzeko<br />

modukoa, horretarako moldatua . Korapilatsuegia izanik entzunez lehen<br />

kolpean ulertzen ez denak ahozko euskararen mugak gainditzen ditu .<br />

- Ahozko euskarak ez du <strong>kazetari</strong>tza mintzatuaren gidari bakarrik izan behar ;<br />

idatzizko euskararen gidari ere izan behar du .<br />

- Ahozko hizkuntzatik idatzizko euskarara doan lerro etengabean<br />

<strong>kazetari</strong>tzaren eremua zedarrituz, hiru arlo bereizten ditu : ahozkoa, ahoidatzizkoa<br />

eta idatzizkoa . Lehena ahoz, zuzenean eta bapatean egiten dena<br />

izango litzateke ; bigarrena, ahoz eman arren, aurretik idatziz lantzen dena ;


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 5 5<br />

hirugarrena, idatziz ematen dena . Hiruretarako aldarrikatzen du ahozko<br />

euskararen erreferentzia .<br />

- Aho-idatzizko <strong>kazetari</strong>tzako euskara proposatzen du gidaritzat idatzirako<br />

ere . Honek, batetik idatzizko euskararen arauak bete behar ditu . Bestetik,<br />

belarriaren araberakoa izan behar du . Idatzia ere 'entzuten' da, idatziak ere<br />

badu bere hotsa, doinua eta erritmoa . Belarria izan behar du <strong>kazetari</strong> idazleak<br />

lanean gidari eta epaile . Ez da nahikoa begiarekin eta gramatika-arauekin .<br />

Belarriz idatzi behar da . Honek zuzeneko euskara izatea eskatzen du, eta ez<br />

itzulpen bidezkoa . Sarritan gertatzen denaren kontra, erdal burua ez baina<br />

euskal belarria izan behar du hitz-kateak gidari .<br />

- Irakurtaldia bitan egiten omen da beti (lehenbizi jabetzeko eta gero<br />

egiaztatzeko), baina pertsona helduek bi irakurketen arteko tartea gutxitu<br />

egiten dute, ia ezabatzeraino . Euskaraz normalean nekezago ezabatzen dugu<br />

tarte hori erdaraz baino, arrazoi askorengatik . <strong>Kazetaritza</strong>ko euskararen<br />

desafioa hori da, kolpe bakarrean ulertuko den euskararantz jotzea, estiloa<br />

bide horretan lantzea .<br />

- Belarriaren araberako hizkuntzak hitz-katean jartzen du arreta, hori du bere<br />

unitate . Begien araberakoak, aldiz, hitza . Eta azken aldian euskarari<br />

dagokionean hitzek (hiztegiek, maileguek . ..) bereganatu dute arreta nagusia .<br />

<strong>Kazetaritza</strong>ko euskaran, ordea, hitz-kateari eskaini behar diogu gure ahalegina .<br />

8 .7 .2 . Ahozkotasuna, beharretik galderetara<br />

Pello Esnalen ekarpenak lerro argi batean jartzen ditu ahozkotasunaren<br />

garrantziaz aurreko zenbait autorek botatako ideia solteak, koherentzia<br />

emanez . Hala ere, erantzun adina galdera sortzen du gutxienez planteamentu<br />

honek euskarari dagokionean . Alorra erakusten du landu nahi duenarentzat .<br />

Goldea sartzean hasten dira arazoak .<br />

Aurreko kapituluetan <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> buruzko gogoetetan ukitu ditugun<br />

puntu batzuek ahozkotasunaren gaia oinarritzeko bidea ematen digute :<br />

- Kazetari hizkeraren ezaugarririk garbienetakoa zera da, hartzailearen<br />

bapateko ulermen ahalik eta handiena lortzea .<br />

- Bapateko ulermen ahalik eta handiena lortzeko faktoreetako bat <strong>euskarazko</strong><br />

<strong>kazetari</strong>tzaren hartzaile potentzialaren hizkuntz egoera da, logikoa denez .<br />

Honetan, <strong>euskarazko</strong> alfabetatzearen egoera, euskalkien arteko dispertsioa,<br />

arau bateratuaren egoera eta ezagutza maila . .. ikusi ditugu . Guztiek eragiten<br />

dute <strong>kazetari</strong>tzako testua jasotzeko orduan .<br />

- Kazetari hizkerak (kodeak), komunikazioko beste elementuon egoeratik ezin<br />

duela abstraitu esan dugu, bere inguruneari begira moldatu behar duela<br />

uneoro, beste hizkuntzetako oreka propioen mimetismo hutsez jokatu gabe .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 5 6<br />

- Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkerak orekak bilatu behar ditu, oreka propioak :<br />

edukiak egoki adieraziko dituen hizkuntza tekniko eta zehatza erabili,<br />

hartzailearen bapateko ulermena gehiegi bortxatu gabe eta itzulpen<br />

kalkatuaren morrontza errazean jausi barik .<br />

Oreka horretan, ahozkotasunaren baliabideetara hurbiltzea komeni da<br />

beharbada, hartzailegoaren hizkuntz erabilerara gehiago hurbilduz eta<br />

ahozkoaren komunikazio bide samurragoak garatuz . Esperimentatuz eta<br />

esperientzia ebaluatuz, horren abantaila eta arazoak neurtu behar dira .<br />

Autokonfidantzaz jokatu behar du euskarak eta kontuz ibili behar da beste<br />

hizkuntzetan egiten ez denaren argudioarekin . Agian, euskararen ingurune eta<br />

egoeragatik, une honetan dagokion oreka puntua pentsaezina edo gehiegikeria<br />

da beste hizkuntza batzuen ikuspuntutik . Erreferentziatzat har daitezke beste<br />

hizkuntzak, ez patroitzat.<br />

Xabier Kintanak aipatzen du (1994 :103) mundu osoan gertatzen dela luma eta<br />

ahoaren arteko elkarrizketaren fenomenoa . Sokatira isilean ari dira ahozkoa<br />

eta idatzizkoa, elkarri eraginez . Kontua bien arteko orekan datzala uste du<br />

Kintanak. Gure aurreko gogoeten arabera, oreka hori bere beharrizanen<br />

arabera bilatu behar du hizkuntza bakoitzak, eta hizkuntza bakoitzean, arlo<br />

bakoitzak .<br />

Nolanahi ere, teoria mailan oinarri batzuk argi samar badaude ere, praktikan<br />

zailtasun gehiago aurkezten du ahozkotasunaren gaiak . Euskararen<br />

errealitatetik abiatuta ahozkotasunaren teoria aplikatzen hastean galderak<br />

sortzen dira, batzuk teoria mailakoak, eta beste batzuk eguneroko praktikaren<br />

aukeretan erantzun beharrekoak :<br />

• Beste hizkuntza batzuetan ahozko erregistroan maila askotako hizkerak<br />

bereiz badaitezke, Esnalek zioen moduan ahozkoa landugabearekin,<br />

euskalkiarekin, zaharrarekin identifikatzen ez bada . . . zer gertatzen da<br />

euskararen kasuan? Zein da sektore kultuen ahozko hizkera hori euskaran? Ba<br />

ote dago <strong>kazetari</strong>tzaren erreferentzia nagusia den ahozko hizkera jaso bateratu<br />

samarrik? Ze ingurune sozialetan garatu da erregistro hori?<br />

Erantzunak gehiago du ezezkotik baiezkotik baino . Ahozko euskararen<br />

baliabideen bila euskalkietara jo beharra dauka <strong>kazetari</strong>ak, inora joatekotan,<br />

beste mailek ez baitute tradizio-jardun bat garatzeko moduko gorputzik izan .<br />

• Honek arazo nagusiaren aurrean jartzen gaitu : euskalkietara jotzea ez da<br />

hain gauza sinplea. Alde handia dago euskalki batetik bestera, ahozko<br />

baliabideetara jotzen hasten bagara . Ikusi behar da zenbateraino garen gai<br />

txokokeria gainditzeko ahozko baliabideetara jotzean . Hor sortzen dira<br />

galderarik zailenak : euskalki ezberdinak batzen dituen ahozkotasunaren<br />

baliabide amankomunen gorputzik badago? Euskalki bateko ahozko<br />

baliabideak beste euskalkietako hiztunentzat ere jatorrak' eta 'biziak'<br />

zenbateraino dira, eta zenbateraino dira kontrakoak (ulermenaren<br />

oztopatzaileak)?<br />

• Erantzun argirik oraingoz jaso izan ez duten galderok beste arazo batera<br />

garamatzate . Ahozko baliabideetara jotzeak euskara bizira jotzea eskatzen du<br />

eta honek euskalki bizietatik tiratzea . Horrelakoetan, hizkuntza askotan


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 5 7<br />

hizkelkietako bat nagusitu izan da iturri moduan . Euskalki baten baliabideak<br />

nagusitzea zenbateraino da naturala? Eta zenbateraino egokia? Eta nork<br />

erabakiko du zein euskakitatik tiratuko den hedabideetako euskararako<br />

ahozko baliabideak oinarri hartzean? Kazetari gehienen jatorriak, modak,<br />

entzuleen masa kritikoak? Zenbateraino da zilegi euskalki batzuk<br />

sakrifikatzea, eta zenbateraino multi-oreken izenean aurrera ez egitea? Ze<br />

baloreren gainean ari gara eraikitzen hizkuntzaren normalkuntza?<br />

Idatzizkoa ia batuberria, ahozko bizia gehienbat euskalkietan sakabanatua eta<br />

galdera hauek guztiak airean dituen hizkuntza baten kasuan ez da nahikoa<br />

ahozkotasunera jo beharra aldarrikatzea . Euskal Herri osorako baliagarri izan<br />

behar duen <strong>kazetari</strong> hizkera eraikitzen ari garela ez da ahaztu behar . Ahozko<br />

hizkuntza kultu bateratuak oso bide laburra egin du sektore sozialetan, eta<br />

espero izatekoa da poliki-poliki finkatuz joango dela .<br />

<strong>Bi</strong>de horretan euskalki guztiak kontuan hartu beharko dira, eta amankomunak<br />

izan daitezkeen ahozko baliabideak bilatu eta landu . Gainerakoan,<br />

euskalkietatik hartzean Euskal Herri osoko sentsibilitatea kontuan edukiz<br />

jokatu behar da . Esperimentatu, ebaluatu, kritikak entzun, orekak zaindu . Eta,<br />

betikora goaz, horrek lana eta bitarteko egokiak eskatzen ditu .<br />

8 .8 . Lantzetik dator espresibotasuna<br />

Beste hizkuntzetan gertatzen den moduan, euskaraz gainera zailtasun erantsi<br />

batzuekin, <strong>kazetari</strong>aren lanak gaitasun espresiboa eta, are, irudimena ere<br />

eskatzen ditu . Askotan, euskararen kasuan, argitasuna eta zuzentasuna<br />

lortzeko orijinaltasun espresiboa beharrezkoa da . Kasu askotan ahozko euskara<br />

herrikoia euskara ustez kultua baino espresiboagoa gertatzen da .<br />

Baina argi dezagun zer den hizkuntzaren erabilera kultua : hizkuntzaren<br />

birtualtasunean gordeta dauden ahalbide guztien administrazio konszientea,<br />

beharren arabera . 3 .4 .4 . atalean Núñez Ladevéze-ri hartu diogun aipuan egoki<br />

aipatzen da idazle on moduan goraipatuak direnek ez dutela hizkuntza<br />

herrikoia baztertzen, alderantziz baino, oso modu espresiboan erabiltzen<br />

dutela . Hizkuntzaren erabilera kultuaren eta arruntaren arteko aldea<br />

hizkuntzaren konszientzia mailan dago .<br />

Erabilera kultu honek, beraz, bere baitan hartu behar lituzke ahozko hizkuntza<br />

herrikoien baliabideak ere . Ez du zentzurik biak kontrajartzeak . Erretoriko<br />

klasikoek ere bi iturri aipatzen zituzten hizkuntza-zuzentasunezko ereduaren<br />

inspiratzaile : autoritas eta consuetudo . Autoritatea eta ohitura edo erabilera<br />

ez daude elkarren kontra, bi iturri ezberdin izanagatik . <strong>Bi</strong>ek elkar elikatzen<br />

dute . <strong>Bi</strong>ak lotzen jakin behar du <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> hizkerak ere .<br />

Kazetari hizkeraren ezaugarri idealen mamira hurbildu guran, argitasunaren,<br />

zehaztasunaren eta zuzentasunaren arteko oreka aipatu dugu . Zuzentasuna<br />

gordez, argitasunaren eta zehaztasunaren artean oreka puntua bilatzea da


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 5 8<br />

garrantzitsuena eta aldi berean zailena . Oreka horrek aipatu berri dugun<br />

espresio ahalmenaren erabilpen landua eskatzen du .<br />

Ez da ahaztu behar, hizkuntzaz ari garela, idazteaz ari garela, komunikatzeaz<br />

ari garela . Begien bistatik ez galtzeko modukoa da Curtis MacDougall-en aipua :<br />

"The modern journalistic style possesses the three qualities upon<br />

which this paper has been primarily insisted: clearness, force and<br />

beauty" (1949:523) .<br />

Bere funtzioa betetzeko lehenengo biak ditu lehenbiziko baldintza : 'clearness',<br />

'force' . Argitasuna eta indarra .<br />

Zuzentasunaren, argitasunaren eta zehaztasunaren arteko oreka , 3 .4 .5 .<br />

kapituluan aipatu eta kapitulu honetan behin eta berriz hainbat modutan<br />

aipatu dugun bezala, bere egoeraren arabera hizkuntza bakoitzak, hedabide<br />

bakoitzak, <strong>kazetari</strong> bakoitzak, testu bakoitzak uneoro berrian-berri bilatu<br />

beharreko oreka da .<br />

8 .8 .1 . Baliabide lagungarriak<br />

Kazetari hizkerako prosa lantzerakoan, garrantzizko erreferentzia bihurtu dira<br />

Joxe Ramon Zubimendi eta Pello Esnal . Kazetari hizkerarako joskeraren alorra<br />

eurek landu dute gehien gogoeta mailan . 6 .1 .4 . azpiatalean aipatu ditugu egile<br />

hauen Idazkera-liburuan agertzen diren euskal prosaren bi korapilo nagusiak :<br />

atzera-karga eta pausaldien arazoa .<br />

Euskarazko joskerak ia beti duen atzera-kargaren arazoa gainditzeko (neurri<br />

batean behintzat, ez baita, berez, beti gainditzekoa), zenbait pista proposatzen<br />

dituzte egileok (1993 :189-212 ) . Erreskadan aipatuko ditugu, batzuk han eta<br />

hemen lehen ere beste iturrietatik aipatuak baditugu ere :<br />

- Hitzak soil deklinatu . Hitzak eta hitz-kateak zenbat eta laburragoak, orduan<br />

eta aukera gutxiago atzera-kargarentzat . Nor eta nork kasuak hobestea<br />

proposatzen du, eta, oro har, deklinabide-kasu samurrenera jotzea . Adibidez :<br />

Hiztegi honetaz baliatu gara pasarte hori itzultzeko .<br />

Hiztegi hau erabili dugu pasarte hori itzultzeko .<br />

- Esaldi laburrakerabili46 . Garbi dago zenbat eta esaldi laburragoa izan<br />

orduan eta aukera gutxiago duela atzera-kargak .<br />

Esaldia luzatzearekin batera, askotan hitz-katea luzatzeko joera ere ikus<br />

daiteke euskal <strong>kazetari</strong>engan .<br />

46 Puntu hau aurreraxeago ikusiko dugu : <strong>kazetari</strong> hizkeran hizkuntza<br />

guztiek gomendatzen dute esaldi laburrera jotzea . Baina euskal prosaren<br />

izaerak bereziki garamatza esaldi laburrera .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

- Puntuazio marken garrantzia . Hori, batetik, ezinbestekoa da testua ulergarri<br />

izan dadin . Bestetik, esaldiaren zailtasuna arintzeko urrezko baliabideak izan<br />

daitezke markak .<br />

- Aditza aurreratu . Aditza aurrerago eta esaldia ulerterrazago bihurtzen da .<br />

Eta alderantziz, noski . Euskarak badu aditza bukaeran jartzeko halako joera<br />

bat . Joera hori arau bihurtuz gero, ordea, argitasunaren kaltegarri bihurtzen<br />

da : 6 .1 .4 .ean aipatu dugun moduan sujetua eta aditza urruntzen dituelako,<br />

esaldia zailduz .<br />

Orixe jartzen dute adibide eta gidari, joskeraren beste puntu askotan bezala,<br />

esaldia aurreratzeko moduan .<br />

Jakina, euskarak bere izaera du, eta ez daiteke nolanahi aditza aurreratu .<br />

Aditza aurreratzeko pista interesgarriak ematen dituzte egileek :<br />

• Euskararen malgutasunarekin jokatu, esaldiari buelta emanez, komak eta bi<br />

puntuak erabiliz, aditz ezberdinekin saiatuz . Hasierako esaldia, aditza<br />

bukaeran duena, modu askotan samur daiteke :<br />

. "Kalean bizi den herritarrak hiriak eskaintzen dituen aurrerapenaz baliatzeko<br />

aukera du" (hasierakoa) .<br />

. "Kalean bizi den herritarrak eskueran ditu hiriak eskanitzen dituen<br />

aurrerapenak" .<br />

Eta besteak beste, formulazio laburrera joz :<br />

"Kaletarrak ez ditu urruti hiriko aurrerapenak" .<br />

"Kaletarrak badu hiriaz gozatzeko aukerarik" .<br />

"Hortxe ditu kaletarrak hiriko aurrerapenak" .<br />

• <strong>Bi</strong> puntuak gehiago erabili . Honela, aditza aurrera pasatzen da automatikoki<br />

eta atzera-karga kentzen .<br />

• Lotura-hitz iragarleak erabili . Puntu hau garrantzizkoa da . Lotura-hitzak<br />

bukaeran jartzeak esaldiaren ulerterraztasuna zailtzen du, lotura-hitz hori<br />

esaldia ulertzeko giltza izaten baita askotan . Hala,<br />

. Beti kantari hasteko prest, egun guztian lanean aritu eta neka-neka eginda<br />

etxeratzen bada ere .<br />

. Beti kantari hasteko prest, nahiz eta egun guztian lanean aritu eta neka-neka<br />

eginda etxeratu .<br />

<strong>Bi</strong>garren esaldiak lehenago ematen du giltza, eta lehenago ulertzen da . Modu<br />

honetako lotura iragarleak egiteko hainbat lotura-hitz baliagarri ditu aukeran<br />

euskarak : baldin (eta), harik (eta) . . . arte, nahiz (eta), baita (bai eta) . . . ere, ezta<br />

1 5 9


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 60<br />

(ez eta) . . . ere, baizik (eta), izan ere, non eta . .. ez, ez bada . . . Egileek ez dituzte<br />

hain ontzat jotzen 'ezen', 'non' eta 'zein' motako lotura-hitzak . 'Ze', 'zeren', eta<br />

horiek tentu handiz erabiltzea proposatzen dute .<br />

- Zapaburu-euskara eta zizare-euskara . Aurreko puntuetakoak bi iruditan<br />

laburbilduz, bi euskara-mota aldarrikatzen dituzte Joxe Ramon Zubimendi eta<br />

Pello Esnalek . Zapaburu-euskara (buru handikoa) : mezua, aditz eta loturahitzak<br />

aurrean dituena . Zizare-euskara : etenik gabeko prosa ; besteak beste,<br />

sujetuaren eta aditzaren arteko etenik edo tarte handirik gabekoa .<br />

- Pausaldiaren korapiloak askatzeko baliabideak . Gogoan izateko moduko arau<br />

sinple batzuk ematen dituzte puntuazioari dagokionean . Sujetuaren eta<br />

predikatuaren artean komarik ez sartu, nahiz eta luzea izan esaldia . Aditzaren<br />

eta osagarrien artean ere komarik ez sartu . Komak idaztekotan, tarteko<br />

pausaldiak bereizteko erabili .<br />

Komaren gaian, mintzagaiarekin egin behar da salbuespena . Elementu bat<br />

galdegaia (lehendik ezezaguna eta datu nagusia) ala mintzagaia (lehendik<br />

ezaguna) den bereizteko, mintzagaia denean komaz bereiz daiteke .<br />

Atal honetarako Joxe Ramon Zubimendi eta Pello Esnali kendu dizkiegun<br />

aholku eta baliabideak oso dira baliagarriak <strong>kazetari</strong> hizkera tajutzeko orduan .<br />

Definizio teorikoetatik konkrezio praktikoetara egin beharreko bidea urratzen<br />

dute . Euskarari arrotz zaizkio inguruko hizkuntzen baliabide egoki batzuk .<br />

Baliabide propioak ere baditu, ordea . Horiek erabiltzen eta garatzen jakin<br />

behar .<br />

8 .8 .2 . Jariokeriaren kontrako aholkuak<br />

Lehen ere aipatu dugun Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundearen eskuliburuak,<br />

jariokeria deitzen dio esaldiak puztu, luzatu eta trinkotzeko<br />

ohiturari. Joera hauetatik ihesi hizkera argia eta zuzena lortzeko ematen<br />

dituen aholkuak biziki interesgarriak dira <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> hizkerarentzat<br />

ere. Aurreko ataletan ere aipatu ditugunak kenduta (logikoa denez, eta seinale<br />

ona, aholku asko errepikatzen baitira batean eta bestean), batzuk ekarriko<br />

ditugu, bereziki <strong>kazetari</strong> hizkerarako ere jakingarriak direnak (IVAP,<br />

1994:43-54) :<br />

- Betelanak alferrik puzten du testua . Betelanaren adibide konkretu<br />

interesgarriak (baztergarriak, noski) :<br />

+ Tautologiak : mezua errepikatu egiten dute eta erraz sinplifika daitezke .<br />

Adibidez :<br />

Oinarrizko eta funtsezko osagaiak • Funtsezko osagaiak


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 6 1<br />

+ Gehiegizko elementuak : aurrekoaren antzera, esanahi bakarra duen hitzari<br />

informazio berririk ematen ez duen modifikatzailea ematen zaio, pertinentea<br />

izan gabe . Adibidez :<br />

Denbora-tarte handia izan da azken bileratik ona .<br />

Tarte handia izan da azken bileratik hona .<br />

Izandako esperientziak erakusten digunez, . . .<br />

Esperientziak erakusten digunez, . . .<br />

+ Izen abstraktuak : Erdararen eraginez, eta esaldiak halako dotoreziaz jantzi<br />

nahian, hitz abstraktuak lotzen zaizkie, beharrik gabe, hitz konkretuei .<br />

Gehienetan sobera daude . Adibidez :<br />

Administrazioaren mundua aldatzen ari da . . .<br />

Administrazioa aldatzen ari da . . .<br />

Kontuan izan behar dugu kostuaren faktorea . . .<br />

Kontuan izan behar dugu kostua . . .<br />

- Esaldi laburrera jotzeko aholkua . Beti gogoan izan behar da, alperrikako<br />

luzapenak moztuz eta perpausa txertatuei neurria hartuz . Baina esaldi<br />

laburregiak, batzuetan, oztopo dira . Ideiak lotu egin behar dira ; ez telegrama<br />

moduan idatzi.<br />

- Baiezko esaldiak hobe ezezkoak baino . Baiezkoa hobeto ulertzen da . Gainera,<br />

ukapen gehiegi jarraian jartzeak bereziki iluntzen du esaldia . Adibidez :<br />

Izendatutako hizkuntza-eskakizuna betetzen dutela egiaztatu ez dutenak baino ez<br />

dira aurkeztuko azterketa horietara .<br />

Izendatutako hizkuntza-eskakizuna egiaztatu behar dutenak aurkeztuko dira<br />

azterketa horietara .<br />

- Izenaren ordez aditza erabil daiteke . Ekintzak naturalago adierazten dira<br />

aditzaren bidez, izenaren bidezko abstrakzioz baino . Hau gehixeago sakonduko<br />

dugu nominalizazioari buruzko azpiatalean .<br />

- Egilea ezkutatzen duten formak baztertu egin behar dira . Askotan, egilea eta<br />

hartzailea ezkutatu eta gorde egiten dira esaldian . Modu asko dago egilea zein<br />

den ez antzemateko : aditza hirugaren pertsonan jartzea, egitura pasiboak,<br />

erakundea egiletzat jotzea . Adibidez :<br />

jakinarazten da, honen berri ematen da<br />

aztertua izan da . . .<br />

zuzendaritza, saila . . .<br />

- Sintaxia informazioaren zerbitzura jarri behar da . (Hemen, Zubimendi eta<br />

Esnalen antzerako gaia jorratzen dute, baina konponbideak hitz ezberdinekin


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

formulatzen dituzte, eta interesgarria da) . Informazio nagusia bukaerarako<br />

uztea oztopo da mezua jasotzeko . Arazoa larriago egiten da informazioaren bi<br />

zutabeak (aditza eta sujetoa) elkarrengandik urruntzen ditugunean : sujetoa<br />

esaldiaren hasieran, aditza amaieran, eta, tartean, elementu osagarri guztiak .<br />

Sujetoa/objetoa/aditza ereduak funtzionatzen du esaldi laburretan ; baina<br />

esaldia luzatu behar dugunean komunikazioaren ikuspuntutik estuegi geratzen<br />

da eredu hori . Hori hala gerta ez dadin soluziobide batzuk :<br />

• Esaldia moztu, banatu, puntuazioa erabiliz .<br />

Eta esaldiaren luzerari eutsi nahi edo behar izanez gero, beste bide batzuk :<br />

• Galdegai denean aditza aurrera eraman . Adibidez :<br />

Administrazioko hizkera ez dela guk nahi bezain garbia aitortu egin behar dugu .<br />

Aitortu egin behar dugu administrazioko hizkera ez dela guk nahi bezain garbia .<br />

• Galdegai fatsua jarri . Adibidez :<br />

Administrazioko hizkera eraberritzeko asmo sendoa dagoela ziurta dezaket .<br />

Benetan ziurta dezaket administrazioko hizkera eraberritzeko asmo sendoa<br />

dagoela .<br />

• Aditz deklaratiboak aurrera pasa . Adibidez :<br />

Sindikatuko ordezkariek administrazioak konponbideak mahai gainean jarri arte<br />

ez dutela beste bilerarik egingo esan dute .<br />

Sindikatuko ordezkariek esan dute ez dutela beste bilerarik egingo<br />

administrazioak konponbideak mahai gainean jarri arte .<br />

• Sujetoa eta aditza elkarren ondoan jarri . Adibidez :<br />

Itzultzaileek administrazioan egiten diren itzulpenak ulergarriagoak izateko<br />

ahaleginak egingo dituzte .<br />

Itzultzaileek ahaleginak egingo dituzte administrazioan egiten diren itzulpenak<br />

ulergarriagoak izateko .<br />

'Jariokeria' hitza zehazkabe samarra da, baina aipatu ditugun gomendioetan<br />

koherentzia bat ikus daiteke : Zubimendi eta Esnalen ildo beretsutik,<br />

zehaztasuna galdu barik argitasuna balio nagusitzat jartzeko joera .<br />

1 6 2


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 6 3<br />

8 .9 . Arazoetan barrena<br />

8 .9 .1 . Hizkera bereziaren arazoa<br />

Kazetari hizkera eraikitzeko orduan, gaztelera bezalako hizkuntza bat arlo<br />

batzuetan ereduzko erreferentzia izan daiteke euskararentzat, eta beste<br />

batzuetan, aldiz, ekidin beharreko eredua . Egokia da, horregatik, hizkuntza<br />

handiago horietan <strong>kazetari</strong> hizkeraren inguruan azaltzen diren kezka eta<br />

arazoei gain<strong>begiratu</strong>a ematea .<br />

4 .1 .1 . atalean esan dugu <strong>kazetari</strong> hizkeraren aztertzaileengan arrenkura<br />

sortzen duen arazo nagusietarikoa <strong>kazetari</strong>ek hizkera profesional-berezi<br />

baterantz jotzeko agertzen duten joera dela . Joera honek zalantzan jartzen du<br />

ulerterraza, argia eta zehatza izatean datzan <strong>kazetari</strong> hizkeraren bereizgarri<br />

hori, eta bere funtzioaren muinean bertan arazoak planteatzen ditu . Gazteleraz<br />

ari den hainbat ikerlarik hizkuntza amankomuna adulteratzea leporatzen die<br />

prentsa eta irrati-telebistei .<br />

Joera honek bi iturri izango lituzke . Batetik, <strong>kazetari</strong>en joera propioa, beren<br />

<strong>kazetari</strong>tasuna azpimarratuz hizkuntza modu berezi batean erabiltzeko .<br />

Bestetik, kanpoko hainbat faktoreren eragina : hizkuntza nagusien eragina,<br />

hizkera tekniko-berezien nagusitasuna eta, batez ere, politikariek eta<br />

administrazioak isurtzen duten hizkuntza-jarduna . <strong>Bi</strong> multzo nagusitan banatu<br />

ditugu, beraz, <strong>kazetari</strong>tzan hizkuntza bereiztua erabiltzera bultzatzen duten<br />

faktoreak :<br />

- Igorlearen nahikundea (estilo-borondatea) .<br />

- Hizkera berezi batzuen imitazioa eta eragina .<br />

Lehenbiziko joerari, 'bereizteko gurari ezkutua' deitu diogu 7 .3 .5 . atalean, eta<br />

euskaraz lan egiten duten <strong>kazetari</strong>en artean ere joera hori baieztatu dugu .<br />

Joera hau <strong>kazetari</strong> hizkerak izan behar lukeenaren kontra doa zuzen zuzenean,<br />

argitasun-zehaztasun orekan distortsioak sortuz .<br />

<strong>Bi</strong>garren faktoreari dagokionean, egoera berezi batean dago euskara . Hizkera<br />

politiko eta administratiboarekiko distantzia handiagoa marka dezake<br />

<strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tzak printzipioz, hizkera horiek jatorrian euskaraz oso<br />

gutxi garatzen direlako . Beste bide batzuetatik sartzen dira, ordea, eraginok<br />

<strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> hizkerara .<br />

8 .9 .2 . Itzulpena da iturria<br />

Kazetaria bitartekaritzat jo dugu . Alde batetik hizkera funtzional askoren eta<br />

bestetik hizkera amankomunaren arteko bitartekari . Eta aldi berean, hizkera<br />

funtzional berezi horien erabiltzaile diren iturrien eta gizartearen arteko


<strong>Bi</strong> beqiratu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 64<br />

bitartekari. Sarritan, ordea, <strong>kazetari</strong>ak dependentzia handiagoa du bere<br />

iturrien hizkerarekiko, bere hartzaileen hizkerarekiko baino .<br />

4 .2 . atalean esan dugu politikariak, administrazioak eta teknokratak direla<br />

neurri handi batean <strong>kazetari</strong>tzan ikusten ditugun neologismoak eta<br />

eufemismoak martxan jartzen dituztenak, hainbat helbururekin . Ikusi dugun<br />

bezala, politikaren behar bereziek sortutako joera linguistikoak <strong>kazetari</strong>tzan<br />

isladatuta ikusten ditugu 47 .<br />

Kazetaria, askotan, joera horien eramale bihurtzen da . Kazetari egokiak, ordea,<br />

horien aurrean kritikoki jokatzen jakin behar du, iturrien behar<br />

komunikatibo-inkomunikatiboen menpeko huts bihurtu gabe eta iturrietatik<br />

datorkion hizkuntza hori galbahetik pasatuz . Euskararen kasuan, esan dugu,<br />

badagoela abantaila moduko bat honetan : hizkera politiko-burokratiko eta<br />

berezi horiek euskaraz gutxiago sortzen direnez, distantzia handiagoa du<br />

horrekiko, printzipioz, euskal <strong>kazetari</strong>ak . Eragin hori zuzenean protagonisten<br />

hizkeratik etorri beharrean, euskarari beste bide batetik datorkio nagusiki :<br />

itzulpenaren bidetik .<br />

Iturriekiko dependentzia linguistikoa, nagusiki, itzulpenean gauzatzen da<br />

euskararen kasuan . Honek mota askotako arriskuak dakartza, eta baita<br />

abantailaren bat edo beste ere, distantziak emanik .<br />

8 .9 .3 . Itzulpenaren galbahe aukera<br />

Itzulpenaren presentzia handiak eragin asko ditu <strong>kazetari</strong>tzan . Arriskuen<br />

aipamena gerorako utziz, itzulpenak ematen duen distantzia ere aipagarria da .<br />

Itzulpenak beste hizkuntzan datorren mezua interpretatu eta gure hizkuntzan<br />

berformulatzea esan nahi du . Nolabait, hori da, itzuli gabe ere, <strong>kazetari</strong>ak<br />

iturrietatik datorkion informazioarekin egin behar duena . Itzultzen ari denean,<br />

<strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>ak bi eragiketok batera egin behar ditu . Horrek, lan<br />

gehiago izateaz aparte, eta hizkuntzari dakarzkion desabantailez aparte, beste<br />

distantzia bat ematen dio iturrien tranpa linguistikoak atzeman eta<br />

hartzailearentzat modu zuzenagoan formulatzeko .<br />

Itzulpenak galbahe funtzioa egin dezake . Galbahe funtzio hau egin egin behar<br />

da itzulpenik ez dagoenean ere, baina askotan zailago izaten da iturriak hitzak<br />

eginak ematen dituenean .<br />

47 Desbideraketak (hitz asko aldaketa linguistikoen merkatuan sartzen<br />

da eta mota guztietako hitz eratorri berriak sortzen dira), tropismoak<br />

(hitzak eremu batetik bestera aldatzea, hau da, hitzaren berezko esanahia<br />

aldatzea, fisika, kimika eta horrelako zientzia nahiz tekniketatik hartuz<br />

terminoak), anfibiologiak (kontzeptuak beren baitan ekibokoak edo<br />

definizio zailekoak direnean lortzen da benetako anbiguotasuna),<br />

sekuentzien kateaketa (esaldiaren eraikuntza nagusiari sekuentzia eta<br />

azpisekuentziak atzetik eranstean, oharkabean bere esanahian aldaketa<br />

funtsezkoak egiten zaizkio) eta esoterismoa (enigmarako joera, ohiko<br />

hizkuntzatik kanpoko esamolde ulergaitzen bidez) aipatu ditugu hizkera<br />

politiko-burokratikoaren ezaugarrien artean .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 6 5<br />

Gazteleraz hizkera politiko-burokratikoak sortutako joera negatibo batzuk<br />

isladatzen dira <strong>kazetari</strong> hizkeran . Enfatikoki erabilitako esamoldeak, hitz<br />

entzunberriak edo nolanahi sortutakoak, adibidez 48 .<br />

Gaztelerazko nahiz frantsesezko <strong>kazetari</strong>ak iturrien jarduna zuzenean emateko<br />

joera errazago eta eskurago dauka, eta horrela beren interes eufemistikoetara<br />

makurtzeko joera ere handiagoa da. Euskarazkoak itzuli egin behar ditu<br />

gehienetan . Eta itzultzean galbahe funtzioa modu naturalagoan egin dezake,<br />

kontzeptua sinplifikatuz edo erraztuz, eta, ondorioz, bere karga negatiboa ere<br />

kenduz . Alderantzizkoa ere posible da, noski, euskaraz ulertzeko oraindik<br />

zailagoak diren eufemismo eta hitz ilunekin jokatzea . Baina esan daiteke<br />

itzulpenak distantzia babesle bat ere ematen duela, eta hizkera hartzaileari<br />

gehiago egokitzeko aukera ematen duela .<br />

Oso egokia zentzu honetan da 4 .2 .2 . atalean Núñez Ladevéze-rengandik jaso<br />

dugun aipua : "EI problema en el periodismo reside principalmente, en el<br />

mimetismo que padecen muchos periodistas, por un afán intelectual mal<br />

digerido, del estilo empleado en el lenguaje académico, especialmente el<br />

sociológico y el de las ciencias administrativas jurídicas y políticas" . Askotan<br />

zientzilari eta espezialistek ere behar diren baino teknizismo gehiago<br />

erabiltzen dituzte bere iritziz, eta <strong>kazetari</strong>ak ez dira gai eurenganako<br />

morrontzatik irteteko .<br />

Lehen esan dugu <strong>kazetari</strong>a nolabait bitartekari dela . Baina hizkera politikoburokratikoaren<br />

joeren aurrean, bitartekari aktibo beharrean bitartekari<br />

pasibo bihurtzen bada, ez da irakurlearen alde jartzen, iturrien alde baizik .<br />

Kazetariak askotan ez du galbahetik pasatzen iturrietatik datorkion hizkera<br />

eta, era honetan, berea ere ez den hizkera ezohiko baten eramale bihurtzen da .<br />

Itzuli beharrak zail egiten du bitartekari pasibo izatea, derrigorrean<br />

bitartekari aktibo bihurtzen du <strong>kazetari</strong>a, eta hizkuntz aukerak bere eskurago<br />

uzten ditu .<br />

48 Adibide nabarmen samarrak jar daitezke, 4 .3 . atalean jarri ditugun<br />

batzuk gogoratuz :<br />

+ Enfatikoki erabilitako esamoldeak, arruntago jar daitezkeenak .<br />

movimiento a favor de colocarlo en áreas no ejecutivas = planes de<br />

destituir<br />

renunciar a todos sus cargos confederales =dimitir, retirarse<br />

sectores con gran responsabilidad = dirigen tes<br />

+ Hitz entzunberrien erabilera .<br />

economicidad<br />

parámetros<br />

con ten ci oso<br />

+ Nolanahi sortutako hitzak .<br />

n ucleizar<br />

colisionar<br />

acomodamiento


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 6 6<br />

8 .9 .4 . Itzulpen-prozedurak<br />

'Hizkera argiaren bidetik' esku-liburuak itzulpen mota eta arazoen aipamen<br />

egokia egiten du, batez ere administrazio <strong>hizkerari</strong> begira (IVAP, 1994:101-<br />

113) . Ekarpen horren haritik, <strong>kazetari</strong> hizkerarako baliagarria zaigun<br />

deskribapena egingo dugu .<br />

<strong>Bi</strong> itzulpen-modu nagusi bereiz daitezke : baliokidetasun formala eta<br />

balikidetasun dinamikoa . Baliokidetasun formala bilatzen duen itzulpenean<br />

ahalegin guztiak sorburu-testuari begira eginak daude . Sorburu-testuaren<br />

alderdi guztiak errespetatzea da helburua : itzulpen-unitateak dauden hartan,<br />

terminoak, gramatikako kategoriak, puntuazio-zeinuak etab . Adierazteko<br />

modua isladatzea da kezka nagusia . Baliokidetasun formala ez da, oro har,<br />

<strong>kazetari</strong>tzan lortu beharrekoa. Non eta pertsonaia baten hitzaren eduki<br />

formala albistearen muina ez den, kasu bereziren batean .<br />

Baliokidetasun dinamikoaren helburua ez da forma hutsa, mezua baizik .<br />

Sorburu-testuko mezua birsortu egin behar da xede-testuan . Itzulpen-testuak<br />

hartzailearen hizkuntza eta kultura kontuan izan behar du ; berau jatorrizkoa<br />

balitz bezala jardun behar du . Itzulpen unitateak ez ditu bere hartan jaso<br />

behar, osotasunaren mesedetan xehetasunen bat albora utzi beharra izaten da<br />

gehienetan .<br />

<strong>Kazetaritza</strong>n, balikiodetasun dinamikoak du, edo behar luke, lehentasuna .<br />

Baina muturreraino eraman gabe, bi itzulpen-modu hauen tartean<br />

uztarketarako tokirik egoten da eta. Itzulpen bat egitean, mezua zein<br />

gizatalderi zuzenduta dagoen izan behar du kontuan, eta hari egokitu .<br />

<strong>Bi</strong>de horretan, hainbat itzulpen-prozedura erabiltzen jakin behar du<br />

<strong>kazetari</strong>ak . Aipatzen ari garen iturriak ematen dituen itzulpen-prozedurarik<br />

erabilgarrienak hauek dira :<br />

- Transferentzia edo mailegua . Sorburu-hizkuntzako hitza xede-hizkuntzako<br />

testura aldatzen da dagoen-dagoenean . Transferitutako hitza da mailegua .<br />

Batzuetan, ez dago modu egokiagorik hitza itzultzeko (quorum, futbol, estilo . . .) .<br />

Beste batzuk alferrikakoak dira, eta lexiko propioaren kalterako<br />

(karakteristika, edukazio, kandidatu . . .) .<br />

- Sinonimia . Sorburu-hizkuntzako hitzak xede-hizkuntzan baliokide zehatzik<br />

(edo egoki naturalik) ez duenean, testuaren osotasunari galerarik egin gabe<br />

prozedura hau erabil daiteke . Adibidez :<br />

Personado en el inmueble el agente notificador y al encontrarse usted ausente . . .<br />

Kasu horretan 'inmueble' hitzaren ordain zehatza (higiezin, onibar) eman<br />

beharrean, aproposagoa da 'etxe' sinonimoa erabiltzea, nahiz eta akaso beste<br />

testuinguru batean ez balio .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 6 7<br />

- Kalkoa . Maileguak bezala hitz arrotza dagoen-dagoenean sartu beharrean<br />

lehendik hizkuntzan zegoen hitzaren edo hitz-segidaren bidez itzultzen du .<br />

Adierazpide-kalkoa (interponer-tartejarri) edo egitura-kalkoa (seis menos dos<br />

igual a cuatro- sei ken bi berdin lau) izan daiteke .<br />

- Hitzez hitzezko itzulpena . Hizkuntzaren egiturak errespetatuta, sorburuhizkuntzatik<br />

xede-hizkuntzara aldaketa zuzena egiten da. Hurbileko<br />

hizkuntzen artean askotan gertatzen da . Euskaraz batzuetan komeriak izaten<br />

dira :<br />

Tribuna (mintzatokia), norte (ipar), beraz tribuna norte -> ipar mintzatokia<br />

- Transposizioa . Sorburu-hizkuntzako zati baten funtzioa edo gramatikako<br />

kategoria aldatu egiten da xede-hizkuntzan, esanahia aldatu barik . Hala, xedehizkuntzako<br />

diskurtsoa naturala da. Aldaketa hauetako batzuk derrigorrez<br />

egin behar dira, beste batzuk borondatezkoak dira . Adibideak :<br />

se trata de entenderlo gauza da ulertzea<br />

mobiliario altzariak (plurala, ez multzokaria)<br />

no tardará en llegar laster iritsiko da<br />

comúnmente se cree jendeak uste du<br />

- Modulazioa . Kontzeptu-oinarria aldatzen da, ikuspuntua aldatzen da sorburuhizkuntzatik<br />

xede-hizkuntzara . Hitzez hitzezkoa eta transposizioa erabilita,<br />

gramatikaren aldetik esaldi zuzena izan arren hizkuntzaren senaren kontrakoa<br />

denean erabiltzen da . Transposizioan gramatikako kategoriak aldatzen diren<br />

bitartean, modulazioan pentsamentuarenak aldatzen dira . Adibidez :<br />

no llueve ateri da<br />

el presupuesto vigente aurtengo aurrekontua<br />

será privado de sueldo soldatarik gabe geldituko da<br />

- Baliokidetasuna . Modulazioa, azken muturrera eramana, lexikalizatua .<br />

Hizkuntza batean eta bestean irudi finkoak, aldaezinak dira, eta forma alde<br />

batera utzi behar da, egoeraren baliokidetasuna aurkitzeko .<br />

cara a cara aurrez aurre<br />

cambio de sentido itzulbidea<br />

luz de cruce argi laburrak<br />

- Egokitzapena . Sorburu-hizkuntzako mezua egoera baliokide baten bidez<br />

ematen da xede-hizkuntzan . Adibidez, gure hizkuntzan 'etxeko animaliak'<br />

direnak Afrikako zenbait hizkuntzatan 'ihes egiten ez duten animaliak' dira .<br />

Prozedura hau gutxitan erabili beharko da gaztelera-euskara frantsesaeuskara<br />

itzulpenetan, zibilizazio berekoak garelako .<br />

- Zabalkuntza (ala ekonomia) . Xede-hizkuntzako diskurtso-zatian sorburuhizkuntzakoan<br />

baino monema gehiago erabiltzen da ideia bera adierazteko .<br />

Gehiago edo gutxiago erabili, hizkuntzaren egiturak agintzen du .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 6 8<br />

Parte trasera de la casa etxostea<br />

cincuentón berrogeita hamarretik gorako<br />

- Azalpena . Sorburu-hizkuntzako testu barruan emana dagoena azaldu egiten<br />

da xede-hizkuntzan mezua argiago emateko .<br />

- Ezabapena . Sorburu-hizkuntzako enuntziatuan sobera dauden unitateak<br />

ezabatzen dira xede-hizkuntzan .<br />

los temas que se deben tratar son los siguientes<br />

hona aztertzekoak<br />

el día 24 de abril<br />

apirilaren 24an<br />

- Konpentsazioa . Askotan, itzultzerakoan, baliokide egokirik ez da aurkitzen,<br />

edo xehetasunen bat galtzen da . Orduan, itzulpen-unitate batean galtzen dena,<br />

beste itzulpen-unitate batean eman daiteke .<br />

Dentro del horario escolar el segmento de ocio será de 20 minutos,<br />

permitiendo a los alunmos su participación en actividades socializadoras .<br />

Eskolako orduen artean, 20 minutuko errekreoa izango dute ikasleel ;<br />

aisialdiko tarte horretan, sozializazio-ihardueretan aritzeko aukera izango dute .<br />

Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundearen esku-liburuari kendu diogun<br />

prozedura-deskripzio honetaz gain, beste hainbat arazo-puntu txiki ukitzen<br />

ditu itzulpenak <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> hizkeran . Lehen aipatu dugun bolumen<br />

handiagatik eta hainbat arlotako gabezia-omnipresentzia jokuagatik, puntu<br />

batzutan zaila da itzulpen-puntu egokia bilatzea . Aipatu bakarrik egitearren :<br />

• Sigla eta laburduretan . Hartzailegoak erdaraz ezagutzen dituen sigla eta<br />

laburdurak ze puntutaraino euskaratu : ez da oreka erreza .<br />

• Izen abstraktuak gehiegi direnean nola jokatu .<br />

• Gazteleraz esaldiak kateatzeko erabiltzen den gerundioa nola itzuli .<br />

• Erlatibozko esaldiekin zer egin .<br />

• Erakusleekin, artikuluarekin eta beste hainbat arazo puntualekin nola jokatu .<br />

8 .9 .5 . Itzulpena, kezka iturri<br />

Hizkuntza askotako <strong>kazetari</strong> hizkeran kezka iturri nagusietakoa da<br />

itzulpenaren eragina . Munduko hizkuntzen arteko eragin, kutsatze eta<br />

ekarpenen bide nagusietakoa bihurtu da <strong>kazetari</strong>tza . Terminologia berezien


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

arloko nagusitasun linguistikoek ere <strong>kazetari</strong>tzan islada dute . Horrekin batera,<br />

hizkuntza indartsuenetako esamolde eta moduak ere pasatzen dira .<br />

Euskararen kasuan munta handiko gaia da itzulpenarena, eta beti presente<br />

dago ardura hori euskarari buruzko gogoetetan . Testuinguru zabalagoari<br />

begiratzea ere ona da, ordea . Hizkuntza handiagoetan ere, hain zuzen ere guk<br />

itzulpen-eragile nagusi ditugun hizkuntzetan ere, kezka iturri da itzulpenaren<br />

arazoa <strong>kazetari</strong>tzan 49 .<br />

Gazteleran eta beste hizkuntza finkatuetan agertzen den kezka biderkatu<br />

egiten da euskararen kasuan . Egoera soziolinguistikoak eta hanbat arlotako<br />

<strong>euskarazko</strong> korpusaren egoerak itzulpenaren beharra eta arriskua ohiko kontu<br />

bihurtu dute . Euskarak, bere lurraldean gaztelera eta frantsesarekiko egoera<br />

minorizatuan aurkitzen denez, mimetismoaren bidez bere baliabide asko galdu<br />

eta itxuraldatzeko arrisku biziagoa dauka .<br />

Itzulpenaren bolumena askoz handiagoa da : bai iturri eta testu guztien artean<br />

itzulpen bidezkoak direnen portzentaiaren aldetik, eta bai itzulpenaren<br />

arriskuek ukitzen dituzten hizkuntza-arloen aldetik . Bolumen hori hain handia<br />

izanik, mailegu onargarrien eta menpekotasun baztergarrien arteko muga<br />

kokatzea askoz konplexuagoa da 50 . Oreka askoz zailagoa da, eta beti tentsio<br />

horretan dago euskara .<br />

Lexikoaren gaian arakatzerakoan 6 .2 .4 . atalean esan dugunez, ezaugarri<br />

propioetan pobretzearekin batera, badauka gainera beste arrisku bat<br />

itzulpenaren gaiak euskararen kasuan . Ibon Sarasolak aipatutakoaren ildotik,<br />

iparraldean eta hegoaldean hizkuntza nagusi bana dagoenez, frantsesaren eta<br />

gazteleraren eraginak zatitu egiten dute euskara zentzu horretan . Hobeto<br />

esan, eta erantzukizunak zehaztuz, batez ere hegoaldean sortutako<br />

hedabideetan gaztelerarekiko mimetismo itsuan jokatzeak, besteak beste,<br />

hizkuntzaren naziotasunaren zentzua galtzea dakar .<br />

Sarritan esaten den bezain erabatekoa ez bada ere, garbi dago gurean itzulpen<br />

bolumena handia dela . Ildo honetatik, bi itzulpen-eragin mota bereiz daitezke :<br />

aurrean erdarazko testu edo informazioa edukita hura erabiltzean sortzen<br />

dena bata ; bestea, zuzenean euskaraz idazterakoan ere, hitzak eta esamoldeak<br />

idaztean albo-erdarek euskal <strong>kazetari</strong>aren hizkeran duten eragin zeharkakoa .<br />

49 Gazteleran, hizkuntza finkatua eta munduan zabalduenetakoa izanik<br />

ere, ingelesaren eragina kezka iturri bihurtzen da . 4 .4 . atalean esan dugun<br />

moduan gai honetaz arduratu diren akademikoen iritziz hizkera tekniko eta<br />

zientifikoetan hizkuntza arrotzen eragina nabaria bada ere, <strong>kazetari</strong>ak dira<br />

eraginok eta beste larriago batzuk gizarteratzen dituztenak . Lexikotik<br />

hasita, morfologia eta sintaxiraino zabaltzen da ingelesaren eragin hau, eta<br />

frantsesaren eragina ere aipatzen da .<br />

50 Gogora ekar dezagun, hala ere, 7 .2 .2 . azpiatalean esan duguna :<br />

ñabartu beharra dago <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tza nagusiki itzulpena dela dioen<br />

ustea . Sabino Madariagak Euskaldunon Egunkariari buruz 1991ko azaroan<br />

egindako ikerketaren arabera, egunkari honetan %52a zuzenean euskaraz<br />

sortutako testuek osatzen zuten, %40a erdaraz iritsitako informazioaren<br />

moldaketak, eta %8a bakarrik itzulpen zuzenak (Madariaga,1991) .<br />

1 6 9


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 7 0<br />

8 .9 .6 . Jaso eta berregin<br />

Itzulpena egiteko modua da kontuan hartu behar dena . Eta, lehenik,<br />

<strong>kazetari</strong>en hizkuntza maila aipatu behar da . Hau baita, beste arlo askotan<br />

bezala honetan ere, giltzarri nagusietakoa eta hobetu beharreko faktorea . 4 .4 .<br />

atalean Rafael Conte-k zioen legez, "¡la infinidad de falsos compañeros de viaje<br />

que se filtran en las traducciones por informadores que conocen tan<br />

deficientemente la lengua extranjera como la propia!". Hizkuntzaren, batez ere<br />

norberarenaren, ezagutza mailan dago gakoa . Pertsona jantziak hizkuntza<br />

amankomunera ia edozer itzul dezake, baina jantzigabeak ezin du bere<br />

hizkuntza txiro horretara zenbait gauza ekarri, eta jasotako modu-moduan<br />

ematen ditu, nolabait .<br />

Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzari buruz gogoeta egin dutenek gauza beretsua<br />

azpimarratzen dute : itzuli baino gehiago erdarazkoa egokitu eta berregin egin<br />

behar da. Antton Aranbururen hitzetan, mezu edo giharra eskaintzerakoan,<br />

haren 'egokitzapengintzak' izan behar du arau nagusi . Testu bat erdaraz<br />

irakurri-ahalean irakurritakoa euskaraz jabetzean legoke sekretua, eta behin<br />

han dioenaz jabetuta gero, erdaraz jasotakoa euskaraz egokitu eta berregitean .<br />

Erdaraz ulertua deskodetu egin behar da, ondoren euskaraz birkodetua<br />

emateko (Aranburu, 1994 :32) .<br />

Patxi Petrirenak Euskaldunon Egunkariko <strong>kazetari</strong> hizkeraren printzipio<br />

nagusiak aipatzean dioen moduan "hitz argiak erabili behar dira, esaldiek ez<br />

dute luzeegiak izan behar, hizkera gihartsua behar da, euskal senez jantzia,<br />

erdarakadak ahal dela saihestuz. . ." (1994 :39) .<br />

Pello Esnalek belarria gidari hartzea deitzen dio : "Gehiago bilatzen dugu<br />

erdararen onespena, euskararen oihartzuna baino . Itzul gaitezen belarrira"<br />

(1991 :39) .<br />

Beste hizkuntzan adierazitakoaren ñabardura norbere hizkuntzan adierazteko<br />

gaitasuna da auzitan dabilena . 4 .4.ean aipatu dugun moduan, noiz itzuli, noiz<br />

aldatu, noiz kopiatu, oreka horren egokitasuna hizkuntzen menperatze mailak<br />

ematen du zalantzarik gabe, eta hor dago arazoaren mamia .<br />

Ildo horretan, hizkuntza bakoitzak bere nolakotasun eta baliabideak ditu, eta<br />

horietatik iragazi behar du edukia, esan dugunez . Euskararen kasuan, gorago<br />

aipatu ditugunez gain, elementu batean jarriko dugu begia : galdegaia .<br />

Itzulpena norbere errotan ehotzeko orduan, galdegaia da <strong>euskarazko</strong><br />

interpretazioaren giltzarri bat . Egunkariaren Estilo Liburuak dioenez uste<br />

okerra da euskaraz aditzak beti bukaeran joan behar duela dioena . Uste<br />

horrekin irakurgarritasunaren aldetik erasaten da esaldia . Lehenik galdegaia<br />

jartzea hobe da, gero aditza eta atzean gainerako guztia . Galdegaia zein den,<br />

egoerak berak esango ditu . Aipatutako Estilo Liburuko adibidea jarriz<br />

(Egunkaria, 1992 :82), irakurgarritasun zaileko esaldia izango litzateke hau :<br />

'Gaur Sevillan Miterrand eta Gonzalez euskaldunez hitz egiteko bilduko dira'


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

Galdegai ezberdinen arabera honela eman beharko litzateke esaldi hau . <strong>Bi</strong>lera<br />

ezaguna bazen baina eguna ezkutuan bazuten, eguna litzateke galdegaia, beraz :<br />

'Gaur bilduko dira Sevillan . . . .' . Tokia balitz jakingarriena : Sevillan bilduko<br />

dira . . .' Gaia izanez gero, berriz : 'Euskaldunez hitz egiteko bilduko dira . . .' .<br />

Manu Erzillarentzat garrantzitsua da galdegaiaren kontua <strong>euskarazko</strong><br />

<strong>kazetari</strong>tzan (1994:144) . Bere ustez, albisteak itzultzean egokitu eta tratatu<br />

egin behar dira, eta prozesu horretan galdegaia (elementu enfatizatua)<br />

kontuan hartzekoa da, beste albo-hizkuntzetan ez bezala, elementu hori baita<br />

perpausako garrantzizkoena . Honela, itzultzean, interpretatu egin behar du<br />

itzultzaileak, hori egitean bere ustea sartzen duelarik . Egungo euskaldunen<br />

baitan galdegaia noraino den pertinente zalantza egiten badu ere, bere ustez<br />

<strong>kazetari</strong>tza zuzenki egiten denean guztiz garrantzitsua izan daiteke, hortantxe<br />

ikusten baita gertakariaz <strong>kazetari</strong>ak egiten duen interpretazioa .<br />

8 .9 .7 . Luzerarenak<br />

Kazetari hizkera arautzen saiatzen diren estilo-liburu guztiek, hizkuntza<br />

guztietakoek, aipatzen dute esaldiaren luzeraren gaia . Esaldiaren luzerari<br />

muga jartzea komeni da, <strong>kazetari</strong> hizkerak behar duen ulergarritasunaren<br />

izenean . Hizkuntza bakoitzak, ordea, hitz-kateak osatzeko baliabide ezberdinak<br />

ditu eta esaldiaren luzera modu ezberdinean egokitzen du . Euskarazko<br />

itzultzaileek ondo dakiten moduan, normalean euskarak arazoak izaten ditu<br />

albo erdaretako hitz-kateak esaldi bakarrean argitasunez moldatzeko . Bere<br />

neurri propioa du, beraz, euskararen batazbesteko esaldiaren luzerak .<br />

Euskaldunon Egunkariako Estilo Liburuak hamabost-hogei hitz artekoa<br />

proposatzen du (1992 :17) .<br />

<strong>Bi</strong>ziki ilustragarria da Zubimendi-Esnalen idazkera-liburuak (1993 :214) gai<br />

honetaz dakarren adibidea . Ilustragarria, UNESCOren albistariko <strong>euskarazko</strong><br />

zati bat delako (89 . alea, 1993), eta egoera berezia sortzen delako : aldizkari<br />

honek inguruko hizkuntza guztietan dauka bertsioa, (aldizkariaren hizkuntza<br />

ofizialak ingelesa, frantsesa eta gaztelera dira, eta gainerakoak itzulpenak) .<br />

Ispilu polita da itzulpenaren iturriak ikertu eta konparaketak egiteko .<br />

Honela dio euskarazo bertsioak:<br />

"Estatu Batuak dira lehen nazio modernoa, askatasun-egarri erromantiko batetik<br />

sortua . Egarri hori muga estu samar batzuen barruan adierazi zen, pentsatzen<br />

jarriz gero, zeren, 1775ean koroa britainiarraren aurka altxatu ziren<br />

'askatasunaren semeak' guztiak zuriak baitziren, gizarte-maila pribilegiatuetakoak<br />

(lur-jabeak, lege-gizonak, gizarte-maila aberatsak) . Baina ez du horrek sakonsakonean<br />

inolako garrantzirik askatasunaren asmo hura bolbora bezala zabalduko<br />

baitzen, eta iraultzaren umeek ezingo baitzuten bazter utzi merkatutik itzuli<br />

ondoren erosketa-zerrenda uzten den gisan . Nor da, ordea, aske eta nor ez da?<br />

Horra Estatu Batuen historian maiz aski gatazkak ekarri dituen galdera .<br />

Azkenean, Afrikatik etorritako beltzei ere, abereak bezala erabili ondoren, aitortu<br />

zitzaien anima bazutela eta baita nolahalako askatasun-itxura bat ere" .<br />

1 7 1


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

Hizkuntza zuzenean idatzita dago, baina esaldiak nahiko luzeak dira, <strong>kazetari</strong><br />

hizkerarako gomendioetatik urruti pasatzen direnak . Are gehiago <strong>euskarazko</strong><br />

<strong>kazetari</strong> hizkuntzaren beharrizanetatik . Testua historiari buruz ari dela ere<br />

egia da, baina kontuan hartu behar da hezkuntza-<strong>kazetari</strong>tza ikuspegi batetik<br />

egindako lana dela, teorian, UNESCOren albistaria .<br />

Jatorrizko testua ingelesezkoa da :<br />

"The United States of North America is the first 'modern' nation . It grew out of a<br />

romantic ideal of liberty . . . along very narrow lines . Those who rebelled against<br />

the British crown in 1775 called themselves the Sons of Liberty . They were<br />

farmers and lawyers and rich grocers -all of them owned property, and all of<br />

them were white . But it didn't matter . The idea of liberty began to spread . The<br />

farmers an lawyers couldn't squirrel it away like some unwanted shopping list .<br />

The nation had terrible conflicts and terrible wars over who could have this<br />

liberty and who couldn't" .<br />

Azkeneko esaldia falta bada ere, ikus daiteke jatorrizkoan esaldiak<br />

laburragoak eta argiagoak direla . Nola liteke? Tartean gaztelerako itzulpena<br />

dago 51 , eta hortik itzuli da euskarara . Gainera, gaztelerazko bertsioak<br />

frantsesetik itzulita dagoela dirudi .<br />

Badu mamia adibideak . Batetik <strong>kazetari</strong> hizkerak eta bestetik euskararen<br />

izaerak eskatzen duten neurri egokitik gora doa testua . Eta nolaz?<br />

Gaztelerarekiko eta frantsesarekiko mimetismoz (kasu honetan mimetismoa<br />

51 Gaztelerazko bertsioa : "Los Estados Unidos, que pueden considerarse<br />

la primera nación moderna, nacieron de una aspiración romántica a la<br />

libertad expresada en realidad dentro de límites bastante estrechos, si se<br />

piensa que los 'hijos de la libertad' que se alzaron en 1775 contra la corona<br />

británica eran todos de raza blanca y pertenecían a los sectores<br />

privilegiados de la sociedad (propietarios agrícolas, abogados, prósperos<br />

comerciantes) . Pero en el fondo ello no tiene mayor importancia pues la<br />

idea de libertad iba a extenderse como un reguero de pólvora, y los hijos de<br />

la revolución no iban a poder dejarla de lado como una lista de compras<br />

inútil después de volver del mercado . ¿Pero quien es libre y quién no lo es?<br />

Este interrogante ha suscitado numerosos enfrentamientos y conflictos a lo<br />

largo de la historia de Estados Unidos . Finalmente, incluso a los esclavos<br />

negros venidos de Africa y tratados como ganado terminó por<br />

reconocérseles un alma y al menos una aparente libertad" .<br />

Frantsesezko bertsioak dirudi gaztelerazkoaren sorburua :<br />

"Premiere nation 'moderne', les Etats-Units sont nés d'une aspiration<br />

romantique à la liberté qui s'exprimait à vrai dire dans des limites assez<br />

étroitres, si l'on songe que les 'fils de la liberté' qui s'insurgèrent en 1775<br />

contre la couronne britannique étaient tous des nantis (fermiers, avocats,<br />

gros commercants) de race blanche . Mais cela au fond importe peu, car<br />

l'idée de liberté allait continuer à faire tache d'huile, et les fils de la<br />

révolution n'avaient pas le pouvoir de la mettre de coté, comme une liste de<br />

commissions une fois fait le marché . Mais qui est libre et qui ne l'est pas?<br />

Cette question a suscité bian des affrontements et des conflits tout au long<br />

de l'histoire des Etats-Unis . Finalement, meme les esclaves noir venus<br />

d'Afrique et traites comme du bétail ont fini par se voir reconaitre une ama<br />

eta meme au moins un semblant de 'liberté"' .<br />

1 7 2


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 7 3<br />

baino gehiago, itzulpenez) . Kontua da, gainera, jatorrizko ingelesa askoz<br />

egokiagoa dela .<br />

Gaztelerak eta frantsesak formulazio luzerako joera dute . Ingelesak gutxiago,<br />

estilo zuzen eta pragmatikoagoa garatu du . Euskarak egin beharreko bidean,<br />

albo-erdararekiko mimetismoa eragin negatiboa da . Esaldiaren luzeran, modu<br />

berezian .<br />

8 .9 .8 . Arazoak ere itzultzen dira?<br />

Gazteleraren kasuan <strong>kazetari</strong> hizkeran sortzen diren arazo eta desbideraketa<br />

nagusiak aipatu ditugu 4 .3 . atalean, zenbait autoreren aipamen eta adibideak<br />

ekarriz . Euskararentzat, egin behar ez denaren ispilu izan daitezkeela ere<br />

aipatu dugu . Honela laburtu ditugu joerok :<br />

- Nominalizaziorako joera nabarmena : aditz gabezia, sintagma nominalen<br />

garapena .<br />

- Lexikalizaziorako joera .<br />

- Esaldiaren luzatze lineala .<br />

- Tonu enfatikoa. Karga semantiko bitxidun hitzen erabilera .<br />

- Formulazio luzeenera jotzeko joera .<br />

- Hizkuntza indartsuagoetatik literalki itzultzeko joera .<br />

Utz dezagun azkena, gure kasuan beste dimentsio bat du eta . Gainerako joerak<br />

hartuz, <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> hizkeran ere askotan ikusten dira joera horiek .<br />

Ikusten badira, zenbateraino dira gaztelerazkoaren kopiatik sortuak?<br />

Zenbateraino kopiatzen ditugu beren joera hauek ere?<br />

Joera hauek hizkuntza politiko-burokratikoaren joerekin antzeko puntuak<br />

badituzte ere, ez dira hain nabarmenak, hizkuntzan txertatuagoak daude .<br />

Hauetan galbahe funtzioa egitea zailagoa izaten da askotan .<br />

Agian ez da berebiziko kontua jakitea euskaraz ere ematen diren joera<br />

negatibo batzuk zenbateraino diren gaztelerazkoen kopiatik sortuak eta<br />

zenbateraino ez . Edonola ere egia da joera berdintsuei buruzko oharrak egiten<br />

direla batean eta bestean . Aipagarria da ikustea Euskaldunon Egunkariaren<br />

Estilo Liburuan aipatzen diren joera negatibo askok gaztelerazko ordain<br />

nabarmena dutela . Pentsatzekoa da, aurreko ataleko autoreak parafraseatuz,<br />

gaitasun gutxiko, 'belarri' gutxiko, 'euskal sen' gutxiko itzulpenen ondorio<br />

direla joera hauetako batzuk . Ekar ditzagun aipatutako Estilo Liburuko ohar<br />

batzuk (Egunkaria, 1992) :<br />

- Aditz perifrasiak. Joera handia dago ohiko aditzen ordez gauza bera esan<br />

nahi duten perifrasi luzeagoak asmatzeko (kopiatzeko) . Ez dugu oker daudenik<br />

esan nahi, baina bai aditz arruntak erabili behar direla maizenik :<br />

'hasi', 'bukatu' (edo 'amaitu'), 'adierazi', eta ez beti 'hasiera eman', 'amaitutzat<br />

eman/jo', 'aditzera eman'


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 7 4<br />

Gazteleran ere formulazio luzeenrrako joera aipatzen da, aditz perifrasietan<br />

besteak beste. Euskaldunon Egunkariaren Estilo Liburuko adibideek erdarazko<br />

ordain zuzen-zuzena dute : 'dar comienzo', 'dar por terminado', 'dar a conocer' .<br />

- Aditzaren aspektuan orainaldiko eta lehenaldiko formen ordez aspektu<br />

bukatugabea erabiltzeko joera ere negatibotzat jotzen du Egunkariaren Estilo<br />

Liburuak .<br />

. '<strong>Bi</strong>har ospatuko da Salburuan . . .' eta ez '<strong>Bi</strong>har ospatzen da Salburuan . . .' . Iturria :<br />

'Mañana se celebra en Salburua . . .' .<br />

. '26 . minutuan Zigandak sartu zuen gola' eta ez '26 . minutuan Zigandak sartzen<br />

zuen lehen gola' ala '26 . minutuan Zigandak sartuko zuen lehen gola', ala '26 .<br />

minutuan Zigandak sartuko du lehen gola' .<br />

Guztiok gaztelerazko ordaina daukate . Berdin gertatzen da kronologiak<br />

idazterakoan ere . Gaztelerazkoaren eraginez geroaldian edo ohiturazko<br />

formetan idazten dira, lehenaldian zuzen eta argi leudekeen kronologiak .<br />

8 .9 .9 . Pasiboa<br />

Pasiboa baztertzea agintzen du Euskaldunon Egunkariaren Estilo Liburuak .<br />

'Poliziengatik atxilotua izan da' oso akats larria da, baina 'Poliziek atxilotua<br />

izan da' gramatikala izan arren, baztertu egiten du era berean . Euskaraz<br />

berezkoagoa den 'Poliziek atxilotu dute' aktiboa erabiliko da beti . Aktiboa<br />

erabiltzeko agiNdu-gomendioa presente dago beste hizkuntzetako estiloliburuetan<br />

ere, esaldia zuzenagoa eta argiagoa bihurtzen duelako .<br />

Pasiboaren gaia, nolanahi ere, ez da ez albo-erdaren eta ez euskararen arazoa<br />

bakarrik . Askotan hizkuntza trinko eta biziaren eredu hartzen den ingelesezko<br />

<strong>kazetari</strong> hizkuntzan ere antzematen da pasiborako joera . Joera hori<br />

nabarmenki argitasunaren kaltekotzat jotzen dute hainbat ikerlarik .<br />

Lloid R . Bostian-ek (Bostian, 1983) dotore deskribatzen du pasiboaren nondik<br />

norakoa "How Active, Passive and Nominal Styles Affect Readability os Science<br />

Writing" artikuluan :<br />

"We judge passive voice writing to be less desirable because it uses<br />

more words and because the subject of the sentence is not the agent<br />

(actor) . Passive voice either eliminates the actor or places the actor at<br />

the end of the sentence . In a pasive sentence, the object of the action<br />

is the subject of the sentence" (1983 :345) .<br />

Hitz gehiago erabiltzeaz gain, pasiboan, esaldiaren sujetua ez da aktorea, ez da<br />

agentea, objetua baizik . Gorago esan dugunez, horrek <strong>kazetari</strong>aren<br />

erretorikarako balio du . Objetibo itxura ematen dio, objetua sujeto jarriz eta<br />

agentea ezkutatuz .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

Liburuak dioen moduan (1992 :34) "atzizkiren batez baliatuz, aditzak izen<br />

bihurtzeko joera gehiegizkoa dago" :<br />

- 'Gobernuaren osaketarako' (Gobernua osatzeko)<br />

- 'Idigorasen prozesamendua baimendu' (Idigoras prozesatzeko baimena eman)<br />

- 'Kotxearen erreketa leporatzen zaie' (Autoa erretzea leporatzen zaie)<br />

- 'Semeen itzulera exigitzen zuten' (Semeak itzultzea)<br />

- 'Erakusketaren zaindaritzaz arduratu ziren' (Erakusketa zaintzeaz arduratu<br />

ziren)<br />

- 'Ez zion sarrera baimendu' (Ez zion sartzen utzi)<br />

Berehala ohar liteke gazteleraz ere ikusten dugula joera hori, <strong>euskarazko</strong>an<br />

baino lehenagotik eta intentsitate handiagoz . Zalantzarik gabe, gaztelerazko<br />

<strong>kazetari</strong>tzaren presentzia handiak (askotan erreferentzia bakar moduan) eta,<br />

gainera, askotan testuak itzuli beharrak eragina du mota horretako joeretan .<br />

<strong>Bi</strong> hizkuntzek dute, beraz, zeregina, nominalizatzeko joera mugatzen esaldiaren<br />

argitasun errazagoaren bila .<br />

Administrazio hizkeran ikusten da joera hau nabarmenen . Herri<br />

Arduralaritzaren Euskal Erakundeak ohartarazten du (IVAP, 1994 :51)<br />

abstrakziorako joera dagoela eta izen ugari erabiltzea dela horren erakuslerik<br />

nabarmenena. Administrazioak, baina, ekintzen bidez gauzatzen ditu bere<br />

egitekoak, eta ekintza horiek denak izen bihurtu eta aditzak baztertzeak izaera<br />

astuna ematen dio <strong>hizkerari</strong> . Aipatu dugun iturriak dakarren adibideak egoki<br />

ilustratzen du esan nahi duguna . Hau bezalako esaldiak eguneroko bihurtu<br />

dira administrazioan :<br />

"Herri-administrazioek behar diren iharduerei ekingo diete iturrietako uraren<br />

bilketarako, ur-sarearen antolaketarako eta bai etxeetako, bai industrietako urhornidurarako<br />

ere ; uraren kudeaketaren eta erabilpenaren hobekuntza<br />

orokorrerako" (1994 :51-52) .<br />

Honen partez esku-liburuak naturalagotzat jotzen du honako hau :<br />

"Herri-administrazioek behar diren lanak egingo dituzte iturrietako ura biltzeko,<br />

ur-sarea antolatzeko eta etxeak nahiz industriak urez hornitzeko, hau da, ura<br />

ahalik eta ondoen aprobetxatzeko eta erabiltzeko" .<br />

Edota beste hau, oraindik samurragoa :<br />

"Herri-administrazioek iturrietako ura bilduko dute, ur-sarea antolatuko eta<br />

etxeak nahi idustriak urez hortituko dituzte ; hau da, behar diren lanak egingo<br />

dituzte ura ahalik eta ondoen aprobetxatzeko eta erabiltzeko" .<br />

Aditzak hegoak eman dizkio esaldiari, eta bapateko ulermenari .<br />

Administrazioak euskaraz atzizkien ugarikeria baztertu egin behar duela<br />

planteatzen du aipatutako liburuak, mezua ilundu eta ekintza ezkutatu egiten<br />

duela eta . Aditzak dira baliabiderik berezkoena eta behinena . Horrekin batera<br />

'-tzea' motako nominalizazioa ezin dela baztertu adierazten du, euskaraz<br />

naturala eta jatorra denez .<br />

1 7 6


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 7 5<br />

Baina honek, esaldia luzatzeaz gainera ilundu egiten du, irakurterraztasunari<br />

galga jartzen dio . Lloid R . Bostian-ek egindako ikerketan ondorio garbia<br />

ateratzen du : irakurleek nahiago dute estilo aktiboa, interesgarriago irizten<br />

diote aktiboan idatzitakoari eta esanguratsuki azkarrago irakurtzen dute<br />

(Bostian, 1983 :640)<br />

Adierazgarria da zentzu honetan jan Svartvik-ek egindako ikerketa (Svartvik,<br />

1966), denboran atzera samar geratutakoa bada ere . Ikerlari honek pasibozko<br />

esaldien maiztasuna neurtu zuen zortzi komunikazio mota ezberdinetan . Eta<br />

hauxe da adierazgarriena: ulermen errazari eta eragin zuzenari lotuago dauden<br />

komunikazio moduetan pasiboaren erabilera jaitsi egiten da :<br />

Zientzia testuak : 23 pasibozko aditz 1 .000 hitzeko .<br />

Telebistako iragarkiak : 3 pasibozko esaldi 1 .000 hitzeko .<br />

Pasibozko esaldien kopurua murriztu beharra eta esaldi aktiboak hobestea<br />

joera zabaldua da, beraz, ingelesean ere . Egia da, hala ere, albo-erdaretan<br />

pasiboa erabiltzea oso hedatua dagoela, eta itzulpen kaskarren bidetik sartzen<br />

direla euskarara pasibozko esaldi asko .<br />

8 .9 .10 . Nominalizazio berria<br />

Aurreko ildoari jarraiki, itzulpenaren bidez eragiten duen beste joera bat<br />

nominalizazioa da . 4 .3 .3 . atalean aipatu dugunez, nominalizazioa <strong>kazetari</strong><br />

hizkeraren garapenean bereziki aztertu beharreko fenomenoa da gazteleraren<br />

kasuan, eta baita beste hizkuntza askoren kasuan ere . Nominalizatzeak,<br />

konzisiorako bide izateaz gain, objetibo itxura ematen dio esaldiari eta<br />

testuari . Egitura nominalak abantaila batzuk ditu aditzean oinarritutako<br />

egituraren gainean : kontzeptuen eta azalpenaren eskematizazio maila garaia<br />

lortzen du eta edukiari izaera (edo itxura, hobeki esan) inpertsonala ematen<br />

dio .<br />

Lehia antzerako bat dago forma nominalaren eta aditzean oinarritutako esaldi<br />

laburraren artean . Kazetariak trebetasuna badu, hobe da aditz aktiboan<br />

oinarritutako esaldiak egitea, muin nominala duten esaldiek baino ñabarduraaberastasun<br />

gehiago dute eta . 4 .3 .3 . azpiatalean esan dugun moduan, Dovifaten<br />

ustez iduri du <strong>kazetari</strong>a beldur dela hizkuntzaren jarioan bidean zerbait<br />

galtzeko, eta horregatik sustantiboan finkatzen du esaldia . Informazioan,<br />

kondentsazio linguistiko hau erabiltzea inon baino okerragoa da, izan ere,<br />

sustantiboek bideko enborrek bezala oztopatzen dute hizkuntzaren jarioa .<br />

Aditzek, aldiz, batez ere forma aktiboan, aurrerantza bultzatzen dute eta<br />

argiago bihurtzen . Nominalizatzeak hizkuntza abstraktuago bihurtzen du alde<br />

batetik, baina bestetik ekintzaren kontakizuna moteldu egiten du eta hau<br />

<strong>kazetari</strong>tzaren izaerarako arriskutsua da .<br />

Euskarak berez dituen nominalizaziorako baliabideak eta joerak <strong>kazetari</strong><br />

hizkeran areagotu egin direla esan daiteke, eta nominalizatzeko joera berria<br />

sortu dela. Hau gaztelerazko <strong>kazetari</strong>tzarenganako mimetismoz eta<br />

itzulpenaren bidez gertatu dela iduri du . Euskaldunon Egunkariko Estilo


<strong>Bi</strong> beqiratu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 7 7<br />

Euskal administrazioak arginasun eta komunikazio errazaren bila egindako<br />

ahalegin berriaren erakusgarri dugu hainbat alditan aipatu dugun eskuliburua,<br />

hurrengo kapitulu nagusian xehexeago aipatuko duguna . Kazetari<br />

hizkeraren arazo eta irtenbideekin puntu amankomun asko ditu ahalegin<br />

honek. Ikusi berri dugun nominalizazioarena, adibidez .<br />

Pasiboaz esandako gauza beretsua esan daiteke hemen ere, zentzu batean .<br />

4 .3 .3 . azpiatalean aipatu dugun moduan, nominalizazioa hizkuntza askotako<br />

<strong>kazetari</strong> hizkeran agertzen den joera da . Arriskutsutzat eta mugatu<br />

beharrekotzat jotzen den joera, gainera . Aurreko azpiatalean aipatu dugun<br />

Lloid R . Bostian-en "How Active, Passive and Nominal Styles Affect Readability<br />

os Science Writing" artikuluan, guk hemen jarri ditugun adibideen antzekoak<br />

ematen ditu ingelesez (1983 :635) :<br />

- "The identification of writing faults is his goal" . Esaldi nominala .<br />

- "His goal is to identify writing faults" . Nominalizazioa kenduta .<br />

- "He wishes to identify writing faults" . Oraindik samurrago .<br />

Aipatu dugun ikerketa honetan, Bostian-ek pasibozko aditzen eta esaldi<br />

nominalen eragina aztertzen du . Eta ondorio garbia ateratzen du : "Nominal<br />

style, substituing nouns for verbs, adversely affects reader interest and<br />

reading speed" . Egitura nominalak irakurterraztasunari ezezik, irakurlearen<br />

interesari ere negatiboki eragiten dio .<br />

8 .10 . Komunikazioa eta eraikuntza<br />

Komunikazioaren irizpidea behin eta berriz azpimarratzen jardun dugu<br />

kapitulu honetan . Baita aurrekoetan ere . Bestelako desbideraketa eta<br />

mimetismo guztien gainetik, komunikazio erraz eta argiaren irizpideak izan<br />

behar du nagusi <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> hizkera moldatzerakoan .<br />

Bada, ordea, besterik ere . Hizkuntzaren duintasunak, hizkuntzaren eraikuntzak<br />

eta hizkuntzaren zuzentasunak beste irizpide batzuk ere kontuan hartzea<br />

eskatzen dute . Hau da: orain eta hemen komunikatzeaz gainera, hizkuntza<br />

denboran zehar kokatzen ere jakin behar da .<br />

Hizkuntza denboran zehar kokatu, ez une honetako irizpide espaziala bakarrik<br />

hartu . Hala, 5 . eta 6 . kapituluak, hizkuntzaren ingurune soziolinguistiko eta<br />

linguistikoa, prozesu baten barruan ulertu behar dira . Hala ulertuz, irizpide<br />

bakarra ez daiteke izan gaur-orain argi eta erraz komunikatzea, nagusia berau<br />

izan arren . Euskara pausoak ematen ari da, hedabideetan ere bidea egiten ari<br />

da, batu estandarra, <strong>kazetari</strong> hizkera, hainbat hizkera berezi eta terminologia . . .<br />

eraikitzen eta finkatzen-gizarteratzen ari da . Prozesu horretan ere kokatu<br />

beharra dauka <strong>kazetari</strong>tzak bere burua .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 7 8<br />

Eraikuntza-tentsioan dago euskara, eta horrek <strong>kazetari</strong>tzan islada du . Euskara<br />

hutsean ateratako lehen aldizkarian Joseph Agustin Chaho-k ere tentsio hori<br />

nabaritu duela dirudi . Hala antzeman daiteke gorago ere aipatu dugun zati<br />

honen azken hitzetan :<br />

"Hobe liçate guisa-batez gouretako, hobequi conprenituric içateco,<br />

Uscara-bat-baicic ezpaliz ; eta horren-gagnen, erran ahal dioquegu,<br />

goure aberatstarçunian praube guirela . Cer eguin? Ahal beçala<br />

inprimatu, batian Ciberoutarra, bestian Bache-Nabartarra,<br />

Laphourtarra edo Guipuzcoarra, iracourçaliac Uscara subertiac oro<br />

balaquitça beçala, eztaquitçanak ikhasbitça" (Chaho,1848, aip . Díaz<br />

Noci, 1994)<br />

Eraikitzeak (eta prozesuaren ideiak) badakigu zer esan nahi duen: aurreratzea,<br />

irakastea, bidea egitea . Horra, askotan errez-komunikatze soilarekin<br />

kontraesanean jar daitekeen aspektua .<br />

5 .5 . atalera Mattin Lartzabalek egindako galdera ekarri dugu, darabilkigun<br />

mintzagairako bete-betekoa :<br />

"Zein neurritaraino behar dute komunikabidek egoera herrikoi<br />

hortarik hartu? Zein da lehen : hizkuntzaren neurri ona ala zuzenenik<br />

komunikatzeko beharra?" (Lartzabal, 1994:128) .<br />

8 .10 .1 . Didaktismoa tentsioan<br />

Zubimendi eta Esnalek dioten moduan (1993 :159) komunikatzaile izateaz gain,<br />

arlo berri baten euskaraganatzaile ere bada <strong>kazetari</strong>a . Hala ere,<br />

didaktismoaren kontrako oharra egiten dute Idazkera-liburuan 52 .<br />

Kutsu didaktiko handiegiak moteldu egiten du <strong>kazetari</strong>tza, bizitasuna galtzen<br />

du komunikazioak .<br />

Arazoa konplikatuagoa da, ordea . Zer egin <strong>euskarazko</strong> terminoak lehen aldiz<br />

sartu behar direnean? Eta lehen aldiz ez bada ere, irakurle-hartzaile gehienek<br />

erdarazkoa bakarrik dakitela dakigunean? Eta sigla bat euskaratzen eta<br />

hartzailea ohituarazten hasi behar denean?<br />

Duela oso urte gutxi <strong>euskarazko</strong> esaldi baten barnean 'presupuestu' edo<br />

'budjet" esanda bakarrik ulertuko genuen esaldiaren mamia . Gaur egun<br />

'aurrekontu' hitz ezaguna eta normala egiten zaigu . Horretara iristeko,<br />

hasieran batzuen batzuek didaktismoz jokatuko zuten seguruasko .<br />

Komunikatu-eraiki tentsioan eraikitzearen aldeko apustu erdi-ausarta egingo<br />

zuten . 'Aurrekontu' hitz berriarekin, beren esaldia gutxiagok ulertzeko<br />

5 2 "Kazetariaren jarrera sasi-didaktikoan dute oinarri zenbait<br />

komunikazio-oztopok . Kazetari sasi-alfabetatzaileak irakastresna bihurtzen<br />

du euskara . Halakoaren idazkera irakurlearen/ikaslearen beharretara<br />

murrizturik geratzen da" (1993 :160) .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 79<br />

arriskua pasako zuten penaz eta zalantzaz . Akaso esaldi luzeagoa egingo zuten<br />

testuinguruarekin hitza hobeto uler zedin . Beharbada, aposizioz azaldu egingo<br />

zuten hitza . Agian, erdarazkoa aldamenean erantsi .<br />

Ez da beraz, irizpide bakarra momentuko komunikazio erraza . Hizkuntzaren<br />

duintasuna eta eraikuntza kontuan hartuz gero, komunikagarritasuna horrekin<br />

uztartzeak ahalegin berezia eskatzen du . Hizkera argiaren bidetik liburuari<br />

8 .8 .4.an kendu diogun zatian genioen (IVAP, 1994:101-113) :<br />

- Hitz berezituetan, neurtu egin behar da hartzaileak zer dakien eta zer ez . Hitz<br />

berezitu edo terminoek ideia korapilatsuak zehazten laguntzen diote idazleari,<br />

eta oso erabilgarriak dira adituen arteko komunikazioetan . Baina<br />

herritarrentzako idazten denean ezberdina da, eta lagungarri batzuk erabil<br />

daitezke batzuetan . <strong>Kazetaritza</strong>rako balio dezaketenak hauek izan daitezke :<br />

definizioa ematen saiatu<br />

terminoaren segidan antonimoa jarri<br />

terminoaren segidan adibidea jarri<br />

terminoaren segidan azalpena eman<br />

Edota ikus beste aipamen hau :<br />

"Teknizismoak beharrezkoak direnean erabili behar dira, baina,<br />

orduan ere, testuan lehenengoz agertzen direnean azaldu egin behar<br />

dira. Horretarako sinonimoak, definizioak, itzulinguruak jarri behar<br />

ditugu esapide teknikoaren ondoan" (IVAP, 1994 :12) .<br />

Didaktismoa da hori, ala komunikazioa ziurtatzea da? Beste hizkuntza<br />

handiagoetan ere, termino berriak azaltzearen beharra ikusten da, 6 .3 .1 .an<br />

aipatu dugun moduan . Euskarazko <strong>kazetari</strong> komunikazioak azalpenaren<br />

kopuru-tamainan ere neurri propioa beharko du seguruasko . Neurri propioa,<br />

euskararen kasuan komunikazioko elementuek ere egoera propioa<br />

daukatelako : terminoen ezagutza mailak, hartzailegoaren egoerak,<br />

hizkuntzaren finkatze prozesuak . . .<br />

Jakina, komunikazio argiaren irizpidea gehiegi erasanez gero, ez bat eta ez<br />

beste gelditzen gara : ez komunikatu eta ez aurreratu. Komunikatzen ez<br />

duenak, jendea erakartzen ez duenak, baliagarri ez denak, irakurleak uxatzen<br />

dituenak, edo irakurle berriak lortzen ez dituenak, ez du hizkuntzaren<br />

eraikuntzan ere aurrera eragingo . Komunikazioa da, beraz, lehena . Eraikuntza,<br />

duintasuna, aurrerapena, beti gogoan izan beharreko irizpidea . Neurri kontua,<br />

tentu arazoa .<br />

Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzak normalizazioaren ikuspuntu soziolinguistikoa eta<br />

linguistikoa bateratzen saiatu behar duela dirudi . Lehentasuna hartzailego<br />

euskalduna erakartzean (albo-erdaretako hedabideekiko lehian) datza<br />

beharbada : euskal <strong>kazetari</strong>tza posible eta baliagarri dela frogatzean eta<br />

<strong>euskarazko</strong> komunikazio erreala sortu eta haztean . Horretarako gaur eta<br />

hemen komunikatu behar . Bestetik, ordea, hizkuntzaren eraikuntza eta<br />

finkatzea kontuan izan behar dira ikuspuntu linguistikotik . Lehena lortu gabe<br />

ezin bigarrena egin . <strong>Bi</strong>garrenean ere, ordea , ezin zabar jokatu .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 8 0<br />

Hitza, beste behin ere, tentsioa da, oreka puntua . Euskarazko <strong>kazetari</strong><br />

hizkuntzak egin behar dituen oreketariko bat . Beste bat .<br />

8 .11 . Laburbidea, bidezidor propioa<br />

Hizkera argia bultzatzen eta hobesten duen joera nahiko hedatua da munduan<br />

zehar, eta bereziki mundu anglosaxoian . Horren lekuko da Plain English<br />

Movement izenez ezagutzen den mugimendua, ingelesa ofiziala duten<br />

estatuetara zabaldua . Horietako estatu askotan lege mailan ere badute<br />

hizkuntza argiaren aldeko arauren bat . Mugimendu hau hizkera<br />

administratiboari eta enpresa ingurukoari dagokio, baina <strong>kazetari</strong>tzarekin ere<br />

badu zerikusirik . Filosofia berak eragiten baitio <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> ere .<br />

Gure inguruko bi hizkuntzetan, gure albo-erdaretan, joera hau mantsoago<br />

datorrela dirudi . Hizkuntzaren nolakotasunaren aldetik ere, hizkuntza batzuek<br />

konkretura berez jotzen duten bezala, beste batzuk errazago lerratzen dira<br />

egitura luzeetara eta diskurtsoaren erritmo geldora (IVAP, 1994 :15) . Gure bi<br />

albo-erdarak dira bigarren motakoen adibide .<br />

Izaera geldo hori izateaz gain, Frantzian oso astiro doaz hizkera argiaren<br />

aldeko pausoak, ingelesaren aurrean beren hizkuntz-nortasuna zaintzeari<br />

lehentasuna ematen ari baitira, eta arazo horrek xurgatzen die hizkuntzahaleginik<br />

handiena . Gazteleran, are geldiago doa (administrazio hizkeran eta<br />

gainerakoetan) hizkera argiaren aldeko apustu hori, teoriatik praktikara<br />

pasatzerakoan behintzat . Katalanak izan dira, aitzitik, administrazioko hizkera<br />

aztertzen eta eguneratzen aintzindariak estatu espainiarrean .<br />

<strong>Bi</strong> albo-erdara egitura luze-geldokoak eta hizkuntz iluntasunaren bidean<br />

aurrera samar joandakoak tokatu zaizkigu, beraz . Orain, bide horretan atzera<br />

itzuli behar dela esaten ari dira ikerlariak . Eta euskarak? Zer egin, oraindik<br />

okerreko bide horretan zorionez aurreregi joateko astirik izan ez badu?<br />

Erantzunak logikoa dirudi : laburbidea hartu .<br />

Aipu egokia da Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundearen esku-liburuak<br />

honetaz dioena. Administrazioko hizkeraz ari da, baina ideiak berdin balio du<br />

<strong>kazetari</strong> hizkerarako eta inguruko hizkerentzako :<br />

"Gure inguruko hizkuntza nagusiak (gaztelania eta frantsesa) fosilduta<br />

daude aspaldidanik administrazioan eta beren eragin-indarra handia<br />

da beste hizkuntza ofizialdu berrientzat (euskara, gailegoa eta<br />

katalana) . Baina euskara erromanikoa ez denez, gailegoa eta katalana<br />

ez bezala, errazago daukagu zaharkitutako hizkera horri ihes egitea,<br />

ingelesak bezala. Aprobetxa dezagun aukera" (IVAP, 1994 :16) .<br />

Ideia hau giltzarria izan liteke <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> hizkerarentzat . Ikus<br />

dezagun puntuz puntu, 8 . kapituluan aipatu ditugun ideia batzuren harian :


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 8 1<br />

- Albo-erdarek egitura luze eta geldorako joera dute, eta gainera,<br />

administrazioko eta burokraziako hizkera erretorikoa garatu dute . <strong>Bi</strong> aspektu<br />

hauek eragin zuzena dute albo-erderetako <strong>kazetari</strong> hizkeretan .<br />

- Itzulpenaren bolumenaren eta eragin anizkoiaren bidez batetik, eta<br />

mimetismorako joeraren bidez bestetik, albo-erdaren izaera eta<br />

'desbideraketa' horiek gure <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> hizkeran erreproduzitzeko<br />

joera dugu .<br />

- Joera horrek biziki itxuraldatzen eta ulergaiztotzen du <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong><br />

hizkera . Gainera, gure ingurunean ulermen arazoengatik bereziki argia izatea<br />

beharrezkoa da, besteak beste ahozko baliabideetan sakonduz .<br />

- Euskararen izaerak egitura luze-geldotik aldentzea eskatzen digu . Eta<br />

gainera, hortik aldentzeko aukerak ere ematen dizkigu, berezko jarioak<br />

horretara jotzen duenez .<br />

Hauen guzti hauen harian, laburbidearen ideia, bidezidor propioaren ideia<br />

garrantzizkoa izan daiteke <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> hizkuntzarako . Albo-erdaren<br />

bide bera egin gabe (gero atzera argitasun eta samurtasunera itzultzeko) bere<br />

baliabideak garatuz komunikazio zuzenera eta hizkera samurrera jo behar du<br />

<strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> hizkerak .<br />

Lizardik ere somatu zuela dirudi albo-erdaren eredua ez zela gure <strong>kazetari</strong><br />

hizkeran erreproduzitzekoa . Hara zer dioen <strong>euskarazko</strong> egunkariaren<br />

proiektua bultzatu nahian 1929an idatzitako artikulu batean, balizko<br />

egunkariak egin behar lukeen hizkera-moduaz :<br />

" . . . errez idatzia, ta itz gutxi, erderazkoak aña lastorik gabe, oiek aña<br />

esango duana" (Lizardi, 1929 aip . Zalakain :1993 :175) .<br />

8 .12 . Herrietako hedabideen hizkeraz<br />

Euskal <strong>kazetari</strong>tzaz mintzatzean, Euskal Herri mailako hedabideak izan ditugu<br />

orain arte gogoan . Kazetari hizkeraren jomuga, arazo eta orekak ere hedabide<br />

horiei begira aztertu ditugu beti .<br />

Bada, ordea, beste hedabide mota bat, aipamena behintzat zor dioguna :<br />

herrietako prentsa . Batetik, azken urteetan indarra hartzen ari da herrietako<br />

euskal prentsa eta euskal irakurle berriak sortzen, tokian-tokiko berrien<br />

inguruan . Bestetik, hizkera aldetik ahalbide berriak irekitzen ditu esparru<br />

honek.


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 8 2<br />

8 .12 .1 . Perretxiko urteak<br />

Aurreko hamarkadaren bukaeratik hasi eta 90 .eko hamarkada honen hasieran<br />

<strong>euskarazko</strong> herri-aldizkari andana bat sortu da Euskal Herriko herrietan<br />

zehar. Besteren artean, eta gehiegi ñabartu barik, honako ezaugarri hauek<br />

dituzte : euskaraz idatziak, tokian-tokiko albisteetan oinarrituak, eduki aldetik<br />

arinak eta irakurterrazak, <strong>euskarazko</strong> publizitatedunak .<br />

Arrasate Press izan zen formula arrakastaz probatu eta abiada hartu zuen<br />

lehena. Ondorengo urteetan, gehienbat euskararen inguruko ekimen sozialaren<br />

bultzadaz, hainbat herritan berritu zen esperientzia . 7 .1 .3 . kapituluan aipatu<br />

ditugu errealitate honetako datuak, Asier Arangurenek luzaturik (arlo hori<br />

ikertzen ari baita berau) : 8 astekari finkatu, 6 hamabostekari eta 20<br />

hilabetekari . Beste 13 aldizkari ere kaleratzen dira, hilabetekoa baino<br />

maiztasun urriagoarekin . Denera 4, beraz : 25 Gipuzkoan, 10 <strong>Bi</strong>zkaian, 6<br />

Nafarroan, 2 Araban eta 1 Iparraldean .<br />

8 astekariek batazbeste 3-4.000 aleko tirada dute eta zortzien artean 33 .500<br />

aleko tirada osatzen dute . Ale bakoitza 3 edo 3,5 pertsonek irakurtzen dutela<br />

estimatzen denez, 100.000 irakurletik gora iristen dira 8 astekari hauek<br />

irakurtzera . Zalantzarik gabe, kopuru handia, <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tza<br />

idatziaren errealitaterako . Astekariez gain hamabostekari eta hilabetekariak<br />

sartzen baditugu, 250.000 irakurleko kopurutik pasatzen gara . Irakurle horiek<br />

guztiek, beren herri inguruko berriak euskaraz irakurtzen dituzte, astero,<br />

hamabostero edo hilero .<br />

Oraindik ikusteko dago <strong>euskarazko</strong> herri-prentsak zenbaterainoko funtzio<br />

pedagogikoa edo prestatzailea egiten duen, jendea beste mota batzuetako<br />

euskal prentsa irakurtzera bultzatuz eta horretarako gaituz . Hor dago, hala ere,<br />

datuen errealitatea . 53<br />

8 .12 .2 Hizkerarako eskena berria : ahozkora hurbiltzeko aukera<br />

Komunikazioaren zirkuitoko elementuen egoera eta eskakizunei moldatu<br />

behar zaie hizkera . Hori oinarrizko abiapuntutzat daukagu . Euskal Herri<br />

mailako prentsatik prentsa lokalera hainbat gauza aldatuko dira seguruasko<br />

komunikazioaren elementuetan . Herri mailako prentsan edukiak, oro har,<br />

xumeagoak edo ezagunagoak izan daitezke, ez beti baina . Hartzaile<br />

mugatuagoa, ezagunagoa ere izan dezake kasu askotan .<br />

5 3 Ikusentzuteko hedabideetan txiroago eta ilunago dago kontua .<br />

Telebistei dagokienean, Euskal Herrian nola-hala emititzen duten 13 herritelebistetatik<br />

bakarra da euskara hutsean diharduena : ATB (Arrasate<br />

Telebista) . Hori bai, ikuslego eta eredu finkatuenetakoa berak duela aipatu<br />

behar da . Gainerakoetan euskarak lautan lortzen du presentzia aipagarria .<br />

Irratiei dagokienean, euskaraz emititzen dutenak asko badira ere, zaila<br />

da 'herri-irrati' kontzeptua definitzea, asko eskualde eta probintzia arteko<br />

hedapen definigaitz batean baitabiltza .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 8 3<br />

Guztien artean bada gauza bat <strong>hizkerari</strong> modu berezian eragiten diona :<br />

euskararen aldaerak herri eta eskualdeka banatzen dira . Horrek prentsa<br />

honen hizkera kinkan jartzen du : zenbateraino hurbildu tokian-tokiko<br />

hizkerara?<br />

Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkera orokorra egokitzeko gako nagusietakoa ahozkora<br />

hurbiltzea zela ikusi dugu . Hori da errezetarik errepikatuena . Baina<br />

errezetaren kontraindikazio eta korapilo nagusia ere ikusi dugu : euskara hain<br />

anitza eta sakabanatua izanik, ia ezin ahozko baliabide askotara hurbildu<br />

txokotasunean jausi barik (batzuk txokoratu eta besteak zokoratu gabe) .<br />

Desafio nagusia irekita utzi dugu: ahozkotasunaren baliabideetan sakontzea<br />

euskararen errealitate osoa kontuan hartuz .<br />

Herrietako prentsa, aitzitik, gune pribilegiatua da : euskara idatziaren eta<br />

tokian-tokiko ahozko jardunaren zubi paregabea izan daiteke, Euskal Herri<br />

osoko hartzailegoari begira egon beharrik ez duenez . Herri-prentsak ez du<br />

txokokeriatan erortzeko beldurrez egon beharrik, txokotasuna baitagokio<br />

modu naturalean . Hori da bere funtzioa, eta hizkera ere horretara egoki<br />

dezake . Era berean, ez da inor zokoratzen ari, bere hizkera-esparrua<br />

homogeneoa denez .<br />

<strong>Bi</strong> aspektu ditu prentsa lokalaren aukera honek :<br />

- Herriko/eskualdeko hizkerara hurbiltzea idatziaren arauetatik . Tokiantokiko<br />

lexikoa eta joskera isuri daiteke euskara batu idatzira . Honek<br />

hizkeraren gertutasuna eta argitasuna hobe dezake, euskara aski zaila egiten<br />

zaien irakurle herritarrentzat .<br />

- Esperimentazioa . Tokian-tokiko baliabideak (ahozkoak, esan gabe doa)<br />

euskara idatzira ekartzeak gerorako eskarmentua ekar dezake, hango eta<br />

hemengo ekarpenekin euskara estandarra osatu eta aberasteko . Zentzu<br />

honetan, 5 .2 .1 . azpiatalean aipatu dugun Joxe Lizarralderen kezkari bide bat<br />

ireki dakioke, euskaldunen errealitatetik abiatuta, norbere euskalkiaren<br />

ezagutza eta estimaziotik euskara batura iristeko .<br />

8.12 .3 . Esperientzia bat : 'Aretxabaletarako Idazkera Liburutxoa'<br />

Esperimentazio horretan hainbat bide har daitezke . Euskaltzaindiak baturako<br />

emandako arauak zenbateraino dira guzti-guztiak ukiezinak? Eta arautu barik<br />

baina ohituraz hedabideetan estandar moduan nagusitua dagoena<br />

zenbateraino da jarraitzekoa? Tokian-tokiko hizkerak euskara batuaren<br />

arauekin bateragarri egin, ala euskalkian idatzi? Aditzarekin zer egin?<br />

Hedabide nagusietan estandartzat hartzen dena herri-aldizkarian ere<br />

mimetismoz jarraitzea mutur bat litzateke . Tokian-tokiko hizkera transkribatu<br />

antzeko bat egitea beste muturra . Tartean hainbat aukera daude . Orain arteko<br />

bizitza laburrean herri-aldizkariek hau baino lehenagoko arazoak izan<br />

dituztela dirudi . Gehienbat estandar moduan nagusitua dagoen euskaran


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

idazten dute aldizkariek. Gehienek, egia da, tokian-tokiko hitz, esamolde eta<br />

abarrak sartzen dituzte .<br />

Gai honetaz bere arauak eta irizpideak argitaratu dituen bakarra<br />

Aretxabaletako Loramendi Elkartea da . Bertako 'Aretxagazeta'<br />

hamabostekarirako eta oro har herri mailako testuetarako 'Aretxabaletarako<br />

Idazkera Liburutxoa' (Antxia etab ., 1995) argitaratu dute . Hiru atal nagusitan<br />

dago banatua argitalpena:<br />

- Sarrerako azalpena<br />

- Idazkera arauak<br />

Fonetika-fonologiari dagozkionak<br />

Morfologiari dagozkionak<br />

Pekatutxoak<br />

Berba multzoak<br />

- Hiztegia<br />

Sarrerako azalpenean, proposatzen den hizkeraren bi fideltasunak aitortzen<br />

dituzte : Aretxabaletako irakurleenganakoa eta euskara idatziaren<br />

arauenganakoa . <strong>Bi</strong> fideltasun horien arteko idazkera tajutzeko hiru bloke<br />

bereiz daitezke atxabaltarren aukeran :<br />

1 .- Euskara batuaren oinarrizko erabakiak izango dira idazkeraren hezurdura :<br />

aditza, deklinabidea eta grafia errespetatuko dira, oro har .<br />

2 .- Horren gainean, lexikoa eta joskera Aretxabaletakoak izango dira .<br />

3 .- Igurtzi guneak . Aspektu batzuetan (morfologikoak, fonetikoak)<br />

Aretxabaletarako hizkerak erasan egingo du euskara batua. Bertako<br />

hizkeraren aberastasun batzuk gordetzearren, bertako formen bertsio idatzia<br />

proposatzen dute .<br />

1 8 4


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong><strong>hizkerari</strong> 1 8 5<br />

9 . Hizkuntza egokirako bidelagunak : estilo-liburuak eta<br />

zerbait gehiago<br />

9 .1 . Estilo-liburuak<br />

9 .1 .1 . Estilo-liburuen hizkuntz helburuak<br />

9 .1 .2 . Egitura ezberdinak<br />

9 .2 . Euskara eta estilo-liburuak<br />

9 .2 .1 . Lehortetik lehen esperientzietara<br />

9 .3 . Euskaldunon Egunkariaren 'Estilo Liburua'<br />

9 .3 .1 . Filosofia<br />

9 .3 .2 . Edukia<br />

9 .3 .3 . <strong>Bi</strong>lduma eta zerbait gehiago<br />

9 .4 . 'Idazkera-liburua'<br />

9 .4 .1 . Filosofia<br />

9 .4 .2 . Edukia<br />

9 .4 .3 . Norabide batean egindako ahalegina<br />

9 .5 .<br />

'Euskarazko albistegietarako esku-liburua'<br />

9 .5 .1 . Edukia<br />

9 .5 .2 . Orientabide soila<br />

9 .6 . Inguruko argitalpenak<br />

9 .6 .1 . 'Hizkera argiaren bidetik'<br />

9 .6 .2 . 'Hizkuntza zuzen erabiltzeko arau eta proposamen-bilduma'<br />

9 .7 . Hutsuneak<br />

9 .7 .1 . Gida-liburuetatik urrunago<br />

9 .7 .2 . EFE agentziaren Departamentua<br />

9 .7 .3 Corporació Catalana de Ràdio y Televisió<br />

9 .7 .4 Euskarazko hedabideen atzerapena


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 8 6<br />

9 . Hizkuntza egokirako bidelagunak : estilo-liburuak eta<br />

zerbait gehiago<br />

9 .1 . Estilo-liburuak<br />

Estilo-liburuak gaur egungo <strong>kazetari</strong>tzaren ohiko tresna bihurtu dira . Estatu<br />

Batuetan sortutako fenomenoa da estilo-liburuena, batez ere berri-agentzia<br />

handien ekimenez sortutakoa . Han hedatu ondoren, Europan zabaldu zen eta<br />

azken bi-hiru hamarkadetan hazkuntza handia izan du berauen presentziak 54 .<br />

Estilo-liburuek, oro har, bi arlo handi hartzen dituzte : batetik hizkuntzari<br />

buruzko arauak, eta bestetik, <strong>kazetari</strong>aren lanaren aspektu deontologikoari<br />

dagozkion arau eta orientabideak . Guri, <strong>kazetari</strong> hizkeraren aldetik,<br />

lehenbiziko arlo handia interesatzen zaigu nagusiki . Beraz, kapitulu honetako<br />

aipamenetan hizkuntzaren arlo horri <strong>begiratu</strong>ko diogu, batez ere euskararen<br />

egoera eta beharretara aplikatzeko interesgarrien irizten diogunari . Aparte<br />

utziko ditugu estilo-liburuetako beste hainbat alor interesgarri : <strong>kazetari</strong>tzaren<br />

barruko generoen bereizketak, <strong>kazetari</strong>en lanaren aspektu sozialak, hedabide<br />

eta enpresa bakoitzaren nortasuna bereizteko baliabide eta orientabideak,<br />

etab . Ikus ditzagun, estilo-liburuak orokorrean hartuta, hizkuntzaren arlo<br />

horretan hauek dituzten helburuak .<br />

9 .1 .1 . Estilo-liburuen hizkuntz helburuak<br />

Kazetariek hizkuntza modu egokienean erabiltzeko arau eta gomendioak<br />

ematen dituzte estilo-liburuek, nabarmena denez . 3 .4 . atalean aipatu ditugun<br />

<strong>kazetari</strong> hizkeraren ezaugarri idealetarantz jotzea azpimarratzen dute, beraz :<br />

zuzentasuna, argitasuna eta zehaztasuna bultzatzea da beren helburua . Ez<br />

dugu puntu hauetan berriz sartzeko asmorik, aurreko ataletan esandakoak<br />

errepikatuko baikenituzke .<br />

Beste dimentsio batean ere planteatzen dira estilo-liburuen helburuak,<br />

hizkuntzari dagokionean . José Fernández Beaumont-ek Estatu Batuetako,<br />

Europako eta batez ere Espainiako estilo-liburuak aztertu ditu bere doktore<br />

tesian . Tesiaren mamia dakarren El lenguaje del periodismo moderno liburuan<br />

hizuntzari dagokionean estilo-liburuek dituzten helburuak aztertzen ditu<br />

(Fernandez, 1987 :195-198) :<br />

L- Arauak finkatzea hizkuntzaren zalantza-eremuetan .<br />

54 AP, Reuter eta UPI bezalako nazioarteko berri-agentzia handietan<br />

sortu ziren lehen estilo-liburuak eta hauetan oinarriturik, prentsa idatzira<br />

hedatu ziren lehenik, eta ikusentzutekoetara gero . Prentsa anglosaxioak<br />

tradizio luzea dauka dagoeneko bere estilo-liburuekin . Gaztelerazko<br />

<strong>kazetari</strong>tzak, aldiz, pare bat hamarkada daramatza estilo liburuak lantzen .<br />

Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzaren kasua aurreraxeago aztertuko dugu : lehen<br />

pausoak ematen ari dira <strong>euskarazko</strong> estilo-liburuak .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 8 7<br />

Hizkuntza baten erabilera zuzenerako gramatika edo arau multzoak ondo<br />

zehaztuta dauden kasuetan ere, beti egoten dira zalantza-eremuak ;<br />

akademikoak, gramatikalariak eta hizkuntzaren arauketan zeresana duten<br />

pertsonak ados jartzen ez diren guneak . <strong>Kazetaritza</strong>n alor hau oraindik<br />

zailagoa da, uneoro kontzeptu eta esamolde berriak hartzen ari baita . Gainera,<br />

informazioaren berehalakotasunagatik, ez da posible zalantzak argitzeko<br />

kontsulta eta eztabaiden zain egotea . Estilo-liburuek zalantza eremu horietan<br />

beren aukerak finkatzen dituzte .<br />

2 .- Hizkuntzaren batasuna .<br />

Hizkuntzaren banaketa geografiko eta gainerakoek berau zatitzeko duten<br />

joeraren aurrean, hizkuntzaren batasuna babesteko funtzioa gogorarazten<br />

diete estilo-liburuek <strong>kazetari</strong>ei, beren xedapen eta gomendioen bidez .<br />

Aipatzekoa da, adibidez, EFE agentziaren estilo-ildoak aspektu honi ematen<br />

dion garrantzia, gaztelera europarra eta amerikarra gurdi berean<br />

mantentzearen zaindari bihurtuz bere burua .<br />

3 .- Hizkuntzaren defentsa<br />

Aurreko bien ildoan, estilo-liburuek beren buruei aitortzen dieten helbururik<br />

argienetakoa da hizkuntza propioaren defentsa . <strong>Bi</strong> dimentsiotan banatzen da<br />

defentsa hau: batetik, barne mailan eta, bestetik, kanpotik datozen eraginen<br />

aurrean . Profesionalak estilo-liburuan tresna paregabea aurkituko luke hitz<br />

arrotz, neologismo eta teknologia berrietatik sartzen diren hitz berrien<br />

aurrean nola jokatu jakiteko, eta uholde hauetatik babesteko .<br />

Zentzu honetan, estilo-liburuen izaera arauemailea da . Arau zehatzak ematen<br />

ditu, askotan hizkuntzaren arauketa gramatikalak ematen dituenak baino<br />

zehatzagoak. Eta arau zehatz horiek <strong>kazetari</strong>ek aldioro bete beharrekoak dira .<br />

Neurri batean, honek <strong>kazetari</strong>aren sorkuntza-askatasuna murrizten du, baina<br />

hedabide horretako hizkuntzaren fidagarritasuna eta batasuna gehitzen ditu .<br />

9 .1 .2 . Egitura ezberdinak<br />

Estilo-liburuak enpresa edo hedabide bakoitzera egokituta eta bertako<br />

irizpideekin eginda daudenez, aldatu egiten dira beronek kontuan hartzen<br />

dituen elementuak eskuliburu batetik bestera . Hala ere, bi egitura mota nagusi<br />

bereiz ditzakegu :<br />

- Hiztegien moduan Atik Zra egituratzen direnak, modu horretan emanez hitz,<br />

arau, gai eta abarrak .<br />

- Gaika antolatzen direnak, bukaeran zalantzazko hitzen hiztegia erantsiz 55 .<br />

55 Adibide gisa jarriko dugu La Vanguardia egunkariaren kapitulukako<br />

antolaketa : ortografia (puntuazioa, xehe-larriak, ortografia) . Morfologia<br />

(pluralaren formazioa, numeralak, kardinalak ordinalak, gentilizioak) .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 8 8<br />

Egia esan bi antolamodu hauen arteko eredu mistoak ugari dira estiloliburuetan<br />

.<br />

Egitura edozein delarik ere, hizkuntzaren erabilerari begira hainbat elementu,<br />

neurri handi batean berdinak, errepikatzen dira estilo-liburuetan :<br />

laburdurak, oinarrizko arau sintaktikoak, letra larriak erabiltzeko arauak,<br />

toponimia, pertsonen tratamentuaren estandarizazioa, puntuazioari buruzko<br />

irizpideak, parrafoen luzera, jenero periodistikoen bereizketa (informatzaileak,<br />

interpretatzaileak eta iritzizkoak), zifrak idazteko modua, hitz arrotzen<br />

itzulpenak, zalantza gramatikalak, hitz eta esamolde zalantzatsuen hiztegiak,<br />

komilen erabilera, egunak, orduak, esamolde bat baino gehiago erabil<br />

daitekeen kasuetarako bakar baten gomendioa, esaldien luzera, esaldiko<br />

elementuen ordena, hitz arrotzen grafia eta abar . Estilo-liburu bakoitzak bere<br />

erara sailkatzen eta pilatzen ditu elementuok, batzuei garrantzia emanez eta<br />

beste batzuk ahaztuz . Elementu batzuk edo besteak sartu, egitura bat edo<br />

bestea eduki, estilo-liburua beti arau ireki eta progresiboa da, hainbat<br />

urtetatik behin gaurkotzen dena .<br />

9 .9 .2 . Euskara eta estilo-liburuak<br />

Euskarazko <strong>kazetari</strong>tza urria eta nagusiki berria bada, estilo-liburuen<br />

fenomenoa are urriago eta berriagoa da <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tzan . Paradojikoki,<br />

euskararen egoeran dagoen hizkuntza baten kasuan, are beharrezkoagoa da<br />

estilo-liburuen funtzioak betetzen dituzten tresnak esku artean izatea .<br />

Ingurune soziolinguistikoan, ingurune linguistikoan eta <strong>euskarazko</strong><br />

<strong>kazetari</strong>tzaren egoera aztertzerakoan zerbait argi ikusi badugu, horixe da<br />

ondorioetako bat : <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tza orientabide, lantze eta arau behar<br />

gorrian dagoela . 9 .1 .1 . atalean Europa eta Estatu Batuetako estilo-liburuen<br />

hizkuntz helburu nagusiak ikusi ditugu Fernández Beaumont-ek laburturik :<br />

- Arauak finkatzea hizkuntzaren zalantza-eremuetan .<br />

- Hizkuntzaren batasuna .<br />

- Hizkuntzaren defentsa .<br />

Euskararen iltzera mailua eramatea bezala da hiru helburu hauek aipaturik<br />

ikustea. Munduan zeharreko hizkuntzetan hizkuntzaren defentsari, batasunari<br />

eta zalantza-eremuak argitzeari garrantzi handia ematen bazaio, esan beharrik<br />

ez dago euskarak zenbaterainoko beharra duen hiru aspektuotan . Hiru behar<br />

horiek nahikoa azpimarratu ditugu aurreko hainbat kapitulutan .<br />

Gramatika ( esaldiko elementuen ordena, sujeto-aditz arteko konkordantzia,<br />

aditz denboren erabilera, aditz formak eta abar luzea) . Lexikoa (gaizki<br />

erabilitakoak, gehiegikeriak) . Izen propioak, siglak, akronimoak . Lokuzio<br />

latinoak . Moneta unitateak, neurriak .


<strong>Bi</strong> beqiratu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 89<br />

Euskararen egoera minorizatuak eta albo-erdaren eragin orotarikoek<br />

hizkuntza defendatu beharrari dimentsio berezia ematen diote . Bestetik,<br />

euskalkien dispertsio handiak eta Euskal Herria banatzen duten bi estatuetan<br />

bi albo-erdara ezberdinen eraginak hizkuntzaren batasuna zaintzeko helburua<br />

oso xede ohiko bihurtzen dute . Eta, azkenik, zalantza-eremuei dagokienean,<br />

nabarmena da : euskararen korpusaren egoera eta euskaldungoaren izaera<br />

kontuan hartuta, hizkuntzaren gaineko zalantza-eremuak zabalak eta sakonak<br />

dira .<br />

Hiru helburu hauetatik <strong>begiratu</strong>ta, estilo-liburua tresna paregabea luke<br />

<strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tzak .<br />

<strong>Bi</strong>txikeria moduan aipagarria da, gerra aurrean Donostian argitaratzen zen<br />

Argia astekariak izan zuela idazkera-liburu moduko orri sorta bat . 7 .1 .<br />

atalean aipatu dugun eta lan honen bigarren zatian laginetarako erabiliko<br />

dugun agerkari honek, gipuzkera batu-modukoa eta herrikoia egin nahi izan<br />

zuen, eta arreta berezia jarri zion hizkera-moduari . <strong>Bi</strong>de horretan kokatu<br />

behar da lehen estilo-orri hori (Díaz Noci, 1995) . Ondorengo gaiak ukitzen ditu<br />

dozenaren bat orriko sortak :<br />

- Ortografi arau batzuk .<br />

- Deklinabidea<br />

- Izen-ordezko edo erakusle batzuk<br />

- Aditz taulak<br />

Orainaldia<br />

Lehenaldia<br />

Baldintzazkoak<br />

Potentziala<br />

Hikako taulak<br />

9 .2 .1 . Lehortetik lehen esperientzietara<br />

Egoera eta beharra halakoak izanik, hutsunea ere neurri horretakoa izan da .<br />

1992 urtera arte ez da <strong>euskarazko</strong> hedabideetarako estilo-libururik argitaratu .<br />

7 .3 . atalean aipatu dugun moduan, <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>en noraeza handia izan<br />

da. Kazetari bakoitzak bere aukera eta oreka partikularrak egiten ibili behar<br />

izan du hizkuntzaren alor askotan. Ez dakioke, gainera, egoera hau kasu<br />

guztietan hedabideen gaztetasunari eta bitarteko faltari leporatu . Hedabide<br />

batzuek nahikoa baliabide izan dute gai honi serio heltzeko, heldu ez badiote<br />

ere .<br />

Neurri handi batean zintzilik egon da <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>a . Eman beharreko<br />

informazioa emateko zalantza eremu-zabalak dituen hizkuntza baten aurrean<br />

aurkitu da . Erreferentzia ia bakartzat erdarazko testuak izan ditu . Euskarazko<br />

<strong>kazetari</strong>tzaren tradizioaren hizkuntza-ekarria (urria izan arren, egon<br />

badagoena) ez du ezagutu . Honen guzti honen aurrean, bere hedabidean estilo-


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 90<br />

libururik, talderik, kabineterik ez du ukan irizpide argietan barrena lan<br />

egiteko .<br />

1992tik aurrera hainbat estilo-liburu eta hauen inguruko zenbait bilduma<br />

argitaratu dira, bai idatzizko hedabideetan, bai ikusentzutekoetan eta bai arlo<br />

orokorrerako. Badugu zerbait, beraz, eskuartean .<br />

9 .3 . 'Euskaldunon Egunkariaren Estilo Liburua'<br />

Euskaldunon Egunkaria izan da bere sorrera-sorreratik, edo are gehiago, bere<br />

proiektutik bertatik hizkuntzaren kalitateari garrantzia eman dion <strong>euskarazko</strong><br />

hedabidea . Gaiari toki garrantzitsua eman dion <strong>euskarazko</strong> hedabide bakarra<br />

edo bakarretakoa izan dela ere esan daiteke . Egunkaria bera diru eta pertsonal<br />

aldetik oso bitarteko urriekin hasitako proiektua izanik ere, Egunkaria Sortzen<br />

proiektuak hasieratik eman zion garrantzia hizkuntzaren nolakotasunari .<br />

Hala, Euskaldunon Egunkariak argia ikusterako hizkuntz irizpideak finkatzen<br />

zituen txostena landuta zegoen, <strong>kazetari</strong>en artean banatuta eta esperientzia<br />

abian jarrita . Egunkaria lehenengoz kalean jarri eta handik bi urtera, 1992an,<br />

ordura arte koaderno moduan ibilitako txosten hura, hobeto landurik eta<br />

hazirik, argitara atera zen . Koldo Izagirre, Jose Luis Aranguren 'Txiliku', Josu<br />

Landa, Patxi Petrirena, Xabier Mendiguren Elizegi eta Luis Fernandez-ek<br />

osatzen dute idazketa taldea .<br />

Aipatzekoa da Euskaldunon Egunkariaren Estilo Liburuak egunkaritik kanpo<br />

ere izan duen harrera . Berehala agortu zen lehen argitaraldia, beste hainbat<br />

hedabidetan, aldizkari txikitan edo hainbat lanetan ari zen euskaldunarentzat<br />

ere tresna baliagarria izaki . Baita oro har euskaldun alfabetatuarentzat ere,<br />

hainbat arlotako irizpideak begi aurrean ordenaturik edukitzeko .<br />

9 .3 .1 . Filosofia<br />

Normalizatu gabeko gizarte honetan egunkari normalizatua egitea da estiloliburu<br />

honen sarrerak aipatzen duen helburua . Hizkuntzaren aldetik ere<br />

filosofia hori dario : normalizatu gabeko hizkuntz ingurunean hizkuntza<br />

normalizatu baterantz jotzea . <strong>Bi</strong>de horretan, Estilo Liburua lanabes<br />

normalizatzailea da. Hitzaurrean aipatzen da normalizatutako hizkuntzan<br />

edozein egunkarik estilo-arauak behar baditu, kasu honetan ezinbesteko zela<br />

honelako estilo-liburu arauemailea .<br />

Hizkuntzaren nazio ikuspegia da ondorengo irizpide nagusia . Euskal Herri<br />

osoaren zentzua beti gogoan izatea Euskaldunon Egunkariaren ildo<br />

nagusietakoa da, ikuspegi guztietatik : informazioaren ikuspegitik,<br />

nomenklatura mailan, etab . Hala gertatzen da hizkuntzaren gaian ere . "Nekez<br />

gauza genezake baina egunkari txukunik hizkuntz bateratasunik gabe . Nekez<br />

irakurriko lukete Egunkaria ekialde zein mendebaldeko euskaldunek ez<br />

ulertzekotan . Euskaldun guztiontzat bezainbat behar zuen Euskal Herri


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

osorako. Euskal Herriek ulertzeko modukoa behar zuen Euskal Herri osorako<br />

berriemaleak" dio Iñaki Uriak Estilo Liburuaren hitzaurrean .<br />

Euskara zuzen, zehatz, aberats, ulerterraz eta alde guztietako<br />

euskaldunentzako modukoa egitea da markatzen duen helburu anitza . <strong>Bi</strong>de<br />

horretan zeregin batzuk nabarmentzen ditu : txukuntasunaren bila, topiko<br />

okerrak eta erdarakada larriak zaindu eta konpontzea ; terminologia finkatzea,<br />

hainbat gauza esateko dauzkagun zalantza eta aukera anitzegien aurrean<br />

bakar bat proposatuz ; estandarizazioa, muga politikoek bereizitako<br />

euskaldunen hizkuntza bateratuz .<br />

Estilo Liburua honetako arauak arau dira Euskaldunon Egunkarian lan egiten<br />

dutenentzat . Ez dira irizpide, proposamen edo gomendioak, bete beharreko<br />

arauak baizik . Gainerako guztientzat, gomendio, aholku eta gonbidapen izan<br />

litezke .<br />

9 .3 .2 . Edukia<br />

Euskaldunon Egunkariako Estilo Liburua alde batetik gaika antolatzen da eta<br />

bestetik bukaeran hiztegi zabala dauka, zalantzakoak izan daitezkeen hitz,<br />

kontzeptu, esamolde eta arazoekin . Hauek dira bere atal nagusiak :<br />

- 260 puntuko idaztarau sorta<br />

- Aditz taulak<br />

- Deklinabide taulak<br />

- Neurri taulak<br />

- Euskal toponimoen izendegia<br />

- Nazioarteko toponimoen izendegia<br />

- Siglen izendegia<br />

- 4.500 sarrerako hiztegia .<br />

Lehenengo atalean, idaztarauetan, hainbat arlo jorratzen dira, horietako asko<br />

Euskaltzaindiak eta beste erakunde batzuek emandako arau eta gomendioetan<br />

oinarritutakoak eta beste batzuk euskaran orain arte inoiz argitu gabeak .<br />

Aipatzekoa da, adibidez, izendegian egindako finkatze eta argitze ahalegina :<br />

Euskal Herriko lurraldetasuna, estatuak, herritarren izendapena, hiztunen<br />

izendapena . . . finkatuz . Hauek dira idaztarauen atal nagusiak :<br />

Orotasunak<br />

Oinarrizko arauak<br />

Hizkuntza<br />

Euskara<br />

Informazio-elementu eta jeneroak<br />

Izen bereziak<br />

Laburtzapenak<br />

Zenbakiak<br />

Elementu ortotipografikoak<br />

1 9 1


<strong>Bi</strong> beqiratu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 9 2<br />

9 .3 .3 . <strong>Bi</strong>lduma eta gehiago<br />

Goian aipatu dugun moduan, lan zabal hau osatzeko, batetik, iturrietatik ekarri<br />

du ura Estilo Liburuak, eta bestetik sorburu propiotik tiratu du, hutsunea ikusi<br />

eta egoki iritzi dionean . Liburuaren idazketa taldeko Patxi Petrirenak azaltzen<br />

du zein izan diren Estilo Liburuko materialen iturriak eta ezarritako irizpideen<br />

jatorriak :<br />

1 . EUSKALTZAINDIA<br />

- EAEko herrien izendegia<br />

- Nafarroako herrien izendegia (salbuespen batzuekin)<br />

- 'Euskera' aldizkarian publikaturiko gomendio-erabakiak . Batzuk berri<br />

samarrak : 'bat' eta 'batzuk'-en deklinabidea ; zenbakien idazkera, 'bait'-en<br />

idazkera, aditz laguntzaileari lotuta, 'arazi'-ren idazkera, gauza zehatzak<br />

('arabera', 'iritzi', 'aurrealde'), hitz elkarketari buruzko irizpideak .<br />

- EGLU 1,2,3 (orientabideak)<br />

2 . UZEI<br />

-Hiztegiak<br />

- Siglen zerrenda<br />

3 . ELHUYAR<br />

- 'Munduko leku izenak'<br />

4 . HIZTEGIAK<br />

Iturri hauek guztietatik hartuta ere, egoeraren aspektu bikoitza agerian dago :<br />

batetik erabaki eta landutakoa bildu eta eskaintzen egin behar da lana ;<br />

bestetik, zalantza-eremu eta hutsuneetan bidea markatzen hasi behar da . Hala,<br />

Estilo Liburuak Euskaltzaindiaren gomendioak betetzen ditu, baita zenbaitek<br />

gomendiook zalantzan jartzen dituen kasuetan ere, bateratasunaren izenean .<br />

Gero, Estilo Liburuak berak urratutako biderik ere badago . Adibidez zenbait<br />

neologismo euskarara egokitzen ditu (esprint, eskaner, dopin, marketin), edota<br />

hiztegi ezberdinak bat ez datozen puntuetan ere erabakiak hartu ditu . Hiztegi<br />

Baturik oraindik ez dagoenez, hainbat eta hainbat hitzei buruzko ebazpen<br />

bateraturik ez dago, eta <strong>kazetari</strong>tzak ezin du egunero zalantza horien aurrean<br />

egon. Horien aurrean aukera bat egiteko hautu garbia egin du Estilo Liburuak .<br />

Hauturako hautua . Garbi utziz, beti ere, Egunkariak bete beharreko hautuak<br />

direla, beren lanerako ezinbestekoak, baina ez dutela bide horretara inor<br />

behartu nahi (Petrirena, 1994 :36) .<br />

9 .1 .1 . atalean aipatu ditugun estilo-liburuen hizkuntz helburuak bete-betean<br />

dagozkio Euskaldunon Egunkariko Estilo Liburuari . Hizkuntzaren zalantzaeremuetan<br />

arauak finkatzea, hizkuntzaren batasuna eta hizkuntzaren<br />

defentsa. Hirurenganako arreta nahiko modu orekatuan jartzen du liburu<br />

honek, hiru helburuoi zuzenean erantzuten saiatuz .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 9 3<br />

9 .4 . 'Idazkera-liburua'<br />

Joxe Ramon Zubimendi eta Pello Esnal-ek egindako Idazkera-liburua dugu<br />

mota honetako lanetan beste erreferentzia nagusia . Ez da zentzu justuan<br />

estilo-liburua . Egileek sarreran aitortzen dute ez dela estilo-liburua, berorren<br />

atarikoa baizik. Guri estilo-liburuetan hizkuntzari dagokion <strong>arloa</strong> interesatzen<br />

zaigunez, ordea, ikuspegi horretatik estilo-liburuaren eskakizun gehienak<br />

betetzen ditu .<br />

Estilo-liburuen ezaugarri, edo, hobeki esanda, abiapuntu nagusietakoa falta<br />

zaio. Ez da abiatu hedabide konkretu baten behar konkretuetatik . Ez dagokio<br />

zuzen-zuzenean eta bete-betean inori . Modu orokor batean harrapatu nahi<br />

ditu <strong>euskarazko</strong> hedabideak . Estilo-liburuekin alderatuz, ekarpena egiteko<br />

beste modu bat da . Filosofia berezia dario Idazkera-liburuari, eta filosofia<br />

horren oinarri eta adibideak proposatzen ditu, euskaraz lan egiten duten<br />

<strong>kazetari</strong> nahiz <strong>kazetari</strong>gaientzat .<br />

9 .4 .1 . Filosofia<br />

Ikuspegi didaktikotik egindako esku-liburua da, erabilgarritasunari begira<br />

egindakoa . Hizkuntzaren ezagutzan maila minimoa dutenentzat pentsatua, eta<br />

maila horretatik gora teoria apur batekin eta adibideekin idazteknika lantzen<br />

duena .<br />

Kazetari euskararen eredua zedarritzea du helburu nagusi . <strong>Bi</strong>de batez, euskara<br />

lantzeko laguntza eskaintzen du, baina beti ere <strong>kazetari</strong> euskararen ereduari<br />

begira . Eredu honetan argi uzten ditu irizpide nagusiak : komunikagarritasuna<br />

da irizpide nagusia . Euskara ona eta euskara egokia komunikazioa lortzen<br />

duena da . Honetarako, ahozko euskararen baliabideetan sakontzea<br />

proposatzen dute . Ahozkotasuna eta komunikagarritasuna elkarren eskutik<br />

doaz lan honetan . Idazkeraren gidariak ere aukeratu dituzte : Orixe eta Koldo<br />

Mitxelena .<br />

Nagusiki ahozkotasunaren baliabideetatik lortzen den<br />

komunikagarritasunaren bila egiten ditu liburu honek bere ekarpen nagusiak .<br />

Joskeraren <strong>arloa</strong>n du, beraz, bere pisu nagusia . Liburu honetako 'tesia',<br />

tesiaren gorputza, hor dagoela esan liteke . Beste hainbat arlo, zehaztasunari<br />

dagokiona, hitz-hobespenak eta abar, landu barik edo gutxi landuta gelditu<br />

dira. Hala ere, hainbat arlo hartzen ditu Idazkera-liburuak, estilo-liburu<br />

batean hizkuntzari dagozkion zer gehienak ukituz . Tesi edo ildo nagusi bat eta<br />

errepaso orokorra, beraz .<br />

9 .4 .2 . Edukia<br />

Honela banatzen da Idazkera-liburuaren edukia :


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 9 4<br />

- Ahoskera<br />

Lehenik, euskararen izaera propioaren defentsa egiten du, eta gazteleraren<br />

eragina zorrozki arbuiatzen . Ondoren, ahoskeraren inguruko puntu batzuk<br />

argitzen ditu, adibideen bidez irizpideak emanez . Ez du, hala ere, gaia<br />

osotasunean hartzen, hainbat puntu jorratu gabe uzten baititu .<br />

- Ortografia<br />

Liburuaren atal zabalenetakoa da . Oso oinarrizko arauak ematen ditu, egoki<br />

ordenaturik . Baita oso oinarrizkoak iruditu arren hain errazak ez direnak eta<br />

lanketa berezia eskatzen dutenak ere, kakotxen atala kasu . Bukaeran, lau<br />

hiztegi txiki ematen ditu : ortografi hiztegia, liburugintza-hiztegia,<br />

kazetagintza-hiztegia eta haurtxo txikien lehen hiztegia .<br />

-Joskera<br />

Hau da, lehen esan dugun moduan, liburuaren muina . Sasi-euskara, euskara<br />

gordina eta euskara egokia bereiziz, <strong>kazetari</strong> euskararen ezaugarriak<br />

zedarritzen saiatzen da . Joskera da ezaugarri hauek gauzatzeko arlo nagusia .<br />

Idazkia ulergaitz egiten duten <strong>kazetari</strong>en joeretan arakatzen du lehenik .<br />

Ondoren, idazki egoki eta ulerterrazak sortzeko bideak erakusten ditu .<br />

Horretarako, ahozko euskara da oinarri eta abiapuntu . Belarria, epaile .<br />

- Zehaztasuna<br />

Morfologiari, hitz-hobespenari eta idazkera zehatzari dagokien atal nagusia<br />

falta zaiola egileek hitzaurrean aitortzen badute ere, honetaz zertzelada batzuk<br />

ematen dituzte atal honetan, adibideen bidez akats nabarmen batzuk<br />

zuzenduz .<br />

- Hikako tratamentuari buruzko irizpide, adibide eta taulak .<br />

- Tipografiari buruzko xehetasunak .<br />

- Neurriak<br />

- Zuzenketa markak .<br />

9 .4.3 . Norabide batean egindako ahalegina<br />

Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkera zedarritu nahian, norabide batean egindako<br />

ekarpen handia da liburu hau . Gure lanaren hainbat ataletan aipatu dugu<br />

hizkuntza bere ingurunera eta komunikazio beharretara egokitzearen desafioa .<br />

Liburu hau bide horretan emandako pausoa da. Hainbat alditan aipatu dugun<br />

mimetismoaren eragina gaindituz, bere irizpideak argi eta garbi planteatzen<br />

ditu: erdararen eraginetik askatuta euskararen baliabide berezietan<br />

sakontzeko deia egiten du ; komunikagarritasuna da <strong>kazetari</strong> hizkeraren<br />

helburu nagusia, eta horretarako ahozko euskarak erakusten du bidea .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 9 5<br />

Estilo-liburuen hiru hizkuntz helburuetako batean jartzen du indarra :<br />

hizkuntzaren defentsan . Beharbada hizkuntzaren batasunean ez du<br />

hainbesteko ahaleginik egiten, eta zalantza-eremuetan arauak ematea ere ez<br />

du bereziki bere gain hartzen . Horregatik esan liteke norabide batean<br />

egindako ahalegina dela. Norabide garrantzitsua eta beharrezkoa .<br />

Jatortasunaren aldarrikapenak duen arriskutik ez dabil urruti . 8 .6 .2 . atalean<br />

aipatu dugun moduan, ahozkotasunera jotzeak eta jatortasuna aipatzeak<br />

badute arrisku bat bederen : aspektu geografikoa, Euskal Herri osorako eredua<br />

behar dugula ahaztea, txokokeria . Ez da erraza bi aspektuok kontuan izatea :<br />

ahozkotasuna eta jatortasuna aldarrikatzea, baina Euskal Herri osorako eredua<br />

egin behar dugula ahaztu barik. Iturria oso anitza eta aberatsa dela ahazteke .<br />

Ahozkoak eta jatorrak Euskal Herri osorako ahozko eta jator izan behar duela<br />

ahaztu gabe . <strong>Bi</strong>de hori da jorratu beharrekoa .<br />

Alde horretatik ere ekarpena da Idazkera-liburua . Hala ere, jatortasunaren<br />

iturria Gipuzkoako hiruki geografiko jakin batean zentratua dago Idazkeraliburuan<br />

. Eta arazo hori gainditzea, edo bederen aitortzea eta aipatzea falta<br />

zaio . Adibideak ere hiruki horretara kargatuxeak daude askotan . Arkumeen<br />

izendapenean adibidez (240), edota izan-egon aditzen kasuan (249), erraz<br />

aipatzen da eskualde jakin bateko eredua orokorra bailitzan . Adierazgarria da<br />

gidari moduan aukeratuak Koldo Mitxelena eta Orixe izatea ere .<br />

Liburu honek eredu egokiranzko bidean ekarpen handia egiten du, Euskal<br />

Herri osorako . Hala ere, jatortasunaren aspektu geografikoaren arazoa hor<br />

dago bizi-bizirik . Lurraldetasunaren aipamenik eta aitormenik ez du egiten<br />

Idazkera-liburuak, eta behar luke, berorrek zipriztindua baitago .<br />

9 .5 . 'Euskarazko albistegietarako esku-liburua'<br />

Euskal Irrati Telebistak 1992an argitaratutako esku-liburua dugu Euskarazko<br />

Albistegietarako Esku-liburua . Euskal Telebistako hizkuntza-zuzentzaileen<br />

taldean urtetan ibilitako Manu Arrasatek egindako lana da . Egileak liburaren<br />

sarreran aipatzen duen legez, xede xehez egindako liburua da . Lehen urratsa<br />

baino ez. Telebistarako gida-liburu sendo eta osatuagoa burutzeko oinarri eta<br />

abiapuntutzat aitortzen du egileak . Aitormen egokia dirudi, liburuaren nondik<br />

norakoa ikusita eta Euskal Irrati Telebista batek duen beharraren tamainaz<br />

ohartuta .<br />

Kazetariei orokorrean, baina batez ere Euskal Telebistako <strong>kazetari</strong>ei dago<br />

zuzendua. Kontsulta eta gida-liburu erabilgarria egitea da helburua . Kazetariak<br />

izan ditzakeen zalantzak argitzen laguntzeko eta aspektu batzuetan jazteko .<br />

'Argitzen laguntzeko' esan dugu apropos, hori baita liburuaren filosofia . Zentzu<br />

honetan estilo-liburu batek duen aspektu arauemailerik ez du . Lagungarri<br />

moduan planteatua dago .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 9 6<br />

9 .5 .1 . Edukia<br />

<strong>Bi</strong> atal nagusitan bana daiteke liburua : atalka banatutako gaiak batetik, eta<br />

hiztegi moduan antolatutako zatia bestetik . Lehenbiziko zatian bost atal<br />

jorratzen ditu :<br />

- Lexikoa<br />

Diagnostiko zehatza egiten du <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>ak lexikoan dituen arazoez :<br />

euskal <strong>kazetari</strong>aren lexikoak alde batetik zehatza izan behar du, bestetik<br />

jantzia, jatorra eta zuzena ; gainera kontuan hartu behar da ikusentzule<br />

gehienek ulertu behar dutela, euskalkiak, gaztelera-frantsesaren eraginak eta<br />

euskalduntze-alfabetatze maila ezberdinak kontuan harturik ; azkenik,<br />

hedabideak hizkuntza hobetzeko eta normalizatzeko tresna ere badirela<br />

aintzat hartu behar da . Diagnostikoa zehatza da, tratamentua ez hainbeste .<br />

Itzulpenaren kontzeptu malgua aldarrikatzen du, hizkuntzen berezitasunak<br />

aplikatuz . Telebistaren irakasbide izaera ere kontuan hartzen du . Ondoren<br />

sinonimoak, euskalkiak, txokokeriak, lagunarteko hitzak, maileguak eta abar<br />

arakatzen ditu, nahiko azaletik, eta irizpide orokorrak emanez .<br />

- Deklinabidea<br />

Gai honen inguruan nahiko ohikoak diren xehetasunak gogorarazten ditu<br />

gehienbat atal honetan .<br />

-Joskera<br />

Irizpide orokor oso labur batzuen ondoren, esaldi mota batzuen inguruko<br />

zalantzak argitzen ditu .<br />

- Aditza<br />

Elipsiaren erabilera, aditzaren lekua, zenbait aditz formaren erabilera eta<br />

horrelako zenbait aspektu zehazten ditu .<br />

- Ahoskera<br />

Batez ere telebistari begira egindako lana denez, ahoskeraren atala<br />

ezinbestekoa zuen liburu honek . Nahiko irizpide orokorrak ematen ditu<br />

irakurkerarako, doinuerarako, kakofoniak ekiditeko eta abarretarako . Ondoren<br />

aldaketa eta bereizketa fonetikoetarako irizpide batzuk zehazten ditu .<br />

Hiztegi moduan antolatutako zatian, aldiz, hainbat urtetan ETBko zuzentzaile<br />

esperientzian jasotako akats eta zalantzak argitzen ditu modu alfabetikoan<br />

ordenatuta .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 1 9 7<br />

9 .5 .2 . Orientabide soila<br />

Apaltasuna dario esku-liburuari, eta aitortu ere hala aitortzen du egileak<br />

sarreraren lehenbiziko esaldian . Ez da iristen Irrati-Telebista publiko baten<br />

gida-liburuak izan behar lukeenera . Lehen orientabiderako liburua da . Estiloliburuei<br />

aitortu dizkiegun hiru hizkuntz helburuetatik bakar batean ez da<br />

zentratzen, baina ezin esan hirurei erantzuten dienik ere .<br />

Zalantza-eremuetan arauak zehaztearen helburuari ez dio seriotasunez<br />

heltzen . Apal-apal datorrela aitortzen dio <strong>kazetari</strong>ari, eta ez duela inoren<br />

gainetik jarri nahi . Akatsak aipatzean nahiago izan du egoki/ezegoki binomioa,<br />

ondo/gaizki baino. Estilo-liburu batean, eta are hedabide batean (zer esanik ez<br />

Irrati-Telebista publiko bakarrean) minimoen oso azpitik gelditzen den esaldia<br />

dator sarreran : "Kazetariak berak erabaki beharko du, aipatutako akatszalantza-argibideen<br />

artean zeintzuk diren erabat aintzat hartu beharrekoak<br />

eta zeintzuk gomendioak edo informazio azalpenak, gehienetan denak baitatoz<br />

zerrendan eta elkarren ondoan bereizketarik egin gabe" (23 . or .) .<br />

"Telebista, azken batean giza tearen ispilu hutsa baino ez da" dio Manu<br />

Arrasate egileak sarreran (24 . or .), eta "hamar urte ez dira ezer" berriz,<br />

sarreran, Iñaki Zarraoa Euskal Irrati Telebistako zuzendari nagusiak (16 . or .) .<br />

Neurri batean EITB erakundeak izan duen jarreraren eta pentsamoldearen<br />

erakusgarri dira bi esaldiok . Jarrera honek, biziki kontrastatzen du<br />

Euskaldunon Egunkaria bezalako hedabide baten jarrera bizkor eta<br />

erantzulearekin. Aurreraxeago aztertuko dugu piska bat gai hori, baina<br />

Euskarazko Albistegietarako Esku-liburua ere hedabide ezberdinen jarrera<br />

eta ahalegin ezberdinen erakusgarrietako bat da .<br />

9 .6 . Inguruko argitalpenak<br />

Hiru dira, orain arte aipatutako hirurak, euskaraz bereziki hedabideei<br />

zuzendutako estilo-liburu, idazkera-liburu edo esku-liburuak . Esan daiteke,<br />

gainera, hiruren izenak zuzen jarrita daudela, errealitate bat erakutsiz : hiruren<br />

izaera arras ezberdina . Hirurek ere gai, puntu eta aholku amankomunak<br />

badituzte, baina oso ikuspuntu, zehaztasun eta pentsamolde ezberdinez<br />

egindakoak dira .<br />

Euskaldunon Egunkariko Estilo Liburua estilo-liburua da benetan, estilo-liburu<br />

batek behar duen ikuspegi eta seriotasunez egina, eta hizkuntzari dagokionean<br />

ezarri ditugun hiru hizkuntz helburuei erantzuten diena . Idazkera-liburua ere<br />

horixe da, idazkera-liburua . Hedabide baten behar konkretuetatik abiatu<br />

gabea, eta modu orokorrago batean gaur egun <strong>euskarazko</strong> idazkerak behar<br />

duen norabidea markatzen duena . Albistegietarako esku-liburua, berriz ere<br />

orokorretik hedabide konkretu batera badoa ere, orientabide liburua da soilik,<br />

esku-liburua, erabilgarria, baina Euskal Irrati Telebistaren beharretarako<br />

motz gelditzen dena .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

Hiru liburu hauez gain, badira gaia zeharka ukitzen duten beste esku-liburu<br />

eta argitalpen batzuk ere . Batetik alor txiki eta oso zehatzak aztertzen dituzten<br />

argitalpenak daude . Adibidez, Euskal Herriaz kanpoko leku izenak finkatzen<br />

dituzten bi argitalpen ditugu :<br />

- Munduko leku-izenak, Elhuyar-ek egin eta argitaratua (Elhuyar, l99O) .<br />

- Geografidatutegia, Gorka Palazio eta Andolin Eguzkizak egin eta Euskal<br />

Herriko Unibertsitateak argitaratua (Palazio-Eguzkiza, 1991) .<br />

Aztertu ditugun estilo-liburu eta esku-liburuek munduko leku-izenei<br />

dagokienean bi hauetatik hartu dituzte beren irizpideak, lehenbizikotik, batez<br />

ere .<br />

Horrelako gai puntualak aztertzen dituzten argitalpenez gain, euskararen<br />

erabileran laguntzeko beste bi esku-liburu moduko ere argitaratu dira azken<br />

urtetan, <strong>kazetari</strong>tza ere zeharka ukitzen dutenak :<br />

- Hizkera argiaren bidetik, Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundeak<br />

argitaratua .<br />

- Hizkuntza zuzen erabiltzeko arau eta proposamen-bilduma Eskarne<br />

Lopetegik egin eta Eusko jaurlaritzako Kultura Sailak argitaratua .<br />

9 .6 .1 . 'Hizkera argiaren bidetik'<br />

Administrazioko langile eta itzultzaileei begira egin du batez ere liburu hau<br />

Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundeak . Hala ere, argi idazteko baliabideak<br />

eskaintzean, beste arlo askotako idaztunentzat ere baliagarri diren zatiak ditu .<br />

Zazpi ataletan banatzen da liburua :<br />

- Administrazioko hizkera<br />

Liburuaren filosofia planteatzen da atal honetan . Administrazioak<br />

herritarrengana hurbildu behar du eta bide horretan hizkeraren egokitzapena<br />

garrantzi handikoa da, beste hizkuntza batzuetan, Katalunian adibidez,<br />

erakusten ari diren moduan .<br />

- Idatzizko komunikazioa<br />

Idatzizko komunikazioaren nondik norakoak azaltzen ditu, hainbat gauza<br />

kontuan harraraziz : testuaren asmoa, hartzailearen egoera eta ezaugarriak<br />

duen kultura maila aldetik, interesaren aldetik, hizkuntz egoeraren aldetik . . .<br />

- Idazkera : garbi idazteko bideak<br />

Adibideen bidez argi idazteko bideak eskaintzen dira, modu praktikoan<br />

korapiloak eta konponbideak azalduz . <strong>Bi</strong> puntutan kalkatzen du :<br />

1 9 8


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

. Jariokeria<br />

Perpaus txertatuen arriskua, betelana, galdera bikoitzak, ezezko esaldiak,<br />

izenaren erabilera gehiegizkoa, egilea ezkutatzen duten formak eta horrelako<br />

desbideraketa batzuk aztertzen eta konponbideak eskaintzen saiatzen da atal<br />

hau .<br />

. Hitz aproposak erabiltzea<br />

Hitzak eta hitzen eremuak aukeratzerakoan gaztelera eredu bakartzat ez<br />

hartzea proposatzen du . Maileguetan nola jokatu, garbizalekeria ekidin, hitzik<br />

hedatuena erabili, laburrena aukeratu, alferreko hitzik ez erabili, zehaztasuna<br />

zaindu . .. lexikoan sortzen diren arazoak aztertzen ditu .<br />

- Diseinua, antolaketa, berrikusketa eta azterketa<br />

Diseinuak argitasunaren bidean duen garrantzia azaltzen du : letraren neurria,<br />

mota, tarteak, letra larria, lerroen eta paragrafoen luzera, antolaketa eta abar .<br />

- Administrazioko itzulpenak<br />

Itzulpenari buruzko hainbat azalpen interesgarri agertzen ditu,<br />

administraziorako ezezik beste arlo askotarako ere baliagarri direnak<br />

(<strong>kazetari</strong>tzarako, tartean) .<br />

. Itzulpenari buruzko gogoeta batzuk egiten ditu lehenik .<br />

. Itzultzeko zenbait prozedura eta mota azaltzen du .<br />

. Euskarara, batez ere gazteleratik, itzultzean sortzen diren arazoak : izen<br />

abstraktuen itzulpena, eufemismoak, erlatibozko esaldiak, gaztelerazko<br />

gerundioaren aurrean, subjuntiboaren ordaina . . .<br />

- Administrazioko idazkiak .<br />

Administrazioko idazki eredu batzuen xehetasunak azaltzen ditu .<br />

- Hiztegia .<br />

Gaztelera-euskara eta euskara-gaztelera hiztegia .<br />

Hainbat sigla, ikur eta laburdura .<br />

Lokuzioak eta formulak . Oso zati baliagarria .<br />

Liburuaren diseinu egokia eta azalpenen argitasuna aipatzeko modukoak dira .<br />

Bestalde, argi idazteko bideei dagokien atala eta, batez ere, itzulpenari<br />

dagokiona, oso dira baliagarriak <strong>kazetari</strong>tzarako ere . <strong>Kazetaritza</strong>n gazteleratiko<br />

itzulpenak duen pisu espezifiko handia ikusirik, liburu honetan agertzen diren<br />

1 9 9


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 200<br />

itzulpen prozeduren azalpenak eta arazoen konponbideak euskal <strong>kazetari</strong>ak<br />

alboan edukitzeko modukoak dira .<br />

9 .6 .2 . 'Hizkuntza zuzen erabiltzeko arau eta proposamen-bilduma"<br />

Oinarrizko arau-bilduma da liburu hau, Eskarne Lopetegi egileak hitzaurrean<br />

argi esaten duen moduan . Hizkuntza erabiltzerakoan mota guztietako idazleei<br />

sortzen zaizkien zalantzak argitzeko, bilduma moduan emandako arau-sorta .<br />

Euskaltzaindiak eta beste iturri gaituek eman eta kaleratutako arau eta<br />

gomendioak biltzen ditu . Hustuketa baten ondoriozko bilduma da, eta horretan<br />

datza bere ekarpena, bilketan .<br />

Kazetariaren irudiari garrantzia ematen dio egileak . Kazetariaren behar<br />

linguistikoetara makurtu du bildumaren bizkarrezurra . Kazetariaren<br />

premietan pentsatuz antolatu ditu gaiak . Ezin esan, ordea, estilo-liburu orokor<br />

bat denik . Ez da idazkera-liburua ere, idazkeran eta joskeran gutxi sakontzen<br />

baitu. Esan dezagun idazkera-liburu eta estilo-liburuen atal batzuk jorratzen<br />

dituela, eta hori modu xehean egiten duela . Erabaki eta proposamenak<br />

erabiltzaileari eskura jartzea da liburuaren helburua .<br />

Atalen banaketan ikus daiteke alor zabala hartzen duela, bakoitza ordena<br />

zehatzean eta xeheki azalduz gainera :<br />

- Ortografia<br />

Besteren artean, maileguen idazkera, kontsonante busti-palatalen grafia eta<br />

loturik ala bereiz idatzi behar diren hitzak azaltzen ditu .<br />

- Puntuazio-markak<br />

- Zenbakien idazketa<br />

- Laburtzapenak : Siglen zerrenda orokorra eta laburduren sailkako aurkibidea<br />

ematen ditu, besteren artean .<br />

- Deklinabidea<br />

- Leku-izenak: Zenbait arau emateaz gain, udal-izendegia, hauetako batzuen<br />

deklinabidea, munduko leku izenen zerrenda eta mendateen zerrenda ematen<br />

ditu.<br />

- Lexikoa : Lexikoan ere hainbat motatako arau eta ekarpenak egiteaz aparte,<br />

hainbat zerrenda erabilgarri eskaintzen ditu . <strong>Bi</strong> baliagarrienak aipatzearren :<br />

batasunerako hiztegia, nahiko zabal ; euskalki ezberdinetan esanahi bera duten<br />

zenbait hitzen taula interesgarria .<br />

- Joskera : Atal hau ez da oso zabala eta xehea . Hala ere, zalantzazko zenbait<br />

puntu argitzen ditu .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

- Aditza<br />

Atal bakoitzean eman diren arauak biltzen ditu, iturriak hasieran aipatuz .<br />

Zalantzarik gabe, aurreko ataletan aipatu ditugun estilo-liburu, idazkeraliburu<br />

eta gainerakoek izan ditzaketen hutsuneak (edo <strong>kazetari</strong>ak izan<br />

ditzakeen hutsuneak, liburu horietan aintzakotzat hartu ez direnak) estaltzeko<br />

kontsulta-liburu egokia da Eskarne Lopetegiren bilduma .<br />

9 .7 . Hutsuneak<br />

Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkera gidatzeko dagoenaren azterketa txikia egin dugu .<br />

Bota diezaiogun orain begiradatxo bat txanponaren beste aldeari, falta denari .<br />

Batetik, falta dena dagoena finkatu eta aplikatzea da . Kontuan hartu aipatu<br />

ditugun argitalpenetatik zaharrenak bi urte Verdi dituela 1995eko maiatzean .<br />

1992ko udazkenetik honakoak dira guztiak . Gida-liburu guzti horietako arau<br />

eta aholkuek oraindik bidea hasi besterik ez dute egin, kasu askotan . Gauza<br />

bera esan dezakegu beste arlo batzuetan ere . Euskarazko hiztegigintza eta<br />

terminologian ere, gakoa hor dago besteak beste : egindakotik berau jendeak<br />

ezagutu eta erabiltzera dagoen tartean .<br />

Badira, ordea, beste hutsune handiago eta konkretuago batzuk . Bat,<br />

nagusietakoa, gorago aipatu ditugun gida-liburuetako batek baino gehiagok<br />

aipatzen dutena : hiztegi batuaren falta, hiztegi arau-emailearen falta .<br />

Euskaldunon Egunkariako Patxi Petrirenak Estilo Liburua mintzagai duela zera<br />

dio une batean :<br />

"Geuk 'sorturiko' gauzarik ere badago, zenbait neologismo euskarara<br />

egokitzea adibidez (esprint, eskaner, dopin, marketin), erraz eta<br />

lagungarri ikusi dugunean . Inola ere ez dugu inor behartu nahi jarrai<br />

diezagun, gure estilo-liburuko hiztegia ez da kanporako arau-emailea .<br />

Egunkariak beretzat moldatutako tresna baizik . Hiztegi ezberdinak<br />

bat ez datozen puntuetan ere erabaki bat hartu behar izan dugu,<br />

aipaturiko Hiztegi Batua iristen den bitartean" (Petrirena, 1994 :36) .<br />

Eskarne Lopetegik ere, Hizkuntza zuzen erabiltzeko arau eta proposamenbilduma<br />

liburuaren hitzaurrean gauza bera du aipagai :<br />

"Euskaltzaindiaren Hiztegigintza Batzordeak proposatua du "Egungo<br />

euskararen hiztegi arau-emailea" . Besterik ezean, garai bateko<br />

"Batasunerako hiztegia" eta H letra daramaten hitzen zerrenda daude<br />

gure 'lexiko' atalean . ( . . .) Gogora datozkigu Miren Azkarate<br />

euskaltzainak Laurgainen III . Hiztegigintza Jardunaldietan Hiztegi<br />

arau-emaileari buruz esandakoak : 'Halako hiztegi batek emango lioke<br />

<strong>kazetari</strong>, itzultzaile, administrazio-langile edo horren beharrean den<br />

edozeini ikuskari/ikuskatzaile, eskaini/eskeini, arazi/erazi,<br />

bake/pake, era bakior/erabakigarri a . . eta beste hainbat eta hainbat<br />

hitzen forma egokia"' (Lopetegi, 1993 :12) .<br />

201


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 202<br />

9 .7 .1 . Gida-liburuetatik urrunago<br />

Hizkuntzaren kalitatea eta nolakotasuna zaintzea hedabide baten kalitate<br />

orokorraren zati banaezina da . Are gehiago gurea bezala normalizazio bidean<br />

edo normalizazio guran dagoen hizkuntza baten kasuan . Euskarazko <strong>kazetari</strong><br />

hizkeraren egoeran hainbat puntu ikusi ditugu :<br />

- Ingurune soziolinguistikoan, alfabetatze kantitate eta kalitate berezia,<br />

euskalkien dispertsioa, eta, oro har, inguruko hizkuntzetan baino ulermen<br />

arazo handiagoa .<br />

- Estandarraren finkapen ahulagoa eta zalantza-eremu zabalagoak, bai<br />

<strong>kazetari</strong>aren aldetik, eta baita hartzailearen aldetik ere .<br />

- Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzaren arazo bereziak, <strong>kazetari</strong> eta <strong>kazetari</strong>gaien<br />

batazbesteko hizkuntza-gaitasuna, arauen ezagutza, noraez maila etab .. Horrez<br />

gainera, euskaraz egin den <strong>kazetari</strong>tzaren tradizio apurra ere ez da landu eta<br />

bertako erreferentziak ez dira ezagutzen .<br />

- Hainbat modutako orekak egin beharra . Euskalkien arteko oreka,<br />

maileguetan inguruko hizkuntzen arteko oreka, maileguen eta hitz propioen<br />

arteko oreka, ulermenaren eta zehaztasunaren arteko oreka, entzulearengana<br />

iristearen eta hizkuntza normalduz joatearen arteko oreka . . .<br />

- Eta guztien gainean, hedabideetan hizkuntza bizi eta egokia garatzeak<br />

euskararen normalkuntzarako duen eragin eta garrantzi handia .<br />

Hauen guztien aurrean, ondorioa garbia da : <strong>euskarazko</strong> hedabide nagusiek<br />

erantzunkizun handia dute . Erantzukizun horrek bitarteko serioak jarriz gaiari<br />

lehentasun handia ematea eskatzen du .<br />

Ikus ditzagun, gure hizkuntz esparrutik kanpora, <strong>kazetari</strong> hizkeraren<br />

egokitasunaren aldeko ahaleginaren adibide batzuk .<br />

9 .7 .2 . EFE agentziaren departamentua<br />

Gaztelerazko <strong>kazetari</strong>tzaren kasuan estilo arauen gaian aipagarria da EFE<br />

agentzian egiten ari diren lana . Bere historian estilo-liburu bat baino gehiago<br />

argitaratzeaz gain, Departamento de Español Urgente izeneko saila antolatu du<br />

agentzia honek, hizkuntzaren arazoari beste medioetan ohikoa ez den<br />

garrantzia eta seriotasuna emanez .<br />

Departamentu hau bi zatitatan osatua dago : batetik, egunero eta egun osoan<br />

lanean diharduten filologoak eta, bestetik, akademikoek osatutako batzordea<br />

(bost akademiko espainiar, akademiko kolonbiar bat eta Informazio<br />

Zientzietako katedradun bat) . Batzorde hau astero biltzen da, filologoek


<strong>Bi</strong> beqiratu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 203<br />

egindako lana aztertzera. Filologoen lana agentziaren despatxuak berrikustea<br />

da. Zailtasunak ahalik eta erarik errazenean konpontzen saiatzen dira, eta<br />

konpondu barik gelditzen den guztia batzorde aholkularira pasatzen da .<br />

Beren estilo aholku guztiak informatizaturik dituzte. Datu-banku batean dago<br />

informazio guztia, eta beti ere eguneratzen saiatzen dira . Datu-banku hau<br />

edonorentzat zabalik dago, diru-ordain truke .<br />

Departamentu honen egitekoa azkar erabakitzea da -akademiek egiten ez<br />

dutena-, hizkuntzan egunero sortzen diren arazoei erabaki berehalakoak<br />

ematea. Erabaki egokienak izan edo ez izan, kontua da EFE bezalako zabaltzaile<br />

indartsu batek alde guztietara zabaltzen duela akordioa eta erabilera finkatu<br />

egiten dela .<br />

EFE agentziako Manual de Español Urgente esku-liburuak eta oro har<br />

agentziaren ildoak azpimarratzen duen puntua zera da : gazteleraren<br />

nortasunari eta batasunari eustea . Estatu espainiarreko eta Ameriketako<br />

estatuetako hizkuntzen arteko banaketa txikitzea eta gorputz bakarrari eustea<br />

beren ardura berezietakoa da . Eta zeregin handia ikusten diote bide horretan<br />

beren jardunari, eta <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> oro har .<br />

Paralelismoa egin daiteke EFEren ardura honen eta euskararen batasunaren<br />

artean . Estatu espainiarreko eta Ameriketako estatuetako gazteleraren artean<br />

gorputz bakarrari eusteko ahalegina, gure kasuan gazteleraren eraginpean<br />

dagoen euskararen eta frantsesaren eraginpean dagoen euskararen arteko<br />

batasunari eusteko ahalegina izan daiteke . Kontua da bide honetan <strong>kazetari</strong><br />

hizkera giltzarrietako bat izan daitekeela, EFE agentziak bere gain hartu duen<br />

erantzukizunaren ildotik .<br />

9 .7 .3 . Corporació Catalana de Ràdio i Televisió<br />

Cataluniako Generalitat-en mende dagoen Corporació Catalana de Radio i<br />

Televisió (CC/RTV) erakundeak ikusentzuteko hainbat hedabide hartzen ditu<br />

bere baitan, bi telebista kate eta hiru irrati 56 .<br />

Hizkuntzaren nolakotasuna erakunde honen hasierako arduna<br />

garrantzizkoetakoa izan da . Ardura hori jokaera eta ekimen konkretuetan<br />

nabarmendu dela esan liteke . Ahozko komunikabideak katalanez garatzen<br />

hastean eta hizkuntz arduradunak lanean hastean gauza batekin ohartu ziren<br />

berehala : ezin joka zitekeen argitaletxeetako zuzentzaileen prozedurarekin .<br />

56 Corporació Catalana de Radio i Televisió erakundeak hartzen dituen<br />

hedabideak : Catalunya Ràdio, irrati nagusia, Ràdio Associació de Catalunya,<br />

rock musikan espezialdua, eta Catalunya Música, musika klasikoari<br />

emandako irratia, eta TV3 eta Canal 33 telebista-kateak . Erakundea hamabi<br />

partaideko Administrazio Kontseilu batek zuzentzen du, partaideak<br />

Calatunyako Parlamentuak hautatzen ditu pertsona adituen artean .<br />

Catalunya Radio 1983an hasi zen lehen emisioak egiten . TV3ek urte<br />

horretan egin zituen lehen emisio esperimentalak, baina 1984ko<br />

urtarrilean hasi zen emisio jarraiak egiten .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 204<br />

Testuaren bilakaeran hizkuntzalariak sartu beharra zegoen, eta, gainera,<br />

hauen lekua aldatu beharra zegoen . Hizkuntzalariak ez zeuden ondo testuaren<br />

bilakaeraren azken atalean, horrela, idatzia zegoen testua baizik ez<br />

baitzezaketen kontrola . Beren lana beste eremu batzuetara zabaldu zuten :<br />

Hizlari, erredaktore eta abarren trebakuntzara .<br />

Hedabidea zuzenduko duten estilo-irizpideak lantzera .<br />

Hala, katalanezko irrati eta telebista publikoak martxan jartzearekin batera,<br />

hizkuntzari buruzko teoria eta praktika garatzen, aldatzen eta finkatzen joan<br />

zen . <strong>Bi</strong>lakaera honetan hainbat eratako erabaki eta orekak landu dituzte, 6 .6 .1 .<br />

atalean ikusi dugun moduan :<br />

- Erregistroen teorian sakontzea .<br />

- Lexiko eta morfosintaxiaren aldaki ezberdinen onargarritasun maila<br />

ezberdinak .<br />

- Fonetika edo ahoskera aldetiko erabakiak .<br />

- Hizkelki ezberdinen arteko aukerak .<br />

- Estandarraren definizioa eta hizkeren arteko erdibideak .<br />

Oriol Camps i Giralt Catalunya Ràdioko hizkuntz arduradunaren hitzetan<br />

"zuzentzailea testugintzaren azken ataleko iragazki izatetik profesionalarekin<br />

lankidetzan arituko den aholkularia izatera pasako da ; elkarlan horretan hitz<br />

zehatza bilatu, testua zuzendu (baita ere) eta ebakera hobetuko dira ;<br />

emanaldien jarraipena ere egingo da azaltzen joango diren zuzenketak egiteko,<br />

gerora bada ere" (Camps i Giralt, 1991 :64) .<br />

Erakunde honetako hedabideetan hizkuntz ahokularien egitura eta<br />

eginkizunak enpresaren organigramaren barruan txertaturik daude . Aurreko<br />

atalean aipatutako autoreak taula honen bidez deskribatzen ditu Catalunya<br />

Ràdioko Hizkuntz Aholkularitzarako Sailaren eginkizunak (Camps i Giralt,<br />

1991 :65) :


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

OROKORRAK BEREZIAK<br />

ERIZPIDEAK<br />

"Catahmva Ràdio<br />

eta RACean<br />

hi=kunt=a erabiltzeko<br />

gida<br />

aholkuak"<br />

CATALUNYA RAD/OKO UAL-EN (Hizkuntz Aholkularitzarako Sailaren)<br />

EGINKIZUNAK<br />

TESTU IDATZI- GRABAKETAREN ANTENAREN<br />

AREN GAINEAN GAINEAN GAINEAN<br />

KUNA<br />

ITZULPENAK<br />

"Mikrofono au- ZUZENKETA :<br />

rreko hutsik ALBISTE EMANKIZUNAK<br />

larrienak" KIROLAK<br />

PROGRAMAK<br />

KUÑAK<br />

Bestelakoak MUSIKA<br />

RAC L<br />

askotatiko<br />

arazoak<br />

GRABAKETAN<br />

LAGUNTZEA<br />

IRRATI-NOBELA<br />

KUÑAK<br />

-ANTENAREN<br />

JARRAIPENA<br />

bd Kist*<br />

behin-behineko<br />

BILDUTAKO<br />

ERIZPIDE<br />

BERRIEN KRITIKA `<br />

ETA EZARPENA<br />

_ fitxategia MATERIALAREN<br />

BERRIKUSKETA<br />

bd acords<br />

bd musika<br />

I bd xeno<br />

toponimo eta<br />

antroponimoei buruzko<br />

azterketak<br />

ComSiRes<br />

progratna (esaldi eginak)<br />

ADIERAZPENAK<br />

FITXAK<br />

LOKUTORE<br />

BAKOITZARI<br />

bd hiss* - - - TXOSTENA<br />

TALDEKAKO<br />

ADIERAZPENAK<br />

adierazpenak<br />

fi.vategiak<br />

hiztegiak<br />

bd irekiak<br />

Egileak azaltzen duenez, garai batean iharduera honen fruitu izan ziren<br />

irizpideak bi liburutan bildu ziren barne-erabilerarako eta hauek hartzen dira<br />

abiapuntutzat. Ematen diren bi izenburuetatik lehenak hizkuntz helburuen<br />

azalpen teorikoa jasotzen du : helburua komunikaziorako hizkera egokia<br />

sortzea da, entzulearengandik hurbil eta aldi berean hutsgabea eta ahozko<br />

hizkuntzaren baliabideak erabiltzen dituena aurkitzea . <strong>Bi</strong>garrenak, berriz,<br />

mikrorofono aurrean egindako huts zehatzen zerrenda eta dagozkien<br />

zuzenketak biltzen ditu .<br />

Beste aldetik, grabaketetan ematen den laguntzan hainbat lan egiten da :<br />

205


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 206<br />

- Etengabe programak entzunez, aurrikusi gabeko arazoak sor daitezke, edota<br />

aurretik hartutako erabakiak berrikusteko beharra ikus daiteke . Arazo hauek<br />

guztiak Hizkuntz Aholkularitza Saileko hizkuntzalariek eskueran duten<br />

fitxategi batean jasotzen dira eta jaso duenak bere iritzia idazten du .<br />

- Irtenbide berriak taldean zehazten dira eta erraz erabil daitekeen<br />

informatika fitxategi batean batzen dira, 'acords' izenez . Akordio hauen<br />

izaerak hala eskatzen duenean, erredaktore taldeari jakinarazten zaizkio .<br />

- Programak entzunez somaturiko hutsak idatzi eta informatika-fitxategian<br />

biltzen dira .<br />

- Honela, pertsona bati dagokion fitxa piloa txosten bihurtzen da, eta langileari<br />

bidaltzen zaio bere hizkera hobetzen laguntzeko .<br />

9 .7 .4 . Euskarazko hedabideen atzerapena<br />

Estiloari eta hizkuntzaren nolakotasunari plangintza eta bitarteko egokiekin<br />

heldu izan zaie hainbat lekutan . Moduak, ahalbideak eta adibideak ugari dira .<br />

Cuba-ko Prensa Latina agentzia latinamerikarrak ere betidanik heldu izan dio<br />

gai honi, hainbat bitarteko berezi garatuz :<br />

- Kalitatearen batzordea<br />

- Gainbegiratzeko eguneroko bilerak<br />

- Hiru hilean behineko tailerrak<br />

- Korrespontsalietara ebaluaketa-mezu sistematikoak bidaltzea<br />

- Mural publikoak, eta abar .<br />

Ispilu honetan eta aurreko azpiatalekoetan <strong>begiratu</strong>ta, <strong>euskarazko</strong><br />

hedabideetan orain arte ezer gutxi egin dela esan liteke .<br />

- Batetik, 7 .3 .3 . atalean aipatu dugun moduan, <strong>euskarazko</strong> hedabide asko<br />

bitarteko aldetik arras murritz ibili dira . <strong>Bi</strong>tarteko falta horrek, eta iraute<br />

hutsa edo produktua ateratze hutsa meritua izateak, askotan hizkuntzaren<br />

nolakotasuna bigarren mailako arazo bihur lezake . Edo arazoari garrantzia<br />

emanik ere, bitartekoen faltaz halabeharrez gerorako utzi . Hala gertatu da, eta<br />

gertatzen da, <strong>euskarazko</strong> aldizkari eta irrati askotan .<br />

Hala ere, bitarteko eskasiaren argudioa ez da <strong>euskarazko</strong> hedabide guztietan<br />

gaiari ez heltzeko aitzakia . Euskaldunon Egunkariak erakutsi du bitarteko<br />

urriekin ere hizkuntzaren nolakotasunaren gaiari serio hel dakiokeela . Lehen<br />

aletik estilo-irizpide landuekin hasi zen 1990ean eta bi urte geroago<br />

euskararen historiako lehen estilo-liburua argitaratu zuen . Bere mailan, gaiari<br />

garrantzia eman dion hedabidea da .<br />

- Gai honen inguruan, aparteko atala dagokio Euskal Irrati Telebista<br />

erakundeari. Euskarazko beste hedabide guztien aldean, bitartekoen aldetik<br />

beste maila batean dago EITB . Hizkuntzaren nolakotasunaren gaiari heltzeko<br />

bitarteko eta aukera paregabeak izan ditu ('paregabe' hitza literalki hartuz,


<strong>Bi</strong> beqiratu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 207<br />

hau da, <strong>euskarazko</strong> hedabideen historian eta une honetako hedabideen artean<br />

parerik gabeko aukera eta bitartekoak) .<br />

Esan daiteke Euskal Irrati Telebistak ez diola gaiari heldu, bere bitartekoen<br />

ahalbideen eta hizkuntzaren beharren neurrian . Martxan daramatzan ia 13<br />

urteetan egin duenaren (Zuzentzaile taldea Euskal Telebistan, 'Euskarazko<br />

albistegietarako esku-liburua' 1992an, Euskararen Arduradunaren irudia<br />

irratian) eta egin gabekoen laburpenak zera erakusten du : hizkuntzak epe<br />

horretan izan dituen desafioen eta beharren mailatik oso urrun egon dela<br />

EITBk emandako erantzuna .<br />

Corporació Catalana de Ràdio y Televisió izan daiteke bere ispilu egokiena, une,<br />

erakunde, eta izpiritu antzekoetan sortutako erakundeak baitira . <strong>Bi</strong> hizkuntzen<br />

eta bi herrien arteko aldeak handiak badira ere, jarri diren bitartekoak eta<br />

egin diren ahaleginak ere oso ezberdinak dira . Jakina, baita emaitzak ere .<br />

Objetiboki Euskal Irrati Telebistaren politika ahula izan dela esan daiteke .<br />

Plano subjetiboagoan, batetik erakunde honetako buruen utzikeria,<br />

ikuspegirik eza salatu izan da gai honetaz arduratzen diren pertsonen aldetik<br />

(Kintana, 1994) . 1990ean egindako Euskal Kazetarien jardunaldietan ere,<br />

bertara bildutako Euskal Telebistako <strong>kazetari</strong>ek kexua agertu zuten .<br />

Jardunaldi hauen azken ebazpeneko 4 . puntuak honela dio hitzez hitz :<br />

"4 .- Ebaluatu egin behar da orain artean egindako lana, eredua,<br />

egitura, funtzionamendua, eragina . EITBn puntu hau ez da behar<br />

bezala landu, <strong>kazetari</strong>en ustetan" (1991 :97) .<br />

Bestetik, EITB erakundearen aldetik ezintasunaren argudioa da gai honen<br />

inguruan gehien erabili den ikuspegia . Ezintasunaren argudio horren<br />

erakusgarri da Manu Arrasatek Euskarazko Albistegietarako esku-liburua<br />

lanaren sarreran esaten duena : "Telebista, azken batean, gizartearen ispilu<br />

hutsa baino ez da" (Arrasate, 1992 :24) . 9 .5 .2 . atalean esan dugun moduan,<br />

argudio honek biziki kontrastatzen du beste hedabide batzuek izan duten<br />

jarrerarekin .


<strong>Bi</strong> beqiratu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 208<br />

10 . Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkeraren inguruko adituen<br />

iritziak<br />

10 . Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkeraren inguruko adituen iritziak<br />

10 .1 . Galdetegiaren helburua<br />

10 .2 . Hautatutako pertsonak<br />

10 .3 . Galdetegia<br />

. Galdetegi orokorra<br />

. Gai bereziak<br />

10 .4 . Emaitzak


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 209<br />

10 . Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkeraren inguruko adituen<br />

iritziak<br />

10 .1 . Galdetegiaren helburua<br />

Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkeraren ezaugarri eta arazoetara hurbiltzeko bidea<br />

egin dugu : teoria apur bat landu ondoren, gai honetaz euskaraz idatzi diren<br />

gauza solteak bildu eta aztertu ditugu, gure gogoeta ildoa osatuz .<br />

Ez da asko <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> hizkeraz idatzitakoa . Artikulu solteak, prentsaelkarrizketetako<br />

iritziak, jardunaldi bakanen bat edo beste eta hiru estiloliburu<br />

dira gai honetaz egindakoaren gorputza osatzen dutenak .<br />

Horrekin guztiarekin eta gure lanarekin egindako gogoeta-gorputzaren<br />

osagarri moduan, galdetegia egitea pentsatu dugu gaiaz zeresana duten<br />

bederatzi pertsonari . Helburua zera izango litzateke :<br />

- Euskarazko <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> buruzko kezken norabideak jaso .<br />

- Tesiaren II . zatiko galdegai nagusien inguruko iritzi-egoera jaso .<br />

10 .2 . Hautatutako pertsonak<br />

Galdetegia egiteko, Euskal Herrian gai honen inguruan zeresana duten<br />

pertsonak hautatu ditugu . Egia esan, ingurune handia ez denez eta ezagupidea<br />

nagusitzen denez, izen-abizenen arabera egin dugu zerrenda . Zeresana duten<br />

hamar bat inkestatuko zerrenda osatu nahi izan dugu, ondorengo pertsonekin :<br />

- Euskarazko hedabideetan hizkuntzaz profesionalki arduratzen diren<br />

pertsonak .<br />

- Idatzizko, entzunezko eta ikusentzuenzko hedabideetan gai honetaz<br />

arduratzen direnak .<br />

- Hedabide maila ezberdinetako pertsonak : Euskal Herri mailako hedabideak,<br />

herri-mailakoak, egunerokoak, aldizkariak . . .<br />

- Hizkuntzaren arauketaren aldetik ala soziolinguistikaren aldetik, gai honetan<br />

zeresana duten pertsonak .<br />

Hala, hamabi pertsonari pasa diegu galdetegirako gonbitea, eta horietatik<br />

bederatzi pertsonak eman digute baiezkoa . Horra, beraz, gure lanerako<br />

zerrenda :


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

• Patxi Petrirena . Euskaldunon Egunkariako Hizkuntza-Arduraduna .<br />

Euskaldunon Egunkariaren Estilo Liburuaren egileetakoa .<br />

• Luis Fernandez . Argia aldizkariko Hizkuntza-Arduraduna (galdetegia egin<br />

zaion garaian) . Arrasate Press eta Euskaldunon Egunkarian ere jardundakoa .<br />

Euskaldunon Egunkariaren Estilo Liburuaren egileetakoa .<br />

• Igone Etxebarria . Euskal Telebistako Hizkuntza-Arduraduna .<br />

• Antton Aranburu . Euskadi Irratiako Hizkuntza-Arduraduna .<br />

• Arantzazu Loidi . Arrasate Presseko Zuzendaria eta Hizkuntza-Arduraduna<br />

(galdetegia egin zaion garaian) .<br />

• Miren Azkarate . Euskaltzaina .<br />

• Iñaki Larrañaga . Soziolinguistikaria, SIADECOn .<br />

• Aingeru Epalza, Nafarroako hainbat hedabidetan ibilitako euskal <strong>kazetari</strong> eta<br />

idazlea .<br />

• Pello Esnal . HABEko Didaktika Sailekoa . Idazkera-liburuaren egileetakoa .<br />

10 .3 . Galdetegia<br />

Idatziz erantzuteko galdetegia pasa zaie bederatzi pertsona hauei . Galdetegiak<br />

bi multzo ditu :<br />

- Galdetegi orokorra : 5 galdera nagusidun multzoa da . Denei pasa zaie .<br />

- Gai berezia: inkestatu gehienei, beren jakintza- edo lan-<strong>arloa</strong>ri buruzko 2-3<br />

galdera berezi egin dizkiegu, galdetegi orokorraren osagarri moduan .<br />

a) Galdetegi orokorra<br />

1 . Zein dira <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> hizkeraren arazo nagusiak zure ikuspegitik?<br />

2 . Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkeraren estandarizazioan azken 10 urteotan egin<br />

denaren (edo ez denaren) balorazio laburra .<br />

3 . Kazetari hizkeraren estandarizazioan eman beharreko pausoak, zure ustez .<br />

4 . Ze eginbehar daukate bide honetan,<br />

210


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 211<br />

- Euskaltzaindiak :<br />

- EITBk<br />

- Gainerako hedabideek :<br />

- Bestek :<br />

5 . Ze komentario sortzen zaizkizu esaldion inguruan :<br />

a) Kazetari hizkerak bitartekari izan behar du hedatzen dituen edukietako<br />

(politika, teknika, soziologia, kirola, zientzia) hizkera teknikoen eta kaleko<br />

hizkuntza arruntaren artean .<br />

b) Euskaldungoaren ezaugarriak ikusirik (euskalkien dispertsioa, zalantzaeremuak,<br />

alfabetatze maila . . .), <strong>kazetari</strong> hizkerak ahozko erregistrora gehiago<br />

hurbildu behar du maila sintaktikoan, eta hau ez dago kontraesanean edukian<br />

zehatza izatearekin .<br />

c) Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzaren tradizioa (iparraldekoa . . .) ez da ezagutzen eta<br />

kontuan hartu beharreko erreferentzia da, gaurko noraezaren aurrean .<br />

d) Hedabideetako hizkuntzak gidatuko du euskara batuaren bidea, maila<br />

fonetikoan, euskalkien arteko hobespen lexikoetan, esamoldeen egokitasun<br />

edo desegokitasunean, etab . Arlo honi lehentasun handia eman behar zaio<br />

hizkuntz politikan .<br />

b . Gai bereziak<br />

Pello Esnali<br />

- Ahozkotasunaren baliabideetara jotzeko beharra aipatzen da . Baina zertan<br />

gauzatzen da hori? Eman al daiteke arau-pista zehatzik?<br />

- Batera al daitezke ahozkotasunaren senera jotzea eta nazio osorako hizkuntza<br />

estandarra egitea?<br />

- Beste hizkuntza batzuetan egin den bezala, euskalki bat (gipuzkera) hartu<br />

behar ote da estandarrerako erreferentzia nagusi moduan maila lexiko,<br />

fonetiko, azento eta abarretan ere?<br />

Arantzazu Loidiri<br />

- Zein dira gai honen inguruan herrietako prentsaren arazo bereziak?


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 212<br />

- Euskara batuaren idaztarauak errespetatzeak ematen du jokurik tokian<br />

tokiko azpieuskalkietara hurbiltzeko? Zenbateraino?<br />

- Azpieuskalkian idazteko aukera ezberdinen artean zein da zure jarrera?<br />

Patxi Petrirenari<br />

- Zein dira Egunkariaren eguneroko lanean sortzen diren arazo-multzorik<br />

larrienak?<br />

- Ze alor falta du Euskaldunon Egunkariaren Estilo Liburuak, orain eguneroko<br />

lanetik <strong>begiratu</strong>ta?<br />

- Zer dakar ETBko esku-liburuak zuen lanerako?<br />

LuisFernandezi<br />

Euskaraz lan egiten duten <strong>kazetari</strong>en batazbesteko hizkuntza maila .<br />

Non dituzte hutsuneak?<br />

. Zerk hutsegiten du hori horrela izan dadin?<br />

. Ze konponbide ikusten diozu horri?<br />

- Euskarak ez ditu zalantza-eremu zabalegiak? Noren erantzukizuna da hori?<br />

Antton Aranbururi<br />

- Euskal Herri osorako ari den irrati batek ze arazo bereziri egin behar die<br />

aurre hizkuntza aldetik?<br />

- Ze egitura ditu Euskadi Irratiak gai honi heltzeko?<br />

- Zure ustez Euskadi Irratiak aintzindari izan behar luke euskal irratigintzan<br />

gai honi dagokionean?<br />

- Ebakera eta azentuaren gaiak nola ikusten dituzu?<br />

Iñaki Larrañagari<br />

- Kazetari hizkeraren estandarizazioak ze toki dauka euskararen<br />

normalkuntzan?<br />

- Ze harreman dauka gai honek normalkuntzako beste alorrekin?


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 213<br />

MirenAzkarateri<br />

- Lexikoaren aldetik ze arazo nagusi ikusten dizkiozu gaur egungo<br />

<strong>kazetari</strong>tzaren praktikari?<br />

- 'Seguridad Social' euskaraz nola esan eta antzerakoak oraindik denontzat<br />

erabaki barik daude, adibidez . Nork du horretan zeregina eta ardura?<br />

Igone Etxebarriari<br />

- Gai honi aurre egiteko ze lan-talde eta bitarteko ditu ETBk?<br />

- Ebakera eta azentuaren gaietan ba duzue ezer erabakita?<br />

- Ze erabilera konkretu ematen zaio esku-liburuari?<br />

10 .4 . Emaitzak<br />

Galdetegiari egindako erantzunak aski uniformeak izan dira forma aldetik eta<br />

prozesatzeko nahiko errazak.<br />

Emaitzak aurkezteko, galdetegian bezala bi zati egingo ditugu :<br />

- Lehenik, galdera orokorrak banan-banan hartuko ditugu, eta bakoitzak zer<br />

erantzun eman dion laburtu . Ondoren, beharrik bada, puntu interesgarriak<br />

berraipatu edota erantzunen laburbilketa modukoa egingo dugu .<br />

- Galdekatu gehienei egindako galdera berezien erantzunak bere horretan<br />

laburturik aurkeztuko ditugu .<br />

I . Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkeraren arazo nagusiak .<br />

1 . Patxi Petrirena<br />

a . Asko itzuli beharra .<br />

b. Kalitatearen erronka betekizun dago .<br />

d. Prestakuntza eta esperientzia eskasa .<br />

e. Hizkuntz arazo konkretuak: itzulinguru luzeegiak, erderakadak, puntuazio<br />

markak desegoki, . . .


<strong>Bi</strong> beqiratu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 214<br />

2 . Arantzazu Loidi<br />

Arazo nagusia : <strong>kazetari</strong>en euskara maila kaskarra .<br />

<strong>Bi</strong>garren mailako arazo edo hutsuneak :<br />

a. <strong>Kazetaritza</strong>ren tradizioaren ezagutza urria .<br />

b . Estilistika eta sintaxi mailako akatsak .<br />

d . Kazetari bakoitzaren aldetik ekarpen gutxi .<br />

e. Hizkuntzaren kalitateari behar adinako garrantzia ez ematea hedabideetan .<br />

f. Gaztelerazko egitura, mania eta akatsak kopiatzea .<br />

g . Ahalegin eta kontrol gehienak a posterioriko zuzenketetan egiten dira .<br />

Irizpideak eta ildoak jartzen eta hiztegiak osatzen ezer gutxi dago .<br />

h . Ez dago lankidetzarik .<br />

3 . Luis Fernandez<br />

a. Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzaren beraren ahultasuna .<br />

b. Prestakuntza eta ezagutza urriko gazteak .<br />

d . Ahozko <strong>kazetari</strong>tzaren nagusitasuna idatzizkoaren aurrean .<br />

e. Molde giputzen nagusitasuna .<br />

f. Hiztegi batuaren falta .<br />

g . Ustezko gramatika eta lexiko arau askoren hedapena .<br />

h. Topiko eta esamolde erdaldunen kutsadura .<br />

4 . Antton Aranburu<br />

Arazo nagusia : <strong>kazetari</strong>a bera . Euskal <strong>kazetari</strong>aren irudia eta euskal<br />

<strong>kazetari</strong>tza eredua finkatzeko daude oraindik .<br />

Kazetari hizkeraren arazoa marko zabalagoan kokatzen du Aranburuk . Alegia,<br />

euskararen normalizazioan euskal hedabideek betetzen duten funtzioaren<br />

baitan .<br />

Aranburuk beharrezkotzat jotzen du hedabide guztiak orokortasunean<br />

hartuko lituzkeen politika bateratzailea. Honek indarrak batzea, helburu


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 215<br />

amankomunak planteatzea . . . eskatuko luke, egungo isolamendu eta<br />

sakabanaketari aurre egiteko . Elkarkidetza eta lankidetza hitz batean .<br />

Bestetik, normalizazio-prozesuak aurrera egingo badu, ezinbestekotzat jotzen<br />

du gaurko gizarte modernorako moduko hizkuntza lantzea . Hizkuntza<br />

folklorizatzeari utzi eta euskara gizarteko funtzio jasoetara eraman beharra<br />

aipatzen du Aranburuk . Hauxe da, bestela esanda, bere kezka nagusia : beren<br />

programa-ereduaren bidez hedabideetatik hizkuntza-komunitate<br />

euskaldunaren premiei eman beharreko erantzuna .<br />

5 .<br />

Ixone Etxebarria<br />

a. Euskararen ezagutza urria .<br />

b. Gaztelerazko moldeak euskal <strong>kazetari</strong>tzan eredu .<br />

d . Itzulpen asko .<br />

e . Lider falta . Estiloa, prestigioa, sinesgarritasuna . . . duen <strong>kazetari</strong>rik ez .<br />

f. Euskararen egoera soziolinguistiko ahula .<br />

g . Euskararen batasuna berriki egin izanak eta <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tzaren<br />

tradizio urriak arazoak dakartza . Ez dago guztia bapatean eta ongi egiterik .<br />

h. Inor gutxik eman du ahozkotasunari buruzko argibiderik . Ahozko hizkera<br />

bizitik gehiegi urrundu da telebista eta hurbiltzeko ahaleginetan dabil, baina<br />

orduan euskararen barietateen arazoarekin egiten du topo .<br />

6 . Iñaki Larrañaga<br />

a. Era ulerterrazagoan hitzegiteko eta idazteko beharra .<br />

b. Erdal hizkuntzetako izen eta siglak euskaraz nola idatzi finkatu gabe dago .<br />

d. Hizkuntza teknikoa eta herritarren hizkuntza arrunta uztartzeko<br />

ahalegina .<br />

7 . Pello Esnal<br />

Arazo nagusia : Kazetari euskarak egin gabea duela ahozkotik idatzirako bidea .<br />

Funtsezkoena moldatzea geratzen da : joskera . Ez dugu euskara bateraturik<br />

izango joskera bateratu arte .


<strong>Bi</strong> beqiratu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 216<br />

8 . MirenAzkarate<br />

Bere estandar propioa aurkitu beharra aipatzen du Azkaratek . Eginkizun<br />

nagusia: txukun eta duintasunez aritzeko moduko hizkera ulerterraza garatzea .<br />

Hori lortzeko arazoak :<br />

a . Tradizio urria .<br />

b. Inguruko bi hizkuntzen eragina .<br />

d. Kazetarien euskal prestakuntza urria .<br />

9 . Aingeru Epaltza<br />

Arazo nagusia : erdaraz funtzionatzen duen mundu baten berri eman beharra .<br />

Honek itzultzaile bihurtzen ditu <strong>kazetari</strong>ak .<br />

Arazo honen aurrean, prestakuntza nahikoa ez duten <strong>kazetari</strong>ak daude<br />

batetik . Eta, bestetik, hizkera zuzen kontraesankorra, kalkoz beteriko eta<br />

bizitasunik gabeko hizkera .<br />

Orohar<br />

Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkeraren inguruko adituok aipatzen dituzten arazo<br />

nagusien arteko zenbait amankomunak dira :<br />

Modu ezberdinetan formulatu badute ere, bai Petrirena, bai Etxebarria eta<br />

baita Epaltzak ere nabarmendu dute <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tzaren portzentaia<br />

handi bat itzulpengintzan oinarritzen dela . Honekin lotuta erdarazko topiko<br />

eta moldeen kutsadura aipatu dute (L . Fernandez, A . Loidi, M . Azkarate) .<br />

Kontuan hartzekoa da, bestetik, <strong>euskarazko</strong> eguneroko <strong>kazetari</strong>tzatik hurbilen<br />

diharduten aditu zenbaiten artean (P . Petrirena, L . Fernandez, A . Epaltza)<br />

arazo nagusitzat jotzen dela <strong>kazetari</strong> gazteen prestakuntza eta ezagutza<br />

urria, <strong>kazetari</strong>tzari zein hizkuntzari dagokionez .<br />

Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzaren tradizioa aipatu dute A . Loidi, M . Azkarate eta I .<br />

Etxebarriak . Lehenak tradizioaren ezagutza urriagatik, eta besteak, berriz,<br />

tradizio urriagatik .<br />

Joskerari erreparatu diote A . Loidi eta P. Esnalek . A. Loidik arazo nagusi<br />

moduan <strong>kazetari</strong>en euskara maila kaskarra ikusteaz gain, bigarren mailan,<br />

estilistika- eta joskera-arazoak aurkitzen ditu . P . Esnalek aitzitik, joskera<br />

mailan ikusten du euskararen nahiz <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tzaren hutsune<br />

nagusia.


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 217<br />

Aipagarriak<br />

L. Fernandez: molde giputzen nagusitasuna .<br />

A. Aranburu : <strong>kazetari</strong> hizkeran arazoa, euskararen normalizazioan euskal<br />

hedabideek duten funtzioaren baitan aztertu beharra . Horretarako lehen<br />

urratsa, hedabide guztiak bere baitan hartuko dituen politika bateratzaileari<br />

ekitea .<br />

I. Etxebarria : lider falta . Estiloa, prestigioa, sinesgarritasuna . . . duen <strong>kazetari</strong>rik<br />

ez .<br />

Telebistan ahozko hizkerara hurbiltzeko aldaeren inguruko irizpide finkorik ez<br />

dago .<br />

II . Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkeraren estandarizazioan azken 10<br />

urteotan egin denaren eta ez denaren balorazioa .<br />

1 . P . Petrirena<br />

Egiteko asko dagoen arren, egindakoaren balorazio baikorra egiten du<br />

Petrirenak, Egunkariaren kasua aipatuz . Idealena ez bada ere, beren kasurako<br />

beharrezkoa ikusten du oraindik zuzentzaile-taldea .<br />

2 . A . Loidi<br />

<strong>Kazetaritza</strong>z eta idazketaz gutxi dakitenen esku utzi da arlo hau . Hedabide<br />

publikoei dagokienez, ekarpenak lanean dihardutenengandik etorri dira eta ez<br />

erakundeetatik, arduradunengandik. Estilo- eta idazkera-liburuak urrats<br />

garrantzitsutzat jotzen ditu .<br />

3 . L. Fernandez<br />

Zenbait hedabideren utzikeria eta ezintasunaren aurrean Euskaldunon<br />

Egunkariaren ekarpena nabarmentzen du .<br />

Bestetik, euskaren estandarizazioan UZEI, Elhuyar, Sarasola, Azkarate,<br />

Kintanak egin dituzten ekarpenei <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tzarako lagungarri iritzi<br />

die .<br />

4 . A. Aranburu<br />

Batetik, orain artean egin dena ikusirik, informazioa euskaraz sortu baino<br />

gehiago itzuli egin da euskarara . Eta, bestetik, zera baieztatu beharra ikusten


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 218<br />

du: ikusentzulea eta irakurlea piskanaka-piskanaka hedabideetako euskara<br />

bere hizkuntzatzat jotzen ari dela .<br />

5 . I. Etxebarria<br />

Estandarizazioan emandako urratsak positibotzat jotzen ditu Etxebarriak,<br />

baina estandarizazioa ez da bera izan arlo guztietan, berak dioenez .<br />

Albistegietarako eredu estandar samarra egitea lortu den bitartean, beste<br />

saioetan (aktoreen lana, erretrasmisioak, bikoizketak, . . .) estandarizazioak huts<br />

egin du. Esatariak bere ikuitua ematen dionean produktua gehiago onartzen<br />

da.<br />

Egun, telebista herriko euskara bizira hurbiltzeko saioa egiten ari dira . Izan<br />

ere, euskara jasoegia egitea ez baita ez sinesgarria, ez ulergarria ezta<br />

komunikatiboa ere .<br />

Beraz, urrats garrantzitsuak eman direla uste du baina zeregina ikusten du<br />

bidea aztertzen (euskalkiei eman beharreko tratamentuan, adibidez) eta<br />

helburuak finkatzen .<br />

6 . I. Larrañaga<br />

Azken hamar urteotan, azken bostetan batipat (Egunkaria, herri aldizkariak, . . .)<br />

aurrerapauso handiak eman dira baina egiteko asko dago oraindik .<br />

Azpimarragarriena eta premiazkoena ulergarritasuna da .<br />

7 . P . Esnal<br />

Ortografia, morfologia eta hiztegia batzen eta estandarizatzen ibilbide luzea<br />

egin da baina joskera falta da . Joskera batzen egin da aurrerabiderik, baina lan<br />

hau bakarkakoa izan da eta ez dira asko honetaz jabetu direnak .<br />

Aurrerabideak ezezik atzerabideak ere eman dira: testuak gero eta<br />

ulergaitzagoak izateaz gain, hauetako gehienak itzulpen hutsak dira .<br />

8 . M . Azkarate<br />

Pauso garrantzitsuak eman dira : Euskadi Irratia sortu da, albisteemankizunetan<br />

oso maila duina lortu da, Euskaldunon Egunkariaren lana<br />

idatzian aipagarria izan da . Azkenik, zenbait aldizkarik (bertsolariena,<br />

txistulariena, . . .) lan berezia egiten du azpi-hizkerak jasotzen .<br />

9 . A.Epaltza<br />

Azken hamar urteotan, hutsetik hasita bada ere, nolabaiteko oinarriak ezarri<br />

dira. <strong>Bi</strong>de-urratze honetan lan berezia egin du Euskaldunon Egunkariak . Hala


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 219<br />

ere, arlo honetan aipatzekoa da dispertsioa, bakoitza bere kasa dabil ondo<br />

egiten ari denari erreparatu gabe .<br />

III . Kazetari hizkeraren estandarizazioan eman beharreko pausoak .<br />

1 . P . Petrirena<br />

a. Euskararen korpusaren estandarizazioan aurreratu dena betearazi .<br />

b. Zuzentzaile-<strong>kazetari</strong>en arteko lankidetza, gauzak zuzentzen eta bateratzen .<br />

d. Unibertsitateak bultzaturiko ikerketak .<br />

e. Euskalki eta arlo ezberdinen ezagutzaile diren ohargileak .<br />

Zenbait erakunderen egitekoa :<br />

* Euskaltzaindia : Hedabideek Euskaltzaindiak hartuko dituen erabakien<br />

aurretik joan beharko dute askotan, baina denbora baten buruan kritika<br />

egiten bada laguntza handia da .<br />

• EITB : Egunkaria eta EITBko albistegiek behar eta eginkizun beretsuak<br />

dituzte .<br />

• Gainerako hedabideek : Euren ezaugarrien araberako eginbeharra izango<br />

dute . Herri hedabideek tokian tokiko euskara ahalik eta ondoen jasotzen<br />

saiatu beharko dute, batuarekin zubi eginez .<br />

• Bestek : Eusko jaurlaritzako hizkuntza-arduradunek kalitatea hobetzeko<br />

baliabideak jarri behar lituzkete . Herritarrek kritikak egiteko aukera eta<br />

hauek aintzat hartuak izan daitezen bideak behar lirateke .<br />

2 . A. Loidi<br />

a. Kazetari klasikoetatik zein orain arteko lanetatik informazio eta sintesi lana<br />

egin beharra dago .<br />

b. Kazetariak trebatzeko mintegia .<br />

d. Hedabide publikoek ahalegina eta bitartekoak jarri beharko lituzkete lan<br />

honetan, hedabide txikiagoen esperientzia eta lana baloratuz .<br />

Zenbait erakunderen betebeharra :<br />

• Euskaltzaindia : Arauak jarriz aurretik joan ahal den neurrian . Eta<br />

hedabideen kasuan kritikarako arduradun bat izendatzeaz gain, ibilbidean<br />

finkatuz joan diren arauak ontzat eman eta bete .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 220<br />

• EITB : Hizkuntza-ardurandunen perfila hobetu . Filologoek ezezik <strong>kazetari</strong>ek<br />

ere egon behar dute lan horretan . Eta batik bat, batzorde horri benetako<br />

aginpidea eman .<br />

• Gainerako hedabideak :<br />

- Finkatutakoa bete .<br />

- Aginpidea izango duen arduraduna jarri .<br />

• Bestek : <strong>Kazetaritza</strong> Fakultatea, <strong>kazetari</strong> hizkera ikasgai edo mintegi moduan<br />

antolatu .<br />

3 . L. Fernandez<br />

a. Ezinbestekoa da hiztegi batua .<br />

b. Ikusmira zabaltzea . <strong>Kazetaritza</strong>ko molde eta topikoek oso erraz egiten dute<br />

salto hizkuntza batetik bestera . Euskarazkoak gaztelaniatikoak ezezik frantses<br />

zein ingelesetikoak ere hartu behar ditu aintzat .<br />

Zenbait erakunderen egitekoa :<br />

• Euskaltzaindia : Gomendio eta arauak emanez jarraitu eta hiztegi baturako<br />

urratsak eman .<br />

• EITB: Ahozkoaren nagusitasuna kontuan hartuta, ahalegin berezia eskatu<br />

behar zaio EITBri .<br />

• Gainerako hedabideak : Zuzentasunerako eta euskararen alorrerako<br />

arduraduna edota batzordea antolatu .<br />

• Bestek : Jendeari, bereziki prentsako iritzigile eta kolaboratzaileei nahiz<br />

unibertsitateko komunitate euskaldunari hizkuntzarenganako arreta piska bat<br />

eskatu behar zaio .<br />

4 . A. Aranburu<br />

Multimediaren irudia aldarrikatu eta eskuratu behar da . Elkarri begira eta<br />

elkarrekin lanean jarri behar ditugu irrati, telebista eta egunkaria hainbat<br />

zerbitzu amankomun konparti ditzaten .<br />

Zenbait erakunderen egitekoa :<br />

• Euskaltzaindia : Euskararen egokitasunaz arduratzea berari dagokio eta<br />

hedabideoi haren erabakiak zintzo-zintzo betetzea besterik ez dagokigu .<br />

• EITB : Erantzukizun handia du euskararen etorkizunean eta erantzunkizun<br />

horren pareko zerbitzu eta eskaintza bermatu beharko luke .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 221<br />

• Gainerako hedabideak : Hizkuntz politika eta planteamentu osoaren ispilu<br />

nagusia <strong>euskarazko</strong> egunkariak izan beharko luke, hizkuntz ereduak markatu<br />

eta finkatzeko orduan .<br />

5 . I. Etxebarria<br />

a. Orain arte egindakoaren behaketa sakona .<br />

b . <strong>Kazetaritza</strong>n dihardutenak euskara aldetik jantzi .<br />

d. Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzari duintasuna eman .<br />

e . Koordinazioa eta elkarlana zeregin horretan dabiltzanen artean zein beste<br />

arlo batzuetakoekin .<br />

Erakunde zenbaiten egitekoa :<br />

• Euskaltzaindia : Erritmo problema dago Euskaltzaindia eta hedabideen<br />

artean . Euskaltzaindiak erabakiak astiro eta ongi hausnartuta ematen ditu,<br />

baina hortik guretzat argibide gutxi etorriko delakoan nago . Arlo bakoitzak,<br />

bere arazoekin, berak eman behar die argibidea .<br />

EITB: Eredu egokiak sortu behar ditu, herritik jasotako ereduen antzekoak .<br />

Ongi bereizi behar du zer den irakurtzeko eta zer den esateko .<br />

• Gainerako hedabideek : EITBren zeregin bera . Garrantzitsuena denak<br />

bateratsu ibiltzea litzateke .<br />

• Bestek: Euskarazko <strong>kazetari</strong>tza <strong>arloa</strong>n Unibertsitateak eginkizun handia du<br />

eta horretan hutsune nabarmena dago .<br />

Norbanakoari begira, prestakuntza hobetzeko ahalegin handiagoa .<br />

6 . I. Larrañaga<br />

a. Euskarazko sintaxia eta hizkuntzaren egitura mailako estandarizazioa .<br />

b. <strong>Kazetaritza</strong>k hizkera propioa landu behar du .<br />

Zenbait erakunderen egitekoa :<br />

• Euskaltzaindia : Batzorde berezia sortu eta lanean jarri . Izan ere,<br />

<strong>kazetari</strong>tzan sortzen diren beharrek abiadura handiagoa daramate eta<br />

erabakiak hartzen joan behar izaten da Euskaltzaindiaren ikerketen aurretik .<br />

• EITB : Hizkuntzaren kalitatea zainduko duen begirale-taldea egon beharko<br />

luke . Lexiko, joskera, fonetika eta hainbat alorrei buruzko irizpideak finkatu<br />

eta betetzea bermatu beharko luke .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 222<br />

• Bestek : Hizkuntzaren corpus-a lantzen duten elkarte eta erakundeek<br />

<strong>kazetari</strong>tzan sortzen diren beharrei erantzun beharko liekete . Orain arte<br />

egindakoa asko da baina premiak handiagoak dira .<br />

7 . P . Esnal<br />

Gako nagusia joskera da . Lehen kolpean ulertuko den idazkera behar dugu .<br />

Estandarizazio kontua baino gehiago irizpide kontu da .<br />

Ongi legoke puntuazio markak gehixeago arautu eta erabiltzen ikastea .<br />

Zenbait erakunderen egitekoa :<br />

• Euskaltzaindia : Irizpideak finkatu .<br />

• EITB : Irizpideak jarraitu . Eta irizpiderik ezean, zentzuz jokatu .<br />

• Gainerako hedabideek : Irizpideei jarraitu eta zentzuz jokatu .<br />

8 . M. Azkarate<br />

a. Euskararen ezagutza orokor eta sendoa bermatu .<br />

b. Orain arte egindakoa ezagutu .<br />

d. Perpaus eta joskera txukunak aurkitzen ahalegindu .<br />

e . Talde-lanean aritu . Bakarkako ahaleginen fasea gaindituz elkarren<br />

esperientzien berri izan .<br />

Zenbait erakunderen egitekoa :<br />

• Euskaltzaindia : Aholku-lana. Ez dagokio terminologian aritzea . Hori<br />

<strong>kazetari</strong>en lana da . Euskaltzaindiak atzizkien erabileraz edo menderakuntzamota<br />

jakin batez izango luke zeresana, adibidez .<br />

• EITB : Bertako langileen lana koordinatu, <strong>kazetari</strong>ei euskara hobetzeko<br />

aukerak eman, jendea kontratatzerakoan argi ibili eta zuzentzaile-talde<br />

eraginkorra bultzatu .<br />

• Gainerako hedabideek : Beste horrenbeste . EITBko langile eta gainerako<br />

hedabideetakoen arteko elkarlana .<br />

• Bestek : Eusko jaurlaritzako HPINek (orain HPS) koordinazio-lanerako<br />

laguntza eskain lezake .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 223<br />

9 . A.Epaltza<br />

Estandarizazioa ez du hedabide bakarrak egingo . Hortaz, mekanismoak sortu<br />

eta bultzatu behar dira -batzordeak, lan-taldeak, . ..- gutxieneko puntu<br />

batzuetan (hiztegian batik bat) gutxieneko adostasunera iristeko .<br />

Horrez gain, oso garrantzitsua iruditzen zaio <strong>kazetari</strong>en prestakuntza<br />

bultzatzea eta sendotzea .<br />

Zenbait erakunderen egitekoa :<br />

• Euskaltzaindia : Ilun dauden <strong>arloa</strong>k argitu . Akats sintaktiko eta<br />

semantikoak detektatzeko bideak jarri . Hiztegigintza bultzatu . Zainketa lana .<br />

• EITB : Bere baitatik atera eta gainerako hedabide nahiz erakundeetan egiten<br />

ari den lanari gehiago erreparatu. Hizkuntzaren kalitatea gehiago zaindu.<br />

• Gainerako hedabideek : Gauza bera .<br />

• Bestek : UZEI, Elhuyar eta antzerako erakundeek lehentasuna eman beharko<br />

liokete alor honi .<br />

Orohar<br />

Unibertsitatearen ('<strong>Kazetaritza</strong> Fakultatearen') inplikazioa aipatu du zenbaitek<br />

<strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tzaren estandarizazio prozesuan . Hau hainbat modutan<br />

formulatu da :<br />

- Unibertsitateak bultzatu beharreko ikerketak (P . Petrirena) .<br />

- Fakultatean <strong>kazetari</strong> hizkera ikasgai edo mintegi moduan antolatzeko<br />

beharra (A. Loidi) . I. Etxebarriak arlo honetan Unibertsitatean dagoen<br />

hutsunea nabarmentzen du .<br />

- Orain arteko <strong>kazetari</strong>tza klasikoa nahiz hurbila hustiatzea aipatu du<br />

zenbaitek (A . Loidi, I . Etxebarria, M . Azkarate) .<br />

Gehientsuenek jotzen dute ezinbestekotzat <strong>kazetari</strong>en <strong>euskarazko</strong> trebakuntza<br />

eta horretarako mintegiak sortzea ere proposatzen da (A . Loidi) . Eginkizun<br />

beretsuetan dabiltzanen arteko koordinazio eta lankidetza ere aipagarri izan<br />

da. Korpusean egin beharreko aurrerakuntzak, hiztegi batuaren beharra<br />

adibidez (L . Fernandez), nahiz egindakoen betearaztea ere garrantzitsu ikusten<br />

dira .<br />

Erakunde garrantzitsuenek bide honetan duten eginkizunari dagokionean,<br />

Euskaltzaindiaren kasuan, bere izaera arauemailea onetsiz, gehientsuenek<br />

(Petrirena, Loidi, Fernandez, Aranburu, Larrañaga, Esnal eta Epaltzak) arauak<br />

finkatu behar dituela diote eta aldiz, hedabideei dagokiela arau horiek jarraitu<br />

eta bultzatzea . Zenbaitek, ordea, abiaduraren arazoa ikusten du hemen .<br />

<strong>Kazetaritza</strong>n sortzen diren zalantza eta beharrek abiadura handiagoa hartzen


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 224<br />

dute eta Euskaltzaindiak erabakiak hartu aurretik forma hauek indartuz<br />

joaten dira . Horregatik, kasu batean, erakunde honetatik argibide gutxi jasoko<br />

dela pentsatzen da .<br />

M. Azkarate euskaltzainaren ustetan, berriz, Euskaltzaindiak aholkularitzalana<br />

baino ez dezake bete gauza askotan . Alor bakoitzak bere terminologia<br />

landu behar du eta Euskaltzaindiak joskera eta morfologia mailan izango luke,<br />

adibidez, zeresana .<br />

Gainerakoak aipatzeko jarritako galderan, P . Petrirena eta M . Azkaratek Eusko<br />

Jaurlaritza aipatu dute, kalitatea hobetzeko zein hedabideen arteko<br />

koordinazio-lanerako baliabideak jar ditzakeela esanez . UZEI moduan<br />

hizkuntzaren korpusa lantzen ari diren erakundeei <strong>kazetari</strong> hizkerak duen<br />

garrantzia ere batek baino gehiagok gogorarazi die (A . Epaltzak eta I .<br />

Larrañagak) .<br />

IV . Ze komentario sortzen zaizkizu esaldion inguruan .<br />

a) Kazetari hizkerak bitartekari izan behar du hedatzen dituen edukietako<br />

(politika, teknika, soziologia, kirola, zientzia) hizkera teknikoaren eta kaleko<br />

hizkuntza arruntaren artean .<br />

b) Euskaldungoaren ezaugarriak ikusirik (euskalkien dispertsioa, zalantza<br />

eremuak, alfabetatze maila . . .), <strong>kazetari</strong> hizkerak ahozko erregistrora gehiago<br />

hurbildu behar du maila sintaktikoan, eta hau ez dago kontraesanean edukian<br />

zehatza izatearekin .<br />

c) Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzaren tradizioa (iparraldekoa . ..) ez da ezagutzen eta<br />

kontuan hartu beharreko erreferentzia da, gaurko noraezaren aurrean .<br />

d) Hedabideetako hizkerak gidatuko du euskara batuaren bidea, maila<br />

fonetikoan, euskalkien arteko hobespen lexikoetan, esamoldeen egokitasun<br />

edo desegokitasunean, etab . Arlo honi lehentasun handia eman behar zaio<br />

hizkuntz politikan .<br />

Guztiek azaldu dute beren adostasuna lehen puntuan, A . Aranburuk izan ezik .<br />

Berak, eduki eta hizkera errazera joz gero, pentsamentua eta lanbidea saltzeko<br />

arriskua aipatzen du .<br />

<strong>Bi</strong>garren puntuan, ordea, adostasuna ez da erabatekoa . L. Fernandezek arrisku<br />

bat ikusten du : ahozko erregistroa gipuzkera soilik dela pentsatzea .<br />

M. Azkaratek ere ohar bat egiten du, <strong>kazetari</strong> hizkera bat baino gehiago<br />

daudela esanez ; eta "ahozkoa gehiago hurbil daiteke ahozko erregistrora<br />

idatzia baino" . Epaltzar arriskutsua iruditzen zaio puntu hau . Gehienez ere,


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 225<br />

oreka puntua lortu behar du <strong>kazetari</strong> hizkerak idatzizko eta ahozko<br />

erregistroen artean . "Eta gainera, zein da ahozko erregistro eredua?" .<br />

Gehientsuenak bat datoz hirugarren puntuan. L. Fernandez eta M . Azkaratek<br />

diote tradizioak ez duela guztiz eredugarri eta erabilgarri izan beharrik . A .<br />

Aranburuk, berriz, dio, tradizio-erreferentzia izan zitezkeenak eguneroko<br />

<strong>kazetari</strong>tzatik urrutitxo daudela . I . Larrañagak Herria aldizkaria aipatzen du<br />

herritarren hizkera arruntera hurbiltzen ikasteko eredu moduan .<br />

Oro har bat datoz azken puntuan ere, hedabideen gidari-funtzioari buruz<br />

zenbaiti zalantzak sotu zaizkion arren . P. Esnalek nork bere esparrua ardatz<br />

hartzeko arrikua ikusten du .<br />

V. Pertsona bakoitzarentzako galdera bereziak .<br />

1 . P . Petrirena<br />

Egunkariaren eguneroko lanean sortzen diren hizkuntza-arazo larrienen<br />

artean bost aipatu ditu Petrirenak :<br />

a. Erdarazko moldeak kalkatzea (erderakada puntualak eta egitura mailakoak) .<br />

b. Zenbait hitz ulertuko ote diren kezka . Honek zerikusia du alfabetatzearekin .<br />

d . Zenbaitetan mailegua edo euskal ordaina aukeratzeko zalantza .<br />

e. Erdal esamoldeak itzultzea .<br />

f. Testuak zaindu eta orrazteko denbora eskasa .<br />

Euskaldunon Egunkariaren Estilo liburua ren hutsuneez galdetzean,<br />

Petrirenak dio zenbait gauzetan zaharkituta gelditu dela . Bestetik, parrafo<br />

nahiz testua antolatzean sortzen diren arazo eta irtenbideen azterketa falta<br />

dela dio . Eta azkenik, praktikotasunaren aldetik, komeni litzatekeela gaika<br />

antolatutako hitzegia. Baina orokorra ere beharrezkoa denez, bikoiztea<br />

lekarke . Eta ziurrenik, barne-funtzionamendurako egingo da gaikakoa .<br />

EITBren Albistegietako gida-liburuari buruz, puntu xehe interesgarri dexente<br />

dituela dio Petrirenak . Esnal eta Zubimendiren Idazkera-liburuko joskera atala<br />

oso interesgarritzat jotzen du eta puntuazio-ikurrei dagokiena baliagarria<br />

iruditzen zaio . Balantzaren beste aldean, kontsigna asko errepikatzen dela eta<br />

zenbait pasarteren tonua bortitz samarra dela ikusten du .<br />

2 . A . Loidi<br />

Herrietako prentsaren arazo berezien artean lau aipatzen ditu A . Loidik :<br />

a. <strong>Bi</strong>tarteko gutxi dago, behar den ahalegina jartzeko .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 226<br />

b. Kazetariek lekuan-lekuko hizkera ez ezagutzea eta euskara maila eskasa .<br />

d. Kazetari gazte eta esperientzia gutxikoak daude batetik . Eta, bestetik, ikasiaz<br />

doan jendeak alde egiten du lan hobearen bila .<br />

e. Orokorrean ez zaio behar den arreta jartzen .<br />

Euskara batuaren idaztarauak errespetatzeak jokua ematen du, A . Loidiren<br />

ustez, tokian tokiko azpieuskalkietara hurbiltzeko . Bere esanetan, antzeko<br />

hizkera dutenek elkartu eta estilo-liburutxo bat egin beharko lukete<br />

gutxieneko arau batzuk finkatuz . "Tokiko azpi-euslkakitik lexiko eta<br />

esamoldeak sortzearen aldekoa naiz batez ere, baina esan bezala, ez<br />

zuzenketan, jatorrizko idazkietan baizik . Horretarako arazoak ditugu ."<br />

Azpieuskalkian idazteko aukera ezberdinen artean A . Loidik dio idealena<br />

agerkari osoan orokortzea litzatekeela, sail jakin batera mugatu gabe . Halere,<br />

arestian aipatutako ezagutza faltagatik egokia litzateke agian sail batzuekin<br />

hasi eta hortik jarraitzea .<br />

Hor bada beste arazo bat ere . Bertako hizkera baserriko hizkerarekin<br />

identifikatzearena, alegia . Horregatik transkripzio gordinetara jo barik eta<br />

ahalik eta gehien erabakiz, eredua sortzen ahaleginduko litzateke bera .<br />

Bateratze eta erabakitze lan horretan garrantzitsu irizten dio Juan Martin<br />

Elexpuruk urratu nahi izan duen bideari .<br />

3 . L. Fernandez .<br />

Euskal <strong>kazetari</strong>aren hutsuneez galdetuta, hizkuntza maila pobrea aipatzen du<br />

Luis Fernandezek . Akats gramatikalez eta topikoz josia, ulerkaitza askotan .<br />

Adibidez, estilo zuzena eta ez-zuzenaren erabilera ia inork ez du menderatzen,<br />

puntuazioarekin ere ez da batere asmatzen .<br />

Konponbide moduan irakaskuntza hobetzea ikusten du, unibertsitatea aipatuz .<br />

Eta gero, kontzientziazioa. Kontzientziatu eta ikasi. Ikasteko, <strong>kazetari</strong> onen<br />

lanei (kanpokoei batez ere) erreparatzea garrantzizko ikusten du . Gainera,<br />

euskararen ezagupena, euskalkienganako begirunea, hizkuntzaren ikuspegi<br />

nazionala. . . lantzea .<br />

Zalantzak egotea normala da, gure kasuan gehixeago, baina uneoro arduratuz<br />

eta iturrietara joz argi daitezke . Euskaltzaindiak zalantzak argitu eta erabakiak<br />

finkatu behar lituzke eta EITBk egin duena baino zerbait gehiago egin .<br />

4 . I . Etxebarria .<br />

Hizkeraren egokitasuna lantzeko EITBk dituen lan-talde eta egiturez<br />

galdeturik, pertsonen izenekin erantzun du Etxebarriak :<br />

* Euskara-arduraduna : Igone Etxebarria .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 227<br />

*Kanpoko produkzioaren kalitate kontrola : Imanol Unzurrunzaga .<br />

*Albistegietako zuzentzaileak : Asier Larrinaga, Iratxe Goikoetxea, Igone<br />

Menika .<br />

*Barruko produkziorako hizkuntzalaria : Itziar <strong>Bi</strong>lbao .<br />

Garrantzitsu irizten dio Etxebarriak gaur egun aginpidea ezartzeko duen<br />

gaitasunari, hots, zuzendaritza mailako babesa eta errekonozimenduari .<br />

Ebakera eta azentuaren gaiaren inguruan duten irizpidea "euskal doinua den<br />

bitartean edozein doinu onartzea, eta kanpokoa edo arrotza ematen duena<br />

baztertzea" da . Ebakerari dagokionez, euskalki gehienetan bete ohi diren arau<br />

fonetikoak hartu dituzte aintzat . Euskarazko albistegietarako esku-liburuari<br />

eman zaion erabilerari buruz galdetzean zalantzatsu azaldu da, <strong>kazetari</strong> guztiei<br />

ale bana eman dietela baina zenbateraino kasu egiten zaion neurtzea zaila dela<br />

esanez .<br />

5 . I.Larrañaga<br />

I. Larrañagari <strong>kazetari</strong> hizkeraren estandarizazioak euskararen normalizazioan<br />

duen tokiaz galdetu diogu, euskararen soziologiaren ikerle den aldetik .<br />

"Kazetari hizkeraren estandarizazioak euskararen normalkuntzan garrantzi<br />

handiko tokia izan behar du, nagusiena izan behar lukeela ez esatearren" dio<br />

Larrañagak. Gaur egun eta etorkizunean hedabideek duten eta izango duten<br />

garrantziagatik, gai honi zor zaio toki hori bere ustetan . Hori baita gehien<br />

sozializatuko den hizkera . Hizkera hori izango da jendeak gehien entzun eta<br />

irakurriko duena eta, ondorioz, gehien erabiliko duena . Jadanik hori gertatzen<br />

ari da Larrañagaren iritziz kirola, politika eta ekonomiaren alorrean .<br />

Gai honek hizkuntzaren normalkuntzarako beste alorrekin dituen harremanei<br />

dagokienean, Larrañagak 'eragile' hitza nabarmentzen du . Berak dioenez,<br />

hizkuntza normalizatua sozializatzeko tresnarik egokienak <strong>kazetari</strong>tzan<br />

erabiltzen diren ahozko eta idatzizko hizkerak dira .<br />

6 . M. Azkarate<br />

<strong>Kazetaritza</strong>ren praktikari lexiko aldetik Azkaratek ikusten dion arazo nagusia<br />

terminologiarena da . Terminologia finkatu gabe dago oraindik "eta<br />

terminologia ez da beti hitz bakar bat, sintagma oso bat ere izan daiteke .<br />

Askotan erdararen menpeegi ikusten dut kontu hori" .<br />

Terminologia finkatzerakoan zeregin nagusia <strong>kazetari</strong>ena da Azkarateren<br />

ustez : proposamen ezberdinen artean bat aukeratu eta bultzatzea . Finkatze<br />

prozesuan, horretan diharduten taldeetako ordezkariak bildu,<br />

Euskaltzaindiaren lankidetza eskatu, eta bileraz-bilera zerrendak eztabaidatu<br />

beharko lirateke Azkarateren iritziz . Akordio batera iritsi ondoren, zerrendak<br />

argitaratu eta betearaztea litzateke azken pausoa .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

Azkaratek EITB eta Eusko jaurlaritzako HPIN aipatzen ditu balizko bultzatzaile<br />

moduan, eta ezinbestekotzat jotzen du talde-lana <strong>kazetari</strong>tzan .<br />

228


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 229<br />

V . Euskal <strong>kazetari</strong>tza historikoko lau kazetatan<br />

hitz eta esamoldeen hustuketa kualitatiboa


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

1 . Hustuketarako planteamentua<br />

1 .1 . Tradizioan arakatuz<br />

1 .2 . <strong>Kazetaritza</strong>ko hitz eta esamoldeak<br />

1 .3 .<br />

Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzaren tradizioaz<br />

1 .4 . Hizkera-moduak tradizioan<br />

1 .5 . Gure aukera : lau agerkari<br />

230


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 231<br />

1 . Hustuketarako planteamentua<br />

1 .1 . Tradizioan arakatuz<br />

Lehen zatian, <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> hizkeraren ingurune, ezaugarri eta arazoak<br />

aztertu ditugu aurreko gain<strong>begiratu</strong> zabalean . Horietako puntu askok, lanketa<br />

zehatz eta xeheagoa eskatzen dute . Guk arlo baten barruko alor bat hartu<br />

dugu : gure <strong>kazetari</strong>tzaren tradizioan esamoldeetan eta lexikoan daudekeen<br />

baliabideen hustuketa bat egitea . Baliabideak diogunean, bereziki<br />

<strong>kazetari</strong>tzarako baliagarri direnetaz ari gara .<br />

Sarreran aipatu ditugu Joxe Lizarralderen hitzok :<br />

"Hizkuntza <strong>arloa</strong>n ezer seriorik egin nahi badugu, tradizioaren gainean<br />

eraiki behar da . Hizkuntzaren tradizioa puntu askotan jasoa dago,<br />

lexikoan, sintaxian, esamoldeetan eta loturetan, hizkuntzaren jarioan<br />

erabiltzen diren giltza eta moldeetan . Egiari aitor eginez, euskararen<br />

tradizioa nahiko gutxi ezagutzen dugu" (Lizarralde, 1985) .<br />

Lexikoan, esamoldeetan eta baliabide estilistikoetan, adibidez, besteak beste<br />

erreferentzia falta ere ikusten da <strong>kazetari</strong>engan edo <strong>kazetari</strong>tza ikasleengan .<br />

Sarritan eradaratik itzulpen kalkatuak egiten dira, forma batzuk nonahi eta<br />

beti erabili, zehazgabe tasunean erori edota beste askotan asmamenetik<br />

ateratako formatara jotzen da, beharbada orain dela berrogei urtetako<br />

kazetetan espresio horri irtenbide egokia eman zitzaiola jakin barik .<br />

Jose Mari Larreak ere puntu hori azpimarratzen du . Euskal prentsa ez dela<br />

orain hasi eta tradizioa oso gutxi ezagutzen eta kontuan hartzen dela aipatzen<br />

du (Argia, 1995b :38) : "Batez ere espainolaren bidez deskubritzen ari garena<br />

hizkuntzaren aldetik asmatua dago" . Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzaren tokia<br />

aldarrikatzen du :<br />

"Guk literaturaren hiru historia ditugu : Mitxelena, Villasante eta<br />

Sarasolak kontatuak . Horietan ez da kontutan hartu ordea, prentsan<br />

idazten zena . Orain norbaitek euskal literaturaren historia egingo<br />

balu, jenero horiek kontutan hartu beharko lituzke, batzuk oso<br />

literarioak direlako, eta hizkuntzaren estandarizaziorako funtsezkoak"<br />

(1995b :38) .<br />

Ez dugu guk horretarako ekarpen handirik egingo . Hustuketa bidezko lanaren<br />

bidez tradizioan eman diren forma linguistikoak bildu eta kategorizatuta, arlo<br />

batzuetan egin zena hobeto ezagutu eta erreferentziak eskurago edukitzen<br />

lagun genezakeela pentsatu dugu .<br />

1 .2 . <strong>Kazetaritza</strong>ko hitz eta esamoldeak<br />

Joxe Lizarraldek, goraxeago aipatu dugun baieztapenaren ondoren, zera dio :


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 232<br />

"Hizkuntzaren tradizioa puntu askotan jasoa dago : lexikoan, joskeran,<br />

gauzak adierazteko moldeetan, jardunaren isurian eta horretarako<br />

erabiltzen diren lotura, giltza eta itzulietan" .<br />

Jardunaren isuria eta joskera aztertzea beste batzuentzako utziz, elementu<br />

errazagoetara jo dugu guk : <strong>kazetari</strong>tzako lexiko eta esamoldeak biltzera .<br />

Tartean sartuko dira Joxe Lizarraldek aipatzen dituen eta hain garrantzitsuak<br />

diren lotura-hitz eta giltzak .<br />

Kazetari hizkeran bi elementu garrantzitsu aipatzen ditu ditu Martínez<br />

Albertos-ek (1983-91) :<br />

a) Jerga espezialduak (zientifikoak, politikoak, juridikoak, profesionalak, etab .) .<br />

b) Sintagma estilistikoak : Hitz bat baino gehiagok osatutako esanahisekuentziak,<br />

baina aldi berean perpausa bat baino unitate txikiagoak osatzen<br />

dituztenak .<br />

<strong>Kazetaritza</strong>ko lexikoak eta esamoldeek hori baino esparru zabalagoa<br />

harrapatzen dute, baina, zalantzarik gabe, bi horiek elementu garrantzitsuak<br />

dira hauen barruan. <strong>Kazetaritza</strong>ko lexikoa eta esamoldeak biltzean, beraz,<br />

hainbat motatako elementuak aurki daitezke . Kategorizazio bat egingo dugu,<br />

bildutako hitz eta esapideak modu ordenatu batean aurkezteko .<br />

1 .3 . Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzaren tradizioaz<br />

III . zatiko 7 .1 .1 . azpiatalean egin dugu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tzaren tradizioari<br />

buruzko errepaso txiki bat, gain gainetik . Tradizio horren gain<strong>begiratu</strong>a beste<br />

batzuek egin dute (ikus Díaz Noci, 1992) eta ez da gure asmoa hori guztia hoa<br />

ekartzea .<br />

Hala ere, 7 .1 .1 . azpiataleko deskribapen laburrari iruzkin batzuk egitea<br />

komeni zaigu, gure hustuketaren aukera hobeto kokatzeko .<br />

Euskara hutsean (edo nagusiki euskaraz) egindako <strong>kazetari</strong>tzaren tradizioa<br />

pintzelada batzuekin laburbilduko dugu Díaz Noci-ren eskutik batez ere,<br />

hainbat gauza kanpoan utziz :<br />

- XIX . mendearen erdialdean sortu ziren <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tzaren lehen<br />

aleak. 1834an Donostiako liberalek argitaratu zituzten lehen euskal testuak,<br />

polarizazio politikoaren giroan . 1848an Chahok kaleratu zuen euskara<br />

hutsezko lehen agerkaria: Uskal Herrico Gaseta .<br />

- Hortik aurrera, aipatuko ditugun aldizkari nahiko finkatuekin batera<br />

almanakak eta iraupen gutxiko aldizkariak ere aipatu beharrekoak dira .<br />

<strong>Kazetaritza</strong>ren bidea urratzeko balio izan zuten argitalpen labur baina ugari<br />

hauek.


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

- Iparraldeko eta Hegoaldeko <strong>euskarazko</strong> prentsak bide bana egin dute,<br />

elkarrengandik nahiko modu autonomoan . Muga administratiboa tarteko, zaila<br />

izan da ipar eta hegoaldeko euskaldunen arteko harremana garai horretan .<br />

Iparraldean Eskualzaleen-<strong>Bi</strong>ltzarra sortu zen bitartean, Hegoaldean Euskal-<br />

Esnalea sortu zen . Hala ere, beren ezberdintasunean, hizkuntzaren ikuspegitik<br />

alde biek (eta, akaso, bereziki Iparraldekoak) garatu dituzte prentsa<br />

esperientzia interesgarriak .<br />

Iparraldean :<br />

- Eskualduna kazeta izan da <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tzaren historian lehen<br />

erreferentzia garrantzitsua . Batetik bere garai inguruan gehien iraun zuen<br />

kazeta da, eta, bestetik, hizkuntzaren funtzionaltasuna bilatu eta lortu zuena .<br />

- <strong>Bi</strong>garren Mundu Gerran izandako jarrerak tarteko, Eskualduna ezkutatuta,<br />

bere testigua Herria astekariak hartu zuen . Oinarrizko formula beretsuarekin,<br />

berrogeigarren hamarkadatik gaur egunera arte iraun du astekari honek .<br />

Hegoaldean:<br />

- Euskalkien inguruan eredu ezberdinak garatu ziren Hegoaldean .<br />

Gipuzkeraren ingurukoa, nafarren ekarpena (zenbaiten ustez gipuzkerara<br />

lerratua, neurri batean), eta <strong>Bi</strong>zkaian bi eredu : Sabino Aranaren ildokoa, eta<br />

bestea zabalagoa, Añibarroren tradizioan oinarritua .<br />

- Argia astekaria (1921-1936) izan zen gipuzkeraren inguruan garatutako<br />

agerkari nagusia . Díaz Noci-ren ustez bizkaierazkoek eta, batez ere, euskara<br />

hutsezko aldizkari jelkideek baino arrakasta handiagoa izan zuen .<br />

- <strong>Bi</strong>zkaian bi hizkera eredu izan ziren . Batetik, Añibarroren tradizioan<br />

sustraiturik Resurrección Maria de Azkue eta ingurukoek egin nahi zutena,<br />

aranismoetatik urrunduz . Azkuek martxan jarritako Euskalzale kazeta da bide<br />

honen agertoki nagusia . Bestetik eredu garbizale aranistaren jarraitzaile<br />

zirenen ereduan, jelkideei lotutako agerkarietan, hainbat agerkari atera ziren,<br />

Euzko adibidez .<br />

- Nafarroan, Lehenengo Mundu Gerraren ostean sortutako Gure Herria, Jesusén<br />

<strong>Bi</strong>otzaren Deya eta Zeruko Argia aipa litezke . Azken bi agerkarietan, neurri<br />

batean, gipuzkerara begira idatzitako testuak baina goi-nafarreraren ekarriz<br />

osotuak aurki daitezke, Díaz Noci-k dioenez .<br />

- Egunaren esperientzia ere aipagarria da, egunkari bakarra delako . Gerrako<br />

hilabete gogorretan, ia emergentzia giroan atera zen . Aurretik, ordea,<br />

antzerako zerbait sortzeko hanbat ahalegin eta baldintza-sortze izan zirela<br />

gogoratu beharra dago . Erredakzio talde gazte batekin, hainbat hizkera-eredu<br />

hartu zituen bere baitan, aurreko puntuetan deskribatutako egoera eta<br />

burruketatik abiatuta.<br />

- Franco-ren agintaldiak moztu zuen Hegoaldean <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tzaren<br />

bilakaera . Hor jarri dugu gure muga . Transizio demokratikoaren garaitik gaur<br />

233


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 234<br />

artekoa beste aro bat da <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tzarentzat, orain bizitzen ari<br />

garen aroa .<br />

1 .4 . Hizkera-moduak tradizioan<br />

- Iparraldean euskara hutsean agertutako lehen kazeta zubereraz idatzi zen<br />

nagusiki, frantsesaren ortografiarekin . Hala ere, zuberera nahiko zokoratua<br />

gelditu zen ondorengo argitalpen nagusiagoetan . Almanaka batzuetara eta<br />

Eskualduna aldizkariko zati batzuetara mugatuta gelditu zen zuberera, eta ez<br />

du garapenik izan .<br />

- XIX . mende bukaeratik XX .era Iparraldeko prentsa idazkeran hizkera<br />

estandar moduko bat sortuz eta finkatuz joango da : nafarrera-lapurtera<br />

literarioa . Piarres Laffitek kodifikatu zuen idazkera hau . Esan liteke<br />

lapurteraren oinarri klasikoa baxenafartarren hizkuntz ekarpenekin<br />

aberastuta sortzen dela, lehenik Eskualdunan eta gero Herrian finkatuz doan<br />

hizkera .<br />

- Hizkera-eredu ezberdinak garatu ziren Hegoaldeko probintzietan . Batetik,<br />

gipuzkera, erdiko gipuzkera nagusitzen da . Nafar idazle batzuek ere eredu<br />

honetarantz jotzen dute Díaz Noci-ren ustez . Baina Nafarroako <strong>euskarazko</strong><br />

<strong>kazetari</strong>tzaren berezitasuna eta ekarpena ere kontuan hartzekoa da .<br />

<strong>Bi</strong>zkaian bi eredu garatu ziren: Añibarroren tradizioan oinarriturikoa eta<br />

Sabino Aranaren ildokoa. Iparraldean ez bezala, Hegoaldean ikuspegi<br />

politikoari lotuagoa zegoen euskara eredua ; hizkuntzak eta berau erabiltzeko<br />

ereduek karga politikoa zuten . Euskara, tresna huts baino gehiago, bere baitan<br />

elementu politikoa zen. Honek eragin egin zuen bere hizkeraren moldeetan .<br />

- Argiak garatu zuen idazkera Hegoaldeko lehenengo euskara baturantzako<br />

emandako adibiderik hoberenetariko bat da Díaz Noci-ren ustez . Gipuzkera<br />

estandar-moduko bat lortzen saiatu zen praktikan . Zentzu honetan<br />

Iparraldean Eskualdunak egindakoarekin konpara liteke .<br />

Gipuzkoako astekari honek hizkera batu eta funtzionalaren aldeko apustua<br />

egiten du, batez ere <strong>Bi</strong>tor Garitaonaindiaren eskutik . Salbuespenak salbuespen,<br />

oro har, neologismo aranarrak ez ditu beti onartzen .<br />

Aipatzeko modukoa da <strong>euskarazko</strong> lehen 'estilo orria' (idazkera arauak biltzen<br />

dituen orri multzoa) erabili zela Argian . Dozenaren bat orrialdeko idazkeraarau<br />

multzoa da, deklinabidea, aditz taulak, erakusleak eta horrelako hainbat<br />

gauza arautzen dituena .<br />

Javier Díaz Noci-k <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tzaren tradizioan hizkera mailan<br />

ekarpenak egin zituzten bi kazeta apartatzen ditu (Argia, 1995a:39) :<br />

Eskualduna eta Argia . Eskualdunak Iparraldean <strong>kazetari</strong>tzarako hizkeraeredua<br />

sortu zuen . Argiari, berriz, gauza asko aitortzen dizkio : eredu<br />

periodistikoa sortu zuen, grafikoki ere maila ona zuen, <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tza


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 235<br />

modernitate bidean jarri zuen, hizkera estandarra lortzeko pausoak eman<br />

zituen .<br />

Jose Mari Larreak Iparraldeko <strong>kazetari</strong>tzaren garrantzia azpimarratzen du<br />

hizkuntzaren aldetik . Euskal prentsaren historian biltzeko asko geratzen den<br />

galdetzen diotenean erantzuten du :<br />

"Bai noski, nik egin dudanaz gain, lan handia dago euskal prentsaren<br />

materialak biltze aldetik . Hori eginez gero, argi ikusten dut ordea,<br />

lapurtarrak eta nafarrak bakarrik geldituko zirela" (Argia, 1995b :38) .<br />

1 .5 . Gure aukera: lau agerkari<br />

Euskal prentsaren tradizioko gorputzean <strong>kazetari</strong> hizkeraren aldetik guri<br />

gehien interesatzen zaizkigunak <strong>kazetari</strong>tza informatiboa euskaraz garatu<br />

duten agerkariak dira, batez ere . Hauetan tradiziorik luze eta j arraiena<br />

Iparraldean izandakoa da . Hegoaldean ere badira kontuan hartzeko moduko<br />

esperientziak. Hiru irizpide aplikatu ditugu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tzaren<br />

tradizioan gure laginetarako kazetak aukeratzerakoan :<br />

- <strong>Kazetaritza</strong> informatiboa (egunerokoa, asterokoa, bizia) eta beronen hizkera<br />

garatu duten agerkariak .<br />

- Irizpide geografikoa (edo euskalkiena), aurreko irizpidea betetzen duten<br />

agerkariekin .<br />

- Agerkarion pisua, inguruko eta garai bereko antzekoekin konparatuz :<br />

iraupena, proiektuaren sendotasuna, singulartasuna . . . beti ere hizkera<br />

erreferentzia nagusi hartuta .<br />

Hiru irizpideon arabera, lau kazeta hautatu ditugu, berauetan lexikoaren eta<br />

esamoldeen hustuketa selektiboa egiteko :<br />

Eskualduna<br />

Argia<br />

Eguna<br />

Herria<br />

Aitor dugu, hala ere, Nafarroako (Nafarroa Garaiko) ekarpenak albo batera<br />

gelditu zaizkigula gure hustuketan . Gure aukera kualitaboki eta kuantatatiboki<br />

esanguratsuak ziren 4 kazeta nagusi hartzea izan da, eta zirrikitu horretatik<br />

ihes egin digu Nafarroa Garaiko ekarpenak .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 236<br />

2 . Metodologia<br />

2 .1 . Aztertu ditugun argitalpenak<br />

2 .2 . Iturriak<br />

2 .3 . Lagina<br />

2 .4 . Aztertutako atalak<br />

2 .5 . Analisi unitatea<br />

2 .6 . Azterketa pilotua kategoriak eta lan prozedurak finkatzeko<br />

2 .7 . Finkatutako kategoria-sistema<br />

2 .8 . Kodifikazio-fitxa


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 237<br />

2 . Metodologia<br />

2 .1 . Aztertu diren argitalpenak<br />

"Eskualduna":(1887-1944)<br />

- Eskualduna astekaria euskaraz <strong>kazetari</strong> funtzioa bete-betean bete zuen<br />

lehenbiziko kazeta dela esan liteke . 1887 . urtean Baionan sortua, 1944 . urtera<br />

arte iraun zuen, aldi batzuetan izena aldatu bazuen ere (Eskualdun Ona) .<br />

- Díaz Noci-k dioenez, 1886 . urte inguruan Pabe-n Le reveil basque izeneko<br />

aldizkaria sortu zen frantsesez eta euskaraz, baxenafartar eta zuberotarren<br />

botoak eskuratzeko . Horri kontra egiteko, kontserbadore eta apaiz<br />

eskuindarren eraginez Baionan Eskualduna sortu zen . Pabeko agerkaria itxi<br />

egin zen eta Eskualdunak, aldiz, jarraitu egin zuen .<br />

- Ildo kontserbadore eta erlijiosoa izan zuen beti . Euskara, elementu politiko<br />

baino gehiago, komunikazio tresna eraginkor moduan ulertzen zuten, eta ildo<br />

horretan garatu zuten .<br />

- Lapurtar eta baxenafartar euskalkiak nagusi badira ere, herrietako berrietan<br />

aniztasun zabala erakusten du, Zuberoako euskalkia ere tartean dela .<br />

- Jose Maria Larrearen iritziz, euskal prentsa Eskualdunarekin hasi zen, eta<br />

tamalgarria da aldizkari honen bilduma oso bat inon ez egotea (Argia, 1995b) .<br />

- Javier Díaz Noci-ren ustez Eskualdunak sortu zuen Iparraldeko <strong>euskarazko</strong><br />

<strong>kazetari</strong>tzaren eredua . Iparralderako hizkuntz eredu bat finkatzen du,<br />

euskararen funtzionalitatea bilatu eta lortuz . Euskalkiari dagokionez,<br />

argitalpenak Baionan egiten ziren baina idazle gehienak baxenafarrak zirela<br />

kontuan izan behar da . Beraz, "lapurtera klasikoa oinarri gisa hartu eta<br />

ondoren baxenafarreratik jasotako hitzekin osatzen zuten" (Argia, 1995a) .<br />

Ipar Euskal Herriko kazetagintzan ondorengo bidea egin da, autore honen<br />

ustez : nagusitasun historikoa lapurtera kostarrean zetzan, eta ekoizpen<br />

editoriala ere Baionan zegoen . Inguru hartako aldaera oinarritzat hartuz,<br />

hurbilen zegoen euskalkiarekin nolabaiteko batasuna egin zuten, lapurtera<br />

behenafarrerazko hitzekin osatuz . Díaz Noci-k aipatzen du Seber Altubek<br />

kazeta honetaz zuen iritzia : garbizale izan gabe, eta ortografia piskanaka<br />

piskanaka moldatuz, erdarazkotik asko urrundu gabe, arrakasta lortu zuela .<br />

"El resultado ha sido que la 'masa euskaldun' de Lapurdi, Zuberoa y<br />

Benaparroa se haya habituado a la lectura del euskera en<br />

proporciones incomparablemente mayores que en el resto de<br />

Euskalerria . Ha contribuido a ello muy especialmente el semanario<br />

'Eskualduna', publicación que data de hace 46 años y es leída con<br />

fruición por la masa euskaldun de aquellas regiones" (Altube, 1934,<br />

aip . Díaz Noci, 1995)


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 238<br />

"Argia" : (1921-1936)<br />

- Donostian argitaratutako astekaria . Euskara hutsez argitaratu zen .<br />

- Euskal Herriko eta estatuetako berrien gainetik, herrietako kroniketan<br />

oinarritzen zuen bere informazioa . Garaiko abertzaletasunak eta<br />

euskaltzaletasunak markatutako iritzi ildoan zebilen, <strong>Bi</strong>tor Garitaonaindiaren<br />

zuzendaritzapean . Garitaonaindia apaiz bizkaitarra zen, eta bera izan zen, hasi<br />

eta buka, aldizkariaren arima .<br />

Díaz Noci-ren ustez (1995 :9) :<br />

- Irakurlego oso bat finkatu zuen aldizkari honek . Hegoaldean bai harreraren<br />

aldetik eta bai hizkeraren aldetik arrakastarik sendoena izan zuen <strong>euskarazko</strong><br />

astekaria izan zen. 1924an 6 .000 ale saltzen zirela aipatzen da ale batean, eta<br />

30.000 irakurlerengana iristen zirela. 1928an 7 .000 astekari saltzen zirela<br />

dirudi .<br />

- Lehen aipatu dugunez, Argiaren idazkera Hego Euskal Herriko lehenengo<br />

euskara baturantzako emandako pausoaren adibiderik onenetariko bat dela<br />

esan daiteke . Gipuzkera estandar-moduko bat lortzen saiatu ziren<br />

Garitaonaindia eta bere taldea . Zentzu honetan Iparraldean Eskualdunak<br />

egindakoarekin konparatzen du Díaz Noci-k.<br />

- Argiari ekarpen ugari ikusten dio autore honek : eredu periodistikoa sortu<br />

zuen, grafikoki ere maila ona zuen, <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tza modernitate bidean<br />

jarri zuten, hizkera estandarra lortzeko pausoak eman zituzten (Argia,<br />

1995a:39) .<br />

- Gipuzkeraren baitan funtzionaltasunera eta estandarrera egindako ahalegina<br />

da Argiarena . Gipuzkoako astekari honek hizkera batu eta funtzionalaren<br />

aldeko apustua egiten du, batez ere <strong>Bi</strong>tor Garitaonaindiaren eskutik .<br />

Salbuespenak salbuespen, oro har, neologismo aranarrak ez ditu beti onartzen .<br />

<strong>Bi</strong>tor Garitaonaindiaren aipua biziki argigarria da, Argiaren hizkeraren nondik<br />

norakoa ulertzeko :<br />

"Bear-bearrekoa da euskal-idazkeraz guztiok bat egitea . ¿Zein bide<br />

izango da egokiena euskal-bakuntza ori lortuteko? Autetsi lenbizi<br />

ditugun izkelgietatik bat, eta arteztu, bere anaiak dituzten osaguneak<br />

ezarriaz . Nire aburuz, gipuzkoar izkelgia autetsi bear da, beste<br />

izkelgiak baño obari geyago dituelako bere alde . Erezagoa, bai<br />

zabaltzeko ta bai ulertzeko . Beste guzien erdian arkitzen da ; ta<br />

errezago da erdikoa bere inguru edo alboetara zabaltzea, ertzak bat<br />

egitea baño . <strong>Bi</strong>zkaitarrak ulertzen dute gipuzkoarren izkera,<br />

gipuzkoarrak ez bizkaitarrena, gipuzkoar ta zuberotar edo<br />

lapurditarren artean ori ber-bera jazoten da . Idazle guzien euskera


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 239<br />

ori ez da izango gaur-egunian itz edo idazten dan gipuzkoera ; baizik<br />

osotua, apaindua (Garitaonaindia, 1922, aip . Diaz Noci, 1995:15) .<br />

Garitaonaindiarekin batera, Anbrosio Zatarain eta Gregorio Mujika izan ziren<br />

bide hau markatu zutenak Argian .<br />

- Batasuna ageri zuen Argiaren idazkerak, arauak eta irizpideak eman eta<br />

zaindu egiten zirelako .<br />

- Euskarazko lehen 'estilo orria' (idazkera arauak biltzen dituen orri multzoa)<br />

Argian egin zen . 1923ko Argiaren egutegian argitaratu zen . Idazkera-arau<br />

multzoa zen, deklinabidea, aditz taulak, erakusleak eta abar nola erabili<br />

erabakitzen zuena .<br />

"Eguna"(1937)<br />

- Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzan izan den euskara hutsezko lehenbiziko egunkaria .<br />

- Gerra zibil garaian argitaratu zen, une hartako <strong>Bi</strong>lboko Gobernuari eta Euzko<br />

Alderdi jeltzaleari lotuta. 1937ko urtarrilaren lean ikusi zuen argia eta urte<br />

bereko ekainaren 13an atera zen azken alea, gerraren norabideak eraginda .<br />

- Jabetza Eusko Alderdi jeltzalearena zen, Eusko Jaurlaritzaren babespean .<br />

- Euskara hutsez argitaratzen zituen 10 mila ale inguru eta nagusiki<br />

gudalostean banatzen zen, gerora harpidetza saiorik izan bazuen ere .<br />

- Fronteko berriak, Euskal Herriko berriak eta nazioartekoak zituen nagusi,<br />

albiste zuzeneko eta iritzizko <strong>kazetari</strong>tza konbinatuz .<br />

- Euskara motari dagokionez, bizkaiera zen nagusi, gipuzkerazko zatiak ere<br />

bazituen arren, <strong>kazetari</strong>aren jatorriaren arabera . Eguneroko lanak beharturik<br />

behar bezain garbizalea ez zelako sabindar garbizaleenek kritikatu bazuten<br />

ere, aranismoz jositako bizkaiera dauka oinarritzat .<br />

Agustin Zurikarai ondarrutarrak dio, garai hartako esperientziak berrituz :<br />

"Eguna-k askatasunez jokatu eban . Ba egozan aranatarrak haren lege<br />

edo arauetan idazten ebenak, batez be <strong>Bi</strong>zkai aldekoen artean ; ba<br />

egozan baita beste asko horretan alegintzen ez ziranak, herri-euskera<br />

erabilten ebenak . Horretan goietatik ez gendun ezelako agindurik<br />

hartu ( . . .) Baina kontu egin euskeraz idazten eben gehienak, hain<br />

zuzen be, Sabinek bere bizkaiera hartu eta erabilten eben ingurukoak<br />

ziraia" (Zueikarai, 1994 :25) .<br />

- Idazketa taldea, oro har pertsona gazte eta laikoek osatzen zuten, Eusko<br />

Alderdi Jeltzalearen ingurukoak : Zurikaraik 21 urte zituen, eta Erkiaga,<br />

Eizmendi, Mendizabal eta Arizmendiarrieta (apaiza) . .. ere gazte-gazteak ziren .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

"Herria"(1944- . . .)<br />

- 1944ko azaroaren 16an argitaratu zen lehen aldiz . 51 urte egin ditu, beraz .<br />

- Eskualdunaren oinordeko astekaria da, nolabait . Hura ezkutatu eta berehala<br />

hasi zen, antzerako oinarrizko formularekin . Eskualduna itxi zutenean, Bernard<br />

Etxeberri, Loius Dassance, Leon Leon, Otsobi eta Piarres Lafitte elkartu ziren,<br />

Herria sortzeko . Lau orrialdez osatutako 1 .500-2 .000 ale banatu ziren, etxe eta<br />

elizetan .<br />

- Iparraldeko euskalkietan (batez ere lapurtera eta baxenafarrera) egindako<br />

<strong>kazetari</strong>tzaren zuzia jaso eta gure egunetaraino ekarri du, oraindik ere astero<br />

argitaratzen baita .<br />

- Gai aldetik zabala izateko asmoz jaio zen . Ohiturak, festak, lurra, elizako<br />

berriak eta herrietako berri (ezkontzak, sortzeak, hiltzeak) eta gorabeherak<br />

jorratzen zituzten . Hasieran politikan parte hartu zuen, hautagai baten alde<br />

eginez, baina piskanaka piskanaka beste aukeretara ere zabaltzen joan zen .<br />

Kristau demokraziaren bidea ireki zuen eskuin gogorraren aurrean, gero<br />

abertzaleei ere tokia uztera pasatzeko .<br />

- Egun, Ipar Euskal Herriko, hegoaldeko, estatuetako informazioa eta<br />

iparraldeko herrietako informazioa konbinatzen ditu . Orain arteko 50 urteko<br />

historian aldaketak izan baditu ere (gai nagusien tratamentua, erreportaia<br />

luzeagoak . . .) aipatu dugun formulari eutsi dio nagusiki .<br />

- Piarres Laffite eta Emile Larre izan dira aldizkariaren gidari nagusiak,<br />

kronologian ia hurrenez hurren . Beste izen aipagarria Jean Hiriart Urruti dugu,<br />

<strong>kazetari</strong> hizkera landua lortu zuen idazlea, 1967tik 1969ra .<br />

- Iparraldeko euskara zaintzea izan dute helburuetako bat, euskalkien<br />

aberastasunari eustea .<br />

- Luzien Etxezaharretaren ustez, "Ipar Euskal Herriko batasuna egin du<br />

astekariak, eta honekin batera sortu du halako euskara batu Iparraldeko bat"<br />

(Argia, 1994b) . Joan Mari Torrealdairen ustez, "50 urtetan Ipar Euskal Herrian<br />

sekulako funtzio kulturala bete du . Lan izugarria egin du : instituzionalki<br />

egituratu gabeko herri batean kohesio-indar handia suposatu du" (Argia,<br />

1994b) .<br />

2 .2 . Iturriak<br />

<strong>Bi</strong>zkaiko Diputazioaren liburutegian, Gipuzkoako Diputazioaren liburutegian,<br />

Baionako artxibotegian eta Euskaltzaindiaren liburutegian aurkitzen dira,<br />

banaturik, lau kazeta hauetako aleak .<br />

Kazeten edo hauen mikrofilmen fotokopia bidez egin dugu lana .<br />

240


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 241<br />

2 .3 . Lagina<br />

Lexiko eta esamoldeen hustuketa selektibo bat egiteko asmoak aldizkari<br />

hauen lagin esanguratsu baina malgu batekin lana egitea pentsarazi digu .<br />

Horrela, adibidez Argiaren kasuan urteko ale bana hartu dugu, 16 aleko lagina<br />

osatuz eta Eskualdunaren kasuan, aldiz, 26 ale hartu ditugu gizaldiaren<br />

hasieratik 26 urte ezberdinetako aleak hartuz . Urteren bateko aleak<br />

eskuratzeko zailtasunak izanez gero ez gara zorrotzak izan, ez baitugu uste<br />

izan laginaren zehaztasun erabatekoa garrantzizkoa denik gure kasurako .<br />

Beraz, orokorrean laginek urteroko (edo eguneroko, Egunaren kasuan) logika<br />

jarraitzen badute ere, tartean hutsuneak utzi ditugu, alearen kalitate<br />

eskasagatik edo artxiboan urtea falta zelako .<br />

Argitalpen bakoitzeko lagina :<br />

'Argia' : 1921eko sorrera urtetik 1935 artean urteko ale bana hartu dugu modu<br />

aleatorioan . 1927 eta 1931-33-34 urtekoak falta dira eta horren ordez 1925-<br />

26-32 urteetatik bina ale hartu ditugu, 16 aleko lagina osatuz .<br />

'Eskualduna' : 1900 urtetik 1936 urtera arte urteko ale bana hartu da<br />

printzipioz, 1918tik 1926rako eta 1927tik 1931rako hutsuneekin . Denera, 26<br />

ale .<br />

'Herria' : 1955etik 1985 urtera arte urteko ale bana hartu dugu, 30 aleko<br />

lagina osatuz . Euskara batuaren sorreraren urteetatik aurrera pasa bagara ere,<br />

Herriak bere hizkuntz eredu propioa garatu du eta uste dugu aberatsagoa dela<br />

1985erainoko aleak aztertzen jarraitzea, hirurogeigarren hamarkadan gelditu<br />

eta urteko bina ale aztertzea baino .<br />

'Eguna' : Urte bakar bateko hilabete batzuetan argitaratu zenez, lagina osatzeko<br />

modu berezian jokatu dugu kasu honetan . Apirilaren 24tik maiatzaren 20ra<br />

doazen aleak hartu ditugu, Gernikako Bonbardaketaren ingurukoak . Hala,<br />

hasierako hilabeteak salbaturik hizkera finkatu samarra zegoen garaiko<br />

hilabetea hartu dugu . Denera 20 aleko lagina .<br />

2 .4 . Aztertutako atalak<br />

Hustuketaren helburua <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tza informatiboan erabilitako<br />

lexikoa eta esamoldeak biltzea da . Beraz, argitalpen hauetan azterketarako<br />

hautatu diren zatiak bereziak dira : albisteen kontakizun zuzenari dagozkion<br />

atalak, oro har .<br />

Aldizkari hauetan, piska bat beren garaiari eta orduan zuten funtzioari<br />

atxekita, ez da gaur egun bezain garbi bereizita ageri albistearen kontakizuna<br />

eta iruzkina edo iritzia .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 242<br />

Zehatzago esanda, iritzia emateko atalak ugari eta ondo bereizita badaude ere,<br />

albistearen kontakizunari dagozkion ataletan ez dira zorrozki betetzen gaur<br />

egungo estilo informatiboaren ezaugarriak . Hala ere, zati informatiboak zein<br />

diren eta iritzizkoak zein diren nabarmen bereiz daiteke aztertutako lau<br />

aldizkariotan . Gure hustuketarako funtzio informatiboa betetzen duten atalak<br />

hartu ditugu. Ez dugu bereizketarik eta bazterketarik egin ez gaiaren eta ez<br />

albistearen esparruaren arabera .<br />

2 .5 . Analisi unitatea<br />

Euskarazko <strong>kazetari</strong>tza informatiboan azaltzen diren hitzak eta esamoldeak<br />

dira lan honetako analisi unitateak .<br />

Hitzak: Sustantibo, aditz, adjetibo eta adberbioak .<br />

Sintagmak : Izen nahiz aditz sintagmak . Hitz multzoak .<br />

<strong>Kazetaritza</strong>k hedatzen dituen edukiak adierazteko bereziki erabiltzen diren<br />

baliabideak biltzea da helburua . Hau da, funtzio periodistikorako bereziki<br />

baliagarriak direnak. Apreziazio hau modu selektiboan baizik ez dezakegu<br />

egin, gure idazkuntza-esperientzian eta gaur egungo <strong>kazetari</strong>tza-praktikaren<br />

behaketan oinarrituta, xehetasun pretentsio erabatekorik gabe, ikerketa<br />

kualitatiboa baita .<br />

2 .6 . Azterketa pilotua kategoriak eta lan prozedurarak finkatzeko<br />

a) Gaztelerazko hiru argitalpenen ale banatan egindako azterketa mugatua<br />

Euskal prentsaren tradizioan hustu nahi ditugun elementuak hasierarako<br />

behintzat finkatu ondoren, beren baitako lehen kategorizazioa egin beharra<br />

dago, hustuketaren lanari ekiteko .<br />

Horretarako gaztelerazko prentsan azterketa mugatu bat egitea erabaki dugu,<br />

lehen kategoriak finkatuz . Maila honetan, hau da, gaztelera bezalako<br />

hizkuntzetan normalduago eta finkatuago dauden arloetan (<strong>kazetari</strong>tzako<br />

lexikoa, esamoldeak, juntagailuak, etab .), euskararen erreferentzia da<br />

gaztelera, besteak beste . Arrazoi honegatik azterketa pilotuaren zati bat<br />

gaztelerazko prentsako testuekin egitea baliagarria iruditu zaigu, gero<br />

euskaraz hustu nahi ditugun elementuen sailkapenean laguntza izateko .<br />

Azterketa pilotu honetarako hiru argitalpen hautatu ditugu, bi egunkari eta<br />

astekari bat . Bakoitzetik ale bana hartu dugu :<br />

- El País, 1990-1-4ko alea .<br />

- Egin . 1990-1-4ko alea .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 243<br />

- Cambio 16 . 1990-1-1koa, 945 . alea .<br />

Egunkarien lehen orrialdea eta aldizkariaren barneko lau orrialde aztertu<br />

ditugu, azpimarraketa selektiboa eginez . Lehen aipatutako hiru elementuak<br />

(<strong>kazetari</strong> testuetan bereziki agertzen diren baliabide lexikoak, esamoldeak eta<br />

juntagailuak) testuaren gainean azpimarratu ditugu eta gero kategoriatan<br />

bildu .<br />

Azterketa honetatik ateratako lehen kategoria banaketa horrela gelditu da :<br />

1 . Lexikoa<br />

- Gertaeretako sustantiboak<br />

- Kazetariaren sustantiboak<br />

- Aditzak<br />

- Konposatuak<br />

- Bestelakoak<br />

2 . Esamoldeak<br />

- Aditzezkoak<br />

- Izenlagunak<br />

- Preposizioak<br />

- Adberbiozkoak<br />

3 . Juntagailuak<br />

b) Gure hustuketarako aukeratutako lau argitalpenetako ale banarekin<br />

egindako proba .<br />

Gaztelerazko prentsaren hiru alerekin, gutxi gorabehera eta lehen proba<br />

bezala egindako lanaren ondoren, Eskualduna, Argia, Eguna eta Herria<br />

argitalpenetako ale bana hartu dugu . Lagin mugatu honekin, metodologia<br />

frogatu eta lehen emaitzak jasotzeko bidea egin dugu .<br />

Honetarako, aurreko atalean erdarazko kazeten azterketatik ateratako<br />

kategoriak abiapuntu bezala erabili dira, beti ere azterketaren ikergalderetan<br />

zehaztutako elementuei atxekiz : <strong>kazetari</strong>tzako testuetan agertzen diren<br />

baliabide lexikalak eta esamoldeak .<br />

Aldizkari bakoitzeko ale bana hartu dugu aleatorioki :<br />

Eskualduna, 1929ko abenduaren 13koa .<br />

Herria, 1959ko urtarrilaren Tekoa .<br />

Argia, 1931ko abuztuaren 30ekoa .<br />

Eguna, 1937ko urtarrilaren 10ekoa .<br />

Hartutako laginen fotokopietan hautatutako elementuen azpimarraketa<br />

selektiboa egin dugu, informazioaren kontakizun zuzenari dagozkion ataletan .


<strong>Bi</strong> beqiratu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 244<br />

Ondoren, azpimarratutako forma bakoitzarekin fitxa bat egin da . <strong>Bi</strong>ldutako<br />

forma bakoitzarekin fitxa bana osatu dugu, behin-behineko kodifikapen fitxaeredua<br />

tajutuz :<br />

a) Sarrera<br />

b) Testuingurua (sarreraren ezaugarriak ezagutzeko beharrezko den<br />

gutxienekoa)<br />

d) Kategoria<br />

e) Agertu deneko kazeta<br />

f) Zenbakia eta orrialdea<br />

Azterketa pilotuko lau aleetan azpimarratutako formekin 246 fitxa osatu dira<br />

orotara . Hitz bakarreko baliabide lexikalak, 115 . Esamoldeak, 113 .<br />

Juntagailuak, 18 .<br />

Azterketa pilotuaren lanik garrantzizkoena, hitzak eta esamoldeak banatzeko<br />

behin-behineko kategoriak tajutzea izan da . Gaztelerazko azterketa mugatutik<br />

ateratako kategoriak gehitu, osatu eta zehaztu ditugu <strong>euskarazko</strong> azterketa<br />

pilotu honetan . Horrelako sailkapenen zehazkabetasunaz ohartuta ere,<br />

erabilgarritasun praktikorako banaketa egin nahiak hitzek eta esapideek<br />

esaldian betetzen duten funtzioaren araberako sailkapena egitera ekarri gaitu,<br />

beti ere bildutako sarreren ugaritasuna kontuan hartuz, talde batzuk egin edo<br />

beste batzuk baztertzeko orduan .<br />

2 .7 . Finkatutako kategoria sistema<br />

Behin-behineko kategoriak tajutu eta horiekin hustuketaren lanean hasi<br />

ondoren, behin eta berriz aldaketak jasan ditu gure sailkapen honek .<br />

Hustuketa eginez joan ahala, zenbait kategoria kendu, aldatu edo ñabartu<br />

beharra ikusi dugu .<br />

Ez du gramatika-saikapen zehatza izateko usterik . Izendapen aldetik eta<br />

multzoketa aldetik ohartzen gara kasu batzuetan zehazkabeegia izan litekeela,<br />

edo kontraesan txiki batzuk dituela. Hainbat buelta eman ondoren <strong>kazetari</strong>ikuspegitik<br />

guretzat argien eta erabilgarrien diren multzoak egin ditugu .<br />

Honela geratu dira bildutako hitz eta esamoldeen kategoriak :<br />

1-0 Enuntziatzaileak<br />

Esaldiaren edo testuaren enuntziatua kokatzen dute . Normalean<br />

independienteak dira eta kenduta ere esaldiak zentzua du . Kazetariaren<br />

ikuspegitik esaldia kokatzen dute, <strong>kazetari</strong>aren iritziarekiko,<br />

testuinguruarekiko edo aurrez esandakoarekiko erlazioan . Antolatzaileak dira,<br />

beraz : esaldia, paragrafoa, aipua edo testua antolatzen dute <strong>kazetari</strong>aren<br />

ikuspegitik . Tartean juntagailuak ere badira, funtzio antolatzaile-enuntziatzaile<br />

hau nabarmenen betetzen dutenak .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 245<br />

1-1 Izenezkoak<br />

Izen sintagma osatzen duten esamoldeak sartu ditugu sail honetan (askotan<br />

I+adj .,I+zenb . edo Izlg .+I) . Ezezko forma hartzen dutenak ere bertan sartu<br />

ditugu, aditza bazter utzirik ("munta handirik ez") .<br />

1-2 Aditzezkoak<br />

Aditza dute ardatz adizlagun edo izen sintagmaren bati loturik . Jokatu barik<br />

jarri ditugu . Inoiz, laguntzailearen erabileran garrantzia dagoenean jokatuta<br />

ipini ditugu .<br />

1-3 Izenlagunak<br />

Izenlagun funtzioa betetzen duten hitz eta esamoldeak . Erlazio atzizkia<br />

erabiltzen dute izenarekin erlazionatzeko (irizpide horren arabera bereiztu<br />

ditugu, jakina, adjetiboetatik) eta normalean izenaren aurretik agertzen dira .<br />

Zenbatzaileak ere bertan sartu ditugu .<br />

1-4 Denborazkoak<br />

Denborazko adizlagunak . Esaldiaren denbora kokatzen dute . Ugari direlako eta<br />

<strong>kazetari</strong>tzan leku garrantzizkoa betetzen dutelako osatu dugu eurekin<br />

kategoria bat, beste adizlagunetatik aparte .<br />

1-5 Adizlagunak<br />

Zakurik anizkoiena da . Adizlagun funtzioa betetzen dutenak sartu ditugu,<br />

denborazkoak ezik . K. Izagirreren Euskal Lokuzioen sailkapenaren antzera<br />

sailka litezke (nolatasunezkoak, zenbatasunezkoak, nontasunezkoak,<br />

partizipalak, galderazkoak, baiezkoak, ezezkoak, galderen korrelatiboak), baina<br />

guk multzo bakarra egin dugu .<br />

1-6 Menpekoak (menderagailuak)<br />

Esaldi baten barruan menpeko esaldi bat sortzen duten morfema gramatikalak<br />

eta moldeak dira hemen sailkatu ditugunak . Subordinazio hauek, adibidez,<br />

Gramatika <strong>Bi</strong>deetan liburuko irizpideen arabera sailka litezke (denborazkoa,<br />

moduzkoa, kausazkoa, xedezkoa, erlatiboa, baldintza, kontzesiboa,<br />

kontsekutiboa, konparaziozkoa) ; hauek ere multzoan utzi ditugu .<br />

Koordinaziorako lokailuak juntagailuen kategorian sailkatu ditugu .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

1-7 Juntagailuak<br />

Esaldien arteko lotura osatzen duten hitzak sartu ditugu sail honetan . Baliteke<br />

esamolde lexikalizatu bat edo beste ere egotea . Lotura hau koordinazio<br />

motakoa ohi da, bai esaldi koordinatu baten barruan edo bai aurreko esaldi<br />

edo paragrafoarekin . Gogora dazagun, hala ere, bereziki testuaren <strong>kazetari</strong>ikuspegia<br />

kokatzen dutenak 1-0 atalean sartu ditugula .<br />

2-1 Kontagaiarenak<br />

<strong>Kazetaritza</strong>n erabiltzen diren gai nagusien terminologiei dagozkien<br />

sustantiboak . Hauen barruan kirolari dagozkionak, politika instituzionalekoak,<br />

gerraren ingurukoak, 'gertakari' ataletakoak . .. bereiztuko ditugu aurrerago .<br />

2-2 Kazetariarenak<br />

Inolako gai bereziren terminologia propioa izan gabe, edo hori bakarrik izan<br />

gabe, gai guztietarako <strong>kazetari</strong>ak bere jardunean erabiltzen dituen<br />

sustantiboak . Nolabait errealitatearen <strong>kazetari</strong> ikuspegiari dagozkionak eta,<br />

askotan, <strong>kazetari</strong>tzan zentzu edo ñabardura berezia hartzen dutenak .<br />

2-3 Aditzak<br />

Hitz bakarreko aditzak . <strong>Kazetaritza</strong>n deskribatzen diren egintzetan agertzen<br />

direnak . Sustantiboetan egindako bereizketa egin ez badugu ere, batzuk<br />

gehiago dira <strong>kazetari</strong>arenak eta beste batzuk gehiago kontagaiarenak .<br />

'1-2-3' kodearekin bereizita jarri ditugu oso ohikoak diren eta lexikalizio<br />

bidean aurrerago edo atzeraxeago dauden bi hitzeko aditzak .<br />

2-4 Adberbioak<br />

2-5 Kazetakoak<br />

<strong>Kazetaritza</strong>ko zeregin eta elementuen terminologiako hitzak .<br />

2-6 Adjetiboak<br />

2 .8 . Kodifikazio-fitxa<br />

Sei alorreko kodifikazio fitxa finkatu dugu jasotako forma bakoitzarentzat :<br />

1 . Sarrera : alor honetan, jasotako esamolde edo hitza ematen da euskara<br />

batuan .<br />

246


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 247<br />

2 . Jasotakoa : jasotako esamolde edo hitza, agertu den bertsioan .<br />

3 . Testuingurua: esamolde edo hitzaren zentzua eta ezaugarriak ulertzeko<br />

beharrezkoa iruditu zaigun gutxieneko testuinguru laburra (esaldi bat,<br />

gehienetan) .<br />

4 . Aldizkaria : argitalpenaren izena .<br />

5 . Data : argitalpenaren alearen data .<br />

6 . Mota: aurreko ataletan finkatutako sailkapenaren arabera, bildutakoari<br />

dagokion kategoria .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 248<br />

3 . Hustuketaren emaitzak<br />

3 .1 . Fitxak kategoriaka eta alfabetikoki ordenaturik<br />

3 .2 . <strong>Bi</strong>ldutakoen zerrenda alfabetikoa<br />

3 .3 . Gai berezietako terminologia eta esamoldeak<br />

3 .3 .1 . Kirola<br />

3 .3 .2 . Gerra<br />

3 .3 .3 . Politika instituzionala<br />

3 .3 .4 . Gizarte gaiak<br />

3 .3 .5 . Gertakarien sailekoak<br />

(Ikus bigarren liburukian)


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 249<br />

V. Ondorioak


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 250<br />

Euskarazko <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> gain<strong>begiratu</strong>a egiteko hartu dugun<br />

abiapuntuaren egokitasuna berretsi dugu ibilbidearen ondoren : euskal<br />

<strong>kazetari</strong>tzaren komunikazio zikloko elementuen (hartzailea, igorlea, hizkuntza<br />

bera) egoera partikularrek baldintzatua dago <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> hizkera . Eta<br />

horri erantzun behar dio uneoro, komunikazioa lortuko badu . Mimetismoari<br />

pisu gehiegi eman gabe, bere komunikazio ingurune propioan sortutako<br />

beharrizan, kontraesan eta aukeren arabera moldatu behar du .<br />

Orekez<br />

Moldatze horretan hainbat oreka ditu aurrean <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> hizkerak,<br />

oreka zailak, oreka propioak :<br />

• Hartzailearen ulermen maila gure komunikazio zikloan : euskaraz<br />

alfabetatuen kantitate-kalitatea berezia da eta euskaldun gehienek erdaraz<br />

euskaraz baino errezago irakurtzen/ulertzen dute . Erdarazko hedabideekin<br />

lehian dagoen euskal <strong>kazetari</strong>tzak errealitate horretan komunikatu behar du .<br />

Bestetik, hizkuntzaren baitan zalantza eremuak zabal samarrak dira, hainbat<br />

erabaki eta terminologia berriak dira, eta <strong>kazetari</strong>ek menperatuko balituzte<br />

ere hartzaileen ahalegina eskatzen dute. Ingurune honetan, <strong>euskarazko</strong><br />

<strong>kazetari</strong> hizkerak albisteen eduki (tekniko, politiko, sozial, zientifiko) guztiak<br />

zehatz azaldu behar ditu, hizkera berezi horien eta hizkera arrunten arteko<br />

bitartekaritza eginez .<br />

Beraz, eduki anitz eta zehatzak azaldu behar dira, hartzailearen ulermena<br />

gehiegi bortxatu gabe, baina oso eskueran dauden albo-erdaren kalko<br />

errazean jausi barik . Oreka konplexua da, eta gehienetan alboren batera<br />

makurtzen da: zehaztasun faltara, kalkoaren aldera, ulermenaren galerara .<br />

Argitasunaren aldeko apustu garbia eginez, ahozkotasunaren baliabideetara<br />

jotzea da azken aldian zabaldu den kontsigna nagusia, oraindik ere nahikoa<br />

barneratu gabea. Ahozkora hurbildutako argitasunaren aldeko apustua<br />

bateragarria da aipatu dugun oreka hirukoitzarekin : zehatza izaten lagun<br />

dezake, albo-erdaren kalkoari itzuri egiten dio eta, batez ere, hartzaile<br />

euskaldunaren ulermenera hurbiltzen da .<br />

• Ahozkotasunerako deiak badu, ordea, kontuan hartu beharreko beste oreka<br />

bat : euskalkien artekoa . Euskara anitza da, eta aniztasun horretan gauzatzen<br />

da ahozko euskara . Euskara argia eta zehatza egiteko ahozko baliabideetara jo<br />

behar bada, zein ahozkotara? Txokokerian erortzeko arriskua dago, euskalki<br />

batzuk txokoratu eta beste batzuk zokoratzekoa .<br />

Gure <strong>kazetari</strong> hizkeraren ahozko baliabideetan eta lexiko mailan gazteleraren<br />

kalkoz zipriztindutako gipuzkera nagusiarazten ari dela kexatzen da zenbait .<br />

Euskara estandarra eraikuntza prozesuan dagoen hizkera da . Euskararen<br />

osotasunaren ikuspegiak oreka eskatzen du, euskalkietatik nahiz alboerdaretatik<br />

jasota denentzako hizkera sortzen ari garela kontuan edukiz .<br />

• Oreken ideiari eraikuntzarena gehitu behar zaio . Komunikazioa azpimarratu<br />

dugu orain arte : euskara eta euskal hartzaileak egoera jakin batean daude, eta


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

azken finean <strong>kazetari</strong>ak hor modu argi-zehatzean komunikatzea lortu behar<br />

du. Baina kontuan hartu behar da denboran zeharreko ikuspegia ere : euskara<br />

eraikuntzan dago, etorkizuna ere faktore bat da .<br />

Adibidez, zenbait euskal terminologia gizarteratu gabe dago . Horiek<br />

erabiltzeak komunikazio-galera dakar askotan, hasieran ez ulertzeko arriskua,<br />

azalpen beharra, moteltzea . Baina terminologiok normaltzeko bide bakarra da .<br />

Komunikagarritasuna eta eraikuntza uztartzeak ahalegin berezia eskatzen du .<br />

Komunikazioa da lehena . Eraikuntza, hizkuntzaren duintasuna, aurrerapena,<br />

beti gogoan izan beharreko irizpidea . Neurri kontua, tentsioa, berriz ere oreka .<br />

Disfuntzioez<br />

Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkera egiten ari den oreka anitz horietan badira<br />

disfuntzioak sortzen dituzten joera batzuk :<br />

- Gure komunikazioaren ikuspegi orokorra galduta beste <strong>kazetari</strong> hizkera<br />

batzuenganako mimetismoa (haien komunikazio baldintzen arabera jokatuz<br />

eta ez gureen arabera) da disfuntzio sortzaile nagusietakoa .<br />

Gure bi albo-erdarek, gaztelerak eta frantsesak, egitura luze eta geldorako<br />

joera dute, eta gainera administrazio eta burokrazia hizkera erretorikoa garatu<br />

dute . <strong>Bi</strong> aspektu hauek eragin zuzena dute albo-erderatako <strong>kazetari</strong><br />

hizkeretan . Itzulpenaren bolumen eta eraginaren bidez batetik, eta<br />

mimetismorako joeraren bidez bestetik, albo-erdaren joera horiek gure<br />

<strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> hizkeran erreproduzitzeko joera dago, argitasunera<br />

jotzeko beharraren kontrako bidetik . Euskararen izaerak egitura luze-geldotik<br />

aldentzea eskatzen du eta hortik aldentzeko aukerak ematen ditu .<br />

- Kazetariek hizkera berezia sortzeko duten joera da beste disfuntzioetako bat,<br />

askotan mimetismoaren bidetik datorrena hau ere . Hizkeran bere<br />

<strong>kazetari</strong>tasuna azpimarratzeko guraria hizkera xume eta argia egiteko oztopo<br />

bihurtzen da . Joera hau ez da bereziki larria une honetan, baina komunikazioa<br />

moteltzen du .<br />

Zereginez<br />

Aipatu ditugun eraikuntza eta orekak gauzatzeko, <strong>kazetari</strong>aren erantzukizunaz<br />

gain, plangintza eta bitartekoen beharra nabarmena da, hain zuzen ere aipatu<br />

dugunagatik : <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> hizkerak egin beharreko eraikuntza eta<br />

orekak konplexuak direlako .<br />

Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkeraren arau-erreferentzietan hainbat hutsune nabari<br />

da: hiztegi batu arauemailerik ez dago ; ebakeraren gaian zalantza eremuak<br />

daude ; azentuaren <strong>arloa</strong>n irizpide finkorik ez dago . Hedabideetan, Euskaldunon<br />

Egunkaria da estilo-liburu benetan arauemailea daukan bakarra . Euskal<br />

Irrati Telebistak hizkuntzaren kalitatea zaintzeko dituen egiturak ez dira bere<br />

tamainaren eta garrantziaren mailara iristen, ez eta beste hedabide txikiago<br />

batzuenak ere .<br />

251


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 252<br />

Hainbat behar planteatzen da aspektu honetan :<br />

- Hedabideek hizkuntzaren gaia kalitate orokorraren funtsezko elementutzat<br />

hartzea, bitartekoen zati duin bat horretara emanez .<br />

- Hizkuntzaren norabidea zaintzen eta gaurkotzen dabiltzan erakundeek<br />

<strong>kazetari</strong> hizkeraren eta oro har hedabideetako hizkuntzaren beharrizanei<br />

tamainako erantzuna ematea .<br />

- Ikerketara bideratutako erakundeek ere badute zer aztertua, euskararen<br />

etorkizunerako gakoetako bat den arlo hau aberasteko bidean .<br />

Fitxategiaz<br />

Euskal <strong>kazetari</strong>tzaren tradiziotik osatu dugun erreferentzia-gorputza kazeten<br />

hautapenagatik, laginagatik eta hustuketaren metodoagatik gorputz mugatua<br />

eta kualitatiboa da . Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkera sortzerakoan, beste<br />

hizkuntzetako baliabideetatik eta gure literaturatik nahiz ahozko<br />

euskalkietatik edan behar dugu . Baina bai <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong>tzaren aurreko<br />

baliabideetatik ere .<br />

Egia da tradizio urria dugula, baina ez deuseza, ez hizkera aldetik ere . Hori da<br />

hustuketaren ondorio orokorra . Baliabide horien erreferentzia-multzo bat<br />

bildu dugu eta beren jardunean txertatzeko proba egin nahi dutenetzat<br />

(<strong>kazetari</strong>, estilo-zaintzaile, <strong>kazetari</strong>-ikasle) eskueran jartzen saiatu gara :<br />

funtzioaren araberako sailetan, zerrenda alfabetikoan eta arlo berezietan<br />

gaika .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 253<br />

Egindakotik aurrera betira<br />

Gure lanaren lehen abiapuntua eta lehen ondorioa zera izan da : ikerketa<br />

mailan alor jorratugabea dela <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> hizkera . Ikerketa munduak<br />

errealitatearen gako eta beharrizanei erantzun behar badie, badago zeri<br />

heldua <strong>euskarazko</strong> hedabideen hizkuntzan . Gure lanean marraztu ditugun<br />

oreka eta eraikuntzei aurre egiteko, azkerketa eta ikerketen ekarpena<br />

beharrezkoa du gure <strong>kazetari</strong> hizkerak .<br />

• Euskal <strong>kazetari</strong>tzaren tradizioaren testuetan egindako hustuketan kanpoan<br />

utzi ditugun aspektuak jorratzea interesgarria izan liteke, antzerako laginak<br />

erabiliz : tradizioan esaldien luzerari, ahozkotasunari eta titulargintzari<br />

emandako erantzunak . Horrela, gaur egungo beharren aurrean gure<br />

tradizioaren erreferentzia osoagoa edukitzea lortuko litzateke .<br />

• Gaur egungo euskal <strong>kazetari</strong>tzako testuen azterketa premiazkoa da . Estatu<br />

Batuetan estilo-analisirako garatutako metodologiak aplikatuz <strong>euskarazko</strong><br />

kazeta-testuen lexiko dibertsitatea, informazio elementuen dentsitatea, hitz<br />

eta perpausen maiztasuna, sustantibo konkretu-abstraktuen maiztasuna,<br />

esaldi ratioak eta abar aztertzea baliagarri izan liteke bide horretan .<br />

• Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkera bere ingurune soziolinguistikoan hartuz, bere<br />

komunikagarritasuna eta disfuntzioak neurtzeko beste ildo bat ere<br />

interesgarria litzateke : populazio euskaldunaren ulermen ikerketak, idatzizko<br />

eta ikusentzuenzko mezuetan . Laborategi eta kanpo-lanerako metodologiekin<br />

iker daiteke ulergarri dena eta ez dena, segmentu eta komunikazio-egoera<br />

ezberdinetan .<br />

• Herri eta eskualde mailako hedabideen hizkera-aukerak ere aztergai daude .<br />

Estandar batuaren eta tokian-tokiko hizkuntz baliabideen arteko elkargune<br />

eta tentsioak ikergai baliagarria dira, piskanaka osatuz goazen euskararen<br />

bidean .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 254<br />

V. <strong>Bi</strong>bliografia


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> _<br />

ALTUBE, Seber<br />

1934 La vida del euskera . Divulgación de los principios de la<br />

linguistica general aplicables a su defensa, Editorial<br />

vasca, <strong>Bi</strong>lbo .<br />

ANTXIA, Jon, LOIDI, Ane eta SARASUA, Jon<br />

1995 Aretxabaletarako Idazkera Liburutxoa, Aretxabaleta,<br />

Loramendi Elkartea, 32 or . .<br />

ARANBURU, Antton<br />

1991 "Euskara eta Euskal Komunikabideak", EEAA, Euskal<br />

Kazetarien Jardunaldiak, Gasteiz, Eusko Jaurlaritzaren<br />

Argitalpen Zerbitzu Nagusia, 98 or . .<br />

1994 "Kazetaria eta euskara", EEAA, Hedabideetako Euskara,<br />

Ed . Gorka Palazio, <strong>Bi</strong>lbo, Euskal Herriko<br />

Unibertsitatearen Argitalpen Zerbitzua, 152 or . .<br />

ARGIA<br />

1994a "Euskararen erabilera zuzenari adar okerrak hazi<br />

zaizkio", ARGIA, 1994-II-20, 1 .471 . zbk ., 46-50 or . .<br />

1994b "Herriaren kazeta", ARGIA, 1994-XI-20, 1 .505 zbk ., 18-<br />

21 or . .<br />

1995 a "Euskal <strong>kazetari</strong>tzak urrezko aroa bizi du garaiak<br />

horrela lagunduta", ARGIA, 1995-III-26, 1 .523 zbk ., 38-<br />

41 or . .<br />

1995b "Momentu honetan pentsatzen duen jendea batez ere<br />

Nafarroan dago", ARGIA, 1995-VII-9, 1 .538 zbk ., 37-<br />

39 or . .<br />

ARRASATE, Manu<br />

1992 Euskarazko albistegietarako esku-liburua, Euskal<br />

Irrati Telebista arg ., 239 or .<br />

ATXAGA, Mikel<br />

1991 "Euskal Kazetarien arazoak", EEAA, Euskal Kazetarien<br />

Jardunaldiak, Gasteiz, Eusko Jaurlaritzaren<br />

Argitalpen Zerbitzu Nagusia, 98 or . .<br />

1992 "Estilo-liburua", Deia, 1992-11-26<br />

AZKARATE, Miren<br />

1992 Deia, <strong>Bi</strong>lbo, 1994-4-30<br />

BARTHES, Roland<br />

1957 Le degré zéro de l'ecriture, Paris, Sevil arg .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

BECCARIA, G . L .<br />

1973 Il lenguaggi settoriali in Italia, Milano, Bompiani, (aip .<br />

Hernando,1991) .<br />

BOSTIAN, Lloid R .<br />

1983 "How Active, Passive and Nominal Styles Affect<br />

Readability os Science Writing", Journalism Quaterly,<br />

1983 Vol-60, 635-640 or . .<br />

BURGGON, Judee K . eta Michael, WILKINSON, Miriam<br />

1981 "Writing Style as Predictor of Newspaper Readership,<br />

Satisfaction and Image", Journalism Quarterly, 1981<br />

Vol-58, 225-231 or . .<br />

BUSTOS, Eugenio de<br />

1982 "El léxico político", Boletín informativo de la Fundación<br />

Juan March, 11 . zbk ., Madrid .<br />

CAMINO, Iñaki<br />

1994 "Euskara batuko hitzak", Euskaldunon Egunkaria,<br />

1994-11-11, 26 . or . .<br />

CAMPS I GIRALT, Oriol<br />

1991 "Kataluniaren Esperientzia <strong>Kazetaritza</strong>ren<br />

Normalizazioan", EEAA, Euskal Kazetarien<br />

Jardunaldiak, Gasteiz, Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen<br />

Zerbitzu Nagusia, 98 or . .<br />

CASADO, Manuel<br />

1978 Lengua e ideología- Estudio de 'Diario Libre', Iruñea,<br />

Universidad de Navarra arg ., 220 or . .<br />

CHAHO, Joseph Agustin<br />

1848 Uscal Herrico Gaseta, 1 . zbk . , 1848-6-30, 1 . or . .<br />

CONTE, Rafael<br />

1988 "El cambiante lenguaje de la prensa", AEDE, 9 . zbk .,<br />

Madrid, Asociación Española de Editores de Prensa arg . .<br />

COSERIU, E .<br />

1977 El hombre y su lenguaje, Madrid, Gredos arg ., (aip .<br />

Hernando 1991) .<br />

DIAZ NOCI, Javier<br />

1995 "Gerra aurreko euskal <strong>kazetari</strong>tza eta hizkuntzereduak",<br />

ASJU, XXVIII . zbk . .<br />

DOVIFAT, Emile<br />

1960 Periodismo . I . Fundamentos teóricos y jurídicos, noticia<br />

y opinión, lenguaje y formas de expresión, México,<br />

UTEHA arg . (berrarg . 1964) .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

DURAND, Jaques<br />

1981 Las formas de comunicación (Les formes de la<br />

communication), Barcelona, Mitre arg ., (2 . ed ., 1985),<br />

174 or . .<br />

E11 .<br />

1985 Manual de español urgente, Madrid, Catedra arg . . (5 .<br />

arg .), 216 or . .<br />

EGUNKARIA<br />

1992 Estilo Liburua, Donostia, Euskaldunon Egungaria arg .,<br />

343 or . .<br />

ELHUYAR Munduko leku-izenak, Donostia, Elkar arg . .<br />

1990<br />

ELORZA, Mikel<br />

1994 "Zutabe ez debotionezkoa", Argia, 1 .471 . zbk ., 1994-2-20,<br />

48 . or . .<br />

EL PAIS<br />

1980 Libro de estilo, Madrid, PRISA, 325 or . .<br />

1985 Editorial, 1985-10-23 . .<br />

EGIA, Gotzon<br />

1994 "Zein da premia larriena?", Argia, 1994-2-20, 1 .471 .<br />

zbk, 47 . or . .<br />

ERZILLA, Manu<br />

1994 "Euskal <strong>Kazetaritza</strong>z", EEAA, Hedabideetako Euskara, Ed .<br />

Gorka Palazio, <strong>Bi</strong>lbo, Euskal Herriko Unibertsitatearen<br />

Argitalpen Zerbitzua, 152 or . .<br />

ESNAL, Pello<br />

1991 "Ahozko Euskaratik <strong>Kazetaritza</strong>ko Euskarara", EEAA,<br />

Euskal Kazetarien Jardunaldiak, Gasteiz, Eusko<br />

Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia, 98 or . .<br />

ETXEBARRIA, Igone<br />

1994a "Euskal Telebistako euskara", EEAA, Hedabideetako<br />

Euskara, Ed . Gorka Palazio, <strong>Bi</strong>lbo, Euskal Herriko<br />

Unibertsitatearen Argitalpen Zerbitzua, 152 or . .<br />

1994b "Euskararen erabilera zuzenari adar okerrak hazi<br />

zaizkio", Erreportaia, Argia, 1 .471 zbk ., 1994-2-20, 46-<br />

49 . or . .


FERNANDEZ BEAUMONT, Jose<br />

1987 El lenguaje del periodismo moderno- Estilo y normas de<br />

redacción en la prensa de prestigio, Alcobendas,<br />

Sociedad General Española de Librería arg ., 239 . or . .<br />

GAMINDE, Iñaki<br />

1994 "Maila arruntean ez da inposatu behar azentu<br />

eredurik", Elkarrizketa, Euskaldunon Egunkaria,<br />

1994-10-8, 11 . or . .<br />

GARTZIA, Joxerra<br />

1990 "Mintzo denaz mintzo", Egin, 1990-4-X .<br />

GARMENDIA, Mari Karmen<br />

1991 "Sarrera hitzaldia", EEAA, Euskal Kazetarien<br />

Jardunaldiak, Gasteiz, Eusko Jaurlaritzaren<br />

Argitalpen Zerbitzu Nagusia, 98 or . .<br />

HERNANDO, Bernardino M .<br />

1990 Lenguaje de la prensa, Madrid, Eudema arg ., 204 or. .<br />

1991 "Lenguaje periodístico", EEAA, Diccionario de ciencias<br />

y técnicas de la comunicación, Angel Benito .<br />

HJELMSLEV, Louis<br />

1968 El lenguaje, Madrid, Gredos arg ., aip . Nuñez 1991a . .<br />

IBARGUTXI, Felix<br />

1894 "Estiloa", Informazio Zientzien Fakultaterako Tesina<br />

lana (ale mekanografiatua) . .<br />

ITURAIN, Iñaki eta LOIDI, Loren<br />

1995 Orioko euskara, Orio, Orioko Udala, Euskara Batzordea,<br />

209 or . .<br />

IVAP<br />

1994 Hizkera argiaren bidetik, Herri Arduralaritzaren<br />

Euskal Erakundea, Euskal Autonomi Elkarteko<br />

administrazioa, 299 or . .<br />

IZAGIRRE, Koldo<br />

1988 Euskal lokuzioak, Donostia, Hordago arg . .<br />

KINTANA, Xabier<br />

1992 "Gaurko euskara batuaren inguran", Euskaldunon<br />

Egunkaria, 1992-6-18, 3 . or . .<br />

1994a "Ahozko eta idatzizko tradizioen sokatiran", EEAA,<br />

Hedabideetako Euskara, Ed . Gorka Palazio, <strong>Bi</strong>lbo, Euskal<br />

Herriko Unibertsitatearen Argitalpen Zerbitzua, 152<br />

or . .


<strong>Bi</strong> beairatu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

1994b "Euskara batuaren ahoskeraz", Argia, 1 .4 .87 . zbk . .<br />

1994-5-12, 66 . or . .<br />

LAPESA, Rafael<br />

1990 "Palabras inaugurales", EEAA, El idioma español en las<br />

agencias de prensa, Madrid, Fundación Germán<br />

Sanchez Ruiperez arg . , 259 or . .<br />

LARZABAL, Mattin<br />

1994 "Ipar Euskal Herriko <strong>kazetari</strong>en euskaraz", EEAA,<br />

Hedabideetako Euskara, Ed . Gorka Palazio, <strong>Bi</strong>lbo, Euskal<br />

Herriko Unibertsitatearen Argitalpen Zerbitzua, 152<br />

or . .<br />

LAZARO CARRETER, Fernando<br />

1977 "El lenguaje periodístico entre el literario, el<br />

administrativo y el vulgar", EEAA, Lenguaje en<br />

periodismo escrito, Madrid, Fundación Juan March . .<br />

1989 "El lenguaje en los medios de información", AEDE,<br />

Madrid, Asociación Española de Editores de Prensa, 10 .<br />

zbk . .<br />

1990 "El idioma del periodismo ¿lengua especial?", EEAA, El<br />

idioma español en las agencias de prensa, Madrid,<br />

Fundación Germán Sanchez Ruiperez arg . , 259 or . .<br />

LEKUONA, Juan Mari<br />

1994 "Azken hitzak", EEAA, Hedabideetako Euskara, Ed . Gorka<br />

Palazio, <strong>Bi</strong>lbo, Euskal Herriko Unibertsitatearen<br />

Argitalpen Zerbitzua, 152 or. .<br />

LIZARDI, Xabier<br />

1929 Eusko Ikaskuntzaren Deia, 1929-VI-13 (aip .<br />

Zalakain :1993 :175) .<br />

LIZARRALDE, Joxe<br />

1984a "Komunikabideetako euskara dela eta", Egin, 1984-2-16,<br />

'Egunon', 19 or . .<br />

1984b "Euskara komunikabideetan", Egin, 1984-2-28,<br />

'Egunon', 29 or . .<br />

1984c "Euskararen Kutxa", HABE aldizkaria, 55 .<br />

zenbakia, 31 . or . .<br />

1985 "Euskararen Kutxa", HABE aldizkaria, 57 . zenbakia, 31 .<br />

or . .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

LIPPMAN, Walter<br />

1922 Public Opinion, New York, Harcourt, Brace and World,<br />

(aip . Martinez Albertos 1989) .<br />

LOPETEGI, Eskarne<br />

1993 Hizkuntza zuzen erabiltzeko arau eta proposamenbilduma,<br />

Gasteiz, Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen<br />

Zerbitzu Nagusia, 276 or . .<br />

MAC DOUGALL, Curtis D .<br />

1949 Newsroom Problems and Policies, New York, 523 . or,<br />

(aip. Sears-Bourland 509 or .) .<br />

MADARIAGA, Sabino<br />

1991 "EGUNKARIA erdal egunkari itzulia al da?", Ikerketa<br />

Lana, EHUko <strong>Kazetaritza</strong> Fakultateko Doktorego<br />

Programa, Leioa .<br />

MARTIN VIVALDI, Gonzalo<br />

1987 Generos Periodísticos, Madrid, Paraninfo arg . .<br />

MARTINET, André<br />

1971 El lenguaje desde el punto de vista funcional, Madrid,<br />

Gerdos arg ., (aip . Nuñez 1991a) .<br />

MARTINEZ ALBERTOS, Jose Luis .<br />

1983 Curso general de redacción periodística, Barcelona,<br />

Mitre arg ., 645 or . .<br />

1989 El lenguaje periodístico- Estudios sobre el mensaje y la<br />

producción de textos, Madrid, Paraninfo arg ., 260 or . .<br />

MELLIZO, Felipe<br />

1990 "Del lenguaje y la politica", EEAA, El idioma español, en<br />

las agencias de prensa, Madrid, Fundación Germán<br />

Sanchez Ruiperez arg . , 259 or . .<br />

MENDIGUREN BEREZIARTU, Xabier<br />

1995 "Euskaltzaindiaren lan eskerga", Euskaldunon<br />

Egunkaria, 1995-2-2, 3 . or . .<br />

MITXELENA, Koldo<br />

1977 "Lenguas españolas y el periodismo escrito",<br />

Lenguaje en periodismo escrito, Madrid, Fundación<br />

Juan March-Serie Universitaria, 50 . or . .<br />

NAVARRO, Koro<br />

1985 Linguistika orokorrezko ezagupenak, Donostia, Elkar<br />

arg ., 146 or . .


<strong>Bi</strong> beiratu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

NIETO, Ramón<br />

1983 Curso de linguistica general, Madrid, Alianza<br />

Universidad arg . .<br />

NUÑEZ LADEVEZE, Luis<br />

1987 "La retórica objetivadora en el lenguaje informativo',<br />

Revista de ciencias de la información, 4 . zbk ., Madrid,<br />

233-266 or . .<br />

1991a Manual para periodismo-veinte lecciones sobre el<br />

contexto, el lenguaje y el texto de la información,<br />

Barcelona, Ariel arg ., 359 or . .<br />

1991b "Estilo, texto y contexto en periodismo" Estilo y géneros<br />

periodísticos, Barcelona, Ariel arg ., 182 or . .<br />

ODRIOZOLA, Joxe Manuel<br />

1994 "Leioako biltzarraren gainean (eta II)", Euskaldunon<br />

Egunkaria, 1994-11-10, 26 . or . .<br />

OLARRA, Xabier<br />

1994 "Zein da premia larriena?", Argia, 1994-2-20, 1 .471 .<br />

zbk, 47 . or . .<br />

PAGOLA, Rosa Miren<br />

1984a "Ikusentzunezko komunikabideetako mintzairaz", Deia,<br />

1984-2-2, 11 or . .<br />

1984b "Ikusentzuteko komunikabideetako euskararen<br />

erabilkeraz", 1984-2-3, 11 or . .<br />

PALAZIO, Gorka eta EGUZKIZA, Andolin<br />

1991 Geografitadutegia, Leioa, Euskal Herriko<br />

Unibertsitatearen Argitalpen Zerbitzua, 183 or . .<br />

1994 "Kazeta-hizkera eta neologismoak", EEAA,<br />

Hedabideetako Euskara, Ed . Gorka Palazio, <strong>Bi</strong>lbo, Euskal<br />

Herriko Unibertsitatearen Argitalpen Zerbitzua, 152<br />

or . .<br />

PETRIRENA, Patxi<br />

1994 "Kazetarien testuak bahean, estilo liburua aldean",<br />

EEAA, Hedabideetako Euskara, Ed . Gorka Palazio, <strong>Bi</strong>lbo,<br />

Euskal Herriko Unibertsitatearen Argitalpen<br />

Zerbitzua, 152 or . .<br />

SAGARNA, Andoni<br />

1989 'Egungo euskararen bilketa-lan sistematikoa", Jakin,<br />

54 . zbk ., Donostia .


<strong>Bi</strong> beiratu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

SALABURU, Pello<br />

1984a "Euskara batua eta ikusentzunezko komunikabideak",<br />

Egin, 1984-2-15, 'Egunon', 19 . or . .<br />

1984b "Euskara batua ez da ulergaitzago", Egin, 1984-2-16,<br />

'Egunon', 19 Or . .<br />

SARASOLA, Ibon<br />

1991 "Erdararen Erasoa Euskal Kazetagintzan", EEAA, Euskal<br />

Kazetarien Jardunaldiak, Gasteiz, Eusko Jaurlaritzaren<br />

Argitalpen Zerbitzu Nagusia, 98 or . .<br />

SEARS, Donald A . eta BOURLAND, Margaret<br />

1970 "Journalism Makes the Style", Journalism Quarterly,<br />

1970 Vol .-47, 504-509 or . .<br />

SVATVIK, Jan<br />

1966 On Voice in the English Verve, The Hauge, Mouton and<br />

Co . .<br />

TXILLARDEGI (Alvarez Enparanza, Jose Luis)<br />

1994 "Funtsezko urratsa", Egin, 1994-5-29 .<br />

URIA, Iñaki<br />

1992 "Hitzaurrea", Estilo Liburua, Donostia, Euskaldunon<br />

Egunkaria arg ., 343 or . .<br />

UZEI .<br />

1982 Hizkuntzalaritza hiztegia (I eta II), Donostia, Elkar .<br />

WULFF, Enrique .<br />

1981 Lenguaje y lenguas, Barcelona, Salvat arg ., 64 or . .<br />

ZABALETA, Iñaki<br />

1987 Titulargintza EE .BB.etako eginkaritan : ikerketa,<br />

gramatika, egitura linguistikoak eta horren eragin<br />

konnotatiboak irakurleengan sentsazionalismo eta<br />

interesgarritasunaren arabera, Doktore Tesia,<br />

<strong>Kazetaritza</strong> Saila, EHU, Leioa .<br />

1991 "Unibertsitatea eta Euskal Kazetagintza", EEAA, Euskal<br />

Kazetarien Jardunaldiak, Gasteiz, Eusko Jaurlaritzaren<br />

Argitalpen Zerbitzu Nagusia, 98 or . .<br />

ZABALETA, Iñaki, IFbRNANDEZ, Itxaso, IRIBAR, Imanol, BELLO, Nerea eta<br />

ARRESE, Maite<br />

1991 "Titulargintzaren analisia euskal prentsan"<br />

(Egunkaria, Egin, Hemen, Eguna), EEAA, , Doktorego<br />

Programako Ikerlana, EHUko <strong>Kazetaritza</strong> Saila, Leioa .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

ZUBIKARAI, Agustin<br />

1994 "Euskal Egunkaria eta euskara", EEAA, Hedabideetako<br />

Euskara, Ed . Gorka Palazio, <strong>Bi</strong>lbo, Euskal Herriko<br />

Unibertsitatearen Argitalpen Zerbitzua, 152 or . .<br />

ZUBIMENDI, Joxe Ramon eta ESNAL, Pello<br />

1993 Idazkera-liburua, Euskal Autonomi Elkarteko<br />

Administrazioa, Kultura Saila, 315 or . .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 255<br />

Aurkibidea


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 256<br />

I . Aurkezpena<br />

0 .1 . Sarrera 11<br />

0 .2 Ikergalderak 13<br />

0 .3 Metodologia<br />

0 .3 .1 . Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkeraren gaiari egindako hurbilketa<br />

Adituei egindako galdetegia 14<br />

0 .3 .2 . Euskal <strong>kazetari</strong>tzaren tradizioko lau kazetatan lexikoaren eta<br />

esamoldeen hustuketa 14<br />

II . Kazetari hizkeraren ezaugarri eta arazoak :<br />

zenbait oinarri<br />

1 . Hedabideetako hizkuntzaren garrantziaz<br />

1 .1 . Sarri aipatua, gutxi zehaztua 17<br />

1 .2 . Hizkuntzen egoerak 17<br />

1 .3 . Garrantzia ñabartu beharra 18<br />

1 .4 . Eraginaz 18<br />

1 .5 . Indar bateratzailea 19<br />

1 .6 . Aldatzaile bizia 20<br />

1 .7 . Eragina eta kaltea 20<br />

1 .8 . Desafio izaera 22<br />

2 . Kazetari hizkera kokatuz 24<br />

2 .1 . Zertaz ari garen 25<br />

2 .2 . Hizkuntzaren mailak bereiztearen garrantzia 26<br />

2 .3 . Hizkera berezia? 28<br />

2 .4 . Berezitasun berezia 28<br />

2 .5 . <strong>Bi</strong> faktoreren gurutzalekua 28<br />

3 . Kazetari hizkeraren ezaugarriak<br />

3 .1 . Komunikazio ekintza berezia 31<br />

3 .1 .1 . Hartzailea eta igorlea 31<br />

3 .1 .2 . Kanalaren kondizionamenduak 32<br />

3 .1 .3 . Hizkeren gurutzalekua 32<br />

3 .2 . Kazetari hizkeraren barruko bereizketak 33<br />

3 .2 .1 . Hiru kanalak 3 3<br />

3 .2 .2 . Generoak 34<br />

3 .3 . Ezaugarriak 35<br />

3 .3 .1 . Literaturatik urrunduz 35<br />

3 .3 .2 . Kazetari hizkeraren ezaugarri idealak 37<br />

3 .3 .3 . Barthes-en zero gradua 38<br />

3 .3 .4 . Ezaugarrietatik berezitasunetara 38<br />

3 .3 .5 Hartzailearen arreta erakartzeko baliabideak 40<br />

3 .4 . Ezaugarri idealen inguruan 41<br />

3 .4 .1 . Zuzentasuna 41<br />

3 .4 .2 . Argitasuna 42


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 257<br />

3 .4 .3 . Argitasunaren bideak<br />

3 .4.4 . Argitasuna : hizkuntza arrunta lantzea<br />

3 .4 .5 . Searl eta Bourland-en ikerketa<br />

3 .4 .6 . Argitasuna eta espresibotasuna<br />

3 .4 .7 . Konbinaketa<br />

4 . Kazetari hizkeraren arazo eta arriskuak<br />

4 .1 . Hizkuntza berezia sortzeko joera 50<br />

4 .1 .1 . Hizkuntza arruntetik urruntzea 50<br />

4 .1 .2 . Kanpoko eragina eta barruko joera 51<br />

4 .1 .3 . Bereizteko gurari ezkutua 52<br />

4 .1 .4 . Berezitasunerako faktore berezkoak 52<br />

4 .2 . Iturrien eraginak 53<br />

4 .2 .1 . Politikariak eta hizkuntza 53<br />

4 .2 .2 . Politikarietatik kazetetara 55<br />

4 .3 . Gazteleran planteatzen diren arazoak 57<br />

4 .3 .1 . Estilo informatiboaren bitxitasuna 57<br />

4 .3 .2 . Eufemismoa 59<br />

4 .3 .3 . Nominalizazioa 60<br />

4 .3 .4 . Baliabide objetibatzaileak 60<br />

4 .4 Itzulpenarenak . . . 62<br />

4 .5 Kazetari hizkeraren norabideari buruz 64<br />

4 .5 .1 . Hirugarren bidearen tesia 64<br />

4 .5 .2 . Hiru komunikazioak 64<br />

4 .5 .3 . Norabide aldaketa 65<br />

4 .5 .4 . Kazetari hizkeraren ibilbidea 66<br />

III . Euskarazko <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> egindako<br />

gain<strong>begiratu</strong>a<br />

5.Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkeraren ingurune soziolinguistikoa<br />

5 .1 . Alfabetatze maila 70<br />

5 .1 .1 . Alfabetatzearen kuantifikazioa 70<br />

5 .1 .2 . Kontzeptu labainkorra 71<br />

5 .1 .3 . Alfabetatzearen kalitatea 72<br />

5 .1 .4 . Euskararen gaitasun-agirien pista 73<br />

5 .1 .5 . Irakurle gaituen kopuruaren estimazio zaila 75<br />

5 .2 . Hizkuntza egokitzearen inguruko eztabaida 76<br />

5 .2 .1 . Lizarralderen ikuspegia 77<br />

5 .2 .2 . Hiztunen egoerari egokitzea 78<br />

5 .3 . Euskalkien dispertsioa 78<br />

5 .3 .1 . Aniztasun handia 78<br />

5 .3 .2 . Ulermenerako eta hizkera eraikitzeko faktore 80<br />

5 .4 . Hizkuntzaren mailak 82<br />

5 .5 . Egokitzearen inguruko galderak 86<br />

6 .Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkeraren ingurune linguistikoa<br />

6 .1 . Zalantza eremuak 88<br />

6 .1 .1 . Zalantzak sortzen du kezka 88<br />

43<br />

44<br />

45<br />

47<br />

47


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong><strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 258<br />

6 .1 .2 . Zalantza-eremu zabalak 89<br />

6 .1 .3 . <strong>Bi</strong>tartekoen argudioa 90<br />

6 .1 .4 . Prosaren heldutasunaz 90<br />

6 .2 . Erdarek lexikoan duten eragina 92<br />

6 .2 .1 . Hizkuntza arrotzen eraginaz 92<br />

6 .2 .2 . Sentsibilitate ezberdinak 93<br />

6 .2 .3 . Lexikoaren arazoa 94<br />

6 .2 .4 . Sarasolaren oharra 95<br />

6 .3 . Terminoen tokia 96<br />

6 .3 .1 . Terminoak eta <strong>kazetari</strong>tza 97<br />

6 .3 .2 . Terminoen gizarteratze maila 98<br />

6 .4 . Estandarrerako deia 98<br />

6 .4 .1 . Hizkuntza batzeko prozesuak 99<br />

6 .4.2 . Batua eta hizkera estandartuak 100<br />

6 .5 . Fonetika eta azentua, adibide 101<br />

6 .5 .1 . Noraezetik gomendioetara 102<br />

6 .5 .2 . Erabakien zain 103<br />

6 .5 .3 . Kazetariak, tartean 104<br />

6 .6 . Kataluniarren adibidea 104<br />

6 .6 .1 . Camps i Giralt-en ponentzia 105<br />

7 .Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzaren barne-ingurunea<br />

7 .1 . Euskarazko hedabideen tokia 108<br />

7 .1 .1 . Aurretiko batzuk 108<br />

7 .1 .2 . Hegoaldeko bilakaera 111<br />

7 .1 .3 . Egungo bolumena 114<br />

7 .2 . Itzulpenaren bolumena 120<br />

7 .2 .1 . Bolumena eta kalitatea 121<br />

7 .2 .2 . Bolumenarena ñabartuz : Euskaldunon Egunkariaren ikerketa<br />

7 .3 . Kazetaria<br />

7 .3 .1 . Kazetaria, giltzarri<br />

7 .3 .2 . Kritikak eta kexuak<br />

7 .3 .3 . Lan-baldintzen eragina?<br />

7 .3 .4 . Beste aje batzuk<br />

7 .3 .5 . Bereizkuntza-sindromea<br />

7 .4. Hizkuntz kalitatearen politika hedabideetan<br />

7 .4 .1 Hedabideen politika eta zeregin indibiduala<br />

7 .5 . <strong>Kazetaritza</strong>ren beste inguruaz<br />

7 .5 .1 Unibertsitatearen egokitze falta<br />

8 . Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkeraren orekak<br />

8 .1 . Ingurunetik abiatuta<br />

8 .2 . Arau kultu amankomuna eta bitartekaritza<br />

8 .3 . Integraziorako gaitasuna<br />

8 .3 .1 . Zailtasun erantsiak<br />

8 .4 . Lexiko aukerak<br />

8 .4 .1 . Erlatibotasun geografikoa<br />

8 .4 .2 . Gomendio argigarri batzuk<br />

8 .5 . Titulargintza : azterketa baten aipamena<br />

122<br />

123<br />

123<br />

124<br />

126<br />

127<br />

128<br />

130<br />

131<br />

133<br />

133<br />

138<br />

139<br />

141<br />

142<br />

142<br />

144<br />

145<br />

147


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 259<br />

8 .6 . Ezaugarri idealak kokatuz<br />

8 .6 .1 . Txukuntasuna<br />

8 .6 .2 . Argitasuna<br />

8 .6 .3 . Argitasunerako irizpide orokorrak<br />

8 .6 .4 . Hizkera arrunta eta ahozkotasuna<br />

8 .7 . Ahozkotasunera jotzeko deia<br />

8 .7 .1 . Pello Esnalen gogoeta : ahozkotasuna gidari<br />

8 .7 .2 . Ahozkotasuna, beharretik galderetara<br />

8 .8 . Lantzetik dator espresibotasuna<br />

8 .8 .1 . Baliabide lagungarriak<br />

8 .8 .2 . Jariokeriaren kontrako aholkuak<br />

8 .9 . Arazoetan barrena<br />

8 .9 .1 . Hizkuntza bereziaren arazoa<br />

8 .9 .2 . Itzulpena da iturria<br />

8 .9 .3 . Itzulpenaren galbahe aukera<br />

8 .9 .4 . Itzulpen prozedurak<br />

8 .9 .5 . Itzulpena, kezka iturri<br />

8 .9 .6 .Jaso eta berregin<br />

8 .9 .7 . Luzerarenak<br />

8 .9 .8 . Arazoak ere itzultzen dira?<br />

8 .9 .9 . Pasiboa<br />

8 .9 .10 . Nominalizazio berria<br />

8 .10 . Komunikazioa eta eraikuntza<br />

8.10 .1 . Didaktismoa tentsioan<br />

8 .11 . Laburbidea, bidezidor propioa<br />

8 .12 Herrietako hedabideen hizkeraz<br />

8 .12 .1 . Perretxiko urteak<br />

148<br />

148<br />

149<br />

151<br />

152<br />

152<br />

153<br />

155<br />

155<br />

158<br />

160<br />

163<br />

163<br />

163<br />

164<br />

166<br />

169<br />

170<br />

171<br />

173<br />

174<br />

175<br />

177<br />

178<br />

180<br />

181<br />

182<br />

8 .12 .2 . Hizkerarako eskena berria : ahozkora hurbiltzeko aukera 182<br />

8 .12 .3 . Esperientzia bat : 'Aretxabaletarako Idazkera Liburutxoa' 183<br />

9 . Hizkuntza egokirako bidelagunak : estilo-liburuak eta zerbait<br />

gehiago<br />

9 .1 . Estilo liburuak 186<br />

9 .1 .1 . Estilo-liburuen hizkuntz helburuak 186<br />

9 .1 .2 . Egitura ezberdinak 187<br />

9 .2 . Euskara eta estilo-liburuak 188<br />

9 .2 .1 . Lehortetik lehen esperientzietara 189<br />

9 .3 . Euskaldunon Egunkariaren 'Estilo Liburua' 190<br />

9 .3 .1 . Filosofia 190<br />

9 .3 .2 . Edukia 191<br />

9 .3 .3 . <strong>Bi</strong>lduma eta zerbait gehiago 192<br />

9 .4 . 'Idazkera-liburua' 193<br />

9 .4 .1 . Filosofia 193<br />

9 .4 .2 . Edukia 193<br />

9 .4 .3 . Norabide batean egindako ahalegina 194<br />

9 .5 . 'Euskarazko albistegietarako esku-liburua' 195<br />

9 .5 .1 . Edukia 196<br />

9 .5 .2 . Orientabide soila 197<br />

9 .6 . Inguruko argitalpenak 197<br />

9 .6 .1 . 'Idazkera argiaren bidetik' 198


<strong>Bi</strong> beiratu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 260<br />

9 .6 .2 . 'Hizkuntza zuzen erabiltzeko arau eta proposamen-bilduma'<br />

200<br />

9 .7 . Hutsuneak 201<br />

9 .7 .1 . Gida-liburuetatik urrunago 202<br />

9 .7 .2 . EFE agentziaren Departamentua 202<br />

9 .7 .3 Corporació Catalana de Ràdio y Televisió 203<br />

9 .7 .4 Euskarazko hedabideen atzerapena 206<br />

10 . Euskarazko <strong>kazetari</strong> hizkeraren inguruko adituen iritziak<br />

10 .1 . Galdetegiaren helburua 209<br />

10 .2 . Hautatutako adituen lagina 209<br />

10 .3 Galdetegia 210<br />

. Galdetegi orokorra 210<br />

. Gai bereziak 211<br />

10 .4 . Emaitzak 213<br />

Galdera orokorrak, banaka 213<br />

Batzuei egindako galdera bereziak 225<br />

IV . Euskal <strong>kazetari</strong>tza historikoko lau kazetetan<br />

hitz eta esamoldeen hustuketa kualitatiboa<br />

1 . Hustuketarako planteamentua<br />

1 .1 . Tradizioan arakatuz 231<br />

1 .2 . <strong>Kazetaritza</strong>ko hitz eta esamoldeak 231<br />

1 .3 . Euskarazko <strong>kazetari</strong>tzaren tradizioaz 232<br />

1 .4 . Hizkera-moduak tradizioan 234<br />

1 .5 . Gure aukera : lau agerkari 235<br />

2 . Metodologia<br />

2 .1 . Aztertu ditugun argitalpenak 237<br />

2 .2 . Iturriak 240<br />

2 .3 . Lagina 241<br />

2 .4 . Aztertutako atalak 241<br />

2 .5 . Analisi unitatea 242<br />

2 .6 . Azterketa pilotua kategoriak eta lan prozedurak finkatzeko . . . 242<br />

2 .7 . Finkatutako kategoria sistema 244<br />

2 .8 . Kodifikazio fitxa 246<br />

3 . Hustuketaren emaitzak (bigarren liburukian)<br />

3 .1 . Fitxak kategoriaka eta alfabetikoki ordenaturik<br />

3 .2 . <strong>Bi</strong>ldutakoen zerrenda alfabetikoa<br />

3 .3 . Gai berezietako terminologia eta esamoldeak<br />

3 .3 .1 . Kirola<br />

3 .3 .2 . Gerra<br />

3 .3 .3 . Politika instituzionala<br />

3 .3 .2 . Gertakarien atalekoak<br />

V. Ondorioak<br />

VI . <strong>Bi</strong>bliografia<br />

250<br />

254


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

Hustuketaren emaitzak<br />

(BIGARREN LIBURUKIA)<br />

3 . Hustuketaren emaitzak


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

Hustuketaren emaitzak<br />

3 . Hustuketaren emaitzak<br />

3 .1 . Fitxak kategoriaka, alfabetikoki ordenaturik<br />

3 .2 . <strong>Bi</strong>ldutakoen zerrenda alfabetikoa<br />

3 .3 . Gai berezi batzuetako terminologia eta esamoldeak<br />

3 .3 .1 . Kirola<br />

3 .3 .2 . Gerra<br />

3 .3 .3 . Politika instituzionala<br />

3 .3 .4 . Gizarte gaiak<br />

3 .3 .5 . Gertakarien sailekoak


<strong>Bi</strong> beairatu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 3<br />

Hustuketaren emaitzak<br />

3 .1 . Fitxak kategoriaka, alfabetikoki ordenaturik<br />

Fitxen multzoa bere osotasunean eta fitxak beren osotasunean<br />

azalduko ditugu atal honetan .<br />

- Kazetari ikuspuntutiko erabilgarritasunari soilik begira egin dugu<br />

kategoria-sailkapena . Eta horixe da atal honetan erakusgai jarriko<br />

duguna : gure sailkapenaren arabera motaka antolatutako<br />

fitxategia .<br />

- Sail bakoitzaren barruan, sarreraren arabera alfabetikoki<br />

ordenatu ditugu fitxok . Sarrera bera dutenetan, bigarren mailako<br />

irizpidea zera izan da : denboraren araberakoa, zaharrago eta<br />

lehenago ordenean .<br />

- Sei alorretan aurkezten dugu fitxa, lehen liburukian 2 .8 atalean<br />

kodifikazio-fitxak dituen alor berak .<br />

1 . Sarrera : alor honetan, jasotako esamolde edo hitza ematen da<br />

euskara batuan . Batzuetan, sarrera bera behin baino gehiagotan<br />

ager daiteke, jasotako aldaera ezberdina delako, oso garai<br />

ezberdinean erabilita dagoelako edo agerkari ezberdinean<br />

agertzen delako . Irizpide hauek erabili ditugu hitz edo esamolde<br />

berarekin fitxa bat baino gehiago egitean :<br />

. Agerkari ezberdinean agertzea, bakoitzak garai edota<br />

esparru desberdina hartzen duenez .<br />

. Agerkari berean ere oso garai ezberdinetan erabili izana<br />

erakusten duenean (adibidez, Eskualduna 1900 eta<br />

Eskualduna 1932) .<br />

. Erabilera edo ñabardura ezberdin esanguratsua erakusten<br />

duenean .<br />

. Jasotako aldaera ezberdina denean .<br />

2 . Jasotakoa : jasotako esamolde edo hitza, agertu den aldaeran .<br />

Agerkarian dakarren aldaera ortografiko-fonetikoa ez dugu<br />

lehen sarrera moduan jarri, erabilgarritasunari begira . Horrela<br />

gaur egun modu bateratuan idazten diren hitzen aldaera<br />

ezberdinak alfabetikoki elkarren ondoan datoz (xede -> chede,<br />

xede ->xede) .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 4<br />

Hustuketaren emaitzak<br />

3 . Testuingurua : esamolde edo hitzaren zentzua eta ezaugarriak<br />

ulertzeko beharrezkoa iruditu zaigun gutxieneko testuinguru<br />

laburra (esaldi bat, gehienetan) .<br />

4 . Aldizkaria : argitalpenaren izena .<br />

5 . Data : argitalpenaren alearen data .<br />

6 . Mota : dagokion kategoriaren ezaugarri zenbakia .<br />

- Gogora dezagun gure sailkapenean, gramatika-saikapen zehatza<br />

egiteko usterik gabe, <strong>kazetari</strong>-ikuspegitik guretzat argien eta<br />

erabilgarrien diren multzoak egin ditugula, ahalik eta kontraesan<br />

eta nahaspila gutxien sortuz . Hamairu taldeotan banatuko dugu,<br />

beraz, ondorengo fitxa-multzoa :<br />

1-0 Enuntziatzaileak<br />

Esaldiaren edo testuaren enuntziatua kokatzen dute . Normalean<br />

independienteak dira eta kenduta ere esaldiak zentzua du .<br />

Kazetariaren ikuspegitik esaldia kokatzen dute, <strong>kazetari</strong>aren<br />

iritziarekiko, testuinguruarekiko edo aurrez esandakoarekiko<br />

erlazioan . Antolatzaileak dira, beraz : esaldia, paragrafoa, aipua<br />

edo testua antolatzen dute <strong>kazetari</strong>aren ikuspegitik . Tartean<br />

juntagailuak ere badira, funtzio antolatzaile-enuntziatzaile hau<br />

nabarmenen betetzen dutenak .<br />

1-1 Izenezkoak<br />

Izen sintagma osatzen duten esamoldeak sartu ditugu sail<br />

honetan (askotan I+adj .,I+zenb . edo Izlg .+I) . Ezezko forma hartzen<br />

dutenak ere bertan sartu ditugu, aditza bazter utzirik ("munta<br />

handirik ez") .<br />

1-2 Aditzezkoak<br />

Aditza dute ardatz adizlagun edo izen sintagmaren bati loturik .<br />

Jokatu barik jarri ditugu . Inoiz, laguntzailearen erabileran<br />

garrantzia dagoenean jokatuta ipini ditugu .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 5<br />

Hustuketaren emaitzak<br />

1-3 Izenlagunak<br />

Izenlagun funtzioa betetzen duten hitz eta esamoldeak . Erlazio<br />

atzizkia erabiltzen dute izenarekin erlazionatzeko (irizpide<br />

horren arabera bereiztu ditugu, jakina, adjetiboetatik) eta<br />

normalean izenaren aurretik agertzen dira . Zenbatzaileak ere<br />

bertan sartu ditugu .<br />

1-4 Denborazkoak<br />

Denborazko adizlagunak . Esaldiaren denbora kokatzen dute .<br />

Ugari direlako eta <strong>kazetari</strong>tzan leku garrantzizkoa betetzen<br />

dutelako osatu dugu berekin kategoria bat, beste adizlagunetatik<br />

aparte .<br />

1-5 Adizlagunak<br />

Zakurik anitzena da . Adizlagun funtzioa betetzen dutenak sartu<br />

ditugu, denborazkoak ezik . K . Izagirreren Euskal Lokuzioen<br />

sailkapenaren antzera sailka litezke (nolatasunezkoak,<br />

zenbatasunezkoak, nontasunezkoak, partizipalak, galderazkoak,<br />

baiezkoak, ezezkoak, galderen korrelatiboak), baina guk multzo<br />

bakarra egin dugu .<br />

1-6 Menpekoak<br />

Esaldi baten barruan menpeko esaldi bat sortzen duten morfema<br />

gramatikalak eta moldeak dira hemen sailkatu ditugunak .<br />

Subordinazio hauek, adibidez, Gramatika <strong>Bi</strong>deetan liburuko<br />

irizpideen arabera sailka litezke (denborazkoa, moduzkoa,<br />

kausazkoa, xedezkoa, erlatiboa, baldintza, kontzesiboa,<br />

kontsekutiboa, konparaziozkoa) ; hauek ere multzoan utzi ditugu .<br />

Koordinaziorako lokailuak juntagailuen kategorian sailkatu<br />

ditugu .


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong> 6<br />

Hustuketaren emaitzak<br />

1-7 Juntagailuak<br />

Esaldien arteko lotura osatzen duten hitzak . Baliteke esamolde<br />

lexikalizatu bat edo beste ere egotea . Lotura hau koordinazio<br />

motakoa izan ohi da, bai esaldi koordinatu baten barruan edo bai<br />

aurreko esaldi edo paragrafoarekin . Gogora dezagun, hala ere,<br />

bereziki testuaren <strong>kazetari</strong>-ikuspegia kokatzen dutenak 1-0<br />

atalean sartu ditugula .<br />

2-1 Kontagaiarenak<br />

<strong>Kazetaritza</strong>n erabiltzen diren gai nagusien terminologiei<br />

dagozkien sustantiboak . Hauen barruan kirolari dagozkionak,<br />

politika instituzionalekoak, gerraren ingurukoak, 'gertakari'<br />

ataletakoak . . . bereiztuko ditugu aurrerago .<br />

2-2 Kazetariarenak<br />

Inolako gai bereziren terminologia propioa izan gabe, edo hori<br />

bakarrik izan gabe, gai guztietarako <strong>kazetari</strong>ak bere jardunean<br />

erabiltzen dituen sustantiboak . Nolabait errealitatearen <strong>kazetari</strong><br />

ikuspegiari dagozkionak eta, askotan, <strong>kazetari</strong>tzan zentzu edo<br />

ñabardura berezia hartzen dutenak .<br />

2-3 Aditzak<br />

Hitz bakarreko aditzak . <strong>Kazetaritza</strong>n deskribatzen diren<br />

egintzetan agertzen direnak . Sustantiboetan egindako bereizketa<br />

egin ez badugu ere, batzuk gehiago dira <strong>kazetari</strong>arenak eta beste<br />

batzuk gehiago kontagaiarenak .<br />

'1-2-3' kodearekin bereizita jarri ditugu ohikoak diren eta<br />

lexikalizazio bidean aurrerago edo atzeraxeago dauden bi<br />

hitzeko aditzak .<br />

2-4 Adberbioak<br />

2-5 Kazetakoak<br />

<strong>Kazetaritza</strong>ko zeregin eta elementuen terminologiako hitzak .<br />

2-6 Adjetiboak


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

Hustuketaren emaitzak<br />

1-0 Enuntziatzaileak


Enuntziatzaileak<br />

sarrera A-(e)lakoen gaude sarrera alpu genuen<br />

jasotakoa diralakoan gaude jasotakoa aipu ginuen<br />

testuingurua dantza_ .pataxJ. .otea ..zalepena . . AJ .la .bazkad testuingurua Azy nakian.aúw.yinuan .depulalu .Aai .apatu .hnti<br />

aua. .d ~k izendatu. dute. .Dal nez. Datu --d~i-eratzalien<br />

. .ac ziak ..zsrballaan .aldalu .-dua . .-- - ° -------ordea<br />

. ta.pamz~a .yotapn .aldalukn .Glralalwan -°-°---- °---°---<br />

Daude<br />

°°---° . . . . . .. . .. . . . . . . . . .---°- --------°---<br />

•° °--•° -°- ----°---<br />

. . . . ...... .. ...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eskualduna<br />

data 1926-5-2 data 1926-2-26<br />

mota 1-0 1 mota 1-0 6<br />

sarrera A-t(z)ea izan liteke<br />

jasotakoa egitea izan leI<br />

testuingurua Jdnnlrsaux . : .F.yptOeL . . .ltunhanaa .betzncdsak. .epai<br />

testuingurua iltrL:9olesaraudia<br />

.otutan .arlo .dau . .tlwihan.areln.lzanbatzea<br />

•<br />

biar. .agilaalzaa .ieL<br />

Aipu-iza[i .d& .ere .lik n .billzeaz--heiaa .baJ atzeaz<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . .. . .. . .. . . . . .. . . . . .. .<br />

daskaLgu . .ikanuaz, . .auhen .hiLhacciez ..elabac_<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . .. . .. . .. . .. . .. . .. . .. . .. . _<br />

aldizkaria Eguna aldlzkarla Herria<br />

data 1937-5-8 data 1981-1-29<br />

--- •- °--° °° °-°-° . . . . . . ----<br />

mota 1-0 2 mota 1-0 7<br />

sarrera agian<br />

sarrera alta<br />

jasotakoa agian jasotakoa altha<br />

testuingurua Agian,-Dauzak.hala .hala.luanaadi[a .helduxuraa testuingurua 13alpkan-alsalak.apio.ahaLbat . agin . du .Yserakn .L r<br />

bnzkslatacadlarl_ • handiaz .hunak•1ia oa biz. .han .atchiki-dupa_<br />

AJIha .Gtumpariakn-alda .harian-ace.-az .dago. .gekUrils_<br />

F-yen .boraaabonz .aldiz .oJdanu .zauku .hanuak<br />

Dina zkaa.auoila .banu .hociz .khandu .nabiz_ .<br />

• °°<br />

. . . . . . ..... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . .<br />

• • . • .<br />

aldizkaria Eskualduna aldlzkarla Eskualduna<br />

data 1932-1-1 data 1914-X<br />

mota 1-0 3 mota 1-0 8<br />

sarrera agian sarrera alta<br />

jasotakoa agian jasotakoa alta<br />

. . . . . .<br />

. .<br />

testuingurua Agian-Ecanlseseksamurtu .Dabe• •onharluko•.dilrJna . .., testuingurua Jazadzeko. .ox , .alda..apedu .dw- .-eda .batuizaL<br />

baüezRadako. .aalvillzá. .hn[lek • Jxllik . .eDan<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .. . ... . . . . .. . . . .. . .. . . .. .. . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . ....... ... ... ... . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . .<br />

Alta . .Francoliarrak_ . pantako . Ampapanda . aDba-°----<br />

2"n . .Abadi .EDurlatea .ata .baia .ioaitian .kwuta<br />

.<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... ... ... . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . .<br />

. . . •<br />

sarrera aIpU Izen da<br />

jasotakoa aipu izan da<br />

. . . . . . . . . . . . .. . . . ....... . .. . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .<br />

--------------<br />

. . . .<br />

. . • •<br />

aldlzkarla Herria aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1 data 1967-4-6<br />

mota 1-0 4 mota 1-0 9<br />

sarrera agidanez sarrera alta bada<br />

.<br />

jasotakoa agidanez jasotakoa alta bada<br />

testuingurua .9pidanaz .akatsntzJnlk . .ginan . .E. Lz .Nagusika<br />

faaztadiacan .-jaJaWial .b w~z . .Jla .bata.Y.ardJ. .antan.:.. .<br />

aut rakn-Jgandaan . .izaa .azlk: . ∎uakr rezkar k..apin---...<br />

testuingurua Euskal .Hardko. .hutdin-bidaeantzat d<br />

. •hastekn- babaz . . .<br />

litezke . .lehen-baiaahaa .3.6A0. .miUun .uezata_ .Alla ... .<br />

bada. basta . x aho : bidarik . era . . gauzan haxean-- -aztulanauart<br />

.lermon .elaDtaycrk .aaana.Jxño<br />

Datuaagn . arituak .Amen. .dJrn . . tanaka. baten . agian<br />

didanaz_<br />

azanzakn<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . .. . . . ........... .... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . •<br />

aldlzkarla Argia aldizkaria Herria<br />

data 1928-2-24 data 1981-1-29<br />

mota 1-0 5 mota 1-0 10<br />

9


Enuntziatzaileak 1 0<br />

sarrera altabade sarrera aurrez Iragarria zegoenez<br />

jasotakoa altabada jasotakoa aurez iragaria zegonez<br />

.<br />

testuingurua ikusiz U .gerla .alnlznaka .uchata .galpac[ler. .1olua .dala.<br />

ministtoad .Iflttaia . .àaL .igarri . .dflka .hate. .kar.guaci... .<br />

testuingurua Igan» .den.¡pandaaa izan.zaaaLraz,irapariazepoanvz<br />

15anp an'dat.Anu[a .Jaunuen . nmanazkn .ta a<br />

uko . .egitea .duala<br />

Allabada. .eginen . z uen .unlna . bidal . Lloi:doia<br />

hagoiaa.sai .zazPi .unba .dŔU_ .turu .ana_.o agaui<br />

----- . ----------------------------. .- . . ._ . . .<br />

gaitza. .kalipu .haadlana<br />

. .. . ............ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... ...... ...... .. . . . . .<br />

----------------------------°°--------<br />

. . .. . . ... . ..... . ... .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . ... ... . . .. . .. . . . . . .<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1912-X<br />

mota<br />

sarrera<br />

1-0<br />

antze<br />

jasotakoa antza jasotakoa azken berrietan<br />

. .<br />

.<br />

. .<br />

testuingurua Jaia .la .be_ .az .batelen .azbastako.nntzJriku .galdu.da<br />

antza<br />

. . .°<br />

°<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

testuingurua Enarrwuspe .antsanekoa.lzputwal .sreman .dute~~<br />

npa1azionv. .handi.bat . jasa n .du. . .Az Ken . bactietaa<br />

palliki .aman__dira .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .... . .. . .. . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. .. .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .. . .. . .. . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .. .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. ... ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

--------------- ---------------------------------------------- -------------<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-4-28 data 1968-2-22<br />

mota 1-0 1 2 mota 1-0 1 7<br />

sarrera antza dagoenez sarrera azken konduen arabera<br />

jasotakoa antza dagonez jasotakoa azken konduen arabera<br />

.<br />

.<br />

. .<br />

. . . .<br />

testuingurua $anlw .arBLadi[ezi .dfluanGZ, .ylsiluka.ala .askoYakn . testuingurua rwatemalan . .ahal .bazalaari.dira.ihardaki .beharcaz . .<br />

askaúdaah . anuka. .dUua .acAZkvrn . .taalvDU .nrl . .-- ° - . .<br />

bflcatsko . .asmo. .arapilaak .awak .aty .neku .lzango<br />

jean . .den . .vpuaaka .lucikata.üiguriacaa .aadac k<br />

Jlikan .kondoan .arabera ._hemarelzi.mila .lagun .hil<br />

dica _ .amia,dagonaz<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. .... .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..<br />

dira<br />

.<br />

. . . . . . . . . . . . .<br />

. .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . .. ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-5-1 data 1976-2-19<br />

mota 1-0 1 3 mota 1-0 1 8<br />

sarrera apartekorik gertatzen •z bade<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ----<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. ... .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. ...<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. ...<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1929-7-6<br />

1 1 mota 1-0 1 6<br />

sarrera azken berrietan<br />

sarrera<br />

azkenik<br />

jasotakoa apartekorik gertatzen ez ba-da jasotakoa azkenik<br />

testuingurua Adiatan . .aparteknrih .pactalzvn . .ez-be-.da . .EEuasnlini- testuingurua ,gzkanüi .Auskara .ona . .padua.... rabillzaa . .haitan<br />

Jra il . azkenetan . Alamanlaraatuka . da nahi . .ganduka .izan .dazan :ktefriak<br />

j haU . JJrQUlu .-°<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-4-29 data 1975-7-3<br />

.gehiago Q<br />

. . .zib.tolaria .Afs .bali .atrikiz . .(auskaia .batu<br />

arlean)<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . ...... . . . . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . .<br />

°<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. ... . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. ... .<br />

mota 1-0 1 4 mota 1-0 ? 1 9<br />

sarrera aspaldiko aipua de sarrera be A beraz<br />

jasotakoa aspaldiko aipua da jasotakoa badire beraz<br />

testuingurua bida-bat-aginaa .ala .da .Lecwnaka .kaskoiat .halI testuingurua<br />

lilakana3 .Aspaldikn. aipua .da. .flta AzkAn .asta .Ituan .. Jderragni .bal jaun, . h amauzp. . .daputatu .z ran<br />

ba¢Iz .bedatu- da _solau .bnlaka .zvrbadan .abiadura__ Eadite. .beraz .hcQatta . .birur.kalpaz .zenaiur . .banuak___<br />

balitakala izan . .direnak<br />

.. ... . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... ...<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . ..<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1978-2-9 data 1936-1-17<br />

mota 1-0 1 5 mota 1-0 20


Enuntziatzaileak<br />

sarrera Bade . . . sarrera bazen Irik<br />

jasotakoa Bada tirabira asko jasotakoa ba'zan zaratarik<br />

testuingurua Ez .dira .EMAN :akn .solasak .berahala .hasiko testuingurua ZDJa>r]77AALDEML<br />

. . . . . . . . . .. . .. . .. . .. . .. . . . . .. . ... . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

J3ad a . tira-bira . asko °- Ei-pa tdstaA .aldat k . . Du rol k-ba nn . .-._- . . . .-- . .<br />

.<br />

----°----°<br />

. . . . . . . . . .. . ... ..... . .. . .. . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .-- •- -<br />

aldizkaria Herria aldlzkarla Eguna<br />

data 1961-4-6 data 1937-5-5<br />

mota 1-0 21 mota 1-0 26<br />

sarrera bade ere besterik sarrera beharrik<br />

jasotakoa bada ere bertzerik jasotakoa beharrik<br />

. .<br />

testuingurua ikusteko . .Lbiziaci-.paialL .badaWarteniz .hacma .adn<br />

xlupa.~at~n . untsa .Jblttzan_ .au .aJE. . kustako. .lbiz ak .<br />

a zaputzen.-dituan-ala .aL .Bada-aca .herizerik<br />

testuingurua Nnd .maiz .antzutan .da. .ata_badúahaioiz .sinhestan . . .<br />

Az .dinanak . .ustaz. .pta .baiako-srranak . .luduan<br />

s isaian-gezur-balzu .de n_.Baharrik .ezin-ukhatuzko- .<br />

prestatzen .ad .dute .lapa:Datan . .Snlasa .da<br />

Laga .z~nba t .nnlzaW ..noizerat .aDartzsn .baiWs<br />

satekilako. .lbiza . .danai n .ala .arrunt .dabokatua<br />

Jiuna .tcoga . harri bat .apan .hauian .agadua<br />

Jitakela_<br />

.... .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... ... .. . . . . . . . . . . . .. .. . . . . . .<br />

-------------------------- -<br />

aldizkaria Herria aldlzkarla Eskualduna<br />

data 1973-2-8 data 1909-X<br />

mota 1-0 22 mota 1-0 27<br />

sarrera badira diotenak sarrera beharrik<br />

jasotakoa badira diotenak jasotakoa beharrik<br />

testuingurua a1PLA_delakoaren .Dudukalzaka .az .du .amarikana testuingurua Ze[uVcn .Argia: .izena .duen .kazata . aipal .bat z ia. . . .<br />

daputatuan. Daák . JanQuNZUJtt .ardielsi .abal . izan<br />

JisuiarL .twsL .aaiz .ttaran .itakucuan_.nahù. artikulu<br />

1S ssinpec .jaunak<br />

b atzu .larruabozain .za lak-diraa . .Beharcik-badira<br />

barak .asti.popa .pta .Jatdaria .acakutsi .daputatuen . . . .<br />

aise . .lrakuazaa .dkonak .aca. .parti)culazki . .Basard . . . . .<br />

kanbettltzehn<br />

ata_ .Amailftorsnak<br />

aldlzkarla Herria<br />

data 1979-1-18<br />

mota<br />

. . . . . . . . . . . . .. .. .... . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

aldlzkarla Herria aldizkaria Herria<br />

data 1976-2-19 data 1973-2-8<br />

mota 1-0 23 mota 1-0 28<br />

sarrera badirudi sarrera beldur izateko de oraino<br />

jasotakoa badirudi jasotakoa beldur izaiteko da oraino<br />

testuingurua badirudi .aaualdycari .agtapiya.aldatu.zayala testuingurua haw a. .ehun.hL .Irartporat .atheratu .dituzta<br />

.... . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . ......... . ...... . . . .. . . . . ... ... ... . . Baldur..ùanakA . .da<br />

.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .... . .. . . . ..... . . . . . . . . ... . .... ...<br />

Jur:pean-goidaak_ -°----<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ....... .. .. . . . . . . . . . . . .. . .. ... . . . . . . . . . . ..<br />

aldizkaria Argia aldlzkarla Eskualduna<br />

data 1935-4-2 data 1934-1-26<br />

1-0<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .. ..... . .. . . . . . . . . . . . . . . .<br />

mota 1-0 24 mota 1-0 29<br />

sarrera batzuen arabera sarrera berria kurritu de<br />

jasotakoa batzuen arabera jasotakoa berria kurritu da<br />

testuingurua PjAzioak .ahunarAnual .zazpi . ata .acdiz .Dncaiu testuingurua Botoon.egun .hoan .berria .kurrilu. .daEnt .Fni .)aunak . . . .<br />

dituzte .._Eta .batzuan . arab~ra . . hasi a .hainhes tez aman .dueJa_bace . .herri . .Jakin . arazi . hall. i(anpuxeka . ._<br />

bauù.kariotuko . .baidu. .den .lrda .hattan . . . . . .- Dabarnuaran .buru .zapala -<br />

--•- •-<br />

... ....... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . .. . ... ... .<br />

.... . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. ... . .. . . . . . . . . . . . . . .. .. . .. . . . . . . . . .. . . .<br />

aldlzkarla Herria<br />

data 1979-1-18<br />

25 mota 1-0 30<br />

. .--- . .<br />

1 1


Enuntziatzaileak 1 2<br />

sarrera berrio kurritu da sarrera bistan de<br />

jasotakoa berria kurritu da jasotakoa biztan da<br />

.<br />

.<br />

.<br />

testuingurua Herri .kurritu .da .l'.hilipiaeian .praso . .alixatu . .ziluzfa[a testuingurua Jaun .PrateLnhlak .ipacci .dauiy .letra.baL <strong>Bi</strong>alau .<br />

âfmadaten .Jatwn .atmz)ndaria .ata .haraa .td .Japun . .baj. da..arükuJua .natbailaIL .franila . .bipiUçLlrantura1<br />

sla .barta .-hogai .bat . militai. .kargudun i1zuJL .data--ata-hainiiz . .gaitzJlu-zaio] a- . .--.- .° . . .---<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . .. . ... ... . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. ........... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... ... . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . .. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . .. . .. . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

aldlzkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1985-1-31 data 1964-4-9<br />

mota 1-0 31 mota 1-0 36<br />

sarrera besteek beste sarrera bistan de<br />

jasotakoa besteak beste jasotakoa bixtan da<br />

.a<br />

. .<br />

testuingurua Hesteak .beste. . .aipaW . .djta .zer.-agi n . baha c. Jaitekan testuingurua )herrian-basan .aia . bútaa.daAmâtika no. .tcanpari . . ..<br />

F_skualzaiadJatao . .SQ:Qarren . .udoin42i .kairatacal_ .. . Jakat .zakntala . AusteaNàan-sri .gapa . .ona . .ala .hoii..<br />

-------- era . konci& -dahaldu-rütan.JDazkat-dwlrz<br />

.<br />

.<br />

. . .. . .. . .. . . .. . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .<br />

° °--°----° . . . . .<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1967-4-6 data 1972-2-3<br />

mota 1-0 32 mota 1-0 37<br />

sarrera bide sarrera bistan den bezala<br />

jasotakoa bide jasotakoa bixtan den bezala<br />

.<br />

.<br />

testuingurua JSarputansar]tean .~pn.diazcai n .apntzak .ezArnen testuingurua Hizlan.denba zau .lehenikbehac .da .galdatzala .ada . .<br />

baitzazkole . .edar ..idu[ilu .. .bertze. . zanball .agin . Bapo. . eskainfzaAA..izan<br />

diozkate . .Ez .bida-du .horrek .hainiz-latsatzen.-ba .. ... .. ........... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .. . . . . . . . . . . . .---<br />

. . . . . .<br />

nmen .baitu. .aginlzazk.a .soka .boL<br />

--- -°----<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . .. . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

--° -------°---<br />

. .°--<br />

° °- .<br />

. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

--° -° . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . . °-<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1917-X data 1971-2-18<br />

mota 1-0 33 mota 1-0 38<br />

sarrera bide A sarrera bisten dena<br />

jasotakoa ibili bide da jasotakoa bichtan dena<br />

.<br />

. .<br />

testuingurua t ailisoz .hori .ilazki.JbiU.bda .daAlamanekn .eQna . . testuingurua Hichtan .dena. .az .da .uste .gabelarik .andoratu<br />

kan .Aa a tratuail .L..)-Jkusika .duau.zac .Qerthatuko J;uni .laj ----°-<br />

Aen<br />

:p ba<br />

----- - ----------------- --zanaltuLek<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .<br />

--<br />

. . .. . . . . . . . .. . .. . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1919- X data 1958-4-10<br />

mota 1-0 34 mota 1-0<br />

sarrera bide dire sarrera dakiguna de<br />

jasotakoa bide dire jasotakoa dakiguna da<br />

testuingurua Eta.a[ajjttuuWan .ditugun .asaJdura .hauk .az .omen testuingurua {epaiz .bat .arri.balek . .iola .Jl) ---------- . . . . . .<br />

Alfa .bastapea .b8l. .beizJk; .aZAK .i'.fafU.ilah0. .lânpllE L`aedakal. .OapaJBa[[l .nri .2aira . .WJela0. .Qanatu darl<br />

zazialiat .gutiak .alparrakjn . .ijitanoak-bida- .dúe zaelasunik.-azlapu . .dakipuoa .Aa .gar nzlik -zipot<br />

nehoiz .baina .azkaWapo .sazactzain .maialzaran arrak . jaçrailzam .AuaJa<br />

Jahenaan . .-°-- °--<br />

. ..<br />

°-°---° ° . . . . . . . . . . . . . .--<br />

. .. . ... .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

.-°----<br />

--------<br />

---<br />

---- -<br />

-°-- ---°--<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Argia<br />

data 1906-4-20 data 1935-4-2<br />

mota 1-0 35 mota 1-0<br />

39<br />

40


Enuntziatzaileak<br />

sarrera dakizuen bezala sarrera done den<br />

jasotakoa bakizuen bezala jasotakoa dena den<br />

testuingurua IIaldzuen.bezala . .auzi. .bortaakcausitzan .dva .wizain . .<br />

haaao..alarguna .alde. .haistos<br />

. . .. . .. . . . . . . . . . . . .<br />

testuingurua Rehadta .ditu .naski .lastec .hatal. .bddu .Angtetanakosadado.<br />

.QUZakl .Oaaa.Aan<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Anplelocratik . .hoDaila-hamar--mila . sadada-berri<br />

.. . . . . . .---° --°--- °-- --°--°-°<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1968-2-22 data 1901-2-15<br />

mota 1-0 41 mota 1-0 ?<br />

sarrera dakizuen bezale sarrera dena den<br />

jasotakoa dakizuen bezala jasotakoa dena den<br />

testuingurua J3aionakn .F.AGOHA .lenleyian.aleak .zabahabalit<br />

alziki .düllz]a .apun. Jaal . a soa . . nahi. z usna. sarlzaka . .. .<br />

hackg . .heriia n . jakilatat_ . Ka na .hatlarat . . ia opilak<br />

bareaauanpwak .harzlz .aipalu .ditsuta_ .Dakizuen<br />

testuingurua<br />

bnnbatakin<br />

Dena.den..nah i-lazka . bi-hari harien . p rióak 4abaldu . . .<br />

JiunWrey. Jgunak_<br />

bezala_ .lantap a .zauatzacai .daa .ata .IanpUek .d ota. .<br />

az- .dirata-horiacaluka----<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . .. . . . . .. . .. . .. . .. . .. . .. . .. . .. . .. . . . . . . . ... .. .<br />

. ------°--<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... .. . . . . . . . . . .<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1984-1-26 data 1967-4-6<br />

mota 1-0 42 mota 1-0 ? 47<br />

sarrera damurik sarrera denek eitor dute<br />

jasotakoa damurik jasotakoa denek aitor dute<br />

. testuingurua Dantza.iauzL . ço. .,atzo .era . .eman .dauzkipute_-eyun . testuingurua Dena .daJa . .dagak .ailar. .duin-bazlariak .dicala .paui. . . .<br />

hatan . .ahl zatnbat .poJlisi. .Damuds . Eskualdun<br />

dantzari .Quziak .az .dazkita .mutsikoak---- paitaka-dala . .argi.-benga . geh apa .m gtz . . . .°°<br />

.. . .. . .. . .. ...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . ........ . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1932-9-2 data 1973-2-8<br />

mota 1-0 43 mota 1-0 48<br />

sarrera dateke sarrera deritzelt<br />

jasotakoa dateke jasotakoa deritzait<br />

testuingurua unhan_ .Milhililan .dataka .ESkualtzalaen . .lúllzar¡a . testuingurua Euskal .Jkastdaz .zaazer. .epin . .leíkala.daritza .aci . . . .<br />

-----°---, nnalan . .hada .a<br />

. . .... ... ... ... . . . .. . ... ... .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . °°<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . .... . ... . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. ....... .<br />

. °---<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . ... . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

------- — --------------°°<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1958-4-10 data 1926-4-11<br />

mota 1-0 44 mota 1-0 49<br />

sarrera dena dela<br />

sarrera diotenez<br />

jasotakoa dena dela jasotakoa diotenez<br />

---------------<br />

.<br />

. . .<br />

.<br />

. .<br />

.<br />

testuingurua D,ona .dela . .denek .allgr. .duta .baztectak.ditala .porJ . . . .<br />

bat .Jabaldu . Hapa :Yletnamaan.. mia. acman .arde<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . ............ ...... .. .. . .. . .. . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . ........ .... ....... .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..... ... . .. . . . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . ... .... .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

testuingurua Aylapunsanta .aaubaz.0ika'ka .pallakuen.nndoka . .<br />

basaaasua Jzan .zan ..Diatenez . .mrba tak .etean .da . . . .<br />

---------°-°-° . . ... .° . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . ... .. .. . . .. . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . .. . .. . . . . .<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1973-2-8 data 1926-4-11<br />

mota 1-0 ? 45 mota 1-0 50<br />

46<br />

1 3


Enuntziatzaileak<br />

sarrera diotenez sarrera egia esan<br />

. .<br />

jasotakoa diotenez jasotakoa egia erran<br />

testuingurua Jlintaaaz . . :Conslittrzion: . .dalaka .l a¢e . .¢aia .zuritu<br />

arlia<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . .. . .. .<br />

testuingurua Nah¢ b .az .den .negua_hain .bonhitza.ari .Jrarga .bada . .<br />

gula .heuian .Eg a .arrari .Atha tzetrs .baldu.zauku .°haiza-bai<br />

. . .az .baita_bata(a .ezina_ .- . . . . . ._ .-__<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1931-8-30<br />

mota<br />

. . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . .. . .. . . . . ... . ..<br />

. . . . . . . . . . . .. . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . .. . .. . . . . ... . ..<br />

. . . . . . . . . .. . .. .. . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . .. . ... . . . . . . . ..<br />

1-0<br />

sarrera diotenez sarrera egingo ote duten<br />

jasotakoa diotenaz jasotakoa egingo ele daben<br />

testuingurua jjstripuan. .hi)Rartu¢alean .zaobait .agun .agonik<br />

testuingurua 1Jneanan .buruan.oda .dalnren .unearea .asVceran<br />

ezteia[~rik .landa .. .berfJz .yizonacen .lanako . .takirat . . .<br />

Juteka .Jetari..¢aztian . .odazkaciak .batzar. .aundiran<br />

aii_zaan . .Diatenaz_Jaa-nausilu .zain .au1ozainari<br />

. . . . . . . . . .. . . . . .. . .. . ... ... .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

bata in¢o.-ate__dataa .dúia-izpacinai .batek °...<br />

. . . . . . .. ......... ... . . .... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .... ...<br />

.. . . . . . . . .. . .. . .. . .. . ... ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

.. . .. . .. . ... ..... . ... .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . .<br />

.<br />

. . .. .. .. . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . ----<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1972-2-3 data 1937-5-19<br />

mota 1-0 52 mota 1-0 57<br />

sarrera dlrUdlenez<br />

.<br />

jasotakoa dirudienez jasotakoa <strong>Bi</strong>da<br />

testuingurua J3ainan .botin . .hautalzakn .hakacrk . .Nnr. .nts2<br />

testuingurua Elgoibar_(..)Doualncanza .balák .iuan.dan.asteaa<br />

Jlirudianez . .az .da .nehac.era.prasanualuka .duten k . . .<br />

Jpar .-huntakaelarik<br />

mnwkil jana .agan .a da .kanpaortalakoa ..SUa nd k .az .<br />

dicala.listatik. .eman ;.bario-.Mf)koina'X .Jrabazia .izaoL-_.<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . ... ... .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . ... . ... ... ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. .. . . . ........ ... . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

baar . .du<br />

. . . . . . . . . . . .----<br />

°°--<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1977-1-27 data 1925-1-4<br />

mota 1-0 53 mota 1-0 58<br />

sarrera egia sarrera el<br />

jasotakoa egia jasotakoa el<br />

testuingurua . .E¢ia . .gobatouatan.jnkoa .da .berrJ .hacian testuingurua h allagan .ai . .dira. .autapar. .laiafiantzat<br />

gazudatzaa<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1<br />

mota 1-0<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1972-2-3<br />

mota<br />

..... ...... ... ..... ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . .. ... . .. . . . . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

an<br />

testuingurua ldaueaizamk .ira .apen~dtuzte .¢uk .daki¢unaz testuingurua J~tardlarsn.J.l :an . .onzeka .saiatarik .Janda<br />

sagutik .nrthoM .az .daki .acalna .xuzen .natk .hanu<br />

auto:bida. .hori. .4erriz .idská .Izan .da<br />

zuten .ala .lau .agunaz .gntdarit .atxakl Erran_bebar.ala_h de_hnnaka_lanp laak .ata_he<br />

abaia. ..EgiaJdiana . .aspaianl .poJiz aiL .ETP-ka .akirUza,<br />

bucuza¢iak.bakatu .dinala_ .akordio . .4erri .balzuL<br />

haccen . . n ndatUc .yazla .andana .4at .arrastatu .dueJ a . . . . aginik<br />

. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

----<br />

--<br />

1-0<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1968-2-22<br />

51 mota 1-0 56<br />

sarrera el<br />

aldizkaria Eguna<br />

.<br />

. . . .. . .. ... .. . ... ... . . . . .... .. . .. . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . ... ...<br />

------------<br />

. . . . .<br />

. . ... ... . . . . . . . . .. . . . . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . .. . ... . . .<br />

data 1937-1-10<br />

54 mota 1-0 59<br />

sarrera egia dena sarrera esan behar<br />

jasotakoa egia dena jasotakoa erran behar<br />

aldezkaria Herria<br />

data 1979-1-18<br />

55 mota 1-0 60<br />

1 4


Enuntziatzaileak<br />

sarrera esan behar dugu sarrera esan dezagun lehenik<br />

jasotakoa erran behar dugu jasotakoa erran dezagun lehenik<br />

testuingurua Fz .da .balakarik .gadalukn .hamandik .abalZtnaL .non - .. testuingurua Erran .dazagun .lehenik . .haeeLhauak .Via1Ja .dueJa<br />

az . diren .dapuJatuk . urcikJl zen . agin. .dulen..Lan . nn Jzer>a_ --<br />

hartaz .- Ezen . e itoa behar. dlrgu.. Deus i-gelditzen<br />

d icala .laga .beni .honen .nahL .dulanaan .ktantzako<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . .. . .. .<br />

aldlzkarla Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1900-3-23 data 1900-3-23<br />

mota 1-0 61 mota 1-0 66<br />

sarrera esan daiteke<br />

sarrera esan gabe doa<br />

jasotakoa erran ditake jasotakoa erran gabea doa<br />

testuingurua Enan .dfitaka. .itchuta .guzien . .atabaca . . .arlisinnearan . ., testuingurua JdoJlandiako.emagina.gazteaszknndlr .da- .¿oan-den . . . .<br />

etsaiak .Da 5a .izan.desola . Ehun .halzaziskat .haino. . . .<br />

a"ao Erran .gabaa.doa .bestabandiakizan .dúela . . . .<br />

gehiago. .Izan .dke ..hautatuak--deputa1u<br />

arrasuma .guzian<br />

.. . . . .. . . . ...... ... .. . . . . .. . .. . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .<br />

aldizkaria Eskualduna aldlzkarla Eskualduna<br />

data 1931-7-10 data 1901-2-15<br />

. . . .. . .. . .. . .. . ... ... ... ...... .. .... .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

•- •-•-<br />

--------------------------------------------------------<br />

------------------<br />

mota 1-0 62 mota 1-0 67<br />

sarrera esan dezagun sarrera esan gabea<br />

jasotakoa erran dezagun<br />

jasotakoa erran gabea<br />

testuingurua . .Ecraa .dazagua .Izadskolz.saltzekn . .tzanan .dala<br />

nathaJtek. .amat.nabl .Jaal nhadlr<br />

testuingurua LLtzunpo .zehea .areki.Onga .duta . .BD0..langUe<br />

anWapaluko . . dUuaa .indLZüiazka .JantsDi.haL .50.0A . . .<br />

snUiunpazela .postaka-dena--Ertan .yabea .-apailu . .-hain<br />

tz .nah ka .dUa. .lanteg ..twrrak<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... .. .... ... . .. .... ... . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .<br />

aldlzkarla Herria aldizkarla Herria<br />

data 1978-1-26 data 1973-2-8<br />

mota 1-0 63 mota 1-0 68<br />

sarrera osen dezagun sarrera esan genezake<br />

. --<br />

jasotakoa dugun erran<br />

jasotakoa esan genezake<br />

testuingurua J0.upuaarran. Fr ,nkalzaindiak .az.dueJa .bera .gain<br />

haltza n .Falskarara n .salh aüaka .l a n . guzia<br />

testuingurua Esan .genazaka.-pelariauak .lasaiki .icabazi.zutela<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... ... ... ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

.<br />

------• ° °--°- . . - ------<br />

.-°--- ° . . . . . . . . . . .<br />

aldlzkarla Herria aldlzkarla Argia<br />

data 1981-1-29 data 1931-8-30<br />

sarrera osen dezagun berehala sarrera esan liteke<br />

---°-- ---- . .- •----°-- . . .-°---<br />

mota 1-0 64 mota 1-0 69<br />

jasotakoa erran dezagun berehala jasotakoa erran ditake<br />

testuingurua Bazan a .Janda . .Uchuateka .buruz-.buuJ..11arambilteL .ala . .<br />

apaal .BatunparaY..Brran .dasapun .berahaia .leheuak<br />

aroman-duela-auzia 55 .aIa .49<br />

testuingurua Erranda ke ..baucdan.hazparnen .Earetaa .epaoez<br />

Datoztik . . .0.amio cbak .hars ..danbnra .aman .duala .bati<br />

ikaslan -------------<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . ......... .... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ---- •-<br />

aldlzkarla Herria aldlzkarla Herria<br />

data 1959-1-1 data 1958-4-10<br />

mota 1-0 65 mota 1-0 70<br />

°---<br />

1 5


Enuntziatzaileak 1 6<br />

sarrera esana dugu jadanik sarrera ez ahantz<br />

jasotakoa errana dugu jadanik jasotakoa ez ahantz<br />

testuingurua Euana .dugu-jadanik .Anoatako. .puduak .galditze[al . .. . testuingurua ..Han .enean.F.a¥cal .smapeari .mintzatuka .zako<br />

daatzila . .[dP.LA ..ald acdiak .pauait t tak . b a i lUu .ba ra Xissinpa[. .ez .baknbazaka .ladanik .eo ina . .Ez . ahantz....<br />

sasaiak .Am.--°--°°--°---<br />

patrolaraa-praziaarsn- .hehailitzea . .duala .aipatua.--f<br />

rabiak . .bonze . .patrala .lnrnltzalerL<br />

. . . . . . . . . . . . .. ... . ... .. . . . . . . . . . . . .--°---'°---°- °-°-•<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1976-2-19 data 1974-2-7<br />

mota 1-0 71 mota 1-0 76<br />

sarrera eskuratzen zaigunerako sarrera ez de esana<br />

jasotakoa eskuratzen zaigunerako jasotakoa ez da errana<br />

testuingurua A,FU`IA.asternka .alr .astoi[alzen .zaipunaraka testuingurua iragan . .aslflkn . .gudu .ba[li[zak . .ezlitzen .balinbadira . ..<br />

Laurdoa'ko . .arlsalzplan . .izaoga .tli[a .pa[aprinaziyuan . . . . az .da .a[[ana .lipi .d r~lasasupetakn .bnc[okak<br />

jean--diradenak_--<br />

.. . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .. . .. . . . . . . .. . .. . ... . . . . . . . . . . . . .<br />

.. . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. .. . . .. . . . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . .<br />

.. . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. .. . . . . . . . .. . .. . . . . . °-°<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1935-4-2 data 1973-2-8<br />

mota 1-0 72 mota 1-0 77<br />

sarrera eta hone sarrera ez de esateko baizik<br />

jasotakoa eta huna jasotakoa ez da erraiteko baizik<br />

testuingurua Eta . .duna .p[ituak .irahazi .<strong>Bi</strong>tuzten .lu[marnak : testuingurua<br />

. . . . . . . . . . . . . .... .... . .. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . duala . .ira .kaada . .a[pi .handúik.ekartzen<br />

. . . . . . . . . . .... . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . .<br />

. . . . . . . . . . ... ..... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

.<br />

.<br />

. . . . . . . . . . .. ... ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . .... . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ---'<br />

. . . . . . . . . ..... . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

.<br />

----°-<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1955-9-11 data 1962-4-12<br />

mota 1-0 73 mota 1-0 78<br />

sarrera eta hona nola sarrera ez dirudi<br />

jasotakoa eta huna nola jasotakoa ez dirudi<br />

testuingurua Eta .huna .rala .muruaau .dulaabulegoa: testuingurua Tatosa..7arauz . .Lada[ibi . .Jiua .ta-beste. .wi.balzuek . . . .<br />

P.fssúlaa1 .LJaan.P.Jama .Lura -°-°-•° •--° bide . .bariari.dúa. .la .atzera .aD pn .dutank. .ez-4i[udi .<br />

--------- '-<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... .... ... . .. ...... . .. . ... . . .. . . .. . ................ .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................ ....... . . .. . . .. . . . . . . . .. . .. .. ...... .... . .<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1959-1-1 data 1926-5-2<br />

mota 1-0 74 mota 1-0 79<br />

sarrera eta hone non sarrera eZ du iduri<br />

jasotakoa eta huna non jasotakoa ez du iduri<br />

testuingurua galdatu .zLuan . gaztigu . handieni testuingurua Ez .du .Uluri. lega .tati .anta[tua .izanen .dala :<br />

. .... .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . radikal: ztuial stak.. beldur . .d rs<br />

£ia .huna . nnn . larunbatean .Iribunaleko.P.cesidentak . . .<br />

s man . duen .barcia: .libra .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .. .. . . . . . .. . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1962-4-12 data 1936-1-17<br />

. . . .. .. . . .. . .. . .. . . . . . . . .. ... . . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . ... .. . .<br />

. . . .. . ... . . . .. . . . .. . . . . ... . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . ... ... .. .<br />

.. . . . . . .. . . . . . . . . . . .. . . . . .. . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .... .. . . .. . . . . . .<br />

mota 1-0 75 mota 1-0 80


Enuntziatzaileak<br />

sarrera ezetz esan zen erren sarrera funtsean<br />

jasotakoa ezetz esan zenaren jasotakoa funtsean<br />

testuingurua Landras_. a .Ezelz .aran .zeraran..Bureskunda-jaietan . .<br />

testuingurua J3asla .horri.burLZ. .out'anaraL .jitakoak .diWDU .se¡ .. . .<br />

Jrlaada'ka .Qrdazkaria .izan .zan<br />

paclsularJ.beheronetarik : .XaJ bada c— .Eunlsaan_ .¿az. . .<br />

----° ----- • . . . . . . . . . . .- are-teman .patuan . . .. . .. .<br />

Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-5-15 data 1964-4-9<br />

mota 1-0 81 mota 1-0 86<br />

sarrera ezin uka<br />

.. . . . . . . . . . . .. .. ... .. . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . .. . . . . .... ... .. . .. . .. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

jasotakoa ezin uka jasotakoa funtsean<br />

.<br />

testuingurua aurkaz . .tatami-.adaka .artorik .zail.ata.bañena<br />

ausandalaazin .rúa<br />

. . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . .. . .. . .. ... . .. ... .. . . . . .. . ... .. . .. .<br />

testuingurua Eknnlm¡ak.apirilean .hatU .duan .butlacea .acLdada<br />

noak .azagoa .dira.aral .danic . .EunLsaan .Amer kalan . . .<br />

Bra .ekonomiaren- .arrapizt~ .Jiari .apedzekn .punduanda<br />

. .indar .haduka .dinalaaia .dudaiik .paba .ha!J<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . .. . . .<br />

. . .. . .. . .. . .. . .. . . . . . . . . . . . .. . .. ... ... datsikala .dUan.akQnaw" .Jdnls. .az. .kaxa. .bnira . zar<br />

kaalseitu .amaa nauku n-Giscacd .dÉstainp-iaunak .---- .<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-1-10 data 1975-7-3<br />

mota 1-0 82 mota 1 -0 87<br />

sarrera •z in ukatu sarrera funtsetara-eta<br />

.<br />

jasotakoa<br />

testuingurua<br />

ezin ukatu<br />

Jkaskala .hauek .onuratsuak .Jzanao. .dimla .BZin .ukatu. .<br />

jasotakoa<br />

testuingurua<br />

funtsetarat - eta<br />

_ °°<br />

turi .heintzat .t>stpi:topiko. .zaúkipu Funtsataral :ata_ .puhauri .herdin4su.zaiku .az<br />

.°°.°°---°°-<br />

-° . . . . . . . . . . . . . ba Wpu-mister o- .ttand rik.Dura .biz an . °°°°<br />

----<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. ... . . . . . . . .. . . . . . . .<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1933-5-14 data 1964-4-9<br />

mota 1-0 83 mota 1-0 88<br />

sarrera ezpei banik<br />

jasotakoa ezbai barik<br />

. testuingurua pexisten..epazkL6ak. .hasta .epunalan .Japez. .gaLatik . . testuingurua <strong>Bi</strong>zkitadeaa . gauza_Jakina.dan.guia .mandiak .dicela . . . .<br />

kandu.harik . ihUI . zuan .alza .DUda .oin .Duzlieta n kausa Jzaizak .az.dutela.bamen.paindlHordalan<br />

Auracaka . egunetan . barla .aaraga .laurutiaga .azpai . . . duten .jo .hera .ez .ata.nndndn.ba[a -------bacik<br />

. . . . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . ........ . .. . .. . .. . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .......... .... ... . .. . ..<br />

. . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . .<br />

sarrera funtsean<br />

. . . .. ... .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . .. . .. . .. . .. . ... .. . .. ..<br />

sarrera 9aUZe jakina da<br />

jasotakoa gauza jakina da<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-5-15 data 1967-4-6<br />

. .. ..... . ......... ... . .. . . . . . . . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .<br />

mota 1-0 84 mota 1-0 89<br />

sarrera funtsean sarrera gehiago dena<br />

jasotakoa funtsean jasotakoa gehiago dena<br />

testuingurua Satdadagna .n41zakoa.zuan .4aus .&iaziz . .IB<br />

Fu«tsean .hamaka hacd .bada .EskuaLliarriaa hilabatbalacik . . . .urlbara .k{ uanaa .hauiak -<br />

1lztacuzekn .heina--gohago . .abilen- .duanik- jakinarakin.danbora .hari .Az-lu .Jaburtu_ .Gahiapo<br />

Fskuacuan .alda<br />

dena .l.93klasa .dailzaa .du .bauiz .zach izura. .<br />

testuingurua justatllzakn ..auakaltzata .hantuakl --- • ----<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1931-7-10 data 1935-3-29<br />

. . . . . . . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

mota 1-0 85 mota 1 -0 90<br />

1 7


Enuntziatzaileak 1 8<br />

sarrera gehiago dena sarrera haatik<br />

jasotakoa gehiago dena jasotakoa haatik<br />

.<br />

testuingurua kinta .dataka .iarcatazla ..tariek..Kisinpe[ak .F3usiatan . testuingurua Jstal. .Unts : aian . zamabi .diiu .yaltza . izan . dalo. .batsJ.<br />

alderat . a 0pio .duen poJtJsak .az..dakola . abaintail mila£tek .ehunka.Ralarik. are-ez-on a n . dira . baaük . . . .<br />

izpirik- akarri-AmackatL-huts-apin .duo1a .bacaz denak .yadezian . .galdilu -. .- . . .- .-- . . . . .---° . .-bakazko<br />

.po[dikak . .Dahiaaa .dona. Jfisioparcak . .porda .<br />

dazkatsla .Rusiarsn ..ÍUkutria..tranpa<br />

.<br />

aldizkarla Herria<br />

data 1976-2-19<br />

mota<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . ... ... ... ... . .. . .. . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

1-0<br />

sarrera gisa guziz sarrera hein zuzen ere<br />

jasotakoa gisa guziz jasotakoa ain zuzen bere<br />

testuingurua J3erogol:la :kaman.mUaz-ynlrl .Janpils. .zíatikalan testuingurua Eunzain .haL .auratarikoa . .sauriWa .izan .da . .air)<br />

aradara• . hoynl .4al .mila .daMalda.auan .izan .danail . . . . zuz~n .~ace_ . . .olarüxa .dabilela . (mutUakin .bizkatanl. .-<br />

JJdatzakotan . . Gisa.guziz .. Janda-a lde .yaitz a -- - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .---------- ------------------<br />

. . .. .. . . .. .° °--°--°--<br />

. . . . .. ... ... ... .. . ... ... ... ... . .. . .. . . . . . . . .. . . . . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

... . .. ... .. . ... ... ... . .. . .. . .. . . . . . . . . . . . . . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. .. ... ... . .. ... ... ... ... ... . .. . .. . .. . . . . .. . .. . . . . .. . . . . .--° °--°-<br />

aldizkaria Herria aldlzkarla Eguna<br />

data 1979-1-18 data 1937-1-10<br />

mota 1-0 ? 92 mota 1-0 97<br />

sarrera gisa guziz sarrera hasteko<br />

jasotakoa gisa guziz jasotakoa hasteko<br />

.<br />

. . . .<br />

testuingurua Jkedza .hel .raanaW .dabaraz . .kustakn .askualda testuingurua }{asteka.Miesak .saatzen .duta .arain .artionko.arma .<br />

hartarik .sar. .agin ..ditaken ata .ussnak . .WZOsn ..d tuzlflla<br />

Pisa .grau • .kamiunanmolnaoduaaird2ina .- . .-- --_-omandatuz<br />

.Joanen.da .oraina . .ertekaruru .bandiz<br />

kanpa.-Espaloia .markatu .kamunaan .sartzaatekin• • • . . . . . . . . .. . . . . . . .. . . .. . .. . ... . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. ..... . .. . . ... .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

aldizkarla Herria aldlzkarla Herria<br />

data 1985-1-31 data 1957-4-11<br />

mota 1-0 ? 93 mota 1-0 98<br />

sarrera guk dakigunez segurik sarrera hesteko<br />

jasotakoa guk dakigunez segurik jasotakoa hasteko<br />

. . . . . . . . . . . .<br />

testuingurua . . . . testuingurua IIargfllak-eraman .du .Fyskal-lieuika .lpaknsapela . .<br />

saparik .nehork .az .daki.alaina .xuxen .natk.hanu aurten • . Jiasteko . .as .du .hlailiak.usa ako .bnta .aUtsa . . . .<br />

zatan .ota .lau .apunez.yacdank .alxeki-l o renza sarw : .5-bakarra.-ata . Dargelek. .la_ 3fl-ela.1S •- beiant<br />

Zabala_ ..F-0IaAana..ospalaol .poJiziak.ETA-ka .ekintza b azen .bavent .iratzalaldi .4al .apun .du .Maitiak<br />

harron ..a rulntUt.yazlo.andana.4at.attastalu .duel a . .. .<br />

--<br />

.. . . . . . . ... . .. . .. . .. . .. . . . .. . . ... . . .. . .. . . . . . . .. . . . . .. . .. . . . . . .<br />

22aaraina<br />

aldlzkarla Herria aldlzkarla Herria<br />

data 1972-2-3 data 1974-2-7<br />

mota 1-0 94 mota 1-0<br />

aldlzkarla Eskualduna<br />

data 1915-X<br />

mota 1-0<br />

aldlzkarla Eskualduna<br />

---------------- ---------------- --------------------- - - ------------<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . .<br />

data 1929-12-13<br />

91 mota 1-0 ? 96<br />

sarrera gure Jakinean sarrera hitzak hitz<br />

jasotakoa gure jakinean jasotakoa Itzak itz<br />

testuingurua lielaa .andatik .han .gaJndJ . .Twklarat .sanzako testuingurua Jarduten.da<br />

lahettdallehaasnldadolzs .twndla .Ja .hada .Jaanüw<br />

aualdun .zonbeJt .era . ba-gwa . Jakinean . . . -<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . •<br />

. . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

----° . . . °--°----<br />

JI k .llz.Makal .Jana . .ehitan .Monzon .jaunak .earrtza<br />

askatu . adan . .baratzat. .ela • . -- . . . . . . . ..- . .---- .--<br />

.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . ... .. . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. .<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10<br />

95 mota 1-0 100<br />

99


Enuntziatzaileak<br />

sarrera hone<br />

sarrera hone<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. ... .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... ... . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... ...<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . . .. . . . .. . . .. .. . . . . .. . . .. .. .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .... .. . . . . . . . ... ... . .. . . . . . . ... . ..<br />

sarrera hone non<br />

jasotakoa huna jasotakoa huna non<br />

testuingurua klona .zer. .dirutaral .hatdu .den .aunanpn .hudiat .hori testuingurua 13aioan . huna . ron . .acai.baldut.atabau-dorpba .batak . .. .<br />

dapulatuak .anelsL . dinan .hezala : .hiru .IUiar hacW. uluen : .histaz .eJa .<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1900-3-23 data 1955-9-11<br />

-------°--<br />

. . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . ... .. . .. . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

mota 1-0 101 mota 1-0 106<br />

sarrera hone non<br />

jasotakoa hurla jasotakoa huna nun<br />

testuingurua iragan . igandean .bUdu.dabatrika .kanisailua . .Huruu testuingurua Ejissalia . eta.ActOJalak .irabazi .Autan_.F[aniziaka<br />

biLzacte . .hoJxan .aipaJUak .izaLi .tlmn .aiala<br />

- -°- .-' °-<br />

-"°"<br />

'°--xeRel4oa..triketakn<br />

..inkaan<br />

-<br />

J .Luna .nuakncuaria- berriak .afianzan-zalzknten .-alde_.<br />

bataUk..ala. . bartzeni .<br />

.<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1972-2-3 data 1968-2-22<br />

mota 1-0 102 mota 1 -0 107<br />

sarrera hone laburki sarrera hone zein diren<br />

jasotakoa huna laburzki jasotakoa huna zoin diren .<br />

testuingurua liana .laba[zid .zoimcUran .aldi .hountako<br />

testuingurua Janonensindikalak .agin-xituzia .zanbait .oalda<br />

handtriaaaak . .as..udhaz .peUkeha .Dizanah .amrw t az . lantto .. .bartan.l...)<br />

batzen.ahal.dira..baldin.mlonielacat-ado - Jtuna .zoin-diten .zindikatan . .galde-horiak :<br />

AmankaWat .baldLalL.baziren . .J9 . .udbe .boths - .l).Zertan.butsLeoia .dute_<br />

Aintzinean ----- •- ---<br />

.. . . . . .. . . . ... .. . . . . . . . . . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . ... ... . .. ... . .. .. . .<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1901-2-15 data 1971-2-18<br />

mota 1-0 103 mota 1-0 108<br />

sarrera hone noie sarrera honi datxikola<br />

jasotakoa huna nola jasotakoa huna datchikola<br />

testuingurua bazak .eman .diWZte. .:dalaytas.du .pe[sonaC<br />

testuingurua Jaicaari .buuuhn. .albiste..hat<br />

urdaman .hautatzeka --°--- . . . . . - •- --<br />

J-iuna .nola4oan .diraa .hoz-horiek<br />

-<br />

sarrera hone non<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . . . . . .. ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .---°---<br />

--°---- - •- --<br />

Booi .dalchidcnla_.bartza. .herri-bat . .asm .huntan<br />

Dacthatua . .Haizeak .a[eman .dtt .mandirbka .batatih .. . .<br />

•_ •. . • nachka .ttipi. .tut .eueh &L .hehaca_ . Ghambacyaik<br />

hurbil °-<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1970-1-8 data 1919- X<br />

mota 1 -0 104 mota 1-0 109<br />

sarrera hori horrele<br />

jasotakoa huna nun jasotakoa ori orela<br />

testuingurua JBteuAauma . halok . gerlea .dle. .zambaiL .denhora testuingurua Jn4talaca:ko. .gobacnuaran .askadz . . .EuzkaL1 kuak<br />

hntan. . .fivriza . a rraeLmeh .anaka..yvririk .ld url..wksn.<br />

patUiko. .a ldardieJaka . Jantian . .ariean .Jaarazllasunak . .<br />

Datdituka-zkala .agar.J>Ilka .anzallk_-Bainau- tuna az -nhala .lplñ kn .ager u .than.-IIci.ntela .Jnolateraka .<br />

nun .beriJz .salukan .bezambatahacta .4orrJaa .hasi<br />

hobe,,wak.hera .Dudnntzial .agindu.eLlson<br />

dicwt. .Jláwra .DU:ivn.aratwra. .lapansseh .dute. .ez Jaguntasua.ncl .ashani .A4ioala<br />

Araor.aman .raht --'°•----° . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. ... ... ... ... ... . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . . . . . . . . . .<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eguna<br />

data 1932-1-1 data 1937-5-5<br />

mota 1-0 105 mota 1-0 110<br />

.<br />

1 9


Enuntziatzaileak 2 0<br />

sarrera horiek guziek hola sarrera horra zergatik<br />

jasotakoa horiek guziak hola jasotakoa horra zertako<br />

.<br />

testuingurua }{odakyuziak,keta_ .J993an . .nbenalzam .hasibaion, .. . . testuingurua -uliaJr_-dira .Frantsesak .bolakadk .nnastea .doianak . . .<br />

Ja ttan . .ikus z.laboraria)c-aJ1zinaan . . uzkuc .ba [in Jiolla- zenaka. .zaziabslekin . .maiz. .4al.eyinwn-dutenbazia<br />

-urduan. .goraki-alsai .iarriakJirala, .Jaun idapulatu .aiazanalur .go«iak .bilda. .izan .diran . . . .<br />

P-fataiak a .nabi ..izan .ziruao . .makburcak . .agacm<br />

aJgarrsiaral<br />

. . . . . . . . .. .. . . .. . .. . . . . .. . .. . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

. . . . . . .-°°-°--'- -°-'----<br />

data 1904-2-26<br />

mota 1-0<br />

sarrera horlek horrela sarrera hortik ageri de<br />

jasotakoa horik hola jasotakoa hortik ageri da<br />

. . .<br />

. . . .<br />

.<br />

testuingurua haunan .ufirr,ala .ynuca. .doluzka .yncaintzi .hobacanak- testuingurua ehun.araJauetan.Lapoita.hamar. .mla .Hadk .açed . . . .<br />

kiorik .hola .tU.arimeaa .gpun.cuoz .lapunpna .tul .eoia . da .autu. .dvpaaamvndua.aumko. .hi .daPa[tamendu- . . .<br />

dazapula habek .haina .anbitz .bandiapo. .dela -<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . .. . . . . . . .. . .. . . . . . . . . . . . .<br />

. ... .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . . . .. . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . ... .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. ."°°""'<br />

' '<br />

"<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . ..... .... .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

aldizkaria Herria aldlzkarla Eskualduna<br />

data 1958-4-10 data 1932-1-1<br />

mota 1-0 112 mota 1-0 117<br />

sarrera horlek horrela sarrera hots<br />

jasotakoa horiek hola jasotakoa hots<br />

testuingurua aidv„halylik .-~anial .lerrena_ .4wlzatk .Er¡amon testuingurua Hunak. .herriz .ipouika .dial .bara . .gJznnak<br />

.UoDUez HsQn:Xisinam&ko . . hVl .at& .ilahualda .yuziatsrai .<br />

Horiak- bala . . Union .Baaquabatasuuak .erabaki .du begira . dezalan .ea .acraspelalua .ciansntz.Padseka . .kanlnnamanduka<br />

.llnala . .ard aLlokatuka .dicela akordioa,.J{ols- . iduri . Juks .danek .nahJ.luketala .<br />

Jyuzkan bakeacon. .aida .jakatu .<br />

. .. . .. ... . ... .. . .. . . . . . ..................................................<br />

aldlzkarla Herria<br />

data 1976-2-19<br />

mota 1-0<br />

sarrera horra nola<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1901-2-15<br />

mota 1-0<br />

aldlzkarla Herria<br />

data 1980-4-24<br />

mota<br />

. . . . . . . . . ... ... . .. . .. . .. . .. . .. . .. . .. . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

1-0<br />

aldlzkarla Eskualduna<br />

data 1904-2-26<br />

1 1 1 mota 1-0 116<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1973-2-8<br />

113 mota 1-0 ? 118<br />

sarrera hots<br />

jasotakoa horra nola jasotakoa hots<br />

.<br />

testuingurua aski .dute.Yainu .bat .egtea .a1a .haldu .zaizka .zoi n testuingurua Ekonnrnak.aprilean.had~ . .duen .hWtacen . .endarin<br />

Jauoka .bozacea.amalurat. .linrra .nnta, . .eyitea .arl . . . . n~ak .azapuadira.nrai danic . .Fuatsvan .Amvrlluslan . . .<br />

dirua.legeari .lauoz .galdatuak .zaltkotan ----------- ara-akonamiacan .arri^ izra .bnri .apadzakn.DUnduaa .<br />

antolam~ndu, .puzlak .ncwlsl . paba . bazia «etar . uzten . da, . indat .haduka.dulata ere .dudarih .gaba.harJ<br />

dituztvn_ - datxiknla .doan .akonaaalelt .-H°JS -ez -ksra-bncra .zac<br />

I itQnlsejlu .eman. .daukun - .GJscacd .dÉstaing .launak<br />

aldlzkarla Herria<br />

data 1975-7-3<br />

114 mota 1-0 ? 119<br />

sarrera horra zer A-n sarrera iduri du<br />

jasotakoa horra zen zion jasotakoa iduri du<br />

testuingurua -, a~layauzekyehlapo .bnlalraun .badu .askl testuingurua iduri .du . .upauakepan .Jhardastan-doJa .palda .hncrl<br />

jasan k . Amac k ak .pta .hvrJZa.molda .4ataan.ÍOkatu . . . . Jduissaa .tramazaaak<br />

popn .du .hamaodUc.Q W..lin«a .z r.zion-joanden _ --°'--- . . .<br />

nnzapucwan ..Ganat-.P.sas1donak .barrikelartari<br />

da larik . .m ntzatu -°- .°°°°°"°" °°<br />

--<br />

. . . . . . . . . . . . ... ... . .. . .. . .. . .. . .. . .. ... . .. . .. . .. . .. . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . .<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1904-2-26<br />

115 mota 1-0 120<br />


Enuntziatzaileak<br />

sarrera Iduni du<br />

jasotakoa Iduri du jasotakoa iduri luke<br />

testuingurua iduiL .du .Nasser.ek .ikusten.duela.Busiaran .Janjatca . . testuingurua gtemane¡i .beran.zorra .ttiptu.dupunaz .pernz_ .ldurl . .<br />

ata .nah~ .Jaüakela<br />

Juke . .tapa~a .hara .apilan .ahal.J takala .9ulpacari<br />

---------------------------------------------------------------------------<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1<br />

mota<br />

1-0<br />

sarrera Idurl du<br />

jasotakoa iduri du jasotakoa iduriz<br />

testuingurua <strong>Bi</strong>zkitadaan . Iduri . du .Amawy. .Ktual .janerata<br />

armadak .aza «i .yapa ..lukeala .a«asumalan<br />

yidarielan<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . .. . .. . .. . .. . .. . .. . .. . .. . ... ... ... ... ...<br />

aldizkaria Hernia aldizkaria Herria<br />

data 1964-4-9 data 1985-1-31<br />

mota 1-0 122 mota 1-0 127<br />

sarrera Idurl dute<br />

jasotakoa iduri dute<br />

testuingurua idud.dute.kamunlchtokta .adichkldeizera .daazila . . . .<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1960-4-7 data 1916-X<br />

mota 1-0 123 mota 1-0 128<br />

sarrera Iduri dute sarrera itxura dagoenez<br />

jasotakoa iduri dute jasotakoa itxura dagoenez<br />

.<br />

testuingurua Baion .ba¢Ikltan .Merkatu .Kamunean .sarlu testuingurua Erabapi.anei .ontzat .<strong>arloa</strong>k-izanpo .zicaa .ustea<br />

dioala rlls_.ldurl. d ote. . zinez .rua .asak . .dùa la .junt itu . . . apoan. .baña . itxuraa .dapaenazkama olak . saira<br />

F-urnpanL<br />

agerrzem .dira .ia .nratadik-zar .apia.ugari-baWko--da--<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1903-7-24<br />

mota<br />

.° °°<br />

. . . . . . . . . . . . .. . .. . . . . .. . .. . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

1-0<br />

. . . . . . . . . . . . . .. . .. . .. . .. . .. . .. . ... ... ... ... ... . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

.. . .. ........ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

.. .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . ... ... ...<br />

. . . . .. ... . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .......... ....<br />

.<br />

.... . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . ... . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

sarrera Idurl luke<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1929-12-13<br />

-- °<br />

. . . . .--- -<br />

121 mota 1-0 126<br />

sarrera iduriz<br />

testuingurua Loriako .eta . ramwizeka .fi .askilzalek .beren_ózia<br />

yaldu_ .d~ta .Jd uiz .ixuipu .hari .sueda. .Utarraten<br />

nndoria bai- da_ ----------------------<br />

---<br />

_°_<br />

-----------------------------------------------------------------------<br />

sarrera ikusiak Ikusi<br />

jasotakoa ikusiak ikusi<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1973-2-8 data 1937-5-7<br />

testuingurua ikusia .i sL .debruan .data .gizon . .WtsaAutela.barl . . . .<br />

hac.hautatua. .minara .úwirzayi ktanzarik .wz.nahiz..<br />

jani .ninan .mamantn-biinlan<br />

. . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . ... . ..<br />

-----------°°<br />

mota 1-0 124 mota 1-0 129<br />

sarrera Iduri luke sarrera itxura guzien arabera<br />

jasotakoa iduri luke jasotakoa itxura guzien arrabera<br />

testuingurua Badu .iadantk.hapal .eyun .deputaluak . .eta .zanaburak . .<br />

Parlutlk.loattek.dltupula . .~duri .luks . .awJ. .J~atriz . . .--jaun-halk<br />

.~slyarzelacal . bildu--arla . . .ministmek<br />

daskaNSatu-bihar . .jokaldia<br />

testuingurua <strong>Bi</strong>ziki .ausadatzan .ari .dira .iztaaJdauak . .ilxura<br />

yuziaa .aaabata_ .rurh1 .dota-.erakulsi .Arabati-baba<br />

dutela . . peld irk-apotea<br />

. . . . .... .. . .. . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... ... . .. . . . . . . . . .<br />

.<br />

.. . . . . . . . . . ... ... .. . ... . .. . .. . .. . .. . .. . .<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1970-1-8<br />

125 mota 1-0 130<br />

2 1


Enuntziatzaileak 2 2<br />

sarrera Itxura guztlen arabera sarrera izan behar dute<br />

jasotakoa itchura guzien arabera tasotakoa izan bear dute<br />

testuingurua BJ . .auaaurna .hariak. .pasJan .da .zambaiLdenbora testuingurua Arantzazura .auren. .aw. .badapu . .emaadik _joa ualdia . . .<br />

hntan . . .Benta .arraaumak .artako . .jarririk .iduri. .wkon .<br />

Jauna'ron j<br />

.Jpokundaaz .Janpn . ji naalan .hazala. .Azko. . .<br />

yaldiluka_ziraia_alear .bitka .artzatik-_Bainaa .huna-_ .. .<br />

nun .herriz .salakan .bozembaLahana .porriam .hasi<br />

dicaz). . nrn ua .prulan . aratwra . . lapnrwsak .dule. .ez<br />

izan -bean_dute_inateka .auran .era . . .- .--_ . . ._ . ._ .__<br />

amor. aman . naJ °----° . . . . . . . . . .-- - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . —<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1932-1-1<br />

mota 1-0<br />

sarrera Itxura ororen arabera sarrera jadanik esan bezala<br />

jasotakoa itchura ororen arabera jasotakoa jadanik erran bezala<br />

.<br />

. .<br />

.<br />

testuingurua dasatiokako. .parlida .bat .bazlac .yrz1iak .haccatuka ... testuingurua ukanen .dugu .baraz .FJndú .dantzarL .elaJLantarian<br />

dituena .itchura .nmcan. .arabera Jkustaka .Alazacca...Jadanik .acraa .bezala . .bizikL<br />

---° °---°°<br />

.. .. .. ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . . . . . . . .. . .. . .. . .. . .. . ... ... .. .<br />

ezap ubTak .dira .mundu-zabaJaan .<br />

°-° °--<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .... ........ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .............<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-8<br />

mota 1-0<br />

aldlzkarla Argia<br />

data 1925-1-4<br />

mota 1-0<br />

° °--° °----° °<br />

. ... .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . .. . .. . . . . .. . .. . .. . .. . .. . .. . .. . . .. ... . .<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1960-4-7 data 1968-2-22<br />

mota 1-0 132 mota 1-0 137<br />

sarrera Itxuraz sarrera jadanik esana dugun bazela<br />

jasotakoa itxuraz jasotakoa jadanik errana dugun bezela<br />

.<br />

testulnqurua :HJndenbulg'.Sappalina.awLlanbotan .aklu .zan testuingurua Jadank.errana .dugun .bazat& .beitiz.era.Ahartu . .gira .apazkin<br />

. :zatal .Jnpuruatara . .Jtxwaz .zaila .zan Awat .aisa .baboki .ari .dak .Alaza.Lvwan ..Ga[at .aldú . .<br />

Juratatzea, .zela~.Jnpuruan- .h ra .ia bJra .erdubate . .ta . . . trinkattari___Aathta<br />

paiagnz . ib ll .ze n:ala<br />

. . . .. . .. . .. . .. . .. . ... ... ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . .... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. ............ ... .. . . . . . . . . . . . . . . .<br />

.. . .. .... .. ......... . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

sarrera Itxuren arabera sarrera jakina den bezala<br />

jasotakoa itxuren arabera jasotakoa jakina den bezala<br />

. . . . . .<br />

.<br />

testuingurua Jtxwan .arabera . .az .dira .Ruso:Xinarar .borisk testulnqurua sympnsium . haLL- .{ekina .den .bazala. .katalan .pauapn ..<br />

AmarUsanoad . .aldatz~ka .haioaan pta .auskara .húkuntzaran .Rrdazkariekin .batean<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .<br />

sein .nahi .da. .. . .. . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . ......... .. . .. . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .. . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . .. .<br />

-- • • - - •- ---<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

aldlzkarla Argia<br />

data 1926-5-2<br />

131 mota 1-0 136<br />

aldlzkaria Herria<br />

data 1972-2-3<br />

aldlzkarla Herria aldizkaria Herria<br />

133 mota 1-0 138<br />

data 1965-4-1 data 1971-2-18<br />

mota 1-0 134 mota 1-0 139<br />

sarrera Izan behar du sarrera kasete baten arabera<br />

jasotakoa izan bear du jasotakoa kaseta baten arabera<br />

testuingurua Ftpnih -í_)Dau.L LLotartaleenak .iuan .dan .aawan testulnqurua Jz[aelakn .kaseta .batan..aiabara. . .Eayatparakin .ara ... .<br />

marokU . Jarea pan . aida . kanpannalnkoa . . Dia] ndJk .az. . hasia .da . tratua n . F ra nt~ia<br />

dlcala .Jialat Ur_ eman : . ba fio . . tdnkorna'k, irabazl& iz aa . . . 1 --baacdu<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. ... ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... ... . . . . . .<br />

aldlzkarla Herria<br />

--<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .-°---°--•- -°<br />

.<br />

data 1970-1-8<br />

135 mota 1-0 140<br />

-----


Enuntziatzaileak<br />

sarrera kontuak kontu sarrera naski<br />

jasotakoa kontuak-kontu jasotakoa naski<br />

testuingurua Batzokan .awküu.zuen .dana.tlalako. .gudaria<br />

JSnntuakkantu .beuiketak .apui. .bal .luzatu .andnran. .<br />

berririk-ba .al. .dazu3<br />

. . . .. . .. . .. . .. . .. . ... ... ... .. . .. . .. ... . ... ... ... ... .. . .. . . . . .. . . . . .. . . . . . . . .<br />

testuingurua lilehntk.sz.z ansu~nan .twlakn .palda .halak<br />

haLobectza.biz. o<br />

.ukhan .zaüakaia. . .Naski .benza .aldi . .<br />

batez-nneisia.Jzanaa baita- Agian- -bai<br />

... .. . .. . ... ... ... ... .. ... . .. . .. . ... ... ... .. . ... .. . . . . .. . .. . .. . . . . . . .<br />

. . . .. . ..... . .. ... .... .. . ... ... ... ... ... ... .. . . . . ... .. . .. . .. . .. . .. . .. . . . . .. .<br />

. . . . . .<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-1-10 data 1902-3-14<br />

mota 1-0 141 mota 1-0 146<br />

sarrera lehenbizikorik ( . . .) bigarrenekorik sarrera nire eritziz<br />

jasotakoa lehenbizikorik ( . . .) bigarrenekorik( . . .) jasotakoa nere iritziz<br />

testuingurua kloJa. .lehenbJzikadk . .lasterrago .Joanan .da testuingurua korapila k .guztian . .sustraia .eIrika .9izanen . .biatzak . . . .<br />

budjateka .Jana_ .<strong>Bi</strong>garranaknc k . . .daspandinak<br />

gañeaka . .daukalan .gauatna .bakarrik.da .nata .iri1ziz<br />

sarrera lehenik<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1964-4-9<br />

mota 1-0<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1980-4-24<br />

mota<br />

lipitukn. .dica . . . . --' .---- •' --°°----'--° ° '---°-'---°° . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .. ... . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

""-""'---'-'°--'°""'°"°'°--' -- ---°°----<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Argia<br />

data 1900-3-23 data 1931-8-30<br />

mota 1-0 142 mota 1-0 147<br />

jasotakoa lehenik jasotakoa nunbait<br />

testuingurua Azkan.damboiahautan .Jzan .ditugu .hw.snnze testuingurua J3anzelona:rolen .asmoan . .ekaci .zituztan. .nuabalL<br />

pacrnpian<br />

bodan .berandu .samar .eldu .taan .ezJn .acakulst.úan ....<br />

lehenik .Legan- .ntnilaren23-an . .mu1hikn . -wapi -bat --- diwzta - . .- . .- .° . . .°-.<br />

aadhu .da<br />

. ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . . .. . .. . .. .. . ... .<br />

... . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. .<br />

.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... .<br />

sarrera lerro hauek egitean sarrera ohart<br />

jasotakoa lerro hauk egilean jasotakoa ohart<br />

. testuingurua Ja(ca .heuk.apitean..a4. .egun pasat t.dica .mnernak . . . testuingurua IIharLbakarrik .pelatekin .badúela .Argnntnan .lau<br />

waban.sactuz..paraz<br />

ehun ..mila .iakolacL<br />

......... . .. . .. .. ... .-°---<br />

. .. ....... .... .. . ... . . . . . . .. ...... . ... .. . . . . . . . . . . . . . .. ............... ... . .. .<br />

. . ...... .. . .. . .. . .. . . . . . . . . . ... . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .... .... . . . . .. ...... .<br />

.... . .. . .. . .. . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1963-4-4 data 1959-1-1<br />

mota 1-0 144 mota 1-0<br />

sarrera menturaz<br />

1-0<br />

- •- ---<br />

sarrera<br />

nonbait<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1923-4-1<br />

143 mota 1-0 148<br />

sarrera ohartzeko da<br />

jasotakoa menturaz jasotakoa ohartzeko da<br />

.q<br />

.a utzainek<br />

testuingurua J3oquelnriu .a1rgaiaa .buuuaglak .diota.arain.act a . . testuingurua Mamako. da ."pel . erdain .gisa .akaciiazalaXopa . . .<br />

.aakalnt .asna.guzl&Judtt .duleta-ba ioan .ez- . hast~an .(pakilanh<br />

dala.-errana-he dudan.uriaan .hoJa .asQituka.dulala . -. . . -° --° -------------<br />

Mantucaz..hucuenheateka .bacM hadukn . . ata<br />

gainaratikna . .utzika<br />

------<br />

-- '<br />

. . . .<br />

1— '<br />

. . . . . . . . . . . . . . . .. ... . ... .. . ... ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . . . . .. . .<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1963-4-4<br />

145 mota 1-0 1 50<br />

'<br />

149<br />

.<br />

2 3


Enuntziatzaileak 2 4<br />

sarrera omen sarrera oroit<br />

jasotakoa omen jasotakoa orhoil<br />

testuingurua Bel& .sua[ds .eta .Q=Iiña .azlamak .aikiW .nmon .diL& . testuingurua IJabaJnan . .a¡hi .zaa ..Lwrlizk1 .JhaWuki . zulan<br />

I A . sua .jaundik .onra .modua .dan .lakin .naioan .dabiltza . . Irantsas . .buruzagiek<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1928-1-1<br />

mota 1-0<br />

sarrera omen<br />

. . .. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . .. ...... . .. ... . .. . .. . .. . .. . . . . . . . . . . .. . .. .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . .. . .. . .. . .. . .. . . . . . . . . . . . . . .. . .. . .---------- . . . . . . .. .----<br />

-- --- -----° . .. . .. . .. . .. . .. .-•- --<br />

jasotakoa omen jasotakoa orroit<br />

testuingurua bakea .galdatzea .aman .duta . .Chinako .aintzinda[Lek . . .<br />

. . . . . . . . . . .. ... ... . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . .. . ... ... . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1929-12-13 data 1972-2-3<br />

mota 1-0 152 mota 1-0 157<br />

sarrera omen,<br />

jasotakoa omen, jasotakoa orhoil gira<br />

.<br />

. . .<br />

. . .<br />

testuingurua ,glringka .he[d .zanbaiLsk .eI zura r ..sinesle . .baundkik.. .<br />

anglasan .nabka!J . bonan ..araln .aaio.Ara .aleak<br />

testuingurua bada .zarbaiL<br />

baLtzituzIan_ . omen . . . adarrenak farhoit .pira. . behin _ haut .tza ( .batziaak.zakur.bat .._.-__.<br />

-- •• - -- • • . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. ... .. . . .. . .. ... . .. . . . . . . . . . .. .. . .. . .<br />

. . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . ... ... . . . . . . . .. .. . . . . .<br />

zaldi :zebra .batas .pa[a .lindaW . .bailzutaa<br />

.<br />

---'<br />

. . ...<br />

.. .. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . ... .. . . .. . ... .. .<br />

-'---'--'-°-- •- -<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1966-4-14 data 1962-4-12<br />

mota 1-0 153 mota 1-0 1 58<br />

sarrera omen sarrera oroit gara<br />

jasotakoa Umen jasotakoa orroit gira<br />

.<br />

. .<br />

.<br />

testuingurua Pbagoiak .ala .ahilUlUka. .Umea testuingurua l7uaG. .gica .labanago .zenbait .Jakutao.. hala .no)a<br />

. ...... ... . .. . . . . . . .- J lztatitzan. . .berisularlak. .enlzunik<br />

------------------------° °°--°<br />

--<br />

. ...... ... . .. . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .-'---<br />

. .... ...... .. . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

.. .. . .. . . . . .. . .. . .. . . . . . . . . . . .. . .. . . . . . . . . . --°<br />

---°°--° . .. .<br />

.--- ------<br />

-----<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1968-2-22<br />

mota 1-0<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1968-2-22<br />

151 mota 1-0 156<br />

sarrera oroit<br />

testuingurua F.rarazlalt.dauzka .saldado .andana .bal. .Tombabaye . . . .<br />

jauna [aa.gobaccwacan..iagunlzakn .Jndarraz .lazanu- . .<br />

zaizknnen.knaira ._II[oil .Jaguntza .hncL_ez- .dala ___<br />

FiantziaaJaereaa.denataz.jana[sia<br />

.. ... ... ... ... ... . .. . .. . .. . ... .. . .. . .. . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .-<br />

sarrera oroit gera<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1975-7-3<br />

154 mota 1-0 159<br />

sarrera oroitik asen dezakegu sarrera pentsatzeko da<br />

jasotakoa oraitik erran dezakegu jasotakoa pentsatzeko da<br />

testuingurua IIcallié , e


Enuntziatzaileak<br />

sarrera solasa de sarrera uste Izateko de<br />

jasotakoa solasa da jasotakoa uste izaiteko da<br />

testuingurua ikusteka .ihiziari.gaiak.badakianen1z .haima ado testuingurua rjzaaki .eta .zintzakl .ateratzar .bada .Aiopun .]aga<br />

xixpa.hatsnx uritsa.ibiüzaa .ata .ara . .Jsuslako . .ihiziaki harria.. .usta .itailaka .rla .PN1( :aka.Aapuialuak<br />

Azao utzan-diluen .ala .ez-Hada . aca-barizerik it zuJiko--dicala . .Madri Maka-baran-alkiaiarat_ .<br />

praslatzan .ad.duna .Jage :Damn . .Salasa .da ° . .°zaxekitako.<br />

.ihizia.Aanaian .ata .arrunl .debakal - •° -°--<br />

Jitakaia .. .----° -- ---------- . . . .---- -------- ' "<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1973-2-8<br />

mota<br />

1-0<br />

sarrera solasa de<br />

aldlzkarla Herria<br />

data 1973-2-8<br />

mota<br />

1-0<br />

sarrera uste de<br />

sarrera uste Izateko zen<br />

jasotakoa solasa da jasotakoa uste izaiteko zen<br />

. . . . . . . . .<br />

. . . . . .<br />

. . . . . . .<br />

testuingurua Solasa .dahiru .eskualdun .pazta . .rwoaz .handürk testuingurua Usta.itailaka .zen.aisa .ahen .knatra .zez .nabi .jaWcn .<br />

hunal .hatdu . .badduaJa .Jran1sas.lnkizak . .tiduak<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . .. . .. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . .. . . . . .. . .. . .. . .. . . . . . . . .. . . . .<br />

. . . . . . . . . . .. . .. . . . . . . . .. . .. . . . . .. . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . .<br />

zuela .8ninan. .az_ °°° . . .<br />

-°---°--' .. . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . .. . . . . . . . . . . . . . ... .. . .. . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . .. . .. . . . . . . . . . . . .. . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . . . .. . .. . . .<br />

.<br />

jasotakoa uste da jasotakoa ustez<br />

testuingurua AnóaLatrze .tausL .dira . .iJdakoak .auadaltak .dúala<br />

testuingurua ~agrellak-egitea .danzan .aleDÜak .paxsnroaren .alda<br />

usie.da bada. .eztauz .aUa[L .ustaz .<br />

. .. ... .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . .. . .. . .. . .. . .. . .. . .. . .. .<br />

. . .. . .. . ..<br />

.<br />

.. . .. . .. . . . ... ...... ... . .. . ... ...... .. .. . .. . . . . . . . . . . .. . ....... .<br />

................. .. . .. ...... .... .. . ... ..... .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . .. . .. . .. . .. . .. . .. . .. . .. . .. .<br />

aldlzkarla Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28 data 1937-1-10<br />

mota 1-0 163 mota 1-0 168<br />

sarrera uste denez sarrera zer nahi den<br />

jasotakoa uste danez jasotakoa zer nahi den<br />

testuingurua Auza.aguardan.batzarra .agw ebaa_ .Uata .danaz<br />

testuingurua uztek .zabacrac .irabazi . . .lakoaáoko : .zer .rrabi .dam.._<br />

Fspañaca .Dnpnzkn .gudarian .bialkunatzaz .Jacdulekn . alaùbat .nna .epia orrian.Alta`<br />

.. . ... ..... .. . . . . .... .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

.<br />

... . ....... . ........... . . . . . . ... .. . ....... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

.. . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

...... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

aldlzkarla Herria<br />

data 1980-4-24<br />

161 mota 1-0 166<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1<br />

162 mota 1-0 167<br />

sarrera ustez<br />

aldlzkarla Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-1-10 data 1966-4-14<br />

. .. ..... .... ... ........ . . . . . . . . . . . . .. . . .... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

mota 1-0 164 mota 1-0 169<br />

sarrera uste Izeteko de sarrera ziur asko<br />

jasotakoa uste izaitako da jasotakoa ziur aSkO<br />

.<br />

.<br />

testuingurua barea. .Ideiak.azaguuaraziko . .diozkata .F-uropaka testuingurua ondo`aa . .Utalzarea .banaketa.ailatuspun .ziizendari .bartza<br />

..apazpikuad .ata .ulua . .izatlaka .da .zarball nagusal~ Ziur.aska .par. .AStepuaez` .ela .lan .haste--- .<br />

on k. JaiLka . dela. Eliza . puztlaran . nnatik .- - . . . . . . . . . banal uka . zutela-esan .azkenaz<br />

. .. . .. . .. . .. . .. . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. ..... .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

..... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . .. . . . . . . . . .. . . . .. . . .. . .<br />

.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. ........ .. . .. ............ ...<br />

aldlzkarla Herria aldlzkarla Eguna<br />

data 1969-7-24 data 1937-4-28<br />

mota 1-0 165 mota 1-0 170<br />

2 5


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

Hustuketaren emaitzak<br />

1-1 Izenezkoak


Izenezkoak 2 7<br />

sarrera adiskidantzako politika<br />

jasotakoa adiskidantzako politika<br />

jasotakoa aipagaririk ez<br />

testuingurua Et&$uax_da-knopLenitzea_az_dt$kAIa_ago1L japnnia_ testuingurua RFSTFGI1nADÑEIAN<br />

ata XinA_$¿~zn_dit¿~an hi harriak 'da t- AIpA0Ari<br />

adizkjdantzako _Titikatik_ kanpa Auregnnatan Iagaz p$aisien-agazktnak-astara<br />

_-____ havuk agiasjuBzan<br />

-------------------------------------<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1979-1-18 data 1937-5-12<br />

mota 1-1 1 mota 1-1 6<br />

sarrera agindupeko lurrak<br />

jasotakoa agindupeko lurrak<br />

testuingurua jzpadngi_nrixa_ezjngnhas Arh giuaagindupaka<br />

latatara<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28<br />

mota<br />

1-1<br />

sarrera ahaldun eta agintari guziak sarrera ale batzuk<br />

jasotakoa aldun eta agintari guziak jasotakoa ale batzuk<br />

testuingurua Gn7iAk Altaanndluea Gnharnadnra_Diputa7i testuingurua Ç-NLknak _npiiua_zutala_t a nonnstinaw-2arhait___<br />

Ayüntarn$ntLL_gpdathun t IAkAide-nagusj__Elühlüw__ jzang _tla-zaa _Alahatntk lanik gaha galhill 7irAn<br />

la-basta-aidun . fa ._algintari guziakanndu_zuarL_Aita_ L-)-FzmL-garai-dazaketa_amabjendagiak<br />

Ladn nhnwski _agirgaria<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1924-9-10<br />

mota<br />

1 - 1<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-24<br />

mota<br />

1-1<br />

3<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1919- X<br />

2 mota 1-1 7<br />

sarrera aipagarri berezirik ez sarrera alkar hartu ezinak<br />

jasotakoa aipagari berezirik ez jasotakoa alkar-artu ezinak<br />

testuingurua AipagaLiharaziLihez_ gand~~n aorta haai<br />

testuingurua Paris-__ AcaIdA[jnamandadago7an tailak ikuslea-__<br />

jran tiran jakian n taaitu nspatauak azaldu __<br />

dabenez-Franrn'ron aida-dabiltzan_guda rian atakn_<br />

alkar_adu-szinak sakonak_dúala_ta_asaraokhltn~ka_<br />

hju[ru_az-daita,an 7 jgora_sLdat bi1Aranco .'k<br />

4<br />

sarrera aipagarri berezirik ez sarrera arranden gaineko legarra<br />

jasotakoa aipagari berezirik ez jasotakoa arranden gaineko legarra<br />

testuingurua Ezz dnnLLaipagari harazirikbaste_ gudandalakndk__<br />

testuingurua Erran du_nrann naran_nudhatsakabntanvik-z$a___<br />

hahAr7R alda n aurthanaknhorijata,_lehan.hana--_<br />

laban hakar -dela_bur sia_haran_ondnlLarrnufL<br />

$gineabaL dlrataklla_toki-adakako-_arrandsa<br />

----gaten<br />

lAGa taran atA_WtA7AhArrAn t$guntzekn-___<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-13<br />

mota 1-1 5<br />

sarrera aipagarririk ez<br />

sarrera aitzin-gibelak<br />

jasotakoa aitzin-gibelak<br />

testuingurua çajiauxholigaikLthiilúda_da-AL3nIánnln magina.____<br />

jzaadea trat an~~lkusika~t , n~zwc-ganhah~kn--den_slazeL_agmerLdulealrau<br />

hnr ran<br />

aitzin~ihelan_ mianeaz _kargatuak-~uaa<br />

zanaturrak<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1933-5-14<br />

mota 1-1 8<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-16<br />

mota 1-1 9<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1905-X<br />

--- ------------<br />

mota 1 - 1 1 0


Izenezkoak 2 8<br />

sarrera asmo agerkuntza sarrera batzar buru<br />

jasotakoa asmo agerkuntza jasotakoa batzar-buru<br />

testuingurua Aseh~k~saaheharlelik~lapnn'anl .alaui_Batza¿ali___ testuingurua politiltnrik_geignel~LSla_deh~óalzararad hi~araa___<br />

a~dantsnzan asmo agwrkimbak nnwlyek-_ Z81ilu1flitarL1N9Y1119_-Ghflm harlwin l'an9na.dala<br />

izanari diia~Salernsketa_azkareauna batesr uIIi ----- ----<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-25 data 1937-5-12<br />

mota 1 - 1 1 1 mota 1 -1 1 6<br />

sarrera atzerri arazoetako idazkari sarrera berri nahasiak<br />

jasotakoa atzeri-arazoetako idazkari<br />

testuingurua ALzeriBrazoalako_ausltiaLJ razkari sauida-Schmid___<br />

—PA?,— ___ __<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-4-28 data 1936-1-17<br />

mota 1- 1 1 2 mota 1- 1 1 7<br />

sarrera auzo herriak<br />

jasotakoa auzo erriak<br />

testuingurua er¿i taLatasuzn_Ergelakn asko hlldu_g_iñan -___<br />

sarrera aztarrenik ez<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-19<br />

mota 1-1<br />

sarrera batzar berez)<br />

jasotakoa batzar berezi<br />

testuingurua J etzer_harezLbat-"in dute_nlinoileek Ko rdoban<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1929-7-6<br />

mota 1-1<br />

---<br />

---- ---- - - - - ------------ - ----- -<br />

jasotakoa berri nahasiak<br />

testuingurua J3ardin_nahasiak_dira_he1N,_garla_likilik_hatrlu<br />

sarrera bertzaldi<br />

jasotakoa bertzaldi<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1935-4-2 data 1975-7-3<br />

testuingurua politikaren_gnra arataLdeladk_ninlzatL<br />

amuen halaknaspanturik_guraPiasiderllak--_az_hi1i _<br />

gauzak han . ontsa_kaawiW__Pundu_hndaz rninnatukn_<br />

dahadzaldL hAIeZ_balua_deiroragaul-dauka<br />

politika gizonak Franbian Jiai¿L hnrti>ki d<br />

algarlan-anean<br />

mota 1- 1 1 3 mota 1- 1 1 8<br />

- ------------<br />

sarrera bolo-bolo zebiltzan zurrumurruak<br />

jasotakoa azterenik ez jasotakoa bolo-bolo ebiltzan zurumuruak<br />

testuingurua 1BAKASLEBAIFNAZEERENJKF7_- testuingurua bol o-hnln -ehillzensunrmunlak uzaVRko..a9isiZ__<br />

.ondo nrdidula te zeatZ_azalrhiknAilooz Aldundian<br />

ari nga5lln_autuak w1a anuamnnak<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-29<br />

1 4 mota 1 -1 1 9<br />

sarrera boz apailatze<br />

jasotakoa boz apailatze<br />

testuingurua Eidilu are hura tmerrll7wak falta_Siccard d'Fctaing___<br />

P d t k hnb epeiletrw dwnhnre huotarn P'<br />

baitgkj~lplekn muin¿¡g_glerakn zaknn martvnkp_-__<br />

balzatarik~<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1978-2-9<br />

15 mota 1-1 20


Izenezkoak 2 9<br />

sarrera darabiltzaten erabiltzekoak<br />

jasotakoa darabilzen erabiltekoak jasotakoa egunari dagozkion gaiak<br />

testuingurua Mauitakps atan l{IemaDU-(iArahilzert_-a[abillekoak__<br />

kaltagerri ai dira atrrupar_dalerrianVal<br />

testuingurua Oroit- aura_agAr1Waknan_1WendiálaL_loxe_~1acL -<br />

]Hga--gizori_gaztfl- rTia k intsi ak agituari iagmkinn ___<br />

--- -- -- --<br />

- ---- ------------<br />

----------------- ---<br />

gaiak-ikuluazitzaldia s ijul<br />

--------- --------a<br />

.-du<br />

Eguna<br />

data 1937-1-10<br />

mota 1-1<br />

sarrera dei larria sarrera ehundakalagun<br />

jasotakoa dei Jaria<br />

jasotakoa eundakalagun<br />

t estuingurua Eriot7e an_naza_gura~h[ietaasadzan_da_-III~iJari_-_ testuingurua E.spañkra_gudauak hielde dctuatakn_egunerik<br />

balApitAn dngn_Turin'gn Aharteelatesunak illwn _ agunara asarA -Blanasla_gelagasortuten_ -d ra<br />

---duanrLlrat_1 7ataraka_Intsâr irik izan _ez_daglan--_ italiar_ari_as kotan T~ j rieart_eundaka_lagüa.atzilnt~r___<br />

----_-------_-_________-_____-_-_-_______<br />

------------------<br />

-------------<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-16 data 1937-4-24<br />

mota 1-1 22 mota 1-1 27<br />

sarrera diruaren sukarra<br />

jasotakoa diruaren sukarra<br />

testuingurua Dinraran goia-baharaz_ara_mint7ahr dira grhmidt__<br />

ele lisoer d'Fsteirig loenek ale hilkitra hnrrrn-__<br />

rtndotikidrui_du e7lits .daladioiaran sirka¢&--<br />

.Frentsas dinrak atxiki du hara halina,_pnsihat ____<br />

Apaldu rta herriz.atamanarana<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1976-2-19 data 1937-5-10<br />

mota 1-1 23 mota 1-1 28<br />

sarrera diruketa<br />

jasotakoa diruketa jasotakoa erabaki aztunak<br />

testuingurua -jaun hnriak nahi lokala harri hakltntrhaan dinikata- testuingurua (NAka7ari Fgunannnns,"n-IIndoran Aaizar_Nagusm,_<br />

Diat hil Bedian lanik gaha direnon lagtint7akn aazkLin genitntekn nrdezkarjek ale nAi dinen _<br />

EArrjekBnlan-IA7aka bnrrwmArl7Akn hAtt gidi -_edo-- bazkldag[IZiAk_an_dirAte lt7 agingn dute Imandio___<br />

gelyago haharrwn arau_ela ynherninak amarl_lezaka_ punak Murla. I azkann ala Dnn3olik Aduka_dira___<br />

Ahiinaranl,at hAfrngnita hAmAr ale harriek __ mahaia7trlnak<br />

ehunakn_J7amar<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Argia<br />

data 1932-1-1 data 1935-4-2<br />

mota 1-1 24 mota 1-1<br />

sarrera diruketa<br />

sarrera egunari dagozkion gaiak<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1935-4-2<br />

21 mota 1 -1<br />

sarrera erabaki astunak<br />

sarrera eta beste<br />

jasotakoa diruketa jasotakoa eta bertze<br />

testuingurua Dirukalehorri aska[- ondomnntalnak izanon_ ira ._<br />

1 inn avinnizan ordoi,enan dlhiglr tall ahrln<br />

gAhiegnarran nahi hede ..QQ __ .--__<br />

sarrera enparaukoak<br />

jasotakoa enparaukoak<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1935-3-29 data 1968-2-22<br />

-- ------------ ----------<br />

testuingurua Bainbañasadaga-adira7i iZan_dogu .lakunnalao__-g<br />

Ida odoltsuan nsatzalala_annwraukna t agiten-__tlahenJaa_atanbakna<br />

testuingurua 15II-£íepiitallr Jmntasil ariianaraL-atatkarlze_hamar_<br />

hel aglln.rla~naQdlfA 17fAAl-erat_ hango-~_gnhernuare~anmrlarekm<br />

mota 1-1 25 mota 1-1 30<br />

26<br />

29


Izenezkoak 3 0<br />

sarrera ez-sartze<br />

jasotakoa ez-sartze<br />

jasotakoa gaitz guztien iturria<br />

testuingurua "Ml-E7sadze_-e rahakian _atdg (iAr,jug11-i71gg1g5___<br />

-padngt_hatzuaL-arantzntndeutsa'lzvastia' iz<br />

agunkauak<br />

------ - -- -----testuingurua<br />

$ydiLudi_ FTna lüak aa san_diun ga ¿tz $uztran_rWLea__<br />

eta_znr aWa_Flelza_dela<br />

Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-4-29 data 1 931 -8-30<br />

mota 1 - 1 31 mota 1 -1 36<br />

sarrera ezer gutxi sarrera galtze handiak<br />

jasotakoa ezer gutxi jasotakoa galtze aundiak<br />

testuingurua E . NS=knaknnaulL -tala ta nanpstin_ara zg¿bait___<br />

izango e t a z a o AIR hatz tk lanik Baha Gelditu ziren__<br />

j -~-Eze 9nu1SLdszakata-fjInerLienda niak ----testuingurua<br />

fiuda3nkL ta_guda__liban_eska -apu du_dantsaz<br />

ppsistnita paltZe-pundiak<br />

-- - ----------- - - - - - - - ------------ - -- -<br />

- -- - -------------- - - - - - - ------<br />

- --- - ------------ - - - - ------<br />

Argia<br />

data 1933-5-14<br />

mota 1-1<br />

sarrera ezezko borobila sarrera gazteketa<br />

jasotakoa ezezko biribilla jasotakoa gazteketa gaitza<br />

testuingurua C',aliziarrakin ata auskntarrekin-baLag¿a--da_aL testuingurua Baztakata•a itza uaansao_ahartealalasua4ai<br />

zehittzan Zaida;in zintenean errazka hirihilla amRr1 - suari rR<br />

II1LL<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Argia<br />

data 1935-4-2 data 1931-8-30<br />

mota 1-1 33 mota 1-1 38<br />

sarrera ezin ukatuzko froga sarrera gehieneria hertsia<br />

jasotakoa ezin ukhatuzko froga jasotakoa gehieneria hertsia<br />

testuingurua Hori maiz ant,ttan da, ala hodira bainu cinhasten___ testuingurua QeMana[iBbet!sienaLefLuknjteE~BuliaOaLia<br />

. - . : zahalanar- ardiastaa h aina hnha<br />

ekaian nRmir hatziLdi[en- habani k ezin lkhahuzkn___<br />

Ira- ianhait onizetik nnizasat egartzan_haitira_-__ _<br />

Hona frnga harrihatapiin hautan agertua<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1909-X<br />

mota 1-1<br />

sarrera gainera gainetikoak<br />

jasotakoa gañera gañetikuak<br />

testuingurua gsrtentariak itzeldu,Fttvkn~mme sa._Eujtzaina _<br />

Tziht tabanakin ta gañera gañnlikt ak -<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1929-7-6<br />

mota 1 - 1<br />

32<br />

34<br />

35<br />

sarrera gaitz guztien iturria<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-6<br />

mota<br />

1 -1<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1967-4-6<br />

mota<br />

1 - 1<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1931-7-10<br />

mota 1 - 1<br />

--- --------- ------------ - ---- --- ----------------------<br />

sarrera gizon aipatuenak<br />

jasotakoa gizon aiphatuenak<br />

----------- -<br />

testuingurua Azkan Rguahnntan, dapctaWarbilkhuran .<br />

Anglatarrakn gizon aiphatuanak mintzatu dira _<br />

Erantziaren ald g<br />

37<br />

39<br />

- ---------------- ---------------<br />

40


Izenezkoak<br />

sarrera goian esan dena sarrera harat hunatak<br />

jasotakoa goian esan dena jasotakoa harat hunatak<br />

testuingurua Fina ¢a'ka_Gpbgi ni~a'k_,lonhllnpkios'kn IkactnIa--__ testuingurua Hnr -barlir~hi[ti ni~n tli6iga._düu_ala_g25Wen harat__<br />

hiagitci'kn IrakasI Rnhlac'tar insaha aspa aaan _-- hunalak_anda-dazkltenak-_badze pauasta_bat_ara_agonbanaukaluzoihaili_nbar<br />

tnchaak--hainan_haitukn_nta_dute<br />

j ramanakariArriitradunak_kartabalan_adarasa_ zerhaítdan~ne~eglek~ausadza2<br />

-- - -- - ---- - --------- ---------- ---------- --- - ---- - --- - -<br />

----------------- -- - ------------<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-5-19 data 1926-2-26<br />

mota 1-1 41 mota 1-1 46<br />

sarrera gorabehera gutxi sarrera haste atakatua<br />

jasotakoa gora-bera gitxi jasotakoa haste atakatu bat<br />

testuingurua r,nra-hara pitxi_haste__guda,oaetan~ testuingurua Miaulzakn-Lunka!asn A7hillaga4 n7ak _eta_arnak<br />

hasia 7an_hada Eta hacla ajakaLu- atarulndolik<br />

--- - ------------<br />

aintzinean_jnana natripnl_ernalabipilarakin__13ainan_<br />

az_tuzezkn_i2-tan_ha rdint7aa_atahunanun_aualzan_<br />

darLEllisalde a4_ata_2Lixlantekorz<br />

-- ----------- -- ---- -<br />

------ - -------- - --- - ----- - ----- - - ---<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-5-10 data 1974-2-7<br />

mota 1-1 42 mota 1-1 47<br />

sarrera gordezko solas sarrera hitzezko segurtamen<br />

jasotakoa gordezko solas jasotakoa hitzezko segurtamen<br />

testuingurua r's hartan Niann-ak salakrik anrdazkasnlas - testuingurua artzainen-_guarrlea -elamarexelenburuzagiali__hnfiwk<br />

gaibiluak lauda Ipar-Viatnamlarfak Haran- ~ahi-ahalmina Rta andenean.-ardmetsidira—<br />

hRkA7kn_planfl[i_harahala wta sarlükLazatz 17itzBzko_saguilamea_baU-Ll__mamEinto kni7 --------__<br />

ihardetsi dinta<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1972-2-3 data 1974-2-7<br />

mota 1-1 43 mota 1-1 48<br />

sarrera gutxieneria zabala sarrera hobaro eskabideak<br />

jasotakoa gutieneria zabala<br />

jasotakoa obaro eskabideak<br />

testuingurua fiabenari a hartcianaran_ukaitar,_gul<br />

7ahaiannran ardiactRA haina hnha<br />

testuingurua llxasnntei _olalako_Iangileakngi n dahan hatzarean ._<br />

agin daha7An oharra Rckahidaak Inrtu-Arte npnraaa_<br />

JRrAil7Ra ArA agi dAhR'<br />

aldizkaria Herria aldizkaria<br />

data 1967-4-6 data<br />

mota 1-1 44 mota<br />

sarrera hamar minutuko jarduna<br />

jasotakoa hatuan minutuko jarduna<br />

testuingurua Ordu matakatu ir gitaiRonAtan_alata_JAn Nagrin _<br />

jaunA AlderdiAfAn hAimanA auiki nndoranataIIninq_<br />

Aapuhknana'kn_artazkariakin amar_mimrluka<br />

jArhtna-cijn atean<br />

sarrera hobaro eskabideak<br />

jasotakoa obaro-eskabideak<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-18<br />

mota 1 -1 45 mota 1 -1<br />

Eguna<br />

1937-4-25<br />

1-1 49<br />

testuingurua Akailatxalaáatatxaat akn ntseiñakagirtdadauka7an<br />

nharn-wckahidtak halatanR7 ha1lahazrigazahakFrakitskRta_Askunda_Egunnlarl-opnra-_-astka<br />

abala-azaldu-data<br />

------- ----- -------- ------------- ----- - ----<br />

data 1937-5-13<br />

50<br />

31


Izenezkoak 3 2<br />

sarrera honenbesteko bat sarrera Ijauna<br />

jasotakoa onenbesteko bat jasotakoa jauna<br />

testuingurua Aldundika_landakariahhnr<br />

nnanhastekn_haLlxirsaiss ta<br />

hanat- du<br />

lrtekn_-a[lupaa[elalik__<br />

hazken nng¡ a_Sjj ean_<br />

testuingurua Hots, ez a .hn[razer_knntseilu_Emaa-darilwn__<br />

fiscard dEa1aináiallnak<br />

-----------<br />

-<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1928-1-1 data 1975-7-3<br />

mota 1-1 51 mota 1-1 56<br />

sarrera horrenbesteko bat<br />

sarrera I anderea<br />

sarrera I dana<br />

jasotakoa deputatu dena<br />

testuingurua BahArl Haisanhs noa njag r1Rpnrtamanrlllkn-__ -<br />

rlapldatu dena atera da wzkarlinr Fadwrpzinnwtik<br />

ala-aldadlgaha akarxiak dicanse mu ltonen .<br />

plantatu<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1968-2-2<br />

mota 1-1<br />

sarrera I jauna<br />

sarrera I kontu<br />

jasotakoa horremertzeko bat jasotakoa I kontu<br />

testuingurua ,faun horiak nahi_lukete_harri_haklwtchean_diurkata_ - testuingurua<br />

hat hil dArlien lanik pahe direnon lagunvakn -_<br />

Herrjak aman lezake horramen ekn_baLguti_ada_- _<br />

gehjagobehauen ArAIIptanharnlnak aman lezake_ r,llztia_lanknrllu-oralngannlan_ _<br />

ehunarannat hArrnnnitn hamar eta hnrrjAk --- __-_-_----------- -__<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Argia<br />

data 1932-1-1 data 1925-1-4<br />

mota 1-1 52 mota 1-1 57<br />

sarrera I ohi<br />

jasotakoa I anderea jasotakoa ministro-nausi ohia<br />

testuingurua 1MII113AC+ANDHIANnFRFA (arga,kinjna). testuingurua Erranahautnlat_ailzinekn aldiatan_9riand<br />

__ ministro-nnusi nhiaran_Ela_CAilaux nr,ikn minislrn -<br />

mnltsa[aarerLelsaigna_ Ftsaign hnrigarnaga_ata__ag<br />

ar~ana~na<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1975-7-3 data 1916-X<br />

mota 1-1 53 mota 1-1 58<br />

sarrera I ohi<br />

jasotakoa gerlari ohi<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1929-12-13<br />

54 mota 1-1<br />

sarrera I ordea<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1922-2-26 data 1977-1-27<br />

mota 1 - 1 55 mota 1 .1<br />

testuingurua Eaantzisko galanottisa_halasrrna---<br />

jasotakoa Ijauna jasotakoa president ordea<br />

testuingurua lnditeren huruzagi_Txanrli aupadlitA (matxinadan)__<br />

ClnwkgudarnztA adn akarzitn hat Agitakn(andea<br />

testuingurua Mundala jaunada_amarikanaptasidant_nrdaa<br />

hilicanjari aman<br />

dA<br />

- ---<br />

-------------- ---------------<br />

59<br />

60


Izenezkoak<br />

sarrera l-solas<br />

jasotakoa diru-solas jasotakoa izen ona<br />

testuingurua Dirusola5_bausüer1_du_NnimL-Cnccnn jaunak<br />

testuingurua Eg[[izi[e-_Ppi7lah t_-da Raractapilat_elztatian_lzen__-<br />

._ . - _ . -- . .- , : san __- fina IIne7~r3lt(gkp_eag nwangtçy(L ulRaptmdoka__<br />

egin hwharra_den hilkurabatea¢--j-_1_heru~ basurdea . ----- ---------------- aldizkaria Eguna<br />

r?ir~~-hanakalzeEn ._konrlnak<br />

atAr.I,AkLL-__--<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1981-1-29 data 1925-1-4<br />

data 1937-5-16<br />

mota<br />

1 - 1<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

mota<br />

1-1<br />

------------ -___-<br />

--------------- --<br />

mota 1-1 61 mota 1-1 66<br />

sarrera idazki gogorra sarrera izen ona<br />

jasotakoa idazki gogora jasotakoa izen ona<br />

ï testuingurua 131HLinnû - TZAIÑAKInAZKL-O,QGDBAEGIND11-- testuingurua igalandar_ zpade dauak~atriulz.ea_bulan_ IAisarL____<br />

_ . . KA --- ezezka,lriizi_dinte '_1Alari a riakn -.aiiLaman<br />

------------___--- -- hakelsu~labasta_lateriandzanmnaren_aurkakoa_-_<br />

data gaiñaratua7<br />

----------------------------------<br />

-------- - -- - -----<br />

62<br />

sarrera izen ona<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-10<br />

mota 1 -1 67<br />

sarrera (ikusi da) kintze ederrik sarrera jakitun batzorde<br />

jasotakoa ikusi da kintze ederrik jasotakoa jakitun batzorde<br />

testuingurua Alta makur horrekin-Jinihikn hadulAarAZa-D testuingurua .jakilurLhalzord9_ba1_lzandcWlakn_esk atu abail_--_<br />

rlirA harri, ah .nlas harrlinrhlrik' 37AtA3_hainan ara711aua,tarln (lagian - hana,auauauan iA5lar_e1a-_<br />

hnrtan nalrli_arlo halatsu__lkusiriakintzasdLLdk-_- azkaL_arakalukn_dala_azalduaa ahan<br />

J?aglrarra hnharaneaa ._Arrihila~A onrlarreknlz_-- Plymaut ck_ata_RCakari au_1Pga Agin aban_-__--_<br />

p7hht, arin akitu' 9 beta Fhccaldak ala5 --_ --_-_---------__-----<br />

Derrign lak<br />

sarrera indar neurketa<br />

jasotakoa indar neurketa<br />

testuingurua taala16u komJUi1_gazlabikindar nqurkatahat<br />

han dute arinetas 125kiloko a(j hirihila 4(1<br />

minututan 4finahirlar jean dute rrrahk hizka<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1923-4-1<br />

mota 1 - 1 64<br />

sarrera isilkako xede<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-7<br />

63 mota 1 -1 68<br />

sarrera jaun agurgarria<br />

jasotakoa jaun agurgarria<br />

testuingurua lgandaan alk~rrakiniJiikn_diia~ednl]era<br />

Arrasata'lik irlan da r;iiam n Gntzai jaun<br />

agurgarria, 'FtiskalLzalaal * hazkumako_adr5zkarialt_<br />

LIA ni n kn'nLn_sal dulen_ganerakn_puzIak<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1935-4-2<br />

-------------------------<br />

mota 1-1 69<br />

sarrera jende-oste<br />

jasotakoa ixilkako xedea jasotakoa jende-oste<br />

testuingurua Humnavjaunaran ixilkakn saloa,aneman hi jaun testuingurua jmanifaslaIdianJ-EigarranJakuka halak_pA7hatu<br />

horian mintzaldian ondotik Sauzan hanAAn azartzaq dauka t,a,taiz-akn plaza -hgtaarl~andw-r tg arl_-__<br />

polizak_manat _blnla_beuaetz.eka-_--<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1967-4-6 data 1966-4-14<br />

mota 1-1 65 mota 1-1 70<br />

3 3


Izenezkoak 3 4<br />

sarrera jendea erruz<br />

jasotakoa jendea eruz<br />

testuingurua ltzaldi_nrtara_jendaa_aurzjnangn ,ianekn_usta7 dea<br />

-- ----------- -- -- ------------- ------- -------- --------<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-5-6 data 1978-1-26<br />

mota 1-1 71 mota 1-1 76<br />

sarrera jendea galanki sarrera Ian gutxiago<br />

jasotakoa jendea galanki jasotakoa Ian gutxiago<br />

testuingurua palko_higaranazhazar>_ Andea palenkiTnlnsa'p- lira __ testuingurua Aizkaia_jatmknak),_ruritli,lsans (tîipu7koa)<br />

}1PSPrltP(_pilz$gun_n[s(an.1]ild n Pmpn liran _ flastilla_hañn_lasL _gWXiagnkin mnnrimratu Zuian_-_<br />

1a en_usaiara ----- -<br />

tnpuzkna<br />

------------<br />

--<br />

-- - ----------<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Argia<br />

data 1926-4-11 data 1926-4-11<br />

mota 1-1 72 mota 1 .1 77<br />

sarrera jendeketa sarrera lege-antolapen<br />

jasotakoa jende-keta jasotakoa lege-antolapen<br />

testuingurua jendeketatestuingurua nri n_IIigu1e'inak haratLanaari_dahiltz~<br />

lage_antolapaR nri haIil7ak hPrRkRSn -egi¿L_heaamami .<br />

.gtuiek_herdña~gitL-ntaJezatekan_bagi[a<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1958-4-10<br />

mota 1-1<br />

sarrera jendetza izugarria sarrera lehendabiziko sendakintza<br />

jasotakoa jendetza izugaria jasotakoa lendabiziko sendakintza<br />

testuingurua IFNr)ETZA IZARIA I rINnPF.SE~L<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-14<br />

mota<br />

1-1<br />

sarrera jendetza ugaria sarrera makur handia<br />

jasotakoa jendetza ugaria jasotakoa makur handia<br />

testuingurua Ontegsn nnn574Pndatzáyo¡riak lannamt 7san_MP7a<br />

nagi cian<br />

73<br />

74<br />

sarrera kolorerik ez<br />

jasotakoa ez duela kolorerik<br />

testuingurua _ lhíztarieo_jzeneand eplauk i-Errana_izan_da_bill7ar r>i<br />

horian-_hnlakn dehekt L-balak_ e7 rluala_kn1 erik____<br />

aldizkaria Argia<br />

---------- ---------- -----------------------------<br />

-- -------------------------- --------------<br />

data 1924-9-10<br />

mota 1 -1 78<br />

testuingurua JDstlknketenRriTala estai .2joten tennkatila_Barraka<br />

henerrikn Frremun_ m nil a.zlamrL,___<br />

Fntnin dpn unezJandahiziko_se ndakiniza _t,ndnegin_<br />

diote--t- poliki -xamar-omen-~_—_<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1935-4-2<br />

Argia aldizkaria Herria<br />

mota 1-1 79<br />

testuingurua Pnrtuko—atenn.7arnahi sahleatealaoar-MetattLdutauhainak<br />

unt7i hanriisknak_g1.Ma,ke iragan,_ado_-_<br />

hgrlzaan7erd hutsik__Makur_handiakJzan Aitaka_-_<br />

asko-Iangi len tzaL<br />

--<br />

- - - - ------- - --- - ------<br />

data 1926-4-11 data 1972-2-3<br />

mota 1 -1 75 mota 1 -1 80


Izenezkoak<br />

sarrera munta handirik ez sarrera oste asko<br />

jasotakoa munta handirik ez jasotakoa oste asko<br />

testuingurua bainan_hatrietwkn hn7ek-az dntAla -munta_handirik__ .<br />

Arrwvimarwnt,at PlwvdwnIa_ha rtnt7akn b czak- .<br />

amkuls,ko--duta-zartaa-ien--Ertepubhkacen-toltsua -_<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1965-4-1 data 1926-4-11<br />

mota 1-1 81 mota 1-1 86<br />

sarrera ohargarririk ez sarrera oste haundia<br />

jasotakoa oargaririk ez jasotakoa oste aundia<br />

testuingurua Araisaitfean hA hañA kañp¿_akiftaldianJZân_azik_~Z_<br />

ggndrm nargatirik_bilalü__<br />

testuingurua Ai7Arria_~ .~QStag -djLrl-egur)aan_FI'RtA _<br />

.tauoarizaa nste -auidia-jzansari<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-15<br />

mota<br />

1-1<br />

sarrera oker eta kalteak<br />

jasotakoa oker eta kalteak jasotakoa ostetza aundia<br />

testuingurua EZ-sartze haizordaak. hartako diren actadn_guztiaL testuingurua Qgiat7A a~~nd ¡a_bg(tt_da_tlindanhur g.' za_T~nAlina<br />

¡lai auza agin dA1 , 1— Aurnn nnt7isi aspañar gudan_ IIntialti dan_n~na>kin->alajr3<br />

rtAhiIVanslda_bielaka~ idonniak~wmn atUcA7an-_ _<br />

oker AIA katleek_adiraziaka . ----_-----<br />

Eguna<br />

data 1937-5-7<br />

mota 1-1<br />

testuingurua Igarorían igandnan izan zao_gurazdragaria_zagnenz_.<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1929-7-6<br />

mota<br />

1-1<br />

sarrera ondoren latzak<br />

testuingurua YurrA (A rati&)_~guao_ata9arikudeunan-jo9azaa ---jbildarrna<br />

_bakg_p la7ara (1ntAa5kn_tzafi zan<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1926-4-11<br />

82 mota 1 -1 87<br />

sarrera ostetza handia<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-8<br />

83 mota 1 -1 88<br />

sarrera omenezko Jaia sarrera ostiko sendo<br />

jasotakoa omenezko jaia jasotakoa ostiko sendo<br />

84<br />

testuingurua llagaran_Quena_Einila:k~arlusuarLnslikdsanda_-__<br />

hales<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1923-4-1<br />

mota 1 - 1<br />

sarrera ostots-erauntsi gogor<br />

jasotakoa ondoren latzak jasotakoa ostots-erauntsi gogorrik<br />

testuingurua 'Hunta[-gurinnt7iA paxisian nt _batakz agant-_ testuingurua Eacgara~~uriari_l7agra_seunden ._ rr Agunarn diArdu-<br />

¡InhAla iAkln danean Íkara AndiA catir dA Arl nnAtAn -ar adslar Qairts-arallnt,j gngnrul~ezorLae_jnlz<br />

ori knnlrnla agitaniñarditina>anAta---_ .<br />

IIIgailik gndoran latzak k ikn dihiata uatA_da-_<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-5-15 data 1933-5-14<br />

mota 1 .1 85 mota 1-1 90<br />

89<br />

.<br />

3 5


Izenezkoak 3 6<br />

sarrera partidu lehiatua sarrera sesio-aldia<br />

jasotakoa partdu leiatua jasotakoa zeziyo-aldia<br />

testuingurua GlementaParra_(Pi7kaia )-Jlurain_atasetp£ak___ _ testuingurua balak_aru_bestaak masu-_etzaas[eza,_elakn___<br />

jG puzkna~-38dtáu-!£tatua--8tzkauarak alacl cn LL--- zazytn-aldian-°ma-Sanen-aldalcu->shilen-jgartranL-zitanbaina_guteak-gatago<br />

izan<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Argia<br />

data 1926-4-11 data 1933-5-14<br />

mota 1-1 91 mota 1-1 96<br />

sarrera pelotaka larria sarrera soldado multzo<br />

jasotakoa pelotaka larla jasotakoa soldado multzo<br />

testuingurua A[akislauaasn_gaizkiaritu az nalitalia_l£tia_izan_zat_ testuingurua rtaz¡erti_j£natala7En snldado_~tulizn_batek_ukaa<br />

au_i h iQii-u-17 3p~t'na_h£rrlinri~tazhi_diknak-_-- aman_drLthnrrn~kaaldi_hatatla_Bali-goh£[nadncaak_<br />

f£rn_btzakallarak_aureta1L liran_ala Afi-a5_£gpn--- aman k 1d l ain itz_ata-kolpaluak_eia ha<br />

nndnrnn_4_lantn Areskarian apiña7_padtdua<br />

ha tenana t i aitan<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eskualduna<br />

data 1926-4-11 data 1936-1-17<br />

mota 1-1 92 mota 1-1 97<br />

sarrera pelotaketa izugarria sarrera susmo onik ez<br />

jasotakoa pelotaketa izugaria jasotakoa susmo onik ez<br />

testuingurua ESkl17 (azkanaJ : GpLizkna taNaparn a-_P9lnlaketa-__ testuingurua demanliLdaLâtúlZâp_gBLlaklzllnâp_ al15mf1_nnÍkBZ ___<br />

izutia_(_). .dik aurrera gipu7knarak rra usitzen- dahAinnnrtik_prandzelauan[zai____ _<br />

dira-~Ldu bataia_p8allaiau-ltltputu_lrallp_duari<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1926-4-11<br />

mota 1-1<br />

- ----- -------<br />

sarrera prezio goratzea<br />

jasotakoa prezio goratzea<br />

testuingurua IIanenbun t gnhelnuakamaraman de ._delaknprezja<br />

gnrAVwak dahakahv _<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1 977-1 -27<br />

mota 1-1 94<br />

sarrera sekulako ohoreak<br />

93<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10<br />

mota 1 - 1<br />

- --------------------- -- ------------ - - - - -----------<br />

sarrera zer esan ugari<br />

jasotakoa zer esan ugari<br />

sarrera zer mundua<br />

- --- - ----- - --------- - -- - - - - -----------<br />

testuingurua ll11GLAIERA KnJ7PARl tyGlglt ]TALIARA_qARTZEA____<br />

CAI FBA70TFA rlAl A_TA TA 7FR FCAN jJGAgl<br />

ALEMANIAR<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-10<br />

jasotakoa sekulako ohoreak jasotakoa zer mundua<br />

98<br />

mota 1 -1 99<br />

testuingurua Fgitn hanlanh£fldaU£lLagj n din7kate sekut£kn-__ testuingurua ZaLlnunduabildu den Atann anaienjkust ekn 7ayala_<br />

nhnreak agon hanlan °gilen dihtalaknl7 hintatap_ at&Morr~f$, onesa[~ koaita! ______<br />

hamabi udha<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1932-9-2 data 1929-12-13<br />

mota 1-1 95 mota 1-1 100


Izenezkoak 3 7<br />

sarrera zigor arina<br />

jasotakoa zigor arina<br />

testuingurua Fpeinaraluelakn ..Iruri__tenengn_-aldiz_ dala- la,_iigoi__<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-14<br />

mota<br />

1-1<br />

sarrera zorion agurra<br />

jasotakoa zorionagura<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1928-1-1<br />

mota 1-1<br />

------------------<br />

101<br />

testuingurua U e[n_bazaie_-Udaleiuean_Fguari_eguneao_iraku[i__<br />

z uen1E37_'garanIlrtAnKnnaakRit anka__B riauL!<br />

ii7andu_zilen_7nrinnagii(a` 1AR6'kn knrapj na<br />

15itina) azkatzaa_j Ull 71j1nlakn_wdukn<br />

102


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

Hustuketaren emaitzak<br />

1-2 Aditzezkoak


Aditzezkoak<br />

sarrera A beharrak izan sarrera A gogo ukan<br />

jasotakoa bildu beharrak dira jasotakoa egin gogo ukan<br />

testuingurua Aaglater[akn_hiri_kapilalalan_hildu_óehailak_tlúa____ testuingurua Samol3btacbeluunïminlzatu_da_gai2tza tsiz<br />

agun_hautan hori, erresamatakn m nictrnah 1mpnriahZfIlná Tinla er&_M. -rnh kaz_.agia gsgo<br />

---- -____------------_-______________I ZI IAIa _Atdkaalahen_atrasu la_msreiTta _______ _____ _<br />

-- - ------------<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1929-12-13 data 1975-7-3<br />

mota 1-2 1 mota 1 -2 6<br />

sarrera A beharrak izan sarrera A hurren izan<br />

jasotakoa egin beharrak izan jasotakoa ausi-urren izan<br />

testuingurua Ent7nk A@niiahauak-haitiraAlarnanian haldi _dan__ testuingurua Fllrnna aldeanhakaaausiurran_baha ._snrkatdeaa_-_<br />

martin --jan ( -j--ezhA harrigari trasteas- jagiilk i_aldaerl_baragauzak_ .aztshiz hainbana<br />

presidnntarnn-Solasari -baba haitzau den<br />

ZLalit kafTalaak<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1983-1-27 data 1937-1-10<br />

mota 1-2 2 mota 1-2 7<br />

sarrera A beharrean aurkitu<br />

jasotakoa laga bearean aurkitu jasotakoa egiteari lotu<br />

testuingurua Ala_ta_ha-_indar algari agattu_eran gare_gudariAnari . testuingurua Budjal_hauaaagil eak iralmerl_du_nraino zanhail___<br />

autxi a z mandiori laga hearean alvk itusiran_- aste jàtagareaT shant, Inta hehadçn_d 1a_baldudaa<br />

urthakn hori¿elarron _ppitaari~ski<br />

--- - ------- - - ------ ---<br />

sarrera A bidean izan<br />

-- -- ----- - -------<br />

sarrera A-t(z)eari lotu<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-5-5 data 1905-X<br />

mota 1-2 3 mota 1-2 8<br />

sarrera A-t(z)eke darraite<br />

jasotakoa galdu bidean da jasotakoa erabagiteka daraie<br />

testuingurua IIanuhraaldakCLhekea_geldu_btdaanda,aia oran____ testuingurua ltaliaran_Siukiaran alkarlzaa_araganztan-daban<br />

lagungori anili Vanaria'kn aldaaldiak are iran dira _ anaiak grahagiteke<br />

--- - ----------------------<br />

Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-29 data 1937-4-24<br />

mota 1-2 4 mota 1-2 9<br />

sarrera A-(e)Iakoan gaude sarrera A-t(z)eko dira<br />

jasotakoa A-lakoan gaude jasotakoa jokatzeko dira<br />

testuingurua Ietarinkarahaldn bnseai a arok datalaknangaude- testuingurua fatu_jokatzeko_diraamengiuezaa plaTan _Xasi<br />

eta p ur hi r hstI hi ingalandar iteasnntai___ ErATiI'koro _jaia_Flgnhg r7m_Zaha191a<br />

erdukahrtalaknan__<br />

-------- ------<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-5-5 data 1929-7-6<br />

mota 1-2 5 mota 1-2<br />

----------- ------- ----<br />

------------------- - - - --- --<br />

10<br />

3 9


Aditzezkoak 4 0<br />

sarrera A-t(z)eko punduan izan sarrera A-t(z)ekotan izan<br />

jasotakoa agertzeko punduan da jasotakoa egitekotan izan<br />

testuingurua Fknn imiak_,apirüeao_harhLllugn_-bultacen_ondorin -___ testuingurua Alza2ratsaldgko_hostalan_balza[_hareZia _<br />

Upak A7Agun dira iaLrtanik Funtcoan Ameriketan agitai(itarl_zala_E ¡ ,, kn -Lnbam<br />

ara_aknnalmararLauapi 7lA hori a gAr1za ko-punduap_da-_indathanukadueta-e<br />

rs d i tda rik_gaba- .Lau<br />

rlhtxiknle lliraa_eknnpmiak __<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1975-7-3<br />

mota 1-2<br />

sarrera A-t(z)eko xedetan izan sarrera A-t(z)ekotan izan<br />

jasotakoa emaitekoxedetan izan jasotakoa ematekotan zan<br />

testuingurua Hank a ganf inon da bjzik¿_AmarikanalniriixLna .<br />

harra---amia_eta_lpmalz.trangn adi bitzazke__-_<br />

testuingurua L7aldinoan_Ftvkadiaaraintsuagnabâllean<br />

ikusitaknaran ..hari_smatak ntan ian_atzn<br />

Larritarrwn $an ik-_ata-azbakaruk_demokralak._--aginik-<br />

halakamnld e, mm naharri izan haitzaka<br />

C :an leiLury}ca Doanak___ --------<br />

$asarat,alarl_ jnrnt,atu eta farrpyrk_ aitortn _al2flfa__bara-_demislo~an-emailek---<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1976-2-19 data 1937-4-30<br />

mota 1-2 1 2 mota 1-2 1 7<br />

sarrera A-t(z)eko zen sarrera abantaila hartu<br />

jasotakoa izenpetzeko zan jasotakoa abantaila hartu<br />

testuingurua Egin diaa{ar unaldia=daran_et7n i7An pelzekn__- testuingurua lasta_hastaliklekuknak ahantaila hadabuta_iata__<br />

zaa$ahni~n azkal2slnr a wmnten dahan<br />

lrant7wlar era ingwlo5erl_adnan gindakn agiriar__-<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-4-25 data 1958-4-10<br />

mota 1-2 1 3 mota 1-2 1 8<br />

sarrera A-t(z)ekoa izan sarrera abegi ona egin<br />

jasotakoa egitekoa da jasotakoa abegi ona egin<br />

testuingurua C .6th papuLúya'kn A7kwrak mtdiI-twldwa_amlan_ara_ testuingurua (lee azjkarkit7wn dira gure nulillakaüi_abag¡-_-_<br />

ihilkAta hAtnik a§itAkna da 1 wnhi7ikna Kndas nno, adu ditnht71Alakn bala,Ara mira Auzo wrrj_<br />

mandlatara-jzanga da, _ __________ umwyanII_~lakin muI ak~arlabana pne agtnga----<br />

_-- dln _larengp_urlaan ihulzan hazw[ala<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Argia<br />

data 1926-5-2 data 1932-2-14<br />

mota 1-2 1 4 mota 1-2 1 9<br />

sarrera A-t(z)ekotan egon sarrera abegi ona erakutsi<br />

jasotakoa ateratekotan egon jasotakoa abegi ona erakutsi<br />

11<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-24<br />

mota 1-2<br />

-------------------<br />

testuingurua Fredikal-,n,ialisla-aldarflia Frnil PnhtlairAlik testuingurua atuan_ wskt ttubatalik udatan asLizan aL~ira_1a<br />

ataratakntan wgnala ,ahAldn zan AtaRhtm'an _ pAsintarAk at¢Afatitten icaO_-di[8a-tokiotan orei _<br />

gnhArmla iausi- anif1aan_agoala__ ahagi_pna_ErakuvlarL<br />

- - -<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-29 data 1937-5-5<br />

16<br />

--- ----------------------------------<br />

- - --------------<br />

mota 1-2 1 5 mota 1 -2 20


Aditzezkoak<br />

sarrera abegi onez hartu sarrera aginduei men egin<br />

jasotakoa abegi onez hartu jasotakoa aginduei men egin<br />

testuingurua Dla_pnzikarkilzandira_gura_mutillakaiñ_ahAgi<br />

nnazadru_dIWprr[elekn hataZ ira gura auza ir<br />

Zumayan'n .lnkinmutillak_oso_abagLnna aginn o<br />

.-<br />

testuingurua lngalatara'ka-Gabnmuaien_agindueimen_ eg1iñaz____<br />

mgalararai- -IAimtdaula_Blaka_nn tziak salernskata_oniztar_ezer-azagtuela_agm_eskaW_~~tsen<br />

d icigula-uuaogo-_urtean-Italtzan_haza


Aditzezkoak 4 2<br />

sarrera aidor azaldu sarrera aintzinean joan<br />

jasotakoa aidor azaldu jasotakoa aintzinean joana<br />

testuingurua Agideta-la_117nz ._hi_aizknlailhkadak testuingurua MiauArhillaga_j nzak _ISIa_emals`__<br />

Malman-zeuen airlnr azaldu ziran- Rezanmrdea- hasia zan-tlada_~ la hasta atakntu_dateaundouk<br />

Meleaintzinean-joana-QaLdgol arne_labipi larAkin __Baioanszluzazk°:-I2-la°-berdintzea-ate-buia_nun-atratzenden-Elsalda-M-<br />

-21_jXlantak ntz<br />

-----------<br />

Argia<br />

data 1933-5-14<br />

mota 1 -2<br />

-------------------- --- - --- ---------------- ------<br />

sarrera aiher izan sarrera aintzinera eraman<br />

jasotakoa ahier zaizkionak jasotakoa aintzinerat ereman<br />

testuingurua haenirlaiari_aska_pnlilikasizoritestuingurua 1(alikanekaluroz+knalLantznaral_ ereman _du<br />

zaizkiMak iduri ,'aiuta nopubiarí kantzan_7ainle ,lobariXXIIIgeneenak hasi jldaa<br />

hera_gizonen_haulatzaka arku-hidea<br />

---------- -<br />

-----------<br />

-- - ------ - ------<br />

-<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1957-4-11 data 1966-4-14<br />

mota 1 -2 32 mota 1-2 37<br />

sarrera aiher izan<br />

jasotakoa aiher izan<br />

jasotakoa aipamen haundia ukan<br />

testuingurua Usta zuten hahin Cl--ejaun andareak hazia testuingurua Barru_era-aipameahaundi&lrkan_dL-=k .baran--__<br />

Tradlkn nnhernusri a ihar den haaa(utdari [aintza__ slldallak_ poin dutarl_ELkintzaren ondotik<br />

hatek_Zituela hahihi_hi rnlrlikn oaZta_hnriak .<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1978-2-9 data 1972-2-3<br />

mota 1-2 33 mota 1-2 38<br />

sarrera aintzina doa sarrera aipatuak izan<br />

jasotakoa aintzinat doa jasotakoa aipatuak izan<br />

testuingurua $araz_hLdjel eintzinaLdna_ nahiz Anputatu testuingurua Iragan igandean hildrl_da harrjkn_1mn15eWra__iUna____<br />

pahianak kampnan diren daa achnlarik baha hiltzarra hndan aipatuak izan diron atorra_____<br />

-- premiatsuanak<br />

----------- -<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1902-3-14<br />

mota 1-2<br />

sarrera aintzinat ari izan sarrera aipatzekoak ukan<br />

jasotakoa ari da aintzinat jasotakoa aipatzekoak ukan<br />

testuingurua Perivdarian xapelkatanri_da-aintzinat__<br />

Azkenpadilla[tokago_<br />

testuingurua Asta-huitan hildu<br />

Knmunekn Rrrntz<br />

dirBRuirilles-en lxterkaw<br />

harriekilakn minivtrna}L---_<br />

Aipalzaknak zitrvlaa beraziki harri-zanbaitekin.-__<br />

etaiehanJehe[ii" a uni,rt herri hatzuakm Maskala<br />

Kantenak dituan haremaNzek<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1967-4-6<br />

mota 1-2 35<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

31 mota 1-2 36<br />

sarrera aipamen handi ukan<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1972-2-3<br />

------- - - - ---------------<br />

34 mota 1-2 39<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1979-1-18<br />

mota 1-2 40


Aditzezkoak<br />

sarrera aipu dute sarrera aitor ukan<br />

jasotakoa aipu dute jasotakoa aitor du<br />

testuingurua<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

testuingurua Ajtom_du_Pompidou_Plesjdantak_ hsrri_-pphmea-indat__<br />

Aipu n ule--azainn_ltaúaa airnplflnak omenagin ata_Bnt~n„alu-dabalda_átiel3 herr i_AhRratsen<br />

--dutendaabiguingarria-.CIspiWe-beteri-gamara<br />

paiwka_dela_kausa .<br />

homhen--awlbjk data 1936-1-17<br />

mota<br />

1-2<br />

sarrera aipu izan<br />

-------------- - ----- -------<br />

jasotakoa aiphu ziren jasotakoa aitzinean agertu<br />

testuingurua Amerikannakaspaldian aiphu úren_ ha7tar rataa____<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1955-9-11<br />

mota 1-2<br />

sarrera aipua da<br />

jasotakoa aipu da<br />

testuingurua fle,tarrakkani dira_Rta aip ua_da.--e=ta_dutan____<br />

&gbg hat m neat rkn prnbinui g z<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1970-1-8<br />

mota 1-2<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1972-2-3<br />

mota<br />

1-2<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1972-2-3<br />

4 1 mota 1-2<br />

42<br />

44<br />

sarrera aitzinean agertu<br />

testuingurua ,ipandao__orlúta1eap__agariu_dire__ministio hefriak.___<br />

laban_ald k tz-_deputatuan_alasenaturlan<br />

adzmea°<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1905-X<br />

mota 1-2<br />

46<br />

-----------------------------------------------------<br />

sarrera akomenamendu bat finkatu<br />

jasotakoa akomeamendu bat finkatu<br />

testuingurua ldemen_barearLnrrana _ dngu hkizeka_zapala-antegL_<br />

haL .askllln handia (27._haLlangila) aida baL<br />

Zarretzakn -irdskuan lela Azkenean._zkomaamandu_<br />

heL I nkalu_bula-ata lan tegi-borrak aidiatsL du<br />

lagiintia hArazihatainVÍrta-Segibak-=Qnican _<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

43 mota 1-2 48<br />

sarrera aise garaitu sarrera akort izan<br />

jasotakoa aise garraitu jasotakoa akort izan<br />

testuingurua Laben partidan (darraztarrak Iran o aisagarraitu_ testuingurua Phagolak Rra jJlllLlka.llmen :_baûaban_eZhra<br />

flibrzta Ftxhetn ala-Viviar Mnnt-da Marsanakn oren_ eknd honako<br />

kondo eri ziran hi arktialdimak _______<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1968-2-22<br />

sarrera altor dugu sarrera akort izan<br />

jasotakoa aithor dugu jasotakoa akort izan<br />

47<br />

mota 1 -2 49<br />

i testuingurua r7-IAIfTFMPCH('IBENfMINFN(NJnnT1Ktestuingurua Bada -ag ia rangn_gnre_P1esida ntaran -soina h amialanL<br />

Hivamana eranCharisme nstrnnk hnhandnnak Ahalik az dira hahafhada denak harakin nsnkj aknn<br />

izanen zirela gaztigatuak- Aslalahenaan_miniatmoak- —n. .-F., hailzaknta idurLhnla azkarri dela9gura-_<br />

Algarrateratii di rabw k arran drr zpin_hnbandnn aknnnm'a kare ziki_knndA IilR zkalaLik_miIll1n heL_ _<br />

zenon tiron finak - hurbildangahA<br />

Aithnc_dirgu hnhendunhandisnak_gnsluan_Aarrdeie__<br />

_<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1 934-1 -26 data 1975-7-3<br />

mota 1-2 45 mota 1-2 50<br />

4 3


Aditzezkoak 4 4<br />

sarrera aldekoa izan sarrera alperrik galdu<br />

jasotakoa aldekoa izan jasotakoa alperik galdu<br />

testuingurua ldazlaorrak-e7atea_digu_ amaman testuingurua Lodosa_derit7ainn e nan-halaz_ara_kallaBUndiak_halzuataa<br />

aunwkn finarin at'ercitauaa aldnkaa--_- agial íuL .ekaitzak ala dun_-[andacaguztiak_alpauk_<br />

dA I a geldi lA7 ------------------------------------<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Argia<br />

data 1935-4-2 data 1929-7-6<br />

mota 1 -2 51 mota 1-2 56<br />

sarrera alderantz egin sarrera aments izan<br />

jasotakoa alderantz egin jasotakoa aments izan<br />

.,<br />

testuingurua ikusi_Qstean- fianlandar_aldarantz-agingatlaha testuingurua aLzazkn_nlahainaaluiu .bausleak_tallatu_SchmidL__<br />

________- dlaman_lahan minivlrnaa~sniunpn_afacahal~ela___<br />

ka„s a_etagogn ak 7 ran ainhlLAlamanlaaaZ____<br />

zeknnent7 e matS hAra_do sianeasaitar alha<br />

hehadukn alaman._p hwrnuari<br />

---------- - ----- ------- ---- - --- ------------------ ---<br />

- ----------- - ---------- - --<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-1-10 data 1978-2-9<br />

mota 1 -2 52 mota 1-2 57<br />

sarrera aldi izan sarrera amor eman arazi<br />

jasotakoa aldi jasotakoa amor eman arazi<br />

testuingurua Aintzinako astroan Alnnrnnaka3aiocak_wsta hintan-<br />

EViana kn sarnrwn ald i }lau k wraletradohatukan<br />

testuingurua inar-oka wlsaiak-sunisitu_ata<br />

a hann_aldwknak ditu___<br />

haizatuIINITA llakakneri amar n_praziz ___<br />

dutaPadsaka~aunak_ign rria, haran nnelan h auaia_-<br />

mp<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1912-X data 1976-2-19<br />

mota 1-2 53 mota 1-2 58<br />

sarrera aldi izan<br />

jasotakoa aldi baitzen<br />

testuingurua Aste huntan Pa ¿çersLj¡ada_$chmidL jauna haran<br />

Aldi haitzonÇinenrd d , Fataig Presidenteri hiaite<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1978-2-9<br />

mota 1-2<br />

sarrera aldundia sakabanatu<br />

jasotakoa aldundia sakabanatu<br />

testuingurua jAP ldMC AIDIINnIASAKARANAT11KrlFTFnARF<br />

rifYiFRNIIARFN AI IRKA ACÇFRTIIKO nAN RItDt IRF79_<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-7<br />

mota 1-2 55<br />

----------- ---------- -----------<br />

sarrera apailatuak izan<br />

jasotakoa apailatuak izan<br />

testuingurua F7tahada gogorrak-badira- Rainnalik_Pabarataka-_<br />

Autnhidwa nnn gaindi egin hnhAr den Apailatuak _dica_nada<br />

apailatzea ari harlaranl_nbren~lasharat___<br />

Aiui ihaia_trango-_huchilatik sagltrtz-_Iandnsetako__<br />

Aldetik<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1978-2-9<br />

54 mota 1-2 59<br />

sarrera ardurape eduki<br />

jasotakoa ardurape eduki<br />

testuingurua Furnn .dagozaallxasailatan ilalier_ataalamanda¡___<br />

glrdnnViek ingalatwrrak enrnn arriurapa<br />

dellka'anetnabazan zintzn jnkAluko_dabanLStaa____<br />

aldizkaria<br />

data 1937-4-28<br />

mota 1-2 60


Aditzezkoak<br />

sarrera argitan ezarri sarrera arteko jarri<br />

jasotakoa argitan ezarri jasotakoa arteko jarri<br />

testuingurua NahL izan du minlzaW_mamkanohur wapiAk io testuingurua $i_auasuma_ss(imkga(landie zemhaiL-denhoLa<br />

Afrikako ggrtakeriez l'iizk¡ Ald&Hurhilekn -__ hntarl-_Bad7e er (asumak anak~iarLirjk idtorl_ZW(anpnlitikA7<br />

bai ata_Ainatu Ma rnka(en_ata E unpa(ea __ geldiWkn_ziLela~Igar_hilka_auzatik_Bainan .buna____<br />

anakoknrntzemenak ._P-arada7_baliahr de era<br />

nur1_bamZ_Z . ukaohezamhat.~hama_paluaahasi _ _-<br />

Argitan ezartzeko nnlakne den cuYad Frantziaren___ sliran_ltrhura 07iarl2tahara-_ .lapnnecek hulE-aZ__<br />

pnllllka_f~dandebalaka 7aherAZ amoLatnaa<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1981-1-29<br />

mota<br />

1 -2<br />

sarrera arres zuritua izan sarrera asmenta eman<br />

jasotakoa arras churitua jasetakoa asmenta eman<br />

testuingurua AlgarAkn auzigaz_~bfiaz_oramo_auas_rhmWla-___<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-4-2<br />

mota 1 -2<br />

sarrera arrenkura izan<br />

jasotakoa errenkhura dire<br />

testuingurua spainian wrrenkhare slira_minislmak hAli_nri _<br />

dit _ nik<br />

Aski ncflsnn handiko mi"i`trn hauspotzat A ____<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1902-3-14<br />

mota<br />

1 -2<br />

sarrera arriskuan jarri<br />

jasotakoa ariskuan jari<br />

testuingurua A910 alzeriler-hola dihvte Prantzie'tik kanpn(L-__<br />

harangn pakan aŕck an iart7wn dilwlw-eta -<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1925-1-4<br />

mota<br />

1-2<br />

sarrera arta hartu<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1 932-1 -1<br />

62<br />

mota 1 -2 65<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1932 .1-1<br />

61 mota 1 -2 66<br />

64<br />

testuingurua Baztaa<strong>Bi</strong>dasok~_askuzka_tuapalgoa1Lemansaia____<br />

aldizkaria Herria<br />

Lanbizikna h igarranc aLaga7taak _Ekainaren_17aa_<br />

tnkallilsa_~W~-rwU~~<br />

data 1962-4-12<br />

mota 1-2 67<br />

sarrera astindu haundia eman<br />

jasotakoa astindu aundia emon<br />

testuingurua Aurarakada-saiabalzuk- .egin ehezaaataa(ELiuaL__antindii<br />

Aitndiaamnn_nntcen _ ---_<br />

Eguna<br />

data 1937-5-14<br />

63 mota 1 -2 68<br />

sarrera atsegin bizia azaldu<br />

jasotakoa atsegin bizia azaldu<br />

testuingurua<br />

aldizkaria Argia<br />

Ai7keyggo_nipnta7inek _,Gipuzkoa ta Aaparakaai__-_<br />

hereatsenin hi7ie A71edu dinte alkaren artean __<br />

ZAhilkiten 7a rggkonhlaa .harak_ w~in zubena_nntzalarWJaialeak-anauhezalasgm_diluztalakn<br />

data 1923-4-1<br />

mota<br />

1-2<br />

sarrera atzera eragin<br />

jasotakoa artha hartu jasotakoa atzera eragin<br />

testuingurua Bertze anhit7eri inrnate ltipit7An_dinte hertze __ testuingurua :Almirante r:arverp' itseslepurari 7dnn d_inp alandiL__<br />

Anhit7 egunhatartalangan eri dira I Angulaz ertha gudnnt7iak at7arA eragin ziori eta 9Ílban'rakn -hanzan<br />

duan_rninistroak da puteluEki n alger- - Sarara_ASiban Az zion jbondik inora lakeni -___<br />

adltirk Aglnare7i dll laga haLazLhal_phundu horren<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937 .4-28<br />

mota 1-2 70<br />

69<br />

4 5


Aditzezkoak 4 6<br />

sarrera aurrea hartu sarrera auzia hortan ukan<br />

jasotakoa aurea-artu jasotakoa Hortan dugu mementoan auzia<br />

testuingurua CiUBEGUDAR1AKAUHEAARiZENASIAKDIRAtestuingurua<br />

HIZKA8GLM___'~ Horian dugu_ma_mantc_au„a _=Tzk h labelen<br />

hunan-14=-agin-bahaua_llu_bozkalza hori<br />

-------<br />

Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-5-16 data 1970-1-8<br />

mota 1 -2 71 mota 1-2 76<br />

sarrera aurretik ibili sarrera auzia piztu<br />

jasotakoa auretik ibili jasotakoa piztu auzia<br />

testuingurua 42'na berdindu-züall--batzuala n ahok ela_bas[etan__ testuingurua Maunca_HayaL-m uskatzai leafan sd utasnna7____<br />

aiek al reLik_ibiliaz_lartaka ptztu_An7ia aintzena_,qagitlt_da_Pabaa<br />

-------- --<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1926-4-11<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1968-2-22<br />

mota 1-2 72 mota 1-2<br />

sarrera autoa xehatu sarrera auzia xuritu<br />

jasotakoa auto bat xehatu jasotakoa auzia xuritu<br />

- -------- ------------ --------- --------- ------<br />

testuingurua $aionalik_zo nhaitJtilomehatanL_3e harakn __ testuingurua Lapuctii_eta_RaranahauEko-l54_actzain_tvldu~ica____<br />

Arrahvlaan, manhatBahatu da arhnla hati _kontra___ jlánan astaatlaan ardan eta _<br />

-hauen_gatentao-gazta- zun1 uhahauez-atncuak_---<br />

-------- - ---------- -----------------------------<br />

Herria aldizkaria Harria<br />

data 1968-2-22 data 1974-2-7<br />

mota 1-2 73 mota 1-2 78<br />

sarrera auzia arakatzen jardun sarrera auzitegira deitu<br />

jasotakoa auzia arakatzen jardun jasotakoa auzitegirat deitu<br />

testuingurua ilrT'k aiuia arakatanardun-dphan Rpaikarian - testuingurua Auzltegirat dailu_zuen_fihamn.a elak~_ggarkaria_<br />

Agiriari hlmI7 agindakn idazlana amon dauica auran- genlrrak ,Iraia_himak arranak g.rg.,__<br />

hRVnki tatalangita-talrtaei-_-_<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-5-18 data 1985-1-31<br />

mota 1-2 74 mota 1-2 79<br />

sarrera auzia aztertzen diardu sarrera azalpenak eskatu<br />

jasotakoa auzia aztertzen diardu jasotakoa azalpenak eskatu<br />

testuingurua Aita_ I nhn'k are_yaurdainnknau madridtar testuingurua jlúlako_T,obarnuak_a_Zalpsnekacaktu hazan ta__<br />

hatzi,-helmentzat hañn maza amatan a artan acpañar nrdazkariak Amoaaaca7an (TxiIekn_-__<br />

ngaizakîn uztak_aztertzan_ diRrdu ________ ntdezkana_ aC R tza[ai<br />

- - - ----------- - ---- ---- - -------<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-25 data 1937-4-29<br />

mota 1-2 75 mota 1-2 80<br />

77


Aditzezkoak 4 7<br />

sarrera azken hatsa eman sarrera badira<br />

jasotakoa azken hatsa eman jasotakoa badire<br />

testuingurua xahaL_etxekapnntsunei_bal_danbora4oxoak halla _ testuingurua 13aungnila hamaralüa~enda_zituan bil-1aLi 7an da_<br />

itnh hataa_Ppitarat jelia nanA hu rdinbideacarL_-- naski su nlsilua<br />

gainareL ar n da 1raina_heldu.ze n kRinkan _Han<br />

Badira-ahunhaLhl-ala-badaran-bnrtz_ahua-handvlu_<br />

bateaa_amaadibare alkan hatsa___<br />

kolpatuak .<br />

Desmasta_izigarriak alda_gmm7iatan _tjimalari_twpaL__<br />

mili man_ gaiz zo ak_omaotua_r1raL-danih .<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1971-2-18<br />

mota<br />

1-2<br />

sarrera aztarrenik atera ez<br />

jasotakoa astarrenik atera ez<br />

testuingurua 1,uacdia_Liviiataknak_hera_ hille, h eña~Lhuta<br />

inolaka_,nPtAtrenrk3lera<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1935-4-2<br />

mota 1-2<br />

sarrera babes eman sarrera baietzean gaude<br />

jasotakoa babes eman jasotakoa baietzian gaude<br />

testuingurua 'babesAman hasi zain Fapañar jgbarnuari.hahai__ testuingurua larela_gaunaran_arahakizun agDki_auek_hinnla7inakaman<br />

Ala latari-Ralzakn halzarkida dan-Z e taluL ontzat artukn dttuan_alaaL_ezdakrgaLhaiavlan<br />

~idezz daonkinnA7 7iirdeRnnA aman Raoiraman gartd~la_pozgacüzAnga-1i1 7Aigll ke3la_ halib ,<br />

izango zmntnla_aginda_ziotan I ateri Rat7ak0ak<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-25<br />

mota 1-2<br />

sarrera beda egunotan esamesik<br />

jasotakoa bada egunotan esamesik<br />

testuingurua finahra_ latari-Rat7ak_[asta gingadahen<br />

hAtzerA dalAIR ha-da agrrnntan -semaCik<br />

data 1937-5-13<br />

sarrera bada mugimendu<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1972-2-3<br />

mota 1 -2<br />

82<br />

83<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1934-1 -26<br />

81 mota 1-2 86<br />

sarrera bahitua atxiki<br />

jasotakoa bahitua atxiki<br />

testuingurua<br />

aldizkaria Herria<br />

Pala7tinakn_ Caslgudari_hatzuak_bahiua_alsiki_-dula<br />

greko itsas-unt7 tJtal_ardiatsiarl e heian hi lapan-_<br />

C,ra7ian I>iltzerat_knndenattrak_a irakn, hahit7.hatan_<br />

ondotik libratuak_ zan-diten<br />

data 1974-2-7<br />

mota<br />

1 -2<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1926-5-2<br />

mota 1 -2<br />

sarrera bakea finkatu<br />

jasotakoa bakearen finkatzeko<br />

testuingurua<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

AAinan pira anhachadnreak lanean ar i_dira_hakaa ran<br />

linkal,akn Itsliarakin hat aginik_ Mapraditurik _<br />

ardialsi_dugu_Qtrirhia_P7 dad iarLAlamanan---askualarat<br />

aroi _--- _<br />

data 1 934-1 -26<br />

mota 1 -2 84 mota 1 -2<br />

sarrera bakea sendotu<br />

jasotakoa bada moimendu jasotakoa bakea sendotu<br />

testuingurua • . _ . - . . .- - - . .- .- . . - . tika testuingurua Furnpa'kn_hakaa Capdnl7akn asmnz _buruhida<br />

hago aldean aspatnnl pnli7iaranAIRFTA-kn batzuk arakahm dabPZtaI eterno i tunben_bati-haL__<br />

gudatiil n artoan Hauetarik andana_bat_Prrastatuak - 8gjtekn_BsMQatSn~ehÍltZ~<br />

izan direla_gLraa dugu gnraaagn haloanAzdilii -_-- -<br />

pnl7iak nahi zituan guziak arraslaban ahal izarL<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-29<br />

85 mota 1 -2 90<br />

87<br />

88<br />

89


Aditzezkoak 4 8<br />

sarrera bale dira sarrera bazterrak harrotu<br />

jasotakoa bali dira jasotakoa bazterrak harrotu<br />

testuingurua yq ;y¿Lylhgtîha_han(¡k_(>zepgygJçah ala.c~~nA lik)____ testuingurua desaliaka"aiiida_ D Lemnga_da_bazlairak<br />

Alemania hainan -bi-unhn7 mamhrn dago Han sInan _ hanntukn djI11Hü3¡ 11GhLl[a._nLflL0LL2fahala<br />

diluen_htzakbaklliLa .nLaion_AtR hnriek_haWar_LWa_- -<br />

nrai '<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1935-3-29<br />

mota<br />

1-2<br />

sarrera batzordea osatu<br />

jasotakoa batzordea osotu<br />

testuingurua , .1unter' ori 7Ark 7ujAh1 AhAn_jakiael i7etRkn_ Aihll__<br />

wntetakn hat7nrdea sortu de<br />

sarrera bazirudien<br />

---------------<br />

- --------- - -- - - - -----<br />

sarrera batzartuta egon sarrera bazterrera utzi<br />

jasotakoa batzartuta egon jasotakoa bazterrerat utzi<br />

testuingurua lle[[L1Lnto_J?noasliaiLhiltzen1 ira_amahi . testuingurua aski_Lfule_keintlhaL AgitAa _ata haldi l_zaizkazQin___<br />

guskalt7aiak AIk- i-nA hijrij dillAla _Inan dan _-__ l-mka hn7ar fl_HLmilaj__LiL1LL3~Lila~egi18R_afl-__<br />

ilean hat7RniA a_zaudela_-alera_ganuea-emen_1kLSika, dimo-laoaaLi hilru7 galdatuak_zelzkolan<br />

Jie7iIAn iíudiau aotolamaod"l viak _nnetil_gaha_haztaL al_LZlen_<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eskualduna<br />

data 1923-4-1 data 1901-2-15<br />

- -- - - - - --------- - -----------<br />

mota 1-2 92 mota 1 .2 97<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-5-18 data 1924-9-10<br />

mota 1-2 93 mota 1-2 98<br />

jasotakoa bazirudian jasotakoa beha baitzauden<br />

testuingurua BukAArAk nnJA AnvArkianAk_aIA AhARtignakPona- testuingurua Ant7Rkaonin heharrakbAitira Alamanian_haldu_llan_-<br />

AIA gngnr tYRln111Ak i7Rn 7irAn hañn hnr7ikn R _ martxoan( )R7dA harrrgao frAntsAC -_<br />

Anitl mufikuam-'1 ar nien bukaeran . Amen ha-irudiarl prasidR jarao 1asarLheha_hajLza rten<br />

anJ71dA gu7fiak 7arhailnahaitu_zulela_harAnharuart<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1925-1-4 data 1983-1-27<br />

mota 1-2 94 mota 1-2 99<br />

sarrera bazterrak harrotu sarrera behar diren argitasunak eskatu<br />

jasotakoa bazterrak harrotu jasotakoa bear diran argitasunak eskatu<br />

testuingurua Zarikhuci hakar ntA donu hoiakip,_maiAVAren_--_ testuingurua Onak adierazi dRii ^1ngRlAtarakJ<strong>Bi</strong>lbaoh_dahnn<br />

Jahar arr? FArAk diniA hA7torrAk hnrthi7kt wda,kRriRri hAar dirnrn_aLgilasunak_askahl<br />

hauntukn dituzleia~__<br />

--------------<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1960-4-7<br />

91 mota 1 -2 96<br />

sarrera begira ibili<br />

jasotakoa begira ibili<br />

testuingurua Orain_1.LpWA7inak baran-adaan_dehiltz .<br />

lega nlnlepen_nu hAlitzek bsrakaca egin hnarLean<br />

8uztak_herde°a-apt°-ote-1»zatekea~egrra<br />

-- - ---- - - --- - ----- - ----------- - ----------------<br />

beha egon<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eguna<br />

data 1906-4-20 data 1937-5-5<br />

- ------- - --------------- -- --------<br />

mota 1-2 95 mota 1-2 100


Aditzezkoak<br />

sarrera beheiti ari sarrera bere burua hil<br />

jasotakoa beheiti ari jasotakoa bere burua il<br />

testuingurua Salanakitsaspnrh la hehnikaiizauku. •ins dao___- testuingurua SoldadllzkaHk_haimanakin etorrilakn_balek_hefa____<br />

trdaarL - iniZinwko u[1Ea11 h.- hi¿urSLQplt_18_h051 htrnlail du<br />

mila_lona~l~t iaga_kecgallL w a_daskargat ii ria --- -<br />

13aionaka Jta ponian<br />

'<br />

---- --<br />

Herria aldizkaria Argia<br />

data 1972-2-3 data 1921-7-10<br />

-_____-_______ __________ -------- ------------- -----------<br />

mota 1 -2 101 mota 1-2 106<br />

sarrera beldur ageri dira sarrera bere buruaz beste egin<br />

jasotakoa bildur ageri dira jasotakoa bere buruaz bertze egin<br />

testuingurua Lend[as=_ Antnhllaatakn_lang~ _apora_hesta--__ testuingurua Handikbarahalabarahuruazhadza_egin-dii<br />

ihilhirtelakoalzara agljnd la izan9 o_etabanakn_-_- .<br />

hildlrr apeu~~ ngelea_lzpa[ r plek<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-5-6 data 1970-1-8<br />

mota 1-2 102 mota 1 -2 107<br />

sarrera bere asmoei gogor eutsi sarrera bere dimisioa eman<br />

jasotakoa bere asmoei gogor eutsi jasotakoa bere demisionea eman<br />

testuingurua KQMUMIST_gK-EURFNFAN testuingurua Hnriwk nm_agiaksirsla_jujatu_ dute Indiakn_jnjw<br />

rahakp_ama rak nstaan Frkal-Rlvna[i_ailzaii.amoi<br />

nal[Aiak zezan kontra zata haraz ja[ da-hats<br />

wutswnez_knmunista<br />

sasiandAntsA-_<br />

alderdiak hara_asmneL gogar<br />

-<br />

_ dopulalii alkiarLata lagaalaas[ahena_hara<br />

demlsinnsahatlar_zuala_aman aLR gAhiagn az_---<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-5-18 data 1975-7-3<br />

mota 1 -2 103 mota 1-2 108<br />

sarrera bere atxikimendua erakutsi sarrera bere eginbidea bete<br />

jasotakoa bere atxikimendua erakutsi jasotakoa bere eginbidea bete<br />

testuingurua Pnmpin>Tnu jaunarar auahara~az_du_Franlziak -<br />

an-l- hnttazahalgatzarik alanndnkn AgnnAtan<br />

AraTomhalhayariAIAharAn gnharmlAri Eiantziak<br />

anakutaikn din here atxikimandua__<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1972-2-3 data 1979-1-18<br />

testuingurua "ndarkeda_azJcondanaluz odol-ixurlzeak_eta___jan<br />

da-sarrw skialzs nstatza nk-c iluala:_ltdadrileka--_<br />

.akusazinnabnrli_Euskal_Ko nt5Ai lujanarAIAk Agin --di<br />

n arrapostua. ArrAnwzpondlihodaz Fljzak_hata-__<br />

mota 1-2 104 mota 1 -2 109<br />

sarrera bere azken hatsa eman sarrera bere gain hartu<br />

jasotakoa bere azken hatsa eman jasotakoa bere gain artu<br />

testuingurua aeagnLssrik pabaaltxatu hu le-ala _ospilalaral-_- testuingurua Pasak[o -4iortua -bara_gain_adu_baa[aan---Gararikoa-bwlrhl<br />

nrdllkn hara A7kwn hateA amen dit haer hA7AIA Antnlatil tA tarin-irian g1171Atarskn gal<br />

--_-- hala_lakreka_l nlpl uazinal<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1970-1-8<br />

mota<br />

1-2<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1925-1-4<br />

105 mota 1-2 110<br />

4 9


Aditzezkoak 5 0<br />

sarrera bere gain hartu sarrera beren gisa utzi<br />

jasotakoa bere gain hartu jasotakoa beren gisa utzi<br />

testuingurua iatliprLDúgcla'_ -6 zkec-bunilça_lalrlwak hara -gaia testuingurua Etran_gahe_daasag uilamen _sari-dakûLa_eman Barra_<br />

harh, du-.gintza_i7igarri hasi ' jauaak- mamkao a gah ernuari_ aL dIIuala he ra-gisa___<br />

utziko-_Erw2ziak_Attikaa_dituan_sgiazka_adixkidaak-<br />

----- - ---- - ------ - ------- - - ------ ----------<br />

------------------------------------------------------<br />

-------- ---- -- - ---- ----------------------------- -----<br />

-------------------- - --------- -------------------- ------<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1985-1-31 data 1981-1-29<br />

mota 1 .2 111 mota 1 .2 116<br />

sarrera bere gain jarri sarrera beren haserrea erakutsi<br />

jasotakoa bere gain jarri jasotakoa beren asarea erakutziyaz<br />

testuingurua Ahndasia_bare -galn 4auLzelarikAnglatflrralLaabi___- testuingurua Lenguaai [ r7gariuak_kaleraataraarazi_zituhea<br />

nkan_zu en dasnhadiantziabnrihnrtizkLgaztigatt , _-- mistas_ayastrasna_Suziak_ata_eihadaramaknmaak_<br />

heren asaras £rakutzi ya7 henro_etxeratu_naLtzan--<br />

7tBa- 4izg ad LLak- -kalu- ,aLaral akn aJi<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1966-4-14<br />

mota 1-2<br />

sarrera bere hartan egon sarrera beren zazpi ahalak egin<br />

jasotakoa bere hartan egon jasotakoa beren zazpi ahalak egin<br />

testuingurua Dintana7 heettkaz_dute_msala-bflundirik soja testuingurua Harlalictak_barao-zazpi_ahalak_agitan__dihrzie<br />

aintzina haknt :a haitann harro hartan hartadtL__ IILalka_ m nictrariwa_f(ppjra<br />

kaotllu ._g-ha<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1978-2-9<br />

mota 1-2<br />

sarrera bere kargua atxiki sarrera berri hedatu<br />

jasotakoa bere kargua atchik jasotakoa berria hedatu<br />

testuingurua raenalejil5, ministro-nausi harria makteIIWp hidp_da- testuingurua 'Tiroa' dailu amarikane_agerkari hasak h esia--__<br />

hare lo-herragokoInn-ate adiskide hainiteakin bedaltt zuan Gamayel femiUaraki _hit7arhr zaia, _<br />

Boladenaz garaz-az aman dazak e luzaz eIchik_btua BflohiLrflma aj-er111iitzaarea_Ieande kat7ekn<br />

ka rgua<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1910-X<br />

mota 1-2<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1923-4-1<br />

112 mota 1-2 117<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1929-12-13<br />

---------------- ---------- -----------<br />

113 mota 1-2 118<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1985-1-31<br />

114 mota 1-2 119<br />

sarrera bere kargua utzi sarrera berria barreiatu<br />

jasotakoa bere kargua utzi jasotakoa berria barraiatu<br />

testuingurua Mugarran ._auzapazakbarakarnua_utzitik<br />

hari-giennak nrdaina hautatu tiuta Maroai naynnn<br />

testuingurua F d astahatgura minaimflk_hauaietzen_zutnla-_<br />

harri hain Marne hnrtakn iwndwa iziWa_del<br />

launa_-.---- - ikhusiiik_zenbatsoldad n hit zaizkntetLazkenakn_-<br />

'<br />

gudu_horian_ ataez_duela aiatzineL g, tdukelzekn__hihnt7<br />

handirik<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1975-7-3 data 1908-2-28<br />

mota 1-2 115 mota 1-2 120


Aditzezkoak 51<br />

sarrera berria barreiatu sarrera berriketa handiak sortu<br />

jasotakoa berria barraiatu jasotakoa bariketa andiak sortu<br />

testuingurua Erlaahehai ..dulbercia_nagu_buntakna dELa_Ataaz_<br />

testuingurua Eilhan .'kp_kai~SitZeahzetESaci_eta_ha[ikela.3ntliali_<br />

data asrtu_ .ha:zitlinn AgitzaLa.du_abanaan__nram gi7itra__<br />

argt_tagarbi_azatdudaan az_dahgstnrd_ i'án9 o .<br />

------------<br />

---------------------------------------------------------<br />

----------- --------- -- ----- ---------- - ------- - ----<br />

---- -- - ---- ------ ------ - ---- -------------------------<br />

Eskualduna aldizkaria Eguna<br />

data 1917-X data 1937-4-24<br />

mota 1-2 121 mota 1-2 126<br />

sarrera berria hedatu<br />

-------------------<br />

sarrera berria ofizialki hedatu<br />

jasotakoa berria ofizialki hedatu<br />

testuingurua Lrtauilaran_12a n hadahtduda n tiziatki_harda____<br />

nabil zanhnit Asta hatdan aipRt7An zuten<br />

han hemaoka--<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1979-1-18<br />

mota 1 -2<br />

sarrera berriz lanari lotu<br />

jasotakoa berria hedatu jasotakoa berriz lanari lotu<br />

testuingurua dira- (+issard . .dEstalpg._hantsa 5_ testuingurua Alemanian allzanllegielakn_langjlaak_battiz_1anaIL_<br />

¡irASidanta_Atfl_Grhmidt aleman lahen-minixtrna~_ . lau-dira- 4k agllaitann_duaR gssbn Iltza haLaginilt__<br />

diruak-agiinhalanagortu sukauaranlzal 5endagaiW<br />

zerhait kausilllhahartaz , nahu hilkutahnrLan _hwrria~pdatu<br />

zutelarik _elzulea_hsJaknf¡k salaLl___<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1976-2-19 data 1979-1-18<br />

mota 1-2 122 mota 1-2<br />

sarrera bertan behera laga<br />

jasotakoa bertan bera laga<br />

testuingurua Landsbugc_ala_beste_-Pnlilikn_batzuk_1 7Annah t-___<br />

dahan idazki hatAn agazk'ñen suagaketa hariart__hara<br />

lagatan<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-12<br />

123 mota 1-2<br />

sarrera berriek ukan sarrera besterik azaldu da<br />

jasotakoa berriak ukan jasotakoa besterik azaldu da<br />

testuingurua AmarikAlarik ukan ditugu gura alda huntakn __ testuingurua Eran nk .FivkAdi'kn_ibta5egiak_anilledaukeZala__-<br />

FskllAldllan harriak r.halet latin erlenak ignrdrlk adAtll dahanaran haatAUk A7AIdn rla InOalatera'kn<br />

ixa .enntzipk Rilhan'rat7aan<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1970-1-8 data 1937-4-30<br />

mota 1-2 124 mota 1-2<br />

sarrera berriak xehekiago eman sarrera bide onez joan<br />

jasotakoa berriak xehekiago eman jasotakoa bide onez joan<br />

testuingurua aldLh unLan SBrikA1 handihnrran harriak testuingurua Bata alagüluk-htlA anaz-uazaLa_ezafl ha1Landik -<br />

aldizkaria Harria aldizkaria Eguna<br />

data 1968-2-22 data 1937-5-18<br />

mota 1-2 125 mota 1-2<br />

127<br />

128<br />

129<br />

1 30


Aditzezkoak 5 2<br />

sarrera bide-ertzean gelditu sarrera botea sartu<br />

jasotakoa bide-ertzean gelditu jasotakoa botea sartu<br />

testuingurua Homunrusi S ziahsta .la_llnion_L3apublicana'knak ____ testuingurua Fzcurteren_nr~aiLZamn[a:23_hnta_sanu _dit~-_<br />

hirea-aret"aan gaidib j nai dute (I argn_Cahallaráran rÑlafrangauak_ala_7 havi"z CigaunalrrruñarLak__<br />

gnharnu_acmnatan ez bnazel a Hela -ata_beste_glsanarfl-_padida-alda hatera_jnan___<br />

ípiLolaz)__- . _<br />

-- ------ - -- -- - - ------------ - --- - --<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-5-18 data 1974-2-7<br />

mota 1-2 131 mota 1 -2 136<br />

sarrera biderdi egin sarrera boz biltzen<br />

jasotakoa biderdi egin jasotakoa boz biltzen<br />

testuingurua Hnrtako_ d ingu_giznnak hehar dualajakinbide r,


Aditzezkoak 5 3<br />

sarrera buru eman<br />

jasotakoa buru eman<br />

testuingurua Langille_bjzknrrek ata-banatakn_ahadzalaak_tkra<br />

ogiz-Aban Famak herrokin dituan Ian nihurl<br />

amalako_atduia an` t_dutenak<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1935-4-2<br />

mota 1-2<br />

sarrera buruz-buru mintzatu<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

mota 1-2<br />

sarrera deia zuzendu<br />

jasotakoa deia zuzendu<br />

sarrera denak bat egon<br />

jasotakoa denak bat daude<br />

testuingurua nahi 0inn7ke ilwsi jlitiarEn-arrAp istan_<br />

jynrrAelatArik _has,nk _eskwn_aldekn_-chuuataradulo__<br />

.denakhat -ci auda_DanakbaLegnahehar Raduta lan-guta-gunnek<br />

- - -<br />

jasotakoa buruz-buru mintzatzeko jasotakoa denen jakinean da<br />

1<br />

1<br />

testuingurua 9pttmedianile~(gatiakn~lasidentn_zman_ harrik itan_ testuingurua ~Ia-i7igar ti hnrrwnhaui4akir>_dualarik._hitz-bat<br />

amarikanoronmaki) Indiaren haldar ziraiaerran din CArati _hainon_gatalak_al knrraraná_agin___<br />

Eurnpannak_ Hanhat Cairtanmen haiAnl7RILPettola__ nrditan_hahal_zeuzkaan-abaffi _goragoko_ _-_<br />

tornilzailA aIa arnslak pa tada_hndazhahar71den _- alimina .nak--Eta_flhher_ak-ez-B oro . nanan-~antnaari___<br />

haliahi hrru7-hur minVat7ekn politika hndan--_<br />

haiza hatrilihrn_ nahien naroa<br />

-------------------------<br />

sarrera deitoragarri ukan<br />

jasotakoa deitoragarri ukan<br />

testuingurua Politikaren Onra-baharalaz_dalari mint7ahl alzuan__<br />

halako aspnnhlrik gura Prasidenlak a7ditu gau7Ak<br />

hain ontsa kaltetu Paneli hnda7_min(zaluka da<br />

hartualdi hotel, haina deitoragarri r1AUkA politika _<br />

gi7nnakFrantzianhain hnrti7ki <strong>Bi</strong>tan algarren _<br />

anoen hizka<br />

jasotakoa deliberatuak izan<br />

testuingurua garbi Amaien-dutenarakustarnLdakbaratuak--rtlratA<br />

atomiko-garlaran agitara<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1957-4-11<br />

mota<br />

1-2<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1935-3-29<br />

- ----- - --- - -------------- ---- -------<br />

141 mota 1 -2 146<br />

sarrera denen jakinean izan<br />

Eskualduna<br />

data 1934-1-26<br />

142 mota 1 -2 147<br />

sarrera deplauki esan<br />

jasotakoa deplauki errana izan<br />

testuingurua Rat7ar_ornilara_juan daitA7an aluan ordezkariak-- testuingurua ihi7tariAn izenaaabaplauki_ errana _izan_da_biltzasre_<br />

AIIkaratudagi-AleA4kat11A7dala 7il,endu dnlltsn hnda__hnlakn dAhaku_bAtak aZ_rMAIaknlnreuk___-<br />

Aspañer_ikasleak jakihin-batza_la ikaslA-halzfli_- _<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

---------------<br />

data 1937-4-29 data 1978-1-26<br />

mota 1-2 143 mota 1-2 148<br />

sarrera deplauki onartu<br />

jasotakoa deplauki onartu<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1975-7-3 data 1969-7-24<br />

testuingurua Etanook lakio Arali dualarik Juan_GarIns ga7taEL-___<br />

1alA hartAt,wn a7 aitaka wrrglldapJailki nnadil_duala_j<br />

llan da Anurhnn Aa rmalnnako_kndaalthara<br />

nemaaran_izandatzabnd_- at7Ain at&_kontta_ altsa -__<br />

mota 1-2 144 mota 1 -2 149<br />

sarrera deliberatuak izan sarrera destainez entzun<br />

145<br />

jasotakoa destañez entzun<br />

testuingurua<br />

aldizkaria Eguna<br />

AlAmania'kngoda -AgindritA nagnsiknak<br />

Gnaring'enguda asmaIRjarduera nrak nrañnrta____<br />

aintzat arto nsdaz_dastaitazant , rn izandta__ -<br />

data 1937-5-2<br />

mota 1-2 150


Aditzezkoak<br />

sarrera diotenak badira sarrera elea jalgi<br />

jasotakoa diñoenak badira jasotakoa elhea jalgi<br />

testuingurua ja[ilunaldi_nCaik_bide._Alamenia_la -Fxanlzia<br />

elkartzeka Adn adizkiei ,akn_acm nc adLnmnn __<br />

testuingurua Elhaa_j algi _da_elahedelu ._çle[ctL Miaflilla[<br />

kainicarina nafslaciatL_75Ie ltcaa~ka_imiinrinacnn__<br />

áarantzit¢imk-asikaatadah azaa rjiñnenaL hadi ta_-_ nndnunz<br />

Adizkidelza_eda_alkarlza_-CiJlaliaiea_nn ~ncrslez__laalaguntzaz<br />

egingo da<br />

-<br />

- ------------ ------------- ---------- --- - -----------<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-5-19 data 1907-X<br />

mota 1 -2 151 mota 1-2 156<br />

sarrera diputatu biltzarra barreatu sarrera eleketa ari izan<br />

jasotakoa deputatu-biltzarra barreatu jasotakoa elheketa ari izan<br />

testuingurua Haljikao,~nhaCnurik_ez_ haitzu teCLnutik_ezaitzen__-<br />

testuingurua buwLzbnCU_elhekata_afi_izan_Clifa~CeC>_haL~ta~[tü__<br />

,ahal daputain hipzarre haCJaatua izan da _9nZak-__ EaGaulla-ptaRan Haia_jeumgikn_laheegalenaan--<br />

Lkanea_dduzta_martYnarg a_SIIean<br />

---------------<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7 data 1964-4-9<br />

mota 1-2 152 mota 1-2 157<br />

sarrera dolarra flakatu<br />

jasotakoa dolara flakatu jasotakoa alkar aditu<br />

testuingurua neltigaba_ltango haititn hari_era_1f~ashinglnrlEka_- testuingurua fila ngi1araa_tzapellahrika_ nspatcuan_iiu_ag uneka_<br />

gnhernuak hara diruarekin Flkai da amariksrn_ ppnr~drLuaI aizan_da-alka[azadtuttxiki hel izan<br />

---- -<br />

sarrera elkar aditu<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1973-2-8 data 1922-2-26<br />

mota 1 -2 153 mota 1-2 158<br />

sarrera doluan izan sarrera elkar aditu<br />

jasotakoa doluan dira jasotakoa elgar adi<br />

testuingurua Espüea.da1uan_dira_Gaehina Ansnlahnhara hil da testuingurua Naucigkata langilek_azia-alga -adL-Aitaka_&tL<br />

[liraminietrnak 1gval miniora gansink arraddinta<br />

zaraginhat r_WkslaC<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1958-4-10 data 1931-7-10<br />

mota 1-2 154 mota 1-2 159<br />

sarrera eguna eman sarrera elkar aditu<br />

jasotakoa egunaeman jasotakoa elgar aditu<br />

testuingurua Erañagungn alda[kela_j3ognLnndnran~uda-psiak<br />

gngnrtzan aman nttan guratarak eguna<br />

_<br />

testuingurua hilenik aIPnaLaditü-£Lutn dapartamendu-Iladaka<br />

hirur zanattirrak±euiz_me_galdalZekn hnzak __<br />

zenatur _izendatuak izaitako<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-5-18 data 1932-9-2<br />

mota 1-2 155 mota 1-2 160<br />

5 4


Aditzezkoak 5 5<br />

sarrera elkar aditu<br />

sarrera elkar ikusi<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

mota<br />

1-2<br />

testuingurua San-hiritikhurhil_ititftautokalgarptdata ¢tgarn_<br />

hart zk _ .<br />

sarrera elkarren artean hizkatu<br />

jasotakoa elgarren artean hizka<br />

testuingurua harataz<br />

halaka aspanttuik gura Prasidnntak a7ditu gAtvak _<br />

hain ontsa-kausitu pyndiLhMaz mintnUukn_da_hartzaldi<br />

hala' _h . ma_derto(anarl -dauka_pnidtka__yiznnakFranl7ianhainhndi7ki<br />

diron algarran<br />

Artoan<br />

sarrera elkarren artean makur izan<br />

jasotakoa alkar aitu jasotakoa elgarren artean makur<br />

testuingurua Italia-la- AlamaniaBritxi_haleko_az_dirala_taalkartestuingurua MIECNAM_EKQ-<strong>Bi</strong>IB AGIAIiELGARRENABTEAAL__<br />

aiiLazinda dahtlt7Ata asan_daike MAKUR<br />

- - ----- - --------- - - -<br />

-----------------<br />

-- - - ---------------<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-5-5 data 1966-4-14<br />

mota 1-2 161 mota 1 -2<br />

sarrera<br />

-- --------- ------------------- --<br />

--- - ---- - -- - ----------- - -------------- - --------------- - -<br />

elkarretara bildu<br />

jasotakoa elgar ikusi jasotakoa elgarretarat bildu<br />

testuingurua Bainau_ haralghiatu_a¡ntzun- ahar jkusidule_Jahaoik__ testuingurua Baihau-.minictrn~Dausia-_hi1311abila_7Arpkulri a<br />

Eadaratzi harrial-_pnli)ika hararunn_nnarlzek4_ala__ barsL en _hehacdueahera karguan_irallleko_nnizzada_hnrien_<br />

a7art7akn Auropann hunizagi_hakar____ ata-am- . a-depulatuak-ala2enniuriak_hemiz<br />

halan gai andio ¡danandzenaanmintza_dadirudalaka<br />

algarrataraLbildukn_ hator<br />

hilkura hndsn<br />

- - - - - ------ - ------- - -------- -<br />

----- ------------------<br />

sarrera elkar jo sarrera elkarri atxiki<br />

jasotakoa elgar jo jasotakoa elgarri atxiki<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1968-2-22 data 1 983-1 -27<br />

mota 1-2<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1917-X<br />

162 mota 1-2 167<br />

166<br />

testuingurua Alamaniaran_ala_Frant2iara0_I]akaizailaak_dibr_ _<br />

Jahanik nazatsi._MÍIArrand_ialmak hai_ala_elirapa na_<br />

harnarL_dat_egnn_ li me Allo . fi at∎ikn dazalan _baren_<br />

artaka_makaka_eta_kalapLtak_ ha7tarrgraLU l7irik __<br />

denek-bataaa~ndar_ agiallezalan hakaaren nnatan __<br />

----- ------------<br />

163 mota 1-2 168<br />

sarrera elkar ondo hartu sarrera -en aintzinean galdu<br />

jasotakoa alkar ondo artu jasotakoa heien aintzinean galdu<br />

testuingurua Euzkn araudiaran Alda Agin lan hut7arA (,Aatai,an _ testuingurua ala glhalaan_ara ntthglda ldnkaLakn_trabalu__<br />

Alkor npdn ortu liran haizarkidaak halarik herra har ar(P7ninik aski Sanpartar - nnngat__<br />

halen_atntzm aan<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1932-2-14 data 1974-2-7<br />

mota 1-2 164 mota 1-2<br />

sarrera epaipean gelditu<br />

jasotakoa epaipean gelditu<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1975-7-3 data 1928-1-1<br />

mota 1-2 165 mota 1-2<br />

testuingurua Sxopara_apai paan gaidinr _da_9aiipubaten<br />

nndnran~<br />

169<br />

170


Aditzezkoak<br />

sarrera epaipean ipini sarrera erasian<br />

jasotakoa epaipean ipif i jasotakoa erasian<br />

testuingurua Ditu[za_-OtL_euki_dagan_saletoskeariak_ auz1paiu-ia__- testuingurua C,artAlariakharannk .filabor_afL-dire_Arasi a<br />

Etikei-F¡taikerilzacaa ar paan1p¿o¡_ nabaz _____. huntauk_poctv_haLtta r harva_baLu z_lunrknka.<br />

_-______-_ ___ a gur_ ag[na_bihar_desagm__atgart[kanahaskar[an___-<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-4-30 data 1926-2-19<br />

mota 1-2 171 mota 1 -2 176<br />

sarrera erabaki zorrotzak hartu<br />

jasatakoa erabagi zorotzak artu jasotakoa erdi-azaldu<br />

testuingurua HatzaLma'kQ yeznkunak-bagilxarazikusLebezatestuingurua -Doipu[uáren_nrda7kariak_Dnipimra[ett_asmnak<br />

ethasIeart eia~lakm rik hariren jaen a7 deitan ___ atdlazaldrLegtn--ai dajÈ7<br />

atahagLzamIzak-arl[-baara_zala_adta[azo_ahen<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-18<br />

mota 1-2<br />

--------------<br />

sarrera erabakia eman sarrera eritzi bateko izan<br />

jasotakoa erabakia eman jasotakoa eritxi bateko izan<br />

-<br />

-------- - - - - - -- - - ---------------<br />

testuingurua Ei_urte Auatan tp¿lphgtdi_inp~ttu_al7aritar_sart_~ testuingurua I~a Ja mena elAxi_balako_aZbitala_la alkaL___<br />

aman da PranlZian riMinistro herak geienekantik ai¡u_ezinda_da<br />

kanpnra hlalt,akn erehakie_eman du<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1925-1-4<br />

mota 1-2<br />

sarrera erakustera eman<br />

jasotakoa erakusterat emana jasotakoa eritxola<br />

testuingurua 1)ndokn okagan m, arraga bat - Ataarraga *zAnan~_ testuingurua Willte d Rivkaaldunak ara__Fspaña'CLpaxislak<br />

,IuanCarteAVUriatakn printzea __ iraha,taa galgaitz ahala ariJxnlaasan aban<br />

~ldtan_arAkactAraLemenA 7nAn bntizuela<br />

haiilati-a_ __ -------------------<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1969-7-24<br />

mota 1-2<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1976-2-19<br />

mota 1 -2<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-18<br />

172 mota 1-2 177<br />

173<br />

174<br />

sarrera erdi-azaldu<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-5<br />

sarrera eritzola<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-25<br />

sarrera erakustera eman sarrera errez eraman<br />

jasotakoa erakusterat eman jasotakoa errez eraman<br />

mota 1 -2 178<br />

testuingurua Erran dugun hA7AlA Angnlakn partaka[iek<br />

Arakuatafat Aman lita Amerikaatasenagnna7_<br />

testuingurua Ai7kaia la_Napama_1,2.3-_ta_4aa bacdindusiran<br />

bañaTaro hi7kaitarak_araz aramanluad<br />

nahi duena oinds7akala j<br />

RusiAk palntakata<br />

- - -------------- - -----<br />

- - -<br />

mota<br />

1-2<br />

aldizkaria Argia<br />

------- - ---------- -- - ------------<br />

----------- -------<br />

data 1926-4-11<br />

175 mota 1-2 180<br />

179<br />

5 6


Aditzezkoak<br />

sarrera ese mes asko sortu sarrera eskabideei eutsi<br />

jasotakoa esames asko sortu jasotakoa eskabideei eutsi<br />

.<br />

testuingurua Eilbaákn_blnkea adn_i[xasesilzea_dala_la .asames_ . testuingurua AAIhil-Ianpitenk-19735-diLa_1a_oraitatik_t7_459<br />

Jangilek.eurac_askabidenLauslea-la ="uiaan<br />

------ ------ ------------------------<br />

jaraitzaa-wabagi-ebano<br />

- ----- - --------------- -----------------<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-25 data 1937-5-18<br />

mota 1-2 181 mota 1-2 186<br />

sarrera esan du esan ere sarrera eskabideei men egin<br />

.<br />

jasotakoa esan du esan ere jasotakoa eskabideei men egin<br />

testuingurua 'IhaTimesJzpan .ingiakbakarik-esaall, p gexana_<br />

testuingurua llaliar_aaxislak_e ; trnn lagun_bariau skabideei_men_<br />

es«tim _farnikakn aLgakia k -a rgitara1uazasan_are_ .<br />

--agifiaz-AusIriaII-aben_Lalsaa_galdu.agitaaL-daba<br />

--------------------------------------------------------<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria<br />

data 1937-5-5 data 1937-4-28<br />

mota 1-2 182 mota 1-2 187<br />

sarrera esan-ahalak esan sarrera esku eman<br />

jasotakoa esan-ahalak esan jasotakoa esku eman<br />

testuingurua EAxistarnk an4n~ndamendierans[uan~tri_wpntli___<br />

di0ulangn horriaman.7lgun Mar lipnran jeanak ---testuingurua<br />

i oac=1aun .bnrLda Ela1SIlnic Amwrikalakn._arracum<br />

Aran_J?ractdAnta Iragan_a anwan jakin arA7i_<br />

Fcwn-Miak orean eta-erpin-alek_epirL_dituzla du_nnla_Alamaniw kin ka-gachtnan_zail_ale_bahar<br />

atxalikat_daudanaL gurep data a rLa . lilakala_gaiahala_jnan_han-esku_e maitwa _<br />

srmsIu arazntakn. ---<br />

- - ----- - ---- -<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-5<br />

mota 1-2<br />

sarrera esaten zigun<br />

jasotakoa erraiten zaikun<br />

testuingurua zirtnlaú_hatakarraitea 7Aikun hn rra__orain_bi<br />

jaoaraL- amidan<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1964-4-9<br />

mota 1-2<br />

sarrera eskabide bat zuzendu<br />

testuingurua<br />

aldizkaria Eguna<br />

Pnris---Eckahirtabpt 7u7Andu dwntc o_Aonsva1laiL-__<br />

1 AtAri-RAhIwtaknan gi7Ataslm-7AIAtac!InAk -- -<br />

aakatzno abenaz-<br />

data 1937-5-2<br />

mota 1-2<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1931-7-10<br />

-- - ----------- - ---------- - --------------- -<br />

183 mota 1-2 188<br />

sarrera eskuartea eduki<br />

jasotakoa eskuartea eduki<br />

testuingurua ARIA !a teriak Aiñ etaragiùa i7kihv halata-tagudaa_<br />

agijakn askuArlAA aukid k_laiariok-1taLia'k<br />

berat7AknJta zafhsit_11aL a~aZ~a dn~n _ ItAlia ______<br />

.manpako_hwdz<br />

íMus.cnliniran<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-18<br />

184 mota 1-2 189<br />

sarrera eskuartean erabili<br />

jasotakoa eskabide bat zuzendu jasotakoa eskuartean erabili<br />

185<br />

testuingurua lnglalaralin_taEIanzia'kn_fnbamuaanskabidaz-_<br />

Van 7Aaland'Ak -k-d- darahila,an __skonnmlarluamanak_sa<br />

ntnh t _l&Blnntzakn ._be._--bali<br />

;zano ._diie 7ijnRk<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28<br />

mota 1-2<br />

---- ---------------<br />

190<br />

5 7


Aditzezkoak<br />

sarrera eskubira jo sarrera etxera bildu<br />

jasotakoa eskuira jo jasotakoa etxerat bildu<br />

testuingurua stuingurua i'aaldiVna_-onadu_dut&_bi8k. benan_El_Salvadnr-ako__<br />

jAranarnn-httzak~<br />

gotieinuakBL dtlu_atxacal--bildu_nafL_baui<br />

s_dadoak<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1935-4-2 data 1969-7-24<br />

_________________- _ _______________ -<br />

----------<br />

mota 1-2 191 mota 1-2 196<br />

sarrera eskuetaratua izan sarrera euria dihardu<br />

jasotakoa eskuetaratua da jasotakoa euria diardu<br />

testuingurua Zineturren_askuatar ahla dadapnleUlak -b(izk atu ---- testuingurua Sargara--Euriari_baira _8aunden ._ta_agunarn_diarÉu<br />

zama _lega_beuta__<br />

zer_edn_zer-QstntserauntsLgngnrdkez_ordea__--<br />

sarrera eskuko ukan<br />

jasotakoa eskuko ukan<br />

-- ----------------- --<br />

- ------------- --<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Argia<br />

data 1926-2-26 data 1933-5-14<br />

mota 1-2 192 mota 1-2 197<br />

testuingurua r;u,ian gainetik bakea nahi ztrarl_agin Aita-Sainditaketa<br />

hndaknn Iahan ,ihian nntpaun pu,ia, gahatu<br />

da ate hakharrikdalekn_vatiaaaburd_du_hare_ ---<br />

~~~<br />

sarrera eskutitz bat zuzendu sarrera ez da esana<br />

jasotakoa eskutitz bat zuzendu jasotakoa ez da errana<br />

testuingurua Aüa_r)nnpati'k_eskuli t, hat ,it, anduLditilzperkt L__<br />

pin tai 'I a hn7 dagui¡tu,rna'ranii,nkar haI,iiek<br />

xuritzearan- --<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1932-2-14<br />

mota 1-2 194<br />

sarrera ez da deus berriagorik<br />

jasotakoa ez da deus berriagorik<br />

Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1932-9-2 data 1900-3-23<br />

testuingurua GEBI A ~<br />

F, da .deus_harriagoiik_ Anglesak.DIan9a-lzsua duan<br />

arrapuhlikêrLarras_~auslWak_tlua<br />

----------------- -<br />

mota 1-2 193 mota 1-2 198<br />

testuingurua EIIquetnrjij at~raaran_lurruzaglek_rlinia_nrain atYe__ap,amak_askaini<br />

acna gu,ia hado distala hainenA,<br />

dalaemana_haldudanjtdaan_hola_sapiWkn diitata____<br />

Mantara, _hu nanhec tako_bat_harlukn_eta<br />

gaineralikna _tdzlkn<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1980-4-24<br />

mota 1 -2 199<br />

sarrera estu egon sarrera ez da nolanahiko I<br />

jasotakoa estu egon jasotakoa ez da nolanaiko eguna<br />

testuingurua Fcpañarpexistan_hunta-Fsannn .Astudagoia_BZaldu_ testuingurua F, danolanahikaapiinaizanpaintha'kna<br />

tlauj 'IIsuvra• agunarnknak --____---_-<br />

Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-5-8 data 1935-4-2<br />

mota 1-2 195 mota 1-2 200<br />

5 8


Aditzezkoak 5 9<br />

sarrera ez du luzatuko<br />

jasotakoa ez du luzatuko jasotakoa ezezkoa eman<br />

testuingurua 1JunaksalhaW[ik ._hertze_bi_Bleman~[e~lzaleral____ testuingurua Dudn_~1rIn71it_gab ezezkoa ezin emangn_zaia noski_<br />

hildu anai „khan_dWl7te RArl-7nnhA itan Bskaara-ahet<br />

hatzamalteak e z_omerl_dll_1uz tukfL<br />

-------------------------------------------------------------<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1913-X<br />

mota<br />

1-2<br />

sarrera ezezkoa eman<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1925-1-4<br />

201 mota 1-2 206<br />

sarrera eza igorri sarrera ezezkoa eman<br />

jasotakoa eza igorri jasotakoa ezezkoa euron<br />

testuingurua IbilLba_berr ia MakagerahArri harlu_.dutela testuingurua Komunisioi_Le ndakari tzala DudaJ aingn anlen<br />

Elinplannak Rainaslaster eza ignirLdule egonak_larallzaa=ar1u erken_galde1u autseaa1a____<br />

1taLanokamunistak~7ezkna amon_ehan<br />

- - -<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eguna<br />

data 1936-1-17 data 1937-5-18<br />

----------------------------------- - -----------------<br />

------- - --- --- - -- - -----------------------<br />

mota 1-2 202 mota 1-2 207<br />

sarrera eza ukan sarrera eztabaida asko piztu<br />

jasotakoa eza ukan jasotakoa eztabada asko piztu<br />

testuingurua r,aflabizLda hehti-ela_bi7ikn_zo[igaitza7Anun_-_ testuingurua ±btugacren-medaila hnnan . p inAtak,_w7tahada_askn_<br />

7nrt7ian I ayalen eskainUak ala likan dn eta Y- piztu_ du<br />

ltaliako_Jiaseta_bat akdiong -azdugu -DLabaritzan<br />

nunt kjin nhaLllakerLaskain17a bazei hal-_nun<br />

azturon EUapiakn_smpnrado[aakberakbak ea __<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1936-1-17 data 1968-2-22<br />

mota 1-2<br />

sarrera ezezkari iritzi sarrera fida izan<br />

jasotakoa ezezkari iritzi jasotakoa fida zen<br />

testuingurua igalanda[jzpeoinpile[iakáard , j1zan duten_tajueri<br />

. . . . - - - .--<br />

azezk :<br />

. _<br />

neketsuata bas1e .JeteneaJzan_nnaia n aurkakoa __dela<br />

yameratuaz<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-10<br />

mota<br />

1-2<br />

203 mota 1 .2 208<br />

i<br />

testuingurua usie 7ulwn_auntzlikn_golknan ha7AltkAla 7Arhati~____<br />

nhede 7ailekn ginona Tala atabizpahi r miliAr grte_<br />

duotik-=z--onaanbaau_zauzku1en-_bamnabk_ _<br />

n[dainduz_flrnhat Parisako Rnursû_delakn biur_ala__<br />

1iWhL.sAllarhaan ^ fidA 7en_jandaa_nraikniik .7erhait _<br />

naik Agartuka zuela $oharnuak<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1926-2-26<br />

204 mota 1-2 209<br />

sarrera ezezkarrl etsi sarrera gain ezarri<br />

jasotakoa ezezkari etsi jasotakoa gain ezarri<br />

testuingurua Washin gton-Hnreh_sanedoreakyanLpahez testuingurua Busa_mjniutcoek_hfl crinTnrciko_~tasiak_ x~in bazk~___<br />

WAShingn W gn SAngdn hA17An Alaskari Atsi dU AmArikAr~ haran nain azartzan_LWala m unduan_--<br />

(Arnika'kn snagakela Evtedss Ilnidnsan ---- duan-ek<br />

azkazAlataslmarAnl,at paxoslAkariA_komimicmn____<br />

h h arixkntcuagn niala w,aldua7 -<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-5-16 data 1984-1-26<br />

mota 1-2 205 mota 1-2 210


Aditzezkoak<br />

sarrera gainean ditugu sarrera gastuak txikitu<br />

jasorakoa gainean ditugu jasotakoa gastuak ttipitu<br />

testuingurua Bedoñako-jai-ikusgarriak era _gaiñaap_hllug u. testuingurua 1 43n- an ._1914_eko_gas1uakitipituak- gintuen<br />

-------------------------------'<br />

JauLdeo_halezsatdaánuna_luruetauk'balaz-ala<br />

soldadoaL At1D-IIt111_gi 7nnaz<br />

- --------- - --- ------------ --------------------------<br />

------------ - - - - - ---- -- - ------ - ------------------- -<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eskualduna<br />

data 1935-4-2 data 1935-3-29<br />

mota 1-2 211 mota 1-2 216<br />

sarrera gaineratiko berririk ez sarrera gatazkan ari<br />

jasotakoa gañeratiko berririk ez jasotakoa gataskan ari<br />

-<br />

testuingurua Fntzun dut mackaradia eurik znu mbaiLbakazkn_- testuingurua SAZtE1ZEKQLANIEGIAKEREGATASKANARi<br />

;upatan_aintzinalaL rtailhu rik_izan-direla_ Fz .dakigu_-<br />

4añeialikn-heu irik<br />

&azl&tzako_naguslekra___<br />

gata-skenari 7ai7kigli<br />

-- - - ------ - ---- - -- ---------- - ----------- ----<br />

------ ------- - -- --- - - --<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1908-2-28 data 1972-2-3<br />

mota 1-2 212 mota 1-2 217<br />

sarrera gaisorik aurkitu sarrera gehiago izan<br />

jasotakoa gaixorik arkitu jasotakoa geiago izan<br />

testuingurua Ethar'kn amiz non Pnli_agurgarria iganrlen_orrelan-- testuingurua Elemenlalaua_1B'17kaia) Iturgin aita-semeak<br />

gaixaD k akit aman zalakg_-jgun orrek alaian jGinnzkna)-_PPartidu laiatua Rjzkailarak_alaglOdll___-<br />

1—n -etortzerik ' zuan baina--@uraak_Saiagniz an<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Argia<br />

data 1935-4-2 data 1926-4-11<br />

mota 1 -2 213 mota 1-2<br />

sarrera galderaka lotu sarrera geroak esanen<br />

jasotakoa galderaka lotu jasotakoa geroak erranen<br />

testuingurua Zappelio-F1[eka_amerikar nrdazkaiiaii_izpa[kariak testuingurua Hnri g emaheuapeo-_haAZe_askn-gauza_bezala<br />

galdarnka lotu zaizkin _ ---------<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-8<br />

mota 1-2 214<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1962-4-12<br />

-<br />

- - - ------------- - ------ - -------------- - - - ----- -<br />

-- ------------<br />

218<br />

mota 1-2 219<br />

sarrera galdutzat utzi sarrera gobernu berria muntatu<br />

jasotakoa galdutzat utzi jasotakoa gobernu berri baten muntatzeko<br />

testuingurua hi_legun ehiren azalvan -JE-betzuals_zaurituekin kaL- testuingurua Eedzaldallsoaen_sadea da Vialnamaa_baui taL_<br />

gudara 7wtnran hilartianusteakanihili ziran jira . agin dadin hnzkart madun, erran nAhi hala<br />

la hiraTaradiTariku sten-~taslltao`Beñaaazkanik- nnnrl7 n duela- bien ineralak_bara_karoija illz<br />

galdut7aL-LrLSi_hear_izan_zitu7tan __--------__- dezevAnbaini-herri hatan m uLua1zakn_gisan<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1923-4-1 data 1972-2 .3<br />

mota 1-2 215 mota 1-2 220<br />

- -<br />

6 0


Aditzezkoak 6 1<br />

sarrera gobernua erori sarrera gogor hartu<br />

jasotakoa gobiernua erori jasotakoa gogor artu<br />

testuingurua rpbimrnua as nalrli noa1aasZHCnribaLa[oiLdabiL-__- testuingurua Lizarán gi tri ttzea_kantzaan_HU_osnakixkanbilara-Jazaobaii_palitiko_-aspatsuak_rlintanw7<br />

zuan__An drac _gohamadoreak.gnpnc_anuytuansta --mdaraz--Lx<br />

Lô a-azt_puzLLguzttak<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Argia<br />

data 1933-5-14 data 1932-2-14<br />

mota 1-2 221 mota 1-2 226<br />

sarrera gogoetatuak egon sarrera goraki aitortu<br />

jasotakoa gogoetatuak egon jasotakoa goraki aitortu<br />

testuingurua Honhnkoa dag)atadudaiik pahq_Eiantsasek_eta-_ testuingurua Liantes_prasidantak_bauizara-gncaki_ aitnrni _du___<br />

alamanak Fiiraparan $arna~hara7jki_ntai._ikusL-ala_- fianaaalin_h~kuraren_alda_11e1a_Elantzia .<br />

za[11aagadaILAngn1an.-~ngnaiaiua k hai taude_Hz_dilakala-hahaihade<br />

henhat lirio Amadkanoaa<br />

a r r a n g¡L<br />

------------------ - ---- ---<br />

'<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1976-2-19<br />

mota 1-2<br />

sarrera gogoetatuek egon<br />

jasotakoa gogoetatuak egon<br />

testuingurua Kantn7kna dadralgidaiik naba Franlsasek_gia___<br />

alamanakFltrnparan gnrna hetaZiki nrai iknsi-ata_<br />

ze~da[i geriat LAngn1en _gngnaiahuak ha ilaude-Hz-iillekBla.<br />

.heherhada han baLdiclaAmankannen<br />

prranari<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1976-2-19<br />

mota 1-2<br />

aldizkaria Herria<br />

------------------- -------------- ------- --- -------------------<br />

---------- -<br />

data 1977-1-27<br />

222 mota 1 -2 227<br />

sarrera goraki esan<br />

jasotakoa goraki erran<br />

testuingurua latin hod daputatu_zn7ialisI ipbatuanatarikbaLda._<br />

Eguo l tan- min tzahLizantannnbalLalaairan ziL__<br />

gorakL iltza._behar_ginukalaliusrannakrn_aJna ,lupua<br />

bataaun a<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1904-2-26<br />

223 mota 1 -2 228<br />

sarrera gogor egin sarrera goraki esan<br />

jasotakoa gogor egin jasotakoa goraki derasat<br />

testuingurua 17an haar dutq hnitarralanhillaai lana A Lagin_pta<br />

aginduta dagoen Ian-saririk amatan a7ditalan_<br />

testuingurua fnrak dafaaat<br />

alhntuakdirais<br />

dan _gutjana nahnri laidnrikgaba<br />

náQtusiak I anakn_gnraharak darahihkin Serioon___ _____<br />

ministrnak nraikaai -Q~ognr apioan diala esan-du-(jri_<br />

nagi ogiño daga -<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1935-4-2<br />

mota 1-2<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1926-2-19<br />

224 mota 1 -2 229<br />

sarrera gogor eraso sarrera goraxeago aipatu<br />

jasotakoa gogor eraso jasotakoa gorachago aipatu<br />

testuingurua p : - - testuingurua r,nraehagn_aiphalu dllupurLbi_bnik_ ba7tar ra[at___<br />

kañoiA7 oronona, aga7kiñntaknhataratsi aban amanakdzen_di re, Irantsas agia7kn ptviaktribuz--_<br />

tole nTldatzeabait7utan<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-4-28 data 1905-X<br />

- ---- -------<br />

mota 1-2 225 mota 1-2 230


Aditzezkoak 6 2<br />

sarrera gorputz izan sarrera greben plantatu<br />

jasotakoa gorputz izan jasotakoa graban plantatu<br />

testuingurua Enlsagusuzian_patik-az_duta_ salha tu_abW-u nL testuingurua Espainian- Ant nataka_7nrt7i ntihilagile-tanga<br />

QctzagunLan_harean_gnrputi lsn minetan_asi_àiienak_~tadar nlanta tu_dira<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1967-4-6 data 1970-1-8<br />

mota 1-2 231 mota 1-2<br />

sarrera gorputz jall sarrera grinatuak izan<br />

jasotakoa gorputz jali jasotakoa grinatuak izan<br />

testuingurua Lslal_heian_ialilzan ari_lelarik-laualu izan __- testuingurua Fpia _da_ira_ha[amietaz_direla~arazikLgüñatuak__<br />

dohakabea__Gotpulz ..laILáule . Amarikanonk_ auutan_~gin_ heharrak_baililuzle<br />

_________-___________________________-__ _ _-________ . alabalnan_hatzak_PLesidaol_hetn_haten_haut at78ko<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1912-X data 1976-2-19<br />

mota 1-2 232 mota 1 .2 237<br />

sarrera gose-greban plantatu sarrera gure artetik eraman<br />

jasotakoa gose-greban plantatu jasotakoa gure artetik eraman<br />

testuingurua Parisa.Eldaka3úeka oriu_batean_bi n~~arda . testuingurua ~Iaguhan_saterok_iola_staman_hizkigt~~urH_adalik__<br />

gola. rahan plantatu hira' lanakn mntdahobaak__ . gura a,a°,>,_" sta_arlizkida_ziranak._lnlnsarak.ala<br />

aslu_barantetstak-dW LZIEd&_arakrrstaa_Sahk Solasa.n_udsazk°an_htzr_zrtanak<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1982-3-11 data 1925-1-4<br />

mota 1-2 233 mota 1-2 238<br />

sarrera greban eman sarrera haiekin aditu<br />

jasotakoa greban eman jasotakoa heiekin aditzeko<br />

testuingurua SurkiarLbl mila amazta eratan aman dira __ testuingurua Alemanek_az_dutela_Lbahe_gaichtnrilc_elabaiskin____<br />

___-_ ddlt, .kn arrazoia hainit7 hadirala ________________<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data data 1959-4-2<br />

mota 1-2 234 mota 1 .2 239<br />

sarrera graban jarri sarrera haizu izan<br />

jasotakoa greban jarri jasotakoa haizu izan<br />

testuingurua Baionan._Lanhepailtel-8knikeetagian- zarhitzukn-__ testuingurua Laga harrLbaL_agin_dute~arentzat ._flla_lagabaui__<br />

Anpiaahiak 0rehan barri dira lanakn mnlda hnhwak__ harren arahsraw7 lainta-gabi non haizu jzanan<br />

ord estea -0atrk~ . >Jdbako_hudlataran_anastenaiL<br />

_____-_-___-__-_____-___--_-_______-- . diralarik(daput At~ak) _-nnidntzaa_amanda_ diten _ __<br />

dudiathnuakn_ daspandinak _____-__--_-___<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1970-1-8<br />

mota<br />

1-2<br />

Eskualduna<br />

data 1900-3-23<br />

236<br />

235 mota 1 .2 240


Aditzezkoak<br />

sarrera haizu izan sarrera harremanetan diardute<br />

jasotakoa haizu dea asotakoa artu-emanetan diardute<br />

testuingurua Haizu_dea ;utametlla~dn_zin_agiteargohamioa[an___ . testuingurua ~Ala _go[zain-ncdako__kalnlika_Aila_ "hnk_ala__<br />

abiahel, ehiza- ---- arkaldar_Gnha[nuaL_Espadakallsi nagusian<br />

kate]ikeak_lanbauan_zahaltzekn_asmaz<br />

yrtu-amanatan die [dute__ gaur _A1h011'gn dukesak<br />

jzparkauar_gakiaarazo_dienaz<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eguna<br />

data 1931-7-10 data 1937-4-25<br />

mota 1 -2 241 mota 1 -2<br />

sarrera haizu izan sarrera harremanetan jardun<br />

jasotakoa haizuko jasotakoa artu-emonetan jardun<br />

testuingurua lxtnrin herrak_ ilza[azi du_lira-bira_ata_eZ_brta -_ testuingurua fnhamualdekn agintariak eskuhüar__ kuts ij kn<br />

gatuago naizukn hntgalnduklrstan ahal_duan . ba[rualun_actuamQnelan _Trrtun_bt.lta_<br />

-arraklaman' -pad kulazki_bandixknak_dranak<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1976-2-19<br />

mota<br />

1-2<br />

sarrera han-hemenka aipatu sarrera harrera egin<br />

jasotakoa han-hemenka aipatu jasotakoa arera egin<br />

------------ - - --<br />

testuingurua Lrta[ ri]arnn _12aahadatu_dule aliziaiki_hauia<br />

testuingurua geltoküa~tara_agitao Kar] Rr tcklnriflctvetaota<br />

nahiz-zarhailaslabautaaaipslzan_zutea alamandar~[plnmahknaJa_loglata[atan<br />

Ord-karitaeakn dan_rannillatPsnhas_atera<br />

_<br />

------- ---------------------yaknzan<br />

--------- - -<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1979-1-18 data 1937-5-2<br />

mota 1-2 243 mota 1-2 248<br />

sarrera handiro ospatu sarrera haserre bizia agertu<br />

jasotakoa aundiro ospatu jasotakoa asare bizia agertu<br />

testuingurua J eeWs 'an_Etntzaien gnaa aundi[n n nal[rda_a[i-_- testuingurua Erancuk asa[a_bizia age rtu_ rlaulsn_lnglaterakn<br />

9arenalan-<br />

--__------_---_-------<br />

Argia aldizkaria Eguna<br />

data 1929-7-6 data 1937-5-5<br />

mota 1-2 244 mota 1-2 249<br />

sarrera harrabots puska bat ibili<br />

jasotakoa harrabots puska bat ibili<br />

testuingurua Harrahnts puskahatihULduta_aulnhida h asi .<br />

hantezazken arntn hauetan Reinne htarrit,aata<br />

Angah osa artean mtmt alrrg_dutaabatanenaan<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1973-2-8<br />

mota 1-2<br />

------------<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-30<br />

246<br />

242 mota 1-2 247<br />

-------------------<br />

sarrera haserre gogorra sortu<br />

jasotakoa asarre gogorra sortu<br />

testuingurua arahagi nnak_aaarra_ngoria sertir ries<br />

Eguna<br />

data 1937-1-10<br />

----------- -<br />

- ---- - - ----------- - --- - -- - ------<br />

245 mota 1-2 250<br />

6 3


Aditzezkoak 6 4<br />

sarrera haserre tutu sarrera hasi ukan<br />

jasotakoa asare lotu jasotakoa hasi du<br />

testuingurua Asara-loiu_zadapaizgsa testuingurua Ebiakolzhunlan_Aila Sainduak_hasi_du_bmie_hn gnita<br />

.<br />

bprtrpa rran_Mela-aLCaIZ_harrial3[al.-&la<br />

------------------------ __ seigacrena_Jdesu AmanketaraL<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-5-12 data 1985-1-31<br />

mota 1-2 251 mota 1-2 256<br />

sarrera haserrea agertu sarrera hasiera eman<br />

jasotakoa euren asarria agertu jasotakoa asiera eman<br />

testuingurua jogalandasiak_soien_aserna apartako testuingurua S3u[e Glpi tzksaka21dun_eáo diputaduak_beren<br />

E rancali---Gazprtdl<br />

-----------------------------<br />

- ---- ----- -----------------<br />

Ravar-aldiari a e a- o añn<br />

Mailatan-elizara_¿oalaad¢a<br />

-----------------------g<br />

Eguna<br />

data 1937-1-10<br />

mota<br />

-------- - ----- - ------------ -- ---- -<br />

-- - -- ------------------------------ -<br />

1-2<br />

sarrera haserrea sortu<br />

jasotakoa asarea sortu<br />

-- - --- - - -- - ------------ - - ----- - -- - ---------<br />

testuingurua 2EAr+AKASAREASORTL .<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1928-1-1<br />

mota<br />

--------------------------- -----<br />

1-2<br />

sarrera haserrearen berri eman<br />

aldizkaria Argia<br />

- -- --- ------- -<br />

---------------------------------------------------------------<br />

----------- - -------------------- - - - ---------------<br />

data 1926-5-2<br />

252 mota 1-2 257<br />

sarrera hasiera eman<br />

jasotakoa asiera eman<br />

testuingurua füzonazknak_solzarki4aL pnliL_haL eratu_7nten R ta__<br />

npekm_as era emanaz-nndoren_Azarnla-pratuslak____<br />

aldizkaria Argia<br />

---- -<br />

data 1933-5-14<br />

253 mota 1 .2 258<br />

sarrera haxean ezarri<br />

jasotakoa asarearen beri eman jasotakoa haxean ezarri<br />

testuingurua AláundiarLherzasaUUUt r]_herLomate7 gainera testuingurua Eiantziaka_komtraichlflk_ela_Helgikakoslu<br />

jjrlelguzieiirtRtzLdieheran le0unt7a eska 7enak _ $nualnv-an nLmnak.nnhanzan riilnzla 9ta_Llahi<br />

ezedzea.ardainizea_haina erexapn li anei lukatabllkurabaLg a Znn haxean azartzakp<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1928-1-1<br />

mota 1-2 254<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1964-4-9<br />

mota 1-2<br />

sarrera haserrerik biziena agertu sarrera heriotza aurkitu<br />

jasotakoa asarerik biziena agertu jasotakoa eriotza arkitu<br />

--------------<br />

testuingurua Diaz-ga[îera_pazis=_Iíalabiiazari Ulida-aIa 7a7 testuingurua Higaren_ hi7it7alik _pela_EZ_llakjtalg-_arDrL_tái9 rin17a<br />

ji'erarik hi,iena n rt,ee erahagl Rhen fingeinsak) ark1111-1rban-4uan-dap_aSte sn (,aldsIan .Inxepa<br />

Ageda---iriri°gailabasLyilakn-andraak_ (C, R .)----<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-29<br />

mota<br />

1-2<br />

------------<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1923-4-1<br />

259<br />

255 mota 1 -2 260


Aditzezkoak 6 5<br />

sarrera hilak atzeman<br />

jasotakoa hilak atxeman jasotakoa hitza atchiki<br />

testuingurua Bortzak_hikak_atx eman_-dituzte-harnlzekn_tnuntalua- testuingurua Hnri ~khusúJk-Frantztaka-Anglalauakn-eta<br />

zutea_tresna_zahaL_halek_JaspelkLpoznmisua<br />

Elatslbasekako-auntzmdauehaakln-arazi--dtnta<br />

hedaturik<br />

gaizki_habrklzala n1a-bahar_luketela-baran b aza<br />

--------------------- - - --- --- --------------------<br />

---------- -----------------------------------------alchik<br />

--------------------------------------- ------------------<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1970-1-8<br />

mota 1-2<br />

sarrera hiltzera kondenatu<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1913-X<br />

mota<br />

1-2<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1935-4-2<br />

mota 1-2<br />

sarrera hitza atxiki<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1932-1-1<br />

261 mcta 1-2 266<br />

sarrera hitza atxiki<br />

jasotakoa hiltzerat kondenatuak jasotakoa hitza atxiki<br />

testuingurua Ptesu_haLtu_1iii7te hgbandun_hezala. herri_hotlaka_ testuingurua munduka_patikarae hara thunalatart_bida_barelik_<br />

hogn-_ta_ht_glzorLataihnilarihiazpi_tultzs zuela_ihilikn _Ez-da-dudarik__gatnztik _mun rlokn<br />

knndenatuak-izan-tira_-<br />

-g°i-a-behira-g~u~n-gabk.-haran-baza-aLnkr-dutalaht_euasunlak._kuJL<br />

Iaran_ .p erret ik_had at u _ dio u zte___<br />

alabamen_olgamen_aitaka_haLemantzak<br />

------- - --- -- --------------------- ------ -- -- - --------- -<br />

--------------------------- - ---- -------<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1919- X data 1 983-1 -27<br />

mota 1 .2 262 mota 1-2 267<br />

sarrera hiriaz jabetu sarrera hitzemana ukan<br />

jasotakoa hiriaz jabetu jasotakoa hitzemana zuen<br />

testuingurua Anglesak_MesnpntamianL hizi kLunlaaari_zaizku testuingurua _rtlAlrirMPg¿j(1r3FNnlINENONn(~llK<br />

Atzs_Bagdad:ka-hidtihhamar_-k ilnmwtret ari ilzamanazueaChaulama minstroak .hobendunak-guutuen<br />

.-era-agun-turraz_aabalu_dltelakn-haria-µn__ . izanan_zirala_gaztigalunk -Aslalahanaaa minia1 nak<br />

7anku __------ _____--___-----____-- algarrataLaLiL-dbalatik- erran_úu_2-oio_hohendurL---<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

t ~hu~ --- -<br />

Aithpr rfugl t_twbenduahandienak_gosluaah aurfela _<br />

data 1934-1-26<br />

263 mota 1-2 268<br />

sarrera hitz batzuk egin sarrera hizpide ugari sortu<br />

jasotakoa hitz batzuk egin jasotakoa itzpidea ugari sortu<br />

testuingurua Azanaasi_aurral ik Pnset_anen testuingurua Paiiiako--izparingia" olilika<strong>Bi</strong>azoad.ete_atroak~_<br />

mandakintza-irekeslaak agin ziten itz hatAtk rpio-_ kue ta_zabal edate rliu$erlakizunak eta ivpideaugatL<br />

enduL dine(Fakub"ldalm_lzparmglak<br />

haerakal<br />

aldizkaria Eguna<br />

-------------- - -- -<br />

data 1937-5-18<br />

264 mota 1-2 269<br />

sarrera hitz beretan izan sarrera horrela mintzatu da<br />

jasotakoa hitz beretan izan jasotakoa hola mintzatu da<br />

testuingurua 71Ven zen anglesek4akin zezetensegutkL_---- testuingurua ulzLbehaL z innkala RusiannakuLagina-dugtuL<br />

Frantsesak .<br />

pta Jtaliannek lAr zintan Alemanon - berrion<br />

linla_mintzat i t _da~zarnddin r ha inilzhiltzan-haila----<br />

-_-- orain Frantzian .-gadahunlandtnlpetuak_izanaahiran<br />

8üsiannnn arthnt-kn Ata lamatzako<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1935-3-29 data 1904-2-26<br />

---------- - ------------------ ---<br />

mota 1-2 265 mota 1-2 270


Aditzezkoak<br />

sarrera hoska hasi sarrera I-ra jo<br />

jasotakoa otska asi jasotakoa Erromarat jo<br />

testuingurua Frankistak otskaasr_hira_ori_lakeWlEZ testuingurua L,E[ohertiz joka_du_Ermmacat .-bandik_herrizlotsaperricik_<br />

andiana _rzanga_ldzalakelassa naz Pansetal-br_eguoenlzal<br />

------ - -------------------- - - -- -- - -----<br />

----- -<br />

- --------------- --- --------------------- ------------<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-1-10 data 1977-1-27<br />

mota 1 -2 271 mota 1 -2 276<br />

sarrera hunkiak izan<br />

jasotakoa hunkiak izan jasotakoa I-rako bidea artu<br />

testuingurua Usai laretarik ._izan_da_makturalranpn~nan_den<br />

testuingurua Aratsaldeka_seirelan Azpailiiaka_bidea-aria-suan ._<br />

asta_hanan Harri_ainil7-binkiak izaabua__biimzilu-<br />

Etdaxuneknaldean.-bat-sla-llzlautzeka esualriaan---<br />

Eelloch_Kardanaa-9tla-Balücbina-llagusilapuna-___<br />

Prnhintzialala_12nnastiko Napt~sia-ianbo zrluala<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1978-2-9 data 1924-9-10<br />

mota 1 -2 272 mota 1 -2<br />

sarrera hurrean ibili sarrera I-ratu<br />

jasotakoa urean ibili jasotakoa Pasai'ratu<br />

testuingurua igaz_hezala_ hanah r_diraaunen_ara,nRlata _IZapelak_-<br />

testuingurua Aralsaldeka_ha5tala%-haat_hazala4acida<br />

C,ineizkaa_aldazlRriak_t~wkarlH zkiguta-ta<br />

mugarena_era_ruaan_th11r-~~<br />

autnmnhi a1an_Pasailatu-sllnzlan_zauuiuak<br />

- ------------- - ----------------- --- -------------------<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1926-4-11<br />

mota 1-2<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-2<br />

mota<br />

1-2<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1931-8-30<br />

mota 1-2<br />

----- --- ------------------------<br />

sarrera I-erakoa hartu<br />

jasotakoa Donibane Loitzun'erakoa artu jasotakoa <strong>Bi</strong>lbao'ratu<br />

testuingurua Eatznrdako AndArA eralzeilaakDonibane- testuingurua hudaalzianJapunvaz pazi5tan_itxaCgSJkaren<br />

Laivun'erakna adlg zelan atzo aazkinez umeak Ailhan7alu ziran inpelatrtrar_salamskala_'<br />

akarizakn_hideaL_arazterao llxasantziel arR ------ _-<br />

- - - - - -- - - ------- -<br />

sarrera I-pean egon<br />

jasotakoa España-pean egon<br />

testuingurua Drgalik FSpArta-OTAn egpnRp0.lik_ez_pere herdinak--<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1923-4-1<br />

273 mota 1 .2 278<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-1<br />

274 mota 1-2 279<br />

275<br />

sarrera I-rako bidea hartu<br />

----------<br />

sarrera I-ratu<br />

I-rekikoa aipatu<br />

277<br />

-- --------------- --------<br />

jasotakoa I-rekikoa aitatu<br />

testuingurua 9ilbaa_1rslutznerakiksa_ailahi_-zigun_Fri-7aint_7nko --_<br />

idazkari sApglst i IBra jaunak<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-5<br />

-<br />

-----------------<br />

mota 1-2 280<br />

6 6


Aditzezkoak<br />

sarrera I-rekilakoa osoki hautsi<br />

jasotakoa I-rekilakoa osoki hautsi<br />

jasotakoa iduri zaiote<br />

testuingurua Azkarakoz . guca-gnbemamandu_nahasi<br />

lzairar k .1.kea_asokLh-f1,a9ZSUen__hâlna<br />

testuingurua Jdua .zaiala-pnp LdnR EL-kentzen_zarula_hs[e_-gtzunea__<br />

hautatzAka_qs, ~ hidea<br />

hartarainnknak_IItn`<br />

------ -------<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1903-7-24<br />

mota 1-2<br />

sarrera I-ren berri eman<br />

jasetakoa I-ren berri eman<br />

testuingurua ji41adr1 a_TribunaLlo Gar antiasl<br />

u rriren_astean_emango_ apaia ran_bem<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1935-4-2 data 1975-7-3<br />

mota 1-2 282 mota 1-2 287<br />

sarrera I-ri da sarrera iduri zaie<br />

jasotakoa minichtroeri da jasotakoa iduri zakote<br />

testuingurua ldinichtrn ti-da nrraltaa_ nnm izanan_direri<br />

daputabian hozkak<br />

------ - ----- ----testuingurua<br />

1durLzakúta ._Ilalurinariez-d uela _Erantsesek_askL___<br />

bornndata aaLarak, ~el<br />

--------- - -------------- - ----- - --------- - - ------<br />

sarrera I-ri doa<br />

-<br />

------ - - - ------ - - -----<br />

sarrera iduri zaie<br />

aldizkaria Henna<br />

data 1957-4-11<br />

------ ------<br />

281 mota 1 -2 286<br />

sarrera iduri zaie<br />

jasotakoa ez baitzakora iduri<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1936-1-17 data 1981-1-29<br />

testuingurua Bada- -agi ailrangn_gur.e_P_remdeotara n snlas_harielan_<br />

Ahalik-az_dirahaha rharla-danak_honekin-IIS nki aknA<br />

jzanan . ez_hatzak nta dMLhod azkartu ile&gura __<br />

aknnomia hgfeliki_knnda diIazkaladk_mrirun_ha1 ___<br />

hurbil-langabe<br />

------ -<br />

--------- - --- - ---------- - --- - -- - ----- ------- -----<br />

mota 1-2 283 mota 1-2 288<br />

sarrera iduri zukeen<br />

jasotakoa jaun horieri doa<br />

jasotakoa iduri zuten<br />

testuingurua Gers zenaturrak_arnlanari -oihuko dira .IAlla<br />

hoiar' Ana hnhaki ikhsiIn- alamiatzea<br />

dendeI k_lagiteaditu 7ran lan_etaJegaakc<br />

testuingurua Hi_auasuma -hnu $erlan die zembeiLdanhnra-__<br />

halan Rartza euezumak_arlaka_jarricik iduCLZLIkan_<br />

geldi -u iaia -a War- hilka- nrl7st k --Bai_ba_--nuR_bauiZ<br />

sabikg o_hezembaLShaLra_gnrrian_ hasi -___<br />

A n 1tGhurg_ g izian arahara_.lapnnacak dul .eL_amor<br />

amaanatti<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1936-1-17 data 1932-1-1<br />

mota 1-2 284 mota 1 -2 289<br />

sarrera ibili da berria sarrera iduri zuten<br />

jasotakoa ibili da berria jasotakoa iduri zuten<br />

testuingurua 1biILdabarria_ t-k-la are harrihartu_dutala _ testuingurua knmmiitgn ken Oa_zulan_bereayudua_ 8aI0nn eko_<br />

Furrierrek Reinenlaster aza igorri dela hLDVagiek ate iduri ndanJindaabederen_blhntz_-_<br />

1leliennek_ Nnr sinheIsl _-_____--_-_. harako_iuala nrn . Flgaueo_artean_dua~rar<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Hernia<br />

data 1936-1-17 data 1966-4-14<br />

--------------------------------------<br />

mota 1-2 285 mota 1-2 290<br />

6 7


Aditzezkoak 6 8<br />

sarrera ihesari eman sarrera indarrez jazartu<br />

. .<br />

jasotakoa ihesari eman jasotakoa indarrez jazartu<br />

testuingurua B adak igu_Lela_iragan-hllabelheanarma detako testuingurua Eraniuak_dauzkasoldaáo_andaoa-hatTnmhaltaye____<br />

aitzindari hat- walda¿u_ziren.eaikn_ Fcna n akn -_- jaupatan_gnb amL uarwaJaguntzeko_indauaz_i azartij --gobamamenduk°_a¢onan-kanara<br />

. zavnren kanila<br />

1--Halna-obrakhano-handlagpak_espanloal-Azken .<br />

melnar Inaabuls-agja zutan_baren knlpaa_lbasaa---emaaiuen-h°handuna&~<br />

-<br />

-- - - - ----- -----<br />

------- - - --------------------------------------------<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1932-9-2 data 1972-2-3<br />

mota 1-2 291 meta 1-2 296<br />

sarrera ihesari lotu<br />

jasotakoa ihesari lotu jasetakoa indarez sartu<br />

testuingurua jiauekbi_ljtn_haLi hluuz joaluz afnrar ekin_lntu<br />

dun_Lhasaa<br />

testuingurua Fst rahoaut_aran_komunalak_udalatasadu_zita<br />

LrldâLez<br />

---------------------<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1972-2-3 data 1937-5-2<br />

mota 1 .2 292 mota 1-2 297<br />

sarrera ikusiko<br />

mota 1-2<br />

--- ------ ---- - ------ --- ---------- - -------- --------<br />

jasotakoa ikhusiko jasotakoa nehork ez zuen erranen<br />

testuingurua lkhusiko_ondnkn_agLm atan-_nola_gauzak_llzuliko testuingurua Nahnrkez_zuen_auanan_hnlakngalda_hatek<br />

fitan danutabiak elgalrAtarat bitduka~üranaan.___ boinhenze n ozukhan_zetzakala_Naskrberlza_aldi---<br />

'- h.taz_onBlsiaizanan haila_-Agian bai_<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1931-7-10 data 1902-3-14<br />

sarrera ikustekorik izan ez<br />

jasotakoa ikustekorik izan ez<br />

testuingurua Hed7alde FTA-k berak gezulrtatn du.barua-_arranez<br />

azduala ikiwt k k h ht h t<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1981-1-29<br />

mota 1-2<br />

sarrera ikustera eman<br />

sarrera<br />

sarrera<br />

indarrez sartu<br />

--- - - ------------------- - ------------ - ---------------- ---<br />

inork ez zuen esanen<br />

293 mota 1-2 298<br />

sarrera irainak jasan<br />

jasotakoa iranak jasan<br />

testuingurua Naiz hptako~ta_daaLinranp~ndik arugagtaia,~aabeac<br />

its5iQ.JLanele irakaren nanria? ____<br />

- ------ - -------------- - ----<br />

-------- ------------ ---------- -<br />

aldizkaria Argia<br />

----- ---------------------------------------------- -<br />

data 1932-2-14<br />

294 mota 1-2 299<br />

sarrera iritzi bateratu<br />

jasotakoa ikusterat eman jasotakoa iritzi bateratu<br />

testuingurua Auzapezak aman duikusteral_znjnbîLuIL,testuingurua F izkn ikastpIYn Nagi tsiaran_alda_izai1_da . hatzar_bat_<br />

haitazpadrokna zitakewn hautu hori (arrppide hah ._ AiIhan'~&iatn'k ilz-aginzuan__Agise_ta~tara __<br />

roldun ak_ale-EtzjIan_iLilzi__bareraW_-irietzeantYICtuka<br />

_agln__Z1tZe1nII_ 71fliLLLL<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1981-1-29<br />

mota 1-2<br />

--- --------- --- - ---------- - ----<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1932-2-14<br />

295 mota 1-2 300


Aditzezkoak<br />

sarrera iskanbilara jo sarrera izugarria aritu<br />

jasotakoa ixkanbilara jo jasotakoa izugarria aritu<br />

testuingurua Lizata~D_4urutzaaherrizean_Bri_,asoaLjxkanbilara_a_- testuingurua B atez_Ere_Eizagiu-e átr+zaialzugarri aaiiWSan<br />

zuarL9ndres_gnbarnadnteak_gngnr_adu- zibla aata__ . 1-us.liknkat-nl<br />

indarez_gudu_-au_Suzb_guzbak<br />

aldizkaria<br />

----------- - - -<br />

-------------------------------------------------------------<br />

Argia<br />

data 1932-2-14<br />

mota 1-2<br />

sarrera itsuski kolpatu sarrera jaikialdi sortu<br />

jasotakoa itsuski kolpatu jasotakoa jaiki-aldi sortu<br />

testuingurua Barlzalde_Ehun_-ala_hLjenda_ knipa tu_-boretauk testuingurua Azkenenga4nrailakn_it nez -lngtalara :ka<br />

berrogoi-ta__hamahiru_utsuslu<br />

hobernualr_ Fiun pa_osoan_aaitualdi_sudutak°<br />

----- - ----------- - -------- - --------------<br />

E rahak i_nabermeabaLburLlu_zuan_9ilho_tlala=7a .<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1912-X<br />

mota 1-2<br />

-------------- ------------ -<br />

sarrera itsuski zauritu sarrera jakin da<br />

jasotakoa itsuski zauritu jasotakoa jakin da<br />

testuingurua Qndarabiraki tmnhiak2urteko mu1iLbaLj1suskL___<br />

laun a dn Eeso hat<br />

testuingurua palotan larEn_ienengolan~at>IIkn_kondeak<br />

Blbanrala_natare bal_egingd dahnla 4akirLlla<br />

---- --------------- ------------------------------<br />

- - ---- - ---------------- - ----------<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eguna<br />

data 1921-7-10 data 1937-4-29<br />

mota 1-2 303 mota 1-2 308<br />

sarrera itzalean ezarri sarrera jakin da<br />

jasotakoa itzalean ezarri jasotakoa jakin da<br />

testuingurua Guardektran9o_aise3txemaatestuingurua Autatik_ailu .dirarr zparak7iwtallaz_eapañaL--__<br />

Llolandas a Merrnkatik hain s, nnnhaitikara Ata OnhnrnualLlaleriR .t,a'ra jdazki gognr_la.asare__-_<br />

haLEgmgrLdabala_laku-da<br />

- -- - ----- - -------------- - ----- - - - --- - ------ ---<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1975-7-3<br />

mota 1-2<br />

sarrera itzalera bildu<br />

jasotakoa itzalerat bildu<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1923-4-1<br />

301 mota 1-2 306<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-12<br />

302 mota 1-2 307<br />

----<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-6<br />

304 mota 1-2 309<br />

-<br />

sarrera jakinmin handia dago<br />

jasotakoa jakin-min andia dago<br />

testuingurua j unak ealha1ik,hartza bL a1aman Ere_ltzalaraL- testuingurua Alameni"--au rnk smnngo_dahao_Erabagieran<br />

.hildu ahalukhan dihvta Rart a z nnhditan<br />

habamaitaakaz.omen_du Ituatukn<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1913-X<br />

mota<br />

1-2<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-15<br />

305 mota 1-2 310<br />

-<br />

6 9


Aditzezkoak 7 0<br />

sarrera jakitun egin sarrera joak izan<br />

jasotakoa jakitun egin jasotakoa joak izan<br />

testuingurua Ruanns2iras-_Maiatzaren IahAngnanasi_baat_zan ___ testuingurua ('I-IA1JIEMPSEc ENIIt1N ENC)Nfx)TIK<br />

azpi-mauunadeareaierizelaáan-lakitan-agl°-tita---- Hilzamaaa zuadlûtiaulem -mins tuak--bnbendunaK--arbañak<br />

i2aoen-Zirela gazrgaluak AstMIAhAnean,_ ministroak<br />

algauelaratlL-direla[ilc~ artan-áus°t°-hohendun<br />

----------- -<br />

--------------- Aitharldugu-twhendu abandienak-gosluao daudela --<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-4-25 data 1934-1 -26<br />

mota 1-2 311 mota 1-2 316<br />

sarrera jaramon egin sarrera jokoa egin<br />

jasotakoa jaramon egin jasotakoa jokoa egiten<br />

testuingurua AlamanlaknSobemuáren_deia[i-j araman_ aaginaz testuingurua <strong>Bi</strong>zkda[tean_Arabeak .-F1N-akn-bur uzagien<br />

itaLaL_ogei_izparlari-llaaimala-duaz an naa s,_az_duala,artzen-az_duta_ .DA&an_ okoa_<br />

agilaa<br />

------------ ------ - ---------- --------- --------- - - -<br />

---- - -- - - ---- - - --- - ------- - -<br />

--------- --------------------- - - - -- - ---------------- -- -<br />

------ ----- --- - --------- - - - -- --- --- - ------------ - --- -<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-4-25 data 1962-4-12<br />

mota 1-2 312 mota 1-2 317<br />

sarrera jaramon egin sarrera jokoa hautsi<br />

jasotakoa jaramon egin jasotakoa jokoa autzi<br />

testuingurua Baldaia~eaasmuei_az-dautsajaramonikegilart_adn__- testuingurua Aian_jakahikainak_autzLzuan_na<br />

orak bara Asrsesk aldalu_agia rIAUZ<br />

Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-4-28 data 1926-4-11<br />

--- - ----- - -------------------<br />

- - -- - --------- - -- - -- --- --- -------- - ---<br />

mota 1-2 313 mota 1-2 318<br />

sarrera jardunaldi izan<br />

jasotakoa jardunaldi izan<br />

testuingurua 1enrfakari .l-A .Ik- .G x1eaguntza_tn 1an9ntza<br />

7Aingo'atakn har ekida r;arcia tAlnyasialmakin__<br />

iauiivtaldi izan ntan.Bt,o gahean<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-4-30 data 1974-2-7<br />

mota 1 -2 314 mota 1-2 319<br />

sarrera jendea erruz bildu<br />

jasotakoa jendea eruz bildu<br />

testuingurua Donnstiarak ikestakn goga nundLhaiekjn_Rign'kn _<br />

nadika ,alai i4andaA arez hiidii zAr)-<br />

sarrera jozak eta emak hasi<br />

jasotakoa jozak eta emak hasi<br />

testuingurua Miarritzek o _ldnkalaaa9rhilLaga_j nzRk ala_amak<br />

hasia an hada ata hasta AIekaGr hateaondotik-_<br />

aintzinean-joaaallarrigooL_arnelahipi larekin _Barnan_<br />

az kn__Udan_hardlnlzea_ala-bunamun_auatzen_<br />

ber>`F-lhsalda_34_aIa211atantak ntz ______-___<br />

jujearen aintzinera deitu<br />

jasotakoa jujiaren aintzinalat deithurik<br />

-------------------- - ------<br />

testuingurua Fntzur dmu_mASkarndla[eata[ik_zoumheit haka,kn<br />

l4iaraaainleineIat zIa thlr[lk. izan dlrale Fzdakigrr-<br />

Sañaraliko__haltzik<br />

-------- - -- -<br />

---- - ---------- - ----- ---<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eskualduna<br />

data 1923-4-1 data 1908-2-28<br />

mota 1-2 315 mota 1 .2 320


Aditzezkoak<br />

sarrera kalte handiak egin sarrera kanpoan ezarri<br />

sotakoa kalte aundiak egin jasotakoa kampoan ezarri<br />

testuingurua Jngalatara_ingurkn_ituan srlze tan_ekaitzak_kalta___<br />

aunátalL gin ci llL<br />

testuingurua Rahtamandatuziioatzi_lanikJzaiten_ahal ez_duter>-<br />

langileak--Chantier-lante4"ak hntrhat ils_kampoan-e7arr<br />

iak-dira .hamar-hngnL_hercognua_tiamar-_- -<br />

langilalaradlnn<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1 925-1 -4<br />

mota 1 -2<br />

sarrera kalte izan sarrera karguan eman<br />

jasotakoa kalte litake jasotakoa karguan eman<br />

testuingurua Qrnz_gaineliltJtaita_litaka_hakaaranVatEurnpa testuingurua Eiregeak_nahi Iuke~auizE~ hura kargu-hndatL<br />

herex_haladi_9msrikaran4anik hari loturik _flgnneZ_ ema[L .<br />

doake hakartlk_ata_zmaz gauzan<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1983-1-27 data 1929-12-13<br />

mota 1-2 322 mota 1-2 327<br />

sarrera kalte ugari sortu sarrera karguan izan<br />

jasotakoa kalte ugari sortu jasotakoa karguan izan<br />

testuingurua Saue_etai4arava ihesien-ganezagiteak_kalte_lrgari____<br />

testuingurua Narekiabataao_lelek_tnioixtto_srd 2uaabtjaunak__<br />

sortu_ diht _____----------------__---- aldiz_kargutan ira-be1L_gnharrilr~auian<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-5-1 data 1976-2-19<br />

mota 1 -2 323 mota 1 -2 328<br />

sarrera kanpo ezarri sarrera karguari uko egin<br />

jasotakoa kanpo ezarri<br />

testuingurua Sethatargna7 aiphu grtanllu9fltgnirnu rl~elekn<br />

komendanta -lag¡nn d'Hnnnw .r daith~~ hadadk<br />

kenan a7artan di ala ---------<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1905-X<br />

mota 1-2<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1978-1-26<br />

mota<br />

kanpo ezarri<br />

jasotakoa kanpo ezarri<br />

testuingurua Annanl Ii QapexJantagiak_72Jangile .dtanpn<br />

a7art,aknak ditu otsail hasia hurran _<br />

1-2<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1932-1-1<br />

321 mota 1 -2 326<br />

jasotakoa karguari uko egin<br />

testuingurua jkitsi7 geilaaintzinekn i rhsta galgarrier_lntua _dela,_<br />

ministroari letraño has igoari Iakn here karonari-_<br />

nko_egi1an.duala__ _<br />

AltahadaBgmeaiuen-mamu b del-fin -d~ a<br />

hagoilasai 7a7pi ~ rthe Alha- honi ona nsagand-___<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1912-X<br />

324 mota 1-2 329<br />

sarrera kargutan sartu<br />

jasotakoa kargutan sartu<br />

testuingurua lahata hunen 2n-aan -kargulaasahr .da.GarteL<br />

Amnriketaka31esidenL harria Etaholakotan<br />

egitea~h det~azela zn egn~ndoen amariketekn_<br />

laga naueia_ntala 'moduko __--_-_-----_------<br />

Herria<br />

data 1 977-1 -27<br />

325 mota 1 -2 330<br />

7 1


Aditzezkoak 7 2<br />

sarrera kasailean hartu, aritu ? sarrera kontra altxatu<br />

jasotakoa kasailean jasotakoa kontra altxatu<br />

testuingurua >Qkasinne_guziez_bahalzetihua_kasaiLean_arlzekn .__ testuingurua azhitake erran tleplauki_orraitu_hueladuan tie_ ___<br />

markatu,_hasra-sla_h~rem-anslala--_HaranuneaaoaG- Snuchon_Earzalnnakn_ kndeak_hacasemaaien<br />

denagunean_halnn parlida_haran_kar erara hoimka izenrtalze_hnLik__etzain_aLe_knntra_allxatu hakarrik_<br />

gaitza_rrkan dute bil_Ela_knlpa tu_andana--_ - jakin araz i_du<br />

------- - --------- ------ ----------------------------- -<br />

----------------------------------------------------------<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1969-7-24 data 1969-7-24<br />

mota 1-2 331 mota 1-2 336<br />

sarrera klarki gaitzetsi sarrera kontuzkoa ukan<br />

jasotakoa klarki gaitzetsi jasotakoa ikusi eta<br />

testuingurua purrduhodaiL-ez-duala_EralllziaiL-kLktatkL testuingurua Kantuaka_daukate_dudarik _gabe Eiantsesak_sta<br />

gaitzaslan_ Alperi alamanakFurnparan-gama._hezeztk-nraLukust_ala__<br />

_ zer_den_ -darit_ Matoak bailauda_ez__<br />

dtlakelabaharhada_hanhalJtda Ameukanoen<br />

auanaLl<br />

- -<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1981-1-29<br />

mota<br />

1-2<br />

sarrera konda izan sarrera kunplimendu egin<br />

jasotakoa konda daitezkeelarik jasotakoa konplimendu egin<br />

testuingurua Haloaata lráno- pure Plasidentaren solas_lmuatacL testuingurua ^ - an_ata_Frantziaren_artako_adi xkidani a ____<br />

Aharikezpira heharhadadanahberakig nsnkj aknrt hori_da_Europaran_anaLua_<strong>Bi</strong>zki tanean aldLhurrlanrzanetr--azbaitzakoiaLiduLLhola<br />

-zkadu_ dela_guLa-___ nekez- clazaketa_slgarti konntimandu_agm<br />

akonnmta._baraztlu_konda_ ditaz kalarikmilhin tLaL___ EuLapareaFatasunabaililaka-atntztoatu-azkelL<br />

hurhil lanaehhe<br />

- ----------- -<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1975-7-3 data 1978-2-9<br />

mota 1-2 333 mota 1-2 338<br />

sarrera kondaizan sarrera laketago ukan<br />

jasotakoa konda direla<br />

testuingurua Makur pipi hndaz_kanpn aztia dudarik azkarrHk____<br />

direla hi harrien artaka lokarriak ate knnda d irala__<br />

eknnnmieran_zareian FrantziakMeiOkarakin dituan<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1981-1-29<br />

mota 1-2<br />

sarrera kontra altxatu<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1936-1-17<br />

mota 1 .2<br />

334<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1976-2-19<br />

332 mota 1-2 337<br />

jasotakoa laketago du<br />

testuingurua albaka.rilzeabaiLr~leketago_bu~tililuagolea_-<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1 931 -8-30<br />

sarrera -lakoan egon<br />

jasotakoa kontra altchatu jasotakoa dabelakoan nago<br />

- ----- --------------- ------<br />

mota 1 -2 339<br />

testuingurua Etinpiennahalg,suakin Samru_zamhail har twan---_<br />

r,ndjrtm-aka --ku-leron aitzindari hau allchat,, datestuingurua<br />

Y;nhArmt osotzeoi jator bagitanáu_XaLata<br />

prhactaanjKta_d¢gun-hauen nndnran nna zanon<br />

na grui anJmnlra_ (FtinpianoakJlaliaonekin gerran<br />

PridiranJrnaan) __<br />

- -------<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-19<br />

--- - - - - - - - ------------ ----<br />

335 mota 1-2 340


Aditzezkoak<br />

sarrera lana bere gain hartu sarrera legea abiatu<br />

jasotakoa lana bere gain artu jasotakoa tegia abiatu<br />

testuingurua Onra k_tiiki_txiki_agiodakn_ jaa_haL_henz_agiLeko<br />

lana_ariusuabera-gaio_Baynnah<br />

--<br />

testuingurua llarga-elhelarik--agari-fa.-horua_ministtn_gettien_-__<br />

Bano._ ahan>Irlk_rlela Camhesak-- igaran_n u dhardlaa<br />

harlan.-abiatu-geisiaamudo inkalta7kn_Legta<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1921-7-10<br />

mota<br />

------------------------ --------------------------- -<br />

1-2<br />

sarrera lanak eman sarrera legea hautsi<br />

jasotakoa lanak eman jasotakoa legea autsi<br />

testuingurua lxianL hate,hi7kitartaen ucta _ginuarLazkan_hauk___- testuingurua 'F 7-sarizaak_Flannosl_lagundu-baidn_ez_diola_<br />

Janak a maren >ihr> tala-garazt arrar._22-eta2&zirarL e en_Etanridaleaarfakn-lage h art~ada<br />

Kainan_ haindik goiti gara>tauak_aisa_nAgusimortu<br />

riua<br />

-------------- ------ ------- -------------<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1972-2-3 data 1937-4-25<br />

-<br />

-- - - ---------------------- ------------- --------------<br />

mota 1-2 342 mota 1-2 347<br />

sarrera lanari lOtU<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1905-X<br />

--------- --------- -<br />

----- ------ -------- -- -- ------- - ----------------<br />

341 mota 1-2 346<br />

sarrera legezko izan<br />

jasotakoa lanari lotu jasotakoa legezko izan<br />

testuingurua fw[a-lege_agileak aie zanelur_ala_lepu taiu_haui_a testuingurua flretaraezn_zeinkan (ndarn>lea_ati>ka _____-___<br />

hilduak ditugu4oartdan astoan Andhangnherea--- Anharnuaren_i>aná~kara~uzkadkag da-lanen_--biltzauntakn<br />

hut u'agi tzaLtia tnat u-dtuzta_aazkn 7">andaniza-guztia _eruaahsatahaoaalallahena____<br />

berak I on ari-lotzeraLdoazLberahala__ auska-gnbarnusri_izataaJagezkn-4da1-<br />

---- -----------<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eguna<br />

data 1919- X data 1937-5-10<br />

mota 1-2 343 mota 1-2 348<br />

sarrera lanari lotuak izan sarrera Londreserakoa hartu<br />

jasotakoa lan horri dira lotuak jasotakoa Londreserakoa artu<br />

testuingurua PnlilikA>_riazakalabasai io_EumpTate praaeskL testuingurua L,itu_8nizez E~:ekiajartiud n ndnrarLF n'ari_lan<br />

harri dire lotiek Fumnakn herri gi,nnak ¡lit,¡ dinlaarabakiari a,aldiu_çia At,ruiarazoalako<br />

Bpnhnra guti haroa hnt>ak n glnsabiraaluopann-__- mmtsliuMr_Spark'ak_Btar_ar atsald azartuka_du_fldr__<br />

dapulatten hautapeko Edadek_Londreserakoa<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1976-2-19 data 1937-4-28<br />

mota 1-2 344 mota 1-2 349<br />

sarrera lege berri bat moldatzen ari sarrera (otua izan<br />

jasotakoa lege berri bat ari dute moldatzen jasotakoa lotua izan<br />

testuingurua lega_berribaLaLL_dula_rnold at,An ihi,iari_hrutv__ testuingurua H nnirantnlati gngnb i armada bara_mnldelaa .j._ .1__<br />

Jodonik ederkInlhia da JonbOL[i<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1973-2-8<br />

mota<br />

1-2<br />

Eskualduna<br />

data 1903-7-24<br />

-- ---- - ---------<br />

- --- - -- - -----------------<br />

345 mota 1-2 350<br />

7 3


Aditzezkoak 7 4<br />

sarrera lurra jo sarrera meneko egon<br />

jasotakoa tura jo jasotakoa menekoegon<br />

testuingurua testuingurua lragan_astean_-akainaten2s-ansnru_ EUasumta___<br />

zLlarakJura{at1L borti_haLhAazanbika_barlzahun_Lria_uuan ---<br />

-------<br />

Portugalenmeneko_agon_ondoan .<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1929-7-6 data 1975-7-3<br />

mota 1-2 351 mota 1-2 356<br />

sarrera makur izan<br />

jasotakoa makhur dira jasotakoa mezu bat heI-arazi<br />

testuingurua 1apulaluak--elgauan_arkan_ rnakhlu _dira testuingurua 9ere_hindixkide_haitiluA ariswn prasndiranakt<br />

-°<br />

_-__________________ ___-----__r)<br />

Arfe uR-minizlrnaribeL a ra zi -Jito_ m a Z LbgL<br />

blabelabaLbarne_ibbra dinan bera_onelan<br />

-___--------- ------- Bastenaz,-gabarrako_nnrbadr-azkarkLmendakaluko_<br />

Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1929-12-13 data 1982-3 .11<br />

dela<br />

--------<br />

------------------------------- - ---------- - - - - - -- - -<br />

mota 1-2 352 mota 1 -2 357<br />

sarrera makurrak piztu sarrera mintzatuko zaio<br />

jasotakoa makurrak piztu jasotakoa mintzatuko zako<br />

testuingurua Ezdira~Jli_xi~xwndii a4llabotan_Algefiarerl~la__-_ testuingurua Jdan-ailean_FaycaLerrnOa au_minhatukn taka<br />

mak , rrakdaban Kiasinger__ez halnhazakn jadank_agioa .<br />

pcpRñoI zas_Saharaaskueldaaian_arioan<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1976-2-19<br />

mota 1-2<br />

sarrera matxinada itzali sarrera mintzo izan<br />

jasotakoa matxiñadea itxali jasotakoa zen mintzo<br />

testuingurua GRANAÜ_A~K MATX ILdADEA-ITXALLUME- testuingurua Redza plinrüt~aL~re_Ripatu_11Lfîistard j± Estamp-__<br />

jainalt. Byad Arahiwkn hiri kApiiainan bizi diren---<br />

---<br />

Eiantseseri zaintelar ls mintzatu -Erantz akn<br />

---------- 9oder ezi-er o<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-4-29 data 1977-1-27<br />

mota 1-2 354 mota 1-2 359<br />

sarrera mehatxuak egin sarrera nagusi agertu<br />

jasotakoa mehatxuak egin jasotakoa nagusi agertu<br />

testuingurua EhsnakataGhinRtarrak mwhatxnak arin djpvla _z- testuingurua Ixtant balazbizkitarlann_usta _eu uan azkan_hauk-_<br />

rlulwlahn.ZhnlwknrllLjasanwn gudulRriak igorri JAnakaman . LL~~taIR garazfarrar ?9at.2Bziran<br />

gaha Viatrnnaen Alda RRinar haindjjr_g,oit¿_~Rra,iarrak aiie-neUusi_agedL_<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1965-4-1<br />

mota 1-2<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

353 mota 1-2 358<br />

355<br />

sarrera mezu bat helarazi<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1972-2-3<br />

mota 1 -2<br />

------------------- - ------- - ---------<br />

--------------- - - - --- - ---- ------<br />

360


Aditzezkoak 7 5<br />

sarrera nagusi atera sarrera ohoreak egin<br />

jasotakoa nagusi atera jasotakoa ohoreak egin<br />

testuingurua 9ia[IZUnga_antzezlea)[Latoz A IirrAOunean--Bedia<br />

antzokian _Eun_dukaLSOragau~a.bolatzera<br />

Aurlengn._an1Tarki-batzaldian<br />

nagusL<br />

testuingurua E4ua hautailharrilatiak_egin_di n7kata _sEkulakn __ _<br />

nbnleak__eguahautan-An1tan-dllualaknt7hin~Atan __<br />

hogoita_hamabLurlbe<br />

- ----- -- - --- - ------<br />

---------- -----------------<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eskualduna<br />

data 1935-4-2 data 1932-9-2<br />

-<br />

------------<br />

mota 1-2 361 mota 1-2 366<br />

sarrera nagusitzat aukeratua izan sarrera oldar gaitzean jazarri<br />

.<br />

jasotakoa nagusitzat aukeratua izan jasotakoa oldar gaitzean jazarri<br />

testuingurua Euskalt7sindiAk_saieaizan 7aun _azkeneko_becabL___<br />

batzarak2Z_ata2aan Azku a_4auoalsndakan_ada-__<br />

nagusllzaLauk Aran ta-izaaian<br />

testuingurua bigaciannak- .nldaL_gâit7AAn_ iaa riL-zaizkota<br />

Sta(takoari-Es k, alde_huntako_buwLza9iAk aitortu____<br />

dota_airekoez_A[sai ok_egin_ dinta la_Lesmasia_ Uno<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1921-7-10 data 1970-1-8<br />

mota 1-2 362 mota 1-2 367<br />

sarrera nahasiak dira bazterrak<br />

jasotakoa nahasiak dira bazterrak<br />

testuingurua Egu[]dainabe zain nahasiak dira_haztauak_111staL____<br />

deiluJpar-Irlandan,ImenitAVtazinak_15hildakn_1__<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1972-2-3 data 1926-2-26<br />

mota 1 -2 363 mota 1-2 368<br />

sarrera obratzera eraman sarrera ondo deritzo<br />

jasotakoa obratzerat zeramala jasotakoa ondo deritzo<br />

testuingurua F7ginsan_harstik uste nnhernamanduakmniatrhu<br />

bmi nhrst7ArA1 7erATAIP<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1913-X<br />

mota 1-2<br />

sarrera ohea egin sarrera ondo oritzi<br />

jasotakoa komunixgoaren ohea egin jasotakoa ezteritxo ondo<br />

testuingurua Pnmpi,..,Ane lahietn dw hnz emAila aEfanrois testuingurua Etahnri_Lsta_Labetako-lzparliagt .nek._higarrw a____<br />

Mittaranhan knnlrs hniet,erst zinlArik gie1e higunaggltila_hnn w7lwrlm ondo ____<br />

knmunixgnacLe i1sn ziala hunwk-ahea '<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1967-4-6<br />

mota<br />

--- -- ------------<br />

1-2<br />

364<br />

sarrera on egin<br />

jasotakoa on egin<br />

testuingurua Effesumaaantzak_beha_daude_lufik aldua)r_-euluta_<br />

gate a hi17a7 niirA _agntzeznn_aglen<br />

------- ------------------------------------ ---------- -<br />

testuingurua Eipaikalian--a g idoLbida_ugazahekin ad iwmnnatan _<br />

asteari nndaai~adtsne<br />

aatazkaaro-k<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-18<br />

mota<br />

1 -2<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10<br />

365 mota 1-2<br />

---------------<br />

---------- ----------<br />

-<br />

369<br />

370


Aditzezkoak 7 6<br />

sarrera ondo oritzi sarrera oso gaizki aritu<br />

jasotakoa ondo eritxi jasotakoa oso gaizki aritu<br />

testuingurua M"snlinilarLeskabida nLea_ez daulsa_and£t- ISri Ixi- - testuingurua Arakislann _oso_ gaiz tu_antuaz_pahlaka_iafaJzao_2ar_<br />

au-_1.5_147_t .lfi-~z .343tnaherdi nduaz -ty-h~koal~-liaisbizikiderik_aurafilu_ziran___ala9fi43Hgnnnaáoren<br />

4lanlo--eLeskadan-egiñaz-parlidua<br />

--------------- - heraganaL`- zLit erL<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-5-5 data 1926-4-11<br />

mota 1-2 371 mota 1-2 376<br />

sarrera opor egin sarrera paradaz baliatu<br />

jasotakoa opor egin jasotakoa paradaz baliatu<br />

testuingurua 'CnnllsderaciáaSlacinnaL_da_Irahain'_~lkadeknak___ . testuingurua Nahi_izarL_du~lintzalu_marokana hun izagiekid<br />

rnatsirtada_snrt"~aiaaanpnt~gin duIabi~gu oez---- AfLJcakn-$artekariez .- lguzkLalda_ijurhiako<br />

-- polldikaz bat-slaalpalu-Ndarnl an-sta-EuropaLen----<br />

-_- azteka kunazamenak Paradaz haiiah t_da_aan<br />

argitaa~zadzakn_MlaknarlarL~tuuen_Flantuaran-__<br />

poi lka_Idendebalaka-Ziharaz<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1933-5-14 data 1981-1-29<br />

mota 1 -2 372 mota 1-2<br />

sarrera orde ari sarrera parte egin<br />

jasotakoa orde ari jasotakoa pharte egin<br />

testuingurua Ezcurraranoida-ari_7amnra 23bn1a s aflrttestuingurua Zarhaltbarri_dakianak-_nlhoi_phaito iin llezala_.LH_<br />

rnilatrangarrak ate7heieika7riparrna r lrrllilaüak-_ Armagrlaguaa _IdaunzaknasL<br />

Hola-alahaste_ Disen era. padide a ldabatara jean -<br />

- --------------------------------------- - - ---<br />

1R tIIa-z ~<br />

-<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

mota 1-2<br />

sarrera ordu doa sarrera parte eman<br />

jasotakoa ordu doa<br />

testuingurua 9rdu_dnanausi-ela lan9pan_adakn_makhur hnri_ninta<br />

lodian<br />

-_<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1931-7-10<br />

mota 1-2<br />

sarrera oroit gara<br />

testuingurua flrhníLOüaafaina zoro adarra kauiiW_~innen<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1957-4-11<br />

mota<br />

1-2<br />

374<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1955-9-11<br />

373 mota 1-2<br />

jasotakoa parte eman<br />

377<br />

378<br />

testuingurua Ls aak dahakalzen-baibr_animalisii_soLu-araztea-__<br />

lakuko haUuak polizan parta_arLlaa jale<br />

Herria<br />

data 1 970-1 -8<br />

mota 1-2<br />

-- - - ------ - ------ -- - -<br />

--------------------------------------------<br />

sarrera partida alde batera joan<br />

jasotakoa orhoit gira jasotakoa partida alde batera joan<br />

379<br />

testuingurua Fzrurrflten_nrda ari 7amnra' 23 ho1R_Cartil_dÍlu_-__<br />

milatrangerrek Rla 7 baizik az Gigauna lsrnuñarrak<br />

Hola Rlaheste_â~.can ~le,_padtdfl alde h atara4oan___<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

375 mota 1 .2 380


Aditzezkoak<br />

sarrera partidua bereganatu sarrera poto egin<br />

jasotakoa partidua bereganatu jasotakoa poto egin<br />

testuingurua A[aki sta~ ra~sa_gaizki_aIiLiaLpelitaka _laüa_izan_zar<br />

au._]_5 1D_17 L6.17~D 3ina~acd nduaz~ h keak ---<br />

Gera lyzykytarek~uratatu-irmo--~1a-4~4â-eg°n--nodnrenAlanto_aLeska<br />

dao n0iña' -patLdua<br />

testuingurua Ri7kai -aldekn_auierakadEak-aIa__pntoAgingn<br />

rlaulse .-auterakada_nu_Euzkadi'kn meatzala<br />

b~rriLnlakaz-lal 'ha h ltaka acmnr Bgina-rla<br />

baragana.- ne<br />

"<br />

--------- ------------ ------- - -------- - --------<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eguna<br />

data 1926-4-11 data<br />

mota 1-2 381 mota 1-2 386<br />

sarrera pentsatzeko da sarrera pozgarri iritzi dio<br />

jasotakoa pentsatzeko da jasotakoa pozgarri iritzi dio<br />

testuingurua Armak_iltihlu_balinbatlira ,.panlsatzeka-da_ez_dilala__ testuingurua fiaur_goizaz -Mr_Etlen_ekitijarduaandotan--Pnz0a ti__<br />

galdrclk_egnueknak-haur-monak.-ala_-pnbtikart---- uttzt_diola_arabaklarL_azaldu d" At'AtLarazoelalw__<br />

duela1nluko_-_ . minisku- NiL_Spack'ak Riar_aralsaldezartuko_drr kdr-_<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1963-4-4<br />

mota 1-2<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1966-4-14<br />

mota 1-2<br />

FdatLak Londres_erakna<br />

data 1973-2-8 data 1937-4-28<br />

mota 1-2 382 mota 1 -2 387<br />

sarrera pentsu ukan sarrera pozik agertu<br />

jasotakoa pentsu zuken jasotakoa pozik agertu<br />

testuingurua finberrnakpnntai 1 ,ukan Wzara .gnsaak eta___-___ testuingurua Erleaagaz i__a_Ld„n-aodoian_pnzik-agfltluda_Spack____<br />

Jezatenak eror-araziko zintala_gLabaa ilari_baten_<br />

kauta_ata_tberna<br />

Baman<br />

-----------------------------------------<br />

sarrera pleini izan sarrera preso altxatu<br />

jasotakoa ez da pleini jasotakoa preso altxatu<br />

testuingurua r—tea n 000_lhara._Ez_da_hndaz pleini Rainea testuingurua Jvlnntabidean .; raen _altxatu_di1uzta_lau_mariñaL<br />

plaini de a, dinlala inrgeiAren erAherako Janik- gaetaRuseantzi hatAkin atnrria k,_aspingnatlari_-_<br />

=anIL<br />

sarrera politika darabil sarrera preso altxatu<br />

jasotakoa politikea darabil jasotakoa preso altxatu<br />

testuingurua Etxe-nrlaILJngtatAra'rAn Atdakn pnlibkea_darabil--<br />

testuingurua Alahainan IRA dalakp_batasunerAn eintzindariatarik_<br />

gehienak pregp-a1JYaheakdiloClehlin- .k .<br />

gabernuak__ezbaitziluan_lurnnk hg rara_gostukoak___<br />

kaosiIzan lpatldandan-Bgilensituzlaa kardiak _--<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-15<br />

mota 1 -2<br />

aldizkaria Eguna<br />

- ----- ---- -<br />

data 1937-4-28<br />

383 mota 1-2 388<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1971-2-18<br />

384 mota 1-2 389<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1973-2-8<br />

-- --<br />

---- -----------------<br />

385 mota 1-2 390<br />

7 7


Aditzezkoak 7 8<br />

sarrera prest izan sarrera sakabanatzeko agindua eman<br />

jasotakoa prest izan jasotakoa sakabanatzeko agindua eman<br />

testuingurua Hilpera hortaük-landa._Sammykaaaunah akinaran-_ . testuingurua VarsoMúa--_hlazilai_aldetdL_ hari baL5o tu sia<br />

ituKienoako_solasaldisn bauiz_hastaka .prastisla- aheunpalan__Tiohern~ak-lakio_.arduknxe<br />

Ausie __ - ____---- _______________ - sakahRnRI-ekn sgindua emnn_daa<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1984-1-26<br />

mota 1-2<br />

sarrera prezioak hein berean egon sarrera salbu izan<br />

jasotakoa prezioak hein berean egon jasotakoa salbu izan<br />

testuingurua $aziatren_iahaltzeko 5adala_ptesidanlak_jakia<br />

ara7i_du_prazinakBgnnan 7i ralahein harean<br />

Hnu.en_-gaitik- _bu tsrrak_kmualira_Egyptoan ._kanka<br />

lxarraan_haita_hlziki_ herri hnrta ka_ekDn4mla<br />

testuingurua Miretan_kargudunak_4zdLuaupeniairh na taka<br />

k olperik-_Salbu_izaneaba_hizpahira asIR7 _hare<br />

a staIa _-arthalzetaL_uzlearakm--j[unkala)<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1977-1-27<br />

mota 1-2<br />

sarrera<br />

------ ------ - --- - ---- ----------<br />

sarrera -ri egon sarrera sarean sartu<br />

jasotakoa zuri dago jasotakoa sarean sartu<br />

testuingurua l_uri_dagn_h ara7 erra itea_zamhate nt'et mahLduzurt__i testuingurua aig°lar-uiek-Lr21a-P-wlu-honasliara-to-zuan<br />

asuratu etnhaa 7nmheitent7at pitskak-_hahg[ak palntak_la- caravan sartu ~n llknkalan~<br />

hazkak<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Argia<br />

data 1901-2-15 data 1923-4-1<br />

mota 1-2 393 mota 1-2 398<br />

-ri ekin<br />

jasotakoa oldarketari ekin jasotakoa semetzat aitortu<br />

testuingurua Fijin het7uelan thrr,117akn acmn7 ak iosintea<br />

testuingurua 7ilmayaka_9etzar nRo' cian_gipuzknar_guziak<br />

--<br />

hiltiurikAitaSan Iñezin ('+ipuzkne'kn 7ainrlari aniSW_<br />

lagundikoak<br />

_erabakla_harla--zutan<br />

_----- -__-----<br />

- ---------------- ------<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-19<br />

mota<br />

1-2<br />

aldizkaria Eguna<br />

-----------------------------------------------------------<br />

data 1937-5-15<br />

391 mota 1-2 396<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 191 1 -1 -27<br />

392 mota 1-2 397<br />

-- ----------<br />

sarrera semetzat aitortu<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1924-9-10<br />

394 mota 1-2 399<br />

sarrera -ri oldartu sarrera so egon<br />

jasotakoa amerikanoeri oldartzeko jasotakoa so egon<br />

testuingurua ltxuran_Arahera a7dira Rusn- Xinalar_1bnriek__ testuingurua Flitleri sn dagaFurcrna-aiamundu&_Alamania<br />

----Amerikano- nldart7akn heinaa , .tasak, Alamania7_irakargaiak Alemaniaz kasatak<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1965-4-1 data 1935-3-29<br />

------ - ---- ---- --------------------- -----------------<br />

mota 1-2 395 mota 1-2 400


Aditzezkoak<br />

sarrera solasa hala dabil<br />

jasotakoa solasa hala dabila jasotakoa su lOtU<br />

testuingurua Haionaa_çhalgau~leut ~gilu_kazflma_SaItzRko da,____ testuingurua faedakari_izigarlia_San_Pau titia n. -Hagn<br />

ainadak_az£uela--gehlaga_ hahatzsn__Htuakarnsikn__<br />

olahu2 Snlas ahala_dabila-natùzaz_den-deus<br />

ankaturik<br />

Jnlu_daata su_hoaukarraskan -hariat' -____ _ ---- ----<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1984-1-26<br />

mota 1 .2<br />

sarrera solasa hedatu sarrera sua berriz piztu<br />

jasotakoa solasa hedatu jasotakoa sua berriz piztu<br />

testuingurua<br />

testuingurua EgwLaa,nn iaazaiahorlizki_sua_herriz_pizhutJa<br />

Makenaa<br />

paldika<strong>Bi</strong>pua_da-ala azkan asta_hniaa_<br />

hariz_hedatu_da_solasa_boJskoserb l n ahtadura-halUaJala<br />

8aiLzaaa_;azala_7Ai7 kola_Si airakr i£ui<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1978-2-9<br />

mota 1 -2<br />

sarrera soldaduzka bete<br />

jasotakoa soldaduzka bete<br />

sarrera su lotu<br />

-- - - ---- --------- - --- - --------<br />

testuingurua Sddade7ke hAtatzara Bgrgoserajoaa .da-hinilibia___<br />

hasetrRkn Knrtalar- . Jnua_~dari__- __<br />

- ----- - ------<br />

-------------<br />

jasotakoa SU lothU jasotakoa susmo txara artu<br />

testuingurua BrAtainiakn_hauihalean._etchabali_pauaz_su_lothu<br />

lajn Rarnaan]iranRpniliarrakarmakhat-an<br />

------------- -<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria<br />

data 1913-X data<br />

mota 1-2 405 mota<br />

sarrera su lOtU<br />

aldizkaria Herria<br />

7 9<br />

Amarika tacLlE~staiatako-~uca animala -bataan-su__-<br />

------ - ---------------- ----<br />

HiatraaazkeaaguaholarLhligau anoak_ddar<br />

- -- ------------<br />

------------ ------ - ---------------- -- - --<br />

------------------------atea-bai----'<br />

data 1974-2-7<br />

401 mota 1-2 406<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1970-1-8<br />

402 mota 1-2 407<br />

sarrera suak suntsitu<br />

jasotakoa suak suntsitu<br />

testuingurua 9taila-harrian_~uaksuntsilu_drilahnrar t____<br />

----------- -----<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1932-2-14 data 1969-7-24<br />

mota 1 -2 403 mota 1-2 408<br />

sarrera su egin sarrera suen mende egon<br />

jasotakoa su egin jasotakoa suen mende egon<br />

testuingurua auha[18tan hiri nahi enekn anldednan_9ir11zindariek testuingurua J9il7uan ardian eQnan,_hitzusn SuRn _manda<br />

manhatu heran<br />

dia lar5ilar kharrikak hule<br />

atnhataret_utzul lit iam auharrslga<br />

mahatchalu dutia~psractindRrraz a7pazian<br />

nhAdit7Rrt arharratan - hirnur aldi] snldadnekSe_<br />

------------- -- -------------- --<br />

agirLdia_hMl rik $ahak o~_ kartnnrhakin`<br />

----------------- -- --- ----------------------<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eguna<br />

data 1905-X data 1937-5-13<br />

mota 1-2 404 mota 1-2 409<br />

sarrera susmo txarra hartu<br />

testuingurua JLplamatikuak_susma-txara_anu.dinta in Q aianda l:___<br />

Ata italiar 17paringiaa_artakn hal asuna 3ryçtaurri-<br />

------------------<br />

Eguna<br />

1937-5-12<br />

1-2<br />

-<br />

410


Aditzezkoak<br />

sarrera tamalgarri eritzi sarrera txikitua gelditu<br />

jasotakoa tamalgarri eritzi jasotakoa txikitua gelditu<br />

i<br />

testuingurua lamalnarrt_dArzkingu_gaura hurn ok_huuihide_nran_- testuingurua Pnmhn_agatari_gazteak._A11anliko-~luasaiahalafi__<br />

aortoi<br />

- -------- _--------- . egia-zun_geldi- aldi haL-fitaandik_auuara-egiteka--<br />

- igotzerakoan_1-)- arniL zaa~alaagazkiñatana<br />

---------<br />

-------------- -------------------------- ----------- -<br />

t x i k lua_geddffiL_zw<br />

-<br />

---------- - ---------------------- - -------- -------------<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-12<br />

mota 1-2<br />

sarrera tarteko izan sarrera ukatu egin zen<br />

jasotakoa tarteko izan jasotakoa ukatu egin zan<br />

testuingurua C,Arnika taDuiagn a agatzen-laeakalzaa 'ala baraara_azaldu_àu_~agazkmlan<br />

hatwk l<br />

__<br />

------------testuingurua<br />

llsa5sr17Atik hnsL-milladnguwra_Fspa6ák_-urren____<br />

altuon eta eurnhua-aldatutara.biartu Aban_<br />

ingelesa .likatu-aginian_lenangolan--<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-14 data 1937-5-1<br />

mota 1-2 412 mota 1-2 417<br />

sarrera tratu egin<br />

jasotakoa tratu egin<br />

testuingurua lnhacL_tninixIrnA iaorrizAuahiarak_hann n<br />

aiagA-rwkir JLahi--agiterAt pAl rnla_hahns hortaz-_-<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

mota 1-2<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1921-7 .10<br />

mota<br />

1-2<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1935-4-2<br />

411 mota 1-2 416<br />

sarrera ustea egon<br />

jasotakoa ustia dago<br />

testuingurua flntzLouelan_hoslauII cia r o_~elalpinitekayslia___<br />

aldizkaria Eguna<br />

daOo. -<br />

---------- - - - - ------- - ---------<br />

data 1937-1 .10<br />

413 mota 1-2 418<br />

sarrera txapela eraman sarrera ustea egon<br />

jasotakoa xapela ereman jasotakoa ustea egon<br />

testuingurua flartla1- L iamaa_uEuskwl-Harriko lig aka_Yapala_- testuingurua EurIIn~egozen ilTesella twn italiwr~ta_alemandar____<br />

a uda Hwstwkrr.sdu MAitiak uaaiekn hots aldan _- gudnntziok inga)aiArrak_aurnn ardurapa<br />

opri c - F hAkarrik, nla .argatwk_U_9AAlA 16, hAranl dauka7nnAlAn h aze=inlidinkatüko_dahadLStfld___<br />

hezwn hAranl irwnalBldL_hHl9gll"1~ ago<br />

22-taratn hAinwn harAntagi (pilntAn)<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1974-2-7 data 1937-4-28<br />

mota 1-2 414 mota 1-2 419<br />

sarrera txiki-txiki egin sarrera ustea sendotu<br />

jasotakoa txiki-txiki egin jasotakoa ustea sendotu<br />

testuingurua C,Arwk Iziki-taikiagindakrr-ari_hat heiizsgitekn-_ testuingurua iltaz adharAamtzag iak_hu[ututaknasmnaer-zale<br />

Jana mortu oin harro gain Raynna'k _ araran gngnkn iota 7An Ala oraingo üp1mk--_<br />

SlrntlNu-agin-dota-langaarsts~rl"<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-19<br />

---------------------------<br />

415 mota 1 .2 420<br />

8 0


Aditzezkoak<br />

sarrera ustetan dira sarrera zapart egin<br />

jasotakoa ustetan dira jasotakoa zapart egin<br />

testuingurua Eurskaz_J-ücidenhurs__ 7apnl ibaiea~zheaieka testuingurua Napnlas_ekp_leihorceaa_hnlhoialegi_halak_ zanacL_<br />

pelilsulea_darna~la_elsea_bwctzeaadnglatarakn--_- egro-du<br />

ataga_pusa-peWculea-eroateka-LSlatan_rhra<br />

Hamalau-lactgtla_pnunsl kat~ tak-IZan-dlre<br />

----------------------------------- - -- -------<br />

Badoa-b~~-hamilz_itsuskl_ko lpatuak<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-12<br />

mota<br />

1-2<br />

testuingurua MalenciabSsilaka_nrdazkaria_ asnatYaratu _ahala____<br />

7ahalducannraintsu _ _--___<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-29<br />

mota 1 -2<br />

sarrera zalapartetan jardun<br />

jasotakoa zalapartetan jardun<br />

testuingurua Yaranvja_llri onotan pta eriekinhabnatan<br />

jkadaak gnra-gnraka asi dira harira hara _-_<br />

semitama_autka_7aIapartntan jarriuna7 -<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1916-X<br />

-------------- --------------------------- -<br />

421 mota 1-2 426<br />

sarrera Xedeak ezarri sarrera zaurituak gelditu<br />

jasotakoa xede horien ezartzeko jasotakoa zaurituak gelditu<br />

testuingurua Haina .hacaLabialu_aintzira, algar ikusi_dute_leheak--<br />

testuingurua ljilu-pila_aundibatan_erlean-izkanbila_sactu_hutukaa<br />

Hedaralzibauiek_pol l ka bararea_nnartzekn _ala - asi_la.ic u ilek tel laur loak geldi[ r Aira<br />

xada_hariexLa,art7akn-aurapann hnnu zagi_hakar<br />

baleri~ome ndiq<br />

bilkura_~°dan<br />

d enenJzenan mintza-dadin_delaka<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1974-2-7 data 1921-7 .10<br />

mota 1 -2 422 mota 1 -2<br />

sarrera zabaldu zen sarrera zeharo hondatuta geratu<br />

jasotakoa zabaldu zen jasotakoa zearo ondatuta geratu<br />

423<br />

testuingurua 'H1NDENBUAG'7FPFIIÑA7FARQQNfATIITAG_FAAITUI<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-8<br />

sarrera zehatz bete<br />

427<br />

mota 1-2 428<br />

sarrera zabalkunde handia egin sarrera zeharo menderatu<br />

jasotakoa zabalkunde aundia egin jasotakoa zeharo menderatu<br />

testuingurua Fritach lagnrrakn pudari sartr earari_alda--_- tes tuingurua Aia ~Inkn b¡kaiaak auvi tuan nparen-_ziara<br />

7ahatkundaArandiaogitan dau SartZa aran aldaka marldAtaiurik So So __ _<br />

itzaldidk asko agin bauz - -_ -__- -_-<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-4-28 data 1926-4-11<br />

mota 1 -2 424 mota 1 -2 429<br />

jasotakoa ziatz bete<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

testuingurua Eriaairatza''ko~gintadak_adu_7ib~an-srahagi<br />

[ añak7iat7 Nata liran--<br />

data 1937-4-30 data 1937-5-10<br />

mota 1 -2 425 mota 1 -2 430<br />

8 1


Aditzezkoak 8 2<br />

sarrera zehiarka joan sarrera zertan den<br />

jasotakoa zehiarka joan jasotakoa zertan den<br />

testuingurua P_arpi9nan biritik-huibiLaula-baLZehiacka_iaaada_-- testuingurua laun_tink nahi-izaa-duta iáktn ierlan_dan Flanlzia__-_<br />

ala_arhota bau-kciaua- nabala. haitza_auasumaa u1aFareziki_Atamanen<br />

------ ---- - ----------- - ----- ----------<br />

-------------<br />

-<br />

arelzaral<br />

----- - -- - ---------- - ---- ----<br />

---------------------------------------------------------------<br />

--------------- -- - - -- - --------- - - - - - - -----------------<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1970-1-8 data 1934-1-26<br />

mota 1 -2 431 mota 1-2 436<br />

sarrera zenbait xehetasun hatxean ezarri (1) sarrera zertan den<br />

jasotakoa zonbait chehetasun hachean ezarri jasotakoa zertan diren<br />

testuingurua J)a_Gaupe_ prAsirlnn ta-miNZatu_da_kazata_egileao__-- testuingurua Anelehen aratsaan-_lBlebixlaren_madiQL<br />

alnlzmaan eta-natú_ukaahazn nhAit rhAhaln-n___- ErantsesarLminlzata -da- Gicnafd - rifstainn4<br />

hacheen-azara ei- naute-Flran dauku-zertan- dugun akonamla<br />

--------------- Erantzian ._zadaahiraa gura_btzl_rnnldaaraa<br />

hnhat7aaranlzat_audao eginakLizan hiran_1an_ata____<br />

kanbiamandn ak<br />

- -- - ----- - ------ -- - - - -----------------<br />

Herria aldizkaria Herria<br />

data 1959-4-2 data 1975-7-3<br />

mota 1-2 432 mota 1-2 437<br />

sarrera zeresan ugari sortu sarrera zirt edo zart egin<br />

jasotakoa zer esan ugari sortu jasotakoa zirt-edo-zart<br />

testuingurua .lokabid&g eAk ze Lesaallgariaoriihau_eretan ___- testuingurua Furnpa_gnmiarlva gknn_guda~auzi-onariburrrz<br />

zarL_aragitakn_asmnz_2 arez_ha1_<br />

Yays L2er_asangn_dabeabadakle~ ltxLgnradlarap~<br />

Q us1anflnak<br />

- --- --------- -<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-6 data 1937-5-13<br />

mota<br />

1-2<br />

sarrera zeresanak sortu<br />

jasotakoa zeresanak sortu<br />

testuingurua $pbaolca kai-A%it7Aak_zarasaa-ata-harikata_anrtiak -<br />

anrtll hA-7itijAn Ant-1 Aril) AgAr1AAn nrA<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1928-1-1<br />

mota<br />

1-2<br />

433 mota 1-2 438<br />

data 1937-4-24 data 1937-5-19<br />

mota 1-2 434 mota 1-2 439<br />

sar=era zergak ezarri<br />

jasotakoa zergak ezari<br />

testuingurua Aldundiari.hera_avarAAtan_barLflmatezzaainArñ --<br />

IIdAI guziei idAt7i die heren IRgnnt7A nSkn 7ArgAk<br />

azartze& nrdeinl7AA hainaaraxagn<br />

----------- ------ -- - ---------- - ---- - - - ----- -<br />

sarrera zuhur jokatu<br />

jasotakoa zur jokatu<br />

testuingurua Pnptikaaaiean ala_haaa_dra_aakaltzalatasunaran_<br />

psmoak eta asmo nreikheteaL claite7nn<br />

popbkaynkeraka-Gobernua--aan a ._zur~nkatzea --<br />

- --- - ----- - ------<br />

sarrera zurrumurruak uxatu<br />

jasotakoa zurumuruak uxatu<br />

testuingurua bnlnmhnIn nhi117an_zururnuraak IIYAI7ekú- aginz -__<br />

nainnrrlirinlaIA 7ea17 a7Aldllkn aLdall7 Alrinndian<br />

aú-ztgneun Antuak_ala anuamnnek<br />

----- -----------<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-29<br />

435 mota 1 .2 440


Aditzezkoak<br />

sarrera zutik eman<br />

jasotakoa chutik eman<br />

testuingurua f~ura _dEputatuak_chu1ik_amaa dula_lahoranizarL____<br />

doaknn_huágela<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1929-12-13<br />

--------- - - --<br />

mota 1-2 441<br />

sarrera zutik ezarri<br />

jasotakoa chutik ezarri<br />

testuingurua Heian_gdñaukhaodien~jclepulah ~Rna) duta ._nola-__k<br />

nhutik azarriko datan baldu_dan urlhaknbudtela<br />

9taidaoilubarlekile.mei_mIILar_eskasthtezkala .<br />

- -----<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1932-9-2<br />

mota<br />

1-2<br />

sarrera zutik ezarri<br />

jasotakoa xutik ezarri<br />

testuingurua Ihia Lijenaialak zian prest_zala_.GRP-ataka___mint7AtzarAt<br />

.,,tikReArtkn Ahal hA7ain laciaL-_<br />

hakA7kn kontcallua<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1973-2-8<br />

mota 1-2<br />

sarrera zuzen jakin<br />

jasotakoa chuchen jakin<br />

testuingurua -OiRinnknan _az~akin-chuchen_nniz izsnnn diren__<br />

hm-Amaitu k<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1936-1 .17<br />

442<br />

443<br />

mota 1-2 444<br />

sarrera zuzenik jakin<br />

jasotakoa xuxenik jakin<br />

testuingurua Hahin riAnAkactezuton esknRIdA hatak~<br />

aldizkaria Herria<br />

ceci-gllclerL_11nhiAs hI1n17AgiAk —Ai,dintA __-i7gitAkalz<br />

7okn7 7nkn itxiki diras gaiYtngin<br />

bat-- AcklAtnn dirAIA Xii-nik nnhnrkA7 iaakin_<br />

data 1978-2-9<br />

mota 1-2 445<br />

8 3


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

Hustuketaren emaitzak<br />

1-3 Izenlagunak


Izenlaqunak 8 5<br />

sarrera aipatu I<br />

jasotakoa aiphatu herriko<br />

testuingurua siphatii hArrikn kardinalak injustizia 7nimhnit<br />

prgtAlAtn dit<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1958-4-10<br />

mota 1 -3 1<br />

sarrera aipatu I hori<br />

jasotakoa aipatu . . . hori<br />

testuingurua mainatu hnrt7 ah in mtlakn hori __<br />

sarrera andana bat<br />

sarrera andana bat<br />

testuingurua JAhorari -pa71ak_aiemAnifA7ta7iQne--bnt711 muntatu__<br />

jlitil7te hiriatan-atahaaarritAr andanA hat jD& -zan__<br />

ara_2nklnefaL-gnharnua ri gAlda 7 anhailan a jtalaL_<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1979-1-18<br />

mota 1-3 5<br />

sarrera anitz<br />

jasotakoa hanitch<br />

testuingurua BEatel~hehelatzun- henitnh amen dia ondotik Fnix __<br />

jauna k<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1958-4-10<br />

mota 1-3<br />

sarrera arabarako<br />

jasotakoa araberakoa<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1929-12-13 data 1983-1-27<br />

testuingurua J?ügla_zonhait ilahalrl . SrhmidLalAman lakan _<br />

l ixlrn nhiak ate hiekpAntnAtu mitan t9fi3-kn-aknrdin<br />

hartAnn11l1aL .z&Hta7 azarriek lirenak _<br />

bahas zirala~urhilegnlik ikertu ~rdnkn sstssan___<br />

mota 1-3 2 mota 1-3 7<br />

sarrera aipaturiko sarrera aurrera daramaten I<br />

jasotakoa ataturiko jasotakoa aurrera daroen 1<br />

testuingurua ( ) testuingurua Españaf-iáWauak-auueta~arnetl_guda~rletan<br />

Ateturikn urikn txaunhuut jauna ta( )<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-25 data 1937-1-10<br />

mota 1-3 3 mota 1-3 8<br />

sarrera bildu I<br />

jasotakoa andana bat jasotakoa guduan bildu zauriak<br />

testuingurua Keinan 7n7ialist hnilArik andana hatnhartu._da_ Atun_ testuingurua guduan-bildu zaurjetaril . il B<br />

hnitnn nneatarAt aint7in adikltht hAt halia abel_<br />

Zilakala . 7n7laliatan h eren kontre . nrdilan 7mialsL<br />

hatek galdatu_ du .arjikuht bguan berbala<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1901-2-15 data 1959-4-2<br />

mota 1-3 4 mota 1-3 9<br />

sarrera delako<br />

jasotakoa andana bat jasotakoa delakoa<br />

testuingurua _'aenriatinn dat .pateoi&dúlaves_das_Écglaa_IihraS'_<br />

zialakoak i~_mtahat agin du___--<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1958-4-10<br />

mota 1 -3 1 0<br />

6


Izenlaqunak 8 6<br />

sarrera delako I<br />

jasotakoa delako artikulua<br />

testuingurua 7Rnhait tjunae izan Qaharo hei Pnrt 1nIwen hei__<br />

Frantzian Irantaaa knmuniXtak eta haraziki<br />

GanrgosMarchaishaien hivuzagi lehenak iintalR__<br />

poriuga s herrikatariak herak zutela pentsatua eta_<br />

jzkrihatua doteko artikulua<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1975-7-3<br />

mota 1-3<br />

sarrera delako I horretan<br />

sarrera ehundakak<br />

jasotakoa<br />

testuingurua<br />

delako bilkura hartan<br />

Reinanharetahiabt aintzin algan ikiici diita_fghgpjk_<br />

Hadaratzi herriak politika heraren onentzako qla_<br />

Yade harian ozartzako european hunrzr jbaker__<br />

gnm--denea izanean mintza dadin Balaka<br />

hil,1—. harten<br />

jasotakoa<br />

testuingurua<br />

eundakak<br />

Eij jflEutla-aldean wnndakak_jt_p„tswzangu(g<br />

muilok etarmeni<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

mota 1-3<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1926-5-2<br />

mota 1-3<br />

12<br />

sarrera deritzaiona sarrera ehunka<br />

jasotakoa<br />

testuingurua<br />

deritzaiona<br />

-Urinntan Relera-hat .Sagu Ilrkiatlaritzainna tw __<br />

hartandagohasali7ospetsuafîgrv-nazena<br />

halagajbl biar_nspab ikn da ters zanakn _jaialdia<br />

jasotakoa<br />

testuingurua<br />

ehunka<br />

Kolpatuek_atrunka,_htlakSflhat sagu rik_bazlec __<br />

13<br />

sarrera ehundakak<br />

jasotakoa eundakak<br />

testuingurua Ainhat atsa_jausi dira_ Ildaknak_aunrtakak d irela<br />

1t d --<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28<br />

1 1 mota 1-3<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-10<br />

mota 1-3 1 7<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1975-7-3<br />

mota 1-3 18<br />

sarrera deritzan<br />

sarrera erruz<br />

jasotakoa<br />

testuingurua<br />

deritxon<br />

Madid'kn Gazata'n_kuntakn sodaduanvat<br />

jakingarriaden-~8patOrden'daritvnnaginduhat<br />

a7aldlt_da<br />

jasotakoa<br />

testuingurua<br />

eruz<br />

emenaaak osaadarki .jokatu_zulanma-arezdrabai__<br />

&ata 2geldituok_,landasAr-izan zan,_,mileka ta -_<br />

-- ------------------<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Argia<br />

data 1923-4-1 data 1922-2-26<br />

mota 1-3 1 4 mota 1-3 1 9<br />

sarrera egin I sarrera erruz<br />

jasotakoa egin kondoak jasotakoa eruz<br />

testuingurua 19k"-Pan agin kondoan 8cahara ._Frantzlan_hadira testuingurua Ostggun la ostiral_santuka_FJj7kinmak-.úga-gt19Ia1<br />

nonharri agin ziren jendea antz zatarik-<br />

------------- - ----------------------<br />

16<br />

- - ---- - -------- -<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1959-1-1 data 1926-4-11<br />

mota 1-3 1 5 mota 1-3 20


Izenlagunak 8 7<br />

sarrera eskubitar kutsuko sarrera guztizko<br />

jasotakoa eskubitar kutsuko jasotakoa guztizko<br />

testuingurua finharnu-aldako agintariak wskuhitar kutsuko testuingurua £nldu :araslatan IlabihzanaLdu71i7kn Br95ptg5llp___<br />

r . .n . . . .r . r . • _ _ .,nian iarikn<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-30<br />

mota 1-3 21<br />

sarrera frango<br />

jasotakoa frango<br />

testuingurua Istripu Irango Abu-tnkiatan 1etzana gartato da I a_<br />

Mnngia doituan Alhallsn(avalanche)halengetik<br />

sarrera gainerako I<br />

jasotakoa gañerako gastuak<br />

testuingurua Rnst_IangilIAri irakaskinya nnatal Alnpzaak _<br />

aldizkaria Argia<br />

~uak nrdai17- erahaki hall .dn , ,r- -<br />

data 1933-5-14<br />

mota<br />

1-3<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1975-7-3<br />

mota 1-3 24<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1929-7-6<br />

mota 1-3<br />

sarrera hainbat<br />

jasotakoa ainbat<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1976-2-19 data 1926-4-11<br />

mota 1-3 22 mota 1-3<br />

testuingurua Qgeigaraneart I nynIalaiJñaziq.nnean hi, i-iajl lan<br />

galan Ainhat auskeldm hatu giñan_<br />

-- -<br />

heldu den I<br />

jasotakoa heldu den<br />

testuingurua Iaster_ helrbt-dan martzoaq___<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1<br />

23 mota 1-3 28<br />

sarrera gure sarrera heldu den urtea<br />

jasotakoa gure jasotakoa heldu den urtea<br />

testuingurua Handaiakn muga-cuhian Holandes halenaWnan testuingurua Baran Uriñarik handiona_ rlepiitatugrla1_dulanola____<br />

haziren nnrdaak30 kilnIndiatako kalonoi-- guardak_ ehotik A7arrikndotanheldu dan_rjrthakn budjala_kranga.eis<br />

e atramen ,jiluzla_raure Holandesa ()raidonik hadakilw sai miliar_ask ao dito7kAla<br />

Maunkatik hntdu nnnhe itiknra..ala-araiajtzalaan-_<br />

azarri a deun<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1932-9-2<br />

mota 1-3 29<br />

sarrera gutarteko sarrera hiru milako bat<br />

jasotakoa gutharteko jasotakoa hiru milako bat<br />

testuingurua Asta_hunlan urlha ggzie7 ha7eta _gi hartAkn jaio -__ testuingurua faharanla_ask rwtdngq_mahastjzainak. ajLzina<br />

Adichkida haundi het71jAk nahi 711-tan_eskualdun hasarra 7argan goratzea ezinnnatsjz._1Hiru_milakn -<br />

pilntarisk nharanr-alaJagundu hat hildu-il ra_rngoasd ailu-hirian r-ala_karrikaIan-_<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1932-9-2 data 1981-1-29<br />

mota 1-3 25 mota 1-3 30<br />

26<br />

27


Izenlagunak 8 8<br />

sarrera I deitu herrian sarrera I delakoa<br />

jasotakoa I deitu herrian jasotakoa I dalakoa<br />

testuingurua Oeillnn deita, Berrien a r-hegi haloan testuingurua htnkAn dAlakna esha~ta zeatLagiña aheie h ai"ta_<br />

herrira adlrazl euckuan guri nia mundu uhalari<br />

irptil atATnaupgiz-_ --<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1955-9-11 data 1937-4-24<br />

mota 1-3 31 mota 1-3<br />

sarrera 1 deitu I sarrera "I" deritzaion 1<br />

jasotakoa pazifiko deitu itsasoko jasotakoa deritzaion<br />

testuingurua Amerikena airekahat sotan anhetu de hain aaguL- testuingurua Ailhnkn knnda JIrkian'RAAI_Sacjadea_llasanngada-<br />

Prt'iek jnrik Pe'ifiko dello its : .- r - de Amigas del Pais'deritrminn _baZkunaffboro<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7 data 1959-1-1<br />

mota 1-3 32 mota 1-3<br />

sarrera I delako I<br />

jasotakoa Hautes-Pyrenees delako departamenduan<br />

testuingurua Ritnhikeria hat_8anheVen da gur . miona _<br />

Has-utac-Pyrennec dalakn dapertamenduan<br />

Mandioka fiaten~ainAAn den herri tipihat JRrfA17AfL -<br />

ari HA geinalik hAhera here AIChe gnsiAkin`---<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1900-3-23<br />

mota 1-3<br />

sarrera "i" delako I<br />

jasotakoa "Constituzion" delako lege gaia<br />

testuingurua 'Crnctl uron' delako Iage_gaie zuritu adin_<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1931-8-30<br />

mota 1-3<br />

sarrera I delakoa<br />

jasotakoa greba delakoa<br />

testuingurua lllpaaciarpnbat hezanhat kalle Akharrikn_hadu ere---graha<br />

daleknak IAra gihnleluz<br />

sarrera I deritzan I<br />

jasotakoa Mantxa deritzan itxasoan<br />

testuingurua lnglasaun hAl-ak_Mantra dpritzanjtzacnen __<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1929-7-6<br />

33 mota 1-3 38<br />

sarrera I deritzon I<br />

jasotakoa I deritxon I<br />

testuingurua 1ngrjggelamahnsLJagun -pnlilikn aI&u1aizgiznnak_<br />

'MIIndartiri daiA' dardoan agin harat 'z paad-h.<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-12<br />

34 mota 1-3 39<br />

sarrera I direlakoak<br />

jasotakoa monopoles direlako<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1906-4-20 data 1926-2-26<br />

testuingurua (abernuak dauzkan -monapnlesljjialakaak- caldaa -alazergak<br />

__-<br />

----------- -- ------ - ----- -<br />

-- - - ------- - -------<br />

mota 1 -3 35 mota 1 -3 40<br />

36<br />

37


Izenlagunak 8 9<br />

sarrera I direlakoak<br />

jasotakoa I diralakoak jasotakoa alegiñik asko<br />

testuingurua Lipi eknata Aizkaik_n iluacns mixtns diralaknan testuingurua Alagiñik aakn agin mirengaxslak_ZaznnVe<br />

• •- . - . •- - . - - . • • . • _ . • ingnndan abrara agitakn<br />

aldizkaria Argia aldizkaria<br />

data 1935-4-2 data<br />

mota 1-3 41 mota<br />

sarrera lizandakoak<br />

testuingurua pseraak jetsndiNsnziatistaJanpilaan latari arteka_<br />

hatearan lanriakari izandaknak<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-8<br />

mota 1-3<br />

sarrera I zenbaitetan<br />

jasotakoa mina zonbeitetan<br />

testuingurua r,rehahori_hesiknria halduden astalehanaen hainen__<br />

reina znnhaitatan jadanikaralaneuVia dota<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

mota 1-3<br />

sarrera I-ren kaltezko I<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1922-2-26<br />

mota 1-3<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10<br />

mota 1-3<br />

43<br />

44<br />

sarrera I-rik asko<br />

Eguna<br />

sarrera izan zena<br />

jasotakoa lendakari izandakoak jasotakoa izan zana<br />

testuingurua S tzai aunaran anindtt~rien antelaninn_iletak___<br />

Hg in ziranMaria Krintiña Españiknlokaldun izan_<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1928-2-24<br />

42 mota 1-3 47<br />

sarrera izandako<br />

jasotakoa izandakoa<br />

testuingurua sara agjlak o d>motziahanhartako aama an___<br />

pnlihar J aldon barjaknak_<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1963-4-4<br />

mota 1-3<br />

sarrera I-rik asko sarrera mula bat<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1955-9-11<br />

45 mota 1-3<br />

1937-5-19<br />

-------------<br />

1-3 46<br />

Argia<br />

data 1926 .4-11<br />

sarrera leherra jende<br />

jasotakoa kaltezko jasotakoa leherra jende<br />

-------- --- ------ -----<br />

-------------<br />

mota 1-3 48<br />

testuingurua lnditarak Tanjnra arian matxinada gn0prp snrtn___ testuingurua Lahar raTanda_hildu na_gudukaldi_(pilatan) =n___<br />

Arta ingalatara'ran aurka ( )inQalatararan - jkucterat<br />

kaltazkn kantak _darmbllzkita_ kAterikJkale -_Poliziakn_<br />

askn arike zeurihrdjinnte Matxinada-zaleak_a=__<br />

rp¿la_ agin dira __<br />

jasotakoa komunistarik asko jasotakoa mila bat jakintsu<br />

testuingurua Austriatik_lanagaalde agirika soziali--sia sia testuingurua hilduak_dkaamm hauetaamila_baLjakintsu<br />

knrnunistarik asko Fspañaratutekn prashennz__<br />

-- - ---------<br />

49<br />

50


Izenlagunak 9 0<br />

sarrera milaka sarrera X bat<br />

jasotakoa milaka jasotakoa 270 bat langile<br />

testuingurua tengnrpulz ilAkataradihVta a(jlsautjhrak milaka- testuingurua Haman harean arrana d g AkizBkn zApatA-IAntepi<br />

direla diate hAt Askianbaraka(27(1 hal Ianpilat abia hat<br />

_~ zarratzako idiskoan zola . azkena Aknmaamnndn<br />

baLljnkatu_ dula atalantegi heiakardialai dL<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1925-1-4 data 1974-2-7<br />

mota 1-3 51 mota 1-3<br />

sarrera ondoko<br />

jasotakoa ondoko jasotakoa zonbait<br />

testuingurua Ondrdm laiz tirthe hntan 1g4ûudhea arta ardia _- testuingurua Cnharr 1 k_biZpRhinitan ._gazuilflhLdu_ZnnhailRk___gidiagn<br />

cnldadn izanon dugu gura kasernetan` arolag o _____-<br />

Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1935-3-29 data 1959-1-1<br />

mota 1-3 52 mota 1-3<br />

sarrera ostontzeko<br />

jasotakoa ostontzeko<br />

testuingurua lnglatarakn_izpjiinTiak IIAIia'rA Aert,aq__ -<br />

gAIRramVgan i17ihp aiindiA aman dia uri nagusi,<br />

nNakn tR_natnnt7akn Alamaniar iZparingi ytut'Ai` -<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-10<br />

mota 1-3 53<br />

sarrera parrasta bat sarrera zenbaitzu<br />

jasotakoa parrasta bat jasotakoa zonbeitzu<br />

testuingurua t-inrbadffa_hlru_giznalarga dins atagpsbianharat_ testuingurua Rertzalda .-egun horietan hara tan 37nfasuna_itfL____<br />

buoatak nnrln da7kitanak hartze parrastahatRte- dira iotak itca__hanian mainabaa _ari_ZisalarjL_<br />

7arhaiti ahanucheak,_hainan hartuko eta lila ---- zarlbeilnr..7 a~dn_bardinjdt sanhallataa<br />

zarhait lan_nnan agileko ansart7ia7<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1926-2-26<br />

mota 1-3<br />

sarrera usadioko<br />

jasotakoa usaioko<br />

testuingurua Pazkoz nackaht atamulikn gA71Rk amanAn tiuta-<br />

-haran r kknd'<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1957-4-11<br />

mota 1-3<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1969-7-24<br />

54 mota 1-3 59<br />

55<br />

sarrera zenbait<br />

sarrera zenbaitzu<br />

jasotakoa zenbaitzu<br />

testuingurua Fn7kadika (duda IkastnlarA cadn_nA luian__--<br />

7AnhRit7u gltdR-nñAtan Izaki askeak Azin i7<br />

diluzla__garaiz aiuke,w ___ ___<br />

Eguna<br />

data 1937-5-19<br />

mota 1-3<br />

sarrera zuzen-kontrako<br />

jasotakoa zuzen-kontrako<br />

testuingurua Zanahurak zezan-knnlrakn_lage-gai_hnri nnatsikn _<br />

pika dute. daputat uRo neoik alhnrri hazela9 -<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1908-2-28<br />

-----<br />

mota 1-3 60<br />

56<br />

57<br />

58


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

Hustuketaren emaitzak<br />

1-4 Denborazkoak


Denborazkoak 9 2<br />

sarrera abendu Ondartean<br />

jasotakoa abendo undarrean<br />

testuingurua Ahandn undarrnwn harri giznnnk agin azkan __hitt7Arrann<br />

InuisStFslnhan-Ak harri ona )ekin<br />

ersz; duan harri-gizon lagunari aIa han giran hiru _<br />

harrikatatiwr+<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1973-2-8<br />

mota 1 -4<br />

sarrera aldi bakoitz sarrera amaitzat<br />

jasotakoa aldi bakotx<br />

testuingurua <strong>Bi</strong> Imatanjkhakar_r_ik_ wp_n'ten da hau,_glaRidi_fmnkntraurnpaknhirihanrlianatarikhat~<br />

_<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1969-7-24<br />

mota<br />

1 -4<br />

sarrera aldi honetan<br />

jasotakoa aldi untan<br />

testuingurua (lrai„_aldLuritao otira i7atasri bida ametan onoi aldi<br />

7auku<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1 931 -8-30<br />

mota 1-4<br />

sarrera aldi honetan<br />

jasotakoa aldi onetan<br />

testuingurua Aldi.-Onatan Fspañ"nuztian nahaitzwn da nawtraketa<br />

Rta knrahiln guztian susttan_ _<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1931-8-30<br />

mota 1-4 4<br />

sarrera aldi honetan<br />

1<br />

2<br />

3<br />

sarrera aldi honetan<br />

jasotakoa aldi huntan<br />

testuingurua Ratikrt ai hak.barAk ditu rta aipatuaxahriharxL-giznnak<br />

Casahtantan( ) Aldi hunlan Fgyptna7 arE-_<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1984-1-26<br />

mota 1 -4<br />

jasotakoa amaitzat<br />

testuingurua 1Srista_fa nona ta_Ruwcipa_hnminn I aca'tarbnsA--_<br />

jaunak ahasta zjluan hara Ahnrtn hala-adacg<br />

entzun ArazIea_7igutA Ama nazio nAjinargd.___<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1926-4-11<br />

mota 1-4 7<br />

sarrera anitz denbora gabe<br />

jasotakoa hainitz denbora gabe<br />

testuingurua<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

Aharakn hlirwgntak .nriachIaiufl_hoti izanen dntR____<br />

halmtz_aanbwa-gaha- --- --<br />

data 1929-12-13<br />

mota 1-4 8<br />

sarrera arestian<br />

jasotakoa arestian<br />

testuingurua azkat asunR .tàmatak2 askRtnLabatL-arestan Turkiak__<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10<br />

mota 1-4 9<br />

sarrera artemin<br />

jasotakoa aldi onetan jasotakoa artemin<br />

testuingurua Londtas=_aldi_onetan_kian burcgntarak at ga testuingurua Bergara_ ._.,L Atiz3Lgarako"prnue rtn) jt_da<br />

---jagitako<br />

AsmonikR7dAIIkA hAiñs gArnAgnori Arin arfAmiñ (oraindik nra1n) 7idaruala_hasaülaj<br />

daike.ela_askuhidn_hnriazdauJ ag nai-_-8sniLdalltal Zagamaui zan__Gathatua aditoka_jbiU A'lka) .altuan__<br />

gura IRinknak<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-4-28 data 1933-5-14<br />

mota 1-4 5 mota 1-4 1 0<br />

6


Denborazkoak<br />

sarrera aspaldi honetan<br />

jasotakoa aspaldi onetan<br />

jasotakoa atzo bertan<br />

testuingurua Cnbiarnnn Acpatdi nnAlAnA7ArnribaiArnrl dahlt testuingurua Fta hakArrR-atp a7kananna az zan 17AnQn ñ<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1933-5-14<br />

mota 1-4<br />

sarrera aspaldi honetan<br />

Ainhartan,_hasta ini nnlzL adRtinga[ sak_unaik<br />

ar&Alde ,anyRki17 -__----__--_____<br />

jasotakoa aspaldi huntan<br />

jasotakoa auregunean<br />

testuingurua AspAldi h mIAn<br />

7ugasti fitaka<br />

trinkslAn<br />

_<br />

gura air inakn hn ba¿ana_ testuingurua Ñni7akn gaspirAtAn _badlmIIuzkn_klinfi a abatara___<br />

zehaldi lan auragi noan agon lan lokiatan<br />

faangaga g, ,n gu71iannnnorki4nkatn lan<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1963-4-4 data 1937-5-10<br />

mota 1-4 1 2 mota 1-4 1 7<br />

sarrera aspaldian sarrera aurregunetan<br />

jasotakoa aspaldian jasotakoa auregunetan<br />

testuingurua Amerikannak aspatdtan aiphi ziran ha,tarretad_ testuingurua AFSTFrl1nA-QÑFTAN<br />

Aipagarlrika7 ___<br />

Aura,unatan lap az_gaxsjeR_agazkiñalr_nstara --_<br />

batzuk z~~O<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1955-9-11 data 1937-5-12<br />

mota 1-4 1 3 mota 1-4 1 8<br />

sarrera aspaldion sarrera aurrerantzean<br />

jasotakoa aspaldion jasotakoa aurerantzean<br />

testuingurua HnnbArdankn RgA7kiñik pianok alemanak dun,_Eta_ testuingurua aluarantzeanmgetalAU nrdtlJanagn..ekefiheai_.-ai7aknrik<br />

ackn italierak Suagakataknak askn i,angn dira__<br />

rrgadtu dtra_A%paldinn nni7liknatzarp hariak aldiv<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1901-2-15<br />

mota 1-4<br />

11<br />

sarrera atzo bertan<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-24<br />

mota 1-4<br />

sarrera aurregunean<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-9 data 1937-5-10<br />

16<br />

--------------------- ---------------<br />

mota 1-4 1 4 mota 1-4 1 9<br />

sarrera espaldiskoan sarrera aurrerantzean<br />

jasotakoa aspaldichkoan jasotakoa aurerantzean<br />

testuingurua Aspaldichknanb ada nahaamendulrangn FcpainiR_--_ testuingurua Paxislaamgazkü nrañade_nesailasunazdbih_izaci_<br />

hndatt haldudan Aldikn uztan ditugu chahetavinak_ badira hfi aurarsnpaan aragnozpáaak bilatukodtluatt<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-5<br />

1 5 mota 1-4 20<br />

9 3


Denborazkoak 94<br />

sarrera aurretxoan sarrera azken tenorean<br />

.<br />

jasotakoa auretxoan jasotakoa azken tenoreko<br />

testuingurua GArnImn g n '<strong>Bi</strong>ekeya' gura atA nak i rtAa Autcan _ testuingurua A 7KFNTEN0RFKOEER8<br />

tridarA IAgnndittarA<br />

RectaarRgnzpan haga aldn ziran gura kaiora,<br />

gnizakn emeak auratanan janari ugariz hatarik<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-24<br />

mota 1-4<br />

sarrera aurtengotzat<br />

jasotakoa aurthengotzat<br />

testuingurua G-rA ngiek joak dit ig r A_ rlh a_ngntzat aurten din -<br />

pnlliki eskualda huntan<br />

Jlinta Frantzia harnaantnikala handia athara dela _<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eguna<br />

data 1932-9-2 data 1937-5-18<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1931-7-10<br />

mota 1-4<br />

sarrera azken ordurako<br />

21<br />

mota 1 -4 22 mota 1 -4 27<br />

sarrera azken egun hauetan<br />

jasotakoa azekn egun hautan<br />

testuingurua Azkan agun hartan derudAhren hjlkhuran____<br />

Anglatarrakn giznn aiphatuanak mintzat dira<br />

Frantzjargd aid a<br />

sarrera azken egun hauetan<br />

jasotakoa azken egun hauetan<br />

testuingurua Azken agun hauatgn_hada mnimendt Fuckal Harrikn<br />

hago alderen ac p~ nni~pnliziaranataFTA-kn<br />

gu darian artega --'<br />

-- -----------<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1972-2-3 data 1902-3-14<br />

mota 1-4 24 mota 1 -4 29<br />

jasotakoa azken ordurako<br />

testuingurua Huraskugda jaiak gaiñoan djrAla-taAzkan nrrbaakn_<br />

7arhail Arahakit,anazhada, nnizik-hninkeknak<br />

Jzangn dila-4wipk<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1963-4-4<br />

sarrera azkenez<br />

jasotakoa azkenez<br />

testuingurua l Argn Cehelarrik gzkegaz be. parnLajhazin<br />

ncntn te hara zaragiñni Frkal aurunaran ackuatan<br />

Jaga_Aban - _<br />

sarrera badu aste bat<br />

jasotakoa badu aste bat<br />

--- ----------<br />

mota 1-4 26<br />

sarrera azkenengo aldiotan<br />

jasotakoa azkenengo aldiotan<br />

testuingurua judarostala_FIAjzaren aldaka ordezkari zart___<br />

aldizkaria Eguna<br />

buiaz , cnañar paxictarAkm baLbgt egiin_zan r<br />

data 1937-5-18<br />

23 mota 1-4 28<br />

t testuingurua Radaaslahat hie edn den n1aIu z iali.e has___<br />

arrankurahl zainla MnugagL_pnctakn Lctrnarj _<br />

zeratia-pnstatakn-ampiegaLiek_hr-puskatan-dulaab<br />

eranin<br />

sarrera badu jadanik hogei egun<br />

jasotakoa badu jadanik hogoi egun<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-5-10 data 1903-7-24<br />

-------- - ---------------<br />

testuingurua JBadujadank~ngni_~guntlaputatl taJcstaiangtrrrait_<br />

Paricatik joanek dit ig la Iduri luka_prat bgmlz<br />

jaunt hnik ahar ralaral_bildt .asja . minierrnal<br />

daskantsatu_haharJuketala<br />

---------------- -- ----------------- ------------------<br />

mota 1 -4 25 mota 1-4 30


Denborazkoak<br />

sarrera badu zenbait hilabete<br />

jasotakoa badu zonbait hilabete<br />

sarrera bapatean<br />

jasotakoa bepetan<br />

testuingurua hi ihi7tari hidan 7na7in nihanarat hatakthinhpasnrhaldatik<br />

dilindan hart,aak aldiz hasnpaan ahoa<br />

hara InUunarLhuRUZ<br />

Bap.tan dudarik gahe ukandnarakiachak~ura_ _<br />

hunk, Urnanan takot _<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1912-X<br />

mota 1-4 32<br />

sarrera bapatean<br />

jasotakoa betbetan<br />

testuingurua Dinala hiz-pa.hiru_asta nahasmendu bAt7u iran ziran<br />

lnini7ian gauzan pra7inak hait7iran hathatan hiziki<br />

kArinht Mnlda haroan aaaldaui dira Marokanaak eta<br />

Arra,nin heraranl-l-~reziki Inar Aldean Eta itsASha7tarraandanNAdnr<br />

Haitin hirian<br />

sarrera bart<br />

sarrera bederatziak irian<br />

sarrera ber denboran<br />

jasotakoa ber denboran<br />

testuingurua Aadu znnhait hilahata atxa hori arres mailu ihilki testuingurua naputatLgarhartzan nraaa_amnt7akn _aran_duAra_<br />

niala Paioren aldiz SIInFRCA lantegiak <strong>Bi</strong>hi hara 45 nrainn, gaeti,nalzan z bala har danhnran kasta<br />

langileak daspaÍVan gehian rhnuu-allbaL-bAran arahara snhnra -__burhagai3u-dialakntz<br />

haran_salbAlarran<br />

rianutatit gnrhaltz salhalargnaran sustan0a,alnan __<br />

kw n n t ra -- -<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1978-1-26 data 1905-X<br />

mota 1-4 31 mota 1-4<br />

sarrera ber denboran<br />

jasotakoa ber denbora<br />

testuingurua pnlizal>`atara_dii ii hert7a _amarrek_jnka-Bta<br />

bauastan Rar danhnran pnpinhia <strong>Bi</strong>ldu baalza-__<br />

9ml hel ~o izïaixhlkalzan_ zuaJa<br />

aldizkaria Herria<br />

1<br />

data 1 970-1 -8<br />

mota 1-4<br />

sarrera berant bazen berant<br />

jasotakoa berant bazen berant<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1984-1-26 data 1974-2-7<br />

testuingurua nargal-ak arEman_du_Fitskal-Hartiknligakn xapelaaudan_<br />

Hastekn as du Maitiak uaaiAkn h nte-aldaa-_<br />

-Lili S hakaruhBta_llargalakl3_3fl_ata_1&._baranL<br />

hazan haranl_iralzaLahji_hat_sgin_ du Maitiak<br />

27-tgrainu -bAinan harantagi (pilntanj.-_<br />

mota 1-4 33 mota 1-4 38<br />

sarrera berantenaz<br />

jasotakoa bart jasotakoa berantenaz<br />

testuingurua iragarita /anduari hanals, hartamaralan it7aldi -_ testuingurua Hnr ari dira ezin arinaz-_rlljha_hiunan hasteke<br />

tnara7laki-liran Pilhapkn irAil7<br />

hArAn?AnA7 ag/nAbalbaaL7lntaknn_hndjata<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-5-5 data 1910-X<br />

mota 1-4 34 mota 1-4 39<br />

sarrera berehala<br />

jasotakoa bederatziak irian jasotakoa berehala<br />

testuingurua Agnrrilaran PR -ann nrt,irala -arratsarakin testuingurua (,nira lagauagilnak._ala_7anatttr aIa_ldaputatu -bari___<br />

hadaralziak irian jendea athnrri da kasik alha_ hilduak diWn, irandar a taarl __Alltihangn_hfra0<br />

brnkalrLatie--___ - bilzarataknbtmizagllzal_hautatu _drluzla_lazka-__-<br />

Harrikn nrrarhiAnlat' naskatr-na kantariakia4akats barak__- Anari lntzaran_hnazt_barahala<br />

dira kampntiar kantari ata snirntlarl4akintsu t raba- -_--__--__-_-_hantu<br />

rF_liza_Qtizio hataanŕ<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1932-9-2 data 1919- X<br />

mota 1-4 35 mota 1 -4 40<br />

36<br />

37<br />

9 5


Denborazkoak 9 6<br />

sarrera berehala<br />

jasotakoa eta beriala<br />

testuingurua 'Ez tirarik jani ' FIRhRriaIa paxistan ertian<br />

penan ucta7 nnnnciiara juatnkn acmna agaml ahan<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10<br />

mota<br />

1 -4<br />

sarrera berehalako batean<br />

jasotakoa berialako baten jasotakoa berrikitan<br />

testuingurua Fisusta harik hsrialakn hetAan agonguaiharo___ testuingurua J3asrikÍtan_aintzindari-b atak pea~~¿Jyy_ha¿~____<br />

.Arba tairaha,takoamasaginda Rukaaan barak - a7pikn dituanmarinai7AnhaiLoraindik<br />

gura manda dagn7ala ikuclaak irakitan<br />

lagatan dahala wcgrt lai<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-24<br />

mota<br />

1-4<br />

sarrera berehalakoan<br />

sarrera bereziki orain<br />

jasotakoa bereziki oral<br />

testuingurua Knptu7kna rlAiikata rbularik_eaha Frants-cak atA ._plamanac<br />

Furnnaran gnrna haraziki nrai ikusi ala<br />

zaE-dang eùeIr nlen._gngnatatuak haiiRiida A7 ' -<br />

dilakalR haharhadabgnhaL fida Amarikannan ______<br />

erranari<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1917-X<br />

mota<br />

1-4<br />

41<br />

42<br />

sarrera berriki<br />

jasotakoa berriki<br />

testuingurua jPonIticara itzali da 73 urtalan mln_hi7iak gaina __<br />

harturik I u7a7 7apnlainbanataa7kanikhidra<br />

agiles aremana nuan hi7ia Rarriki campa E,antxua -<br />

galduaTuan- . .-g$ZJeI1k.._- __<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1 978-1 -26<br />

mota<br />

1-4<br />

sarrera berrikitan<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1903-7-24<br />

mota 1-4 47<br />

sarrera berrikitan<br />

jasotakoa berealakoan jasotakoa berrikitan<br />

testuingurua J3azkuua_-ela_agintari-RraleudRRk R ra_asmci-ortarakn- testuingurua J ankilan RnhaxtKanuady_ala Nixan hi iajjnan _<br />

laguntzan d' t h r 1kn n Rrnsikn d iala-- hieita .ra.llkana ,uatan Furopakn hiri nagusiak<br />

dahan et,' h' 7amatakn<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-4-28 data 1967-4-6<br />

sarrera berrikitan<br />

46<br />

------------<br />

mota 1-4 4 3 mota 1-4 48<br />

jasotakoa berrikitan<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1976-2-19 data 1974-2-7<br />

testuingurua anumadianna algwriakp_prwsidwntak 7 ion_haIItkilan_<br />

amar kannan makilIndiarronhaldur_zirpla<br />

Furnpangek_Jdanhal_r+airtn nmwn_haianI7atl Patrnla-_<br />

Jnrnit7ailaata_amslak_psrada hnrta7 haharlutan<br />

hallabahoni,-hirumint7st7pko - _pakak _ hnrtan __<br />

baila-harrLIihrn-nahten roa<br />

mota 1 -4 44 mota 1 -4 49<br />

sarrera berriki sarrera berriren berri<br />

jasotakoa berriki jasotakoa bariren bari<br />

testuingurua fiorta-kn dpparlamanduan jaun_prefatak dah akalu__- testuingurua fiaurb5t7artukn da_hariran~rari_lafacL-Batza .<br />

fiu harriki jnctala hori intiWta dagzzaa_au , iAk a[ahagilaku uste, ______<br />

45<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10<br />

mota 1 -4 50


Denborazkoak 9 7<br />

sarrera berriren berri sarrera bitartean<br />

jasotakoa bariren bari jasotakoa 30'gn .bitartean<br />

testuingurua j Ananonasenilzenean abaritar agindari Ata testuingurua iru_sallekn_ lanak garslarrilteroii 3n'gn bitartean____<br />

j7narkarupn Arrean egundoko AatrapelAdA tR hi Al'-haarrak dira _ _<br />

izknlatrliak i7an ha-<strong>Bi</strong>hia, hariren hari Fioko -----dirais<br />

_ Agorra'kn guuUzASleiina_hitAnaan laandelarL<br />

pean haaraan Aira hanparak irutetan <strong>Bi</strong>loon _<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-4-24 data 1933-5-14<br />

mota 1-4 5 1 mota 1-4<br />

sarrera bezain laster<br />

jasotakoa bezain laster<br />

testuingurua Harrira) heldu ha7AinlactarunVietank jautsi dira_<br />

Jn arinelak<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1970-1-8<br />

mota 1-4 52<br />

sarrera bi urte honetan sarrera bulta honetan<br />

jasotakoa bi urthe huntan jasotakoa bulta huntan<br />

- -----------<br />

testuingurua Fta hurrak usta hezala garthalcan aman da . Fzanha testuingurua Eulrabuntan_gu[H_hanLLipia ha [inak~nilea_ dau kü__<br />

Aman dira hi iirtha huntan zortzi ehunsaldada Azkarki[,alda dugu nrnk a7ag„17an gindun<br />

ainlnindari hurhil-_haran_kazguak ..nardatltrik utzi _ Agetrak0_Dnminaa Ftrhag iri E-4_tlrlalan.<br />

_----<br />

Eskualduna<br />

data 1903-7-24<br />

mota 1-4<br />

sarrera biharamun goizean<br />

jasotakoa biharamun goizean<br />

testuingurua Rernard 9ricaga 4Z urte auto hataa azpiraLamiirtaatahandizki<br />

kolpahta alIcaht ditty Riharamlm<br />

AniZaaa_U_da_Egin nakn ospitalean __ --<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1972-2-3<br />

mota 1-4<br />

sarrera biharamunean<br />

jasotakoa biharamunean<br />

testuingurua J anman damilion ha ten makurrR. din,hari<br />

Jjibaramunaan ondahartakolahnrari /a71a hatzi_<br />

pnlt7ak a aastalu-diLU--bulagna>Llrrnditzatlatarik-_-<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1969-7-24<br />

53 mota 1-4<br />

54<br />

sarrera bospasei egunen buruan<br />

jasotakoa bospasei egunen buruan<br />

testuingurua eta_hngpnsai egunennijnren n ik_4aki&haasiaz<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1929-12-13<br />

mota 1-4<br />

sarrera buruan<br />

jasotakoa buruan<br />

testuingurua Erantzi Cio hamuaien_alda_asika-balitz_Maniaknsan_<br />

harrngaita7nrtzL nrduran_htuttarLagundnka<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-24<br />

mota<br />

1-4<br />

sarrera denbora berean<br />

jasotakoa denbora berean<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1984-1-26 data 1970-1-8<br />

----- -------------<br />

testuingurua Hok_n[dainaz_sat u di ralibanako_lucialan_ala<br />

herekin aroman dituela nanhnra_haraan ____<br />

lnrdaoiakn_ankualdaaaelaSllazrekn uhidaari<br />

hurhiLaYin biluzte honhardamandu-_znnhaLL<br />

mota 1-4 55 mota 1-4 60<br />

56<br />

57<br />

58<br />

59


Denborazkoak 9 8<br />

sarrera denbora berean<br />

jasotakoa denbora berean jasotakoa doala ourtia doi-doia<br />

testuingurua flAnhnrA haroan AIgar,an_plgArrAtArAhldira-- testuingurua nnAla nurtia doi-r ia-_aginik_izanL7an hatar7un harL<br />

SAdRIAn IirrAtcAkin Akorta7trenarabe hariek<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1978-2-9 data 1958-4-10<br />

mota 1-4 61 mota 1-4 66<br />

sarrera denbora gUtXI barne sarrera duela<br />

jasotakoa denbora guti barne jasotakoa duela<br />

testuingurua Pnlitikaz dazaketa hara, fl iin Flirnpa.-.el&-piaaaski- testuingurua ~llala~LlldhB_- __lan<br />

horri Aira lotuak Firrnpakn harri gi,nnak<br />

]D pnhnragullharpa_hotzak Aginan dira aumpana_dTnutAhwn<br />

hirtat,ekrr, --<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1976-2-19 data 1959-1-1<br />

mota 1-4 62 mota 1 -4 67<br />

sarrera denbora gutxi barru<br />

jasotakoa denbora gutxi barru<br />

testuingurua .pnhnra gutxi hAnuJibnnttagi hat_jarrikn dina__<br />

H<br />

sarrera denbora laburrez<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1955-9-11<br />

mota 1-4<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1903-7-24<br />

mota 1 -4<br />

sarrera doala urtea doi-doia<br />

sarrera duela . . . jada<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

jasotakoa duela hanitz mende jada<br />

testuingurua Eajhikn_auana jn, duala hinit7 manda -aitnran-_<br />

Sesman manaka_<br />

-------- --------<br />

data 1961-4-6 data 1959-1-1<br />

mota 1-4 63 mota 1-4 68<br />

sarrera duela zenbait egun<br />

jasotakoa denbora laburrez jasotakoa duela zonbait egun<br />

testuingurua Ri,kitadAan daohoia Iehiirla7<br />

hamAngn .lnnzkinak<br />

hin,atan dahigW_dira_ testuingurua lluel&znnhaiLagu o. askualdun_lahnralimitlt7dbgj__<br />

izan dira-CpstalnaudarÍn<br />

- - ----------------------------<br />

--------------- ----<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1955-9-11<br />

64 mota 1-4 69<br />

sarrera denborak ditu sarrera eguerdi ondoxean<br />

jasotakoa demborak ditu jasotakoa eguerdi ondoxean<br />

testuingurua IIamhnrak_flihtA7dugula_Ahatzan ikusi pilnta testuingurua aguardi nndnaaan iTndaa_-bmkatu_ da façtaizka_-__<br />

partidarik SampArptar horian knntrp karrika natisian<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1966-4-14<br />

65 mota 1-4 70


Denborazkoak g g<br />

sarrera egun batzuen buru • sarrera egun zortzi<br />

jasotakoa egun batzuen buru jasotakoa egun zortzi<br />

testuingurua Naeketra_hatrnak aspirihtarakin auagitanesita testuingurua Egun znnzi hahan aiphelil duprguniSAiu<br />

datak sn anllrIk agon hautan hlmlilJan nphasknrrak Rllsiakn nnpAradnriarAn knnntra _-_<br />

eginik izan ra_SL-4atashout~daihu bú gehimen _<br />

aldizkaria Argia aldizkaria<br />

data 1921-7-10 data<br />

mota 1-4 71 mota<br />

sarrera egun gutxiren buruan sarrera eguna zabalduez<br />

jasotakoa egun gutxiren buruan jasotakoa egunazabalduaz<br />

testuingurua . . . 7 . . . testuingurua GQizianagaa_kjLbQj_ nIs ugarLzan Alda nnatan __<br />

- • . . • . . ee . • . • . . EgunazahaIrluazsugai n artzan ahan----<br />

--- ---- -- - - - --- -<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-30<br />

mota<br />

1-4<br />

sarrera egun hauetako batean<br />

jasotakoa egun auetako batean<br />

testuingurua Fgim aualakabataan irikitzakna da Donostian<br />

jkantnIA Att<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1933-5-14<br />

mota 1-4<br />

sarrera egun hauetan<br />

jasotakoa egun hautan<br />

testuingurua Aita Sainduak barak arraitan nien agon haritan __<br />

.lainkna haetar(arat<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1932-1-1<br />

mota 1-4<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1912-X<br />

mota 1-4<br />

Eskualduna<br />

1905-X<br />

1-4<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-5<br />

7 2 mota 1-4<br />

sarrera egunetik biharamunera<br />

jasotakoa egunetik biharamunerat<br />

testuingurua l3iatrjtz--$hp ps lantegiak hadsirik huna aRamarte<br />

aldizkaria Herria<br />

76<br />

77<br />

ainilzak lanik eziagtzamanaz ari-ala` az-zen dauc-<br />

data 1971-2-18<br />

73 mota 1 -4 78<br />

sarrera egunetik egunera<br />

jasotakoa egunetik egunera<br />

testuingurua ^spaña'ra nudariak hialdn dihralakaammaljk<br />

pgunar.ASAIAAI.Dasta gaiago snAUtwn_dira _<br />

jlaliflr_ari_Askntan _Loinan-auodaka-lagua etxilntit___<br />

(datanidn)d ilua.-_<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-24<br />

74 mota 1-4 79<br />

sarrera egun hauetarik batez sarrera egungo egunean<br />

jasotakoa egun hautarik batez jasotakoa egungo egunean<br />

testuingurua Egum_ha :itarik hatez huntz hant agin_dut aspaldian-_<br />

dulan.hn m hetakin<br />

testuingurua l anooi an ztrr alalç_ag¡n_zj(uzia znnhoit-galda. --,---<br />

Egungn egunean arraposturik ezam n d rtA iari z _<br />

galàe harren<br />

Herria<br />

data 1971-2-18<br />

----- - ---------<br />

75 mota 1-4 80


Denborazkoak<br />

sarrera egunotan sarrera ezkeroztik<br />

jasotakoa egunotan jasotakoa ezkeroztik<br />

testuingurua hinahra- 1atari-Rabak IARt r Agingn dahan testuingurua EiLikalt7aindiA iniñi lan A7karn7lik lan<br />

hat,ara datata hA-da agllnntAn asamacik gj15kAlt7Alndi hArI cartll haer izan dira<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-13<br />

mota 1 -4<br />

sarrera engoitik<br />

jasotakoa engoitik<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1923-4-1<br />

81 mota 1 -4<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria<br />

data 1935-3-29 data<br />

mota 1-4 8 2 mota<br />

sarrera geu minean<br />

jasotakoa gau minean<br />

testuingurua panak minl7n dira RAinnako Aphirilaren 7-an Agin-- testuingurua Mapen aa_~_I hndgr¡kbglaz.gaj_minean nhninek ____<br />

.- .- .- . - . - . . . - tanu dira<br />

Dariari (ihi) gehionak haran i7anak amenak ditlrztg<br />

,gunhnnarakn ha7karien aurkit7akn<br />

Eskualduna<br />

1907-X<br />

sarrera engoitik sarrera gauak gau<br />

jasotakoa engoitik jasotakoa gauak gau<br />

testuingurua llrtarrilarad_j$--a. gnherna7inkn ministroek testuingurua Angelu._etaBainnakn_znugen-hurdin-hidaaren jlmtan~<br />

jaln-arA7l 711Rn An1nitik haine 7Ala ikurrina alltnbaJ gauak gAllYRhRILLdRsnira kArralln lhllt7en_<br />

euskaldunen bandara ____ den1zanariJwntz a .<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1977-1-27<br />

mota 1-4 83<br />

sarrera epe berean<br />

jasotakoa epe berean<br />

testuingurua joandane noan aint7inaknan hainn714mila Enoa _<br />

gldiagn cnhra karreatilbaits 1ak-atik Rainnera Fpe<br />

hareen Aldiz hihian kenpnret7RR-lM-1IIp_tnnA7 _<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1972-2-3<br />

mota 1-4<br />

sarrera epe laburrik barne<br />

jasotakoa ephe laburrik barne<br />

testuingurua bilEzane .bandlarL hRnl1 rh edaak_nbrarazikn_nmen__<br />

rtitluIA apha Iahurrik haroa<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1929-12-13<br />

mota<br />

1-4<br />

1-4<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1971-2-18<br />

mota 1-4<br />

sarrera gaur zortzi<br />

jasotakoa gaur zortzi<br />

testuingurua C;alulnnzi izango dute_bazpaaUranakn jan nadza.__<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1926-4-11<br />

84 mota 1 -4 89<br />

sarrera gaurkoan<br />

jasotakoa gaurkoan<br />

testuingurua gaurk~ hara janari_ ;arranoaz<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10<br />

85 mota 1 -4 90<br />

-- --<br />

86<br />

87<br />

88<br />

100


Denborazkoak 101<br />

sarrera gaurkoz<br />

jasotakoa gaurkoz<br />

testuingurua Gaurkro Iararri-artaknarlorik zail ata hwinana-bal1YAlainA7ininka<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10 data 1937-5-5<br />

mota 1-4 91 mota 1-4<br />

sarrera geroago<br />

jasotakoa geroago jasotakoa a m abost<br />

testuingurua Mjjnninri eskolen znn Garnagn haria Auzan radulA testuingurua Hañan_alditan iaçn(zan dira-amanera alnkn_hizi<br />

hataga,pa-t-AklArrlirA igaro nahi iznoAhan IIarAla adn AIVnknAi QnQnratll nAikn anlarladafA<br />

bat-k"_llataka-haLgnQongaria inndanjaian<br />

amabnaL<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-1-10 data 1928-2-24<br />

mata 1-4 92 mota 1-4 97<br />

sarrera geroago<br />

jasotakoa geroago<br />

testuingurua GnizAkn_saspimatann barra anzkn_ikuriùa-.aVAtara -_<br />

,Ahnlrlu ran Auraglinann ogro, inn tnkiatan<br />

nArnagn_anun_guztiannngorki i kathLZAn<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-10<br />

mata<br />

1-4<br />

sarrera gerora<br />

jasotakoa gerora<br />

testuingurua nnnnsti Tolosa har . zsnhAil lakutatik_-_ testuingurua paYislak ammar laasanakrirala_adiaraztan_dau-_ognilAmar<br />

IA g nn hwñnn DAiegn hildu zitan 'Manrhwslwr r;iiardian'Ak Ar-l-- o-ta-sK<br />

ptnrdiiraks ata gasa_yetagaare_eIdi z nsannk-gazura _dlralaBganu_11aha<br />

Anyal'i Agitr-- . b .7<br />

'<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1925-1-4<br />

mota<br />

1-4<br />

93<br />

94<br />

sarrera goizean goiz<br />

jasotakoa goitian-goiz<br />

testuingurua Gnizian-goiz kañoi _nLS._ugai Lzan_alde_nnetan---<br />

sarrera hamabost<br />

sarrera hamabost egunen barruan<br />

jasotakoa amabost egunen baruan<br />

testuingurua Amabnst A411nan haruan4anarizhateta-mintzihat _gpbaa'<br />

ra hiA1VAA arahagi a han<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-25<br />

mota 1 -4 98<br />

sarrera harrezkero<br />

jasotakoa arezkero<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28<br />

sarrera geroztik sarrera haste hastetik<br />

jasotakoa geroztik jasotakoa haste hastetik<br />

-- -- - ------- ------------<br />

96<br />

mota 1-4 99<br />

testuingurua (arrotik-agun_yuziaz Algarrwlarat hil tzan_di[a--_- testuingurua Hastehaatatikjakuknak- ahanlaile hartu dnl al5_ara_<br />

Parisan Ftnls-llnits-Akn amhsthadnraa hango_- -i--<br />

Intnlstra~al_ata_yufe_tun Ir-la" -mmlslra_hareztak__ --<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1931-7-10 data 1958-4-10<br />

mota 1-4 95 mota 1 -4 100


Denborazkoak 102<br />

sarrera herenegun sarrera hondarreko<br />

jasotakoa erañegun jasotakoa hilabete hunen undarreko<br />

testuingurua Frañagunon nldarkataononr ondnran, guda-Asiak _ testuingurua 7nin i7anan baita nnhartua seg,ua.-bi-ganbe ra<br />

. - • - •r - , - . . - - : . .- hl h 1 h d rrk<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-5-18 data 1929-12-13<br />

mota 1-4 101 mota 1 -4<br />

sarrera herenegun damu<br />

jasotakoa erenegun damu jasotakoa orezkero<br />

testuingurua FranAgun dATIl (aranagan At7atikj nr 7agera A17pA testuingurua Banku nrak AdirA7Í dauanazz nitaikAkn ala ARknkak_<br />

flragi'tar Niknla askahidaak artukn <strong>Bi</strong>lur nra7karnmalagaori -<br />

baretako asmo aragpAak aurak ura eske i7Ang4_ - __<br />

dira_ antza dagonaz<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1933-5-14<br />

mota 1-4 102<br />

sarrera hilabete ondarrean<br />

jasotakoa hilabete undarrean jasotakoa zortzi<br />

testuingurua Angalekn lantegi hartan j landan hilahata undarrnan - testuingurua Flizaknak artan zizkioten as tunean zortzi<br />

hn,ak aman <strong>Bi</strong>hur 9lanaitar Rats_jaenari . __<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1970-1-8 data 1921-7-10<br />

mota 1-4 103 mota 1-4<br />

sarrera hilabete Verdi honetan<br />

jasotakoa ila bete Verdi ontan jasotakoa iadanik<br />

testuingurua Agidwn nkar~pl¿,jnik ginen Fle'7 Nwg,yçjjç<br />

GA7tadiwran jalwldiai hunv liahaterardiantanaurrakn<br />

igandean izan A7ik- aiskwra7knrik agin -_<br />

aztutarta¢a_I anagn alegiapekasanaharia<br />

gatsAagn arituak nman dira tartako harokasan<br />

aldizkaria Argia aldizkaria<br />

data 1928-2-24 data<br />

mota 1-4 104 mota<br />

sarrera hiru egun barne<br />

sarrera horrezkero<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-1<br />

mota 1-4<br />

sarrera l-n zortzi<br />

sarrera iadanik<br />

jasotakoa hiru egun barne jasotakoa iyaz<br />

testuingurua lürü_agun_hwrna_(ran(Zi9[L~ai ndik, bideko testuingurua Mazora ~ antzua ih'tllzaka_OiluraJzan.~a<br />

>arraknntruan nndnrin7 fioprasuna hil dira jñglttanatan rbrain anA mapaiyazgalazi z<br />

gnharnt lal~aurpagia~zlelirjk-tbdl~ea_kalalaa---<br />

---<br />

testuingurua iadanik wlgar_adjwduta-,dapartam,nd,,baaakn_-__<br />

hirur 7AnatLrrakharrizara oaldatZakn bozak __-zanahir<br />

i7wndatiak_)Zadakn-_<br />

sarrera iaz<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

Eskualduna<br />

1932-9-2<br />

data 1969-7-24 data 1922-2-26<br />

mota 1-4 105 mota 1 -4 110<br />

1-4<br />

106<br />

107<br />

108<br />

109


Denborazkoak<br />

Sarrera iaz sarrera igazi den astelehen<br />

jasotakoa igaz jasotakoa igazi dan astelen<br />

testuingurua igaz hA7als hAnAlu dira Allnan ala pelata trapalak testuingurua Igazi danastalen a rnlsaldia -Garnlka'n ixan 7ÍrRnak_<br />

Gipu7knw Alda,tAriak hi okari di,kigutata Asanda dwkigli7anja7n i7Rn 7irnn ja7nkun hatzik<br />

jnmgaranaaraurAan ihili dRgu<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eguna<br />

data 1926-4-11 data 1937-4-28<br />

mota 1-4 1 1 1 mota 1-4 116<br />

sarrera iaz denik<br />

jasotakoa xaz danik jasotakoa ilabete bada<br />

testuingurua ]XQ7 danikA7da kanhiamandll hn7 haukietan nhadu - testuingurua pattala_EdaSeiabada_alza_o13ñundian-dagnla<br />

gira halara mulan xaz haina janda gehiago agin --____-horik<br />

aman gaha _<br />

sarrera igandearekin sarrera ilunabarrez<br />

jasotakoa igandearekin jasotakoa ilunabarez<br />

testuingurua L9_,11 aaptAmhrn igandearekin . Kampos HHeroin testuingurua Alzo lumaasez rata¿enJllatLjokoak<br />

nhichtArakin parntAman kontra'MadreAna7Aate_ QnagakAtAkn agA7kinhathi-Alu mian<br />

I Amoina etde_katatik, I mmalalnl ata llquly-_ larlz9__ -<br />

Aldatik<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1932-9-2<br />

mota<br />

1-4<br />

113<br />

sarrera ilabete bade<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1970-1-8 data 1929-7-6<br />

mota 1-4 112 mota 1 -4 1 1 7<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-18<br />

mota 1 . 4<br />

sarrera igandez sarrera iradun Sei urtetan<br />

jasotakoa igandez jasotakoa iradun sei urtetan<br />

testuingurua lgemden_gendez en19nga9hartzaIaak arratnAlda _- testuingurua Nneo11a r'.hamhar1ein'ek pnl¿nkaala_akonamL<br />

jatnrra tinta 7iitan RrR711Ak alrnkÍ7 n argiR 7Angn Inhala azaldil ___<br />

dautsa harrirarLhari i7parkariau i raduri oni u rlelan__<br />

Lnndrea'knmArkatuak_ázuma eta larl aldiak<br />

nndnran<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eguna<br />

data 1933-5-14 data 1937-5-1<br />

mota 1-4 114 mota 1-4 119<br />

sarrera igaro den igandean sarrera iragan egunean<br />

jasotakoa igaro dan igandean jasotakoa iragan egunean<br />

testuingurua lgam dan igandaanizaagendun garinimakn lenengn<br />

ÍgAndaa __<br />

b~aldizkaria Argia aldizkaria Eskualduna<br />

data 1928-2-24 data 1931-7-10<br />

118<br />

testuingurua HnnyaL-laira hpri dfl_EtAts-llnis_Am9rk91ako<br />

arra-sI aren Prenidanta lragam eg,mAan iskin aran_<br />

looni&Alemaniw aIa-<br />

h iraka gachtnan_7an<br />

----- - -- - ------ - -----<br />

mota 1-4 115 mota 1-4 120<br />

103


Denborazkoak 104<br />

sarrera iragan I sarrera ja<br />

jasotakoa iragan igandean jasotakoa ja<br />

testuingurua jrAgan igAndAAn jnkatn dira partidak testuingurua ~Harfja karateanPLR(1g5g-ka_LUlaran23-an . hiru<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1929-12-13<br />

mota 1 -4 121<br />

sarrera iragarritako orduan sarrera jada<br />

jasotakoa iragarritako orduan jasotakoa jada<br />

testuingurua pita Mnsta7a hiali noan %nnati'tik AntnninSAinz __ testuingurua jante aim djak_hasiak-dir3_jada nasaiki baUatzenjannaran<br />

autnmnhilian tIrRngn gni7ARn nnnihanA<br />

I nit7rm'A hA7kait7akn atarririk iragarritakn<br />

nrriitan(5 1(Yatan ) (runan aarbr 7itA,arL<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1924-9-10 data 1955-9-11<br />

mota 1-4 122 mota 1-4 1 27<br />

sarrera irako hamasei urteotan<br />

jasotakoa irako amasei urtiotan jasotakoa jada<br />

testuingurua Jrakn amasei iirtinten izan lanik and iPo f1Hpn orain_<br />

Argalia aknnnmi sailnas<br />

mota 1-4 123<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1973-2-8<br />

mota 1-4<br />

sarrera jada<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-4-24 data 1971-2-18<br />

mota<br />

sarrera Istantekoz sarrera jadan<br />

jasotakoa ixtantekotz jasotakoa jadan<br />

1 -4<br />

- - ------------- ----<br />

126<br />

testuingurua <strong>Bi</strong>arfitz--Sh m lan_4aniak hartsirik, huna 2 Pma7tg_<br />

Et . naska lanik naháRUmntik hiharamunaral .lata__<br />

ainit7ak lanik ezin atxamanaz arLatAwz_znn eus<br />

hahar.agntrk<br />

testuingurua Mjafrjl7akn trinkatuan ArhiUagA jnaakAta amak testuingurua andaka m injShgak_harak_aÍthnrtu dtk hadttugula____<br />

Jansia 7An harro alahastaatakatu hatua andutik jarlaa_harm hilak h.rmgnj-la-hamazzn<br />

sintrrj a1LjaanA narriggLernaIRhipiIarakin-Kainan kolpatuakbarrahun ata- kam=_T aza'<br />

RzIuzA7kn' 19-jan hardintzsR atA hltgg_nun.airatzen_<br />

flan FIIiaalda t4 nIa 21 iatantekntz<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1974-2-7 data 1908-2-28<br />

mota 1-4 124 mota 1 -4 129<br />

sarrera j a sarrera jadanik<br />

jasotakoa ja jasotakoa jadanik<br />

testuingurua Eta_hnrra_za rtakn ja hahin haina gahiagntan arrana _ testuingurua Jfasata_lru n!An4adanik w skutan a[cana_dupii-_ -<br />

ffugunw7da7akw©tdw hart,wak had7A __-_grthaurarlizat<br />

hnhArik Mous agin hnzhnjjak¿ -<br />

--laguntza-hehafralan_duanat_he ixaa_ haina<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1906-4-20 data 1913-X<br />

---------- -<br />

mota 1-4 125 mota 1-4 130<br />

128


Denborazkoak 105<br />

sarrera jadanik sarrera joan den astelehenean<br />

jasotakoa jadanik jasotakoa juanden astelehenian<br />

testuingurua riwrrait7ala znnhai r era Akuvahrekdirejadanik testuingurua ,Juandnn astalehenian - Matrh II arnag~_<br />

r;nularta7dotaleha7larlu haran politika barak<br />

kudaehl nahiz -----__--<br />

Herria aldizkaria Herria<br />

data 1964-4-9 data 1958-4-10<br />

mota 1-4 131 mota 1-4<br />

sarrera jadanik ere<br />

jasotakoa jadanik ere jasotakoa laster baino lasterrago<br />

testuingurua r:reha hori hasikn da heiduden astAJAhanaen heinon testuingurua atgha ialaster haingJastflragn agin Ie iknla_uSJa-_<br />

rrlina 7nnhailwtan isdanikAralana Il171A dlltA da I naly HArald-Ak<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

mota 1-4<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-9<br />

mota<br />

1-4<br />

sarrera joan den aldian<br />

jasotakoa joanden aldian<br />

testuingurua Jnanden aldian arraitan Qinnut7uagun I _<br />

rtepiltahlak nni,etik nnirerat 7Arhait nitik Ar. _<br />

agiten dulao`_ _ .<br />

sarrera laster baino lasterrago<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10<br />

132 mota 1-4<br />

sarrera jarraian sarrera lehenbailehen<br />

jasotakoa jaraian jasotakoa lehenbailehen<br />

testuingurua - testuingurua liastako¡BgjoLbahar da lehanhaiIahan_auilhAngC<br />

.Jargian Mnrizat SAnakn aldona lan i71a[ JUldjeta-dnidnia hasiahanta nahiz~-at jaan_daa<br />

_ ahandnan -khahalll hahar[&iuian<br />

133<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1905-X<br />

mota<br />

1-4<br />

sarrera lehenbailehen<br />

jasotakoa lehenbailehen<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1900-3-23 data 1915-X<br />

136<br />

137<br />

testuingurua Heien o ndnhk han aindLSllfkiaral 5a[IZakn<br />

Jahanhailehan snldadnt,a handia ja heda 'nahik___<br />

ssualdu[LZnn hail nrrGlta__guLB<br />

mota 1-4 134 mota 1-4 139<br />

sarrera joen den astelehenean sarrera lehenengoz<br />

jasotakoa juan den astelehenean jasotakoa lenengoz<br />

testuingurua loan din aslalehanwan -Uztailaren2gen h emen testuingurua Alhaniaa ba_ matYÜladgasuriu da:_1-n~naldean snnu_<br />

ginihlwn erremonteko jaun wrnshmak lan tenango7 Asalda[L-gudarjnk hunlka 7ilalak.agjrL<br />

_ ostean Asiharl1JhLdahaL4aurgn_QIIdariak- baraka<br />

nreitaagalt7e alln djak_tzan_dabez_aldacdi_ hink<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1903-7-24<br />

mota<br />

1 -4<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-19<br />

------------<br />

138<br />

--------------<br />

135 mota 1 -4 140


Denborazkoak 1 0 6<br />

sarrera lerro hauek moldatzen ditugun<br />

jasotakoa lerro hok moldatzen ditugun tenorean<br />

testuingurua Angelun nr haidilik atarahi dina itirik hila zen _<br />

oinon gaztahalangnrpitt7a I arro hnk mnldalzan<br />

rlitugtm tAnnrean nahnrk Ar daki nrainn nor ola _<br />

dlakan<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1973-2-8<br />

mota 1-4 141<br />

sarrera luzaz<br />

jasotakoa luzaz jasotakoa noizetik noizerat<br />

testuingurua lann lurAraitzali da._~natan_mtn 73<br />

biziak gaina testuingurua hala nnln nnizalik nn17AraLaipatzen_jIIigitn d<br />

Nadirik I izan rapatainhan ale azkonik hila __ ___ _____<br />

agitanaromona nian bizia-_Rsrrikl vamaetFrancs<br />

galdua_zuan, gaztarik<br />

a _<br />

Herria<br />

1978-1-26<br />

1-4<br />

sarrera mementuan<br />

jasotakoa mementoan<br />

testuingurua Aadaktgu nola nraLduela-sei_udha_ .aalhati~ gaiUan _<br />

,(Pninrara-kj orduko kartalistak Frankia a7in<br />

baheroon joailaa utziimitanmamarmtnan_ 1 en<br />

izigarriak agin Nahar izan 'iman-gula At r<br />

Antnlahakn<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1932-9-2<br />

mota<br />

1-4<br />

sarrera mementukoz<br />

jasotakoa mementokotz<br />

testuingurua RAzalnAn. guardan eta maravAinn hurJ zagiak-_<br />

rninhahiahalizandiraata nndarraanerdietsidlkahitzazkn_aanurtamanbahu<br />

m amanlakolz .<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

mota 1 -4 1 45<br />

sarrera noizetik noizera<br />

jasotakoa noizetik noizerat<br />

testuingurua .loandanaldian arraitanoinautnwgnnnola_ _<br />

rtaphdaluak nnizalik nnirarat 7nrhail nnik ara<br />

satan r~t~<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1900-3-23<br />

mota 1 -4 1 46<br />

sarrera IUZBZ sarrera noizetik noizera<br />

jasotakoa luzaz jasotakoa noiztik noizera<br />

testuingurua RttsnakAtaChinatarrak mahats uak agin dit >ta az _ testuingurua Eonha[daoko_agazkiñik oainnak_a/emanakdira-ata__<br />

dutela Itzaz hnleknrik jasanon gudulariak ignrri ai7aknrik askn italierak Suagakalaknak asko<br />

naba Viatnong-an alda ltgaritti dira asgald¡ n nniztik_nnizara_bauak_elduz<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1965-4-1 data 1937-5-9<br />

mota 1-4 142 mota 1-4 147<br />

sarrera noizetik noizera<br />

Herria<br />

data 1959-1-1<br />

143 mota 1-4<br />

sarrera xixton/erestian<br />

jasotakoa oixton<br />

testuingurua LehenikFhanjalioanLB ranAte IAiaiagn_agonez.<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1969-7 .24<br />

1 44 mota 1 -4<br />

sarrera ondar aste hauetan<br />

jasotakoa ondar aste hotan<br />

testuingurua .Qndat85(e holanJ~eoady ala da_C;AIIII . moiz ari<br />

izanak dira lalalnnatzan elgorri-Y<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1961-4-6<br />

mota 1-4<br />

148<br />

_-_ala~nart mnlda haui hatn t-drasu_aginaz_haatik-a&<br />

az duten Atzah1nistion~jpatuJeia1ia na_ -_<br />

149<br />

150


Denborazkoak 107<br />

sarrera ondar egun hauetan sarrera ondoren, gero, azkenik<br />

jasotakoa ondar egun hautan jasotakoa ondoren, gero, aizkenik<br />

testuingurua ondar ,.gun hautan An01oçok aDAr-ArA7i muta lihori, testuingurua Oraindaino harron izana Aman dutannk ngoitomarlik<br />

urdin hot gnrA dirAdAIs Acatanda atanyan nndnran i7ongn<br />

diraismutil gozliennal ,.aro andreontzat eta -<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1957-4-11<br />

mota 1-4<br />

sarrera ondoko egunetan sarrera ondotik<br />

aizkenik__MeYkatYentzaL<br />

jasotakoa ondoko egunetan jasotakoa eta ondotik<br />

testuingurua lkhtwikn nndnkn Agunalan nola goazak it,ulikn _ testuingurua Mor G cuyaneltEmarndumw7A, Atonndnlik_hnrtz -<br />

¡liran daptrtahrak algwrratarot hildnkn diranaon atsnlhA aman dihi7ta apa7pikuiak-<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1931-7-10 data 1963-4-4<br />

mota 1-4 152 mota 1 -4<br />

sarrera ondoko egunetan<br />

jasotakoa ondoko egunetan<br />

testuingurua nndnkn ,.gonatan (:nira-kn hill'arkidaak_Sagurki _<br />

pta habia haran idoiak ,.,agot-ara,ikn dinokata<br />

F runakohart,,.opa'pik ri<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1969-7-24<br />

mota<br />

1-4<br />

sarrera ondoko egunetan<br />

jasotakoa ondoko egunetan<br />

testuingurua ArrAint7Aran_a,Vla arr-c asilodagohai_AtA zaila<br />

j7AnanAranndnkn ,.gonatan hactA itsura hol<br />

hartu, - iaatikFo h<br />

Ainia saroiko datarik Merkatu<br />

hti n<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1983-1 -27<br />

mota 1-4<br />

sarrera ondoren<br />

jasotakoa ondoren<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1925-1-4<br />

1 51 mota 1 -4<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1935-4-2<br />

1 53 mota 1 -4<br />

154<br />

sarrera oraindaino<br />

jasotakoa oraindaño<br />

testuingurua Lianraindañn antnlaln diutaaagilarwiiaarradA-_<br />

I ARI INRATFANIII AK15 _<br />

sarrera oraindanik<br />

jasotakoa oraidanik<br />

testuingurua Earan__gdñarik handiona (dapulatuana)_ dnto opio-__<br />

phutik,.,orriko mulanhold. non urthakn hudi,.ia -<br />

nraidan_k_ hodakita_seLmiliaLaskas_dilA7kAla<br />

- --- - - - -----<br />

Eskualduna<br />

data 1932-9-2<br />

mota 1 -4 1 59<br />

sarrera oraindanik<br />

jasotakoa orai danik<br />

testuingurua testuingurua RArrngnta_hamar-milg_janda_zituan hkLbatizan_da_<br />

. . . : . . . . : . - .- - . . Asnki cunIaitua<br />

irakoriahon Aadira ahun .baLhil ata haderen_hnrtz_ahun_bpndi7ki_<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-5-9 data 1934-1-26<br />

156<br />

157<br />

158<br />

nacmacia i7igwrriak .alda-01 .7iatan Hlnlalan_tlngraL_<br />

mitiumAn nn117aak-pmealttra nra>_hamk<br />

mota 1-4 155 mota 1-4 160


Denborazkoak 108<br />

sarrera oraindanik sarrera oraingoz<br />

jasotakoa ora¡ danik jasotakoa oraingoz<br />

testuingurua Fknnimisk apirilean hArlu duan hollaran ondorio testuingurua Fcpwnar ananan IaDunfz<strong>Bi</strong>akahHtzO[dea<br />

¡finak anoon dira nrai nianik Funtcaan Amartkatan Snuthnmpinn'ArA jimn da Rilhan'kn urriak Atraían -<br />

ara aknnomiaran arrapizte hori agarVakn pondnan RArl7An lAai7ArA Qsaingnz lai mila omaok_<br />

da, indar hwdukn dutela aro dudatik gaha hari __ RnuthAmpinn'alik_lau .kiinmalmra_auAtAkn dnra__riatxiknta<br />

dirau aknnnmiak Hats n7 knalt horra rar __<br />

knnlenihi Aman laukun licpArd d'Fctaino jaunak _<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1975-7-3<br />

mota 1-4 161<br />

sarrera oraindik orain<br />

jasotakoa oraindik orain<br />

testuingurua Ritnria'tar tnca jaunak Aprika'tik-oraindik orain<br />

ateri diran gfidamotilai nhtnrb hat aman zian<br />

lAngnan<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eskualduna<br />

data 1 925-1 -4 data 1936-1-17<br />

mota 1-4 162 mota 1-4<br />

'<br />

sarrera oraindik oraintsu<br />

sarrera oraintsu<br />

jasotakoa oraindik oraintsu<br />

testuingurua anaionik oraintsu panictaran IuraldatarA ~fi anazkin-<br />

Alwm .hmkwr' igara zinta aran dut .<br />

jasotakoa oraintsu<br />

testuingurua Gshnn Aoun nnann lanen hatek_smon dauz<br />

jraluIItwkn Adn n intei arpitald edan Alt ina'lar<br />

.lnxahatan~puln_lthurrra<br />

_<br />

-<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-25<br />

mota 1-4<br />

sarrera oraingoz<br />

jasotakoa oraingoz<br />

testuingurua 1911 soitako arahakia 7aonn artea landik<br />

Anaraban az ha ziran Ara hañn datnrran orinaran _<br />

azkanarnño ardiak hañn ogitarik i7angn ez_<br />

litakelakn_ araingnz ardi niak hakarrik agingg dira_<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1935-4-2<br />

mota 1-4<br />

sarrera oraingoz sarrera oraintsutik hona<br />

jasotakoa oraikotz jasotakoa Oraintsutik ona<br />

testuingurua Qralnnknarl_aZjakin chinchan n__ oiidirpn testuingurua aralntsutik_un3lrntsiar gudajndarlak_naunL1r_alA___<br />

hnnamaitaak urta Mkn igaro dala ncannn ganuka _<br />

Ramon nraiknte ackualda gahinnlan- hn7 askalAak _ ------ -<br />

jhi7in ihi7in -abiatuak<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1936-1-17<br />

mota 1-4<br />

164<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-19<br />

mota 1-4<br />

sarrera orainokoan<br />

jasotakoa orainokoan<br />

testuingurua nrainokan_az-~akinchuchan ioizizanertdjinn____<br />

hoz=amallaAk -_<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1928 .1-1<br />

163 mota 1-4<br />

sarrera oraintsu<br />

jasotakoa oraintsu<br />

testuingurua araintsl Españora ira-hirahat_Agin dota<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-25<br />

mota 1-4<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10<br />

165 mota 1-4 170<br />

166<br />

167<br />

168<br />

169


Denborazkoak 109<br />

sarrera oraintxe bi hilabete sarrera tenorean<br />

jasotakoa oraixe bi ilabete jasotakoa tenorean<br />

testuingurua rlraixR hi ilahata QR7tehankhasiak direla IhañAta__ testuingurua ium don igandeanguraeskualda hntan prakako____<br />

ant-rki adarraren ikaslari astean hi hinr aldiz .- . : - : . : - . : ..z - --<br />

AIQArratRrabv .AjrNn-11' zeni-basoek largatu-1EMdAIAkne___<br />

e7ti-a7tlai %alu_da_ Ilharn'an _<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1973-2-8 data 1969-7-24<br />

mota 1-4 171 mota 1-4 176<br />

sarrera ororen buruan sarrera urte honen buruan<br />

jasotakoa ororen buruan jasotakoa urteonen buruan<br />

testuingurua Eta nrnran hunien hAldia dira knmiiniuten knntrakn testuingurua IIriAnnan himianAdn_datnran ilearenas ikaiea___<br />

karra ttipi dadin Viatnamtierran hihnteatan udikn latari guztian nrrl ,kariak hamar Aundirga___<br />

bst Apioon ate_daheahiña-izpanng halok.---<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1966-4-14<br />

mota 1-4 172<br />

sarrera ostean sarrera x egun barne<br />

jasotakoa ostean jasotakoa zortzi egun barne<br />

testuingurua M lini'rnAskehidaz fnpnfiA'n ainhat Oiznn_ala-_ testuingurua Zndzl Ain harna_¿ppn 7auzku_hi Au7nak IIominicha__<br />

diru eralgi nstAAn Austrian IIAliA'k ziria Sartu I Rndnfetse MAndirikrt naguusla AIA luhArikn<br />

dplltsnya__ __ KaUaLm-_- -<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-24<br />

mota 1-4<br />

sarrera tenore berean<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1981-1-29<br />

mota 1 -4<br />

jasotakoa hasten den tenore huntan<br />

174<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-19<br />

mota 1-4<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1958-4-10<br />

173 mota 1-4<br />

sarrera zenbait denbora hauetan<br />

jasotakoa tenore berean jasotakoa zonbeit denbora hotan<br />

testuingurua H- . . : : - . . - .-- testuingurua 7nnhait_danhnra hntan ehian zen ezindua smaztA _<br />

tennisharoren Irandarrak Iihrnt7An zituzten duda Akitia zen hacinanharedanhnran familia heudia __<br />

muda trannoren ondotik hamalau jfahRta heian _ bazirik .<br />

yraan zanVkatan amarikann diplnmet7allaak __<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1969-7-24<br />

mota 1-4<br />

- -------- --------<br />

sarrera tenore honetan sarrera zenbait egunen buruko<br />

jasotakoa zombeit egunen buruko<br />

testuingurua Ete_guIA ustaz, landan knstakn gulnhidaarantzat-_ testuingurua , IAdanik_CniÍnu :knjdarat_halduakbadira _tauatan-_<br />

rnuçiban hastendantenore h-otan hareen nahiz hmoni wla hamar mila Ale 1omhRil agung(L h un .k n<br />

knstakn aulnhida_ho¿i astakunt handiagoa ahudala-haQnLmila izanen bira<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1973-2-8 data 1914-X<br />

177<br />

178<br />

179<br />

-------------- - --- - - --- - ---------<br />

mota 1 -4 175 mota 1-4 180


Denborazkoak<br />

sarrera zenbaitetan<br />

jasotakoa herri zonbaitetan<br />

testuingurua Rartzalrla Fnrnpakn harri zanhailatan haraziki<br />

AlamanianAtaItaliar.<br />

aldizkaria Hernia<br />

data 1967-4-6<br />

mota 1 -4 181<br />

sarrera zeneko<br />

jasotakoa zaneko<br />

testuingurua Fleiz-jnya amaitu zaneknJjartii zaikalan etaA<br />

arten hartan Iñazin nlannaren Samaak girzinntznkn<br />

0 aria<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1926-4-11<br />

mota 1-4 182<br />

110


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

Hustuketaren emaitzak<br />

1-5 Adizlagunak


Adizlagunak<br />

sarrera A aginean sarrera agindu bezala<br />

jasotakoa ausi-agiñean jasotakoa agindu bezela<br />

testuingurua Alemania'ran9la inalatarra'ran artaka-_ _ testuingurua Tnlzai iaunak~u hezala astelanaan ilotak agin__<br />

adizkidatasunni ausi-ogiñoan dago 7it,ai7kirn lirika agintariakatalagun asko hiidu<br />

ZIIan_ __<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-4-24 data 1928-2-24<br />

mota 1 . 5 1 mota 1-5 6<br />

sarrera A aginean sarrera aginpidean<br />

jasotakoa asi-agiñean jasotakoa aginpidean<br />

testuingurua Pexistok zirkin airnidrik az daha_ag¡p' srkaLdamg___ testuingurua Lerfouxiek_ a7pikada _egiR_omam-dir L(Azanak_asana)_<br />

. . . . . -<br />

he<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-4-25 data 1935-4-2<br />

mota 1-5 2 mota 1-5 7<br />

sarrera abantzu berdindurik sarrera aharra gorrian<br />

jasotakoa abantxu berdindurik jasotakoa aharra gorrian<br />

testuingurua Alta makur_h makia finituko haduta ar izarian--- testuingurua <strong>Bi</strong>_aI surna_lln dak garian dit zambeit_danhnia____<br />

dira harrizchantashardindurik 37ala3Ghainar7__ bolan-13anza_auas umak arlaka_jauinkiduri71 , kan_<br />

hartan geldi adu haielan Ikusi da kint7a adarrik-_- 8eldilukn_L[alaslgaf~ltlka_ afbank Eninn bun3__llaguarre<br />

hnherannan- Arrihilaga_ nndar rakntz nun_hauiZSelukaŒhezemhat aharra gorrian hasi _<br />

a71ihi arin akihi 9hola Fliaaaldakata5 - dirau ilchure eu7ianarchers lapnnasek dola az____<br />

fArrinniek _ - amI>Lemaaltatu----<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1974-2-7 data 1932-1-1<br />

mota 1-5 3 mota 1-5 8<br />

sarrera Adb . antzean sarrera aho batez<br />

jasotakoa lasai antzean jasotakoa ao batez<br />

testuingurua Naiz d¡niBUndi[k_pz izari (asai onizean hizl-dira_ testuingurua 7nhianrák Aldundian_dauknn arakuvkala_nso hikaña_<br />

euskaldun gaionak Ilaia dinleanhalaz guziak r`,ucajxalna era h4tuaki a -<br />

sarrera aditzen eman duenez<br />

jasotakoa aitzen emon dabenez<br />

testuingurua Lord .SrtintnnekniIzan aman dahenaz 1Q3s'nnda___<br />

109o'gn agazkin-gaitza aundink aninnn dahaz _<br />

------------<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Argia<br />

data 1932-2-14 data 1928-1-1<br />

mota 1-5 4 mota 1-5 9<br />

sarrera aho batez<br />

jasotakoa ao batez<br />

testuingurua aahata7 a rahag<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

-------------- -<br />

data 1937-4-28 data 1937-1-10<br />

mota 1-5 5 mota 1 -5 1 0<br />

112


Adizlagunak 113<br />

sarrera aitortu duenaren arabera sarrera arabera<br />

jasotakoa aitortu duenaren arabera jasotakoa arabera<br />

testuingurua KACUa hnlakna 7alAknlz, hnrtxa7kn Ratatinearahaki_ testuingurua -tg$g-pari Ain knnd uamgrghare_ Frantüan badira__<br />

fin Indiarant7at Atapresan altxatu <strong>Bi</strong>hi knntra , 3R (100 harri<br />

7ituRn pnlitikariak ackrrin-ackninaknak, ata<br />

p7kar-R7karraknak nrnterat 7s7pi ahun_haL_<br />

pr-orina gnherntrak ailnnii rUranaran arahara<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1975-7-3 data 1959-1-1<br />

mota 1-5 1 1 mota 1 -5<br />

sarrera alderantzira<br />

jasotakoa alderantzira jasotakoa arrabera<br />

testuingurua Wiltrari Anaka Aldunak_Ara Fspaña'n panislak testuingurua Handik--jin_ harri 7nn hailan n uahara.--us1alikan dina__<br />

jrahA7t .. gaheabateArttxnla.sAniMAn Arnit7Ak nraiknnn 7iAn7 hasi kn ziraia bakoaz<br />

Aldarpntiira hai ordoa mintzatz an<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-4-25 data 1968-2-22<br />

mota 1-5 12 mota 1-5<br />

sarrera alderdi haietan sarrera araberean<br />

jasotakoa alderdi aietan jasotakoa araberean<br />

testuingurua Cnrdnha da 1errnne gnharmrkn IAndaknriAran testuingurua hi7lanla nda.ahitantaen sraharaan ; 100<br />

jAintar taAldardip la t en hid ra da joandanAata gipnzknaralalik 63 Jihrala dt,l .nakAtannnnati ' kcLonran<br />

- AurazkrleglaLhat 1 Q's1J1~93k badrltA Ithrala_<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Argia<br />

data 1935-4-2 data 1921-7-10<br />

mota 1-5 1 3 mota 1-5 1 8<br />

sarrera aldez<br />

jasotakoa aldez jasotakoa arrisku bizian<br />

testuingurua ere 7nrinnik hint,aknane hara IrekaSta t;aatAbr testuingurua $ancadatnr[ia_Arrisku hi7ian jzangn~a_JaslaL<br />

jaunari hara langint7 ailarekinair)apnki Antnlalri<br />

floraka mutik . ~he-alorri taldia rlrnhat ant,astari _<br />

g et haran legunteegatik tlrikn C+aisaLA[xa algaz_<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eguna<br />

data 1925-1-4 data 1937-1-10<br />

mota 1-5 1 4 mota 1-5 1 9<br />

sarrera antzeratau sarrera auherretan<br />

jasotakoa antzeratsu jasotakoa auherretan<br />

testuingurua Tnde-nñatAn guda-atzaten hgsl&egimatan_ant,arA1S11<br />

rrgrui Jauni Ahan<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-8<br />

mota 1 - 5 15<br />

sarrera arabera<br />

sarrera arrisku bizian<br />

testuingurua Auharrelan_h¿r 1-48 bianakn .cnldadneaaint7inriAriak-_<br />

fnanhalu diA iangilar kharrikak huts litzanata____<br />

harfln_orlahataraLLtzuLlilia i auhauatart<br />

mehatuhahl aiuia.lrnparan_inderrazazpA7ien _<br />

nhadilzan ; a L Lbarlalan_Jvrranr A ldizsnldadoak_su__<br />

ngld-~diR halarik ako_ karlauchakin-_<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1905-X<br />

mota 1 -5 20<br />

16<br />

17


Adizlagunak<br />

sarrera autarkiz sarrera barne<br />

jasotakoa autarkiz jasotakoa barne<br />

testuingurua IuxA .hurgn- Aldundia'rl arikn hekaarLauslakn testuingurua Pantaka FskuAl-Flxaarat_alizlnen Dnmenq AtA-___<br />

prwhAgihat.-ml daha' arAhagi aran Airla34 etxa hnrtan flAhill7An QA71o 7anhAlt gura<br />

aularki izan diro IA 1 AurkA la hAt zuririk harrikotaria oro harrla-fa[Qa7ki mrla ~---_<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28<br />

mota 1-5<br />

Frahagi nri Afl-Aularkiz Arohogikn dA a,knna7<br />

sarrera azalez behintzat sarrera bet eginik<br />

jasotakoa azalez beintzat jasotakoa bat egiñik<br />

testuingurua Mussnlini'k ata t3nsring'AkAritzi hatizan aban etap7ala7<br />

haint,At Mussnlinik Franrn'rigaraipena<br />

testuingurua nagusiakIAnara.áuwhA nai to langilekkgngnLdauda<br />

hat apiñikAnind a dagnnaAmatekn hastala w7 -<br />

lnrtu -arto laguntzenjarait7akn harheo Arnnndo diala<br />

agoala A7AIdnaban<br />

- -<br />

-<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-5<br />

mota 1-5 22<br />

sarrera azpil<br />

jasotakoa azpiz<br />

testuingurua Bnurganls eta Müiarod-ak arran drrta nnIA Alemania<br />

pridona7pi7atoirhilka hara Armodarwn<br />

emnndat7w __-<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1934-1-26<br />

mota 1-5 23<br />

sarrera azpiz<br />

jasotakoa azpiz<br />

testuingurua (ixhidiAntak kobon nhiuka) Amarikonnak dinlenaz _<br />

$nmunixtok dira ori7on a7pi7 kalapita horian<br />

mLnletlan ote sustatzen<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1976-2-19<br />

21 mota 1 -5<br />

aldizkaria Herria aldizkaria<br />

data 1966-4-14 data<br />

mota 1 -5 24 mota<br />

sarrera baikere<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1929-7-6<br />

mota 1-5<br />

sarrera batzuen iduriko<br />

jasotakoa batzuen iduriko<br />

testuingurua Awt7non idiirjkn_hateramain barrit,ekntan,<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1 984-1 -26<br />

mota 1-5<br />

sarrera bazkokari<br />

jasotakoa bazkokari<br />

testuingurua Berlinako hor ra£iasazknkaILid eki duta_ahaidak__nlgAr<br />

iknstakn muga hi aldatarik<br />

Herria<br />

1966-4-14<br />

sarrera bazkun<br />

jasotakoa baikere jasotakoa bazkun joan<br />

testuingurua OraifQgan,.anstxnok 1lknndnan nndn-nndnrainn_-- testuingurua ildal&hezkun jinonda alizk<br />

sartitak atagaran- inta'baño harnrigaur ------amandakopsia_jaL~Qunatarekn--haikara_<br />

orhrkn ganduka -<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Argia<br />

data 1928-2-24 data 1926-4-11<br />

mota 1 -5 25 mota 1 -5 30<br />

1-5<br />

26<br />

27<br />

28<br />

29<br />

114


Adizlagunak 1 1 5<br />

sarrera bazterrak airean<br />

jasotakoa bazterrak airean jasotakoa behar bezala<br />

testuingurua poliziak hat hil haina enganatu zant az ,irlan jaun _ testuingurua nahLhlka hautatua izan_rtadin dapiitahiAn_rtrtaan __<br />

hnik partida RAltarrak AlraAn dira A7in chilAt117 s17nn minitrhnhat atarahOr' babar harala<br />

nola dan nahigahs hnri gertatu mjat,akn _____<br />

Herria<br />

data 1961-4-6<br />

mota 1-5<br />

sarrera bazterrak arras kaldan<br />

jasotakoa bazterrak arras kaldan<br />

testuingurua .lugn71Ahipn, hartarrak atlas kaldandira (airako_<br />

hat,artaraziata train hatzeiharkaloan Ara71)<br />

testuingurua 17an haarelutsha7tar[atanlanguneeilanaeragin _<br />

AIAAgindloadeunen lan-saririk amatanA7 distan<br />

nagnaiak I anakn gnraharak darahibtkir Salmoa<br />

minisiualk nraiknai_ynggLpgingn dista asandu rl[L<br />

ringiapiñabego _<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1935-4-2<br />

mota 1-5 33<br />

sarrera bederazka<br />

jasotakoa bederazka<br />

testuingurua 7ar hal ara azta gairhtn i,anan A117n guziak<br />

bederakahala R,kAr,.gn iasltaA (Hitlar)<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria<br />

data 1935-3-29 data<br />

mota 1-5 3 5 mota<br />

sarrera behar bezala<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1934-1-26<br />

31 mota 1 -5 36<br />

sarrera behintzat<br />

jasotakoa beintzat<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1972-2-3 data 1922-2-26<br />

sarrera bazterretan sarrera berdindurik<br />

jasotakoa bazterretan jasotakoa berdindurik<br />

testuingurua lyazkc_ kantatik_lib[a_atara_zi[anak_o[ainlxri Iaista[_<br />

)n an hauka dute noski kuarteletara' prestagntakn<br />

agindtl.hie_bainlzal g obamuak._aia_hakoitza_nnra___<br />

lnaa aiahskiA nmen_dago "_<br />

mota 1 -5 32 mota 1 -5 37<br />

testuingurua Asteleuaguardiko nahitan_jzan zaaAR iAran____<br />

Rtxaan aurkashl,irangll7ian allraan- hardindu[jk___<br />

zaudanen_artak o snsketa (,.rtana)~<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1928-2-24<br />

sarrera bazterretan sarrera bere gain<br />

jasotakoa bazterretan jasotakoa bere gain<br />

mota 1 .5 38<br />

testuingurua Amerikanoak aspaldian aiphu ,iran haztnrratan testuingurua EalasunhurtandaudEL-K[rania deitu askuwldAabara_<br />

gain ikasi nahi lukwtan halni __<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1955-9-11 data 1972-2-3<br />

mota 1 -5 34 mota 1 -5 39<br />

sarrera bere gain<br />

jasotakoa bere gain<br />

testuingurua HArrihl gata jakit earakin._ngka_gobarnuak_knndena[u_<br />

duan jujamendurik gaha_Enbala_hal asun ttikir~ _<br />

baizik-ata Qaz~dat7an_zuelAknt7_Euskal_herna_hara_<br />

gaio_utZ_7anatan ___ _______'<br />

Herria<br />

1974-2-7<br />

1-5 40


Adizlaqunak 116<br />

sarrera bere kasa sarrera beste ondokorik gabe<br />

jasotakoa berekasa jasotakoa bertze ondokorik gabe<br />

testuingurua orain nipula7inAk heran eiteen dahilt7 testuingurua Aarl7A istripu hatilen riA gisabarean~halera<br />

JAQa-AninlApAn ori hAlit,ak harakesa agin haerraen ainl7inn jnAn Abal izan dira hart7A nndnknrik gaha<br />

uziak hardiño Apinnia197Atakan hegira<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1924-9-10<br />

mota 1-5<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1915-X<br />

mota 1 -5<br />

sarrera bereziko eran<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1925-1-4<br />

mota 1-5<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1931-8-30<br />

mota<br />

1-5<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-24<br />

mota 1-5<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1<br />

41 mota 1 -5<br />

sarrera beren arabera sarrera beata urtetako eran<br />

jasotakoa beren arabera jasotakoa beste urtetako eran<br />

testuingurua Ilrpakn itsas-rmt7i had7a utzian ¡alvara7lA hat __ testuingurua Baste_urtatakn aran aralnaldian ara .ali7ki7urLedara_<br />

11-99dait7an odona gatiludulaatamanak Reran agnizam _erehare<br />

hnharik A7 nmnn 7 ten<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1928-1-1<br />

42 mota 1 -5<br />

43<br />

sarrera besteak beste<br />

jasotakoa bereziko eran jasotakoa bertzeak bertze<br />

testuingurua Eukaara k nnla anlz_kienek Ala Ah-1 iA pak- .gpgn? _ testuingurua Fiahnrra 7a[Iakn_ja hah io .haiop_gahlegoten arrena_<br />

pta gngnr ixalnluak izan liran heñn har7ikn aran duguna a7 ria,akegule, hart7aak harl- _<br />

Anei mutikoan 'I eria'ren.bukaefan; aman hazirudian Quhaurao1zat hpharik_-da u segin_1boz-hottakp____<br />

ent2iila g ztiak zarbail nahailu zidala beran haritan Jaguntzahahairatan_.diro noi hal hcaa-hainn<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1906-4-20<br />

mota 1-5<br />

sarrera bertan sarrera besteak baste<br />

jasotakoa bertan jasotakoa bertzeak bertze<br />

testuingurua Salaaterran txadnnan ilhmt7ien angin7an ali7 jai _ testuingurua Hertzea4Lheitze<br />

Adar adarra Barten egnrt7e deune amayaren _<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1961-4-6<br />

44 mota 1 -5 49<br />

sarrera beste eragozpen gabe sarrera besteak beste<br />

jasotakoa beste eragozpen bago jasotakoa besteak beste<br />

testuingurua r,arnl oego 'Rizkeye_ gure Ataunek uitan Aulsan__ testuingurua ldauia._Zerko_Aigian .it .SUna_egnrj dira,<br />

hidarA IAgnnrlultAre bagtaek hASIa I Apnrdm CiniL7knpnAlaRi7kaian____<br />

Haata-aragozpan haga Aldu ziran gu rakeiera~<br />

Qnireko amerak_eirtetxneLi- jgnari ngerm halarik -_<br />

45<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1975-7-3<br />

46<br />

47<br />

48<br />

------------------- ------ -----------<br />

mota 1 -5 50


Adizlagunak<br />

sarrera bigarrenez sarrera buruz-buru<br />

jasotakoa bigarenez jasotakoa buruz-buru<br />

testuingurua nauten IAnangn nrduan gaudun artar ntsa Rilhann _ testuingurua Runu .hunr alhakata ari izan dira nran_bal_ataardL_<br />

n : • . : de GAnIlA AtARAnhaIIA<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-15<br />

mota 1-5<br />

sarrera birrinduta<br />

jasotakoa birrinduta jasotakoa buruz-buruka<br />

testuingurua Hannnvar inguruan hidariz hatata unanotomandar testuingurua BIJRUZ-- BURI JYA-~p Inta<br />

pgazkinhathirindula garatu da _<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-4-28 data 1963-4-4<br />

mota 1-5 52 mota 1-5 57<br />

sarrera buru dela sarrera dagokion aldetik<br />

jasotakoa buru dela jasotakoa dagokion aldetik<br />

testuingurua FSKAND . c : . . • Q' . 0 . . testuingurua Frskarari_dagk¡on aldatik heintzat inmderen<br />

FRANnnrA7 ASARF askllari_haar hazala eratuotako alagune egin -<br />

dilzagrrrl<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-4-29 data 1926-5-2<br />

mota 1-5 53 mota 1-5 58<br />

sarrera buru dutela<br />

jasotakoa buru dutela jasotakoa direla karia<br />

testuingurua llarn-Ilara nnnnstian hiltzen dira RrrUibL testuingurua Kenedy atariarauUUR_maiz ad izanak dira_ -__<br />

Rllskaltzaiak Azkna jaunahuntdudala .Inondan - lalefnnatzan AlgRrri I ans-pkn nahasmandirak diraIa_<br />

ilaan hatzart l 'RIrdelaAlara_geDrlad9man ikusika kalia---_<br />

riR7nitan iurdiali _-_--<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1923-4-1 data 1961-4-6<br />

mota 1-5 54 mota 1-5<br />

sarrera buruz buruan<br />

jasotakoa buruz buruan<br />

testuingurua Dan-jairnA hnrijzaiu_de Frrnlran Aita Sainduaren- _<br />

ikhu taraataAita SAinduak etrhiki dut harakin<br />

buruz hiruan orenhat .hurbi<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1910-X<br />

mota<br />

1-5<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1964-4-9<br />

51 mota 1-5 56<br />

sarrera buruz-buruka<br />

sarrera dela karia<br />

sarrera denak konde<br />

jasotakoa denka konda<br />

testuingurua Anrdalako_ama_buzundahrak_lra~ulagallutfla---knrytarazinna<br />

Auplatarrerat nanak-kQadA ukaa--_dul8halereIvan<br />

j-a-dian urta unean mi nduan_gaindi____<br />

sekulan beinn_auakaata_gehiag o<br />

Herria<br />

data 1976-2-19<br />

59<br />

----------------------------<br />

55 mota 1-5 60<br />

117


Adizlagunak<br />

sarrera ezen ez sarrera ezin egokiago<br />

jasotakoa ezenez jasotakoa ezin egokiago<br />

testuingurua errR7agn hai da estatutu ardiAstaa azonez oni _ testuingurua nnharnu~siiansnlzaAIndu nndnrnn _<br />

giñu,kenhastalageak Fspaña gu,tirakn Fuzkn-r,nharnnkn hurukidaan iritnak<br />

:Frrti-erditik Igaria izanMAarahekia' (Landakari __<br />

6gira'tar_~lnsa hA Andoni<br />

'F7in aGnkiago guda-girooi ta giira i, aldaka<br />

gaiantnlan asmoni dagnkin-ta ---<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1 931 -8-30<br />

mota 1 -5<br />

sarrera ezereztuta<br />

jasotakoa ezereztuta jasotakoa funtsean<br />

testuingurua ona haste zinhat MarIIAkn aida nd Alamenla'ran testuingurua mazibatigornlhalq ukwl Rialrakn hunr7a9Ian<br />

pgindupA Intllkn hRllt7 mairu-gildAmsta ngpkita saldegme7 hakea agin 7a7Rn N . : okin Funtsean .<br />

azkara agitAkn Frantza'k dihian asmnak _ hari-hara nian galdegina Addis-Ahaha hirian-_<br />

Azarazhda Intnkn lit7akez Afrikako harriak agin lú1lnlran --<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28<br />

mota<br />

1 -5<br />

sarrera ezetariko oker barik sarrera gaindi<br />

jasotakoa ezetariko oker barik jasotakoa gaindi<br />

testuingurua lama-nnt7ia ikatzez halarik, hare knIwrañn alda_ testuingurua NANzirtan algerran harri ikasi jadan di ren<br />

lan A-tariko nkar harik EivnpRkn Avasilmatan gaindi diron Auziak haraziki<br />

apA7gnari-bruuz_ -<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28<br />

mota 1-5 83<br />

sarrera ezezik sarrera gainean<br />

jasotakoa ez ezik jasotakoa gañen<br />

testuingurua t aogn lrtsunak a7 R7ik tina cedanAginheardenak testuingurua >mduSKllt nY i azan-igantian knntaallia_juntaht da_-_<br />

Ara hadaSeiko lAn prrAtor-ptchiaren gañan detjharn7innw halan<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1925-1-4<br />

mota 1-5<br />

sarrera ezin bestean<br />

jasotakoa ezin bertzean<br />

testuingurua Flaadin min'chtrn nAilsialç-auran dinta A7in___ -<br />

hartzaan hnrtchatua izan_dala laga horianagitan<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1935-3-29<br />

mota<br />

1-5<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-19<br />

81 mota 1 -5 86<br />

sarrera funtsean<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1970-1-8<br />

82 mota 1 -5 87<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1969-7-24<br />

mota<br />

1-5<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1907-X<br />

84 mota 1 -5<br />

85<br />

sarrera gaineratikoan<br />

jasotakoa gaineratikoan<br />

testuingurua ardi<br />

.,d~i ..ra~.,g.,n., ha ndiAkín~ ~ia_gam_Rnbra_harrosta ____<br />

aphalenakirLhatA7 had7aa ontzan niala<br />

fi~ narakknan omk_era_hlzt nirn nnhadugu<br />

dihl7kagun itzalen hatzamaita tranga- _-<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1905-X<br />

88<br />

89<br />

mota 1 -5 90<br />

120


Adizlagunak<br />

sarrera galto sarrera giltzapean<br />

jasotakoa galtho jasotakoa giltzapean<br />

testuingurua langita %Aldn handihat gilon hura haro alihalan - testuingurua I- Anik nAhakn langihaawkmiloihatdijoAlArnani'n<br />

filda galkorraz ingAnalllrik Jnan dira amnarAdnriAri StAitln aman Innik gahakn langllAan agart,nn izan<br />

. . . . .- „ „- . . . , .- -, da Pnli7iaknAk a7pata7 sAkahanatu_ditu,la<br />

agitara --_ Jangileak' 7aurihi askn izan dira huita gi ltzapean____<br />

sarutllaknak<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Argia<br />

data 1905-X data 1923-4-1<br />

mota 1 -5 91 mota 1 -5 96<br />

sarrera gauzak estu eta larri<br />

jasotakoa gauzak estu eta larri jarri<br />

testuingurua Fspnñakn hnhlnlarinak hialt7aat7az gaivak ashr_-eta testuingurua -1931=ekn klase daiban du sa dadagofaL_sta nasa - _<br />

Jarri Jarri dira ailrnpnrfant7At _ hartan had 7ka hnrt7 ah nn mihiz snlr/arlni apiti__<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria<br />

data 1937-1-10 data<br />

mota 1 -5 92 mota<br />

sarrera gehiago gabe<br />

jasotakoa gelago baga<br />

testuingurua<br />

Fgunntakn_Jnaldian nnrinranatagaro agin<br />

JAika7anai hagira kañniak a,in dAika7 isilik agon -<br />

Oiala at7nhaalda nnatannRnaratu harik gnrl-~arl___jhili<br />

zian Gaiago haga ordua _ ---_<br />

Eguna<br />

data 1937-5-14<br />

mota 1-5 93<br />

sarrera gisa horretan<br />

jasotakoa gisa hortan<br />

Eskualduna<br />

1935-3-29<br />

1-5<br />

sarrera gisa horretan<br />

jasotakoa gisa hortan<br />

testuingurua launa nunknnIraLipbauiak.agart7an laizkotan ..-BLda<br />

hatutik alta hart7alik SaJsa_hortan hi dasaftn _<br />

altaaLuak_izan-mitra<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1968-2-22<br />

mota 1-5<br />

sarrera gerizapean sarrera gisa horretan<br />

jasotakoa gerizapean jasotakoa gisa hortan<br />

testuingurua Hintagmna7IInnnstian Etskel_~oharmiaran -- testuingurua Haian sArtiaaa inan_da_martxnAran_~6an<br />

gari~anaan hitzaldiak izan dira tilncnfninmutaran Gica hnrfan i,anan rtira_Pratarat 145 kardnala __<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1984-1 -26 data 1 973-2-8<br />

mota 1 -5 94 mota 1 -5 99<br />

sarrera gero eta beroago<br />

jasotakoa geroago beroago<br />

testuingurua ÎlAZ11~ ETA EI EIz-AGINIABIAK~PAI nITIK __rARARII<br />

1 FN ASARFA GFROACGO .RFROAGO ---<br />

sarrera goiti<br />

jasotakoa goiti<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-5-13 data 1935-3 .29<br />

testuingurua 193Lekn klasa~eilzen_dim sn tdadngnrat._fta-gisa_hodan-hariuzka<br />

hnrt7-altuamiii_ idadnz_pat<br />

mota 1 -5 95 mota 1 -5 1 00<br />

97<br />

98<br />

1 21


Adizjaqunak 122<br />

sarrera gora-goraka<br />

jasotakoa gora-goraka<br />

testuingurua Varsovia- Irri onotan eta eriRIrte hatzuatan testuingurua Haien nndntik han gajndLTurkiarat sertzekn<br />

jkacleak gara-goraka ani dira harirnhare JAhanhAilehen mnldadotre handia ja hede monik'<br />

samilaren aurka zalapartetan jardunaz p¢kiwldnn 7nnheitmaba gure jakinean__<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-30<br />

mota 1-5 101<br />

sarrera goragoraka sarrera guzien gainera<br />

jasotakoa goragoraka jasotakoa guziten gañerat<br />

testuingurua Ilrikn dina-etxe nt7andari urtanenetarikn bat erail testuingurua jktuyçj_abal_ i7nn Aura Erantzia-_ltaU.&e1a<br />

ahalako nnragnrakA Ami 7w-kbild-aran eta _ AngleterrAk eI •a r erit7AO-dutala-___<br />

izkilazkarekin hekebt Ahe7an _ saian gabiuA - Mussoliniminbahr_d8_afa .jaklnarazl<br />

zarfnahi gerihetu Martien hara"are eginbidaa<br />

eginan duala nehoren heldurrik gaha<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-4-29 data 1935-3-29<br />

mota 1-5 102 mota 1 -5 107<br />

sarrera gostaia gosta<br />

jasotakoa gostaia gosta<br />

testuingurua eskerrakdin7katelanpraulle P raStdentarl 7erag- testuingurua (-iu7tiak hatara ..yntasIIO_milnedira A loman_<br />

guduaknahLuksn haitihi gostaia ganta galdiere,i - paxistak Fspañaknyerran_ __<br />

Algerian- __ --<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1962-4-12<br />

mota 1-5<br />

sarrera guenez<br />

jasotakoa guenez<br />

testuingurua jlrratz7 nartsnnaia_askn mintzatu)<br />

suenaz1ei7anla jaunak aiuaknan esanak hirihildu<br />

7ihwn NIA_auzkn~lsurlaritzA'ren asm_ntBg~_<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-5<br />

mota 1-5<br />

sarrera guneka<br />

jasotakoa guneka<br />

testuingurua Azkgneknt7 gunaka halekilwnko kartn~ rhak n^ testuingurua JBratajAime can- arahakizun kizun -egoki -suak -nip ,<br />

jasotakoa ala balitz<br />

lirnak thiraturik i7An dira etajantehilt- eta<br />

knlpa tza_aldia_hAt hertrha7ereagilu -dai-n£wnbait_flnHet<br />

artl j kn_djIjmn AIA_E],A7rinkigu'<br />

gRUda da_pnzgarllzangaljtzaugIIke<br />

hAie tzian.-___<br />

hAli17 ______<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1905-X<br />

mota 1-5 105<br />

sarrera gure jakinean<br />

jasotakoa gure jakinean<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1915-X<br />

mota 1 -5 106<br />

sarrera guztiak batera jota<br />

jasotakoa guztiak batera jota<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10<br />

103 mota 1-5 108<br />

sarrera hain segur<br />

jasotakoa hain segur<br />

testuingurua Amarikenn-ajraknhat salan-aahalll~ a heinasguLrut7iak<br />

jorik Pa7itikn r{eito itma .enkn unada___<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

104 mota 1 -5 109<br />

sarrera hala balitz<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1926-5-2<br />

---------------------- --<br />

mota 1-5 1 1 0


Adizlaqunak<br />

sarrera han herrenka sarrera hitzik salatu gabe<br />

jasotakoa han hemenka jasotakoa hitzik sahiatu gabe<br />

testuingurua .klan dan aa sta arvan garatik harri nut riin MA Han testuingurua Ma£-Mjlan hilzik_selhaliL pahe a<br />

hAmAnka halhi 7arhAit Ari dira bajean gudu AmeLikatarat -<br />

hintsA7kn handirik az da nahun izan<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1914-X data 1960-4-7<br />

mota 1-5 111 mota 1-5 116<br />

sarrera haren iduriko sarrera hoberenean<br />

jasotakoa haren iduriko jasotakoa hoberenean<br />

testuingurua Aainan frantsesa nraaidAntAk A pAhi ditu nrn7 _ testuingurua Alta makur hnrrakin_finitukn hadnlA -ar f\ i7Anan ___<br />

gainetik Frmnaran sagnrnnt7a7 Agungn agnnaan dira harriz ahantni hardtndurik' 9Z AlaaQ hainari-<br />

-hirana,tahadak Haran iduriko hakaak a7fil1^_ barian_CaldLidn_hfllatsu-Jkusi da kin17A edanik____<br />

7niigcit7Az- hAr17a hielarik _ Dagueu n hnharanaarL-Arlihitaga_nndamakntz ____<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1983-1-27 data 1974-2-7<br />

aziihuAd.akitu' 9 hnta FliasaldakAt . 5<br />

DBrugnlak<br />

- - --------- -<br />

mota 1-5 112 mota 1-5 117<br />

sarrera haserre gorrian sarrera honuzko<br />

jasotakoa hasarre gorrian jasotakoa onunzk0<br />

testuingurua gohRrnuak pinta filsaht dr1_D-357 Iihnrintarat testuingurua AleiandrjA'n ontziratu _daarlun7kn 7lansjoráaLlia!krL_<br />

I ahnrariAkhasenagnrrian dira<br />

Ahrbtllah Fmir delakoa<br />

- -- - ---------------<br />

---------- ---------<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1963-4-4<br />

mota<br />

1-5<br />

sarrera heian<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1935-3-29<br />

mota<br />

1-5<br />

113<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-30<br />

mota 1-5 118<br />

sarrera hori dela ta<br />

jasotakoa heian jasotakoa ori dala-ta<br />

testuingurua orei nahi izan_dugu4ain RarlinAkn inaia hnri-.agin testuingurua Varsnsia-lhLnnatan eta_arialda hatniAtaa_-hainn<br />

Iahan hesian Anglaçakhillkaratan 7irana7 ikadaak gnra-onraka ASi .dir& harirn hara<br />

samitaran_arrrka_zalapadataa_f ardrtna7<br />

(Iri dala-ha.iknstatza_bat711Atan A z-daha<br />

ikastaldirik Izan_<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-30<br />

1 1 4 mota 1-5 1 1 9<br />

sarrera hein hortera sarrera hori ikusirik<br />

jasotakoa hein hortarat jasotakoa hori ikhusirik<br />

testuingurua Anadaarnorainn hnanavai-jauzizhAbAtitu da g ura___ testuingurua Hori ikhus.tuk ~Lantzaka_Anglalaunkn_sta<br />

diola agltn i .inn hain hnrtaral~uen lats •u ra Ftnts-ttnisnhakn aint7tndariAk lakio Arazi diola_-__<br />

hogaLsosak nak hint5fts--B la erdi nilan_ddu gaizki dahi ltZela~lahatlar_JLLkelela baino_ hitza -----<br />

Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1926-2-26 data 1932-1-1<br />

mota 1-5 1 1 5 mota 1-5 120<br />

123


Adizlagunak 124<br />

sarrera horietan sarrera I-(r)en karietara<br />

jasotakoa horietan jasotakoa partida baten karietara<br />

testuingurua hadiralagura departamenduansgungn RpinaRnsai_ testuingurua Hain=ixan finan danapurmen betas errtide baten——<br />

snilRlangile lanik gaha dironak Hnrialanhordira kariatare hnrrnka gniit a likan datan<br />

. . - . - - . - - . - - . . : pañol ata salvadnrtarrak ataHonditraatauak_hil ala- paW__<br />

bairahun italiano __ andana het galdila zor n<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1932-1-1 data 1969-7-24<br />

mota 1-5 121 mota 1-5 126<br />

sarrera horren arabera sarrera I-(r)en ondorioz<br />

jasotakoa horren arabera jasotakoa horren ondorioz<br />

testuingurua naputalu zmialistak din hori hola antnlehtayana__ testuingurua Jaza,kunda harrag grdari nz janda parrasta .baL<br />

ftN0. amplagRtu hnik maza nntnina bel dezaten prasn aman dihllta knmunietek<br />

Famanherran arahare hnha liraka amplagatu __<br />

hndlLharan huragnan apnitaR gaiz guztia<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1902-3-14 data 1964-4-9<br />

mota<br />

1-5<br />

sarrera hurbiltzeko ere<br />

jasotakoa hurbiltzeko ere<br />

testuingurua Hamangn Iurrak -aZ_d¡rR hurhillzekn ara hrr dzenak<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1955-9-11<br />

mota<br />

1-5<br />

sarrera I horrez gainera<br />

jasotakoa sariketa orezaz gañera<br />

testuingurua ldazti-sarjkata craze,_gañera musika-agiliantzaL-<br />

Pl.sarikata hal iragari dita<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1926-5-2<br />

mota 1-5<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1923-4-1<br />

mota 1-5<br />

------------<br />

122 mota 1 -5 127<br />

sarrera I-az aiPU<br />

jasotakoa salhatergoaz aipu<br />

testuingurua Salhalargnw,_aipbtr_ erran dii Bargnion„d d elako____<br />

komandante legon d'HnnnaiirSathii hw rtarjk<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1905-X<br />

123 mota 1-5 128<br />

sarrera 1-kari<br />

jasotakoa bazko-kari<br />

testuingurua 9azkak .[ i_zaLnabLaLa_baitabillzabidahnilan<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1961-4-6<br />

124 mota 1 -5 129<br />

sarrera I kontuan sarrera l-n gaindi<br />

jasotakoa zerga kontuan jasotakoa hirian gaindi<br />

testuingurua Rizkeya'kn nmidlwzinek r'n'zkne ra NaparaknaL-__ testuingurua ikuslekoak_eman-uren-smazlalrakJaun<br />

h-a inhuia aIiAdltdista eIkRran artoan Cwctemnnikn_hirjan_geindj<br />

zabilkilan zarpa kontuan-berak_agin_zuhana-ontzat<br />

adu ta yekewk ornori heze _Iw orein diWztalnkp-____ - -- - ----------- -<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1929-12-13<br />

125 mota 1 .5 130


Adizlaqunak 125<br />

sarrera I-ren aburuz<br />

jasotakoa aburuz jasotakoa manuz<br />

testuingurua 1kjnlRra tF carikAtR7 Rnran Ahiu- 7ArhRit PSRn nai testuingurua &1oL_Willah(andc_Talm snratarinRk, AitA Sainduaren_<br />

balak mRnn7 Qnmitahi dihntala Qirichtinn ha,tartnnn<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1926-4-11<br />

mota 1-5 131<br />

testuingurua Furnpekn Knntaailu ttipiak Ortnli hara<br />

prncidantwrnn ahoz jakin arazi du 7innn7hat<br />

aQitakn parada adarra duala nraiknan Furnpak- ata<br />

hartan duala hara calhamandinA<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

mota 1-5 132<br />

sarrera I-ren eskariz<br />

jasotakoa gobernuaren eskariz<br />

testuingurua lpplstara'kn Qdharnnaran askari : Euzkadïknak<br />

pntitikn AIAArdiAtAkn jantien artean harazitasunak<br />

a7ahat p ñikn enSrtu Rhan OrLoiA[R lnala(ara'kn<br />

P~obauiuak hara Qudnntzieinjndu autSian --_<br />

Jagontasun ori eskaini eginelA<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-5<br />

mota 1-5 133<br />

sarrera I-ren kaltez<br />

sarrera I-ren manupean<br />

jasotakoa manupean<br />

testuingurua Ri,kitarteAn_Arabaak FItd-Akn hunt7AQia1L<br />

rnAmnpAnna7dira jn7Art7an<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1962-4-12<br />

mota<br />

1-5<br />

sarrera I-ren manuz<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1962-4-12<br />

mota 1-5<br />

sarrera I-ren ehoz sarrera I-ren ustez<br />

jasotakoa bere presidentaren ahoz jasotakoa izparingiaren ustez<br />

testuingurua -"DailyOarAld' i7paringiarAn n istaz_gartalu_baika____<br />

esfw nnwtan hwUwrw amwibww<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-29<br />

mota 1-5<br />

sarrera I-tik landa<br />

jasotakoa I-tik landa<br />

testuingurua hlazatikJanda-_Vharnanars iaupak_aman dn moi____<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1955-9-11<br />

mota 1-5<br />

sarrera iduriko<br />

jasotakoa Durangoren kaltez jasotakoa iduriko<br />

testuingurua ,l '1 nurannn'ran klatA7Rnnin dituan- testuingurua AArtlAlda ¡ miniatrn hardak_~natsLdih1Anl=--_<br />

VIgAkatAk Acmn Anve AhAn Qllda-at7eknaldakngk d - hnnallr dwlnkn khnnil7AAren khAnt7Pa calalari __<br />

dnrakat bati Ra7itakaa draion 7Ar egin .saila hnr1An ; haina _<br />

iduriliLzAinta minictroariaskizela bi_brliarl--__<br />

jn7Art7Aa hnien idnrikn guziari erAkiictekn --_<br />

hemandik zithing-sa1atauek pskarukn_ilutala _<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-5-2 data 1905-X<br />

mota 1-5 134 mota 1-5<br />

sarrera iduriko<br />

jasotakoa iduriko<br />

136<br />

137<br />

138<br />

139<br />

testuingurua Senti Hcian-ning.aaunaren iduriko--bi-Hauodian__<br />

oroion haiindiagn izan nahiak mWdii nwrla irrickuari<br />

dAl1kA _ - --- - - ----- - ----------- - --<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1978-1-26<br />

135 mota 1-5 140


Adizlagunak<br />

sarrera Iduriz bederen<br />

jasotakoa iduriz bederen<br />

testuingurua Angalecek nahi hilnllwn Markatu KnmIInakn hadze_<br />

hortz arriakin Aknrdalu ha,tarraret utziz Frant7is<br />

Rzde id viz bederan, hnlaknŕk otuko<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1968-2-22<br />

mota 1 -5<br />

sarrera indarrez sarrera itunaren indarrez<br />

jasotakoa indarez jasotakoa itunbenaren indarrez<br />

testuingurua $gIAn eamnrik atoitan bale. hañan langilaak IenazL testuingurua Fvok agin dahan--dunbenaren jodenez,<br />

utzi 7iynleneen emaknmaakinhatagin Inten te Mediterranen'kn aginpidedun Alemenia'ren -<br />

kelaan arkibi noan puma indaraz otzara igo oden ._- Jagunlza7 It afia_izan_baar_I euke tanamthín'ko<br />

(mei7tar .ati epaileek kalara etelA araniteko - ltvraldaan n5JHI6_llaLa'.lea-m ero tisiAlemania_<br />

Rtsakn gauzak) tutre --<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eguna<br />

data 1923-4-1 data 1937-4-24<br />

mota 1-5 142 mota 1 -5<br />

sarrera indarrez<br />

jasotakoa indarez jasotakoa izan ezik<br />

testuingurua EsirRhnrud nrinn_knmrtnlctek udatara sadtlsiran- testuingurua AgidAnA7 _akar_anrnmikinan, Flaiz Nagtlcikn<br />

Andara] _- - •_ - , - . -<br />

aurtakn igandean izan aziJL_auskar a7knr ik_agio____<br />

R7tiitan arle_lanagn alagis gukenanahenr<br />

gRlraagn eritltek nman dira tartakn heiek acan<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-5-2 data 1928-2-24<br />

mota 1-5 143 mota 1-5 148<br />

sarrera inolako okerrik gabe sarrera jakinerazi duenez<br />

jasotakoa iñolako okerrik gabe jasotakoa jakin-erazo dienez<br />

testuingurua Pnmhn apalarigazteak Atlantikn itsacn ]ahalari testuingurua J1Aadtid :ka_gnl7ain-nrdakn katnliko_Alta 1 nbn7_ala_<br />

RrAgin 7inn ÍñnlAkn Okerrik goba r:amenlndmAn Rrkalrlar rinharnltak FcpAñAkn Uri nagIlsÍAn elAl7aagin<br />

cun geldi-aldi hatata_Rndik eurrere agilako katolikoak lenbailen 7ahallzako_asmaz ..-<br />

1gtltzareknan_Ç areri zan eta egazkiñw_(iene _- artu-amanatRn diA rdute ..__gaur _11ho1lgn_dukesak____<br />

txikitua gelditu lAn park .ÍAr 4akin Arezn duanaz<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1935-4-2<br />

mota 1-5<br />

sarrera inondik ahal badu<br />

jasotakoa iñundik al badau<br />

144<br />

testuingurua I ensila-RAShat7an havaraen Mllacnliiniñ_paliak___<br />

harat7akn hectoharacailatenaginhante dahAIA<br />

Jñundik .i h . fiu Adierasn_dati-<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-18<br />

mota<br />

1-5<br />

sarrera isilka<br />

jasotakoa ichilka<br />

testuingurua Aniupanis ata MiLIaLaduak_ erran d ta nola Alamaha<br />

Sri dan anpi7 ata ichilka haraarmAdAren<br />

Hmanáatzan<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1 934-1 -26<br />

141 mota 1-5<br />

sarrera izan ezik<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-25<br />

mota<br />

1-5<br />

sarrera kalapita gorrian<br />

jasotakoa kalapita gorrian<br />

146<br />

147<br />

149<br />

testuingurua deinan hirurestaeraman dit t kalapita gorian___<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1926-2-26<br />

-------------------<br />

145 mota 1-5 150<br />

126


Adizlagunak<br />

sarrera kaldan<br />

jasotakoa kaldan jasotakoa keChuSko<br />

testuingurua 1(nlpahlak ehunka hilak5n hatsagurik ha7tAr testuingurua Karhlrskn Aman zan_jandaa rtarhagn ahiatu<br />

y,,iak kaldan 7alarik(apa,piklrA) f Iditu hahar nahita,<br />

Ilolstakna zan Alnt jandeharranladaaata_ -_<br />

atctiki mandu-hatua<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1975-7-3 data 1935-3-29<br />

mota 1-5 151 mota 1-5 156<br />

sarrera kalerik kale sarrera kinka gaiztoan<br />

jasotakoa kalerik kale jasotakoa kenka gaichtoan<br />

testuingurua Inditarak Tanjnra arian matxinada gogora andu<br />

ftrlta ifQAlatarA ' ran A-k. ( )ingalalararnn<br />

kalta7kn kantak da(Ahil7kitakalarik kala_Pnli7iakn<br />

Askn ArjkA 7Allrltll drtlr7tA Matxinada-7alAAk_amaLtpilA<br />

lagun li,A<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1922-2-26<br />

mata<br />

1-5<br />

sarrera karie horretara sarrera korderik gabe<br />

jasotakoa karia hortarat jasotakoa korderik gabe<br />

152<br />

testuingurua peionekoFAGORAlanlag¡ag aiAak ,ahal ,ahalik -- testuingurua Aurreko astean g aara- .nagatgaiLLbaLJ7an dagu _<br />

Alaiki dinvta egunhatnsna nahi 7uanq san7akn auzo notan Jgaldak n aldapan hara 7Alnrrnn<br />

hnrkn__haL rian jekitacal _líarj a hnrtarel hnnilak _- 1x1rrlnpulari halok jntahn1A_zs .1â11rlatw_mutil _<br />

bafan arrangurak harrizAipanrbitu7ta naki,uan - Lal<br />

ha7alA IantAgtA 7arrat7ArAt dnaAtalangitak [inta<br />

az dirAla hortaralukn<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1984-1-26 data 1935-4-2<br />

mota 1-5 153 mota 1 -5<br />

sarrera karietara sarrera kosta ahalak kosta<br />

jasotakoa karietara jasotakoa kosta-alak kosta<br />

testuingurua Eknnnmiakn harat-hlrnatnk arjLaijatu rji1117iA hista testuingurua 'Kosta-aIAk kosta Rilhany—tukn_iia_aaan9han-__hnrran<br />

keriatara _ R,kenA7<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1972-2-3 data 1937-5-9<br />

mota 1-5 154 mota 1 -5 159<br />

sarrera karietara sarrera lagun zituela<br />

jasotakoa karietarat jasotakoa lagun zituala<br />

testuingurua E.- hautako Ataka halakoa 7 .I .ket, leAl-kn _- testuingurua Aratçajdakg iratan-AzpaWlakn_hjdnaarliL 7 uan<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1983-1-27<br />

mota 1 -5<br />

Aknrdinaran nhnraire hnrtan pnlitikak Are ukan du<br />

harapartas HACIAhastetik Arrana 71d An Irla[puga<br />

harren kariatarat_htsttabaLBginan-z11A1a _<br />

Alamaniaknhiri nausian Mittarrandpresidentek<br />

155<br />

sarrera kexusko<br />

testuingurua<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

nanok hrtdakita_kankanaichtaan_dlrgula He trjg[gn___<br />

sakela, ipin ahala nhuhurki hili hahar haharnrdrreri_<br />

data 1932-9-2<br />

mota<br />

1-5<br />

aldizkaria Argia<br />

salto± Kari-ala Aita RArarh naNagusi-laguna<br />

Prnhintzialal a nonostikn_Jiagllciadagun_7ituala--_<br />

data 1924-9-10<br />

mota<br />

1-5<br />

157<br />

158<br />

--------------<br />

160<br />

127


Adizlagunak<br />

sarrera lanari lotuta sarrera lekuka<br />

jasotakoa lanari lotuta jasotakoa lekuka<br />

testuingurua 7eingn ontakoak hunrhalari dmtde lanari Inhita._ testuingurua Rardin nahasiak dirahalhi•garla_tikitik heldu<br />

7au7kigun harriek IduaLdu haatik, nrn kunde<br />

Etinpianaak gernagn_azkarkiagn hi irrt7An gala____<br />

I AkIrkA arnt7inatll zre- dirA haste 7enhaitalan_gihalarat<br />

Agin hadilta Ain<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-5-5 data 1936-1-17<br />

mota 1-5 161 mota 1-5 166<br />

sarrera lasal antzean<br />

jasotakoa lasai antzean<br />

testuingurua = - == •<br />

pnskaldnn gaienak<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1932-2-14 data 1973-2-8<br />

mota 1-5 162 mota 1-5<br />

sarrera legearen arabera<br />

jasotakoa legearen arabera<br />

testuingurua Eti=<br />

rrrtarrilnran IahanAtik kesta Pagatu hehar dira _<br />

lngaAren arakara haknteAk heraartna<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

mota<br />

1-5<br />

sarrera legetxe<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-24<br />

mota 1-5 164<br />

sarrera lehengo senean<br />

jasotakoa lengo senean<br />

testuingurua Sail n ratant- r kala hi Tuan ziranndlaidarengenA<br />

Besla gmida-mikelan Inngo sanean<br />

163<br />

jasotakoa legetxe<br />

testuingurua Ala_la ha gura mutilekJaniak .lngataa Id t t _<br />

g Ahanlk ezin nk .tu<br />

sarrera lekukoen arabera<br />

jasotakoa lekukoen arabera<br />

testuingurua Lakrknen nrahara_autoaaLsazalhutasun handiegian<br />

sarrera luzaz<br />

jasotakoa luzaz<br />

testuingurua zuhurkiChk0_aman mitan d rua-_nla ha7taiak_-_asaldaluak<br />

agnn liran luna7 Harri nenaksllchatu -<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1904-2-26<br />

mota 1-5<br />

sarrera makil ukaldika<br />

jasotakoa maki) ukaldika<br />

testuingurua imamlaclAIdiA) P_IizgizanaL.makd_ukaldika sarluira<br />

jandataral_haisn hai[siat7akn<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1966-4-14<br />

mota 1-5<br />

sarrera manuz<br />

jasotakoa manuz<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-4-30<br />

testuingurua 1SaparaTnh arnamanduaLan manu z-helsiahazala-da__<br />

nuhliknarantnal -- ____<br />

data 1904-2-26<br />

167<br />

168<br />

169<br />

- -----------<br />

mota 1-5 165 mota 1-5 170<br />

128


Adizlagunak 129<br />

sarrera medioz<br />

jasotakoa medioz<br />

testuingurua Kissinpai_haca_rninirtm aipatuaren madinz<br />

Amerikak mundukn harat-hllnatak nrn kudeatzen<br />

rlituan danhnran ixilik dagnRenia Fnmm hntan<br />

bizkitan~harriz aiparazi min hara hurllrl . harakin<br />

hakardalaoraino knndahl<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1974-2-7 data 1935-4-2<br />

mota 1-5 171 mota 1-5 176<br />

sarrera medioz<br />

jasotakoa medioz jasotakoa ondorioz<br />

testuingurua AçtAlnhsn arataaan talahiztaran madinz<br />

Frantaacari mtnbatu M riisnard rI stainp<br />

Praa idallla-_Ennaû daukuzonan dunan aknnnmia__ .<br />

Frantzian Tartan diran gura kizi moldaeran<br />

bnhateaarant'at aiutan apioak izan diran lan ata<br />

knnhiamanduak<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1975-7-3<br />

mota 1-5<br />

sarrera mehatxuka<br />

jasotakoa mehatchuka jasotakoa ondorioz<br />

testuingurua Eta_ntda paziatarik mahotsuko ari 7ai7knie Paladjiat<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1929-12-13<br />

mota 1-5<br />

sarrera menturaz<br />

sarrera ondotik<br />

jasotakoa menturaz jasotakoa ondotik<br />

testuingurua t e hahnrran jahak haria kuipe has egin-___ testuingurua : 11 .~' 0.a ~ 3. r, a.r. LI 1<br />

Ja,akatrt enoiuan hnrnndata noa ikhusirik -- Hikamena Tuan rhaulamc mjnstrnak-bnbanduaak _<br />

i-nan 7iraie gaztipahtak Astalahanaan ministroak_<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1955-9-11 data 1934-1-26<br />

atpairalarathL-liratarik_ eirar>-du_znin_ 1ahendun_-_i<br />

manen diranjn .k _7<br />

Aithnr dup~_ttnbandua hend enek gosluaalla idei t --<br />

mota 1 -5 174 mota 1-5 179<br />

sarrera mukurru betea<br />

jasotakoa mukUrru bethea jasotakoa oneristeZ<br />

testuingurua Rainnakn trinketa mukurri harpa zanataharrahlm<br />

har lagun a7in sartu dira tnkirik gehiago az i7ana7<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1969-7-24<br />

172 mota 1-5 177<br />

173<br />

sarrera ohi den bezala<br />

jasotakoa oi dan bazela<br />

testuingurua t Ldan_bazdla aungafhak gn*-k<br />

nla7akin hatean i,anun dira<br />

sarrera ondorioz<br />

sarrera ondorioz<br />

- ----------------------------<br />

testuingurua auto_ hatak ixkutLdu arrabida-junta hataan_aja<br />

kanik harahalahitdahurllaabadu knlpan gpdprinz<br />

testuingurua - (luzi g aitzak Riarnnan partikulazki P ahakp_--_<br />

iparraldaap__EL rila ikaragarria- nrt7i hnrjakirt:<br />

Jskuka._haroa_ara_ba_ -i rdxn_Arrnlt7a_hat7uwn<br />

bainakn harri_ piknrak_ eta on d oriez._makui askn-<br />

Jahnrari .untsalan<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1975-7-3<br />

mota 1-5 178<br />

sarrera oneristez<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1963-4-4 data 1937-5-19<br />

testuingurua jardunaldilrraik hiria -- .Alamania_la_Erantzja<br />

Alkart7akn edn adj7kidatzakn ammn7 aduamor ____<br />

garan77itsnak avikn ata dahw7 an_diñnanakbadua____<br />

Adi7kidetza_Bdn~lkarlza_nn_llabaren_ntLauslaz___<br />

ttt . 1 .pLnt- wq ncic da<br />

-------------<br />

mota 1-5 175 mota 1-5 180


Adizlagunak 130<br />

sarrera oneritziz<br />

jasotakoa oneroztez<br />

testuingurua Flrrnk ROin dahan ihmhenaren indarraz<br />

Maditarranan'ko Aginpidadan Alamania'ran<br />

laguntzaz Italia izan haur lauka la nanuhin'kn __<br />

I urrpldawn astara h all aren nnarn71R7 AIAmania -_<br />

hau<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria<br />

data 1937-4-24 data<br />

mota 1-5 181 mota<br />

sarrera onez-onean<br />

jasotakoa onez-onean jasotakoa oro har<br />

testuingurua ASlaartaaq MadrilAtik Rtnrri da manua nrw7-nnaan testuingurua Aurten Knntsejlu4anaralak teniontzat hozkatu_<br />

pdn inriArrAren hidA7 4—hnrtarik kasat7akq hnr Sns Aldatik 7iAnRn nta da RRsenAharrArant7At7 _<br />

- r .- Haleranrn haLaitnrtii hehant dopa harria urrats -<br />

-anega s t7inatn7 doala heiharriko huni7a0iar hei _<br />

alapra dRnAk RIpArratArAt7Akn duten IAhlarl __<br />

- $skan____ - _<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1970-1-8 data 1973-2-8<br />

mota 1-5 182 mota 1-5 187<br />

sarrera onik<br />

jasotakoa onik jasotakoa oro kunda<br />

testuingurua Madrid ondotik nnnnslira zatnrran alaba armrü_haL- testuingurua aanhin nahasiak dira hRlhi,_garla likitik heldu __<br />

lau mIJA mRlrn Onilik aiori ta IwAlllrik QeIdith da 7auzkipun harriak Iduri du haatik nrn kunda<br />

Eman (;izanak onik Elippiannakoamagu.azkarkiapn_hiluutzan_diiala-__<br />

Lakuka_aint7inatu wt _diia„J2asiglanb aitatan<br />

gihnlwrat wnin hwdulw arro.__ _<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1921-7-10<br />

mota<br />

1 -5<br />

sarrera oraingo ustez<br />

jasotakoa oraiko ustez<br />

testuingurua Oroiko irotazhaldardpdurtean hunrwtua bonen I_<br />

hnri Pazientzia Anaihatharia haharkn oroion<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1972-2-3<br />

mota 1-5<br />

sarrera ordaintzat<br />

jasotakoa ordaintzat<br />

184<br />

testuingurua faana¿kaateRaran-bazterlzaaran n ntinlik._.lnsa---<br />

aldizkaria Herria<br />

dato .baut .t ,, aint'aLENY -kosk ___<br />

data 1985-1-31<br />

mota<br />

1-5<br />

sarrera orde<br />

jasotakoa orde<br />

testuingurua Eüwnkura hajginen aspaldiko iirthawtaa_GZ_Qiniuala__<br />

gahiagnnanlmikhainon nagiznrda primadera<br />

__--<br />

Eskualduna<br />

1911-1-27<br />

sarrera oro har<br />

sarrera oro konda<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

1-5 186<br />

data 1936-1-17<br />

183 mota 1-5 188<br />

sarrera oro konda<br />

jasotakoa oro konda<br />

testuingurua Ez~a~uailakn_baizik ._'rnIazenduta:_twusk_~z-_-ntuwla<br />

nrn knnda argi handinik_ekaniz an salbu<br />

pondudtati_btr r"7<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1962-4-12<br />

mota 1-5 189<br />

sarrera orohar<br />

jasotakoa oro har<br />

testuingurua Apanaronkasuaata_apazpikuarana hArdin-bardjnak_<br />

fiirp nrn .bar nahiaapa7bairlnTT7nikii an dago__<br />

dan_ mandu zabalago_Ela<br />

flana<br />

pnzpikuan~rarga_azhan-_<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1969-7-24<br />

185 mota 1-5 190


Adizlagunak 131<br />

sarrera ororen buruan sarrera partzuer<br />

jasotakoa ororen buruan jasotakoa phartzuer<br />

testuingurua HainonnrnrAn haroan, ustA heion hnheki hororahr testuingurua Arahaki1191a_89rfh8rnkn- phartzuar anaia hwtzl¿___<br />

jis hilki- hari haran Artean ari-Ar hR-la<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1968-2-22<br />

mota 1-5 191<br />

sarrera orotara sarrera puntu horren gainean<br />

jasotakoa orotarat jasotakoa pundu horren gañan<br />

testuingurua rimcsrd-iarAk42IAQIm dirA flrptarat Azerira-- testuingurua Hertzaanhil7frLi- maia ltipivan dinte__haiu£ifnainrian949IAQun<br />

hai,ik Rnhi17 AgunhatArta IAnnAn Ari dira- 1artoilnz Arthe<br />

hart,An<br />

aditurik<br />

Aanan<br />

duen ministrrA r prrtajuekin AlUAr<br />

-<br />

AninarA7i du Iage.harazl ba nhendu horren<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1967-4-6 data 1932-1-1<br />

mota 1-5 192 mota 1-5 197<br />

sarrera oroz gainetik<br />

jasotakoa oroz gainetik<br />

testuingurua flrn7 QAinAtik kalte Iitake hakaarAnl7Al Firtppg__<br />

hasa haladi AmArikaran gornik hari Irdllrik Aonnev<br />

rl ka hakarrlk eta 7inA7 osri7An _ --<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1983-1-27<br />

mota 1-5 193<br />

sarrera oso bestela<br />

jasotakoa oso bestela<br />

testuingurua lonagoalzan i=anualAnhuniak ikestRanHar__<br />

7ignrkatnhoa,7An nkArf2,Ainikat,il7ainn lflnri<br />

hunuahu esa agiten<br />

r -nk -a n hastate daedp nrsin_<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1933-5-14<br />

mota 1-5<br />

sarrera osterantzean<br />

jasotakoa osterantzean<br />

testuingurua (,arnnAnaraASA/loriak dirAiA nagusi asarl-daba .ata--<br />

VaIAnnia'kn npharnuari w,kan-it- igori Ai deitan<br />

guafdif nisiLdnlakna_A,Araattltakn Askahia7 __<br />

j)clArant7Aan edozei n hida7 A, arEatukn dituala_<br />

Aurak gas , haar h .¡ t, pns _<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-9<br />

mota 1-5<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1975-7-3<br />

194 mota 1 .5 199<br />

195<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1955-9-11<br />

mota<br />

1-5<br />

sarrera salbu<br />

jasotakoa salbu<br />

testuingurua ralarandum_blurak_ e7 duala oro korda<br />

handirik ak.rt7An nAlhu panda hall huruz . --<br />

aldizkaria Harria<br />

data 1962-4-12<br />

sarrera tarteka<br />

jasotakoa tarteka<br />

testuingurua 42'na hArdindu_ziran_bet,atân_flhek_ata_hastatAn__<br />

aiak AllrallkJhljla7 tartaka<br />

196<br />

mota 1-5 198<br />

sarrera segurik<br />

jasotakoa segurik<br />

testuingurua Kolpatuak Ahurkahilak 5o hat seQurik ha7tar _-_<br />

.ptr'iak kaldar<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1926-4-11<br />

mota 1-5 200


Adizlaqunak 132<br />

sarrera ukaldika sarrera usatu bezala<br />

jasotakoa ukaldika jasotakoa usatu bezala<br />

testuingurua Arets hautarikhate, snldadohatearthu daVitra__ testuingurua Itsatsi hazala-_RA7kn-egunlallnli7inA7inngn ederrak<br />

ttirikn kaserna hAIAAn hordi Arraila GAnihet ,iren AthArrAt7ekn elr,en<br />

hkeldika Inthu da lehenik eta pern hainneta pantaz ___<br />

bere (egun guziak eint7inean kanpnrat halenht 7oin _<br />

lasterrago<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1916-X data 1959-4-2<br />

mota 1 .5 201 mota 1-5 206<br />

sarrera urran<br />

jasotakoa urran jasotakoa ustean<br />

testuingurua Iragan esteen ekainaren 95-an sartu da erfasuma testuingurua 1Lf,S-1Lerantzuna-~ eritsnn u ean etar&lan__<br />

Portugalen meneko Apnn ondoan r r<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1975-7-3 data 1937-5-18<br />

mota 1-5 202 mota 1-5 207<br />

sarrera urrun barik sarrera xede hortara<br />

i_<br />

jasotakoa urrun barik jasotakoa chede hortarat<br />

testuingurua LuinrtatikiirLrn harik, testuingurua nahL Juke hantsttA Amodio deptUatuwn Artoan<br />

gizon mullnhn hat, afera hori hehar hezala _<br />

IIiaizekn _-___--_lhada_hadaraLpat<br />

tsatll du gamharak r mintza_alkian<br />

paper harazihat<br />

sinadurekla-_<br />

herteedaant datu ,egunen<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-1-10 data 1934-1-26<br />

mota 1-5 203 mota 1-5<br />

sarrera urtatakarl<br />

jasotakoa urtatskari jasotakoa zamatuta<br />

testuingurua UrtAtskari eutn herriak karintu dira ehunerenlzat_<br />

birrtae (tille hasiera<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1970-1-8<br />

mota 1-5<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1928-1-1<br />

mota<br />

1 -5<br />

sarrera ustean<br />

sarrera zamatuta<br />

testuingurua Elai olend'wtilt elur ; jxAn diren imntzi wk---lAki-adaki,<br />

7ArnAhttA AIn can dira<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28<br />

204 mota 1-5<br />

sarrera urtero legez sarrera zer gerta ere<br />

jasotakoa urtero lez jasotakoa zer gerta ere<br />

testuingurua Agintariak trrtera_leziran dira Ia únaga :ka testuingurua Soin dn az diran~malikann4u7ia k-haQdikyuundLL__<br />

aspetsea ikusten dihnte 7wr pArta era<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1966-4-14<br />

208<br />

209<br />

205 mota 1-5 210


Adizlagunak<br />

sarrera zuririk<br />

jasotakoa zuririk<br />

testuingurua j menhurgn- A ldundia'n~riknbakearieustekc-<br />

aldizkaria Eguna<br />

Autarki jzandireta , 19 aurkatahat, rink<br />

data 1937-4-28<br />

mota 1-5 211<br />

sarrera zuzen kontra<br />

jasotakoa zuzen kontra<br />

testuingurua 9klm-zmialist deputahtgn tumvagiak sareak<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

I ava[, minirtrn nausiak, ihardetsi , iinnvanknnlrp _<br />

J1ela hola lanean ari __<br />

data 1932-1-1<br />

mota 1-5 212<br />

sarrera zuzen kontra<br />

jasotakoa zuzen kontra<br />

testuingurua Hnriek_nrn egiak zuel a yúatu duteindiakn jtga__<br />

naualak nrzan knntra ,ala harez jarria hara<br />

tleputatu eikien _ete_lagearan arsherehara __<br />

Jlemisinnea behar nuela aman ata pahiano ez<br />

daputahu presentatu<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1975-7-3<br />

mota 1-5 213<br />

133


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

Hustuketaren emaitzak<br />

1-6 Menpekoak


Menpekoak 135<br />

sarrera A aitzin sarrera A-(e)la karia<br />

jasotakoa jakin aitzin jasotakoa direla karia<br />

testuingurua ine aida palditzan inkat7eko jakin aiten hatns _ testuingurua Kanadyatana Da IIa_maizaiLizan dira<br />

pta had7aak 7nmhagwrran iAlikn liran Jaletnnaban rdgarri I ans-akn nahasmenduak direla<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1957-4-11 data 1961-4-6<br />

mota 1 .6 1 mota 1 -6 6<br />

sarrera A baledi sarrera A-(e)larik<br />

jasotakoa A ba'daite jasotakoa A-larek<br />

testuingurua Alemani ata lnpnn _aertu dagoIaz_Furnpan nastarik__ testuingurua J=Q ezcirl-baLgnizelik_elarai—larikJturEUa-malmko-<br />

-anrttr hn 'dAite AtaaandraltA AlrrAk lntutakn goieren 7ijnanRRn mntnrakSu arhl ta wga7kiñs__<br />

--- _ haLhataen~rortsan__<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-1-10 data 1923-4-1<br />

mota 1-6 2 mota 1-6<br />

sarrera A beharrez<br />

jasotakoa A beharrez jasotakoa zelarik<br />

testuingurua NinAn Ai arrataratu dira C,iscard d'Fçtainp fra teas<br />

prasidantaataSchmidtRIRmanlakan ministroa<br />

diruak spun bnlan_agarbi siikwrarantrat gantiapaiLU_<br />

jerhait kalrsihr hAharra7 nahi7 hilkura hnrran --<br />

sarrera A bezain laster<br />

sarrera A- (e)Iarik<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1976-2-19 data 1928-2-24<br />

mota 1-6 3 mota 1-6<br />

testuingurua Actaada la. uranga_ s unaz amialdL.aine<br />

Zalarik_JimAA ha,iu agatar ttrdahluutik atente<br />

alurarlaan__thtll-0<br />

sarrera A- (e )Iarik<br />

jasotakoa bezain laster jasotakoa ari zirelarik<br />

testuingurua Eauia_jakin bezain laatwr ViAtnamdarrak agit7alsi _ testuingurua Jrupaan Jarrearl_afl_ZlrelaiiL mend'a hnla _zaj¿i_~ia____<br />

,ihianRumania gisa harean Xinaka7hailuherdeus al langile esan arrape!<br />

hazt,aknrik<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1979-1-18 data 1929-12-13<br />

mota 1-6 4 mata 1-6 9<br />

sarrera A-(e)la bide<br />

jasotakoa dirala bide<br />

testuingurua Aiamaneitderahil7an ArahiIlAknak_dirala higa<br />

pealpan hatu agin ditu<br />

sarrera A- (e )Iarik<br />

jasotakoa zelarik<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-1-10 data 1931-8-30<br />

mota 1-6 5 mota 1-6<br />

7<br />

8<br />

----------------<br />

testuingurua Eguraldi ene sla_nstrnpa agunazalariknaikajanda__<br />

---------- --- ----------<br />

10


Menpekoak<br />

sarrera A-(e)larik sarrera A-t(z)eaz gainera<br />

jasotakoa direlarik jasotakoa A-tez gañera<br />

testuingurua Fta ilargirst heldu izan direlarik hi azlronotak, testuingurua Aláundiad~tel e Psaregmn_hari_emataz aainerg,____<br />

jaundu gu7Uik era jin zeizknte knnnlimanduak<br />

tidalg, ziei idatzi die haran lagunka eska zergak<br />

AmsLkanneri ata haraziki NiYnn Prasidaniarl __ azaílzeanrrlAint,ac hA1nn_Rrexagn haitat<br />

- ------------<br />

Herria<br />

data 1969-7-24<br />

mota<br />

1 -6<br />

sarrera A-(e)nentz<br />

jasotakoa dituztenetz .<br />

testuingurua Ez.dakigu as Alnariennek-harak gatuak tente ikusten<br />

rtitn7tan .t7<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-4-2<br />

mota 1-6<br />

sarrera A ostean<br />

jasotakoa ornidu-ostean<br />

testuingurua Munduerj.hirea~q iten diñerrbwn ega7kin hat_u[i~_<br />

pretekn aga7kin-zelaira iAtai zen feenliña7<br />

nrnldu-nstaan_egeztAka_a i lan<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-25<br />

mota<br />

1-6<br />

sarrera A-enean<br />

11<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1928-1-1<br />

mota 1 -6 1 6<br />

sarrera A-t(z)eko ariaz<br />

jasotakoa ateratzeko ariaz<br />

testuingurua Fz de dudarik-harAn YaderalaraLnahi diluzia[a--_<br />

Amerikanoak hildu Furnpannak pntrnla7_diran____<br />

lira -hira _hnulalauk_Bteralzekaanaz_-<br />

jasotakoa ateraenean jasotakoa erabagiteko ustez<br />

testuingurua Ftekarari_auskaldunekget7ika7Atereonean zili testuingurua fiaur_havertukn_da_harzira n harr ilaleLn--J ertza_-_<br />

mlituta dagnzan-gaziak arahagitaka ustaz<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eguna<br />

data 1928-2-24 data 1937-1-10<br />

mota 1 -6 1 4 mota 1-6 1 9<br />

sarrera A-n arren sarrera A-tu(a)z batera<br />

jasotakoa egin eztuten arren<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

1 2 mota 1-6 1 7<br />

13<br />

sarrera A-t(z)eko asmoz<br />

jasotakoa erasoteko asmoz<br />

testuingurua ijirkair PrILnnan muganmiza asi dira arasn takn-aamgz-<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10<br />

mota 1 -6 1 8<br />

sarrera A-t(z)eko ustez<br />

jasotakoa eskartuaz batera<br />

testuingurua Agidanez nkar-Pnt7nni"inan~EJai7 Nagusik__ testuingurua $ere hialtunP Pskartna,_ iara .irakurle-.guztiel<br />

(ia7tadiaren ieieldiei hilotz lia hatet ' erdi antAn - adiere7itPn dalttsagu :Plagei lagnla -<br />

Aurrakn_igandaan izen Pzik- ausknra7knrik jagia__- ____ ---aztutanarran_lenagn-al<br />

agiP g~tk_esana n --<br />

,aitceegn Pritusk omen dira tartaka teniekasan<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eguna<br />

data 1928-2-24 data 1937-1-10<br />

mota 1-6 1 5 mota 1-6 20<br />

136


Menpekoak 137<br />

sarrera A-z geroz<br />

jasotakoa sartuz geroz .<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1963-4-4<br />

mota 1-6<br />

sarrera aldi (uziz<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1<br />

mota 1-6<br />

sarrera baA . . . A<br />

sarrera baA . . . A<br />

22<br />

sarrera dela bide<br />

jasotakoa dela bide<br />

testuingurua larrahauk-agilAan,4 apila pacatii diraminaroak testuingurua Aatdurra7 Ada_Qnhamriknak nai du laruiradala-bida_<br />

grahan canil,gar ., A ckal arrikn —p iammkari haih,dit-la --<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1 931 -8-30<br />

21 mota 1 -6 26<br />

sarrera dela eta<br />

jasotakoa aldi guziz jasotakoa dala-ta<br />

testuingurua EainadhaharradanaldiQn7i7 knntcaihtaran hurtl testuingurua Eapadara cduniarioak hidalt7pa dalala atvi aü ___hartaharrika<br />

mari(hlmAk hit da7Aka han7aia ara DarA7tltbai&asara Anin_panA7karn,Jngalandar ___<br />

__ izpflrragrak_nrahag zealzak-askatu-Bahez<br />

sarrera dela kausa<br />

jasotakoa irabazi bazuten, aste huntan galdu dute jasotakoa dela kausa<br />

testuingurua ,loandanastoan r;astaci AIA1acak iraha,i hA7utan , testuingurua Aitnr_ dn Pnmnidou_ sa sidentak_heui_pnbran .indar__<br />

natahuninn OAldu dota Eta Antaaguak dahalda dirolaharaaharatsn ___<br />

pahuika-del a kal ua.<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1929-12-13 data 1972-2-3<br />

mota 1-6 23 mota 1-6 28<br />

sarrera dela medio<br />

jasotakoa ematen badute, badira jasotakoa dela medio<br />

testuingurua iajnlaaak-atsegin Ate l z amatan haduta h d' _<br />

$andel hAAr dieta hanta QA117A hatnwk<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1931-8-30<br />

mota 1-6 24<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10<br />

mota 1-6 27<br />

testuingurua Ixtorlo hal_dela_medin_harriz era-babar donu n~Ida_<br />

hau-agin - Nnranak dira IantaQiak?<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1971-2-18<br />

sarrera bide A-(e)Ia sarrera den ezkero<br />

jasotakoa bide dirala jasotakoa dan ezkero<br />

-----------------------<br />

mota 1 -6 29<br />

testuingurua Egazkinak.agin darna7an hnnhardanak_ida_diralA testuingurua aiui hasa ar-tuhara_nsora agia<br />

ntha_QQra_Qnraka inrrl lain _ ,Iagalandnr i rpa_npiak arahAgl 7ahat7akaskenL---dAhaz<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10 data 1937-1-10<br />

mota 1-6 25 mota 1-6 30


Menpekoak<br />

sarrera denentz sarrera ez direnentz<br />

jasotakoa denentz jasotakoa ez direnentz<br />

testuingurua Calaic-kn Alderdi horri sn onik egiten din hainaa7 - testuingurua C'Anava hnrtan salha1u& arahe[a,-_bagauda_aZ<br />

haitAki hArainn Inanan danant7 jhranant7 ahille7ia7 ate jeinu amt7inwtrrannk<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1914-X<br />

mota 1-6 31<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10<br />

mota 1-6<br />

sarrera diren ber<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1968-2-22<br />

mota 1-6<br />

sarrera duen ber<br />

jasotakoa duen ber<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1973-2-8<br />

mota<br />

1 -6<br />

33<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1955-9-11<br />

sarrera dioenez sarrera ezen - . . bait<br />

jasotakoa dinoanez jasotakoa ezen . . . baitute<br />

n_<br />

testuingurua ipar heiak dinnenA7 01,A ;m d g._I Iano .,áristan-_dudalhuntak<br />

I nndnn-a gnrda datu hara dunak<br />

testuingurua orri Ondarroan haroan anrkitukn -ciutg - ]ahaLdute[L_<br />

h nr -_ --_- _<br />

ne_QuZJZ, a7aagI hnrmstagr ado<br />

iznt3 hormr tegitako_-lantu . hfl[ü__hBLalluatu<br />

haitutehaa<br />

mota<br />

1-6<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1972-2-3<br />

32 mota 1-6<br />

sarrera ezenez<br />

jasotakoa diren ber jasotakoa ezenez<br />

testuingurua Xada horian arrehara saI-ernSpsnak ditu7la<br />

jahanik saiak erraztuko delako harri hnriakin<br />

_ testuingurua $ei[laR-jakÍnliuenwan na[~hg[t7ala direla mlnino<br />

nahiAQnjZaa1Ji trama7nnpkilakna adin A7wnw7<br />

fiarr~ amaki amaki A ta_hehnLdan-hainaret helduko_- pps¡glakn emplegaW_~euslEn-Qaldea~nelst<br />

lli[anter partasar ncn sar Ara7ikn diUUta FFE-n __- -<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1902-3-14<br />

sarrera I bide<br />

jasotakoa bide<br />

36<br />

37<br />

mota 1-6 38<br />

testuingurua Hardkn janda hakntchak hnsa amaitan ditenhat_ testuingurua Fga7kiñnn artakatn bida-la[r_jaguOTausLdl1gJjntztk__<br />

hautatan Ahalkn ditu knntcailukn manhrnak fuatrn Caminnc'an<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1959-1 . 1 data 1937-4-25<br />

mota 1-6 34 mota 1-6 39<br />

sarrera ea denentz sarrera I-ez bestalde<br />

jasotakoa ea errespetatua denentz jasotakoa lerrokoez bestalde<br />

testuingurua }lurrak harriz ignrrikn_ditu_hara Qi7nnak _ _ testuingurua Ramtnstay_eta_B ahachka[a n tarrokoez-~estald~---<br />

HaQn-Viatnamakn hiriataaskinlde grniatarat _- hRdihtgn hncpasai pilotari hautak<br />

hagi[a dezaten ea errespetatua denentz Parisakn-- -<br />

akordioa Bols idtui_lukfl_dannk ndhLlukataIn<br />

hakAArAn Alda Inkahl<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1929-12-13<br />

----------- - -<br />

35 mota 1 -6 40<br />

138


Menpekoak 139<br />

sarrera ikusi eta sarrera nahiz<br />

jasotakoa ikusi eta jasotakoa nahiz<br />

testuingurua Hpnhi,kna detkatedudarik gahe Frantsesak eta testuingurua Jean rien innandean -dapu)gtuaklanaan ari j zaddire _<br />

plamwnnk Furnparangoma harazikimai ikoci wta nahizhiidjela akhahatn RR7pwran hi17hartua ,intan_<br />

lar den gertatu Angolan nngnatabiAk hailAOdA R7 _<br />

dilakala_hahprhpda hanhat lido Amprikannpn<br />

prranari<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1976-2-19 data 1902-3-14<br />

mota 1-6 41 mota 1 .6 46<br />

sarrera izaki sarrera nahiz . . . den<br />

jasotakoa izaki jasotakoa nahiz . . . den<br />

testuingurua Ft7kadi'kn noria IkpntnlerA cartit eni dIBAn testuingurua 7Anhail bn7en hi llzea._onize tik n 7a ra,_nahizbtua__<br />

7Anhail,u gndw-nñAlAn i7Aki eskeak A7in izan araoa gaizki rtap^nndnrinpk erakusten duten__<br />

fübl,le garai7 aiirkA7(n __ hazala<br />

Eguna<br />

data 1937-5-19<br />

mota<br />

1-6<br />

sarrera izaki eta<br />

jasotakoa izaki eta<br />

testuingurua RprahalA hahiplakn kanbia jin 7it7Aikun gngorat __<br />

ausarteht<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1934-1-26<br />

mota 1 -6<br />

sarrera izaki eta<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1985-1-31<br />

mota 1-6<br />

sarrera izaki-eta<br />

jasotakoa izaki-eta<br />

testuingurua Fitape-hilea hitctii i7Aki-eta.gtna IRrrpht , Arola_<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1<br />

mota 1-6<br />

42<br />

43<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1908-2-28<br />

mota<br />

1 -6<br />

sarrera nahiz . . . den<br />

jasotakoa nahiz ez diren<br />

testuingurua Nahi7e7rtiran oraino trAhA _ttatrgan_jkusgania<br />

amaddntA naturalki<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1<br />

mota 1-6<br />

sarrera nola<br />

jasotakoa izanki eta jasotakoa nola<br />

testuingurua Ahultzenhacia 7eIa idtuitu 7pinleIRrlk - Frpan-c testuingurua .1nan danaldianArrailRn ginaulzuEyrn-_r101abArrirAtAraman<br />

dute PRrisAkn nnrtnrathera& hAn rlAphttahrtak nnl7AIik nnVprAt 7ArhajLnnik A ta___<br />

naspitelea i7Anki Ata prenendegian heroan _ agjlen duten -__<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1900-3-23<br />

44 mota 1-6<br />

sarrera nota<br />

jasotakoa nola<br />

testuingurua JHnmravlatinh aiLda_FtaLn! lnis Amarikalakii--_<br />

afrasumaran Prasidwnta Ir : . : . :ponean jakin arazi_<br />

du nola AIAmantA -blnkaganhtoan_zan_alabehar_-__<br />

litakala harahala_jaaniiari asko emwiterA`<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1931-7-10<br />

45 mota 1-6 50<br />

47<br />

48<br />

49


Menpekoak<br />

sarrera nola<br />

jasotakoa nola<br />

testuingurua FrrAn-dunolp hohakldll Han alperron artako<br />

ircarkah,a nota agin liran hartza arrasllmakilakn<br />

har-emanak pta nolahatgsl)Daari lan tinkatzen<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1965-4-1<br />

mota 1-6<br />

sarrera non ez A-n<br />

jasotakoa non ez diren jasotakoa usiez eta<br />

testuingurua F7dA hnlAknrik gartahtkn hamandik pintzinat non<br />

p7diron depuratuk urrikit,an Agindotanlannn<br />

hortaz Flan arran behar dogg,1ci geldit7nn _<br />

direlalare barri horren nahi Aurenean khantzakn __-<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1900-3-23<br />

mota 1-6<br />

sarrera non ez A-n<br />

jasotakoa nun eztuen jasotakoa zela kausa<br />

testuingurua ( ;orla hili da hahtiAtahi7iknzorigaitzazdagon testuingurua 9uni_hausta frangn amaitan da7kn hkaraglnnk<br />

zortzian Iavalenaskainteak a7A ukan du Ata 9saga n amarikann ptssidantari Haro hori zola<br />

Italiako kesat a hatpk d~onA az_dugu nahafltean-_. kanna kemil7a0 gw1]autan,_az dako_alahalnan<br />

numtik jin ahal litakan ackaintza_harrrbnt nun Notara plazerrikunio ManagllakourLzagiak_joati___<br />

heukrian<br />

astean ukan dudan hisira<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1936-1-17 data 1985-1-31<br />

mota 1-6 53 mota 1-6 58<br />

sarrera non ez A-n<br />

jasotakoa nun ez dituzten jasotakoa zuten ezkeroz<br />

testuingurua Fz dira haraz atnarat it,ulikn non a7 dih171Rn _ testuingurua Leteari agintaritza MRdrid'ko_-Eastro'an_baraganatunnartuek<br />

ata arr-spRtatnak ikusten hara dretmakl ZLlpn azkarn7 - 7 d ta haste gA zorik egin -<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1969-7-24<br />

mota 1-6<br />

sarrera ondorioz<br />

jasotakoa Ondorioz<br />

testuingurua F d k h k 7d t hnlaknrik adihlmahi_<br />

okan rlndnrin7 Haran gauditzen da garhaitatditik<br />

kanpo<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1962-4-12<br />

-------- -----<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1<br />

51 mota 1 -6<br />

52<br />

54<br />

mota 1 -6 55<br />

sarrera salbu<br />

jasotakoa salbu<br />

testuingurua<br />

hpüako_pagatuak izan gaha-_maia_salhu<br />

sarrera ustez eta<br />

testuingurua kaohtLdaipa_patak_harilltluad_I 1sta7 atanain akn_liAnt7iak<br />

urranjik nahi duan ukhn agin IphhAr- --<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1955-9-11<br />

mota<br />

1 -6<br />

sarrera zela kausa<br />

sarrera zen ezkeroz<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1931-8-30<br />

mota<br />

1-6<br />

56<br />

57<br />

59<br />

140


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

Hustuketaren emaitzak<br />

1-7 Juntagailuak


Juntagailuak<br />

sarrera ahatlk<br />

jasotakoa ahatlk jasotakoa alabainan<br />

testuingurua t3ada_agia Jranon T m pr-cidantarAn cnlac horiotan testuingurua ûr unisn behatu-Ata_9LduLa28re11- haldurrik izan<br />

Ahalika7dira haharhada donak harakin ncnki akort<br />

i7AnAn, az haihaknla iduri hola a7kami data gtii[a<br />

Frantcacak .-0AUzak nnlSA hatnatzi mira harrian<br />

Aknnnmia hara7ikl_knada_dilA7kalink mllhln baL-_ AIRhRinan_hAhAr da iknci kAnporal caI17An_~-_<br />

hnrhil langaha handik erostan dnnim haina pahiapn i Ila r -<br />

aldarra pta t~initu_dala '--<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1975-7-3<br />

mota 1-7<br />

sarrera aitzitik<br />

jasotakoa aitzitik<br />

testuingurua Harriakahnnahnak dint askiiAldanik kaimaihi_aZ_duanI<br />

t ki balm Alan Fis aibilik eskaaldunak aurkita<br />

diunm _askn Isk,ttan a7 duiraktula_hihirik _<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-4-2<br />

mota 1-7<br />

sarrera ala I ala I sarrera alabainan<br />

jasotakoa ala zenatur ala deputatu jasotakoa alabainan<br />

testuingurua surA Zaga-egileak,_AIA 7Anahv Ala dapulAhl harri__<br />

hilduak ditugujnandRn ActAAo AndhAngnharan -<br />

)>pUerretakn~unr7Apitzal aInl iu ditii7tA4azkp_berek<br />

IAnasLlnt7Arat dne7i h r h I<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1919- X<br />

mota 1-7<br />

testuingurua neskatcha rharmantak traltcihtkr diht7tA--<br />

7arhibahikn da7kntanakAIRhhirhkntrtiAIR<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-4-2<br />

mota 1-7<br />

ngi--Itipi. a1aadari<br />

sarrera alabaina<br />

1<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1978-1 -26<br />

2 mota 1-7<br />

3<br />

4<br />

sarrera alabainan<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1975-7-3<br />

mota<br />

1-7<br />

sarrera alabainan<br />

jasotakoa alabainan<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1957-4-11 data 1914-X<br />

mota 1-7 5 mota 1-7<br />

testuingurua Radii hamahnct hilahntaEainQaknnnrhua1 dogma_-__<br />

Yluaan nf_âMpalnc' daibi iIsaq-unbi~Eahdua<br />

alabainanjabaak 7nr balzuazsmen_zllualakotz-___<br />

testuingurua munduka-politkaraa_harathumatalan_bida_bacalils_-<br />

7irAla_ihilikn F7dadudarik _paMZtik mundukn<br />

gora_haharAguzien Ont ik h aranJIil7a ata iki_duteh_<br />

bLerracwmak._lwlluaren--partatilLhadabt ditu7le_-_<br />

alahai a_Inarren anakn haramant7aL<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1983-1 -27<br />

mota 1-7 8<br />

sarrera ala I, ela 1 sarrera alde batetik . . . beste aldetik<br />

jasotakoa ala bhichkotch, ala ogi-ttipi, ala edari . jasotakoa alde batetik . . . bertze aldetik<br />

testuingurua Aldabalalik_badakita 7er_dinAkala sadhukn_darL-<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

sarrera aldlZ<br />

Rert7w aldatk badgk¿(e_are pastuak ehaupideak_-_<br />

noraduno_altchatuka<br />

data 1932-9-2<br />

jasotakoa Alabainan jasotakoa aldiz<br />

mota 1-7 9<br />

testuingurua Halenarahe ra az titaka rhrhan_- .-_Alahainan hnz<br />

testuingurua<br />

Araukapacata itokoan Aapidahr , a hez Arlas-naka ackiialrlaan aldjz_lan aldardpan 7ilhalui_pahionak<br />

hildar¿k_ - - nabLukan du-Ze aapindu2 anhit7 enldado_galdu_ata_<br />

nahurLez<strong>Bi</strong>lzioatu--Al amanan knmnAinia ncn_haL--_<br />

.cathiatu dugu atA hi7irik palditu d (ran_btitatan _--_<br />

hagpj_atahamar-saldadnak_p , .., n~ilea paldaht ----<br />

6<br />

7<br />

10<br />

142


Juntagailuak 143<br />

sarrera aldiz sarrera anartean<br />

jasotakoa aldiz jasotakoa anartean<br />

testuingurua II nAk hadakitA kankn gnichtnan dngllla HArriRren testuingurua Ezllikn dAputRtuak hahaLhlkete sandi-ArA7i<br />

«Akaln agin AhnIA chuhurki hili haher haharnrduari hadirAla AIAa7ameraman knndi7innnrik gahA -<br />

hori, Rgltakn ---------ri<br />

ns A ntchki nahi haran jornala _ AnattnaR-_Ghahen-nelhes hiufgarraa.gidikn7 _<br />

Harriko dinvaina, Inhl dialari nahi duZlln tokian ilAputRtuan prncidanl8- -dahainongin<br />

a7hunkiL - ------------------<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1932-9-2 data 1967-4-6<br />

mota 1-7 11 mota 1-7 16<br />

sarrera aldiz<br />

jasotakoa Aldiz jasotakoa han artean<br />

testuingurua az haz gahiRnak hildurik Aldiz hakarkA testuingurua RA nRn ngint7a_iniraagaitiaL .agin halinhada7kn_afa__<br />

prasantabv majnriak .garhRitzan du inhA,t lrantspc mini-luiari aknüdna_ggm ___<br />

egjt .ko . d& Han artoan_ ia al ArragAari<br />

minlzaluko 7akn Kianjngnr-_ A7 halinhR7akp_Jadnnik__<br />

aglna<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1957-4-11 data 1974-2-7<br />

mota 1-7 1 2 mota 1 -7 1 7<br />

aldiz<br />

sarrera anartean<br />

sarrera bada ere<br />

jasotakoa aldiz jasotakoa bada ere<br />

testuingurua Amirikannak onartu dinl,IaAcmehoriek HAnniAkn_ testuingurua SalvAint a_amajAAkAraz ikusi gAnihm Salnaulak -<br />

hlrrll7AgiAk Aldiz hA71An11 dlhl7tA gAinarAtArra-7 Fiska hnt hala ArA hara Ag n dllie<br />

amarikanpn lA niala ThAnt jauna<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1967-4-6 data 1923-4-1<br />

mota 1-7 13 mota 1-7 18<br />

sarrera anartean sarrera baina<br />

jasotakoa anhartean jasotakoa bainan<br />

testuingurua Holako gi7nnen (mininlrnAn) •cknkn girann, Az testuingurua C,urat7al Anckaldun i7ailea AzMAAncknldI~nCi az___<br />

dukegu nehnfArA deus nnik hnli AhnhAteka errepikan art7Ra tainan auskara? _-<br />

Anhartean_p7 Iagn jaajllplej InVpari Aila Saindil_ Ynil-mila ncnki, hi7it7An Abal _dal39rAkllctaa<br />

hilaran nrdainjzandahlran niana nor nahi 'landad<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1903-7-24 data 1975-7-3<br />

mota 1-7 1 4 mota 1 -7 1 9<br />

sarrera anartean<br />

sarrera baita ere<br />

jasotakoa anartean jasotakoa bai-eta ere<br />

testuingurua .Dantza jauzi piko havu AIR teman dauukigumA AQun testuingurua CanzA halmdisk izan dihtzlA kazeten iaha haj_ata__<br />

haran chicnmhaVnnlliki llamarik Fckualdnn _ afa.hnJLz aSknk halannIA zinatua ala 19 tr<br />

dantzari guziek Az dazkita_mutciknak.-_ _ alxhaak.__ __<br />

Anartean jini Agina faztakna97A_Jan_bldnalna<br />

hiltzakn haziren hat7a zakuAIRarrnlt7a4frtata-_ _<br />

----- -------------<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1932-9-2 data 1963-4-4<br />

mota 1-7 1 5 mota 1-7 20


Juntagailuak<br />

sarrera baizik sarrera beren aldetik<br />

jasotakoa baizik jasotakoa beren aldetik<br />

testuingurua F d gaurkn apintanetan ikusten zera n dinan - -<br />

Fspañiharrihat Agitakn hai7ik hadinrdiharan<br />

ntzaguztiakdacagitea 7-Anduiak dirala<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1 931 -8-30<br />

mota 1-7<br />

sarrera batez ere<br />

jasotakoa batez ere jasotakoa beriz<br />

testuingurua Asia rlaunakn Ali7kie nak ikusgarisk izan dihtgu testuingurua Eri nnatAkn_Elizan ArA-IBg¡n-ZLfuI ilelak_lengo_Aita-_<br />

1,AIA7 Rra Ostan on AIA rIStirAl ArrAtRAIdAIAknak Santll 7AnarAn aida (G R) Apiako lgarrdaan hariz-__ .<br />

Mela nsguSi_la7anaum Aita-b alL on hataukAratu--<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1926-4 .11<br />

mota 1-7<br />

sarrera beraz sarrera bestalde<br />

jasotakoa beraz jasotakoa bertzalde<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1973-2-8<br />

mota 1-7<br />

sarrera bere aldetik<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-30<br />

mota<br />

1-7<br />

sarrera bere aldetik<br />

bere aldetik<br />

testuingurua .Inon Ciliar ezkontzan da Iriartakn pramuArekio_-__<br />

Bara Aldatik IAAnnA HarAmhnrry FtnArtAkn AlahA<br />

rSpnsIAPhillippa_GAStillnnakin<br />

21<br />

testuingurua Frrangabea . apaiki hainilz nahikn <strong>Bi</strong>oi tantooi testuingurua Gnharneinanduak_blitzamaad u haA7aldR lagundrrko_<br />

hnrrak ur Akart7A AlAlrika Akart7a hiria harri flitnAla haráak heran hidan nnlnlA17An jlehea--<br />

AritApÍ -Egoitza- AIA oharF7da haraz pgnndik --_ basta-Bai-hatez_B[i)_ .<br />

hharrata ogion hainon idiei riu Inhial7Arat<br />

dnat7ila, Banan nnAtan<br />

jasotakoa bere aldetik jasotakoa bertzalde<br />

testuingurua 1ntsagahakari rtrak r hi s d d S i aien_- testuingurua Mahastia hainitz gostalznn -ila; hainib i £EdLûta_-__<br />

Aroan naka hadet iasaitakn lahnrAriak trashantuak__-_<br />

Suizakn gnbamuak__harA aldeUk esara_ariynanrki harlzaláe<br />

agertudautsn kamana'knari<br />

---------<br />

-------- ----------- --<br />

Herria<br />

data 1958-4-10<br />

mota 1 .7<br />

22<br />

25<br />

testuingurua Mandi hnnan-Eianrntiarrak altxaht_fjulpharrizko-nrrnit7apan<br />

hatharan"gunn7AdA saiadlran' hit -_<br />

aldizkaria Herria<br />

aldizkaria<br />

data<br />

mota<br />

FuskAld4 nek .1le[ea .~tdatik-_hn r haroan - _azarri _zuton<br />

hahin nrrnil-harribrt<br />

data 1970-1-8<br />

mota<br />

1-7<br />

sarrera berriz<br />

Argia<br />

1922-2-26<br />

1-7<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1929-12-13<br />

23 mota 1-7<br />

sarrera bestalde<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1932-9-2<br />

24 mota 1-7 29<br />

sarrera bestalde<br />

jasotakoa beSteldez<br />

testuingurua asaldpasoi,, nahirik R .-LeLdaz_bernz ._Alaniant_-_<br />

ala.]Apongarlu~Pgn7 -__-__---<br />

Eguna<br />

data 1937-1-10<br />

mota<br />

1-7<br />

26<br />

--------------<br />

27<br />

28<br />

---------- - ---------<br />

30<br />

144


Juntaqailuak 145<br />

sarrera bestalde sarrera bizkitartean<br />

jasotakoa ,bertzalde, jasotakoa bizkitartean<br />

testuingurua .jaun Pratatak harl7aldA az du nnhartzan pnli7a - testuingurua hgiptarik histatarik hialan_5ÇRpatikia ndabaila-___<br />

muant d11AJA hA7tArrAn hArrandAt,akn arran rinitakA lahnrad harrLgehiagn hadale arin-a,<br />

atabizL_Et7kilArtpan hakntrhak dratrho harak___-<br />

-ahal bara handi Ala_hp¿,____ _____<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1964-4-9<br />

mota 1 -7<br />

sarrera bestalde sarrera dela . . ., dela . .,<br />

jasotakoa bertzalde . jasotakoa dela . . ., dela . . . .<br />

testuingurua Cursi gariak<br />

artio garla hurrak apinak dile huru_rr[ila hiL testuingurua Eixagintzakn Ian gilaak_aniangura._a1a_nn1a_<br />

dakavkian itatwkaria trangohert7alda atalAnpulxiago dala gula eskualdaar bala ____<br />

haráinlzan dee1 asturynan.-dela_basta sail<br />

sarrera bizkitartean<br />

sarrera bizkitartean<br />

jasotakoa bizkitartean<br />

testuingurua narkdakiwhat lilahate_baarkndotanlapenri<br />

ntribgknt Ri7kitadaan arnas dniztAIa ,(7)<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1<br />

31 mota 1-7<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1969-7-24 data 1978-1-26<br />

mota 1-7 32 mota 1-7 37<br />

sarrera bizkitartean sarrera esan nahi bait da<br />

jasotakoa bizkitartean jasotakoa erran nahi baita<br />

testuingurua Horra nola ergitan Ari liran lageari huntzgaldatuak testuingurua bariatarik hiruptartkhielan arran nahL baila<br />

zai7kntan antnlamandu guziak nnAtsi gaha 23a1satan Fnllpetikd anda haiza<br />

ha7tarrerat uzten _libetan<br />

Rizkitartaan gajzki mintzn_naiz__arranaz-pntnIamandtt<br />

glvtiak haztarrarat utzi dituztela<br />

orain• ezen AntnInMnnd U_b at nnAtsi dute __<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1901-2-15 data 1959-1-1<br />

mota 1-7 33 mota 1-7 38<br />

sarrera esan nahi baita<br />

jasotakoa bizkitartean jasotakoa erran nahi baita<br />

testuingurua gastuak )itAak hainn-Zorkn altaR£z- diren testuingurua JlirukatahortLesker ondo muntahtak i7anan$üa___<br />

Rizkitartaan nrai nain arran ditakagarlan ¡hili 1 1 n avinn izan orde- izernan ditugu Jail ehun _<br />

direnek izanon dutnla_pansinnahat gehiagII_arran nahi haiza t5IlI1<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1929-12-13 data 1935-3-29<br />

mota 1-7 34 mota 1-7 39<br />

sarrera eta orobat<br />

jasotakoa eta orobat<br />

Argia aldizkaria Eguna<br />

testuingurua Fri atala¡ nnaitan-fisandaka_L43fuuila_ fi> lgn<br />

aginduk. aranak.1a_apjnhea[ak hategari izang<br />

diraelanwbaL_ila a alaka 29 --sla aannkn<br />

agindiwk ------<br />

data 1931-8-30 data 1937-4-30<br />

mota 1-7 35 mota 1-7 40<br />

36


Juntagailuak<br />

sarrera euron artean<br />

jasotakoa euron artian jasotakoa haatik<br />

testuingurua lagtlnba ugari arlo dauz hA/A indadutan Funn testuingurua Eranbiak saharakn_dasptuan higarran hnnha .bSL__<br />

dn, lehena haien ttiniagna haatik _<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-1-10 data 1960-4-7<br />

mota 1 -7 41 mota 1-7 46<br />

sarrera ezen<br />

jasotakoa ezen jasotakoa haatik<br />

testuingurua berida makila hartzea hq ze-juirilik , hakar az den_ testuingurua Alamenak an nrtlLd¡WZa-hetan_uadaak_jorhnituL__hartarik<br />

Fzan az Aa katara harribakn snldado - haatik nnlaknak duran lrantsasnn smii ara.griñak _<br />

pintmindan zanhnit haaarratzaa _ atahole--arrexkL_akordatu_dua_bL_harLelakn<br />

__<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1905-X<br />

mota 1-7<br />

sarrera gisa berean<br />

jasotakoa gisa berian<br />

testuingurua (lisa harian Haoharrikn Kattaliniarahara aspaldiko_<br />

0ihalakn mina nagosiht min<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1958-4-10<br />

mota 1-7<br />

sarrera haatik<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1936-1-17<br />

mota 1-7<br />

sarrera haatik<br />

sarrera haatik<br />

sarrera haatik<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1968-2-22<br />

42 mota 1 -7<br />

sarrera hala nola<br />

jasotakoa hala nola<br />

testuingurua azan .oa ldrLhehaLhuan_gauzeiadk znmhaiLii nak _<br />

hüa_erditarik haharag n' hala nula kahala<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1932-9-2<br />

43 mota 1-7 48<br />

sarrera hala nola<br />

jasotakoa haatik jasotakoa hala nola<br />

testuingurua Berdin nahasiak dira hAlhi paria tikitik haidu testuingurua _gauzak idoritzan zaizkonhazalantraiten dihrgo -<br />

lamkigun harriak Nori du haatik nrn konde Hala nola nnjbatik nnizadaLaipatznn dunon dinia._<br />

Etinpisnnak aarnagn azkarkiago hihudzan direla eta Salatan nola Ari (Jan<br />

I eskuka aintzinattraradira hasia zAnhaitRtan ------gihalArat.gin<br />

hadinaara<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1<br />

44 mota 1 -7 49<br />

sarrera hala nola<br />

jasotakoa haatik jasotakoa hala nola<br />

testuingurua ]autudA-danhnralehorraz hihnizaykhatu zain ata__ testuingurua 2_nntas un haraziak hala- nnlaaiche-_eskola a<br />

._eliza._itizpahi<br />

rruregunazzanurian pIRQAhrdu Haatik hara lanak_ a,Íalzan dituzlanak ;adi __<br />

banomenornan ikhnuateka-plazeraukanriu__<br />

-<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1 data 1959 .1-1<br />

mota 1 .7 45 mota 1-7 50<br />

47<br />

146


Juntagailuak 147<br />

sarrera hala nola<br />

jasotakoa hala nola jasotakoa halere<br />

testuingurua hainenA7dihl pnli7iak nahi 7itaAn Suziak- testuingurua Ateten Knnlsailii-onAralak Ianteoientza _hpz,kaIL__<br />

ArrRStnl7Anchefi7An ansAldetik 7ianan ate rIA RasAnehAr(prAnt7at9<br />

Hala nola 7araiit7en FTA-kn hnst gazte eskuen iHH1eL9_MLn_ laLai hr1u hehaIILhlrgL harll8_Jtrrets<br />

Artatik eskapatu 7ai7kin anaaa Altzinwtlr7 diete, bai harriko hurueagiaL.haL_<br />

eta_aia_ lanek ghefreteret7Akn_ .du¡an_lohiari<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1972-2-3 data 1973-2-8<br />

mota 1 -7 51 mata 1 -7 56<br />

sarrera halaber sarrera holen artean<br />

jasotakoa halaber jasotakoa oyen artean<br />

testuingurua MaiteA7dena egia haher dienien mille khnrdemuse testuingurua hadila kendu h9ar ¡tga-bas(g_gauZa~atiuak~p. an__<br />

ientiak heda _ alean pats ardikia - inArnta kaleko garraisi __<br />

Halaham eskola khirirhtian knuntraknek lAr az _ 1nisAgarriak , _______<br />

a phensaben asknle egilean az phakateokn<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1963-4-4<br />

mota<br />

1-7<br />

sarrera halaber<br />

jasotakoa halaber jasotakoa horra zertako badiren<br />

testuingurua Minteahtasp7eivkit fi,nneran 7u7anak7eint7wn testuingurua Oade danhnren erraparezinne__antnlamanrtn putLdiluen<br />

knntsailukn gizonhateta pnlitika gizon aginda_afdat akn esknlatar[ hnrra_7artakn badiren_<br />

hatnt halaber __ askola_ hat7 u_lurrnsat_arj dironak<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

mota<br />

1-7<br />

sarrera halarik ere<br />

sarrera halarik ere<br />

jasotakoa Halerik ere<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1955-9-11<br />

mota<br />

1-7<br />

52<br />

53<br />

sarrera halere<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1931-8-30<br />

mota<br />

1-7<br />

sarrera horra zertako<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1929-12-13<br />

mota 1-7 58<br />

sarrera horrela<br />

jasotakoa halarik ere jasotakoa orela<br />

testuingurua Ealnrikara d' haatik denak_n~bazian__ testuingurua F7Ar Inrtit Rhanik_azin_nsan _<br />

gelditu _ Orale aratsalda nauan Ate geu ¡lineen _inaldi bara<br />

___ _ te hnlertvwk agin ahazan_Ararinakbeja igasi ._izen _<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eguna<br />

data 1929-12-13 data 1937-4-24<br />

mota 1-7 54 mota 1-7 59<br />

sarrera horrelaxe<br />

jasotakoa horrelaxe<br />

testuingurua Hnik nrne7Faskal-Herrikngnei7sk Ha]arik -eLe-- testuingurua RFIOIKA'KBAO'HLLAGUND1JKODAl17SQLMIAK___<br />

pence eüwrrek ziren ETAFMAKIIMIAKATABATFN___ __<br />

_<br />

aldizkaria Eguna<br />

57<br />

BunelaxA AfabagL dalr_9LLatataicr_gohernuak,____<br />

SAapk'an askehida7,_azkanenga-agjiidabarL<br />

hatzaraan<br />

data 1937-5-16<br />

55 mota 1-7 60


Juntagailuak<br />

sarrera horrez gain sarrera I-ok<br />

jasotakoa orez gain<br />

jasotakoa guda-untziok<br />

testuingurua 1a01atnra'kn (snhArnua'k itxaset,alik iri, rnilekn __ testuingurua gtide antzihi R gjnoallaheL.ula_ honatan<br />

--r -r -<br />

_ ,- r<br />

„<br />

-r ,-<br />

,<br />

-<br />

.<br />

„ - (;uda-nnt7ink intrngai miloi knstakn dira __<br />

eman a'kale erantzun aut.con ingAlAtAraler ------------------ -<br />

nntzi h unrak<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-30 data 1937-1-10<br />

mota 1 -7 61 mota 1-7 66<br />

sarrera horrez gainera<br />

sarrera izan ere<br />

jasotakoa orez gañera jasotakoa izan be<br />

testuingurua Hphtartnkn ariak hileldnta2202kilo gari alda testuingurua lxalatit . lleahaba_ ._1 7nn hq-._Arrakaepladekn ____<br />

Hira Orez gañara patala<br />

janari ugari Meldo ultra<br />

urdai narhnnhu ta hasle gagnrra art da i hasta errealeko langileak$agnz__<br />

-_-<br />

bainlzaLaiai kin heta ra_az_agalako _-<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-6 data 1937-1-10<br />

mota 1-7 62 mota 1 -7 67<br />

sarrera hots sarrera nahiz eta<br />

jasotakoa Ots jasotakoa nahita<br />

testuingurua Eslabangeriatran danarakin hi aldatan Aman dire testuingurua Altenenann_egun anetan Mara ost akp_jaya erg-puckaldunekara<br />

rets.a7kartarataasktmater pskn7az haroagoa iran gaturen nai te gnsnria<br />

bilekat ,i k gaudela nik _usta, makaltnnnp a iran<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Argia<br />

data 1 931 -8-30 data 1926-4-1 1<br />

mota 1-7 63 mota 1-7 68<br />

sarrera hots<br />

jasotakoa hots<br />

testuingurua laU.akusatuak swr 7ilerkalaFrnt<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1962-4-12<br />

mota 1 . 7<br />

sarrera hots<br />

jasotakoa hots<br />

bats Foyptnkre goharnuaknahinon ukandu auzia____<br />

gaidjlu AtA FrAnt7ieraluan akAAk<br />

testuingurua llahala-aari a t I jbara, nts geinaratikn<br />

jreheiiakirt urtean rOnOnlihora<br />

64<br />

sarrera nola . . . hala<br />

jasotakoa nola . . . ala<br />

testuingurua<br />

aldizkaria Argia<br />

Aukeerak nola antzerkienak AIA aheshanak9no-___<br />

AIA gopor taeintllak izan ziran heñn harezikn_9rad__<br />

Anrti m„lik,taa_Laria'raahukaeraO ._arnea habia-n<br />

antzina g„rtiek-zarhait neh aila .zutela_bareaharuan<br />

data 1925-1-4<br />

mata 1-7 69<br />

sarrera ordea<br />

jasotakoa ordea<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1966-4-14 data 1926-5-2<br />

----------- -<br />

testuingurua daniza_gata_1a.wlwnarla At -la- bazkari<br />

Run clink<br />

.IPi-Flfalze1i An iit,iak zarhaitaar AldAtu -dira---____<br />

ordea 1a -0atezia_ge agn_ekIatuka_dt[aiaknaf<br />

mota 1 -7 65 mota 1 -7 70<br />

148


Juntagailuak 149<br />

sarrera orobat<br />

jasotakoa orobat jasotakoa ostera<br />

testuingurua NAr.7nrinnik hinbeknAne hr3rajrekesIe GAateLll testuingurua FskuhidAakk ostata oinpean hAgn7 (e7plttl)<br />

JellnerihArA Ianglnt7 Adarakln Alfil egoki nntnlAtu<br />

dalakn muhkn-abpslsrt tatdia Ç)rnhat AnVeslari__<br />

4uztiei_beren_legunt7egatik llrikn r,eixn etxe Aldaz<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eguna<br />

data 1925-1-4 data 1937-1-10<br />

mota 1 . 7 71 mota 1-7<br />

sarrera orobat<br />

jasotakoa orobat<br />

sarrera ostera<br />

testuingurua usta 7utarLarrntzekngnlknan ha7AUkala 7nrhsti. - testuingurua Furnk eginjahsajluobenaten_i ndarrez<br />

)llrA dirldtk nrlarnnaan_haml 7AlpkutArI heranetik__<br />

nrdeindu7 ()rnbaLPnrisekn RniirSa dalakn dins Ala<br />

titulo sallAnhann hidehanjenrine nraiknlik 7erhail<br />

nnik agarhrkn 7uale gr>harmlak<br />

sarrera ostera<br />

jasotakoa ostera<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eguna<br />

data 1926-2-26 data 1937-4-24<br />

mota 1-7 7 2 mota 1-7<br />

sarrera orobat<br />

jasotakoa orobat<br />

testuingurua Flecha ata llrealai nausiht 7nizknta_9ubin Ata-_-<br />

Irurateri' nrnhat Iharia ala RojasFteahpAIA<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1929-12-13<br />

mota 1-7 73<br />

sarrera orobat<br />

jasotakoa orobat<br />

testuingurua lanon aldika=nAAn tulrka haraganajnan_zilakeiA<br />

pAr ArA7iA7<br />

QLnhaL .uda-lakuak lar-nnIA listu IakusiatArt<br />

jhilt7aA nola gelarazi _,<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-5<br />

mota 1-7 74<br />

sarrera ostantzean<br />

jasotakoa ostantzen<br />

testuingurua Brinkola .- Nni7ik_bajn tren zaran latan<br />

ttuutAraleria nstenban menditartu notan nlin<br />

putzu-batAnJaza_hizi_gara; pakatsutansasuntsii _<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1928-2-24<br />

meta 1 -7 75<br />

76<br />

Madtlarranen'kn anrnpidedun AIAmeniA'rAn<br />

Jaguntzaz Itatia_ilan_baar_JAiikA tapenuhin'ka__<br />

LuIIaldaan_nstarA_Italia'ran_nnarnztaz Alemania____<br />

77


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

Hustuketaren emaitzak<br />

2-1 Kontagaiarenak


Kontagaiarenak<br />

sarrera abestaldi sarrera akziodun<br />

jasotakoa abestaldi jasotakoa akziodun<br />

testuingurua 7azan plazan abesbatzen-abpntaldia_latYistnIariAn- testuingurua akZiadurla}L~er'a-ei"n--drLlZakn_pila-Bda[a_galdu_<br />

nr, nAId P _ _ Zinan ----_ -_<br />

- - - ------- -<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eguna<br />

data 1935-4-2 data 1937-4-24<br />

mota 2-1 1 mota 2-1 6<br />

sarrera agiri sarrera alderdikide<br />

jasotakoa agiri jasotakoa alderdikide<br />

testuingurua C;Pnafalitaltestuingurua seLmilloa-nautet-alriardikiriaizangd_ei-rlra la¢lar<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10 data 1937-4-29<br />

sarrera aireko<br />

jasotakoa aireko<br />

testuingurua Eckitalda_lunlakn_hu1uzapisk aitnrtn_duta airakoaz_<br />

atcaiak_eg¿n_dintala dasmasia -jnanga<br />

----- - --------- - - -<br />

-- - - -- - ---- - -------<br />

--- - ---- - ------- - - ------- - ---- - ------- - -- - - ------ -<br />

mota 2-1 2 mota 2-1 7<br />

sarrera aldundi<br />

jasotakoa aldundi<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1970-1-8 data 1928-1-1<br />

testuingurua Aldundiko~ IPnda kadak_bara_Lrteka_aitubearelatjk__<br />

goenhastako_baLlxiraaUcala_ hazku n ongila_artean_<br />

hanaluallu<br />

-------<br />

mota 2-1 3 mota 2-1 8<br />

sarrera airetako armada sarrera amanda<br />

jasotakoa airetako armada jasotakoa amanda<br />

testuingurua Lurraka armada Pmandatu-dugunbPZPIa a iralaka__armadasrab<br />

anditr t_bahatbu g~<br />

-------- ------------<br />

sarrera akordio<br />

jasotakoa akordioa<br />

---------------<br />

----------------------<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1935-3-29 data 1907-X<br />

testuingurua Eta-ponda-hortazegnbuten_akordioa_4Amerik&ata-_<br />

9i icia k),_natu_laketa-auLherlzamuacurmari nnar_-.<br />

arazi<br />

------ - ----- - - - ---------- - ------------<br />

------ - -- - ---------- - -------------------- - ----------<br />

- - ---------- - - -- - -- - ---- - --- - ------------ ----<br />

testuingurua j~_khendu_diozkalasaL P um _¢rasnndegiak<br />

nrdainlzat HmarLhamaaei-libara a anda _hortaraZ_gennz_deus.,<br />

gahe_az-zalahehar--m<br />

---- - - - - - ----------------- -<br />

mota 2-1 4 mota 2-1 9<br />

sarrera amanda<br />

jasotakoa amanda<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

-------------- -<br />

testuingurua Paulino-larraáagak_ukanditu_saLhilahala<br />

presnndagt-.eta_25-DDII_ nazala koamanda_bara<br />

ilabelasaua_pagalzerL_dualakatz<br />

askuaLpnloikazala__balzuan<br />

data 1967-4-6 data 1968-2-22<br />

mota 2-1 5 mota 2-1 10<br />

151


Kontagaiarenak<br />

sarrera antzirudi sarrera arroila<br />

jasotakoa antzirudi jasotakoa arroila<br />

testuingurua fasla_nrgiksuaga Arin hnnhabatan hid97 n uhkaaiL. testuingurua EaljikaantaalahegiaahaLbaLagin_du_Yserakanc-__<br />

sspaldt RAjnnia'kn Inrgn'ri Agin a i ttsan ant7iatdia_- handiaz hunakjirLmahiz han atrhikl dugü<br />

gp u aba n. Alha nham_nañako alda horian_era~z~ag~galdidk_<br />

Eglra-hafeaaturlzaldiz_Qldartuj za i tkst aduak_<br />

ginai7knn arroila hatzu_bArŕ z khandu_nahi7 -___<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-5-15 data 1914-X<br />

mota 2-1 11 mota 2-1 16<br />

sarrera apaiz90 sarrera artezkaritza<br />

jasotakoa apaizgo jasotakoa artezkaritza<br />

testuingurua AsatadoLLL.zan_ apaizgna<br />

testuingurua $iz ante_A[agLjaun .k_miLska .jaii_din--1a_Dnrwslïka__<br />

menia k Fsnan1'ren Bctezkadt'P7 ab t ko du. ____<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-5-12 data 1923-4-1<br />

- -------------<br />

mota 2-1 12 mota 2-1 17<br />

sarrera arau<br />

jasotakoa arau jasotakoa atari<br />

testuingurua AGINDUA<br />

testuingurua $este-eguneab atan _hdaitana_agadU-bRAroman_dutar„da<br />

.bAAri7Anak hatetsk0_Eta_urangn Ari auatekn__ KristinAAnA'kq_alaLian-(aic"hraanl<br />

gnfghafaj}llZliak_lPyuh~lekn .-arau_onaik.?mon<br />

___ _-----_-_____________<br />

ljrlenlaren_dfign gind11Aren_eren, Otdab un LstsL.<br />

---- -___------------- ----------<br />

-------------------------<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data data 1921-7-10<br />

mota 2-1 13 mota 2-1 18<br />

sarrera araudi<br />

jasotakoa araudi jasotakoa atezala<br />

testuingurua Dnela_nrahAki ,,IAn_asteezkenez.Elizaci.<strong>Bi</strong>nbesta_kalta--agtngn_dno_edytnsnea_Iegadt-bernatan<br />

testuingurua Batez_ 1e._Eizagiae_ atal aia_lzugamaarilu-zan<br />

j.nc ,nkat=_r ol<br />

aralrtiLbaLafH - ----- _-------------- -------<br />

sarrera armen aterbe<br />

-- -------------- -<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Argia<br />

data 1933-5-14 data 1923-4-1<br />

----- -----------------<br />

mota 2 .1 14 mota 2-1 19<br />

jasotakoa armen aterbe<br />

testuingurua flanang_askuaida_twdao_11ibizte_9maLikannek____<br />

hazan `ndadaataarman_aterha_bandianataij Lhat_-_<br />

---------------<br />

---------------- --------- --------------------<br />

sarrera atari<br />

sarrera atezain<br />

sarrera atzerritar<br />

jasotakoa atzeritar<br />

Herria aldizkaria Argia<br />

data 1966-4-14 data 1925-1-4<br />

- --- - -- - ----------- - -<br />

-- ---------------<br />

testuingurua E .6.lp_atzetitar_bota_dih ~7tA _FLanWalik_kanpnra___<br />

hargingo-4akea-aran-Wlzn--duloJa~a m<br />

-------------------------------------------------<br />

mota 2-1 15 mota 2 .1 20<br />

152


Kontagaiarenak 153<br />

sarrera autarki<br />

jasotakoa autarki jasotakoa baja<br />

testuingurua Lusanbrrrgn- Aldi ndia 'n_stika_hakaatL_eus Leka testuingurua Fzarlorft l_aberikazin_asea<br />

prahagihatonartu dahw, arahagi aran alda 14 _ Orwla aratcaldw_PVian ala.gau duanon j na ldl_harLLaularki_izantlra_1a19_Rurka<br />

tehat la huladc rak-agi ahwzan_ ALarinak baja- lgaui jzan_<br />

aldizkaria Eguna<br />

Etahagi ori arian Autarki, RrAhAgikn da a,kana7__-<br />

data 1937-4-28<br />

mota 2-1<br />

sarrera autozain<br />

jasotakoa autozain<br />

testuingurua au1azaina-_<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1975-7-3<br />

mota 2-1<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1926-4-11<br />

mota 2-1<br />

sarrera bahitzaile<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1972-2-3<br />

mota<br />

------------- - -<br />

2-1<br />

---- - - ------------------------<br />

sarrera baja<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-24<br />

--------------<br />

21 mota 2-1 26<br />

sarrera bakalderri<br />

jasotakoa bakalderi<br />

sarrera azken-erdiak sarrera bakaldun<br />

jasotakoa azken-erdiak jasotakoa bakaldun<br />

testuingurua ITAIIA'NBAKAIUFIAREWIRIEIRENADSPEIZEN____<br />

inpadasnrlaahaajenengo l utanuenaigande<br />

nspat,l e badllalian<br />

------------- -<br />

- - - - -- -------- - - ------- -------<br />

testuingurua AZKEN-EAD1AK testuingurua Goi aZiaiaunaran agin duz iunn -danastelaniaiLilatak___<br />

Mayanaran o'an A,kan J .- Ldanela o_ garai1dizanak agiazúan_Aloria-Srisliña .Fspañikn_ hakaldr tq_uan__zañaLzeñAkin<br />

jokatu_iotzsginda zanarannnaaldez<br />

Eguna<br />

data 1937-5-10<br />

22 mota 2-1 27<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1928-2-24<br />

23 mota 2-1 28<br />

sarrera azken-laurdenak sarrera baliorik gabeko paperak<br />

jasotakoa azken-laurdenak jasotakoa baliorik gabeko paperak<br />

testuingurua Mayavarart-93o,_AzkenJaurdanaian_gaiaila-iranak .-<br />

testuingurua MíluinbaLata_iOAmilak_baLoiik aheko—paperah___<br />

zeñwk ,apakinjokaluiotzsginda- botatu<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1926-4-11 data 1962-4-12<br />

25<br />

sarrera barruti<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-13<br />

mota 2-1<br />

--------------- ------------- ---<br />

--- - ------- - ------------- -<br />

mota 2-1 24 mota 2-1 29<br />

jasotakoa bahitzaile jasotakoa baruti<br />

testuingurua Etbarlako_mduzlrÍAlariaren hehit7a ilflak_ES-A_kn____ testuingurua 1PARAIDEK LGUDOÑEIACi<br />

1au-0azl_sspainnl poliziak a riaalaL aksi1uela<br />

---<br />

._ .~P11alLafaulSIZ,_PaIYI SIan_en~Zkln _alZa1L0_bL<br />

_____________-__ thllre_gura_gudonak_barulL_onean<br />

- -<br />

__<br />

30


Kontagaiarenak<br />

sarrera batzaldi<br />

jasotakoa batzaldi jasotakoa bazkaldar<br />

testuingurua Kirnl hazkanaanilaran27 njzan man artakn _-__ testuingurua AAZkaldarrak Alapïra alda giñanean_ irato pahako_-paVwldi~<br />

Atahwrahizikn ha,kal-warna arkin panel ian --<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1925-1-4<br />

mota 2-1<br />

sarrera batzar berezi<br />

sarrera bazkaldar<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1925-1-4<br />

31 mota 2-1<br />

sarrera bazkun<br />

jasotakoa batzar berezia jasotakoa bazkun<br />

testuingurua Alzn-Rrataaldakn la-tatan hetzar haJAZiA __ testuingurua Aldunrikn landakariak-barn_lulak D--.arlrthaaralatik_-<br />

_ onanbaataknhattxLruatla IA ha7kun_nnpila arlwwn .<br />

henah lw d~<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-4-24 data 1928-1-1<br />

mota 2-1 32 mota 2-1 37<br />

sarrera batzar-gai sarrera bazkun<br />

jasotakoa batzar-gai jasotakoa bazkun<br />

testuingurua Atzaparamtarah íiArnlka'n hiiriilrrlakn hRGAtikAria testuingurua 'Firskal17AIAAk ba,klrnak urj9[fl- _e.tAIA ni dri,iit__<br />

izan dAgu hatzar-pal Fuskal-jayak Aortan llrrelnla'n iza nn dita<br />

aldizkaria<br />

data 1937-4-28<br />

mota<br />

2-1<br />

sarrera batzarkide<br />

jasotakoa batzarkide<br />

testuingurua Elr7kn araudi ron Alda Epin-zadilaizara-Gaziaiz :nn__<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1932-2-14<br />

mota<br />

2-1<br />

sarrera batzorde<br />

34<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1933-5-14<br />

33 mota 2-1 38<br />

sarrera bazkun<br />

jasotakoa bazkun<br />

testuingurua "Real SociadaddnRmipns d .1 az~erinain~<br />

--<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1<br />

36<br />

mota 2-1 39<br />

sarrera beranta<br />

jasotakoa batzorde jasotakoa beranta<br />

testuingurua HlNDENRi1Ra2EEEiiÑA_~FnBC~t~NDAT .UTA-CEBALIll-<br />

-,<br />

DNA<br />

testuingurua Sapidalza_nausiarLMarnkx-An_nilntik Pingaon_da-__<br />

bonuk__l '<br />

EzhieraransarpailiAk jakitakn_asmnz_balznrdnak __rzantau_dua<br />

ahwnikhalda hamaaaLmimrtwran<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-5-8 data 1969-7-24<br />

mota 2-1 35 mota 2-1 40<br />

-<br />

154


Kontagaiarenak 155<br />

sarrera berdintze<br />

jasotakoa berdintzea jasotakoa bilkura<br />

testuingurua ldiarrit7Akn trinketean ArhillagaituakAtaamak - testuingurua Maizoaldnbnri-nestan ha tara_nn i_aZ_blketalarik _<br />

hacia 7An harta Ala hasta NIAkaht batan nndnlik baldarraz AIA gara nnrinkn hn7kAt7AtAn atsait7A1<br />

pint,inAan nana narrignlornata hipilarakin Reinan izan amplaeatu haiek haranasknalrtAatan Flan--<br />

AI luzazkn , 1ó tanhArdint7Aa ata hunaarin airatzen_ depiJtaluakhare n-hilkuran_zarhailatakn_ hn7ak __rtan<br />

FllisaldA 34 Ala 21 istantaknt7 a „ , -,--, , -<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

mota 2-1<br />

sarrera bidai artezkari<br />

testuingurua igandeanlldaI-aratonagin Tuanilzaldi hat<br />

SantnlayA FtgnihaianRidaiartezkaririagnanak _<br />

erdarazko Ahgri n Pnstal' 'lar mint7ahtrik_ _<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1926-5-2<br />

mota 2-1 42<br />

sarrera bidaia<br />

sarrera bidari<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28<br />

mota<br />

2-1<br />

sarrera bidezabal<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1923-4-1<br />

mota 2-1<br />

44<br />

sarrera bilkura<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1900-3-23<br />

41 mota 2-1<br />

sarrera bilkura<br />

jasotakoa bidai artezkari jasotakoa bilkura<br />

testuingurua batakulhaanJau_iylkura_egiten<br />

ditu<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1<br />

sarrera bilkura<br />

jasotakoa piaia jasotakoa bilkura<br />

testuingurua Fhiakntr hiintan Aita Sainduak hási dii harahnnoita- testuingurua li¿asjngarta ailldl_Alaman hi_muxxtriek .7Ar -hp,<br />

z.:-• • - : : - : atara hwhar zwn ata hilkura hn rtarik2<br />

seigarrana_Heg~Amarikataral _.<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1985-1-31 data 1968-2-22<br />

mota 2-1 47<br />

mota 2-1 43 mota 2-1 48<br />

sarrera biltzar<br />

jasotakoa bidari jasotakoa biltzar<br />

testuingurua Hannnvar inguruan hidari7 harata uan alamandattestuingurua rieralaga_.gg¿isak,_aia_JAnAtllf~ta.depuratu beoi-__<br />

pgAZkinhathirtndtda gArah, da _- hilduak dihlguLinAndwn astaan__Audhanen haran_ -__<br />

jasotakoa bidezabala<br />

testuingurua <strong>Bi</strong>dazahniIA h mibide arahnpilahnt Araman-dula__<br />

RidA7Ahalak MAndahia'tik 1ngrnrinrata1ndnsa'tik<br />

Alnanadra'ra<br />

Bunihidaak Kas1 gn'dik<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

46<br />

berak<br />

1 aoaiilntzeml_boa2Lharehala<br />

data 1919- X<br />

mota 2-1 49<br />

sarrera bizi molde<br />

jasotakoa bizi moldea<br />

testuingurua AstAlahan--a¿atsean IwlahiztaLa n_madinz<br />

Esantswswri minizatu Gisrardd~ctaine<br />

Prasrdenta_F1ran11auku zariaridugun_aknnnml& --_<br />

Eran17nn-zerteabuan._gura_blzLmnldearan<br />

hnhat7aerAnIZat aU""QinalLizan_diras lan_~<br />

kanbiamandi i ak<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1975-7-3<br />

45 mota 2-1 50


Kontagaiarenak<br />

sarrera biztanle<br />

jasotakoa biztanle jasotakoa boz-emaileak<br />

testuingurua llcijak dnsAZlu lA hiztanliak izki-IAGterkn Aroitan testuingurua RaitakitA -t az-amailaak mnllcari huruzdügla--_<br />

rfahilt7annk dnicterak ha-dira ¿7amAn A7ngtdutakn? minharnnik 7Ar nahi ha7tar,Arat 1171Akn<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-4-28 data 1916-X<br />

mota 2-1 51 mota 2-1 56<br />

sarrera bonbardamendu<br />

jasotakoa bonbardamenduak jasotakoa bozak<br />

testuingurua banhnra haroan haratu. hahnr lu7kalAla testuingurua miniclrs-h'II,arrean e7dira_ixihk_agnn ahal izan -_<br />

: n : ' . : : . : . . : . . : . harrjAtakn hnzak aipatu gaha<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1967-4-6<br />

mota<br />

2-1<br />

sarrera boz<br />

jasotakoa boz jasotakoa bozkatzale<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1935-3-29<br />

mota<br />

2-1<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1<br />

mota 2-1<br />

52<br />

testuingurua Etab rthkg~-zanatuaak-..Apulabtak -_ testuingurua hauika bozzkalzaleak-sar- araz ten_1laduta_-pazala,-hartu<br />

data - 26hnz alde21kontra -<br />

53<br />

sarrera bOZ-e m aleek<br />

sarrera bozak<br />

aldizkaria<br />

data<br />

mota<br />

Herria<br />

1965-4-1<br />

2-1<br />

sarrera bozkatzale<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1<br />

mota 2-1<br />

sarrera boz sarrera bozkatze<br />

57<br />

--------- ------- ---<br />

jasotakoa bozak jasotakoa bozkatzetan<br />

testuingurua halduh an manchoan ditu iJJrantzian hnzak testuingurua MaizsaWA honi nnastAn hAtara nahi aLluketeIArik<br />

h9rriwlakn knntseihrArt harrl7fakn baldurre7ataOnra nndnkn_hn7kat7ntan . wtcaibal__<br />

zaaamnl-natu hniek .baran_sakualdealan_EZan<br />

dap itah wkheren_hllkiaerr iarheitrttakn_hnzak-__arnailan<br />

diht7tenaan, orok 4akjn hehar dut8`_--<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1900-3-23<br />

54 mota 2-1 59<br />

sarrera boz emaile sarrera bozkatzeak<br />

jasotakoa boz emaile jasotakoa bozkatzeak<br />

testuingurua Pnmpidnu lehiatu da hnz .emaileaFlancnis testuingurua faaillauiclwk_natu hnzlialzea1tarira -itera-ainhZjnaL___<br />

.Dditlarand an_k 1 hlliatzaraL -__--_ nral_arbAAgitanziran_be7a1A~ ala hAnzaak<br />

betlzelaw-na r<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1967-4-6 data 1916-X<br />

- ------------------ -- - ---- --<br />

mota 2-1 55 mota 2-1 60<br />

58<br />

156


Kontagaiarenak<br />

sarrera bozketa<br />

jasotakoa bozketa jasotakoa burukide<br />

testuingurua Anian nwnzwk hnla hnle_4aanwn dirR heldu dirwn _ testuingurua nrelaxa nstahau_Hnd7a Txakoesichokia'kn<br />

hnzkatatwradinn ynhRrnukn hurukidwwk<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1932-1-1<br />

mota 2-1 61<br />

sarrera bunbako sarrera buruz-burukako txapelgoa<br />

jasotakoa bunbako jasotakoa buruz-burukako chapelgoa<br />

testuingurua ONDARRARIKC)PO 17FTXFANRIINBAKnRAT_ testuingurua hvu7_hurtikAko chapalgnara,LflnaIe-ardiak jnkahu__<br />

Gni7 hnriRIRrik hatRz, hunhakn aIimnl . hatak dira ~<br />

jrango dAsmRRiR handi gin ditu Onrlarahikn _<br />

pnli7Rtxaan<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1969-7 .24<br />

mota 2-1 62<br />

sarrera bureskunde sarrera buruzagi<br />

jasotakoa bureskunde jasotakoa buruzagi<br />

testuingurua lnyatera'kn Fregnarap_hurasknnrla joiatara _ testuingurua Gura iagaa i1aa.k-_ aIa zanahvRie dapitanr h aur-_<br />

Rusig'kn nrda,kariak u .7alakn hara acaraR agadu tilduak diliiQit andan astean . Aurthŕ~gn haran<br />

deutso _ --__-- hillzauatakn_hluuzagllzatJauIatu_~ituzta-iazko_tarak-lanari<br />

Inl7$1MLAnazLbarehala- _-<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-4-24 data 1919- X<br />

mota 2 .1 63 mota 2-1 68<br />

sarrera burkide sarrera buruzagi<br />

jasotakoa burkide jasotakoa buruzagi<br />

testuingurua Turkiar liktadnra Kama l_Ataiuk_hara_~lsaill-la-- testuingurua lndilaranhjinu7aoi Txaneli jauna luta jmattinadan-__<br />

huirkidealub- -_ finek g~~riarn7ta~dn~katzilnhata gilako._jer)daa-_<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1 937-1 -10<br />

mota 2-1<br />

sarrera burnibide<br />

jasotakoa burnibide<br />

testuingurua HidazabaLla_bunihida.araho pita hRt araman_dute___<br />

Eide,ahalak _Mapdgh a'tik I ngrnpnryla~gsa'tik _<br />

Atnanadra'ra ------------___--- --<br />

Jaurnihidaak Kastainn'dik-Snria'la .<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1923-4-1<br />

mota 2-1<br />

sarrera burukide<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-14<br />

mota 2-1<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1960-4-7<br />

mota 2 . 1<br />

aldizkaria Argia<br />

66<br />

67<br />

hi -~rr nmaa~a .---- --<br />

data 1922-2-26<br />

64 mota 2-1 69<br />

sarrera buruzagi<br />

jasotakoa buruzagi<br />

testuingurua Kbnmharakn_hilt7arran hakar_bazala_ihilar aztakn -__<br />

hautatzen rfihvtq_haputatuak haran_arlaar><br />

hunvapi h aLtasaihuruzagi oIdain<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1936-1-17<br />

65 mota 2-1 70<br />

1 5 7


Kontagaiarenak 158<br />

sarrera buruzagi sarrera deputatu<br />

jasotakoa buruzagi jasotakoa deputatu<br />

testuingurua Aart7AIdq F1N -akn huurzapiAk jAkin-arayjdutg-__ testuingurua Eta-hi urthAkn IagaA 7anaturrak_daputst ak _--<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1961-4-6<br />

mota 2-1<br />

sarrera buruzagi sarrera deputatu<br />

jasotakoa buruzagi jasotakoa deputatu<br />

testuingurua Knntsailaa hildu da igandean (Halatan)hiru7agian testuingurua ,IAan-EIChahaLyt-Ainchad ia un- .deplta1LL_atiL<br />

haulabakn<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1965-4-1 data 1964-4-9<br />

mota 2-1 72 mota 2-1 77<br />

sarrera butxeta sarrera despendio<br />

jasotakoa budjeta jasotakoa despendioak<br />

testuingurua Laga herrihatAgindatah r nt tela lagA_harrL_ testuingurua Lena haLri heL eg n dula -bB Lautzal_AIA lng a-baui_<br />

hurran Arahara, a z.int. gehiago haizu iz .n .n hurran arahara Az zaintA ga hiagdhaizl j izanon -<br />

Lirthekn hu¡ljataran .gitastan Ari __ Ldhekn~Lldjalalall ..LIIeStE[LBLL<br />

d¢alagk(daputahuAk) gA(dal7Aal amanda lan jtjralauk(daputstiiak) - galdAtzaa emmnda diten -_<br />

Jljjal hnrtakn daspendinak hudjat hnrtakn danondinak _-<br />

--- -<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1900-3-23 data 1900-3-23<br />

mota 2-1 73 mota 2-1 78<br />

sarrera butxeta<br />

jasotakoa budjeta<br />

testuingurua .gurA Iagaslznnak) hartze urtakn_hudjatA hahar_.<br />

dute Ihutik aman<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1929-12-13<br />

mota 2-1<br />

sarrera damu domaiak<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1985-1-31<br />

mota<br />

2-1<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1935-3-29<br />

71 mota 2-1 76<br />

74<br />

75<br />

sarrera diputatu-gai<br />

jasotakoa deputatu-gei<br />

testuingurua ljamahn dz apanas h i daputalu_gaLibik-£ira<br />

hakhntcha har . adiskideekin-gin askuin~p ankar -<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1904-2-26<br />

- - -------- - ------- -------<br />

mota 2-1 79<br />

sarrera diru-bilketa<br />

jasotakoa damu domaiak jasotakoa diru-bilketa<br />

n__<br />

testuingurua Naw Ynrk-akajujekhahat_dirpn miat7aak ag il]_ala ._ testuingurua Katnliknen aldazko-dirljhilt,aak na'itar_gnhamuak_<br />

gahandu agin ditu,-( ) anaiok aur .rantzaan .._<br />

agiarik_astakarL hartan Agaúuiranetan_-HaaliL_-- diot-hilke ta__orak_alaiz_ har,tAn_ agia_hearko_dilue<br />

damu dnmaian aidieataku__ hahar 7itakan_jrnTala_-_<br />

)lanez nahi 7u9la h .blu Sharnn jenerala artiktilu<br />

haren_egilaak atagisa hnrtakairngak_nzin_kausl___ -<br />

---------------- - ----<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-25<br />

mota 2-1<br />

- -------- -----<br />

-- -----------<br />

80


Kontaqaiarenak 159<br />

sarrera diru-hantura sarrera egitarau<br />

jasotakoa diru-hantura jasotakoa egitarau<br />

testuingurua Jaz prazinak Onratu dira hapa hastaahunarat,at testuingurua ARFRRIFr;1INFKr1,iALEG1IARAJA ____<br />

ll-nz katik 14-az Sai urta diat.hantura az glnnala<br />

hain azkar canditul Patrnla aldahatkarintuz _<br />

11 alakst<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1981-1-29<br />

mota<br />

2-1<br />

sarrera dolumin<br />

jasotakoa doluminak jasotakoa elauso<br />

testuingurua aura dnluminik hidanak _ testuingurua Alyyl¿jAn lal¿gnj7gtgkh7i£ik-R nrt7difl1--aI11L(cki_<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1958-4-10 data 1973-2-8<br />

danals_Alaman * nepdaarrak' -<br />

mota 2-1 82 mota 2-1 87<br />

sarrera drogaki<br />

jasotakoa drogak)<br />

testuingurua Mlarrit7akn polizak gatu hailitu hara urtokn -<br />

knnduak jananaman da aintzinakn hi amatan<br />

hananhat txlnrin izanhirihnrtaq drngakiarakin -<br />

aldizkaria Herria aldizkaria<br />

data 1979-1 -18 data<br />

mota 2-1 83 mota<br />

sarrera dunbots<br />

jasotakoa dunbotsa<br />

testuingurua r,Ihraltaidik ortu idran izuek dadoonaz Savilla'n__ladza<br />

anda hat agin lan nunhntsa kilnmatrn<br />

Ugaritara antzon zen -<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-2<br />

mota 2-1 84<br />

sarrera ebaste<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1935-4-2<br />

81 mota 2-1 86<br />

sarrera elauso<br />

sarrera elhauso<br />

jasotakoa elhauso<br />

testuingurua lxlriplr_lrang n ahtr-tnkielau--1 Atzenlnnrtaw da a _<br />

Mnngiadoituan_alhattcn (avalancha) halan rolik<br />

Herria<br />

1976-2-19<br />

sarrera eliz-gizon<br />

jasotakoa eleiz-gizon<br />

2-1 88<br />

testuingurua innlatara'kn_ nlitikwak_ata alalzaizonak<br />

aga7kin-cuagakatak galarp7ntakn indar agin_Ilar-_<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-12<br />

mota 2-1 89<br />

sarrera elizburu<br />

jasotakoa ebaste jasotakoa elizburu<br />

testuingurua $artza ahasta_)]alean-_gauza_bera_Miois trn izanak_ testuingurua Ruzaak alda.-~ndgran, ahemadnra_naputanin<br />

j~ manrnirn garak ahnkf ate hohandimak churl,- As.intamant gurlalhimi IAkaida-na(u alizhu rligarbt'_dlatlranL<br />

kamporeLhaazu la-besta aldon ta al inar) gu71ak agudlizulan Aita<br />

-- -- Ladnchnwski a orgaria<br />

---- ------------- --<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Argia<br />

data 1934-1-26 data 1924-9-10<br />

----------------------- - -------<br />

mota 2-1 85 mota 2-1 90


Kontagaiarenak<br />

sarrera elur-lauso sarrera eresaldi<br />

jasotakoa elur-lauso jasotakoa eresaldi<br />

testuingurua . _ s s • . si CANnANCHIIN testuingurua ZAzAn ,nIReRn RhRchAVRn AhAslAIAis tR tzistulariAn_<br />

jIrRSRIrtiR<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1985-1-31 data 1935-4-2<br />

mota 2-1 91 mota 2-1<br />

sarrera elurketa<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1916-X<br />

mota 2-1<br />

sarrera enplegu<br />

jasotakoa enplegu<br />

testuingurua AskiRnpIRgu snrt-arazien d utalarik_oskuelda_nsn_<br />

hatwnt:At<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1971-2-18<br />

mota<br />

2-1<br />

sarrera epai<br />

jasotakoa epai<br />

93<br />

sarrera erki<br />

jasotakoa elhurketa jasotakoa erki<br />

testuingurua RarAtnff hiriko tariRtarik atohPrsknAn Alhnrkata__ testuingurua OrdiiiA-4 1~FrkLnntnkn An iriaz nnikn _aitanak<br />

j7iQArri hAtAk AI7Aman du jandaa AI1,AQa'kn pia h'li ah ki luia<br />

}iemar gi7nn alhurpean ahnrtziRk ilen dire Renne<br />

hnpnien herririk az ditta<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1926-4-11<br />

92 mota 2-1 97<br />

sarrera errebide<br />

jasotakoa errebide<br />

testuingurua Rainnatlk_lnnhaii kpilnmetratan- Peharakn.___<br />

arrah'daan antn hat sahatu_da arhnla hail knnlrA<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1968-2-22<br />

mota<br />

2-1<br />

sarrera errege<br />

jasotakoa errege<br />

testuingurua 4MadrjtggLTrihunAl .de r+arantiasl---_ testuingurua FspPjnianmjnistmak_ulzi diuzi _haran~rar n~ak ___<br />

natnrren astaan.amannn apaiaranharri Frtagnl atchikj_nah¡_ amen litu7ke ha rak_ado___<br />

hwrtsuak<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eskualduna<br />

data 1935-4-2 data 1903-7-24<br />

mota 2-1 94 mota 2-1 99<br />

sarrera epaikari sarrera errege<br />

jasotakoa epaikari jasotakoa erege<br />

testuingurua alaQi n hiriak agitan .djardnA AspRIRaanmzsatlekn_ . testuingurua fiiie_aldun_sdn-djpulatu_pn ralak lanean_Sngar~ri-_<br />

FpAilatjnnentraraAarkantlr dehAn AQÍriaa7Beha _ mira MAdfid .AIdaRo _(„ . ,TMinis1rtia dala ¡Erage-dala_la .<br />

Lnr3jk nnbat<br />

Euran_aldazleak-ha idazki lu7iak<br />

rrpaiperatzaeran Aurka<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-4-25 data 1923-4-1<br />

mota 2-1 95 mota 2-1 100<br />

96<br />

98<br />

160


Kontagaiarenak 161<br />

sarrera errenkontru sarrera arruga<br />

jasotakoa errekontru jasotakoa eruge<br />

testuingurua (illre harrian pasAtll_daarrAknntrllhatizignrria testuingurua F7Cniklla at7ipatukn dauanj/uzurik n7<br />

(tankeA) (arnikaareAtaAIIC(11 nnrtnrRn anilAt,at haste<br />

anega hnt711k agenutiak hanatakn poperik Az doa -<br />

- gaizketlikn _--_ __--<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1<br />

mota 2-1 101<br />

sarrera erresuma<br />

jasotakoa erresuma<br />

testuingurua 7nrt7i arresurnek j rantzia AnglatArra Italia<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1<br />

mota 2-1<br />

sarrera erresuma<br />

jasotakoa erresuma jasotakoa eskualde<br />

testuingurua JrAgan astean _pkainaran 95-an sndu da errasllma - testuingurua aanbnta_hataan._. Inrdaniak0_ asknaldaanBl3<br />

harrihatMn7anhika,-bnd7 ehun Urte u Suaz-akaluhideari_hurhiJsnin_rtlhl7tq<br />

PPPnrlugatan manako Agnn ondoan---r---- hnnbardame ndu 7nnhait J7raalrjjtr airaknak<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1975-7-3<br />

mota 2-1<br />

sarrera errienta sarrera estaia<br />

jasotakoa errienta<br />

testuingurua Frantzian hadupu -Brriant gnrrian hatseona __<br />

(S ndient natinnaldas institutaurs) IaoetAo- ngnL_<br />

mila-auianL barari-nman_dif"obarnamendr lkit<br />

asknL's ma I a ak)<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1932-9-2<br />

mota 2-1<br />

sarrera erru<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-30<br />

102 mota 2-1<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1970-1-8<br />

103 mota 2-1 108<br />

104<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-30<br />

mota<br />

2-1<br />

sarrera errule<br />

jasotakoa erute<br />

testuingurua F7 Sniklia atzipaWkl111aLaflsuzufik~zdago<br />

Gernikaampata Anshl nadaran ArolAVathaste<br />

Eragohat711k agaAIltiak_banAtAkn a tuladk a7rait -<br />

gaizkahlkp<br />

sarrera eskualde<br />

jasotakoa estaietako<br />

testuingurua Gertakariizigauia_San38ula_birien .Jja gn___<br />

AmarikatanAA ~laialakn_~txA animala hataan sil<br />

loto da alasu bori_karlaskan_hadaW<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

sarrera eurite<br />

jasotakoa eru jasotakoa eurite<br />

106<br />

107<br />

mota 2-1 109<br />

testuingurua $tnIASAIdiatan 'aoi(lent) asko 7ignrhl zituzten._-_ testuingurua Oii zai tiak_ <strong>Bi</strong>arnnan-_paniklll arki Eabaho--_<br />

46 hAt bai (nstikgkatan) Jparraidwwrr, Fu ¿jg-jkaragardLOdZI_hodakirt,'<br />

---- lakuka ._han a_era_ba__urt n _arrnllza_batzuan.<br />

haineko harri pikorrak__ala_ondoooz_mekur_askn___<br />

Jaherari<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1923-4-1 data 1975-7-3<br />

------------ ------------------------ ----------<br />

--------------<br />

mota 2-1 105 mota 2-1 110


_Kontagaiarenak 162<br />

sarrera ezindu<br />

jasotakoa ezindu jasotakoa gerla<br />

testuingurua A7kAnAkn aldian mintzatu nit7aibuanaan testuingurua<br />

7anahurrak langita zaharataarinduari erretretan<br />

pmailakn hasi hahar datan lanaza7daut7uat arran<br />

hadutala maina hartza IAn hau askuatarat Rthnrrj&<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1908-2-28<br />

mota 2-1<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1928-1-1<br />

mota 2-1<br />

sarrera ganbera<br />

jasotakoa gambera<br />

111<br />

testuingurua nahi beka hautaturaizandArlin dArlnahlan artaan __<br />

gi7nn mldtnhnhat atarahori hahar ha7AIA<br />

miatzeko<br />

Gheda hnrtaraL pawahr du gamharakn_mintza aukian<br />

papar harazihat hArt7A daptulatu legona<br />

CI n A d I irakin<br />

sarrera gerla<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1900-3-23<br />

sarrera gainti sarrera gerla<br />

jasotakoa gaintian jasotakoa gerla<br />

testuingurua hiriaren nndnan hatailla handihatukhandu> atsaiak testuingurua gerlatikJanda-_<br />

inalarnuski hil dira arana pnurs•g intian hirnuL-_<br />

Tirs-akn gaintiAn arana ahi deikia atsaiak saldadn<br />

hatataknlpabr h e&te 1 r<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1908-2-28 data 1965-4-1<br />

mota 2-1 116<br />

mota 2-1 112 mota 2-1 117<br />

sarrera gaisotegi sarrera gerlari<br />

jasotakoa gaxotegi jasotakoa gerlari<br />

testuingurua Earahil halok zauri amdiak agin 7i7kinn,lasasan7 testuingurua Vielrmo kn_ parlerian<br />

pmar artako mutikoari Fratuartn'n Rasurtn'kn __<br />

gaïntapuan sardu Tintan<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1968-2-22<br />

113 mota 2-1 118<br />

sarrera gizirudi<br />

jasotakoa gizirudia<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Argia<br />

data 1934-1-26 data 1935-4-2<br />

testuingurua Mezandnran har&gizirudia .tle gn laira_jnan___<br />

ziran guziak hei hazala Inrazkn_kQrgjak<br />

- ---------------------------- - --------- --<br />

mota 2-1 114 mota 2-1 119<br />

sarrera gentza sarrera gobernamendu<br />

jasotakoa gentza jasotakoa gobernamendu<br />

testuingurua HZ_ ih_jflaLganva bataz paynnak haintzaLjrrdaJA_ testuingurua Azkenaknt7 gura _gnharnarnendu_nabasi<br />

jit& atanoak amatan dinan lanak a7dira i7arrarakilakne nenki hangia_A7 Tuan .bajea<br />

SarAlltSez_batal7an ___ baniafamnkaak nrn<br />

----- - -- - ------ - - ---------<br />

Argia aldizkaria Eskualduna<br />

data 1933-5-14 data 1903-7-24<br />

mota 2-1 115 mota 2-1 120


Kontaqaiarenak 1 6 3<br />

sarrera gorpu sarrera guda-ekinaldi<br />

jasotakoa gorpu jasotakoa guda-ekiñaldi<br />

testuingurua Igan agitRraknRn hnrngatamar gorpu lapa ahazaa_ testuingurua Lainn aldean arkaldarak_8"r!a-ekiñakrli hat orain __<br />

panistnk' doha te aurara agin daha<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-14 data 1937-4-25<br />

mota 2-1 121 mota 2-1<br />

sarrera gose-greba sarrera guda-ekitaldi<br />

jasotakoa gose-greba jasotakoa guda ekitaldi<br />

testuingurua (;artekariak lain diren hadnkigil Rgun hautan _ testuingurua (,uda ekitaldinka7 haterA suagakata_j711TArLAta ___<br />

Fuskal-HRrriAn' ArrefllciatIiAn hAl7At7aAk FTA.knAn hidRhAknAka7 AbAritarAk ARRrAtltA7dalta7an<br />

pdtnkidatArik i7Rn 7itazkalAknan gnCA-grAha 1117e vpRr Pta bail gI1711rA7kfRk tata-hae Rdatl1A7_aurer]_<br />

horiek eta azkonik Fnhataren knndanemandua Ridakn 7Ahalkunda Andira egin n aÍ_i7an deh~<br />

4taxiçtak - _<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1974-2-7 data 1937-5 .2<br />

mota 2-1 122 mota 2-1 127<br />

sarrera greba sarrera guda-hesi<br />

jasotakoa greba jasotakoa guda-esi<br />

testuingurua AMFRIKFTANI(A7FTANfîRFRARt11311RAT11DA __ testuingurua LOnd[as-Hona-K n gudaesEz ormena. aahag¿__<br />

flan Ingalatarra'kn (,nhamuak-ete~SinnapnnrA'n _<br />

- an17Akn gudont 7i tnkiaAgio d~u<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1963-4-4<br />

mota 2-1 123<br />

sarrera guda-atze sarrera guda-ikusketa<br />

jasotakoa guda-atze jasotakoa guda-ikusketa<br />

testuingurua PAXISTENF(;AZKIÑAKf2UDA-OÑAKFTA testuingurua IIAIIA'' RAKALDFRIARFNjJaTEUELENAQSPAT7Fhy_<br />

(MIDA -AT7FAK SUA(;AT7FN ___<br />

lnpariasartu ehun lAnanga_tIrtanlrena igandez<br />

-- _ nspahi h .n_llalia'n ._8akeldariFnparant7An_--__<br />

Mnssnlini'k eta Frapeak d0 00Ogudarian__<br />

811da-ikuskatea -eg_in ahan ; __<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-6<br />

mota<br />

2-1<br />

sarrera guda-aurreti sarrera guda-izkilu<br />

jasotakoa guda-aureti jasotakoa guda-izkilu<br />

testuingurua paxintaren nfdart7R nnek ber . zîjuak Ai cIauz___ testuingurua Arerjak angor_nldartutan ai-den -la_guda izkiluiik-<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28<br />

mota 2-1<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28<br />

HmAn oren gngpr oldartu-R7karn Raturias RIA _- nnenakR7nldaduha _____ ____ _<br />

besta guda--auratL hatnihalakn gudarijak_ Ri,kaî ra__ _<br />

akarika_dopvalakn nori&_ar-doba` .<br />

126<br />

mota 2-1 128<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-10<br />

124 mota 2-1 129<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28<br />

125 mota 2 .1 130


Kontagaiarenak 164<br />

sarrera guda-luban sarrera gudaleku<br />

jasotakoa guda-lubanak<br />

jasotakoa gudalekU<br />

testuingurua a • n' . • •_ . _ testuingurua FRPFPIIIKARAK ZARAÇn7A'KnGIIDALEKLIAK___<br />

OIJITFRIA'KOFI FI7-ATFASIIAGATII nITIIF<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-1 data 1937-5-1<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-24<br />

mota 2-1<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1924-9-10<br />

mota 2-1<br />

OIIITFRIA'KO FIFFF17-ATEA SIJArATII DITIIF<br />

mota 2-1 131 mota 2-1 136<br />

sarrera guda-oin sarrera gudamutil<br />

jasotakoa guda-ohetan jasotakoa gudamutil<br />

testuingurua FII7KOrIIDA-OÑFTAN testuingurua AitorWlAr I sa i?u_nakAptika'tik ora indik-ataiaal<br />

nri diron gudamutiloi ntunwhataman Zien--iiI<br />

IINnIITA rFRO - .10AI ni iNDARTSUAK EGQFN JapDnan<br />

71RAN Fi (FTA ETA FI ORIO INGI IRI ITAN<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1 925-1 -4<br />

132 mota 2-1<br />

sarrera gudalburu sarrera gudaritza<br />

jasotakoa gudalburu jasotakoa gudaritza<br />

testuingurua ru7iak aldenadaranrnharnadnra Dipulaein ___ testuingurua 11NG<strong>Bi</strong>A ' -GAZTEDIAniinARITZAaAEEARIIJIEA__-<br />

Apmtamanhi gudalheru IAkAida-nAgl .Si ali7here FRARACI nARF - -<br />

tahagIA RIrim ta _filgjglari git7iak agurhr zuton Aita<br />

J adnrhnwckigaria<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-13<br />

133 mota 2-1<br />

sarrera gudalburu sarrera gudaroste<br />

jasotakoa gudalburu<br />

jasotakoa gudarozte<br />

testuingurua pnain adaka da Fga,kin Arduradun rnArino testuingurua lnditaraabiml7agi Isandi jAUna_dule jmalxinadan)___<br />

gedalhunia _ Onak gedarneta add_ake zital)ahni laka_jandaa_<br />

htItzan_arL~men da<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-4-28 data 1922-2-26<br />

mota 2-1 134 mota 2-1 139<br />

sarrera gudaldi sarrera gudaroste<br />

jasotakoa gudaldi<br />

testuingurua IAnreAdalajaran ata Pn7ohlanen'ri ha7Ala, ___<br />

<strong>Bi</strong>lban'kn gedaldiatan orain paxistan acmnakoker<br />

--- - --------<br />

jasotakoa gudaroste<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-8 data 1937-5-8<br />

137<br />

138<br />

- -- - ----------- - - - - - --------<br />

testuingurua arkâldarakgudarnste indadaUa9taht ala _bain<br />

Jtatikn pasistnk nt7iluta Iagnka_diluan-arte_--_<br />

---------------- -<br />

--- - - ---------- - - - -- ----- - -<br />

mota 2-1 135 mota 2-1 140


Kontagaiarenak 165<br />

sarrera gudate<br />

jasotakoa gudete jasotakoa guena<br />

testuingurua GLJnFTFAHASI7ANFTIKONAKO inAin1RIK testuingurua Agjla_7 7 mimrouA pelata-eri<br />

JNnARTSIITA7ARATATSIIFNAK 17AN nIRA AT7n Iuantagi'k lanangn guano sartu nIAn (nsliknkelan)<br />

FGIN 71RANAK<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-5-8 data 1923-4-1<br />

mota 2-1 141 mota 2-1<br />

sarrera gudoin sarrera haitada<br />

jasotakoa gudoñetatik jasotakoa haitada<br />

i<br />

testuingurua . . . . - - - - - testuingurua Sail hunlan XapelgnarandahAn haitada_bllnlfAlnA da__<br />

fmmudarnn aura gurlnñatalik ufnti dagnn uri adegi nnnlhanA I nhlnma -lehen afilia n dA hara multetan<br />

hatari egindako ar~ zitala __ _--<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-4-28 data 1968-2-22<br />

mota 2-1 142 mota 2-1 147<br />

sarrera gudontzi<br />

jasotakoa gudontzi jasotakoa haitada<br />

testuingurua Lnridres- HnngJ{nng gsdn-Aeiz -sendnyaa erehag¿__<br />

dAtt Ingalelarra'kn Gnharnuak AIASingapnnrA'n<br />

antzakn gujdD tzi tnkia A ' dai<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28<br />

mota 2-1<br />

sarrera gudu<br />

jasotakoa gudu jasotakoa artubearak<br />

143<br />

i testuingurua mote HuArJa_P[asidenta nmannnnnn,Stela- b are _ testuingurua Aldundikn landakariek barayrtakII aitubea[atatik-<br />

Snldarinan hant haiekin gudttrel jnaitekn nnapbaslakn hal tsirnelsa<br />

bAnelu- du<br />

ta hazkon nngila v <strong>arloa</strong>n<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1916-X<br />

mota 2-1 144<br />

sarrera guen<br />

sarrera haitada<br />

testuingurua Pil¿dnr at aini[zakin jokcatu_~e_~la_higatfeu<br />

ateraki du haitada hurtan kasik mnthi emd¿.bataz-_<br />

aintzinalzan zuela_p~o~nn (tourj<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1969-7-24<br />

sarrera hartubehar<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1928-1-1<br />

mota 2-1<br />

sarrera guduka sarrera hauteskunde<br />

jasotakoa guduka jasotakoa auteskundeak<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Argia<br />

data 1908-2-28 data 1935-4-2<br />

mota 2-1 145 mota 2-1<br />

--- ------------ ---<br />

146<br />

mota 2-1 148<br />

testuingurua Jahanik janaralak~aaablenne ondoan iikhan d„ hi -_- testuingurua AWaskundeak .haaL_oman_djra_ (Azañaradhilzak)__agunee<br />

guduka hnrthitzhat( )Azkan kasetek aman<br />

dulUt guduka hartako USes bailarak- ala Elan ata____<br />

k"alia ch tr -- ---°<br />

149<br />

150


Kontagaiarenak 166<br />

sarrera helde<br />

jasotakoa zerri-helde jasotakoa idazkari<br />

testuingurua NAFARROAN7FRRI-HFInFAFRIKANOA_ testuingurua At7Ari-araznalakn_auatTiPLidlzkalL.r, Llirin Srhmid_<br />

Frrihara-sskta tdaan egaria da Afrikatuk Ptnrri dea pcPRIaua<br />

7Prri-i71tujt.aa --<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1984-1-26 data 1937-4-28<br />

mota 2-1 151 mota 2-1<br />

sarrera hil-mehatxu<br />

jasotakoa hil-mehatxuak jasotakoa idazki<br />

testuingurua r,arricsan amarikann_inparadnr k rr t n dt testuingurua Fnreing rlffa nponak_Fspañalin_logelea<br />

hit-mahatnlak ukan dituala arde7kArinri chiltnn faunari ida7kia igori deutsa<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1967-4-6 data 1937-4-28<br />

mota 2-1 152 mota 2 .1 157<br />

sarrera hilkai<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28<br />

mota 2-1 153 mota 2-1 158<br />

sarrera hizlari<br />

jasotakoa islari<br />

testuingurua lizaldiya Raalhnvanan_hauLizanáu .zan._,lakintnu 1a.<br />

Argi adierazi zizkigun islari y n yttak aradari<br />

tlazkoruiran-biotz_adaL- -<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1928-1-1<br />

mota 2-1 154<br />

sarrera idazkari<br />

sarrera idazki<br />

sarrera idazki<br />

jasotakoa ilkayak jasotakoa idazki<br />

testuingurua pgn7kinatatik_hota ni-dauakiiha7nn<br />

testuingurua Mustik adtihiraiiizparak ziudauaz_-españar _<br />

stwga-halunhilak ata ant,akn ilkayak<br />

t,nharnlmnk I atari-Ratea',P, idazki papar la asara _<br />

h eginnndahala jakin_da<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-6<br />

sarrera idazlari<br />

jasotakoa idazlan<br />

sarrera hornitzalle sarrera iheslari<br />

jasotakoa fornitzaile jasotakoa iheslari<br />

testuingurua $aumedianne ..algariakn P rasiderllak_-zinn<br />

amarikanane maki) Iadiaran haidor zirela<br />

harrikilan._ testuingurua Polizak_ata_harasalatariak_zemahLmiatza<br />

barrandatze jukutri muntalu_ditttzta iheslari _<br />

Eurnpanpak Hanhat(%~ aiYtanmen_haienlzall_Palmla_-<br />

horaien_arradatz akn,_heina_debaldalan<br />

lomilzaile_ala.aroslak_garade_hndaz hahaL7tttan _ Gariakzun_huaelLalegarahulitu_askaaslwaldun<br />

haliant hunl7-hii rm, minvatzakn<br />

haita_taui_dihra _nahian parp e<br />

pnl itika~lodan__- -<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7 data 1970-1-8<br />

mota 2-1 155 mota 2-1<br />

156<br />

testuingurua -EloridaikerLgudaal i haritzaldizkiogLhetan<br />

1 iudandndt'gk_agjn_dahan-irlantnnaangoda<br />

Furnpa'nizannranj rika_lparaann zadkusi sandia _<br />

i7angn laukela<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28<br />

----- - ------------- ---- --------<br />

mota 2-1 159<br />

160


Kontagaiarenak 167<br />

sarrera ikusliar<br />

jasotakoa ikhusllar jasotakoa isun<br />

testuingurua J nriAtllAk zauden ikudiar guziak (pilntanartida testuingurua I euhunwk ma14ozül_ditultenai25-n00 Iaudnka___<br />

katean) 1 unet n<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Argia<br />

data 1932-9-2 data 1933-5-14<br />

mota 2-1 161 mota 2-1 166<br />

sarrera irabaztun sarrera itsas hesi<br />

jasotakoa irabaztunak jasotakoa itxas-esi<br />

testuingurua Jrahsztunak Az dela snhwre nnkat7erik ukan testuingurua RII RA(YKnLD(A&ESIAK FrA INt I ANQAR _<br />

17PARRINrJIAJí_<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1960-4-7<br />

mota 2-1<br />

sarrera iragarki<br />

jasotakoa iragarki<br />

testuingurua jIxistu_cIa . danVA sarikAJr) _<br />

Fusknta¢una heatwrikAr-ukan lai orlan ira gazkiak_<br />

a[derazl ¿lar daIa-ta? rlvtiak aZJukAtala __<br />

Euskazez itiArtukn Arantnm ziguten_ __<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1926-4-11<br />

mota<br />

2-1<br />

sarrera irakurgai<br />

jasotakoa irakurgelak<br />

sarrera istripu<br />

163<br />

testuingurua Jdinarisn dago F,rAtamlnduA_ Alemaniaz __<br />

solasak Alemania irak rpAink Alemaniaz kas5Jak,<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1935-3-29<br />

mota 2-1 164<br />

sarrera iSUn<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-25<br />

162 mota 2-1 167<br />

sarrera itsasail<br />

jasotakoa itxasail<br />

testuingurua 11una.dagnzaa~lsaslùtetan Itahar eta niamandar__<br />

8udnnbiak ingalatwrrak A rrnn ardrana A _<br />

daukazanatan_bazsn zintza inn»kukn dahenustea__<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28<br />

mota 2-1 168<br />

sarrera itunben<br />

jasotakoa itunben<br />

testuingurua I astan iwanpetuka-.da_auJ_hitsu_nneiJL Aite a-d ahan<br />

ihmhenarin tratadua<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10<br />

mota 2-1 169<br />

sarrera itzuli<br />

jasotakoa ichtripu jasotakoa itzuli bat<br />

testuingurua J3ezko_keti_sernahi nln haitahilvA hila hn itan,-tez testuingurua Hatnehnztz_hflL-egII z-.han_ggilen_tlu_itzllpbat<br />

rta harriUekn irhtripu kaion, gertaI,en kaiora` iQhahI[u ak i$nrrirllL_herlzfl_lagnn hatzuakilaa-__<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1961-4-6 data 1962-4-12<br />

-------- --------<br />

mota 2- 1 165 mota 2-1 170


Kontagaiarenak 168<br />

sarrera Itzuli sarrera jardun<br />

jasotakoa itzulia jasotakoa jardunak<br />

testuingurua Parisarat harriz jin da Pom i¡L_iun Presidente _ testuingurua JSristau f]ntriñaz darehijzkigun jgiduLlak<br />

Afrikako ItndiA I ruraleata stparikaknake7dirais-la Pn7 prmik gsada ( 1<br />

Eraut7itn adafAIRMitratsu Man hArI Asta nntnn_<br />

osnm Amatekn az-dai Inkirik zanboki notan<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1972-2-3<br />

mota<br />

2-1<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1926-4-11<br />

171 mota 2-1 176<br />

sarrera izenpetzaile sarrera jardun<br />

jasotakoa izenpetzaile jasotakoa jardunak<br />

testuingurua lrlmngatamehnst Jagurly pnlitikn AIA Alej7-gi7noalL testuingurua VFNFCIA'KO~tlnIINAK<br />

'Munduaridais"darilxnn Agirihati7anpAtii doha logjejprra'kn i7pavingi piV1jgk_VaneniA'kn _<br />

( jardunAl7az idp7tan dsa_Vjena eta Prana}g 3<br />

adekn_adiskidelasunek~in.~ molan dautsn ItAIia'u._<br />

Yltgnslnhis Ata hara ArtRkn IrAladiw7 Alkor-Artzan__<br />

97dahana BAIAactadshaiakn_ __<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-12 data 1937-4-25<br />

mota 2-1 172 mota 2-1<br />

sarrera izenpetze sarrera jarraldi<br />

jasotakoa izenpetze jasotakoa jarraldiak<br />

testuingurua Asturiasen isanpalil dahanhnnila_.arauzkn testuingurua 1°A9--an izklriahi nuen alskaraueLLataauskal<br />

AgirijR17A7 idazten dali Fta rYAnpat7a horrek lnlltiIrArAn SCIAtiltn hat FlgerrAtArAl7Akn<br />

maukan garrentziA, 'FuskararaLL_Jamatdiak'_hartijn_dula_17ana-_<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-1-10 data 1984-1 -26<br />

mota 2-1 173 mota 2-1<br />

sarrera izurrite<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1 984-1 -26<br />

mota 2-1<br />

sarrera jai-eratzaile<br />

jasotakoa jai-eratzaile<br />

testuingurua riant7A garwxi nlsa._zalnpadR AI lA hazkari<br />

aun diok<br />

.Ia i- Ara1Zahan_adtzaltlarhnitnan AldAtli dira<br />

nfdAR tgŕnrpz-1$$alaan aldatuko dirAIRknAn ---<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1926-5-2<br />

mota 2-1 175<br />

sarrera jaurlari<br />

jasotakoa zerri-izurrite jasotakoa jaurlari<br />

testuingurua NAFARRfAN7FRRhHFIDEAFRIKANÇA testuingurua faipu7knaknja&rlari<br />

Frrihara-ACkIlaldAan agertu da Airi Allik etnrri dan<br />

Z9LL_1ZllLlllaa_<br />

-------------<br />

__<br />

----------- --- -----------------<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1933-5-14<br />

174 mota 2-1<br />

sarrera jolasaldi<br />

jasotakoa jolasaldi<br />

testuingurua ELjNesaldiat~~_Er1L(/ail) nskn-Zjgndu_zil u7twn_<br />

9e dat hni -(,pstiknkwtenl____~___<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1923-4-1<br />

mota 2-1<br />

- -------------- ----<br />

177<br />

178<br />

179<br />

180


Kontaqaiarenak<br />

sarrera jornal<br />

jasotakoa jornala<br />

testuingurua Panak hadakita konka paichtnan dugula Harriaren_<br />

Frriantak aldiz nao neneatrhki nahi haran jnrnala<br />

Harrikn djntnajna Inht diruari nahi duzun tnkian<br />

hainon gu a7hunki)<br />

sarrera jujamendu<br />

testuingurua nnharnamanduarigallois 7ibainn Raynnakn<br />

jujaak kapidrhinnanatadnminirAnnanaldaakharri<br />

pnjamandua Hnrra 7anako jin-aran dihuaaaan<br />

aPAe1-lraide hoik Pabekn jujaan--aint7irarat __<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1903-7-24<br />

mota 2-1 182<br />

testuingurua Harriki pare jakitearekin nola poharnuak kondenatu<br />

filianjnjamandivik gaha Fnhata hataaun nikia,<br />

lairik-aia galdatzansualekotz EuakAl harria-hara<br />

gain utz zaratan-<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1903-7-24<br />

mota 2-1 184<br />

testuingurua Hnriak_arn agjakzinalajujais dt tlalndieka ;' __-_<br />

rAnsiak 11—.kontraralakatan¿Arde ha(A -<br />

deputatiLalktan._ata_lepearan-arahera~era<br />

demtstnneahahac ZnAta amanAIApahjagn Ar<br />

flApintalil pfasentatn -<br />

sarrera Masa<br />

jasotakoa klasa<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1932-9-2 data 1935-3-29<br />

mota 2-1 181 mota 2-1<br />

testuingurua Soldadngna tkpiteakna zuen__aana araziz<br />

hilahathatarik udhare Hitlalran harriak<br />

jakinarekin danhnra hori aztulahiuint nahiago __<br />

dane_193Lakn klasa_deitzan du handi-zatbi 7nra -<br />

sarrera kolpatu<br />

jasotakoa jujamendua jasotakoa kolpatuak<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1908-2-28<br />

mota 2-1<br />

sarrera jujamendu sarrera komunikabide<br />

jasotakoa jujamendu jasotakoa komunika-bide<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7 data 1981-1-29<br />

mota 2-1 183 mota 2-1<br />

sarrera juje sarrera kondu<br />

jasotakoa juje jasotakoa konduak<br />

sarrera juje sarrera kontseilari<br />

jasotakoa juje jasotakoa kontseilari<br />

aldizkaria Harria aldizkaria Herria<br />

data 1975-7-3 data 1964-4-6<br />

mota 2 -1 185 mota 2-1<br />

-------------------------<br />

186<br />

testuingurua nartakn minisirnak harok aithnrtu du -_haditugula_j$(tap_ha<br />

n hilak hArrngni-tA-hanA7A7pi Ate<br />

kolpatuakharrahuü_BtA hamazaypj<br />

187<br />

testuingurua ftsailaran hactamanaan_Espainiakn arlapaa_<br />

arraginarakin Fuskal-Harrjrat atnrrikn claie dnntakomunika-bida_gahianak<br />

testuingurua noharnamandnari_paibitn nit_ _~ann Raynnakn __ testuingurua _1554-aan agin knnduan arakara FrantzinrL hedii8jujaak<br />

kaputrhinnan ala dnminicannan alda akharri_<br />

19non harri<br />

¿ujAmand ia Hnrra_zedeko_jin_arazi-dituanen<br />

app LÁraiásJlnik Pakako .<br />

III~HNn~i111Zlierat . __ -----<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1<br />

188<br />

mota 2-1 189<br />

testuingurua dean FtchaYerii-AinrhAd_jaun danutahi-nb1-ata<br />

knnLSeila [ ITgnatataran_k°tnata~a<br />

190<br />

169


Kontagaiarenak 170<br />

sarrera korrikalari sarrera lankidego<br />

jasotakoa korikalari jasotakoa lankidego<br />

testuingurua FpanaIaitA'k ala C,asli7ahal'ak ilaran R'An jnkat7an testuingurua Elysan Paricakn jallrapian mie n-_ beraz sinalu<br />

- - t9R3-an elalakn aknrdina hi17amAitRn udala hi _<br />

hausan Artakn lan kidagn-ala kllnltzamanak --__<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1928-1-1 data 1983-1-27<br />

711171eelA a7kartukn Pta hadahlkn munduko_ -_politikaran<br />

harAt hllnAtalAn hiela haratik 7ifais<br />

jhilikn<br />

mota 2 .1 191 mota 2-1 196<br />

sarrera kudeatzaile sarrera lapurreta<br />

jasotakoa kultur-kudeatzalea jasotakoa lapurreta<br />

testuingurua Rarrikitan KAtahlña-kn kulhrr-kudaat7alaA elanMajL- testuingurua Nnnlaga Suila _Eúnamadka als Nn_agA'kn<br />

r~Arjalmaamurri da Fltckaderat kllltllr-kllelaAVAla gnhamlrAk auran AcaraR hlAldll damena Burgn5 ' kn<br />

kId n d n.1 camari VRIla7 da MRrtflazahal balzararLL1 ichnakn ordazkArianhllaflaz__paxislan__<br />

jaunarekin ikilctakn nnlakn har-amonak apilan - __ jlxasontzlak itsacnatan_agllan_~duazcn lapurrAtak_<br />

: . duala-hiela<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1 984-1 -26<br />

mota<br />

2-1<br />

sarrera lan-asmo sarrera lasterketa<br />

jasotakoa lan-asmo jasotakoa laisterketa<br />

testuingurua Etizaiñaklzan~Wan_balzaraan<br />

tecaaltaaldakn hidaak wta 5 udwlak~-Ian -asmon<br />

azlaflji .diluzla---- -<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-19<br />

mota<br />

2-1<br />

sarrera lan-sari<br />

jasotakoa lan-sariak<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1933-5-14<br />

mota 2-1<br />

sarrera lan-uzte<br />

192 mota 2-1 197<br />

193<br />

testuingurua Rnct hnnillarLirakeskinl7a nnatara a ft7RAk ___ testuingurua nrajn Ardoa Iatari (NA7'to)_nyalekn-,ocdazk ariAlt ___<br />

naldl aranikn dj7katan Ian-sariak AtA ,operaka- Gninnia'likhaciaAldiba1jan-azrlAlAslda Agin host- _<br />

gas,eAk nrdnit7aa Arab thaiz-du -- arahak<br />

194<br />

data<br />

testuingurua Arralsaldaka_lauatan_rnutikaan laictarkala<br />

prarnll .a<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1935-4-2<br />

mota 2-1 198<br />

sarrera laterri<br />

jasotakoa lateri<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1925-1-4<br />

mota 2-1 199<br />

sarrera laterri<br />

jasotakoa lan-uzte jasotakoa laterri<br />

testuingurua C,ipucknakn ama hi7kaikn l-nlflgielan mlindlla k ©7ol_ testuingurua europar lalarfi_halzuanmndasunentzaL__<br />

rtahila Rilhnkn_jnpmlatan haraziki hodira<br />

lanujzlaak-._mjlaka_ lang1laak grAhan<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1973-2-8 data 1937-1-10<br />

mota 2-1 195 mota 2-1 200


Kontaqaiarenak 171<br />

sarrera legar sarrera lehendakari<br />

jasotakoa legarrak jasotakoa lendakari<br />

testuingurua Azkan hirniir nurthe hnjptan IAgarrak Frant7ia _ testuingurua Aldundiko landakariek .basa urtakn artnhaaratatik__<br />

nnanh-qt~ hat tstrnAtxa tohazkonnngilaartoan<br />

lihrvaz: Frantziaren zorra aldiz; azkan Ieu_nurthA _<br />

heiatan emendatu dn-<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Argia<br />

data 1906-4-20 data 1928-1-1<br />

mota 2-1 201 mota 2-1 206<br />

sarrera lege-asmo sarrera lehergai<br />

jasotakoa lege-asmo jasotakoa lergaiak<br />

testuingurua ALdijndi Batzarara Sirnvich aidunak Jean-asmnbaii_ testuingurua Mnsuadgdean_¡kasygasjzkn_gpsa1aa_-dab¿L<br />

hnt aurkeztudam _ F~nazkinan Iarnaial inta askoildira<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-5-13 data 1922-2-26<br />

mota 2-1 202 mota 2-1 207<br />

sarrera lege-gal<br />

jasotakoa lege-gei<br />

testuingurua Ze_nalursak noan-knrllrako_laga-gai hori onetsiko_<br />

ntha dut . daputatmne oan'k elhnrri hazala9<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1908-2-28<br />

mota 2-1 203<br />

sarrera legedi sarrera lekuko<br />

jasotakoa legedi<br />

testuingurua 4nat&arahaki zolen aslaazkanaz Flizarj atnhastskatta<br />

eginon dion nrlijinsnnn Iaga di harrtarpn<br />

araud~baLera<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1921-7-10<br />

mota 2-1<br />

sarrera lehertze<br />

jasotakoa lertze<br />

testuingurua riihrallAr'tijk nrtühisan-jzparak- .diñnanaz<br />

Jadee andehataginean niinhntva kilometro __<br />

Lgarilara entzun z `____<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-2<br />

mota 2-1<br />

jasotakoa lekuko<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eguna<br />

data 1933-5-14 data 1937-5-8<br />

208<br />

testuingurua Carnikabk al dagitLhab an nsknsaldnJ1zagjn dnnt____<br />

izperkari nnakk _pta lakukf¿nn_azsipanatatik `__<br />

zertzelada lxikj_i ta_iilaak- izan _ A7ik gauza -bEudiÉia___<br />

eta ._jriIZLhekate azaldmtan_da____ -_--<br />

mota 2-1 204 mota 2-1 209<br />

sarrera lehendakari sarrera lur-ikara<br />

jasotakoa lendakari jasotakoa lur-ikhara<br />

testuingurua keltzaindiak_ûlnan_¡zaazitun azknnakn hara hi _ testuingurua Azkenak¢Bldiarii nkoi i Zbasaila.dBlakn_ hartarl ___<br />

hatearak27eta 9A'an Azk[IA jauna landakori adi basri e era lur-ikharal , kainan aitzinearibainfl_-_<br />

nagusitzal_auk nrah t a izan -zan-__ -------_- handi agnak -<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1905-X<br />

205 mota 2 .1 210


Kontagaiarenak 172<br />

sarrera lur-ikara<br />

jasotakoa lur-ikara jasotakoa matxinada<br />

testuingurua rillAtArRIRn_ ahal hA7AIA ari diraiharduki haharra7 testuingurua Indilarak Tanloia-eiiar matxinada gngnra_sntlu-___<br />

joan den aguaRkn lur-ikara ieigArriaran nndnrik . - .- - : - : . -<br />

Alkan knnriuan arahnra hRmer.l7i mila Iapun.hiL_ kalte2kn kantak-haaabilzkite kalerik kale Pnli7iako_<br />

dira ___ HSknHükasaurihr dihuta__Malrinadaag/eakamal-<br />

mila IArnln dira<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1976-2-19<br />

mota 2-1<br />

sarrera lurreko armada<br />

jasotakoa lurreko armada jasotakoa matxinada<br />

testuingurua Jlareko Armada amandahl dugun hezala airetako _ testuingurua RFSTF .MATXINADABAI<br />

prmada Rra handitn hahar dugu _ AfgAnistan -Frki Arin prnhint7i hatzuatan oudnrjakasaldatu<br />

dira;Asaldatu-eten inge diranrrkkumlmistak<br />

dirala._diñna<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eguna<br />

data 1935-3-29 data 1937-4-25<br />

mota 2-1 212 mota 2-1<br />

sarrera lurrikara<br />

jasotakoa lur ikarea jasotakoa menbro<br />

testuingurua LUR] ÇAflEAPFRIIN testuingurua 1Q11-en athAra da hant¡k_(Genavekn hatasunllllkk~-_<br />

AlamaniA hainon J,i udha7 mamhrn dago Han aman<br />

id tuan_htzak_hali dira _orainn armoniak hautsi d itu_<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28<br />

mota 2-1<br />

sarrera mahaiburuko<br />

jasotakoa mahaiburuko<br />

testuingurua Atzo goi7oan_snrtn ehan diidyo_Ada7karitzs_hariatalanonon<br />

hatzana gnharnadnraa maipurukn<br />

lata Agin Zafe._ _<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-25<br />

mota 2-1<br />

sarrera mahaikide<br />

jasotakoa maikide<br />

testuingurua eperi hat amndabnn_hafnQaitamar maikida hatu -<br />

7IrAn---<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28<br />

mota 2-1<br />

- ------------------ --<br />

sarrera matxinada<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1922-2-26<br />

211 mota 2-1 216<br />

sarrera matxinada<br />

sarrera menbro<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1935-3-29<br />

213 mota 2-1 218<br />

214<br />

215<br />

sarrera miatze<br />

jasotakoa miatze<br />

217<br />

testuingurua Naw Vnrk-aki_jujakhabar-düan_miatzeak_aagIn eta_<br />

arrazoi aman dakite Sharonjaanaralat:i-az-zatada ,,,<br />

agiarik i slak ul_barta[Lagadu_ziianatan-_liaatik<br />

damll dnmaiadatdi2stakn_hahar_zilakan lrngatu-__<br />

zinaz nahi irola hal7lu Sharnn jenerala ad iküdu<br />

haran egileak _Ala gisa -hndaka_kngakazm_kausL___<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1985-1-31<br />

mota<br />

2-1<br />

sarrera ministro<br />

jasotakoa minixtro<br />

testuingurua .lcbait_minislioakagin_Uwrli hortaz dira yiaseskL__<br />

duda 7nnhait ha7tamalan haraziki -_<br />

anglas5amarikana_agarkaüalaii- kansilzan_diranak__<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

mota 2-1<br />

219<br />

220


Kontagaiarenak 173<br />

sarrera ministro nagusi<br />

jasotakoa ministro-nausi<br />

testuingurua Errana danlniat aitzinakn atritas Rrianrl<br />

minictrn-nauci nhiaran Ata Gaitsua nraikn ministro<br />

rnnltsaroPranathigos Ftsaign hnii garnagn ata _<br />

a_aariagn dpa _-<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1916-X<br />

mota 2-1<br />

sarrera ministrokide<br />

jasotakoa ministrokide<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1964-4-9<br />

mota<br />

2-1<br />

sarrera mintza aulki<br />

jasotakoa mintza alkia<br />

testuingurua nahi h .ka haritatna izan dadin den tat yen Artean _<br />

gi~ muttnhn hAt¡atarA hnri hahar hazala<br />

miaizakn _ __ehadehnrtaral<br />

paitsatit_du gamharakn mintza eikien<br />

papaLharazihat hartza daptutatu Isurmen<br />

aitadurekin ----- -_<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1 934-1 -26<br />

mota 2-1 223<br />

testuingurua kargudunak hiria erdTinan zaizkn-_aakuak hunki _-__<br />

heiatarik hatek mintzaldi hat hastan daknn<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1912-X<br />

mota 2-1<br />

sarrera moltsa<br />

sarrera moitsero<br />

jasotakoa moitsero<br />

testuingurua Henr y FInwAr Amgrikelako_mollsarn_berr ia<br />

aldizkaria Harria<br />

data 1965-4-1<br />

221 mota 2-1 226<br />

sarrera negutiar<br />

jasotakoa negutiar<br />

testuingurua Strachmun hiriAn, rnuvA da IvturvillA min strn _- testuingurua Aurtrian alarsa_ha1ek bizirik Ahnrtzi llitu-elurlnki_<br />

frantsaca mint>atuCIAFurnpakn Rillzarraan ci _ hAtnlAtan mandiz mandi zahiltzan hamar IanrracumatAkn<br />

t kri n n _- denak_AlemarLnegrilíarrak' -___-_<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1973-2-8<br />

222 mota 2-1<br />

sarrera ohointza<br />

jasotakoa ohointza<br />

testuingurua ,QH01NTZA_(lihilua)<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1<br />

sarrera mintzaldi sarrera oinezko<br />

jasotakoa mintzaldi jasotakoa oinezko<br />

mota<br />

2-1<br />

227<br />

228<br />

testuingurua Ridakn arraknrrtni_haLgarlaW_ _dallbarl- C+Arazio--_<br />

aski latzahasta ainitzangisa-jainazkn hat, bida___<br />

haztarratiklnana,=itu -batak - aurdiki At1 AUA<br />

.anduka kolpahr hasta auig bat_iuuutzatzakn<br />

k . inkan<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1984-1-26<br />

224 mota 2-1 229<br />

sarrera ontziburu<br />

jasotakoa moltsa jasotakoa ontziburu<br />

testuingurua Baitakite bm-fimaúaak-moilcari hiruz diraia_- testuingurua 1[rglatera'ko (Coharmra'k_ilrasatzelilsr_itu_milakn<br />

rninhatanik zarnahi hartarrarat uztakn sailaan izan AZik--urAZ $flin_aginpidfl_nri_AZin nnt>al<br />

am°°- jaikata-aracllrun-mgalatetatat<br />

nntuhurrtak<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eguna<br />

data 1916-X data 1937-4-30<br />

--- - - - -- - ------ - -- -<br />

mota 2-1 225 mota 2 .1 230


Kontagaiarenak<br />

sarrera opor<br />

jasotakoa opor jasotakoa ordaina<br />

testuingurua FJnsagi'taran txanel-lahrika aspatsuan ini AgunAkn<br />

ppnr arinnalgaizan da elkara7Aditu txiki hel i7An<br />

testuingurua Mugauan- auzapa7Ak hara kar - sI& utzirik ______<br />

. . •- . . •- •- - • - 5 :- - m- • • •d<br />

t I k -- jauna ____--_- _<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1922-2-26 data 1975-7-3<br />

mota 2-1 231 mota 2-1<br />

sarrera opor<br />

jasotakoa opora jasotakoa ordezkaria<br />

testuingurua 2t WIt) ha7kida daukA7an Eraman-akorri_ testuingurua Lgr _AllamhT'kk _Ingalatara'ka_ardaZkatiak-JaIa _-<br />

- - . . . . - - •- -- •- . .- . gnharnuariasandin Fjiptntaran asmoak nn tzal___<br />

d~nm ta polizi asko ha hai artzen. ez_haditunta harA_hara tokitik alda e gingo ._<br />

dl tala<br />

- -----------------------<br />

Eguna<br />

data 1937-4-25<br />

mota 2-1<br />

sarrera oporketa<br />

jasotakoa oporketa<br />

testuingurua Asteartez aman Lrrtan asiera rtpnrketari ta agua__<br />

onen nasai arailkata izan_7iran MAdrid'an hnnha_<br />

hat_larlil 7RIa tabi_jLda_iladArAt7i 7annritik<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1933-5-14<br />

mota 2-1<br />

sarrera ordain<br />

sarrera ordain<br />

sarrera ordezkari<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1922-2-26<br />

232 mota 2-1<br />

sarrera oporketa sarrera ordezkari<br />

jasotakoa oporketa jasotakoa ordezkari<br />

testuingurua FRARIKOQEDB ELLK-POLITIKF7KOAKFTA testuingurua F~spañakn_Orda7kari_Fkuadnrran agin<br />

FRKAPJDFKnAK -_----_<br />

Argia aldizkaria Herria<br />

data 1 929-7-6 data 1959-1 -1<br />

mota 2-1 233 mota 2-1 238<br />

234<br />

sarrera ordezkari talde<br />

jasotakoa ordezkari-talde<br />

testuingurua spañar arnari lagundlllakaírancansnriu,.zan<br />

hazkllnak hara ordezkari-talde baLbiAldl , dol t--gauzak_~krrstata<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1 937-1 -1 0<br />

mota 2-1 239<br />

sarrera ordezko<br />

jasotakoa ordain jasotakoa ordezko<br />

testuingurua uztao duala_ha rA kargua ____-__ testuingurua AspAldiknsurum ~rua da,J3Wm-jaunanakaWe_la<br />

ilnri4akin dinen dezan laster r .ailAliY IIaidu1a_glako_ AgintAritneaiagataka_asmotan____<br />

minislro_nausialntuLd& hahaLduala ministro hnuna dahilala-~ Lham orhazkntnat nrlrmny tramanka--_<br />

nrdam .h-LElzemerl.<br />

data<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eguna<br />

data 1919- X data 1937-5-2<br />

mota 2-1 235 mota 2-1 240<br />

236<br />

237<br />

1 7 4


Kontaqaiarenak<br />

sarrera oroitarri<br />

jasotakoa oroit-arri jasotakoa otordu<br />

testuingurua Oroit-orria µgartutakoan I njandin'tar Inta Mari testuingurua hnnnctL TnlncR_nla ohar zanhnil lakutatik,<br />

laga gi7nn gaztatajakintsuak µgunari rtagn7kinn agaitamar lagun hañnn gaiagn hildu ziran<br />

ninrdurakn ata9arora-_gaiagoaraalda ziran __<br />

Anjeli agur ogiñoz___ - -_--<br />

aldizkaria Argia aldizkaria<br />

data 1935-4-2 data<br />

mota 2-1 241 mota<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1975-7-3 data 1935-4-2<br />

mota 2-1 242 mota 2 .1<br />

sarrera ostera sarrera partzuer<br />

jasotakoa ostera jasotakoa partzuer<br />

testuingurua ,lapnndar aknnomjara7n 7ivandari -<br />

Clrda7karitzaran tatari-Rehtatara ta IngalarorR'I8_<br />

nataraa_dela-ta,._F_rhaslaaraza Arrfuraditeak a gin___<br />

dahan it7aldian aalarn.çkataasktacnn nsnaran-__<br />

aldaagartuda jaunie<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-24<br />

mota 2-1<br />

sarrera ostikoketa<br />

jasotakoa Ostikoketa<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1923-4-1<br />

mota 2-1<br />

sarrera ostikoketa<br />

243<br />

244<br />

sarrera otordu<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1968-2-22<br />

mota<br />

Argia<br />

1925-1-4<br />

sarrera Ortzi galtzak sarrera oturuntza<br />

jasotakoa ortzi gaitzak jasotakoa oturuntza<br />

2-1<br />

sarrera partzuer 080<br />

jasotakoa partzuer oso<br />

2 - 1 246<br />

testuingurua Ortzi gaitzak <strong>Bi</strong>arnnan partikula7ki Pahakrr __- testuingurua liArtRrAt71RIan - -Aldon-_ELLzknAWBIdi Iall aLekn -_<br />

lparratdnan Furita ikaragarria nrt,i hnriakin , - agintari ia-jAi arat7allaan ntnrnnl7a<br />

lakuka harria are ha -urts Itz h t n<br />

bainakn harri pikorrak- ala nndnrinz mokor ackn --lahnrari<br />

tnntcatan<br />

testuingurua f)anatarat__4II_mihun_sahar ahR tsiak_situztan<br />

testuingurua QnnpafiarraLgaldu) <strong>Bi</strong>an artako iarangn ____ testuingurua C; aro -B[IIfild_ameki_ALAbahar_ dan haineral_baldilko<br />

• . • . - : • . . . - • • • • • - ' • - - - liran har._padruar ncn gisa Sar ara7ikn rlienta _<br />

hari,, A akahn,-Dnnnstiarek kitatukn dirolaocra<br />

dago<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1968-2-22<br />

247<br />

248<br />

mota 2-1 249<br />

sarrera plaia<br />

jasotakoa ostikoketa jasotakoa piaia<br />

testuingurua Oatlknkatan ari Tala antsi zintRn tannkatila_t3arraka_ testuingurua Eguhorri gar raz_rhahnu[&eka-p nrtut ik_eSkapatu<br />

hacarrikn Frramiin mt fI ga,taAŕ hortz itsas-Lntziak Haifalzraalakn portuan<br />

Entzun dagunazlandahizikn_eandakint7annda-agiµ_ hurnsatliulabaraaplaia<br />

dinta MApnlikt Yamar omen dAT- _<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1935-4-2 data 1970-1-8<br />

mota 2 .1 245 mota 2-1 250<br />

175


Kontagaiarenak 1 7 6<br />

sarrera polizetxe sarrera prestamen<br />

jasotakoa polizetxe jasotakoa prestamen<br />

testuingurua C,ni7 hnriatarik halez hunhakn AlimAla hatuk testuingurua ELAnca arrisla Andian dago . dnisla(Lan<br />

jrsngn dasmaniA Andiak Agin ditin rlndarrahikn giidn-practAmsnAk djrale jA<br />

pali7AtXAen<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1969-7-24<br />

mota<br />

2-1<br />

sarrera populu<br />

jasotakoa populu<br />

testuingurua iduri 7ainte nnpWnari kamen zaiola hara gi7nnan _<br />

bautAbakn aska-hirlAa<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1957-4-11<br />

mota 2-1<br />

sarrera populu<br />

jasotakoa populua<br />

testuingurua polizak atala ditithen7A amarrak joka,- atg__ _<br />

berrastan Par danhnran pnpuhia hildu da Ali7a<br />

eint7inAt nnliza_xixIu)(Aban zu ala l7uumarLage~_<br />

IIrhegn7n Iantagikn graban~_-<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1970-1-8<br />

mota 2-1<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1 937-1 -10<br />

251 mota 2-1 256<br />

sarrera salneurri<br />

jasotakoa saneuri<br />

testuingurua SAIt,ala to arnsteak_Anr7 ikeeigarliWO__Saneuriak-_<br />

pinks hat badaAra hara agin dieta<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1923-4-1<br />

252 mota 2-1 257<br />

253<br />

sarrera se min agur<br />

jasotakoa samin agura<br />

testuingurua Zaldidi- .lora Fslahan_nhirwhr_t&Jax ~staban_--_<br />

rtj _(_j_SeLa-flmaltr~I R sAndi0n,ziari givA .eamin_<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1926-5-2<br />

mota 2-1<br />

sarrera Prentsa Bulego sarrera sariketa<br />

jasotakoa Prentsa bulegoa jasotakoa sariketa<br />

testuingurua .FuskgttZajndikn PrannaA hnlagnaran Agiria) _____ testuingurua ,joan_han_ggtal.enean-.pazkaa_bjgarrnnann<br />

jaishtlarisariketa .bikañak izan Tiran nnnnstjan-__<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1971-2-18 data 1926-4-11<br />

mota 2-1 254 mota 2-1<br />

sarrera presidente ordain sarrera segidatze nagusi<br />

jasotakoa president ordaina jasotakoa segidatze nausia<br />

testuingurua Amarikatakn presidant urduna,_ imphcay_jauna-._ _ testuingurua Segjdatze_na usiAn Merckx-an-nndntikPjngeon_da--__<br />

EwopanT diihili da egun hntan __ haalik IAtjenjkheldw_hamaseimjnuturnn __________<br />

barenkarakin 4Tnurj<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1967-4-6 data 1969 .7-24<br />

mota 2-1 255 mota 2-1 260<br />

258<br />

259


Kontagaiarenak 177<br />

sarrera sinadura sarrera soldadutza<br />

jasotakoa sinadura jasotakoa soldadutza<br />

testuingurua nAhi tuka haldAUna izan dadin dapntatuan Adaan testuingurua paran anldadid7A agin nnrinran Atari-dira-aran<br />

gienn mitltfhnhat alera hnribaha,ha .Ata At-k-Nikotan AIA ApanlazA ' tAr<br />

miAVAkn Ftanitn ___<br />

(heda hndarat pannaIs du gamharakn mintza Alkian __<br />

Rinad u[Rkin u [R kin<br />

- '- • - ,-, - -, ,- •<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Argia<br />

data 1934-1 -26 data 1926-4-11<br />

mota 2-1 261 mota 2-1 266<br />

sarrera so agile sarrera soldaduzka<br />

jasotakoa SO egile jasatakoa soldaduzka<br />

testuingurua ., : . , . _ , . rían _ testuingurua SNdaduzkaük_haimenak¡n . Atnrr itaknbatak_bara___<br />

hakat7Rk<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1969-7-24 data 1921-7-10<br />

mota 2-1 262 mota 2-1 267<br />

sarrera solas<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1961-4-6<br />

mota 2-1 263<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1961-4-6<br />

mota 2-1<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1935-3-29<br />

mota 2-1 265<br />

sarrera su<br />

jasotakoa solasak jasotakoa SU<br />

testuingurua Blgarjakp_bakea[i_huru7 az dira FVIAtd-akn solasak_ testuingurua &id_nna1an nTYÍSlak-ezeheajakin_Rlpapifik ____<br />

harahala hacikn AmntaryAtanri agin ahanak ourA mutilen suari<br />

igacka ihjli Silari_ __<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-6<br />

mota 2-1<br />

sarrera solasketa sarrera suaga<br />

jasotakoa solasketa jasotakoa suaga<br />

testuingurua Mahi ukan tula Fvian-akn sntaskata gihalatu testuingurua paxistan aftilariak_Mad[id_ .ui[a_suapa .au[tilen___<br />

yekinaz • . .. • iArdnn da<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-24<br />

264 mota 2-1<br />

sarrera soldadugo sarrera suage<br />

jasotakoa soldadogoa jasotakoa suaga<br />

testuingurua l93n-ant _i iA-akg-gashuak UlrillrakTin tuaa____ testuingurua :çanariaz_ AIAARIAaraS~[kAldRlarLdesl[ayer<br />

lanrdRn hata7 anldadngna hlrnAtArik halA7 AIA djralxknai ArasnkRAntlirari. AIA15nhañnsnags<br />

snldadnalLAnLM O ni7nna7<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28<br />

mota 2-1<br />

- - ---------------------<br />

268<br />

269<br />

----------- - ----<br />

270


Kontagaiarenak<br />

sarrera suagaketa<br />

jasotakoa ezetsi<br />

testuingurua [;FRNIKA'KORIIA(AKFTARFNONnORFNI7PARINGI<br />

GIITrIAK RASATIKFRIA F7FrSITFN nARF<br />

(Fiirnpakn_i7pArringiek)<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-30<br />

mota 2-1<br />

sarrera suaketa sarrera tropa<br />

jasotakoa suaketa<br />

jasotakoa tropak<br />

testuingurua Fgsekiñnn euakatahila lan lagun jauni dirailnt7ik testuingurua FISaly d rr k trnpak-Hondurasskn!urratan_-_<br />

Cuatrn Cnminna'sn Saili dira hera7l<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-4-25 data 1969-7-24<br />

mota 2-1 272 mota 2-1 277<br />

sarrera sugeldo<br />

jasotakoa Sugeldo<br />

testuingurua And-inon Saminaren 1xikiva_Zjarn arra ds (---)<br />

pañAn gaur nmua galanta Fnskal eriyan 7egiyen<br />

ikastatxaa_ua alrin pilan meritu da<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Argia<br />

data 1925-1-4 data 1926 .4-11<br />

mota 2-1 273 mota 2-1<br />

sarrera tento<br />

sarrera trabes<br />

jasotakoa trabesa<br />

testuingurua AMAVIIFi L .-~-Tiabasa_angntikinkatulan rlnhlaan__<br />

at~nu7ia—Aranalda Alaia asi are artirin 7aarak<br />

bns jnkn )a haste Jlj _laiatarik_ -<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1928-1-1<br />

271 mota 2 .1<br />

sarrera txapeldun<br />

sarrera txosten<br />

jasotakoa tanto jasotakoa txosten<br />

276<br />

jasotakoa txapeldun<br />

testuingurua SaiL--b ArA7kAte _nndnrarL-Calla_taa inn txanetdunaa<br />

<strong>arloa</strong>nAtn Alhlatir Madfid tn Ratis hardindeuda<br />

puntaetan -- --<br />

testuingurua Etzutan_nhaktar uik agin 47-fi0_salditun7 _ testuingurua Aita Antnnin 7avain.atlskalt73tnalttxnstan_bal__-_<br />

irakurri du hart .nlarian Iae gnIkelai.huruz`<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1926-4-11 data 1971-2-18<br />

mota 2-1 274 mota 2-1 279<br />

sarrera tona<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1972-2-3<br />

mota 2 . 1<br />

-------------<br />

sarrera udatiar<br />

jasotakoa tona jasotakoa udatiar<br />

testuingurua ;oao_daaudaanaint7inaknan_paina21A .milatnns _ testuingurua lldaliai-ainbitz_k atrn itzan_dea_tnkisnnhailelan<br />

yutinge _s brakaneetu haitalakr5Li}LRahnnara Fpa galdiluknria_balanglajlsas-hagikn harrietan .___<br />

barafllleldi7_binian kennnravea_133.f1IIL1_lnnaz_-_ _ -----_-__-anIBIUadIr~A<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1969-7-24<br />

275 mota 2-1 280<br />

278<br />

178


Kontaqaiarenak 179<br />

sarrera uriol<br />

jasotakoa uriolak<br />

testuingurua IIRIÛI AK<br />

Cntia-namthin'kn AImAngaitik urin) Andiak agin<br />

direAmAn KAItAAk Asko dira _<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-4-28 data 1908-2-28<br />

mota 2-1 281 mota 2-1<br />

sarrera urte buru<br />

jasotakoa urte burua jasotakoa zenatur<br />

testuingurua Ilrtarrilaran e dan,trantsAcAtaalAman_hArrL-- testuingurua 7anaturrak an_mü1tz811i~ü~snldadogoekn_bL<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1983-1-27<br />

mota<br />

2-1<br />

sarrera urteurren<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-10<br />

mota 2-1<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1932-9-2<br />

mota<br />

)Anak Ata-Adanauar_Alaman lahar minletrn zonak<br />

nain zuton aknrdinaran_hnnninarran urta burua<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1 983-1 -27 data 1935-3-29<br />

mota 2-1 282 mota 2-1<br />

sarrera urte muga sarrera zinaldari<br />

jasotakoa urte muga jasotakoa ziñaldari<br />

testuingurua Fgun hautakaataka halakna 7alakntz, 1AR7-ka___ testuingurua G. RNIKA'N .IAtIRITJ.KQaONRAKAIPMAN1ARFNAK<br />

. . • • •- . . . . . • . . . . . . , di - 71RAI A nIÑt7FN 71ÑA1 HARI QFIA C U __<br />

harapartasdasta hastetik A riara Tutan lida_muga _<br />

sarrera xahuplde<br />

jasotakoa chahupideak<br />

hurran kariataiat hista haL-eginaa2uala __<br />

.Ala-- .,<br />

testuingurua AldeLhotelik hadakila zar_dirukata~arlhukn dea_-<br />

aerlza_aldatik hadakila _era_gasluak__rhaupldeak____<br />

nniadinaaltchaluku diron<br />

2-1<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-8<br />

283 mota 2-1 288<br />

jasotakoa urteurena jasotakoa sosketa<br />

testuingurua 1TAIIA'N : . . - e - 1 : , . • •= N__- . testuingurua marka 'rikAtuldiana_segura'kn_ElxehetialaL<br />

Inpemia curl ahan Ianangaurtanliana~nandaz __<br />

Incahs'k agjn dutgara-Saakalan_(cnrtana<br />

—Arta nn¡lLjzan az -hadü .Eifi__-<br />

Ain __<br />

Ospatuahan IlAlián<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1928-2-24<br />

284 mota 2-1 289<br />

285<br />

sarrera xifra<br />

jasotakoa chifriak<br />

testuingurua Azkan kasatak aman_QWL_gudiuka herakp_gpta-_<br />

haharAk ala hilan Ata knipatian ,hif,iak<br />

sarrera zenatur<br />

sarrera zozketa<br />

286<br />

287


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

Hustuketaren emaitzak<br />

2-2 Kazetariarenak


Kazetariarenak 181<br />

sarrera abagune<br />

jasotakoa abagune<br />

testuingurua denei agindu daulsegu edozein ahaganalan nAstaja<br />

paspilik sortu gura dahanai gngnr egileko _<br />

sarrera abantail<br />

sarrera abetalpen<br />

jasotakoa abetalpen<br />

testuingurua atsalinatazurigarritasuneundiA sor-an Aita -<br />

NAgusia ikusleak I oynla'kn jesuitaguziak ingnui<br />

ata hastaariatatik milakahlldil ziran jgndAA7___hatiart<br />

tyalnka-t8_gorAkR AhatAIpAn iknlngAri te__<br />

hin17 migiknraagin Tintan _<br />

sarrera aburu<br />

sarrera adiskidantza<br />

jasotakoa adixkidantza<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-1-10 data 1978-2-9<br />

mota 2-2 1 mota 2-2<br />

testuingurua _ . : : : : : : . . : .'xkidant7a<br />

hark ria Furnparan ninarria Ri7kitadaan aldi huntnn<br />

nakaz rIR7Aketa eIgarii knn~nlimandir agi____<br />

Furnparan hatanuna_heititAka aint7inRhl—ken__<br />

11nhnra htan<br />

sarrera adiskidetasun<br />

jasotakoa abantail jasotakoa adizkidetasun<br />

testuingurua Dima delako jrrratAlle hnriak Kisingnrak Rusiaraj . testuingurua .VENE .I~OJAARp11NAK<br />

Aldarat agin duan pnlitikak a7 daknla ahaintail Ingletarra'kn izparringi guztiak Vanaria'kn -<br />

izpirik ekarri Amarikarr huts Agin duala harR7 _ jardunelzez idazten daha Viana-ala Pragatan __<br />

hakA7kn pnlitikak gahiagn sana Kisingarrak garda artakoo adi7kidetacunak min amatan gaulan Italian<br />

YugnslahieAta hara arakn traladua7 AlkAf-An7An<br />

a7lehenadalausta bahelnkn _<br />

aldizkaria Hernia aldizkaria Eguna<br />

data 1976-2-19 data 1937-4-25<br />

mota 2-2 2 mota 2-2 7<br />

sarrera adiskidetze<br />

jasotakoa adizkidetze<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eguna<br />

data 1924-9-10 data 1937-5-19<br />

testuingurua .lardimaldi graik..hide-J,lamaniaja.Lant 7is<br />

alkad7Akn ado Ad izkidaizaka asmns artuamnn__<br />

gPrant7ilsuak_asikn_ala_dabezan_rliñnanak hadira_-<br />

Adi7kidat7R arin Plkarizg_wLllalia_ren_nnarislaz__<br />

Jalaglmtzar .s ingnda - ---<br />

mota 2-2 3 mota 2-2 8<br />

sarrera aditu<br />

jasotakoa aburu jasotakoa aitu<br />

'<br />

testuingurua pnlilik ajn karataa_lnrlu dahR7an garainAnak testuingurua Paris ._Aaaldarinnmanda dagn7An sailak ¿koalan____<br />

nnrn-a7Aradegn)an'glldalhnnnAn Ahllrllak AldR izan diren jakilun AIA ait11 nspatsuak azaldu<br />

baleiainga-ta Judu-nabaz tlahanez Franrn'rsrLaldadabiltzaugudarien_sdakn_<br />

elkar-Anil -aak_saknnak_liraln IA asaran/(__b7mlks_<br />

hiurhu Az dPita,an zignra-aydarAhil Frannn'k<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28 data 1937-5-16<br />

mota 2-2 4 mota 2-2 9<br />

sarrera adelu sarrera afera<br />

jasotakoa adelu jasotakoa afera<br />

testuingurua 1iMEIXLISAInFAr1FIAT7FA testuingurua Rainan r+uiohanne_jaudrieputaluab inhilki haran_alda<br />

ljalpu an igandan uma-saldo adelua dago Rar7nkiAn n,inluahl hAita; -bert,aldaerakustarAl_anlan haitu _<br />

$atdn_Pilla_jaz_aar~nTnrenujal toldoa da •Agiialnu __- narhaitak Rzzata-atala hnnan o atdituko. jujek ____<br />

egiteon ina_u uracinn._Laburdi n AIA 7u hamerL 1 handu-chnzkalasar_ agun_p[aSnndagiak_~rlaska_hali<br />

acatanda apnikala .- jenda rma-baL tzaagatik)<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eskualduna<br />

data 1933-5-14 data 1907-X<br />

mota 2-2 5 mota 2-2 10<br />

6


Kazetariarenak 182<br />

sarrera afera sarrera agerraldi<br />

jasotakoa afera jasotakoa agerraldi<br />

testuingurua adakiItnnlA orei duelaRAItrthA sAihatlt gintliAn testuingurua l Ai, ta Ardiaren- 'Ama a' RresRnt7erktaren lúgarrert<br />

(PninrRra .k) nrdukn kArtalislak Frant7iA ezin agArrAirliR IanAngnAn ha,ela nnnnsh'kn Fiiskn<br />

haharagn jnsiteA uVi odan mementoan I An Ahashat7ak _anbertuts_<br />

i7igarriak agin hahar izan zitutan gura ataran _ --<br />

,nntnlat7akn<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Argia<br />

data 1932-9-2 data 1935-4-2<br />

mota 2-2 11 mota 2-2<br />

sarrera afera<br />

jasotakoa afera<br />

testuingurua isdAnik HuR_atAn-- . : . .akn karrikatan hitudjantak_<br />

jhili dira nhiuka arrane) Vialnamakn garia<br />

Vietnamdarren artako alara_.dala- - -<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1966-4-14 data 1937-4-28<br />

mota 2-2 1 2 mota 2-2<br />

sarrera agerketa<br />

jasotakoa agerketa<br />

testuingurua Paris- Industri guzliatakn langilesnzia lis!ak,..<br />

Eapañan arkaldarazlaglmt7ale •<br />

jnkaha7ale • __<br />

Agerkalak agingndirura -<br />

Ian-Raga nrnknrak Araht douragerkera ori<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-1 data 1937-1-10<br />

mota 2-2 13 mota 2-2<br />

sarrera agerkune sarrera agertze<br />

jasotakoa agerkune jasotakoa agertze<br />

testuingurua Agirretar•IP%RhA Andani.ag iron rriak hatzean -_<br />

amaiwta garo Agin Ahan agarkumAAn Asan aUSJçun __<br />

gnhArmuAk<br />

sarrera agerraldi<br />

jasotakoa ageraldi<br />

testuingurua jZkeJaldia izan dahe ori onetan Mussolinilr ta--__<br />

r,nwring wlemganer.lak Italiar ala dnicIarwn<br />

adekraduamnnarLa alaldjalakn Ianengna i7nn da -<br />

sarrera agertuna<br />

jasotakoa agertuna<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-1-10 data 1923-4-1<br />

testuingurua aarquam_ba(&t1asLzan_itz_agilan_ala<br />

Euepnhlicaran aldako AgRrtunak egin nndnran -_<br />

testuingurua Janik gah n sano IAAk mi1sL aJ_djraAlamani'r~__-<br />

$lellin arian lanik gohako lannihaan anaarlzaa iZanda_Pnljziaknek.lzpat<br />

a sAkAhanatu dituzue<br />

langilaak 7auiri tLLBSkn_izan_d ra--haila_glltzapean-_<br />

---- - - - - - -------<br />

mota 2-2 14 mota 2-2 19<br />

sarrera agerpen sarrera aginpidedun<br />

jasotakoa agerpen jasotakoa aginpidedun<br />

testuingurua TRts ig urik nehjanak_Bar4aurnran arTanuhLoaren___ __<br />

testuingurua Aginpidadunan-nr de7kn e7danekAdO_IIrdazksdan-<br />

Aldeko gogai AIA ostian egarpenak amotan daha7_ agiririk az daukanak nnrhaitari nlakn_galdarak _egiten<br />

d- arani---<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10 data 1937-5-13<br />

mota 2-2 15 mota 2-2 20<br />

16<br />

17<br />

18


Kazetariarenak 183<br />

sarrera agintari sarrera agiri<br />

jasotakoa agintari jasotakoa agiri<br />

testuingurua (uziak Aldunnrlnran (, nharnadnra fliputa7in testuingurua Fu7kadi'kn landek ri iaunaran agLrLhat aparta lan _<br />

Ayunlamanhi gudalhuru IakAida-naguci ali7hunl dau zaranda hitara idatzia Fcpaña'kn parintaran<br />

- - • - • • - - . . lAn Aila nt .enin17A_aznskArijAn alngariai dahiltzan dnistar__<br />

I adnrhnwçkiAur AriA agazknizai ak<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eguna<br />

data 1924-9-10 data 1937-4-28<br />

mota 2-2 21 mota 2-2<br />

sarrera agintari sarrera agiri<br />

jasotakoa agintari jasotakoa agiri<br />

testuingurua ,Agintariak udarn Iaz izan dira I arinapa'kn __ testuingurua Fuskaltzaindlkn Prantaa hidapnarnn_api[ia<br />

AspRtxaR ikustan (hilarnkn hat,arraran bauit<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1928-1-1 data 1971-2-18<br />

mota 2-2 22 mota 2-2 27<br />

sarrera agintza<br />

jasotakoa agintza<br />

testuingurua r:adalarian etsai mina ata handitunrai hirtirlkan-_<br />

Intuak( ) Hnrran knntra hAAarahilala dinll RIR lar<br />

Lnahglr.huak, gazy,!rak anintzakl _<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1926-2-19<br />

mota 2-2 23<br />

sarrera agintza<br />

sarrera agintza<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

mota 2 . 2<br />

sarrera ahaldun<br />

jasotakoa aldun<br />

testuingurua .GuraAldun .dira<br />

Rda-áputat_pnralak<br />

Madrid aldean,-_(, „) M'njctr iA dala<br />

atere ari_zamare egllen_dinta<br />

Fraga dala ja_<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1923-4-1<br />

mota 2-2<br />

sarrera aiherkunde<br />

jasotakoa agintza jasotakoa aiherkunde<br />

testuingurua Euavema arrnt Ak haha dandaurrikalduakR7dute_ testuingurua Si_au,nak a5paldillanik 1garrAn AiharkunflaanJ]iú__<br />

dira_ SHIvRdnt_artesumsk az du agundajnnnnharle _<br />

Hrinduras haraxtaa_ela.hsia;ain jadzea hainhertza<br />

lur ukanaz_ham_.danda.gutitentzal<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1926-2-26 data 1969-7-24<br />

mota 2-2 2 4 mota 2-2<br />

sarrera aintzin kondiziona<br />

jasotakoa agintza jasotakoa aintzin kondizione<br />

testuingurua Eaipan_agint 7a mirasgar[iak-agin helinhada7knara testuingurua tnniekn hunnagiak galdagitarL_dule¢_ainlzin<br />

.lnharl trantsas minivtrnari aknfdÍna_g arn kondi7lnnari([,_gahR_ha[a_dit7atan hnnhardamendii __<br />

aldizkaria Herria<br />

-- - -- - - - - -- - - - ------------------- -- - -<br />

data 1967-4-6<br />

25 mota 2-2 30<br />

26<br />

28<br />

29


Kazetariarenak<br />

sarrera aintzindari<br />

jasotakoa aintzindari jasotakoa albarot<br />

testuingurua $prrikitan aintzindari hetak ka7tigatu dihi hara testuingurua A7kanakntz _geneka hAlakdankt kartnimhakin<br />

_, ,, : . . . tirnek thiralinik iran dira ataian1A hitt7A ata<br />

)


Kazetariarenak 185<br />

sarrera alkartesun sarrera ardura<br />

jasotakoa alkartasun jasotakoa ardura<br />

testuingurua .Gpharnnandik haarakn Iagunl7a to Ançlakr7ialda _<br />

0ir7iknanaiongandikalkarla,iin non hatiriztera<br />

a[ahakiirlan - -<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1929-7-6<br />

mota 2-2<br />

sarrera altzaupen<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1901-2-15<br />

mota 2-2<br />

sarrera antolamendu sarrera arerio<br />

jasotakoa antolamendu jasotakoa arerio<br />

testuingurua fiuaiarakin agin dugtrsaLarnspanant7al testuingurua F7ar<br />

Anlnlamandtr harri hat (irola Afatanlda oaualLataTa„ ilimaan oaldi_ha Ul-<br />

__ tahnlartsnak agin ahazan_ 4rarioakhaja_ugariizan__<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1 934-1 -26<br />

mota 2-2<br />

sarrera apailu<br />

jasotakoa apailu<br />

testuingurua Harrikn hpzari heroz halo ,Agur apail1Lerakuln ater -<br />

p7kar nananburu laitliztor haharrak dira Rainnan<br />

jaia _ezhiga_hahia uslazulan hazala - _<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1 983-1 -27<br />

mota 2-2<br />

44<br />

testuingurua Alamania'kn FrhastA erraman ad1stea_dabAn- ---<br />

M iniatriiA n7da Aita Santurik ikusian jiton Rnma'n<br />

rzgp-denaan ----<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-16<br />

41 mota 2-2<br />

sarrera arerio<br />

jasotakoa altzaupen jasotakoa arerio<br />

testuingurua -aI. _ -~ -ARI ON testuingurua Ollo Von potatak_lanango kinaldian K .fl utzi nraO<br />

hara ararina<br />

-------- - ----<br />

Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-5-2 data 1 931 -8-30<br />

mota 2-2 42 mota 2-2 47<br />

sarrera antolamendu sarrera arerio<br />

jasotakoa antolamendu jasotakoa arerio<br />

testuingurua Aski dutq kainu hert enitaa<br />

joRnka hn,aran ermaitarat<br />

Rta haldir 7ai7kn zain<br />

HnrrA nota agitanari<br />

_ testuingurua R.— aldakp_gldu n gtvink hildu A razi ditu'taIA __<br />

AraOOAk lad7ern di,katan arago7pan giVlak _<br />

hiran lAgaari -buruzaldahiak zai7knlan __antnlamandu<br />

9izuk nnatsi a a ha7(arlaraLiotan<br />

azpirat7Akn<br />

ararArA<br />

gLLotum hitarta7JAgaak etahaki_lariitu,tann<br />

_<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1933-5-14<br />

43 mota 2-2 48<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-24<br />

mota 2-2<br />

sarrera arrakasta<br />

jasotakoa arrakasta<br />

testuingurua idurit7an zauku_arrakasta Jzarikna ._dukalala_hartza_<br />

harriRldaRtAn Afa_<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1<br />

45 mota 2-2<br />

------------ --------- -- - ----------- -----<br />

46<br />

49<br />

50


Kazetariarenak<br />

sarrera arrakasta<br />

sarrera arrapizte<br />

jasotakoa arrapizte<br />

testuingurua Ekonomi ak Apirilean hartu duen httltnrnn nrrdnrin _<br />

Anak azagan dira nini lanik Funtsean Amarikelan<br />

Are aknnnmiaran arrapiztA hnri_a,artzakn nunduan<br />

de, indar hartuko dutala era dudarik gaha hari<br />

datxiknla dirau aknnnmink Hots az kaxa, hnrra za[_<br />

lcnntsailu aman laukun r,iscard dPstaing jaunak __<br />

sarrera arrapostu<br />

sarrera arteko<br />

jasotakoa errekesta jasotakoa arteko<br />

testuingurua Plantchak are ha uharearrakasta) Frrnlahahara testuingurua Neitetak et& lanak ezinalearadi Adaka-isut<br />

Ata 1,hat harrizeraari,a,, kigu Palla ala diraminidmak I aval ministrn nauciakarrandinte<br />

1harnaninankontra zer_agu beha[Jukatanguzian opatan<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1966-4-14 data 1931-7-10<br />

mota 2-2 51 mota 2-2<br />

sarrera asalda<br />

jasotakoa asaldea<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1975-7-3 data 1937-1 -10<br />

testuingurua Ankarakonh ernuak_agindutaltoihailzo t_eL-dabitlz__<br />

arrialda artaniskanbila-Iaacaldaa cn[tu nahirik_-_<br />

mota 2-2 52 mota 2-2 57<br />

sarrera asaldari<br />

jasotakoa arrapostu jasotakoa asaldari<br />

testuingurua Îdaddlakn akusazinna herri Frockai Knnlsailu testuingurua llxaanntzLari_jLxisiar asalda[lap_aldakoa_da_-_j<br />

aneralak agin din arrapostua, arranaz pnndu hnrta7 --_-<br />

EG7ak hata_duala hera aginhidaa _ -<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1979-1-18 data 1937-5-1<br />

mota 2-2 53 mota 2-2 58<br />

sarrera arrenkura-arrangura sarrera asaldura<br />

jasotakoa errenkura jasotakoa asaldura<br />

testuingurua tlainhadza arrankura izan da toriorik non __ testuingurua idurLrilLflol ivier tlnrrak_nahLJ ukala nalazpaiL_-_daputattak<br />

ikhuci hesituta hahardotalezarhait gatdiaraZL graLArta ginitRdasalrliua handia-en<br />

n hhn-emaileak ikhus ahal da7atan aia haran-_ -<br />

dapiltaluak biltZarlAlAn ihitzan zaizkntep nla_EZ.<br />

dunazarnnatsi datan jnandanlarunhataam _<br />

--------------<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1909-X data 1905-X<br />

mota 2-2 54 mota 2-2 59<br />

sarrera arrenkura-arrangura sarrera asaldura<br />

jasotakoa arrangura jasotakoa asaldura<br />

testuingurua sarnari huntz nola hnhakianik arrail&hari zatan saL_ testuingurua Azkanekn atdian arrzilan_nautzuea2saldura_-pusk3__<br />

Aipagarriona Acrangiira asks apartodiluzio rlrn - hathathi-nn, AIA miaz hahar dola _nahibadu gn parti_<br />

har ez dka_halerabain_kexu_haratzekarien_-_-a gaiahadako_buu zagiak nrhnil_ .dilezar nora<br />

Arrakasta az haite ltipiban ari C,arn ate_lua zuzenaz-_etsbaian_a[ebera_lbdL<br />

gahiagn ba-aman-Autobarairkari haurrak<br />

- - ---- - ---- -- - ----------<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1973-2-8 data 1911 .1-27<br />

mota 2-2 55 mota 2-2 60<br />

56<br />

186


Kazetariarenak 187<br />

sarrera askespen<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28<br />

mota<br />

2-2<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1967-4-6<br />

mota 2-2<br />

sarrera asti<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1905-X<br />

mota 2-2<br />

sarrera astrapalada<br />

jasotakoa astrapalada<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-24<br />

mota 2-2<br />

63<br />

sarrera aterabide<br />

jasotakoa azkespen jasotakoa atera-bide<br />

testuingurua <strong>Bi</strong>nanFrant7ia'k dnhan nrda7kari nagusiak j999'kn testuingurua hntnakn Au7apa7A a[rntik Alda duta ala.haztatfak_<br />

JrlatsinAd0.-hIIrI1Ai A7kaapanA Amnn dAlllaq jtarfnt7An Ari dihl atara-hidr{_hnti hufn7 -<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1985-1-31<br />

61 mota 2-2<br />

sarrera es m o sarrera atxikimendu<br />

jasotakoa asmu jasotakoa atchikimendu<br />

testuingurua Xada hari hatza agertu ditu hi aldardiant,at testuingurua KArhuskn aman_zadjandaa-litArhagn_ahiatu<br />

)laka-hila ruaanak 7i7Rizknnak Amarikannak zelArik(ananpikua) (ialrliha hahar nahitr7<br />

ddit t hrik _ Ikuslekoa zin aIoI landa h anranladaa-ala_alGhlklma°dll-bBLIIH<br />

Eskualduna<br />

data 1935-3-29<br />

62 mota 2-2<br />

sarrera aurrerakada<br />

jasotakoa asti jasotakoa aurerakadea<br />

testuingurua .landa guziek izan dasta ihac Anitakn_pta haran testuingurua GnrdnhlialdmanFrAnrn'k no indauan_azkan .<br />

puska nhiAnAn Aramaitakn setia auLnzakadea-Alma dan'gn marknrin minak Artzaka-_<br />

asMaz9glrla lan<br />

aldizkaria Eguna<br />

data<br />

mota<br />

2-2<br />

sarrera autu<br />

jasotakoa autu<br />

- - ------- - - - ----- - - ----- - --- -<br />

testuingurua IAnangna-sanu -SAnaan_At7aritar agindari_Rta-_ testuingurua jzparingak RAkaldari_Balzana_askundaan_agin_ziran_<br />

irparkarianArta-nagnndnknastrapaladata it7AldiAi huLuz-Iru_sutu nnaitYAk_astan dabaz-- -jnkataldiak<br />

i7An ha-ditua,_hariranhariFu7kn _ aippgarian' Azkatacam-aibunaari auataaran<br />

tnhern-ran itzak gnhalmLjator hatanakdirola___ yarantzifl-B hasta.9raznatarL-pnlitjka_ - nkabida -<br />

paan haarAandira Ile-kAlAauukarat7aa laalkAr 7aint,nkn alkari_-jaguntzakn_ynga<br />

sandng_<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-18<br />

sarrera ateka sarrera auzi<br />

jasotakoa ateka jasotakoa auzi<br />

64 mota 2-2 69<br />

testuingurua Egun hau1aiso leka_halakna zalakntz t9fi3-kn testuingurua £,aharaaskArAkamalan<br />

aknrdinaran nhorat,a hnr)Arl_pn/i)ikak Aia ukan doi diputA7i - ak nApaLatA gipu7knarra'[lLbRrR hu uLBdn_<br />

hat mrtea _Heal hastelikmaLana_ ndgn urta mago ptasdantea_autu_ZUta/akn_auùsdoasunln~lnLL_-__<br />

hncfgn kariaterat hisilabaL~gjLteaSUSla alabakdzakn-(zarga_knnh'AkT-__<br />

AIamaniakr hirLnauaiac Mittarrand_plasldantak __<br />

-------------- -<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1983-1-27 data 1923-4-1<br />

mota 2-2 6 5 mota 2-2 70<br />

66<br />

67<br />

68


Kazetariarenak<br />

sarrera azalpen sarrera aztarna<br />

jasotakoa azalpen jasotakoa aztarnak<br />

testuingurua Alamanak darahila7An arahillaknak riira!A hida _ testuingurua Raña S laute ata nasojiña aztarnak arkihi omen dira_<br />

Azongan hat7uk igitan ditu<br />

jacuA nondik noraSonna danjakin nanoan dahilt7a<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-1-10 data 1928-1-1<br />

mota 2-2 71 mota 2-2<br />

sarrera azpi-matxinada sarrera baia<br />

jasotakoa azpi-matxinada jasotakoa baia<br />

testuingurua F= . - . - -- • • - ..- •_ •- testuingurua hall,S_zindikfltek .ezdula_hnri_onhaAu__e rrana7jRd e_<br />

AhalA-IA nrAin Rpnn hst-k atxilntu ta AprikA'rA ber& 7indikaIRlan harnA dirAn langitan baia -<br />

Ar11Rn Rhan Manuel Hadina pAlanklctpn bllnl7Rgia hazuralm Aknrdio_hprren %inR17Rkn___<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-5-16 data 1970-1-8<br />

mota 2-2 7 2 mota 2-2<br />

sarrera azpikeria sarrera baiezko<br />

jasotakoa azpikeria jasotakoa baiezko<br />

testuingurua jarrnnns A7nikaria agin-nman_dia(A7añak etanal testuingurua 1ggiatara'ko r;nharn uari-AskauLbaLEgin_-d8utne_rg<br />

Barak aginnidaan agnndanartaguztian laia) inkatu nrptan<br />

nmeadu__ __ ---__- tlata_da111A7 baiazkoa hA'IiV -OudnnlzLeta_-__-<br />

_-_ markanta ligari hetukg dun 7aragin _aretarako_-_-<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eguna<br />

data 1935-4-2 data 1937-5-1<br />

mota 2-2 73 mota 2-2 78<br />

sarrera azpikeria sarrera balentria<br />

jasotakoa azpikeria jasotakoa balentria<br />

testuingurua Madrid- Fdzaiñak hostarok nnda .arakAnl octaan -__ testuingurua ZaLbalentiia_Aita--Saindll3ri huruz-f~gitea_bartza_-_<br />

calarn .ckalari hRt711k Gnharnua:ran kaltaz ahilp7An_ arracllma bati huri,egin ez_Wakana l Fta hori<br />

Azpikariak azaldu dñhaz zaran Aita SainduAk 9Zhaitlt_garlarik nginen.leL___<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-30<br />

mota 2-2<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-12<br />

mota 2-2<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1907-X<br />

~<br />

--- ---------------- ---------<br />

74 mota 2-2 79<br />

sarrera azpilan sarrera barealdi<br />

jasotakoa azpi-lan jasotakoa bare-aldi<br />

testuingurua $pclAlda _iñniz naiz gta_paristarnk_laongn azpi-lan testuingurua BARE AI<br />

,u7tiak hurulu iñnrk - agiñak arakotan izan dnnaan<br />

kikildll agin izan gara-__ _<br />

---- ---- ---------- - ------------- --------------- - -----<br />

aldizkaria Eguna<br />

---------- ---------------- -- - -- ----<br />

data 1937-5-10<br />

75 mota 2-2 80<br />

76<br />

77<br />

188


Kazetariarenak 189<br />

sarrera barrandatze<br />

jasotakoa barrandatze jasotakoa beharorduak<br />

testuingurua Pnjizak Ata hAra sa!AlAriak zarnahi miatza, _ testuingurua nanak hadakita kankaTainhtnan_diig il) Hauiared-_<br />

harrnndatza jukutri muntatu dituzta ihaslari sakala,-,Agio ahala chiihurki hizi hahar haharnrduari<br />

hnreian Arraatat7Akr haba dahAlriatan hito, agitakn<br />

r;adakizun hunak alagaratn dita askn asknaldun<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1970-1-8 data 1932-9-2<br />

mota 2-2 81 mota 2-2 86<br />

sarrera bazterrak sarrera beharrizan<br />

jasotakoa bazterrak jasotakoa bearizan<br />

testuingurua RAZtarran jahaltzakn RAdAta presiriantak jakin testuingurua<br />

• •- . -u •- • r- • •- -- • Arda haad,Anak hatatakn atauransannAIrAIAkr__<br />

Normas aitik haztarrak kan,-lira Fgyptoan kanka 8nrahara_guztiak-laytnutakq a rau_oneik amsn ____<br />

lxArrean haita hi,iki harri hndako aknnnmja<br />

tlnarilaran 1fi'pn apinduaran arzuda-haruti ats1_<br />

dllugu.~Sarman Rakin __<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1 977-1 -27 data<br />

mota 2-2 82 mota 2-2 87<br />

sarrera begira m en sarrera beharrizan<br />

jasotakoa begiramen jasotakoa bearizan<br />

testuingurua 'hahar aman haar —in Fspañar (,nharnuari hahaS_ testuingurua _'Latan harukn, Frhastakn ta Friaran_garaipanargd__<br />

Aman ata, I atari-Ratzakn hatzarkida lona, ata nri haarinnnak knntutan auki azkarn, hasta era, aziD-bidez__dagskionaz<br />

zinitaeuna emanR, n iraman_--_ esniu Alknn aharnurjk---_<br />

jzangn zintala agindt, tintan 1 atan-Rat aknak_ _----<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-25 data 1937-5-19<br />

mota 2-2 83 mota 2 . 2<br />

sarrera beharkun<br />

jasotakoa biarkun jasotakoa berri<br />

testuingurua hara manpian dagnzaniig—hRi , lanpiliakaz ng_iñiko<br />

ilunhan ak hatatakn hiarknna dahala adiAra,nkn -<br />

daulsa<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28<br />

mota 2-2<br />

sarrera beharkun<br />

jasotakoa bearkun<br />

testuingurua 'la Pnpulaira'k In gilian AskuhidA te h aa[kunelaZ__<br />

jda,tan dau _-<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-16<br />

nota<br />

2-2<br />

84<br />

85<br />

sarrera beharordu<br />

sarrera berri<br />

testuingurua ErtannAUlz,ian - _azkanakn_aidian Kniiropakina<br />

R,tsiannan aitzindari-nausiak loto gngn n,ala_hatB___<br />

aUzinaen_diiAn iaponas~rlnadati_9atri-hnsLagia_---<br />

IImafLZalL<br />

--------- - - - - ----- -<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1905-X<br />

mota 2-2<br />

sarrera berriketaidi<br />

jasotakoa bariketaldi<br />

testuingurua Mini_. r_nriHitlacen nrCaz_lnglatara_ka_ areien __-_<br />

huraskundara jean da Ratrwinagez_ba_harikataldi-_<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-15<br />

- ----- - ------ -------- - ------- - ---<br />

88<br />

89<br />

--- - ------ - - -- - -----<br />

mota 2-2 90


Kazetariarenak<br />

sarrera bidegabekeria sarrera burrukaldi<br />

jasotakoa bidegabekeria jasotakoa burukaldi<br />

testuingurua rlahlit7 7alapertA nayan Fuskn langiliAAri a7 dieta testuingurua Atanggin zirani aldi_lablrriikAlrii g ti k garra<br />

pgi-hidarik npa Gama atacan a7in hi7i alajsñatanl aldsl k aafak ata a nak izan 7iran<br />

Aspaduxaak ara hagauda 'I A llninn-gn at7arit7Ar<br />

nhAn hldagahakariaz<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1932-2-14<br />

mota 2-2<br />

sarrera bisita<br />

sarrera bitxikerla<br />

sarrera bitxikeria<br />

sarrera bulta<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1975-7-3<br />

mota<br />

2-2<br />

91<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-16<br />

mota 2-2<br />

sarrera burrundara<br />

jasotakoa bisita jasotakoa burrundara<br />

testuingurua Bnhart Kannarly Fta Niann hi hauan hieda ara nkana testuingurua Rat7uk ni naizala,bactaak azota Azar az_lgpasla .-_<br />

7ulAn Furnpakn hiri nagusiak hozan amantes ,arara ( )Madril'kn J)iputahtan --<br />

C;Anha ran_era_elzan.~ilaka hurnrndarik_alblak . ___<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1967-4-6 data 1935-4-2<br />

mota 2-2 92 mota 2-2 97<br />

sarrera buru<br />

jasotakoa bitchikeria jasotakoa buru<br />

testuingurua <strong>Bi</strong>tnhiknria_g_adhat,an da gura aiznan - testuingurua £)n-da Jlnlako .$Í7onak_IzalLditan Frant71Rkn_1Llru<br />

IiAlrlae-Pyranaee delakn dapanAmnndlran<br />

RAdtde jakitatee ata hadAkit . nata hahar dimn<br />

Mandiaka bglannainaen dan harri ttip hat larraban Iaindu Frant7lako 7n7Anak<br />

ar, ída-4ainafk bahara. bara_aich a guzlekln ---- ---<br />

Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1900-3-23 data 1932-9-2<br />

mota 2-2 93 mota 2-2 98<br />

sarrera buru<br />

jasotakoa bitchikeria jasotakoa buru<br />

testuingurua palien ganallt da hitchikariA hat handia _Hato _--<br />

,imitan naski 7nak Ara, nik he7ala alhurra hall<br />

churia ala U¡-k, oskueldA hataan elhur heltza-__<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eguna<br />

data 1911-1-27 data 1937-4-30<br />

testuingurua fFGPFI 1 F'PFN NABABMFNKFRIAK<br />

jialgikÁkn panela hlmr_balLLacn .anralla'k hara -<br />

huniA 'Mis_avenhrras en Masiko' izanpurudun---<br />

Jihlirtieran hirlez agadl ldau-__4konlaarak-gazurlak___<br />

flirala frn0al dita garnl<br />

-- - - - - - - - - - - - - -- - - - - -<br />

mota 2-2 94 mota 2-2 99<br />

sarrera burubide<br />

jasotakoa bulta jasotakoa burubide<br />

testuingurua Eknnimiakapidlaan_harht duen hultaran nndoria_- _ testuingurua Fiirnpa'kn_hakaa sandnlzaka_asmn7_buruhida<br />

nnaka7agiin djrA nrai danik Fiinlsaan Amarkatan _ halzuk srakatii dahaz_la 1 nrarn nJlunhan-balLbaL_<br />

a[8_aknnomiaran arrapiztabnri ane¡rt7akn_punduad_ agilakn_asmaetan-daban,<br />

da._indar hamiko_ dutela ere duderik gaha har a<br />

------------------ -------------datxikola<br />

rjirad9knnnmiek Hnts, A7 kasA horra zar.<br />

knnjsaiIii amanL_dauk un Gisoard_rl~staing_jaunak__-_ .<br />

-- - ------ - ------ - ------- - --- - - - - ------ -<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-29<br />

95 mota 2-2 100<br />

96<br />

190


Kazetariarenak 191<br />

sarrera buruhauste<br />

jasotakoa buruauste jasotakoa desmasia<br />

testuingurua Frenpak Rhin alunan Ata Pirineos Aldaan testuingurua garle dnmhnran Flanvian Alamnn snldadnak~___<br />

Jaaralnelltarik Ilgnri hAi-lallka • r •- u . .r • . . . . r . • .<br />

NnnvAr prseidAntari nahLdualaJapllndra Alemania<br />

mine eziterara,hAinAn aegnrtahl nndnen Frant7ia A7<br />

dala r npanahla 17agfL_<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10<br />

mota<br />

2-2<br />

sarrera dei<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-5<br />

mota 2-2<br />

testuingurua Europann dnsarmamnnditar hAhar 7ntAn minteahl<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1984-1-26<br />

mota 2-2 104<br />

sarrera desmasia<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1931-7-10<br />

101 mota 2-2<br />

sarrera debeku sarrera des m asía<br />

jasotakoa debeku jasotakoa desmasia<br />

testuingurua Villa ministrnarnn dnhakuak ha7tarrak lahAlbekn_ testuingurua Bnrrnpnila hnmar .mila landa zituanJ]úlóaLizaade_<br />

Arda a7 dilu airelu hni,ik nRnkj_armLaihla _<br />

Sadaa_ahun hal hit ata hertaren_hnrt7_ehua .andi7ki<br />

kalpaluak---<br />

JlasmeciA i7igarrink alda-0117iatan Hirilatan_búgnLmiliunan<br />

pall7gek timan 1jire pjai danik<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1977-1-27<br />

mota 2-2<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1934-1 -26<br />

sarrera desmasia<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1967-4-6<br />

103 mota 2 .2<br />

sarrera desermamendu sarrera desmasia<br />

jasotakoa desarmamendu jasotakoa desmasia<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1906-4-20 data 1959-1-1<br />

mota 2-2 105 mota 2-2<br />

102 mota 2-2 107<br />

jasotakoa dei jasotakoa desmasia<br />

testuingurua Cnhamrae'fan7ahaldlldahan dejan haca ta testuingurua Mil ¡in hat~tg9rdjren desmasia Anin du 7Artede<br />

Gnhamusk AekAt,nn rtAhanA7 inkahl dAginlA horlak_hazlarrak hundituz -_<br />

eskat7wn dautsa gurtiai<br />

- - -<br />

106<br />

108<br />

testuingurua rni7 hnriatarik hatez-_hunbak-alimala balak . -<br />

lrangn aASmaeia andink Apio ditli_llndarrahikn<br />

pnli7alYaen<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1969-7-24<br />

sarrera des m asla sarrera dolu<br />

jasotakoa desmasia jasotakoa dolu<br />

mota 2-2 109<br />

testuingurua arraitan rar17_n a7kenAkaaldia(L-jwla_Vawlvq__ testuingurua noluan_direnak nnb arL~ditzatela ura bibntzeka-dait7An<br />

den sivkn Manda arras pudlvian Tan dedLwwik hj,ianak<br />

iarn7lik_rtasmasia_handiek agin dita ingrullalan,_- _<br />

aurdlki_haitlr para harnatlkhaujS9jA hertra<br />

7ikinkariA lrangn<br />

- --------- -<br />

- ------ - - - - - - ---------------- - - -<br />

110


Kazetariarenak 192<br />

sarrera eginbehar<br />

jasotakoa eginbearak<br />

sarrera eginbide<br />

jasotakoa eginbide<br />

testuingurua lipup lar tintan Jnun Pratatak da aptamandnkn<br />

aldizkaria Eguna<br />

aglnhidaa7 hniatan aginhida •t lpt heinnn aahiagnz__<br />

data 1937-1-10<br />

mota 2-2<br />

sarrera egitate<br />

jasotakoa egitate<br />

testuingurua Fri ala ¡ir¡ nnsitAn aaandakn 1996 Ilrila lkgn - testuingurua Aadltaka'_zauan niznnA hnrtakaabaita_F7 da hFira_<br />

agitatA QII7iak anerdAn alar dat,a7katanatArik __<br />

diva•ata nrnhat HA ArAIAkn 79 Atasngnkn<br />

AQinduak<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-4-30 data 1907-X<br />

mota 2-2 111 mota 2-2<br />

sarrera egitate<br />

jasotakoa egitate<br />

testuingurua Rainannhado_di[anaskL_AsQles_gehienek-Ooastett_<br />

hataan_AgntaA)<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1915-X data 1908-2-28<br />

mota 2-2 112 mota 2-2 117<br />

sarrera eginbide sarrera egitate<br />

jasotakoa eginbide jasotakoa egitate<br />

testuingurua r;u7iann nañarat MneSnlini minlzalüdaata jakinarazi testuingurua 7nzan zan annlasak iakin 7eza1an sagurki_-__<br />

7arnahi garthatu jadian harak hora aginhidaa Franteneak Ata ltaliannak zar 7intarLAlamanan __<br />

aglnarLlil glanahprAn hAldltrdk phn _ agllale_itclwohiaL-_ --<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1935-3-29 data 1935-3-29<br />

mota 2-2 113 mota 2-2 118<br />

sarrera egipen sarrera egoera<br />

jasotakoa egipen jasotakoa egoera<br />

testuingurua Fuakal ikaatnla7 zan7Ar agin hnikela_derjlzajL_erL_ testuingurua EFiASll<br />

cantan( ) zarata_eta~asllaek_agon tira Rraail'en militarak __<br />

Raña akal7 hat taltkaga 1a_daRuzjoklritri hatean 1takL hatzmatAn asara_ala_allzail(akrLaraajaoL<br />

agon_arao_aglplan_alpk dar kan garantzia7 a7 garala _ diratakn Fgnera-oka[adaErasilgoa<br />

jñun habttzan<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eguna<br />

data 1926-4-11 data 1937-5-1<br />

mota 2-2 114 mota 2-2 119<br />

sarrera egitada sarrera egoiiiar<br />

jasotakoa agitada jasotakoa egoiliar<br />

testuingurua Dnistar gi7nn Askn Apr lkaratukn diralakoak_bildllL .__ testuingurua 9ratainiako harri hatean ntyha_hal gauaZSLr~oliw__<br />

la ikara, nrt,an dala tw agitada nri aren Ar —in Ra[Ll9anli[arL_eg ihafrak_aua4kh atuaman __<br />

lAtArriantzat_á.unn an_QanArdtku ztu1a~alnn _ ----______-_-_--aTn<br />

dala casan<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1913-X<br />

---------------- --<br />

116<br />

115 mota 2-2 120


Kazetariarenak 193<br />

sarrera egokera sarrera ekinaidi<br />

jasotakoa egokera jasotakoa ekiñaldi<br />

testuingurua PFSFTAKFr,ClKFRAIASAIRATRFAétn11 _ testuingurua Qttn Vnn_P rnt'ELlwnwngn fkiñaldisn KP uVi zupn_<br />

1 nritasim pundiak dphilvki pwsalaran haliyuak hora arwri a _<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Argia<br />

data 1929-7-6 data 1931-8-30<br />

mota 2-2 121 mota 2-2 126<br />

sarrera egonaldi sarrera ekinaidi<br />

jasotakoa egon aldi jasotakoa ekiñaldi<br />

restuingurua Rnrti7ki gait7atsi dita (í) ananekl ano gtnrri ggia .. testuingurua Fgun uta joras agundnka_9kiñaldiúk--____<br />

:<br />

putsnnnak ikuci haaeean gana Buda-nin gu7tialan<br />

Hnssatn Mnisapvi jaunak Nikaraguarat jin ainl7in<br />

egon aldi hat en na n¡an Kuhan<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1985-1-31 data 1937-4-30<br />

mota 2-2 122 mota 2-2 127<br />

sarrera egunaldi sarrera ele<br />

jasotakoa egunaldi jasotakoa elhe<br />

testuingurua idnlak0_ggllpaldihatwk hwrria arraphietan dü testuingurua Gnhwrnuak_--du majorita_j}ognüik-aldw rin7 nahi _<br />

(markadak harriwn) arnr litnkn __<br />

Kalakk Mhn, hn7kal lagapnr.hiak pnchiakinkns atajn<br />

aint7inwl<br />

7 t k h h d d a7in i0urikihv nni7 hada __<br />

askutarahrkn daiatwnIwspmanir hnr i-<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1968-2-22 data 1926-2-19<br />

mota 2-2 123 mota 2-2 128<br />

sarrera ekandu<br />

jasotakoa ekandu jasotakoa eleak<br />

testuingurua r k -Fri k ha-daki hora akAnd- k-zaÍadul a[L testuingurua Aldkano .baill_ZOnhailek__OtZUtads innR te_-baW]düik__<br />

¡liniOula ata 7aindukn dihrGula ann -~Iespn nahikari hurtan nrain at1in araalaak____<br />

bitzi1vtan .-_ornen . edamenak<br />

- -------------<br />

Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-4-29 data 1966-4-14<br />

mota 2-2 124 mota 2-2 129<br />

sarrera ekinaidi<br />

jasotakoa ekiñaldi jasotakoa elgargoa<br />

testuingurua Sanhuri dwrit7aiorLzingi[a_inmtran^ audari-giznnak-- testuingurua nndokasgunatan ar¡anan dula-nla.ataaatukn_di[an<br />

basenakiñalriiak agitan 7ahill,an agazkin hataan , Alamaniaran ata Frant7iaran-arlaknAlgarjnaran<br />

ate luiar~ernrtzeknsnrllsara uan-zule° azkarlzernLSta<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1929-7-6<br />

mota 2-2<br />

------------<br />

125<br />

sarrera ele<br />

sarrera elkargo<br />

aldizkaria Herria<br />

-------- - ----- - ------ - ---<br />

data 1976-2-19<br />

mota 2-2 130


Kazetariarenak<br />

sarrera elkartze Barrera erabakizun<br />

jasotakoa elkartze jasotakoa erabakizun<br />

testuingurua Iardunatrtinraik hilo, Alamaniata Frant7ie testuingurua Iwrata Ja naran arahaknm annki-alrak niputa7inak-<br />

Alkart7akn adn adi7kidabakn asmns amtamnn pnbal artukn dttuan ala a7 a7 dakigir haiat7ian<br />

garanvitcuak asikn ata daha7an diñnenek hadira $nudo ta pnzgari i7anga lit7aigttke ala halit7 _<br />

Adi7kidat,a aM alkart7a nri Italia'ran nn-ati¢Ia7<br />

Ja lagunt7a7 agingn da<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-19<br />

mota 2-2<br />

jasotakoa emokun<br />

testuingurua EMDXIiNAX<br />

Jautnhataan artutakn amnkunan araskundaa<br />

JM-ndin'tar 1 andar 25 lau[Jakry _-<br />

Barrera epe<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1926-5-2<br />

131 mota 2-2 136<br />

Barrera emakuntza sarrera eragile<br />

jasotakoa emakuntza jasotakoa eragile<br />

testuingurua 7aingn nntap ile nntakn 24 ata 2R'gna7 ia7ntakn testuingurua lean dan astalanaan, pa7kna higarranaan_<br />

amakemt7ak' Jzistulari-sarikata hikañak izan Tiran nnnnstian<br />

Markiña'tar Merlan'ak Pnrtttgalata 5 lauadakn- nnnnstia'kp_9ri-ataaknAk aranr ,irte t eta aragita-_<br />

I ari,gnitia'tar swvtanaPErez_FgAA¡nanaizan flan<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-4-28 data 1926-4-11<br />

mota 2-2 132 mota 2-2 137<br />

Barrera emokun Barrera eragozpen<br />

jasotakoa eragozpen<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-5-10 data 1933-5-14<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1975-7-3 data 1937-4-28<br />

mota 2-2 134 mota 2-2<br />

testuingurua paran alaj o aldun nli7iAk hilduargzLj jtt,7ta 1L-__<br />

ararinak jarl7an di,katan aragn7pan gu7iak _azpir7<br />

kn imuur' hit rta7-lagaak_s[aheki_la__-_<br />

mota 2-2 133 mota 2-2 138<br />

Barrera entsegu Barrera eragozpen<br />

jasotakoa entsegu jasotakoa eragozpen<br />

, testuingurua ikastnlan lanbarantzakn ata tantagiatakn testuingurua Fnraing A trita 7aingnak Fspaña kn~nna1es.<br />

antsaguan harri la7taak haitira glua asparatn7a nrda7kaiai rhiltnn i —nali rI,7kn-ignri dautsa -__<br />

J )Rilhan'rantz dniakezanLingatas_lama-nnl2iai---<br />

Barrera<br />

aragn7panlk-azarL_az<br />

erahilketa<br />

jasotakoa ephe jasotakoa erailketa<br />

testuingurua lllaino kahalak rhartarazi az litu7tana~!-,ph, hat<br />

Amena i7ana nman 7ainta martrhnnran _<br />

_<br />

_<br />

testuingurua Astaartaz-aman-7inlao iara_npnrkataLl la agita --<br />

oflan 7 a7 ni aratlkata izan 7i[an' Madrid'an hnnha _<br />

hamazazpiraim haLlartti 7alAda_hi il _la_hadaratzr_zauriW:<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Argia<br />

data 1904-2-26 data 1933-5-14<br />

mota 2-2 135 mota 2-2 140<br />

139<br />

194


Kazetariarenak 195<br />

sarrera erasia sarrera erreberritze<br />

jasotakoa erasia jasotakoa erreberirtzea<br />

testuingurua Fnt7un dita7ka murmurika ala afasia frangn testuingurua Flan daputahlanartahmrtitl.9amaiat7aan hahar dn,_<br />

pA7innali7lA ArrAhiatll 7anhaltan ganik Fllrnparan Ala harraiAtll nahikn dura hn7kn7 hArAntanAik<br />

hit- Fiirnparnn Agitakn nahikad Askasa h07-amailAn tliuflkal7arAt inatakn<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1976-2-19 data 1910-X<br />

mota 2-2 141 mota 2-2<br />

sarrera erasia sarrera erru<br />

jasotakoa erasia jasotakoa erru<br />

testuingurua aldi himtan hitxi 7akn mint7ahl (frantsas ministrna) testuingurua Eicaz__hnta7itzaian lanagn arma azkerlar 7a_ iTanarta<br />

lisiari ata hari arasiA 7anhgit Adi ArA7i zal,Ai _<br />

Afghanirianakn gartakariak dirala kallsa Narran<br />

gatik haallk (hnmikn ulsn ministras finan rielarik<br />

parisarat astahuntan frantsas gnharnuak opinan -<br />

ilaknta mgi atnrri hnharanA _<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1980-4-24<br />

mota 2-2<br />

sarrera erasia sarrera esa m es<br />

jasotakoa erasiak jasotakoa esamesak<br />

testuingurua Ruso minixtrnak harrigarrikn arasiak aTin da,kn testuingurua Ri7ilin'kn lanangn hataIaja gAbj1ana atnrÍkk_dananL-_<br />

Amarikar' hayan Q Rin a7art7an 7inlala mundean- Esamasak i7an dita _<br />

hirgn makur su7tiak<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1984-1-26<br />

mota 2-2<br />

sarrera eratzaile<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1935-4-2<br />

mota<br />

2-2<br />

sarrera erbeste<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1933-5-14<br />

142 mota 2-2<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1922-2-26<br />

143 mota 2-2<br />

sarrera esames<br />

jasotakoa eratzaile jasotakoa esames<br />

testuingurua Eedacat7iatan .- Adlnn Fii7kn Aldardi /gflzglAkn __ testuingurua r'inshrA- 1alari-Rateak testar aningn -ílaban<br />

pgintari la ¡A¡-arabAllaan nhmmt7a _ hallara dala ta ha-rla agunnlan asa asik -__<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-13<br />

144 mota 2-2 149<br />

sarrera eskablde<br />

jasotakoa erbeste jasotakoa eskabide<br />

testuingurua arahagia arto nrduko arahagiaren nndnrannk__ testuingurua harii aanileanaLLrkele_Fskahidaago kia da nnski_nauriu<br />

haar d ura adn nnrnlan arto nndnran nraik-_ -<br />

uslrian ata-aihaataaa i,an _datkez Langna-heziaagnkia dan haslaaskari ha t-am-egrn-<br />

--- - h 1de--j ai<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-4-28 data 1928-1-1<br />

mota 2-2 145 mota 2-2 150<br />

146<br />

147<br />

148


Kazetariarenak<br />

sarrera eskaera sarrera etsai<br />

jasotakoa eskaera jasotakoa etsai<br />

testulngurua GAtAri A7pAiti A7knti tIratxii 7ArAIltz 7AStua tA _ testulngurua ,Ioaldi nnAk Alsatarao_asmoak Rratsi AJn 7ih/gn<br />

Jumaragakn I1dalpk hat Agin da Gipinknar<br />

.Alrhmriiari askaara harA7i ta QRrPnt7i nunrürlunak<br />

agio di7kaA<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eguna<br />

data 1 925-1 -4 data 1937-5-10<br />

mota 2-2 151 mota 2-2 156<br />

sarrera eskari sarrera etsaigo<br />

jasotakoa eskari jasotakoa etsaigoa<br />

testuingurua hnrda_AQitRa nai htkntn Fskahirta apokia da nnski __ testuingurua Errana rAU roat ait7inakn Atdiatan Rriand<br />

u. fi-natsi nhiaran ata Gailara nraikn ministrn _<br />

1 Rngne hn7in apokia clan hasta Askari hat~z& gJn_ HwItsarpsran atsaipna Ftsaipn hnri_~aain3ga_atapinta<br />

Alkataari _ apariagn 'in.<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eskualduna<br />

data 1928-1-1 data 1916-X<br />

mota 2-2 152 mota 2-2<br />

sarrera eskuarteko sarrera etsaigo<br />

jasotakoa eskuarteko jasotakoa etsaigoa<br />

testuingurua IInA asta ta Iariak izan Tiran ta GnhArnnnk testuingurua EuanriCia1171-4_aÍlzjnakaaldiatar>, Rriand<br />

J,Agi-nlirik buen inkAttt hAArA i7an 711an nai7 Ala minislm-esirsl nhiaran ata i:ailAus nraikn ministrn<br />

pakiiartakn pu7liak arahili a7 haarik Ara e, zan-. mnllsaroaran AtsRignA Ftsaign han_parnagn-sla__<br />

i7an-ata --- apedap n dna -<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-5-10 data 1916-X<br />

mota 2-2 153 mota 2-2<br />

sarrera espanto<br />

jasotakoa espantoak<br />

testuingurua Aadaktpu nnla iragan hilahalhaan a rmadetAka- _<br />

Ainlzindari hat7u asaldal, Tiran iraikn Fspainiakn<br />

gnbarnamandukp_yiz nnan knn1ra<br />

1 ) RAM _Qhrak hainn bandianoak_aspantnak Azkan_<br />

rnementnan huís Rgtn 7iltan hayan knlpaa Ihasari -<br />

aman Tiran hohandnnak-<br />

sarrera estakuru<br />

sarrera eusle<br />

jasotakoa eusle<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eguna<br />

data 1932-9-2 data 1937-4-29<br />

testuingurua Sarknbde 1 atarink_llunbenan hala in Al dpgian<br />

AlamaniA thlnhan nran_ausIA hilirtli_naLrlaha -<br />

mota 2 .2 154 mota 2-2 159<br />

sarrera ezbai<br />

jasotakoa estakurua jasotakoa ez-baia<br />

testuingurua<br />

Aainan zanhat pizca . Elan1zian_harrak_bazenhaltestuingurua bimint7aiA hariak irakatsLata<br />

jakilala ntlalarik hnlakn nhnrarik Ilkhan a7 _- hakharrik, hartanduta_heralLaz-baia<br />

Eai astakllnn hnrüzan Rarthaint jamak hace-_<br />

jakiIalaaZmhor, ,<br />

a in din¡A Frantziari<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1907-X data 1929-12-13<br />

------ - ------<br />

mota 2-2 155 mota 2-2 160<br />

157<br />

158<br />

196


Kazetariarenak 197<br />

sarrera ezbehar sarrera fagore<br />

jasotakoa ezbiar jasotakoa fagore<br />

testuingurua 'HINnFNRIIRG'7FPFIIÑA7FARnnNnATIJTAGFRAITI1 testuingurua fu7ieIen kergulerl gnrenikalichgtua >ana Z 1_nA<br />

janwrAl ainhalu hat Saniurjn daithun SwniiTrin _<br />

F7hiararAn 7 .rgAitiak jakitAkn asmn7 hat7nrdeak janarAla hiltzarat kondenehiw i>an da Minichfrnek -<br />

jnl d rA kwnsihi dota ga7ligue hand'sknaspla ate knndanahi<br />

mute gainretan Ainit7ek galdalu dada legare hnri<br />

janataL_bnrtAnl7at _-<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-5-8 data 1932-9-2<br />

mota 2-2 161 mota 2-2 166<br />

sarrera ezespen<br />

sarrera foltsu<br />

jasotakoa ezespen jasotakoa foltsua<br />

testuingurua 1nNnRFSFNPARIS'FN,WASI-NGTDNFNRF.STFRIKF7 testuingurua hanialako-hozakaz dutela__mtulta_haunditik<br />

nAFNT7IITFNFI17KnTAPFNT7AKnrnRAPFNATA arrweer rantzet Prneidwnta haitlaVwkn hn7wk -<br />

atakutaikadale 7wrlan den_Frrw nhlikw<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-5-8 data 1965-4-1<br />

mota 2-2 162 mota 2-2 167<br />

sarrera eztabaida sarrera froga<br />

jasotakoa eztabaida jasotakoa froga<br />

testuingurua nri dala-ta e,taheida gngnrtene snrtn de Alemania testuingurua Hnri maíz Anl7ntnn da atA hadire haini7 sinhgcten<br />

lP IeI ri Alka han artaan n7 dntenak nsta7 ata hnlekn erranak Jnditar _<br />

aLSaten gano het,n diren haharrik aztnjkhatu7kn __<br />

irnga zanhai t nni7atik noizara Lagarlzen-ha¿tita_-_<br />

}huna frnga harri het anim heuten agwmra<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eskualduna<br />

data 1925-1-4 data 1 909-X<br />

mota 2-2 163 mota 2-2 168<br />

sarrera eztabaida sarrera gaizki egile<br />

jasotakoa eztabai jasotakoa gaizki egile<br />

testuingurua suskaldunnkytzLbaaLSifrukaA7tAhAi hat a7 hASla__ testuingurua hagan_ nrt7iralA _auaLSaan_hiiLzaintzalak_hatzernaa.<br />

8tvliekl Aslehrtn-hnann-nwherrn rIAlAknaran atdw dota Angelukn mulhikc ga7ta baL40 kiln liranjaren<br />

aadzan ari 7ala GaiTk _aglalt pt~nuak_aun nah~__<br />

hadtrak diva<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eskualduna<br />

data 1 931 -8-30 data 1904-2-26<br />

mota 2-2 164 mota 2-2 169<br />

sarrera ezune sarrera gaiztagln<br />

jasotakoa ezune jasotakoa gaichtagin<br />

testuingurua NAvnllA( hamhatlain'eknnlitika ata_eknnnmi testuingurua hirikn alean ahatsi Adnlundh la_pgrrnskattLdiWaraziak<br />

etrnkizun orgía renga deheJe a7aldu __ haini7 gau7A Rille 7Ahi17Aninnr 7iteken nP_irhteTin<br />

doma hatútadban_izpatkariai~ iradi a saLuLtataa__ jzigeui_hori--- -<br />

1 nndres'kg merkatuak_ezuna_sfa_laaaidlak ige7i --<br />

pnd r n __-- --'<br />

--- ------------------------------------<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-5-1 data 1916-X<br />

mota 2-2 165 mota 2-2 170


Kazetariarenak 198<br />

sarrera gaiztagin sarrera galtze<br />

jasotakoa gaixtagin jasotakoa galtze<br />

testuingurua lra0an u7lailaa gairtagin Jp71a hatatak auUhatu_- testuingurua ldakza hanndiak i7 n ditnzta ka7Atan jahak hgi-aln<br />

ate hart7A asknk hale nula 7inRma ala<br />

- laal c e r•, hek Arraktama~skasez-_-- -<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1968-2-22<br />

mota 2-2 171<br />

sarrera galde sarrera gaztlgu<br />

jasotakoa galde jasotakoa gaztigua<br />

testuingurua 1chnrwd geatek erA manifa71A7inna he muntatu testuingurua C+rniAtan kargutan none_pik Rltchetua_7ane zen<br />

rlitn7tA hirielnn ata hasarrilRr andana hat iina 7Rn jAnarAI aiphatn hAt Snnitirin dalthlrR RRniotrin --<br />

Are PekinerAl gnhArmjari galda 7pnhaiten eglteraL- LancrRIR h tllzesaLknndanatua-- i7a n da Miniahirnak<br />

---- kanslho dota ea7tiglta hnndiskoa zela_etaknndanah<br />

dtrta galAretan Ainil7ak_galrtaludotatpgnra hnri<br />

jAneraLhnrLantzaL<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1979-1-18<br />

mota 2-2 172 mota 2-2 177<br />

sarrera galditz sarrera gehieneria<br />

jasotakoa galditzeri jasotakoa gehieneria<br />

testuingurua ata ga rra-ihaadetsik n jaen hniek (harcikeleri ak).-_ testuingurua Geh lenauñ~atlstanefan_Lkad ea jjtjannrin<br />

P ie atditaari 7ahalenaran prdiastga hamo hnhq-_-_<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1961-4-6<br />

mota<br />

2-2<br />

sarrera galerazpen sarrera geriza<br />

jasotakoa galerazpen jasotakoa geriza<br />

testuingurua Ftrskalg rikoaLaz_diranadalan,_asmn_ nri auras__ testuingurua Alamaniarran geLiza nsna askutan dauka Amarikak _<br />

aramaiPkn A7 da galeralpRnik i7nn Frnen nrdea ata hnri hahar dr nnadu Alamnn%ak R RimrEklfL9z-_<br />

Diputaziaaic.ara_ here eskuhidapk dan7kata, . .. .... makuLizakn<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1924-9-10<br />

mota 2-2<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1967-4-6<br />

173 mota 2-2 178<br />

174<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1963-4-4<br />

mota<br />

2-2<br />

data 1932-9-2<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1976-2-19<br />

mota 2-2<br />

sarrera galtze sarrera gertaera<br />

jasotakoa galtzeak jasotakoa gertaera<br />

- - -- ---------- - -<br />

testuingurua $afrnQoita-hamaL .mi1ajenda-zilue n hiri hat izan_da- testuingurua IYnpAr_gizarajnak_sanúntasunik hi7inn It en<br />

nsnki %itntsltila_- _ zuan , amar lirtaan nnan ara 7eknvartwarik haparEL--_<br />

9adire ahun baLLdLatahedaren hnrt7 ahora-handizki- izaa az_dualaasanaz_jneskatsa_baLhil) ---_--patu<br />

ak- _-- ---------------------nasmasia<br />

i7igauiak_Alde govietan HiwLatan hn1oi_<br />

m l unen_gau7Awk ramera d ra~reL~lanik<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Argia<br />

data 1934-1-26 data 1928-1-1<br />

mota 2-2 175 mota 2-2 180<br />

176<br />

179


Kazetariarenak 199<br />

sarrera gertaera sarrera gertakizun<br />

jasotakoa gertaera jasotakoa gertakizun<br />

testuingurua Atrrakn AslAAn garlRAra nRgargArri hAl i7An dAmt testuingurua Pnli7Ak ata hgfre_Sa!ala[iek 7wrnahi miwt7w<br />

„-, ,-„,, „ hwrrandgt,a,-jikulri mnnlalu dihvtw ihaslart<br />

txirringedari halak in ta huta nm tñ unakn mutiL_- hnrRian Arraatatzakn c haina dahaldatan-_-h<br />

at . _ hanakinln hunak_ala~ ruinankn Rski laldun-_-<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1935-4-2<br />

mota 2-2 181<br />

sarrera gertakari sarrera gertapen<br />

jasotakoa gertakai jasotakoa gertapen<br />

testuingurua (Anaiz hal arLhatah}Llnta il) testuingurua Sdilda_razoan_HusiarAn gartapana-ata arRlgunt7a __<br />

,artakai nagargarri nri 7Rtn urtatAn gertahin dan andi si d -<br />

)aelAVtnik anega dakigune da ga[n7tik 7ignr _<br />

nrrek jarrait7an diuala -<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1935-4-2<br />

mota 2-2 182<br />

sarrera gertakari sarrera gider<br />

jasotakoa gertakari<br />

testuingurua Aipatdi hat urca agitan du Parisakn estAkari<br />

bAdAtilAnAk Rtskal-Harriwkn gnrtakaria7<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1975-7-3<br />

mota 2-2 184<br />

sarrera gertakizun<br />

jasotakoa gertakizun<br />

testuingurua InsarAn 1agunrlia-_ha[E_aharllik .hrra Alteran ahari.<br />

pta atnatilr, alkarta-hi7itze _araQobie7 at7erira__jaurti<br />

digula_ )_4 adakizun_saminnTra zi'uaL-__auskaldun_1tnlZQ—auzh<br />

anlzal1<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1970-1-8<br />

mota 2-2 186<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10<br />

sarrera gertakari sarrera gertari<br />

jasotakoa gertakari jasotakoa gertari<br />

mota 2-2 187<br />

testuingurua BairikilAn harris_aalat1Áa_dui wn]Ml,S kaseta egila _ testuingurua lanizarki__Isnntllak)<br />

lcatak ate gArn7tik gartAkRn hnri Aitnrht dula SAilnntd7hestArlk hagandll[Ltdatnis, hAñq-___<br />

l7raalakn_hunt7Agiak ~rajisraalderrek Fgiptnn hazla[tu_hearik gara ^ ga[larie n hagas terne<br />

carta ata_iadar_ hat nhnstuL -----_ geldllzanararalerik<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1970-1-8 data 1928-2-24<br />

mota 2-2 183 mota 2-2 188<br />

jasotakoa giderrak<br />

testuingurua NinariA harri-Alrlaen, Alrikan .armAdakn winVinder¿_<br />

hpt7a ja7Arri jira r,nharnukn gidarrak nahi 7ita,tanharanTaia<br />

harto -- ---<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1976-2-19<br />

mota 2-2 189<br />

sarrera gintza<br />

jasotakoa gintza<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eguna<br />

data 1932-2-14 data 1937-4-28<br />

testuingurua Londres__Hor)g=KanQ~kn_gud~esilza_gintz f+tarakn _<br />

Amarmi lOi_liht&asla[li[la . amn4nn_dwin -____<br />

----------------------------------<br />

mota 2-2 185 mota 2-2 190


Kazetariarenak 200<br />

sarrera gizase m e sarrera gorabehera<br />

jasotakoa gizase me jasotakoa gora-beherak<br />

testuingurua Fspaña'lik jnandako hi milla gi7aaAma atara ngingn _ testuingurua Amatlkataret gnmilatuak_ltu Nimn-Ak anwsuma<br />

rtihvtw GihrAltar'wtik patsnlA ArnsIaAk atoar hwhar dulala ¡k,,¡ d nak<br />

batean mintzabakn nraikn fiara-haharaz __<br />

indtvtriaransugai3LAIRharaziki hilnen nLaZiaaZ___<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-5-18 data 1974-2-7<br />

mota 2-2 191 mota 2-2<br />

sarrera gomita sarrera goraipen<br />

jasotakoa gomita jasotakoa goraipen<br />

testuingurua Eumpannari du lahan lahaniknnmita hori hAl Ara7i-_ testuingurua Lnndras- Pnitikn-batznkiRtarL nspañar sanharnu-_<br />

pta ntnailaran11—nAlgArratArAlrr hnhgrrak dira franjaran aldakn gnrAipanalr ant7un dira<br />

Atunpann RadArat,i harriak Kissingai Inglatarpranr7akn nt7entza ta_zurlastm 7inttesun-__<br />

ininirtrnarekin, lrgatLAmotan bahala itpituten da__<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1974-2-7 data 1937-5-19<br />

mota 2-2 192 mota 2-2<br />

sarrera gorabehera sarrera gorapen<br />

jasotakoa gora-berak jasotakoa gorapen<br />

testuingurua PFRFTARFNGORA-RPRAK testuingurua 1nNnRFS'FN PARIS'FN WAFHINGTGN'F[LRPRIEHIKEZ<br />

1arítasim aundiak dahibki pasAtarwn hAliyuAk nAFNT7IJTFNFl17KQTAaENTZAKC1GnRAPFNATA<br />

r;Arnagn~a_gtttziago_balytn haitu pasatak- LA ISIf RAFATIKEa1E12AK0 FZESPFNA RFSTFRIK _<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eguna<br />

data 1929-7-6 data 1937-5-8<br />

mota 2-2 193 mota 2-2 198<br />

sarrera gorabehera sarrera gosete<br />

jasotakoa gorabera jasotakoa goSete<br />

testuingurua 9naeL zpaüakata-gnraberak jakitakn testuingurua Mnruan gdaaiLikeraganzkn_gasoleo- dahil-__-<br />

Ega7kinan largaiak finta askn itdi-<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10<br />

mota 2-2 194<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1922-2-26<br />

mota 2-2<br />

sarrera gorabehera sarrera grina<br />

jasotakoa gora-behera jasotakoa griña<br />

testuingurua ,loan_dan AAtAan Rrasi-aknTandek ikusi dul, tes tu in urua Batanrmarik handana (dao<br />

para-haherA frankn 7nnhait janaral ja7arri 7ai7kn _ nhutik a,arriko datan halda dan urthakn ht tdjata-_<br />

finular_ Erasjdanta t7raidanik hadakita sai millar eakas dita7kala<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1964-4-9 data 1932-9-2<br />

- ---------------------- - --- - -<br />

mota 2-2 195 mota 2-2 200<br />

196<br />

197<br />

199


Kazetariarenak 201<br />

sarrera gurari<br />

jasotakoa gurari<br />

testuingurua Atatinnk_EZ_Ehan_ Inrtu harR gurAririk PQiñR(ttk-_<br />

Agiñeren (goda ninalAn)<br />

aldizkaria<br />

data 1937-4-29<br />

mota<br />

2-2<br />

sarrera gurenda<br />

jasotakoa gurenda<br />

testuingurua fiudatoztA nuvanga el-da gurandea Inrtukn<br />

¡lahena ( 1 FrAlgllnt7A An hita dala ari-RIdp711An<br />

gurendaa a7pai hakn ¡glrtAndAa iaangn dala Asaten _<br />

das r,urandp au Inrtulakn hiar diranuda-gAi<br />

glwtijRk daukagu-ala Acatan dan __<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria<br />

data 1937-5-6 data<br />

mota 2-2 202 mota<br />

sarrera gurutzamen<br />

jasotakoa kurutzamenak<br />

testuingurua Nahi i7 n du minlzaht mamkann htuulagiakin -<br />

Afrikakn gartakar¡a7 lgn7k¡ alela Harhilakn<br />

polilika7 hai ata ninatu Marnkaran Ata Furnparan_<br />

ertekn kumd7Arnenak Paradaz halieto da era -<br />

aldizkaria Herria<br />

pnlitika Mandahalakn 7 h r<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1981-1-29<br />

mota 2-2 203 mota 2-2<br />

sarrera gutxieneria sarrera haro<br />

jasotakoa gutieneria jasotakoa haro<br />

testuingurua Iiahaneria hert .cienaren ukaitPA gutianara testuingurua ~hall egunez-izan da harn-baLPoilugalean_bai<br />

7ahalean ardiactaa hainn hnha Erant,ian, frantcpA knmunjxLek . Ara harez¡ki_<br />

Rantga&jatarrhaia hainn huruzagijahanaLzintalq_<br />

ponuges~ratrikatariek~atek_zulela n nnisahla ala_<br />

j7krihetrra_dalakn artikulua<br />

data 1967-4-7<br />

mota<br />

2-2<br />

sarrera haitada<br />

jasotakoa haitada<br />

testuingurua Hermah¢ Ruaa_n gTinaan^ ialgi da Ruaz.Akn<br />

haitadan Anglea-Frantaasan at7aparrAlatik _<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-4-2<br />

mota 2-2<br />

sarrera haizatze<br />

jasotakoa haizatzea<br />

testuingurua riartakariak7Rin__diraabadakigu_egun.heu tan ___<br />

FlwkAl-Harrian' arrabtciahlan hai,atnaak, FTA-knan<br />

adi-kidatarlk_Í —n- il-kBlaknan gn .cn-nrahA J-uza__<br />

hnriak-ela a7kanik Fnhataren knndanamnndua __<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

201 mota 2-2<br />

sarrera harat-hunatak<br />

jasotakoa harat-hunatak<br />

testuingurua Eta_rnarikelako hara_agnnaldian aurnpsn"isa_da_<br />

mmt7All1 HeAth latina ekOnnmrakn hArAt-h,in .tRk__<br />

diruzlelarrk_ al iatll~<br />

Herria<br />

sarrera harat-hunatak<br />

jasotakoa harat-hunatak<br />

testuingurua Kiccinner hare_mniXtrn eipatuaran. .madinz _<br />

Amarika mltndukn harat-hunatak nrn kudaat7an<br />

tlttuanbenhnian-i lk_dag n Riisla_Egun hntan___<br />

hi7kitartaan_barriz aiparezi_dn hate_htvua ha rakiri_<br />

hahar dala nraine knndahl<br />

data 1974-2-7<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1975-7-3<br />

204 mota 2-2 209<br />

sarrera paro<br />

1973-2-8<br />

2-2<br />

206<br />

207<br />

208<br />

jasotakoa hamo<br />

testuingurua Araba Atesumak Aldi7,_pamsanaa arraiLden<br />

ha7ala alagera gidi dufa_arakutai harfia __<br />

AkdaacakLn--(--Wrantken-a LFjantyak--heuiela_asletu<br />

bai_. aguan 7ibufla nis4Qsdanian_<br />

Palaztindarrant7at,_gla harnn_snlacak_SIILara7izttuztenbaro-lita-aztaabda--(Lang°<br />

- -<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1982-3-11<br />

205 mota 2 .2 210


Kazetariarenak<br />

sarrera harremen sarrera hautsi-mautsi<br />

jasotakoa har-emanak jasotakoa hautsi-mautsi<br />

testuingurua nota agin dirAn hert7A arrasumakilakn har-Amanak _ testuingurua hauInr-meulsi hat agnn nndnan etapa-nang hiritik_ata<br />

nnln hatacvrnn ari dan tinkal7an 0nhamuaran trnpak pan diralar'k Rnlidhistak<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1965-4-1<br />

mota<br />

2-2<br />

sarrera harrera<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1924-9-10<br />

mota 2-2<br />

sarrera hastapen<br />

jasotakoa hastapen<br />

testuingurua Eta_nreükhuslan ditugunn asaldura hauk A7 nman __<br />

jtira haclapan hat haizik , ajan Franl7iakn langllA<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1913-X<br />

mota 2-2<br />

sarrera hauste<br />

jasotakoa auste<br />

7n7ialist glviak sigauakin hilzarhrak hida dire, _<br />

nahni7 haina a—karkiaon ia7ñrt7eko mainVaran __-<br />

lAhanAan<br />

sarrera hatzemate<br />

testuingurua I)iplnmatikuak-a u


Kazetariarenak 203<br />

sarrera hautualdiak<br />

jasotakoa autualdiak jasotakoa izketaldi<br />

testuingurua Ilamihin aldakn_hakea galdu hidaan da, ata oran testuingurua 1 unan na sarttl 7anaan,_at7arilar agjndarja¿g<br />

lagllngAri andi Vanania'kn AllhlaldiAk ara iran ni- j7pArkadan orinan asnndnkn ostrapainda tA<br />

izkataldink izan hA dilua.harim n hari Fr 7kn __-<br />

C,nharnuaren it7ak ja amüjat s_bAtanak-hala_-__<br />

w-can hww n ¡lira __<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-29 data 1937-4-24<br />

mota 2-2 221 mota 2-2<br />

sarrera herra<br />

jasotakoa herra jasotakoa izketaldi<br />

testuingurua ldnik glviak kalnlikneri hlrnr7 hardjaatsai ditugir testuingurua jzketaldia i7an daha _urn_pnaian Muaanlini'k ata __<br />

g1171ak harrA bata hAitllta gllrat,al ata a7 haitllta Anadng aloman ganarnlak hollar Ata dnistaran__<br />

arlisinnaaran suntsitzaa hai7ik hitat7an _ atakn artilamnnan_pgaraldiatakll alanangoa . 7an _<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1916-X<br />

mota<br />

2-2<br />

sarrera herra<br />

testuingurua hamenan rAntsaran ata Ahartikn trantsasan _<br />

prtakn barra<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1955-9-11<br />

mota 2-2<br />

sarrera hildako<br />

sarrera hiritar<br />

sarrera hizketaldi<br />

sarrera hizketaldi<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28<br />

222 mota 2-2<br />

jasotakoa herra jasotakoa izlari<br />

223<br />

sarrera hizlari<br />

sarrera hizpide<br />

sarrera hizpide<br />

226<br />

227<br />

testuingurua A7Aña asi alirratik_RFDsat an n __<br />

gandakint7n-irakaslaak_agin_zltun_itr hatnik Caro--<br />

Azada<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1935-4-2<br />

jasotakoa ildakoak jasotakoa izpide<br />

mota 2-2 228<br />

testuingurua Ainhal Atxa iauai diraJldaknak aundakak dirala __ testuingurua flrramr_Elliharal -ak agart7en rlauzan i7pidiak<br />

Insta da lz.ptde nrrsikn7 acolen dahana 7 7na_<br />

---- - - - ---------- - ----- - -<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28 data 1937-1-10<br />

mota 2-2 224 mota 2 .2 229<br />

jasotakoa uritar jasotakoa itzbide<br />

testuingurua Frandarl-( )Fg= Lialai -anataa-eman_agudiiditiigu-. testuingurua lnglatarako--izparj ngiak Italia'rASart7AA<br />

gira lagurl un ta r malla nskn IA i7AntaUja Iu7etca_ galaraZ11t 7AAn itrihABUp 9man la nri~Anl15L-_<br />

dan aranguztiaisera_-ando AtndA nac;ln entatik_- nntakalrimstnntzekn~lamaniaúzparingi_-g n7tiai -zu7An17An-dial<br />

--- ----------<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eguna<br />

data 1 925-1 -4 data 1 937-5-1 0<br />

mota 2-2 225 mota 2 .2 230


Kazetariarenak<br />

sarrera hondamendi<br />

jasotakoa ondamendi jasotakoa ildoa<br />

testuingurua Carnika, au7kntaran nri miataaN hirindn nai izan -_<br />

rlaha 7Aarn<br />

Arltza 7OIik gatditn da nrdaa nndamandi nrelan<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28<br />

mota 2-2<br />

sarrera honda mendi sarrera ipuru<br />

jasotakoa ondamendi jasotakoa ipuru<br />

testuingurua fNOAMFND<br />

INCIIRIITAN<br />

testuingurua 1Slillur a Aknnnmia Ata_pr,litikarennp"r"91an_9AI~da__<br />

jarraldi hanatap--- -<br />

Artillariaz ata A g a7kiñAkaz hidea zahaldiitA Ahala --neta<br />

izan ahannanpndariak aurArant7 bieldo zllnn -<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-5-15 data 1984-1-26<br />

mota 2-2 232 mota 2-2 237<br />

sarrera ¡bilkunde sarrera irain<br />

jasotakoa ibilkunde jasotakoa iraln<br />

testuingurua landras- Fraga hariaran hureskunda jaia tara_Atori_<br />

. - . . : . : -<br />

testuingurua Noiz.óatakaata_jda--ar n angandik ardan Ata jalan__<br />

bear diluptrl írdln ata isakaran natria1<br />

aldizkaria Eguna<br />

lbilkundaa_igarnkn flan kalaek_apaindrrten ari dina-_ -<br />

data 1937-5-5<br />

mota<br />

2-2<br />

sarrera ikur<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-13<br />

mota<br />

2-2<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-13<br />

mota<br />

2-2<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1966-4-14<br />

231 mota 2-2<br />

233<br />

sarrera ¡Ido<br />

testuingurua Valinanakn kanzilioak ainlzlnarAt A ramaLi_du<br />

.InAnaa XXIII garranak hagi ildna<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1932-2-14<br />

236<br />

mota 2-2 238<br />

sarrera iratzarraldi<br />

jasotakoa ikur jasotakoa iratzar-aldi<br />

testuingurua llata..da na7itaran lanak dista Sinagngaaan _- testuingurua nargal-ak afaman diL Ftiakat:Harrikn 1 . akn_xApala__<br />

nrmAlan nn7itarAn ikllr ngAri ageOu dlra al da H atakn a7 d Ma ' t ' ak inkn h ola, Aldea<br />

_ aad~, . _S~ekacrik_ata_IIarpalehl3__3fl_etalfi_heienl_<br />

------ ---- -<br />

baza n harant_iraizal-aldi_6a1_agurLdu Maitiek -<br />

22-taraino hainan harantagi Idlnlanj _-<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

sarrera ikusketa sarrera iaeiu<br />

jasotakoa ikusketa jasotakoa ISOIU<br />

234 mota 2-2 239<br />

testuingurua F ITAFCr1AtnE(',(IWÑE[AAL-- testuingurua Egunlodzi hehen aiphatlLdULLOnn Isalu<br />

__ nahaskouaklhsiakn anpaLadr riacan_knuntra_---<br />

F7er ainagaiiLik_az;_aga7kirLetsaiak iktjskatetan_ari_ eginik izan dira -SIPatasbnurp--dAhlLbiri_$ahlanan--<br />

uan-tea ---- -<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1905-X<br />

235 mota 2-2 240<br />

204


Kazetariarenak 205<br />

sarrera iseka sarrera jaikialdi<br />

jasotakoa ixeka jasotakoa jaiki-aldi<br />

testuingurua Nniz hatakn nla da ari nrangandik aman ata jalan testuingurua Azkanango jnrailako 11'gnaz_lnglgtaia ahaar<br />

ditItQun irain ata ixakaran nauria? Cnhamuak Furnpa narran jaiki-aldi sndutakn<br />

arahaki naharmao hAt bilrLtü_7uan Rilhn rlala-ta<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eguna<br />

data 1932-2-14 data 1937-5-12<br />

mota 2-2 241 mota 2-2 246<br />

sarrera iskanbila sarrera jakinmin<br />

jasotakoa ixkanbila jasotakoa jakin-min<br />

testuingurua Ijitn pila aundi hatee Artaan ixkanhila snmt hunrkan testuingurua Alamania'n urak-a=ga dahnn_erahagiaren<br />

Asi te iru ilak te 7 Taluiluak galdi1n lira jekin-min arslia dagn<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eguna<br />

data 1921-7-10 data 1937-5-15<br />

mota 2-2 242 mota 2-2 247<br />

sarrera itzuli<br />

jasotakoa itzuli<br />

testuingurua ,Inarl_da1LBfZira laan itiuli hat sgin du Frrnmarainn<br />

(iisrard d'Fstaing Prasidantak<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1981-1-29 data 1 937-5-1 6<br />

mota 2-2 243 mota 2 .2<br />

sarrera izialdura sarrera jardun<br />

jasotakoa izialdura jasotakoa jardunak<br />

testuingurua Dpputatuak i7iAlrklra hat_gaika_izana dutejnandxr testuingurua Mussn1inLala_SGhusZhln'an_adeanagitan diran<br />

Astakn hilkuratarik hataarr hilkura hurtan _ jardunan gairik gartantzitsuana mira izangn dala __<br />

Aurkitzan son giznn hxlak_h t rn- prn_drnL<br />

ministrnak zagmin tnkikn aldarat . ata kn lpattr.-du_<br />

AUalaan Mirman karguduna<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1911-1-27<br />

mota<br />

2-2<br />

sarrera izpar sarrera jardun<br />

jasotakoa izpar jasotakoa jardun<br />

testuingurua ASI EKQ1ZPAREA1 testuingurua AlIST~L9$JUAaINGIFN .IARnuNAK_<br />

Manarla'n harikue Mussnlinl'kataKurt Srhiitrhingg__ .<br />

aáu_ Ahazan_arnhanieLjlurUZ_d nardua_izpar.Inglek___<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1933-5-14<br />

mota 2-2<br />

sarrera jakitun<br />

jasotakoa jakitun<br />

testuingurua Pena Asaldarinn manda dagnean sailak ikuslea___<br />

jzan diran jakitun ata aitu nspatsuak azatdii<br />

dahanaz Franrn'ran atda dahiltzan_gudarian artako _<br />

alkaL-adu annali-snknnak el ralata_sarank_blrn(ka _<br />

biurtu a7~lazan7ignra aiadafahil Franrn'k<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-25<br />

244 mota 2-2<br />

245<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28<br />

248<br />

249<br />

- --------- - -- ------ ------ - -----<br />

mota 2-2 250


Kazetariarenak<br />

sarrera jardunaldi<br />

sarrera jazarkunde<br />

jasotakoa jardunaldi jasotakoa jazarkunde<br />

testuingurua CRfnl ersgpAgn7 ha ¡ardunaldi hiI agingn dan testuingurua ArgantinAn hAr uzara_jazarkuada_-baL<br />

(Turkinkn nrriA7karink) ,(A7 lAgn gehiagnl -<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-5-13 data 1963-4-4<br />

mota 2-2 251 mota 2-2<br />

sarrera jaun sarrera jazokun<br />

jasotakoa jaun jasotakoa jazokun<br />

testuingurua Henver- .IAIm hori da FtALS-llnls AmArikAtakn -_<br />

prravimaran Presidenta Iragnn agunaen jekin ara7i<br />

du nota Alemania hinka gachtnan Tan ata hahar<br />

litakAla harehela jnan hori asku AmnitAa.<br />

Eskualduna aldizkaria Eguna<br />

data 1931-7-10 data 1937-4-28<br />

• - -<br />

testuingurua lapnndR -- • .<br />

frdR7karil7aran r 1 Rtafi-RAluatarA la In0alarera'rA<br />

ostarea(Iala-te, Frhasta-ara7n Arduradunak agin _<br />

rlahan il7aldiaq salArnRketa askatasunnsnaran<br />

pida arad,, daj.-n,<br />

testuingurua Rerrie-reo estrenasgunakn ¡aunarla bel n navanihunvegia<br />

Snurhnn minixtrnR n-slmada,.ia7Agi,Al<br />

smipraleta Inchas ínumnat ala hesle Meknan<br />

jkusiak uda rrilarEa ..l2~r1-(ergazkLnina) __-<br />

testuingurua taarnika : kn je7nkur nag rgarija_hnAnn<br />

gAit7ersgarijat7e7 idatsn lee Ianangn ingnskikn __<br />

laiuak ___ -<br />

- - - ------- - --<br />

mota 2-2 252 mota 2-2 257<br />

sarrera jaun sarrera jazokun<br />

jasotakoa jaun jasotakoa yazokun<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-24 data 1937-5-18<br />

sarrera jauneria sarrera jazokun<br />

jasotakoa jauneria jasotakoa jazokun<br />

testuingurua Rarcalnna'ko va7nkunak_t,a~i 7xars7 ikiimi Ahe7ala_erhesteen-ata<br />

olaknrik herirn jayn e7 laitan -erahAni<br />

7n rolzak adu haera zala adtaraza~han_---<br />

mota 2-2 253 mota 2-2 258<br />

testuingurua<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1984-1-26 data 1937-5-7<br />

256<br />

rCatalunyako_jalnkunak ptatnten daon_.ZnrinnA7--hnñn<br />

txAidiatakn matxinadea emaihd7nLdagnat8__-<br />

- - - - ----------<br />

mota 2-2 254 mota 2-2 259<br />

sarrera jazarkunde sarrera jazokune<br />

jasotakoa jazarkunde jasotakoa jasokuna<br />

testuingurua RadakigunnIn (fraile ata RarnrAk) jkbartan testuingurua --nlakn .áasnkunakhauiztau w7taitA7an__-_<br />

daent7in Ate nnla maíz heran nahieren knnrra--- .<br />

elahilt7an haldurraz_Ala harrika-Irema7nnak<br />

gprrek heg eten her,_a1a nTrn_haian je7RrkundeerL-<br />

CI ,t k nn+i pwira --<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eguna<br />

data 1904-2-26 data 1937-1-10<br />

mota 2-2 255 mota 2-2 260<br />

206


Kazetariarenak<br />

sarrera jendeketa<br />

jasotakoa yendeketa aundia<br />

testuingurua YAndwkata wunrlia hildu dn aurtanga-jeiatan Arri _<br />

nntarw<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1931-8-30<br />

mota 2-2<br />

sarrera jendeketa<br />

jasotakoa jende-keta<br />

testuingurua San IannTnarrnkian aspaldinn pz hA7nIAko<br />

janda-kAta handia<br />

sarrera jendetza<br />

jasotakoa jendetza<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1931-8-30<br />

mota 2-2 263<br />

sarrera jendetza<br />

jasotakoa jentetzia<br />

testuingurua F71A sakülrn ikhusi hnlaku4 ntal7ia 7rIgi7Rn _<br />

(7eharnan)<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1968-2-22<br />

mota 2-2<br />

sarrera joaldl<br />

jasotakoa jo-aldi<br />

testuingurua iiatnz harriradcmnunjsJak Rigaran jn-aldiw dota-<br />

1 angn Aataan KAtAóiñnn wrnri Tiran Ata_nnt~p nun7<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1932-2-14<br />

mota 2-2<br />

sarrera joaldi<br />

jasotakoa joaldi<br />

testuingurua ELIZKnCItnA-nÑFTAN<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-24<br />

261 mota 2-2<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1959-1-1 data 1937-4-25<br />

mota 2-2 262 mota 2-2<br />

265<br />

sarrera jokabide<br />

jasotakoa jokabide<br />

testuingurua .snañarwi hiiru7 arte dean_jnkahidaara&ojnari-_-<br />

I wtari-Rat>wrwkin wgindakn eJA Hahanakn'nrahakia<br />

Jn---dtLkda~uknkn-$ohe rn~ ~x k<br />

sarrera jokalege<br />

jasotakoa jokalege<br />

testuingurua 7wlAtnnitn Artndia Snrtrr 7TIAn arraenkAlw eIdi nnwk testuingurua 1Jaija''rAn nkpnpmLjnkaIAOARiLhuni7 ItaIIR'k ____<br />

AIA haca ikuslwra jandar7a njJndia hilAe san - hwratnkna hartan agitaagnrphra7 Paxista-I annnilA<br />

-- - kiciAkalu_Rataan RAtzaraan_itzaldl_bizia--agiadau<br />

MussnlinLk-<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-18<br />

mota<br />

2-2<br />

sarrera jokalege<br />

jasotakoa jokalege<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-18<br />

264 mota 2-2<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28<br />

mota<br />

U I IINnIITAr,FRn InAI nLJNDAHTSIJAK Fr ;ITFN<br />

71RAN FI nFTAETA FI nRln IN(;IIRI[TAN<br />

2-2<br />

266<br />

267<br />

268<br />

testuingurua J Alari-arikala-Ip ari-hakwari henil rialar7a'g_izan_<br />

Jtahan jnkAlagaa guzti7kaI1enada_7ala a7aIdu ahan _<br />

Ata txaratr~ be_-hai<br />

sarrera jokera<br />

jasotakoa jokera<br />

testuingurua pnltika in_ke teJanJarfu_debezan_gaialpenak<br />

'nnrap7 ara dagn7an' gr d alhuruan ahUruak-alele<br />

hatara_laga_UA<br />

269<br />

270<br />

207


Kazetariarenak 208<br />

sarrera jokera<br />

jasotakoa jokera jasotakoa jukutria<br />

testuingurua hato' aro nnipurtiaran ida7kia Adatu nndnuon as¡ _<br />

pulan 1nkora ikusita<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-16<br />

mota 2-2<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1<br />

mota 2-2<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1917-X<br />

mota 2-2<br />

sarrera jukutria<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1976-2-19<br />

271 mota 2-2 276<br />

sarrera joko sarrera kalaka<br />

jasotakoa gobernuaren jokoa jasotakoa kalaka<br />

testuingurua gnharnunran_jokna_da harri hnriak gantrtonaa_- testuingurua Gnhwrnuak_azdu_majnúlA gnpnuik nlda_noiznatti___<br />

arar litaka __<br />

Halako,_elha. hn7kal lega-pochiaipnchiekirLjosata__<br />

sarrera jorratazle<br />

jasotakoa jorratazle<br />

testuingurua finta dAlako jorrAtA71A hnriak KicinpnrokBuygrAn<br />

pidaral wgin duon nnlitikak A7 dwknlo Ahaintwil<br />

i7pirik PkarnLAmarikaru, huta agin d uela haiaz_-_<br />

hakA7kn pnlitikak gahia go__daoa_Xisingarrakr_ horda _<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

Tanahirrak haha raudo a7tn i0urikibv noi7 hado _<br />

agkIltoratllka riAiatan ta ga-manti.bnri<br />

data 1926-2-19<br />

272 mota 2-2<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1976-2-19 data 1935-3-29<br />

mota 2-2 273 mota 2-2<br />

sarrera jukutria<br />

jasotakoa jukutria<br />

testuingurua Ealhnrk ministrn-nAusiN hi1n_dahila zar jttkutria-_<br />

harri Agin hahor duran hora karguan iraltwkn - noi7<br />

ala_ara_aladeplrtwtuak alazanatiurak barriz__g<br />

rrAtsrat hdduko haltirP<br />

testuingurua ninl d 1 k jnrratazla_hnriak Kisinaerpk Rnaiaraa_<br />

pldarat wgin Juan pnlilikak a7 rlaknla ahaintail<br />

sarrera kalapita<br />

jasotakoa kalapita<br />

sarrera jorratze sarrera kalapita<br />

jasotakoa jorratze jasotakoa kalapita<br />

hakazkn pnlitikak, gahiagn danalfisingo aak-gnrtis_<br />

dn,kntAla Rumiaran-j1 k uli a f_ npn<br />

277<br />

testuingurua Etaalemania2Handik-ditugu lati _hazalaarrangurak_<br />

KAnsitu dukw74a han ad _hwman niznn mnla hiziw -<br />

belr_kalaWla gognaa_-<br />

testuingurua Hankagaiztnanda bizikt_Amarikonn miniotrna___- testuingurua ixhudiantak_ihili diranbiukaarranez_Vialnamakn____<br />

bad7w ArasiR ala jorraba frangn Mi rtit7a7ka garlo horan artAkn atora dala-AmarikannAk____<br />

hafritarron ganik_Ata a7 hakarrik damnkralek dinlennz--Ko uniutak dira_Rri7Rn a7piz kalapila-__aginik<br />

, halakajaoldA7 nun_b~hadn izan hoit7aka____ borlen_muntalzaa_ata_sustatzen<br />

kasalat7alari mint7ahi ata farmuki aitnrLi Abata__ -___hara<br />

damisinnawran_amalaka sodwtan<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1976-2-19 data 1966-4-14<br />

mota 2-2 274 mota 2-2 279<br />

sarrera kalte<br />

jasotakoa kalteak<br />

testuingurua<br />

IIRIn1AK<br />

aldizkaria Eguna<br />

Solía - nanuhin'kn Anriangaitik oriol andiak egin _<br />

dlra_amen-_Ha1loakasko_drra<br />

--- - -- - ----- - ------<br />

data 1937-4-28<br />

275 mota 2-2<br />

- - ----- - ------------ - ------- - - - --- - --<br />

278<br />

280


Kazetariarenak 209<br />

sarrera kanbiamendu sarrera keinka<br />

jasotakoa kanbiamenduak<br />

testuingurua AstAIRhAn aratsAan talnhixtaran madinZ<br />

Frantaasari mint7Atu da C;ikrard dF!staing<br />

Proaidanta Piran dauku 7adan dugun aknnnmia _<br />

Frantitan ,orlan duran gira hizi mnldaAran<br />

hnhat7Aaranbat audan aginak izan duran lan ata<br />

kanhiamanduak<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1975-7-3 data 1971-2-18<br />

mota 2-2 281 mota 2-2 286<br />

sarrera kargudun<br />

jasotakoa kargudun<br />

testuingurua faputahtak i7ialdurA hat gait7a izana duip jnandarLpalakn<br />

hilkuratarik hataam hitkura hartan<br />

Anrkit7an 7an aznn hatak h hrn saín dibt<br />

miniatrnak >ag izin_ fnkik Id 1 ata knlpahL-du__<br />

astalaan Mirman kargudnna<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1911-1-27 data 1 909-X<br />

mota 2-2 282 mota 2-2 287<br />

sarrera kargudun<br />

jasotakoa kargudun<br />

testuingurua GAU7a hnrta7 arranguraturik 7lhrmrkn<br />

harri-gi7nnak dai hat a gin dula gallo agina><br />

karnuriua.-andana hall mngi ditaran Itnaankna' -- _<br />

kantaA[hu-ÑIY9a[ad n LnEt7ÑraA7 ata IlakatzaraL<br />

j ,tAkq<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1979-1-18<br />

mota<br />

2-2<br />

sarrera kasaila<br />

aldizkaria Harria<br />

data 1968-2-22<br />

mota 2-2<br />

sarrera kasaila<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1971-2-18<br />

mota<br />

2-2<br />

283<br />

jasotakoa keinka<br />

testuingurua Yapar at∎aka_panlsunar haLdanbara gnrnak halla_<br />

itndi batan agitarat jalia lana hurdin-hidaarAn<br />

yainarnta[nri_da-lmnaheldrlien kAinkan Han<br />

haraaaaman f, harg-azka n hamo<br />

sarrera kete<br />

jasotakoa keta<br />

testuingurua 13ainán hakarka~lfl M11117n ttipilan da'rdgayft_ -__<br />

ha7tarrarat utziz .-arran da7akagu-Amarikatakn<br />

iaihurak- dpfamala arrnt>arat damaFsk talduii kala_<br />

sarrera keta<br />

jasotakoa keta<br />

testuingurua liadaraLhorlnhat, , ak g ira-lilamanak_hadutelakatzujg<br />

arrtkn alfa. AVinn kata<br />

- --- -----------------------<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1935-3-29<br />

mota 2-2<br />

sarrera kexu<br />

jasotakoa kasaila jasotakoa kexua<br />

testuingurua 1o garran_Mandank A7agnln dite naguaihnnilan - testuingurua Corsa ngadakn jandpak_ ata Enald& hara7i hatai_-_<br />

adakn kasaila hasak , mailalako kasailak arrAntnaIn<br />

$an _ata gahiagn-zikintzen-jiulela_jlsasoa-Eerea--karua<br />

ran~ohakl_araki rslakn dula oaeki_hunbahaL<br />

7art rani RaUia-kn pnrhran<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1973-2-8<br />

284 mota 2-2 289<br />

sarrera kinka<br />

jasotakoa kasaila jasotakoa kenka<br />

testuingurua Hnr izan dura kasaila adauak_joan dan lanmhal testuingurua diwahahailibnka_kaakan Tala<br />

irrrAtaaan plana danhnrnn ga71n hm- aanli dira_lrapan-<br />

ha7tar gu7iak nahi ,instan rapar<br />

()Pnli7ak halzu_hai7aht dilo -_-<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1<br />

- --- - - - ------- - ---- ----------<br />

288<br />

285 mota 2-2 290


Kazetariarenak<br />

sarrera kinka<br />

jasotakoa kenka jasotakoa kondenamendua<br />

testuingurua Frrasumn handiak ihardatsi dota, Israalak kanka testuingurua nwrtakariek zain dilen_badag¡gil _gguaJ]gu1e1><br />

lrharra hwntatn duela hora krinlan adi-wrw7tekn Fatskwl-Harriwn arralusiat ion haizar7Aak, FTA-knan<br />

__ adixkidatarik izan_zitazkalaknertg raha_luzahodak<br />

la_a7kanik Fnhataran knndAnamandua<br />

(Fnhata dehakaht Qnharnuwk)_ - -<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1959-4-2 data 1974-2-7<br />

mota 2-2 291 mota 2-2 296<br />

sarrera kinka<br />

jasotakoa kenka jasotakoa konduak<br />

testuingurua Kanka QAixtnan da hi7ikl Amarikana miniatura<br />

hart7A arasia Ata ~nrralzn lrangn adi dit,a,ka<br />

herriterran nanik Ata A7 hakarrikltemnkralpk<br />

apinik halakn mnida7 non hahartu izan hnitzakn --<br />

$asatgt7ainri minl7Aht ata tarmuki aitnrtu Atzala -<br />

irora dRmisinnairran AmatAkn xadeten<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1976-2-19<br />

mota 2-2 292<br />

sarrera kolpe sarrera konplimendu<br />

jasotakoa kolpea jasotakoa konplimenduak<br />

testuingurua Radakipt nein iragan hilahelhean_armad atakn -- testuingurua Fla ilatgirat halda izad-di[elarikhiazt rnnntak<br />

pint7indari hat- asaldatit Tiren iraikn Fspainiakn mundii dt7itik ara j¿p_7aizkntw knnplimenduak-__<br />

gohernnmnndttkn gi7nnan knntra -- - Amarikannarj ala_baraziki _.Nixnn_~rasidenlarL_-__<br />

( ) Reinachrak hainn handiagnak aspanjca1t_A7kanrnamantnan<br />

huta aQtn—tan haran knipna Ihaswri_<br />

aman tiran hnhandnnak<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1932-9-2<br />

mota 2-2<br />

sarrera koipe<br />

jasotakoa koipe<br />

testuingurua hagan astean Sitñar-An_hahimenduaz mintzatzaan._<br />

prran gimian FTA (pm)-kn legan hatak talalnnaz<br />

ajindu mala herarttaldtwk agin 7uala knlpoJrntir-<br />

data 1981-1-29<br />

sarrera komitu<br />

jasotakoa komitua<br />

testuingurua Ausiakn anparadnraak in orri-din 1 nuhat pura __<br />

Frrapuhlikakn Prasirlantwri Riuiaran ikhostaraLjoailakn<br />

knrnittta 1 n hat_WananbabaratJeldudan_matatzea°----<br />

-<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1902-3-14<br />

mota 2-2<br />

sarrera kondenemendu<br />

sarrera kondu<br />

testuingurua Miarritzakp pnli7ak_ega[hr _heiljlu_haralrrlekn--__<br />

knndnAk jA7 A7=pn da alnt7inakn_hi ortntan __<br />

hezenhaL ixtnrin izan._hri_hnrtan,_Arngakiarakin__-<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1979-1 -18<br />

mota 2-2 297<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1969-7-24<br />

293 mota 2-2 298<br />

295<br />

sarrera konponketa<br />

jasotakoa konponketa<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

testuingurua Franen'rAkiakanpnnkataa hataan_agin_neilzan .__-rlahala<br />

Paris'ak ata_hppdraSekdengnanl¢nao _ata-_<br />

data 1937-5-8<br />

mota 2-2 294 mota 2-2 299<br />

sarrera krima<br />

jasotakoa krim a<br />

testuingurua Eta,Jmubeita_krimabandia ._hereaharrika~eren-_<br />

ndnlakn hnat abro mi la snldadn _garla_laktliaa<br />

diranar- ag n eta_ngnrri_hahar_7at7ian_kanntLBta_-_<br />

mumunnen_egilrak_bara__herendanak_ u zu~k 2ilao___<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1905-X<br />

mota 2-2 300<br />

210


Kazetariarenak 211<br />

sarrera laido sarrera larderia<br />

jasotakoa laido jasotakoa larderia<br />

testuingurua C;nraki dAragal dan gutiana nahnri laidnrik paha : testuingurua Inguni ni,iarisaje hehAuLdagnn tnkiha¡da.- _<br />

prhnlnAk di-la NiriknAk AfrAn AQiaran arrAbaA A7 atsaiak 7Ar nahi gnstArlk ara nAhi Zllkan hAnpn<br />

da_ gaitnthida lardarla hnre atrhika Dan p_gald aik harta _<br />

_- flafapait haharko dn haman djk_hataLzangaa- _<br />

harmatu _<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1926-2-19 data 1915-X<br />

mota 2-2 301 mota 2-2 306<br />

sarrera laido<br />

jasotakoa laido<br />

testuingurua (;hale intaan aQpn_d¡fan.hi lirta niatan nkarrik<br />

ala laidnrik aninnn 7inlan haldurra7 kandu ta<br />

gorda-ta_zagnla arantnm nman Tintan _<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1935-4-2<br />

mota 2-2 302<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria<br />

data 1937-5-13 data<br />

mota 2-2 303 mota<br />

sarrera lanjer<br />

sarrera lankidego<br />

jasotakoa lankidego<br />

testuingurua Elgsan3azjs akn jauregian hilan basan sinatu--lgfl3-anMal~aknrdinn<br />

hitramaitan ndala hi<br />

hefdan a rlakn_Jankidapo_Atn kurutzemanak<br />

oitu7lala_azkartukn ata hadatukn, tmsndllkn__<br />

pnlitikaran harat hunatatan hilo haratik zirela_jhilikn<br />

sarrera larderia<br />

jasotakoa larderia<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1959-1-1 data 1937-5-1<br />

mota 2-2 304 mota 2-2<br />

testuingurua AnQlesak_ez .du-0aldu~ahitnkLbnlar banJuzaz-_<br />

izan<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1<br />

sarrera len sarrera lerregikería<br />

jasotakoa lanak jasotakoa laregikeri<br />

mota 2-2 307<br />

testuingurua (Ini edA Sinsgngan)IIAta da na7itaran lanak dirala _ testuingurua 1-nndz Rs - t;arnika hirindii dahala Franrn'k ata<br />

laragjkari nri Sait7latsia7 atdun daba Inplatera'kn<br />

Eguna<br />

1937-4-30<br />

2-2<br />

sarrera larrialdi<br />

jasotakoa lanjerra jasotakoa lar¡ aldi<br />

testuingurua lduü_dlLJNazsAr-Ak ikustan dual& Rus n la_ ia . rr~ - testuingurua Xavnlla Chamharlain'ek pnIitlka_AtA eknnQnlj___<br />

/lrA7rlak etmki7un ayia i7angn d e bat e a7aldu __<br />

tjatutsa hafrirari hasijzpafka riai i radu(LSeiyriatan__<br />

1 nndfas'kn_fnarka tuak-ezuaañla-Jafi aidiak ipazi<br />

nndnran<br />

sarrera Iaztasun<br />

jasotakoa laztasun<br />

Herria aldizkaria Eguna<br />

testuingurua _VFNFCIA'KO .IARnLINFTAN_ CTrASUA1JJGAE11<br />

data 1983-1-27 data 1937-4-25<br />

--------- - --<br />

mota 2-2 305 mota 2-2 310<br />

308<br />

309


Kazetariarenak<br />

Barrera lekuko<br />

jasotakoa lekuko jasotakoa m akhur<br />

testuingurua Finan dihr Hitiorok solas arlarraknt,ok herdin testuingurua ltaliakn Arropaataatrapina Rgun hautarik hato,<br />

haditn prasl procIA ._ rr r • rr r r r, pidohv kaskatti dila arhnla hati Fma ak_e7 tic<br />

daos makhiirrikjzan__Eüagina knlpatuo i zan da -<br />

haina a, hainiz<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1935-3-29 data 1903-7-24<br />

mota 2-2 311 mota 2-2 316<br />

Barrera lekuko<br />

jasotakoa lekuko jasotakoa m akurra<br />

testuingurua Fmnnen ditlgtm aohalavmak rtihtpu IAknkn testuingurua A7kanakn_ald¿all_aueilan_naulztan zar makirtra__<br />

,int,ntarik hildjnk Tan daputaluR ta ,anal r ornan ,anal vrak<br />

nahi papak amandAtnak izan di lan_gd j,dn<br />

aínl7indAri no aiantzal-l]ariza_puziant 7 nt hAZain __<br />

at_aesn rtat iak 87 nahi<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1966-4-14 data 1916-X<br />

mota 2-2 312 mota 2-2 317<br />

Barrera lekukotasun<br />

jasotakoa<br />

testuingurua<br />

lekukotasuna<br />

Frnpahr dota az-biralnahiapn traido AtabartzaharriRlakn<br />

apha7ak ha,alo hilhakatuak dirala<br />

Nohork a7 dilo •a nidatn ahal izan eta harri _ _<br />

apha7pikuaron reekitkn dir r •<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1902-3-14 data 1969-7-24<br />

mota 2-2 313 mota 2-2 318<br />

Barrera lorratz Barrera m akur<br />

jasotakoa loratzak jasotakoa m akur<br />

testuingurua Rasan asko hAiajntaga1ditlldi ra_jau-arma_utsataa .= testuingurua (Irak atarahQik izanlamakiura trangn joan_dea___<br />

hiurwta Asta hnrtan Hari ainit, hunkiak izan dina, horazlki_<br />

$Rata asknk saRran tnrAt7AkaganZan ditlrR t3tdaxunakn_aldaan_ ha¡ a la_ II7tRrjlzaka-asuatdaan--<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-4-28 data 1978-2-9<br />

mota 2-2 314 mota 2-2 319<br />

sarrera lorratz Barrera manamendu<br />

jasotakoa loratz<br />

testuingurua riamika d t Tan nndnran orgi te garhi<br />

nitan i7parkarink anpn nndamnndia to sandn<br />

zilrdaht araenin dutA hnnhardonaran_jnralz.ikazndala<br />

ikusi alo fiornika atc gin ziitala ta_<br />

knmunista ta anarkistak erre ara gainaratu diito<br />

i7 p arkarink<br />

Barrera m akur<br />

Barrera m ekur<br />

Barrera m akur<br />

jasotakoa m akur<br />

testuingurua ,lartdatan az_damakuuik.jzan Ata kahala pehienak-_<br />

a e sAthahl titirita (—t ..)<br />

jasotakoa manamendu<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

testuingurua pmariketaknlla[rian. alesunak_emaa_dinta__illanAmAndua<br />

gald L dotan hershala<br />

data 1937-5-6 data 1969-7-24<br />

mota 2-2 315 mota 2-2 320<br />

212


Kazetariarenak 213<br />

sarrera m ataca<br />

jasotakoa m atasak<br />

testuingurua Mac Arthiur Runvaniak hunrhitakn asmna az zala<br />

cariaran gngnkn lista zan ata nmingn izparnk<br />

sandntu agin dula langn ruta nri Fvia zaint,akCL-gi,nnak<br />

gaiñara a, dira garantí ta guda-,ala<br />

aldizkaria Eguna<br />

di 1 t ,k•- •- • • - rl k ata gai •dira ,<br />

data 1937-5-19<br />

mota 2-2 321<br />

sarrera m atxlnada<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1933-5-14<br />

mota<br />

2-2<br />

sarrera matxinada<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-24<br />

mota 2-2 323<br />

sarrera matxinada-zale<br />

jasotakoa matxinada-zaleak<br />

testuingurua Inditarak Taninra carian matxinada nngnrs sndu<br />

rhtta ingalatara'ran aurka ( )ingalatara'ran<br />

kaltazkn kantak rlarahilzkita_katarik-kala--pnliziakn_<br />

Askn artka ,anrdu dihvta Matyinadazalaak_anlar-mila<br />

lapun dina<br />

sarrera mehatxu<br />

testuingurua fz-Zduan haratik lista gnhailamanduuak mehatchu __<br />

hprinhralzatal_ 7 ram 1 __<br />

sarrera montura<br />

jasotakoa montura<br />

testuingurua danaraLgahiantsuak-urrundu_dira hnular ¡aislaran __<br />

ganik ala hunak ikustz az mala iralttakn manhrra<br />

hnndirikk nahiagnJzan du amnr aman<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1964-4-9<br />

mota 2-2<br />

sarrera m ezu<br />

jasotakoa matxinada jasotakoa mezu<br />

testuingurua LaújadaraciúnN-ni1,L da-Iraha¿n ' alkadeknak_ testuingurua nanhnra hararLThanLi atma N iparian_zan-bisitaLala_<br />

handik ma,u bar ignrri din Ojuwku Riafrakn<br />

huntzagiari galdaginaLhakaa_agin >azan<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1970-1-8<br />

322 mota 2-2<br />

sarrera miatze<br />

jasotakoa matxinada jasotakoa miatze<br />

testuingurua Frantzi (,nharnua'ran alda asikn halitz Mantflk-' n- testuingurua 12 nliza k_ela_hfl[e_ sala tariak zwrnahl miatze<br />

harrngaitaznd,i—duran hunwn agundokn harfandatze juktari muntaht dihvta ihaslati _<br />

matxinadaa sndukn lauka barajan arrastatzakrt _haina dahaldaten .<br />

- - - iadakizun_hunak_alagara ht diht as kaaskualdua-_<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1970-1-8<br />

mota 2-2<br />

sarrera m ceta<br />

jasotakoa mueta<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Argia<br />

data 1922-2-26 data 1933-5-14<br />

mota 2-2 324 mota 2-2<br />

testuingurua Sanaurria 2 ela-a_jatujako- himu alakoak-pirata<br />

sarrera multz0<br />

jasotakoa mehatchu jasotakoa multcho<br />

Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1913-X data 1 934-1 -26<br />

326<br />

327<br />

328<br />

329<br />

testuingurua nahLju)ra_hantatna izan_dadin_dapulahtan adeaa<br />

8jznn mullnhn hat atara hnrLhahar hazala<br />

miat zakn --------- ---- -------<br />

mota 2-2 325 mota 2-2 330


Kazetariarenak<br />

Barrera multz0 Barrera nahasmendu<br />

jasotakoa multxoa<br />

jasotakoa nahasmenduak<br />

testuingurua AstAartsaq MAdrilatik Atnrri da men oR nna7-nnRRn testuingurua 111 STFRRFK0NAHASMFNnIIAK _<br />

pdni-1-aranhida7 alija hndarik kacateakn hnr (mantlactaldtak 15 hildakn 1<br />

,AJAata agun knkahta 7Rgon lengua mullrne<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1970-1-8 data 1972-2-3<br />

mota 2-2 331 mota 2-2 336<br />

Barrera murmurika sarrera nahaspila<br />

'<br />

.atk<br />

jasotakoa murmurika jasotakoa naspila<br />

testuingurua Fnt7un ditA7kR mutfnurika ata Afasia trannn<br />

na7innAtI7tA RrrahiAtll 7enhAiten ganik Firnparan<br />

hldon FltrnpAran egitakn nahikari estrene<br />

__<br />

testuingurua ne -~sáie_k ocn _ppg(i~lgrlgilgei_nfldn haglratr~Eta ZeL-<br />

naitan IRgumt7Rn dietanAk' Ate lAngilean Atdat k non<br />

ando iktlslak. maiteak' oreja Rnra[a -<br />

jaral rienda<br />

aranaSpúa tvÑri LCOnnI gata (g[abe_izan 7An)<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1976-2-19 data 1922-2-26<br />

mota 2-2 332 mota 2-2 337<br />

Barrera nabarmenkeria<br />

jasotakoa nabarm enkeria<br />

testuingurua nFCRFI1FRFNNARARMFNKFRIAK _<br />

lialgikn'kn pariste hunl dan 1 Ann nagralla'k tare -<br />

turran 'Mis aventura5_an Mexikn' vanpurudtm -<br />

lihl ruaren hida7 agertu .dau (knntaazak .ganvrak_rtirAlA<br />

trngatu dote. gano)<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-30<br />

mota<br />

2-2<br />

Barrera nahasmendu<br />

jasotakoa nahasmendu<br />

333<br />

testuingurua A%naldirhknan hada nahasmandu (rango F painia_<br />

lindan ; haldudan aldikn JvtAn ditugu nhahelasunak<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1901-2-15<br />

mota 2-2<br />

Barrera nahasmendu<br />

jasotakoa nahasmendu<br />

testuingurua 1Henadv Ata na GA1,11A-n1az ad izan dira - __<br />

tajalnnat,en algarri 1 an,-Akn nahasmenduak dirala<br />

keria<br />

--___--_--<br />

Herria<br />

data 1961-4-6<br />

334<br />

mota 2-2 335<br />

Barrera nahaspila<br />

jasotakoa naspillak<br />

testuingurua Asteans7 Aman Tintan -siar&nporkRtari te Rglm _<br />

ndan 7a7pi erailknta izan 7irRn• Madrid'An hnnha _<br />

baUartu 7aIa te bLl_la-badaratzi_zau[[tu:(--JEspana_<br />

guz1an i _urea<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1933-5-14<br />

mota<br />

2-2<br />

Barrera nahaspila<br />

jasotakoa naspila<br />

testuingurua malate naspilikanrnl gira dahanai-0ngor~aitekn_<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10<br />

mota 2-2<br />

Barrera nahaste<br />

jasotakoa naste<br />

testuingurua Baste_poIihkoen_lanuda_nastaoiek~okeihidakoak_-dlre<br />

te a[agpizLagirLbeaLZ81a<br />

Argia<br />

data 1929-7-6<br />

338<br />

339<br />

mota 2-2 340<br />

214


Kazetariarenak 215<br />

sarrera nahaste<br />

jasotakoa nasta jasotakoa nahikunde<br />

testuingurua AIAmani ta .I on gana dannz Furnpxn nastarik testuingurua (.Iugnslahia_harnakn hArfiAldA) RAtnik hnahk __<br />

corto hadaitA Alaxandratla aurak Inlutakn pskuhida gahixagn nahi lukata harant,at _<br />

Nahikunda_hnrri jnsiA dag ardit Tilo-liarren _<br />

aldaratekn_zarhai1 ahiarkunda<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-1-10 data 1972-2-3<br />

mota 2-2 341 mota 2-2 346<br />

sarrera nah88te<br />

jasotakoa nasteak<br />

testuingurua RRASIIr;(1NASTFAK _<br />

JarAta Ata nactaak Ppnn dita Rrasil'an militarak<br />

1okik hnt7natan asara ata Alt7AIttakn aran japi<br />

diralakn_Egnara nkara da_Arasil'goa<br />

sarrera nahikari<br />

jasotakoa nahikari<br />

testuingurua Atrikann harrLz nhaRAk atnetan sin-fa haundirik_<br />

anglasan nahikari hndan nrAin Artin ara alaak _<br />

hait7itit2 tarL-nn18n_adaLianak~--- _<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1966-4-14<br />

mota 2-2<br />

sarrera nahikari<br />

jasotakoa nahikari<br />

testuingurua Fntnm ditA7kA mitrmudka ata arasia lranga __<br />

pa7innali7la arrahiat o 7Anhailan ganik Furnparan<br />

hulsa_Furnparan_egi1Aka nahikarLe basa<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1976-2-19<br />

mota 2-2<br />

sarrera nahikunde<br />

344<br />

sarrera nahikunde<br />

sarrera neurri<br />

jasotakoa neuri<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-1 data 1937-5-12<br />

testuingurua Ilaliakn i7parkariak izki_BUndi z vira zex _ditllz1m____<br />

InglAtPA ,koak nintama7 _nsalandar i7pnring_I __<br />

guz[iadt_ltalia la hartako_gudaaaJdean_gnrka _<br />

jardun_dulalako artn ~g~aijtL(IrL (kazAtani_ingIesa1_<br />

cart7an~z_11Zlaa]___ ___<br />

mota 2-2 342 mota 2-2 347<br />

sarrera otear<br />

jasotakoa oarrak<br />

testuingurua Fmandik au mxaralgandakn AR(+IA'n_amandakn___naualLgngnan<br />

diWpula alegiñaan ca ah ka para<br />

zuzandarj jautlainen naa&agitan lahur-lahur<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1935-4-2<br />

343 mota 2-2 348<br />

sarrera oihartzun<br />

jasotakoa oiharzun<br />

testuingurua Rit7Ar hnrrak lFuskel-HefLiko_~lkataakJ_nihazzunaitza<br />

ukanan 7italaknan nharmta griñahna 7an az<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1 977-1 -27<br />

mota 2-2 349<br />

sarrera oinezko<br />

jasotakoa nahikunde jasotakoa oinezko<br />

testuingurua Azka r ela~l0nrri jasial~hAdand& ALrasumak hera _<br />

JadArrj tAn agnnan tira Hillar Ala hsrAkiIaknak Ez<br />

testuingurua Hidakasmnknnlru_haLgatlatu-dA 11haris-GArazin .___<br />

a_-Jlj Za_has1ganihan pasa, jnazkn he Lbide<br />

du_Frantzak--bartza_ nahik nda rik` haztarratiLz ena_autn_hatek- —rdiki d u_e1a<br />

bandlzln_knlpaht hA .a ta_aula_bat_kurutzat7Akn<br />

kninkan<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1935-3-29 data 1 984-1 -26<br />

mota 2-2 345 mota 2-2 350


Kazetariarenak<br />

sarrera okanio<br />

jasotakoa okasioa jasotakoa ondorenak<br />

testuingurua jok Iak haca nndnran a, dakar humkn miña Ata testuingurua nrahapia arto nrdukn arahapiarAn andrlEAnak<br />

7nritaara haslarik ato hala, ara Andnain ha7Alakn p—rijl hAAr Aire Adn g ng llan artrt nndnran nrAlk<br />

Ari halaan nralaka nkoainrik jad7Akn Aakuhidarik Austrisn_ata__atbastaanlzan_ daikA7 __---_-_--<br />

Argia aldizkaria Eguna<br />

data 1922-2-26 data 1937-4-28<br />

mota 2-2 351 mota 2-2 356<br />

sarrera oldar sarrera ondorio<br />

jasotakoa oldarra<br />

testuingurua 9ap-arakn Alrikannan nldarra (arga , ki nina__<br />

Lnanilastazin hnrtit,A)<br />

sarrera ondoren<br />

jasotakoa ondorio<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1960-4-7 data 1908-2-28<br />

- - --------- ---<br />

testuingurua 7anhail hn,an hilt'aa_nnizatiknnizera._nahiz-hur3_<br />

aro jA pai7ki dan- nndlldaak arakuUan dotan -_<br />

1]A7alA<br />

mota 2-2 352 mota 2-2 357<br />

sarrera oldarketa<br />

jasotakoa oldarketa jasotakoa ondorio<br />

testuingurua ,Ilfaak apin dahaLL nldarketa haran4 arfan)„-- testuingurua Fknnnmiak apirilaan barlu__duadhultaran nndnan<br />

nnak A7Agttn dirA nrai danik Fltnlaaan Arnadkataq-_<br />

ataskonnmiaran arrApizta hnnaadzokn_ptmduan_<br />

_ da .inrinr badukn dutAla oca dlldarikgahehari -<br />

datakola duran aknnnmiok Hnta A7 kaxa, horca ,Ar<br />

- - knntsailu aman_dauhlin Gi,srard_d~stainp jaunak -___<br />

sarrera oldartze sarrera oneraspen<br />

jasotakoa oldartze jasotakoa oneraspen<br />

testuingurua Oldart,a knldar_onen_nndnraa (r+arnikakna)_ _- testuingurua 11dei~ka_nilu[a ..hikeñ8ri_ja[Lai[naz_quie .FJiza[L__-au7kntar<br />

pu7lijnk japi hiar garAla diñn .Jasa SAntnaran zazpi-nandakn nnaraspar b)kaáa_--agitan<br />

askn esi-0iñao_llballzaraa i.3.an~<br />

sarrera ondore<br />

jasotakoa ondore<br />

testuingurua lnglalara'kn F cogea-aatikanáraeca_juangn-nman.da_<br />

BAri AII a" hndA ondnraaundlknadA' -<br />

lngalelora:ko Fragaak at&Aita Santuak ha, hacen __<br />

prlnan _Atkartannon,kn arto-amanik d 1 a -_-<br />

Mill'nTraa_Eniikatik_nnuntZ -----------_----<br />

ondorio<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-1-10 data 1975-7-3<br />

mota 2-2 353 mota 2-2 358<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-4-28 data 1932-2-14<br />

mota 2-2 354 mota 2-2 359<br />

sarrera onura<br />

jasotakoa onura<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eguna<br />

data 1923-4-1 data 1937-4-29<br />

testuingurua í:anariaa. .7aint7akn JJaasnr>izia1Legin_biaL_BlhAn<br />

gAStuak paiapo ,iraJA knntrnl nratajik atara _-_-__<br />

JaikA7an_nnurak bajen<br />

mota 2-2 355 mota 2-2 360<br />

216


Kazetariarenak 217<br />

sarrera ordain sarrera parada<br />

jasotakoa ordain jasotakoa parada<br />

testuingurua idnlakn gi7nnan Iministrnan) askukn girAnn - A7 testuingurua NAhi izan dn mintzatamarnkann hunt7agiakin<br />

rlukagu naahntora dogs nnik AlrikRkn gartakoria7 Igu,ki alela Harhilakn<br />

Anhartoan, az dago Ion tliniai Int7AAri Aita Saindu politikos hai ela aipahu Mamkarau_ala Fuunpatan_<br />

dadin- arlakn kurunamonak Parada, halianj da ara --ayitAn<br />

a,a rtn .kn nnlakna dan Ynean Frant7iaran<br />

Rnlillka_Mandahalako 2 hataz---<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1903-7-24<br />

data 1981-1-29<br />

mota 2-2 361 mota 2-2<br />

sarrera ordre<br />

jasotakoa ordrea jasotakoa perilik<br />

testuingurua Hirl hnrtan hildttak 7iron alahainan )nan dan astoan<br />

aldizkaria Herria<br />

knnpranlt'oa gain gainolik griñohra Tala gnhArnuA _<br />

hin hnrtan nrdraa 7aindu haharrnz<br />

data 1984-1-26<br />

mota 2-2<br />

sarrera vate<br />

testuingurua Fignihar- ( )Gahon zarknlnarkatjran iñni7 A7Apidu<br />

pz don añakn nsliA 17on da Taran markahia izan ola<br />

dal ahoriana ala Bpkn planan heint7at ibmbi ___<br />

oidora ha7nnnn, noskA 7ar.gazlA ie aizeduna llgari _<br />

rlnl7aiña Ajlspn snñlr klatlnatA tA nrganiljjAn<br />

purriAn -<br />

sarrera parada<br />

testuingurua Eurnppkn Knntsoilu ttipiak (ldnli haro ___<br />

prnsidontaran ohm iakin ara,¿ du 7ino7 hat agilakn<br />

parada odecaa dueta_nraiknan_Eucnpak_ela hartan<br />

du 1 h aalh.m-ndua<br />

sarrera perfil<br />

testuingurua Non a7 doten 7nnhaitAk hAldurra FvianuBkII hokeak_<br />

p7 dupla irautakn parjlik--_<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1962-4-12<br />

362 mota 2-2<br />

sarrera oroitza sarrera populu<br />

jasotakoa oroitza jasotakoa populu<br />

testuingurua IR¡ nyatart Iparragirro'ron nrnitna gnratukn da___ testuingurua idtuilainla pnpuluad .kentzan7ainIA-bLe esizonea_<br />

hautatnakn Asku-hidoA __<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1933-5-14 data 1957-4-11<br />

mota 2-2 363 mota 2-2 368<br />

jasotakoa ostia jasotakoa pundu<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eskualduna<br />

data 1925-1-4 data 1926-2-26<br />

mota 2-2 364 mota 2-2 369<br />

jasotakoa parada jasotakoa pundu<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7 data 1975-7-3<br />

mota 2-2 365<br />

sarrera pundu<br />

sarrera pundu<br />

366<br />

367<br />

testuingurua Meiluz_rnailu hort7o ac kn-4 undulanere_deplaluaa___<br />

r,hpdaAlarAt Arnrikn curo (Zaneljvrak)<br />

testuingurua Pnlitikacan_gnrenhahaietaz_dalari~Minl 7ahj Alnten_<br />

hAlaknAspanlurhLpuuro ProsidantAk a7 dilo gaunak_<br />

haianntsA kaltsihl PnndU bnrta2 rnint7atllkiiíta__<br />

herl7Aldi hotoZ.-hainalellnLagacri-dauka_-pnldika___<br />

gi7nnak Franl7ian hniq hnrti7ki digan amarran<br />

mota 2-2 370


Kazetariarenak<br />

sarrera puntu sarrera segurta m en<br />

jasotakoa pondu<br />

jasotakoa segrutamenak<br />

testuingurua 'tarerandun' hnrrak e7 diiala nm knndn, eryi testuingurua Rehnrl]iran ceg„rtamanak aman dA7kn Arnhiari _<br />

handirlk akad,an SAlhllpendo hati htnir lrnntses Pracicientak knsu eginan iiinia nphnittl<br />

Frantsacak_A7 dtdala garle lakat __ izan jija eeg r dadin hati 7ipa7 hare gein __<br />

Herria aldizkaria Herria<br />

data 1962-4-12 data 1977-1-27<br />

mota 2-2 371 mota 2-2<br />

sarrera salí sarrera segurtamen<br />

jasotakoa sail<br />

jasotakoa segurtam en<br />

----------------------<br />

testuingurua (Antzarki knntsak) testuingurua $trae nahe dae sa(lUdarnan hniLdAknIA-aman BaIIe_<br />

Sail nnta7 hactarik hagandun idat7in bañe jaunAk mArnkann gnhnrn art A7 dihiala para pise __<br />

ha7terti -haerik gata gartarian hegira_erne ulzikn Flantziak_Atnkao_-diluen agiazkrLadixkidaakgeidit7an<br />

gerAlarik-- --------<br />

Argia aldizkaria Herria<br />

data 1928-2-24 data 1981-1-29<br />

mota 2-2 372 mota 2-2 377<br />

sarrera saldo<br />

jasotakoa saldo<br />

testuingurua 1-angila_caldn hñndi _ha¡, --gime huna harn alihatan<br />

Alha galknrre7 inganaturik inAn lira amparndnriari<br />

gallhn varan nirclaz ntzAngnzkn munhaitan __<br />

ggtl B rA<br />

--- -----<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1905-X<br />

mota 2-2<br />

sarrera saldo<br />

jasotakoa saldo<br />

testuingurua UMFUtiTAlnFAr)FlATEA__<br />

natnrrnn andani—-saidn minina dagi Rat,nkian<br />

Salde Pitln (a7 gato granuja) Inician da 'Agialti-_<br />

astrsnn inauguracior_1 ahurdin_Ata_Zuhaman<br />

esa ten da<br />

sarrera segurantza<br />

sarrera seinale<br />

jasotakoa seinale<br />

testuingurua Yadg_,hnrtaret_, 7karki ~nnhardaw_dituzla~skualda_<br />

hprjan diran_7nmaliekn1rnpak SAinaIA hatarA _<br />

dudacikgahanidar hat ~aitza~gia~ngo~ulala<br />

Elhinpiaruek_Znmalitarran knn tra<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1978-2-9<br />

373 mota 2-2<br />

aldizkaria Argia aldizkaria<br />

data 1933-5-14<br />

mota 2-2 374<br />

jasotakoa segurantza<br />

sarrera solas<br />

jasotakoa solasak<br />

testuingurua Hillari_gn-dagn Furnpp eta mundea-_Alemadaz ___<br />

cnlanek Alamaniaz irak ur4aiak Al-ftania7 kasalak<br />

Eskualduna<br />

data 1935-3-29<br />

mota 2-2<br />

sarrera solas<br />

jasotakoa solasak<br />

i<br />

testuingurua 8airraalrantcac procidarllak Apnhn dite nrnz testuingurua auaoima handiar_arlnko_snlacek apailat7en hadule_<br />

gainelik Europarnn sagurantzaz egengn egunaan _ akn d mgai7arhAit<br />

diran_ezlahadak Haren dudkn_ hakeak az dii _<br />

7nrmanzaz, herl7a hrdaitk<br />

__-- -_ _<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1983-1-27<br />

data 1959-4-2<br />

mota 2-2 375 mota 2-2 380<br />

376<br />

378<br />

379<br />

218


Kazetariarenak 219<br />

sarrera solas-bide sarrera tarteko<br />

jasotakoa solas-bide jasotakoa tarteko<br />

testuingurua Rapnhliaa ka7Ala snzialixt pnrhrgesa hati a,in testuingurua Age1arrn nkaLAnLzunhk n n ._Flaiz_tjgpusikn __<br />

ppartuz riagn 1 ishnan Pari¢akn 'Pnntidian da Paria' ria7tadiaran jaiatdiai huru7 Ha hato t'Rrdi notanf1<br />

laknak I h 1,ha rtz h 'hat agin - ni ¡¿ekn igandaan izan azik- allskarazkorik agin_haihr<br />

izan da hnrtaz solas-toda irangn baten AMA - az(Ulan_-arr e Iena,Tn aleQia guk psana hañn_ _<br />

hAtAra ata hasteak hartara ggjxaagn Aritnak aman dita . IArtakn hAtak asan _<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1975-7-3 data 1928-2-24<br />

mota 2-2 381 mota 2-2<br />

sarrera sorburu<br />

jasotakoa sorburu jasotakoa terlore<br />

testuingurua IIalia'hk mpAlAndar upar rlak jauhtzaak __ __<br />

FAdnaai aigitarat7An lihran paaÍstar i7pAringiRk<br />

at jtarAt,ItRknjdazlan hat izan du snrhimt<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-5-12 data 1981-1-29<br />

mota 2-2 382 mota 2-2<br />

sarrera sostengu sarrera tira bira<br />

jasotakoa SOStengu<br />

testuingurua Rixi hixia 7akn mint,ahr Ragin iauru Rrraitan<br />

zakntn hnrtan duala Frant7iaren ata teraalan artakn<br />

adixkjdantzak_hara_trahn handiAnn Frantziak _<br />

paIR7tinriRLastatu batan asmuari apilan dakon _<br />

Srtstangua<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1982-3-11<br />

mota 2-2<br />

sarrera suntsitze<br />

jasotakoa suntsitzea<br />

testuingurua Hnik gu7ink Jtatnljknari hunü138rdin elsai dihrplr<br />

gu7iak harrA harp haiWte gurAt7at ata A7 haitute<br />

erlisinnopran suntsitzaa hai7ik hilatzan - -<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1916-X<br />

mota 2-2<br />

sarrera taiu<br />

sarrera tenore<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1 961 -4-6<br />

383 mota 2-2<br />

384<br />

sarrera tira bira<br />

386<br />

testuingurua ReaganTalma_AmarikRtakn presidan) jart7anlan___<br />

tnnnre haraan Irnndarrak lihtslzan zitu7tan duda__<br />

muda_ira tgaran_nndntik hamalan jtahalahalan<br />

prado zauzkatan_amaiikand_ dip1amat2allaak_<br />

jasotakoa tira-bira<br />

387<br />

testuingurua Fz dirA EVIAbLRkn Snlasak.harahala hasjka-___<br />

jasotakoa tira-bira<br />

388<br />

testuingurua Rixlan da ahantail dale Erant7iRrenizaL emanda__dit7an<br />

Arahian agitan dituan arnspanak_ herri<br />

hnrrak_ez hAIIIr~eLa~alrnla_anrandRlu hart7a<br />

auasumarLagindutanjaazenhaL_ata-palro) a7 diran_<br />

lir8_hira_ala_aztahada_ grmtietan Arabiak haititu ___<br />

hnhakiap_dconprendzatL tatml~ gahean unlaLasak___<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1 977-1 -27<br />

mota 2-2 389<br />

sarrera torraska<br />

jasotakoa tayu jasotakoa thorroska<br />

testuingurua l akll gu7ti nnaik._Fihar izan azik pida gnLahara___ testuingurua r;raziani jenarajeran sn ldadn- multzo hatak ukao__<br />

hagekn Iekuek i,an_dira- ta_ala_ta glmtiare -- nman-del thnrrnska aIdi hat nnn RALpoharnadpraak_<br />

lajtutskn a/azkin_alemanak a rasnak_izanhin&____ amanjk-klil-alnitz_atalinlpaluak_e[aha<br />

-- - -- - - - ----- - -------<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-5-2 data 1936-1-17<br />

----------- -<br />

mota 2-2 385 mota 2-2 390


Kazetariarenak<br />

sarrera trato<br />

testuingurua Cailleie hnri Qaiki ihili hilo rte Alamanekin egina<br />

j,en dan Iratuan ( ) Ikucikn dnQu lar gadhatukn<br />

dgn ata mar Rpinan chitan 1rain harina<br />

pitein-gihalan mlatzaa7 kargatllak curan<br />

7Rnaulrrak<br />

sarrera txolarte<br />

testuingurua Pradara'k ahart7eI Iasunari dina griña q[m-_-.<br />

pckntara erakustpndi, it7alrli huerta idaski<br />

hilarlaz_ ata ahad7Rletaslrnar i Qait7 agiin da7eloken_<br />

tanIerta ._Qll7lak.nnartllpz<br />

sarrera ukaldi<br />

jasotakoa ukaldi<br />

testuingurua AlahainaaIRA datnkn hateSuneran_eint7indariatwik<br />

0ehignak praan alteatuek ditut onhlin-akn _<br />

gnhermlak am haitmitugn hllnek hatera-0nshlkaek__<br />

kitusit7pn Iparlrlandan edtnn__zitlvtAn ukaldiek _<br />

aldizkaria Herria<br />

sarrera ukaldi<br />

aldizkaria Herrla<br />

data 1975-7-3<br />

mota 2-2<br />

sarrera urrats<br />

jasotakoa tratu jasotakoa urrats<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1919- X data 1976-2-19<br />

jasotakoa txolarte jasotakoa chede<br />

tes tuingurua ntaLharatik haha[_dicen luralsak_hssiak_ditu'te--<br />

]aira ata Hagn-Atrikak 1 uandekn gnharnljeran<br />

mota 2-2 391 mota 2-2 396<br />

sarrera triskantza sarrera xahupide<br />

jasotakoa triskantza jasotakoa chahupide<br />

tes tuingurua Ar1E7karit7a nrgk 'au7kn-criaran triskenlzaa' tes tuingurua Alda_batalik_jladakilsser_hit lkata carth uko -dgb__<br />

ikusirik arltarak andlk aldandll agisen alaglñak Cnhsrnnmsndukn kasatani margak aramanan dutan__pgiten<br />

actakn asketll autsnn Cnhermlgi $atizaaldatik hadekitq era QastuRk chaupidaak-_<br />

nnradina.ahchatukn 1 ean<br />

j--- Í Anhel daite,ala rhahrlridaak Hartan da puma<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-5-2 data 1932-9-2<br />

mota 2-2 392 mota 2-2 397<br />

sarrera xede<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eskualduna<br />

data 1935-4-2 data 1926-2-26<br />

tes tuingurua Qhikn_1aamharak_nn hartlt idea numillruaran_--_<br />

salhat7akn nrdukn Cnhamuarnr hadnak<br />

mota 2-2 393 mota 2-2 398<br />

sarrera xede<br />

jasotakoa chede<br />

tes tuingurua biltmarre hau_ndiar harto rhedñakOhrataZlko aman___<br />

drtllsta __- --__<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1973-2-8 data 1929-12-13<br />

mota 2-2 394 mota 2-2 399<br />

sarrera xede<br />

jasotakoa ukaldi jasotakoa chede<br />

testuingurua Azpiz_muutabla zoca maca rrkaldi_izaLbaL tes tuingurua Harriko knntsailtl_halak -sL-dazake-hiltzarraz_kanpo_<br />

7nnheitak gnhamuarnn knntra,ipde ala pnli7ak fhadarik har _ __-____ata_<br />

jasartserat suetaluak<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1<br />

395 mota 2-2 400<br />

220


Kazetariarenak 221<br />

sarrera Xehetaeun sarrera zabaikunde<br />

jasotakoa chehetazunak jasotakoa zabalkunde<br />

testuingurua AnpAldichknAn hada nahasmRndu trAngn FnpRiniA testuingurua 1 Angn igandaan n ;patu-zu1nn Endaya'n ap lcl 1eki,<br />

hnrtan , hnldudan aldikn listan dihlgu chahalasunak harri-halan 7ah .lkundea<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Argia<br />

data 1901-2-15 data 1931-8-30<br />

mota 2-2 401 mota 2-2 406<br />

sarrera xehetasun<br />

jasotakoa chehetarzunak jasotakoa zabalkunde<br />

'<br />

testuingurua rlaklara7nniaran-ndntik aman dita hshar=itgn--_ testuingurua ala_auskRlduq_gu2iei inn_hang_eroslekn_gskalu_<br />

nhnhatar-7nnak gaha Radakigli nrdaa guk Agin n n k<br />

,ahalkimda-0u7iA hAño-9hyagn opimo dutnla<br />

lanangnz-Jnsuncn Aroman diARnak<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Argia<br />

data 1905-X data 1933-5-14<br />

mota 2-2 402 mota 2-2 407<br />

sarrera xehetasun<br />

jasotakoa zeetasun jasotakoa zabalkunde<br />

testuingurua (ApR17 hat aui hatAtik jnIA il) testuingurua rBud& Akitaldinkaz halAra, suagakata_izugan Ata _<br />

GAnakai nAgargarri nri —in ildAtan gArtAtlla dan _ hidahakaaka7 a 7Aritarak asarAtn A7 rlajta7aq _-<br />

7RRtasenik A7tagil riakiglmA riA gprnztik 7ignr _ ~--ata hari glnllrazknnktala-hala e a1Uaz_su ran<br />

orrak jarrAit7An duala --_ aldakn_zabalkunda andiaTnm_DaL_¢aa d h-mee<br />

-<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eguna<br />

data 1935-4-2 data 1937-5-2<br />

mota 2-2 403 mota 2-2 408<br />

sarrera xehetasun sarrera zabalkunde<br />

jasotakoa cheetasunak jasotakoa zabalkunde<br />

testuingurua I9alneratnkn chaatASUnak titr-hatan irAkllr ado gallo<br />

hprrikn alehRan<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1957-4-11 data 1937-5-8<br />

mota 2-2 404 mota 2-2 409<br />

sarrera xehetasun<br />

jasotakoa chehetarzun<br />

testuingurua Falla chebatarzun hanitnh aman dip nndntikínj _<br />

jaumak<br />

sarrera zabalkunde<br />

sarrera zabaikunde<br />

testuingurua Fspinnsa, iaur k asan euskuna7 zabaikunda_andi_haL<br />

Agilakn ugtaa dau gordalekualaka--gArhilasuna _<br />

dala-ta<br />

sarrera zafraldl<br />

jasotakoa zafraldi<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1958-4-10 data 1932-9-2<br />

testuingurua Aigarran aLdikaiz-zal[aldi_hal_nna_ hanurik_ gauda-__<br />

lls asun_haraxax padatik_<br />

mota 2-2 405 mota 2-2 410


Kazetariarenak 222<br />

sarrera zafraldi<br />

jasotakoa zafraldi jasotakoa zeretaz<br />

testuingurua figuren aailaannnnihana 1nhinrnak Tebaida hat_ testuingurua iixlarrdan hA7ala_pnlilikakn 7Arataz minl7atu diré<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1968-2-22<br />

mota 2-2<br />

sarrera zalaparta<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1932-2-14<br />

mota 2-2<br />

sarrera zartada<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1967-4-6<br />

mota<br />

2-2<br />

sarrera zedarri<br />

jasotakoa zedarri<br />

testuingurua AnglAsAk hc7Ain_jnjaracajualLdtrA had7e hi _<br />

Rrrasrrmak Alamanak hayan 7AdarrjAlan oj(aa_<br />

hnitnhntuak_izan ditan<br />

sarrera zedarri<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1935-3-29<br />

mota 2-2<br />

sarrera zera<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1972-2-3<br />

411 mota 2-2 416<br />

sarrera zera<br />

jasotakoa zalaparta jasotakoa zeretaz<br />

testuingurua dahlit7 -IRparta nayan Fnskn IangijIeari Az dula testuingurua rucia 7nnhail ilahate Schmidt alamar lAhan __<br />

ngi-hidarik nne (;Rren atecen —in hi7i elejañetarl minietrn nhiak ata hisk panleate ,atan 1QR3-kn _<br />

As artuYAak AI8_haTalañc '1 A Ilninn=go_At7arit7gr- akardiQ .hariarLmjjitAF 7AratazR7RIIlaiL7irAnak __<br />

,han hidaOahckcriA7 babar 7irAla hnrhi~lanntik ika au_-Qrrftyka cnlecgrL___<br />

araharaknak Tiran Rnne-en erran ditranak _<br />

testuingurua iMjkun hat ata ardiren rtesmasi"gin du zar rta_<br />

aldizkaria Herria<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria<br />

data 1935-3-29 data<br />

mota 2-2 414 mota<br />

data 1983-1-27<br />

412 mota 2-2 417<br />

sarrera zerak<br />

jasotakoa zartada jasotakoa zerak<br />

testuingurua Faunpa atdaaabakaa arlsi-uupn haria,sprkaldean_bar.<br />

zerak a7tahi7 ajo haca _~<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10<br />

413 mota 2-2 418<br />

sarrera zeregin<br />

jasotakoa Zeregin<br />

testuingurua A7AñA iAUnak_agiodu aura n gnhamu_bari¿e rsnbr__<br />

p7in icen daualarikean nnak (Largo Cahalja[pk)„___<br />

Nagna_jarmari aman-daulsalaragin_nri-___<br />

-- - - -------- - -----<br />

Eguna<br />

1937-5-18<br />

sarrera zertzelada<br />

jasotakoa zedarri jasotakoa zertzelada<br />

- ------ - - - - ----------- - - - ------ - - - -<br />

2-2 419<br />

testuingurua Azkar_ata_alp arri jnsick hadaud&arrasumakjerfl_ testuingurua Oraintean arari ARCIA jnhilant7a74ain-baar_ l wn<br />

7adarrlalan AgonAn lira <strong>Bi</strong>llar ata harAkilakoak Ez_ 7arf7AlArlA gol7iAk garhLAla narro dAkAr7kiar¿__<br />

jJILFrant7iAk h arlza nahikaandarik lib rrrt (Lbat a jtnn .<br />

415<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1926 .4-11<br />

mota 2-2 420


Kazetariarenak 223<br />

sarrera zertzelada sarrera zori<br />

jasotakoa zerzelada jasotakoa zori<br />

testuingurua nrain arahekiak lira arman seImantari dappzkipn_ testuingurua lai nrAik dirala1a_ .-Eiuopa ,knizanik-<br />

7arzalada gu,tiak irdananatarikn hik alkaLpzagut7akn znria i n<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eguna<br />

data 1935-4-2 data 1937-5-18<br />

mota 2-2 421 mota 2-2<br />

sarrera zertzelada<br />

jasotakoa zertzelada jasotakoa gudearen zoria<br />

testuingurua Almariakn p dalhsrrrak Anazkiñak agin ahazan testuingurua Fspañakn gudaaraaln,lakluáu,idiuka7<br />

kaltian zartzalad .k hialdu dar,, inealandarrak<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10 data 1937-1-10<br />

mota 2-2 422 mota 2-2<br />

sarrera zl0<br />

jasotakoa ZiyO jasotakoa zuru m uru<br />

testuingurua hali izan-diraajLta bastas amatakn damnkra,ia te testuingurua gstadnbiok gudaelkart7a hat eginge dabais<br />

Jtharaltasunaran izanaan da auskaldunnk ziyn askn Jastar, 7ahaldu dahaz ntnrmuruak<br />

daukapit gnyagn ontzat az art7atQ-<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1 931 -8-30<br />

mota<br />

2-2<br />

sarrera ZIO<br />

jasotakoa ZijO<br />

testuingurua lnnraa.aharrlak 7apaldiitan jardun izan daban arriak -<br />

aldizkaria Eguna<br />

aSkaldladariar jflnitan,diranaan<br />

data 1937-1-10<br />

mota 2-2<br />

sarrera zio<br />

jasotakoa zijuak<br />

- -<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28<br />

423 mota 2 .2 428<br />

424<br />

sarrera zona<br />

sarrera zurru m urru<br />

sarrera zurru m urru<br />

jasotakoa suru m uru<br />

testuingurua Aspaldikn surumtjriia da ._flum4auna nakatua ta__aaldu(a<br />

dagnlakn agintariteaa Iagalakn asmntan _<br />

sin hilala.~..~-talfl_ofdezkO tzal nnrmny zantauk_-<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-2<br />

sarrera zuzen<br />

jasotakoa zuzen<br />

426<br />

427<br />

mota 2-2 429<br />

testuingurua Paxintareanirlart7a nnak hora züTiak ei"flauz - testuingurua Azkanako-aldian_ar,ailan nauVUaaasaldrrrapuska-__<br />

Finan oran gngnr nldartu-azknro Asturias ata _- mal hAthi nn PIRn1ia7 haber d ala-_nabi hadugu goma<br />

fl s1a nada-aurati halnthatakn gudarijak Aizkair&_ yain harrakaburuzagiak nrhnitllitezan gitra____<br />

akarikn_dopnzalakn ust la ._ei--daba zuzanaz_~taha<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-4-28 data 1911-1-27<br />

mota 2-2 425 mota 2-2 430


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

Hustuketaren emaitzak<br />

2-3 Aditzak


Aditzak 225<br />

sarrera abertitu<br />

jasotakoa abertitu<br />

testuingurua Afaraiziparri hnrran harri jakin dualarik hilz hat -<br />

prran din Garati hainan garatak alknrrarana apin<br />

QLduan hahar zituzkaan ahartiht gnragnka _<br />

sitzindariek Ftn Gihar-ak az apin nanan Jpktnaan _<br />

dA<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eguna<br />

data 1934-1-26 data 1937-5-18<br />

mota 2-3 1 mota 2-3<br />

jasotakoa abiatu<br />

testuingurua Jiainan harpt ahiatn aintzin algar ik¡isi dulaehankk_<br />

Aarlarabi harripk pnlilika hararan nnartzakn ata<br />

sarta hraian azadzakn aumpnnn huntzagi hakar _<br />

hatan gnmandin donan marinan minina dadin dalakn<br />

lhilkiva hnrtan<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

mota 2-3<br />

sarrera adierazi<br />

jasotakoa adierazi<br />

testuingurua<br />

aldizkaria Eguna<br />

Gnharnuiii alasa lanhailan lanaan agtakn gaúlr__<br />

ARIA adieiaziaZ<br />

data 1937-1-10<br />

mota 2-3<br />

sarrera adierazi<br />

jasotakoa adirazi<br />

testuingurua hlnkan dalakna astil ata anatz agiñaahela&hain ata<br />

harrirn adirpzi aitskuan guri ata mundo inhalan<br />

jra(izala_ i~p,ringiz<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-24<br />

mota<br />

2-3<br />

sarrera adiskidetu<br />

3<br />

4<br />

sarrera aditzera eman<br />

jasotakoa aitzen emon<br />

jasotakoa adichkidetzera jasotakoa ager arazi<br />

testuingurua lduri dulA komtnichtekin atlinhktdatzacadnazila___<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1960-4-7 data 1975-7-3<br />

mota 2-3 5 mota 2-3<br />

testuingurua K(MIJNISTAKFJIRFNFAN<br />

Gahakn amarak nstaan Frkal-Rttruari witran nmnn<br />

autsenaz knminista aldaldiak-ba rA acmnai_ypgnt_<br />

alistan dantsa-_ --- ---<br />

sarrera abiatu sarrera aditzera aman<br />

jasotakoa aditzera eman<br />

testuingurua Jaan Hedischalha[-íuskalvainhuut ncdaak adiVaca_<br />

amando z nalakn urratsak aman dihvtan __<br />

altskabz aindiacan_nrdazkari tza hat Bainnan<br />

jactzakn. '<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1971-2-18<br />

2 mota 2-3 7<br />

sarrera adorekatu<br />

jasotakoa adorekatu<br />

testuingurua .lnreJ1a[en saiacan nuran~n'Lflnklataz agirl_dihlarLsugakatak<br />

asmn pitxa ahan grita-atzaknaldeknak-<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-2<br />

mota 2-3 8<br />

sarrera agertarazi<br />

jasotakoa ager arazi<br />

testuingurua Dndnhaagunatanagararazikn_drile_Alamanekhera_<br />

plana<br />

---<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1968-2-22<br />

mota 2-3<br />

sarrera agertarazi<br />

testuingurua 1nkasla_hatak aa L acazihaitu_saitsa_lranpalzaa___<br />

zafa hora daputaju hAUlaht paso hnzka agataan __<br />

6<br />

9<br />

--- - - - - - -------<br />

10


Aditzak<br />

Barrera agitu Barrera aipu ukan<br />

jasotakoa agitu jasotakoa aipu dute<br />

testuingurua A,kenaknt gunAka helakilankn kertnuchAkirt testuingurua guitahuelen aiptt dute_muntPt7AA 'trinkaLardin ___<br />

limak thireturik izan dita ata janta hilt,A Ata -<br />

knlpatza atrita bat hnrtrhaz Ara agite da - nnunhait<br />

hh77nahirnlrr ahunan hill,ia<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1905-X data 1960-4-7<br />

mota 2-3 11 mota 2-3 16<br />

sarrera alparazi Barrera aipu ukan<br />

jasotakoa aiparazi jasotakoa aipu<br />

testuingurua Kiaeingar hora miniatrn Aipaluaran madin7 testuingurua<br />

ftitian danhnran ixilik dogo Rucia Fgun hntan _ -<br />

hi7kilartaan herri7 aiparazi dei tara hlirua harakin<br />

trabar data nrainn knndahl<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7 data 1965-4-1<br />

MINISTRO)FNRIIT7ARRFAlYgO7AKAIRyLAmarikak mundukn hArat-hunatak nrn kudaat7An -<br />

mota 2-3 12 mota 2-3 17<br />

Barrera aipatu sarrera airatu<br />

jasotakoa aitatu jasotakoa airatu<br />

testuingurua Ratzar hAraan aitutl nman zitt7tan irtataa testuingurua Mar Miian hihik_sglbglil_gabg_airate da _<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1935-4-2<br />

mota<br />

2-3<br />

Ametikatarat<br />

Barrera aipatu Barrera airatu<br />

jasotakoa aiphatu jasotakoa airatu<br />

testuingurua<br />

aldizkaria Herria<br />

Haatik Aita SAinu 7Anak hainn gahiagn aipatu tic<br />

girirhtlnnan hatasutna __<br />

data 1959-1-1<br />

mota 2-3<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1960-4-7<br />

13 mota 2-3<br />

14<br />

testuingurua Lahar aldikntl joan_dan unaan iragan-dll_<br />

aldizkaria Herria<br />

sarrera aipatu Barrera akitu<br />

jasotakoa aipatu jasotakoa akitu<br />

íLliarritiakn AirapnAuJAkjandal:alL~11gA-_azaR_<br />

1Q71_an_aitapnrllt hnrratan_oausatu-ata Airatu--<br />

hí ran airakoak_S4 .Blq hldaiafL<br />

data 1972-2-3<br />

testuingurua Acpatdian A7 djlrrgU aipaht Fthinpia-Wa-7nmalia az testuingurua Alta makur hnuakinJinitekn hadula_ar4 i7Anan___<br />

alaAlrlkakn hLarraSltma herirte Artaen hall Are dan_ ¡lira hArria ahantYll hardindterlk' 3Z_ata 3p hainan_<br />

garla . 2,r-,,kLegunholan_guduakl)erriz aci jjra.__ horlan_galdL -adn-halatsu.J keci da kin tza_adarrih_-_<br />

hiziki hort'7ki ___ __ Daguarrahobaranaan._9ui hilaga _nndamekolz<br />

aZlitl edn -kiyghola_EljssaIdakAte 5<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1978-2-9 data 1974-2-7<br />

mota 2-3 15 mota 2-3<br />

18<br />

mota 2-3 19<br />

20<br />

226


Aditzak 227<br />

sarrera akomatu sarrera altzatu<br />

jasotakoa akomatu jasotakoa altzatu<br />

testuingurua F7 dira hvaz Iratuan ari7an (iakard d'Fataing jalma testuingurua ARASIIr ;I'1NASTFAK __<br />

pt . ArAhiakn hiinvA0IAk harAhala aknmatllliraAl. )arAIA ata nAStaAk agnn dira RrasiVan militarak<br />

IitCntrr 7Anhati patrnla galrlukn daknn ArahiAk tnkl hat,uAtAn asare ata all7aut kn PrananL__<br />

Frant,iari ata lar prA7inntan d¡r.lakn FanArA nkara da Rrasil'gnA -____<br />

Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1977-1-27 data 1937-5-1<br />

mota 2-3 21 mota 2-3 26<br />

sarrera akort izan<br />

jasotakoa ez dira akort jasotakoa amildu<br />

testuingurua Pnrhunalaan ikaslAAk A7 ditankpd_QnhArmrarakin testuingurua AurAkn Astaan Frmrsti hasariko 1armda'tar_,1nxa _pdAgi<br />

gAñAan daukAn hpIArdi AtdanArA Stmanra<br />

gurdi7 aramalen 7Ahilana haiak amildu ta hida _<br />

lnzatenan jnan 7it'ai7kinn heren~gnrdj hataarakinn<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1962-4-12 data 1928-1-1<br />

mota 2-3 22 mota 2 .3 27<br />

sarrera aldeztu<br />

jasotakoa aldeztu jasotakoa amor eman<br />

testuingurua Flnrin aldaan hara7iki indartau ham ta 7ilal in<br />

phan ararinak- una hat,ualan jnaldi gnrdiñak agin<br />

tiren hañ&pura mtitillak Auran aharikn huak __<br />

zainlzenAta_alda7tirlan dAkiA<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-24<br />

mota 2-3<br />

sarrera attxatu sarrera amor aman<br />

jasotakoa alchatu jasotakoa amor eman<br />

testuingurua juhurkirhkn aman z utan dinia ata ha7tArrak testuingurua Dayabra7innaari amor Aman behaLflkan di<br />

psAldatuak agnn Tiran pr7a7 Harri nsnak AIlr-hatu - Franbiak<br />

Tiren<br />

sarrera altxatu<br />

23<br />

sarrera amildu<br />

sarrera amor aman<br />

testuingurua t3j_arrasume_hn riak garian cl A mheit danhnrn_<br />

hntan Rart,a Arrasumak artakn jarririkid-1ntkAR_<br />

oa1ditukn_zlrala a1gaLhilka art7atik Rainan huna __<br />

nun_hardzselukan ha7amhat ahorra gnrtiñn hasi<br />

dira Itrhura ganan arahara .Iapnnasak lJttla_azamor_amaanaht_--_<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1932-1-1<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1904-2-26 data 1959-1-1<br />

mota 2-3 28<br />

sarrera antolatu<br />

-----------------------------------------------<br />

mota 2-3 24 mota 2-3 29<br />

jasotakoa altchatu jasotakoa antolatu<br />

testuingurua Alda hatatik hadakita zar dirttkstanarthukn dan __ testuingurua Inan dan laninhataanjjlla Pian._AjtaPQthelu<br />

gnharnamandukn kasatanl 7argak aramanan dutan psknJA katnliknalakn hur antnlahtrknin__<br />

RemaAIAAtik hadakita ara_gastuak ._rhaup dAak_ izan--d& h<br />

naradina altnhahtkn dirpn<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1932-9-2 data 1972-2-3<br />

- ---- - -------- - --------------- - --- --<br />

mota 2-3 25 mota 2-3 30


Aditzak<br />

Barrera apallatu Barrera arakatu<br />

jasotakoa apailatu jasotakoa arakatu<br />

testuingurua nA GAIJIRk A7 du arrphwat7an arrasuma handisrl-_ testuingurua Madrid - rt'aiñak ho torak-nndn arakatu nstaaq ___<br />

prtakn snlacak apailat7an haduta aknrrlin-gai gAlArngkatari hatrukGnharmlw'ren kaltA7 ahila7An<br />

7Arhait a7pikariak p7aldu dahaz___<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1959-4-2 data 1937-4-30<br />

mota 2-3 31 mota 2-3 36<br />

Barrera apailatu sarrera arakatu<br />

jasotakoa apailatzen jasotakoa arakatu<br />

testuingurua Kpnt7ilinA7 A7 dula ka,alnk pula handirik _ testuingurua ,Inidlun.hat7nrrff ha UZandaLutekn askali, aban<br />

pthArR17AO Ralnan.IAlln ApA7pikllAk Ari dlrA ara711 all A7tad11 riAgian hAñn atol Alteo Iostpr_ala-_<br />

karrackan apailalzan a7kar Arakalukoltalc a7alduan ahan Inrd<br />

Plymaulhek Ata aCakori aU_lñpa Apin ahan____<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1963-4-4 data 1937 .5-7<br />

mota 2-3 3 2 mota 2-3<br />

Barrera apaldu sarrera argiaratu<br />

jasotakoa aphaltu jasotakoa argialatu<br />

testuingurua RASCA Arrasniima han&hahnrnwlan (ataran pastor testuingurua katdinalak in> .izti i7A 7nijm hail arpialatLL .dl<br />

Houna 7-in'<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1906-4-20 data 1958-4-10<br />

mota 2-3 33 mota 2-3<br />

Barrera apaldu sarrera argitaldu<br />

jasotakoa aphaldu jasotakoa argitaldu<br />

testuingurua Alda halAtik hadakita lar dinlketw .sarthukn dan __ testuingurua 'triario_ Tradir ionalista_JYanaz_ai<strong>Bi</strong>laldu ha<br />

0nharnwmandukn kasatant 7argak aramnnan dotan --- -<br />

Eadze_eltlatik hadakita -W-& gashlak _rhaupidRRk--_<br />

npladinn ahchatltko Juan _<br />

( ) Aphal daita7ala rhahupidaak Hndan dA gu7in<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eguna<br />

data 1932-9-2 data 1937-4-28<br />

mota 2-3 34 mota 2-3 39<br />

Barrera arakatu sarrera argitaratu<br />

jasotakoa arakatu<br />

testuingurua Eumpn'kn hakaa sandrttzeko asmnz hluuFtide<br />

hat,uk atakatu daha7 la J ncarnnIlunhan hari hAl _<br />

agitAkn_psmnatan<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-29<br />

mota 2-3<br />

- - -------- - ----- - - - ------ --<br />

35<br />

jasotakoa argitaratu<br />

testuingurua tpaizagiuacen olarki_guziak-bildu_la_ida7tihataan__<br />

argitarwblkn halit-kata_-<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1933-5-14<br />

mota 2-3<br />

37<br />

38<br />

40<br />

228


Aditzak 229<br />

sarrera argitaratu<br />

sarrera ari izan<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria<br />

data 1914-X data<br />

mota 2-3 42 mota<br />

sarrera ari izan<br />

testuingurua jjxtud¡aptak kRlean ohit .ka). Amarkanoa/Ldjntanaz,<br />

knmnnixtak dura arzzan azpiz kRIApita hnrian<br />

milntAt7An stA snstatzen<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1966-4-14<br />

mota 2-3 44<br />

sarrera arrapostu egin<br />

jasotakoa argitaratu jasotakoa arrapostu<br />

testuingurua ltplia'tik ingalandar izparkariak jautitzaak _ testuingurua azHuatahvaz hnlaknrik jpsanan<br />

Farinxni'k argitaraban dituwn paxistar izpntingiak _ . .- .<br />

argitaraUitakn idazlan hat izan du anrhunt amRitAknIAn<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-5-12 data 1965-4-1<br />

mota 2-3 41 mota 2-3<br />

sarrera asaldatu<br />

jasotakoa aizan jasotakoa asaldatu<br />

testuingurua riu ara kannia gnrdap nuntsu zutAn nhamiak testuingurua rlhntnak_haran lana inhilik ag in .llahirikenata,_<br />

haiginan kanni hari tirnka aizan gibaizkn haztwrrak karhaban bajura Ata harna ninhatzwn<br />

-- haiak nahLata_az-Azkadti asaInAtua daharaL_--<br />

Jandfla<br />

Eskualduna<br />

1906-4-20<br />

2-3<br />

sarrera asaldatu<br />

jasotakoa arizan jasotakoa asaldatu<br />

testuingurua BZkarki jazarrisnja Hanunt daputaUiari Arranaz testuingurua Sadakigu nnla iragan hilahathaan_arrnadatakn ----- -<br />

gnraki knlpaka nahi duales erizan aintzindRri haba asaldatu( tiran Iraikn Fspainiakn _<br />

---- gobamamand ukn giznnan kontra<br />

L ) Reina nhra k .halan_hendiagoek.—panlnak.-9Zkan_<br />

mamantnan htlts agin ndan haren knlpaa Ihasari_<br />

emanliratihohan_dunak ___- __<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1934-1-26 data 1932-9-2<br />

mota 2-3 43 mota 2-3 48<br />

sarrera arizan sarrera asaldatu<br />

jasotakoa arizan jasotakoa asaldatu<br />

testuingurua RFSTF MATXINAUABAT_ -<br />

Alpanistan -Frkiado_pmharnbi habuatan gudauak<br />

psatdaht dira asaldatu ridn_jagdirannk_komtmistak<br />

dtrala_dtnna--<br />

- '<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-25<br />

sarrera arranguratu sarrera asaldatu<br />

46<br />

47<br />

mota 2-3 49<br />

jasotakoa arranguratu jasotakoa asaldatu<br />

testuingurua ministro naisiak gzzan du_gnhamamanduak ma na¿]]_<br />

duanwan aibinaan Agitan z w n edariwran_grdia<br />

tarizz k_etzutela-Zalliaga agjn. hahar nra~a ¡l i, hila.<br />

agnn direla nehnr az dala-arian a>~a tu_<br />

testuingurua askual da hadaknTen dea_aseldabl_da_Salganehn_--<br />

>nharnuaran konlra<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1913-X data 1966-4-14<br />

mota 2-3 45 mota 2-3 50


Aditzak<br />

sarrera atixki<br />

jasotakoa datxizkon jasotakoa atxeman<br />

testuingurua Mnnriragnikn 'Caja 1 ahnral Popular' dalaknari testuingurua HAndaian, hnlandeA fintan—_ton atxaman d11 iza 23<br />

datxi,knn Iantagi haVnaka rah.k i dota algarrakin kilo Indiatakn kalamu -<br />

Arrnsan mtrhla Agitakn hatasun batan araikivakn<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1979-1-18<br />

mota<br />

2-3<br />

sarrera atondu<br />

sarrera atondu<br />

testuingurua Inndracatikn a7kanangn '7parak diñoanaz, araran<br />

durari hi,ia jasna7 f;nhnrmr ingalasa gartu i7angn<br />

da pulan n7 rüarduanak arikatntan lRgundutakry<br />

baña paxistakin alnndrr nndoraan_ata_haka-unAtxn__<br />

hat i7Angn dala hitartn ndan AskAniA7<br />

sarrera atxilotu<br />

jasotakoa atxilotu<br />

testuingurua Fspaña're gndariek hialdu rlitualakn agrrnalik<br />

jasotakoa atxilotu<br />

aldizkaria Eguna<br />

italiar .erj_aSkalan . _ orinan aundakA lagun alai lollr_ldetanidu)<br />

testuingurua Yjatencia-Frkaldar gudnnrziak_itsasnnl7i haL-atailntrr<br />

didala dinn i7pafa egi7tatu da<br />

data 1937-5-1<br />

mota 2-3<br />

sarrera atzemen<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

51 mota 2-3<br />

sarrera atzerriratu<br />

jasotakoa atondu jasotakoa atzerriratu<br />

testuingurua<br />

Tarradallas arara Tan mango ta hasta hat7Arik<br />

amait7akn agln haara i7alee ha-aikala asan ahan<br />

haarakunk jnrdatsi ahan r (nahactsak Katalunian)<br />

-<br />

testuingurua<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

Eliz_aginteriak__atzerriratii<br />

data 1937-5-5 data 1931-8-30<br />

mota 2-3 5 2 mota 2-3<br />

sarrera atzipetu<br />

jasotakoa atondu jasotakoa atzipetu<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-8 data 1937-4-30<br />

testuingurua Ez_fnikua atzjpatukada"an_guzurik a7 dago -r,arnika<br />

ara Ata a ustu_nndnren arulat7at hasta<br />

aroma hatzuk agertutiak_hanatakn enilarikazderLgai7katukn<br />

mota 2-3 53 mota 2-3 58<br />

sarrera aurdiki<br />

jasotakoa aurdiki<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-4-24 data 1984-1-26<br />

testuingurua Eidakn auaknntnLhat.nnrtalu ds Itherlalaarazin.-aski<br />

alza hasta ainil7an gas nina7kn haLbida-_<br />

ha7tarratiksnana auto hatekaurdiki dttata<br />

handi7kiJrulpani beata autn_baLknr11t7at7skn<br />

kainkan -<br />

mota 2-3 54 mota 2-3 59<br />

sarrera etxitotu sarrera aurkeztu<br />

jasotakoa aurkestu<br />

testuingurua alegi n hi7iak -egilsa_diardue-r~spa!xean-az_SArtak o--<br />

Fpailarien_arueraautkesnLltahAn agiriaa7daba--_<br />

nneik nntzaL arttL<br />

Ftrran alda7leak beida7ki lu7iak agio-bahez<br />

apatparnl,e .ra R-aurka<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-25<br />

55 mota 2-3 60<br />

56<br />

57<br />

230


Aditzak 231<br />

sarrera aurreratu sarrera azpiratu<br />

jasotakoa aureratu jasotakoa azpiratu<br />

testuingurua ArAkistAlln nsn gaiski Arihta7 nAIntAkA IariA i7Rn<br />

,Ar RII 1-r71n 11 111 17 sn Al'nA hRrdindua7 hi<br />

diknak GArn hi7nkAitarak Anraratn Tiran ala<br />

411-45 agnn nndnran 4 tanto araskadan agiña7<br />

padldna harAganatll 7nlan<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1926-4-11<br />

mota 2-3<br />

sarrera ausnartu sarrera babespetu<br />

jasotakoa ausnartu jasotakoa babespetu<br />

testuingurua anal hauak diranaz pta tirangiñnan ausnartu testuingurua 1Anlnhata,-0aha7-aldatu bagreizan Tan urtaarA_<br />

J1ahArraAn gagn7 hat711ant7Af mita lagnn aakijnrtadllnak atArA Tiran<br />

al , _hastg__mihhahsspeL uAk (atzarriretaaak) ____<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10<br />

mota<br />

2-3<br />

sarrera auzipetu<br />

jasotakoa auzipetu<br />

testuingurua nind7A nri auki d a bansalarnskatariak Au7ipAhl tA testuingurua auskal_.erdk zazpLagunkari hait¿Ld¿turitL--_-<br />

Frikni-Fpeikariteeran Apaipaan ipiñi daha7<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-30<br />

mota 2-3 63<br />

sarrera azpian hartu<br />

jasotakoa azpian artu<br />

61<br />

testuingurua 4RtA[Anaan Iru ' . . Flgnriaga jaunek Juan harahilak testuingurua Amarikano nrmadak_bahpukn di61 Iranaraw rri____<br />

Frw n hi ai7pa w?piw wmi 7ituwp_Jlajhadap_ hghafr ak ziran arme ata mlntadruak nrnwta _<br />

liddggAldiht zan~ ---____ gnharm tak_am -atúlukttdllu<br />

Amarikalan dituztan nntsannak_arnarikanp_<br />

prasunaran legnratan _____<br />

Argia<br />

data 1925-1-4<br />

mota 2-3<br />

sarrera azpiratu<br />

jasotakoa azpiratu<br />

testuingurua Rgran nidekaalduaguziak-bildu-Braza diht7lnja-rrrerinak<br />

jart7an di7katan Aragn7pan gu7iak<br />

azpjrJzgka_ uurum jvlwnez IAgaak arahaki_la____<br />

Al~rrara__-- ___<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1933-5-14<br />

mota 2-3 65<br />

testuingurua al8nin guzliak a4nin ahazan arkalrisrak A7piratq_aL_<br />

j7AtAkn<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-5<br />

mota 2-3<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5 .10<br />

62 mota 2-3<br />

sarrera bahitu<br />

jasotakoa baitu<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1931-8-30<br />

mota 2-3<br />

sarrera bahitu<br />

jasotakoa bahitu<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1980-4-24<br />

64 mota 2-3 69<br />

sarrera baieztu<br />

jasotakoa baieztu<br />

testuingurua Fgu5 natan_arnj hr dA RAt7Ar eraitaak_blia7hr_hahat__<br />

liman Frri lagaeran asmn_edn<br />

- - - - --------<br />

Argia<br />

data 1931-8-30<br />

mota 2-3 70<br />

66<br />

67<br />

68


Aditzak 232<br />

sarrera baieztu<br />

jasotakoa bayeztu<br />

testuingurua .mmnndakn<br />

Arlnt7-Apaga<br />

sarrera barrandari<br />

jasotakoa barrandari<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria HerrÍa<br />

data 1937-1-10 data 1960-4-7<br />

mota 2-3 71 mota 2-3<br />

sarrera bali izan<br />

jasotakoa bali izan<br />

testuingurua Hantik bizirjk ¡al¡ ditenak A7 aman dutA harat<br />

llaliannak (RrRSnt7AIIAAk) kunut7a r g rriararL_-<br />

,9RTi7A hAll i7Arwn daJA<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1936-1-17 data 1917-X<br />

mota 2-3 72 mota 2-3<br />

sarrera baliatu<br />

testuingurua j7an rl ennFupnakLflranhurua gnharmlan<br />

gainatik ata gnharnu hnrran harrandari sitnnpann<br />

daputatu hatiu hara,iki hautahrak chalo<br />

hnrralarakn _ ___<br />

sarrera barreiatu<br />

jasotakoa barraiatu<br />

testuingurua Hahaujk , hint7pnlnu agunan_hnntan ._ala dnputahwk<br />

ala 7anaturrak harraiAtu hajtira hnrt7 astarant7at__<br />

linla_hmdaran hn[J7 asta iraunan utapura -ornik0<br />

sarrera barreiatu<br />

jasotakoa baliatu jasotakoa barreiatu<br />

testuingurua ,1aun_Enafatnk, harl7aldn a7 dn nnhan7nn AoüM__, testuingurua jrnanifastaldia) Paliz-iznnak makil ukaldikn sano<br />

baliatu duela ha,tarran harrandat7Akn ¡lirajandatarat hmian harraianwlrn,_-_-~__<br />

- - -- - ---- - ---------<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1964-4-9 data 1966-4-14<br />

mota 2-3 73 mota 2-3 78<br />

sarrera banandu sarrera bat egin<br />

jasotakoa banandu jasotakoa bat egin<br />

testuingurua JAnoilank asara hi7ian Al k~ IIgA7ahA-J3at7A testuingurua RAran aamndkat7tann_bala, bañan IangilaakJaaaiL_<br />

j ndaka ata te d Tiran Fd7Aiñak . - .-- . -R-- la___<br />

hananrlr bazaaJaldaak__ kalean nrkjlu—tan guzia-jndaraz_eluara_iga_zuien .fmai7<br />

taL- hall _apalleak-kalara_atera-arazuaka--_<br />

at ak~gaueak)<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-4-28 data 1923-4-1<br />

mota 2-3 74 mota 2-3 79<br />

sarrera baratu sarrera batzartu<br />

jasotakoa baratu jasotakoa batzartu<br />

testuingurua Jnan dan nstean_SAdata_P-rasidanlakgaldaginik testuingurua Artluradunok .aguaidikn_amaikatardialan_baVarh l__<br />

pnlitiko gnra-h,harak r aand i hahar 7it iaa _ 7irala_gai¡larany_ligun Idazkari .bargúRanAldrla Llar-__<br />

knntsaibt ttipiels`beralu._zjtuan_hazA hilku rak__az Hapa.Jaunak<br />

zualaknlLhatAre aknzLJzraaldarrak<br />

Fgyptiannak PAla7lindArrA7 7irAlatjk salan k__adn_-<br />

Sin kn mugen hi7i-dirAn juduan garna7<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1 978-1 -26 data 1937-4-28<br />

mota 2-3 75 mota 2-3 80<br />

76<br />

77


Aditzak 233<br />

sarrera baztertu<br />

jasotakoa bastartu<br />

testuingurua J andshury ata hasta pnlitikn hat7uk i7anpahr _<br />

dahAn itiR7kl halan aga7kiñan gnAgAkatak hartan<br />

hArA lagatPR agkAt,an da i<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-12<br />

mota 2-3 81<br />

sarrera <strong>begiratu</strong><br />

jasotakoa beiratu jasotakoa belZtU<br />

testuingurua 1 ahnrarik jira haini7 ngaldahiak juduari jA7arri testuingurua Naw York-akn jujek hahar tiran miabpak_egin Ata<br />

rr --r- r= -r = Arra7ni aman daknta Sha nn janaralari 07 7AIA dais<br />

Jahnrari gai7nan IArrrtt7an Gnhamamandllak ha- egiArik Astakari hartan nartlt 7irAnatAn Haatlk _<br />

nmAn din tan anta juduak hairahr7 damu_domaian arrligetnkn hahar 7itaken trngata __<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1907-X data 1985-1-31<br />

hayan A ilaak ata gira hnrtakn 1mgak_.azin_ kausi -_<br />

mota 2-3 82 mota 2-3 87<br />

sarrera begitandu<br />

jasotakoa begitandu<br />

testuingurua 'GnhArmi nsnt7ani jatnr hagitandu yst atB---_<br />

Rrhastaan acta dngun hai7an nntlnran nna i7angn<br />

Qahalaknan np__ _<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-19<br />

mota 2-3 83<br />

sarrera beheititu<br />

jasotakoa beheititu jasotakoa bentzutu<br />

testuingurua Anartnnn nrainn hngpasai jni,iz hehaitilu_da_gw&<br />

rliruaagundainn hain hnrtarat97 7Rn jaitsi gura<br />

hnnni sn aknak hita sns Ata Arrli agitan ditt __<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1926-2-26<br />

mota<br />

2-3<br />

sarrera beheititu<br />

jasotakoa beheititu<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1<br />

mota 2-3<br />

sarrera behera egin<br />

jasotakoa bera egin<br />

testuingurua SAI17alA ta araslgak-pntz ikusi ganihm SalnauriEkpiakA<br />

hat hada ara hala agin dala<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1923-4-1<br />

mota 2-3<br />

sarrera belztu<br />

sarrera bentzutu<br />

jasotakoa bentzutu<br />

testuingurua Zugasli Ata- : Iahgmanrty-k hantnuu__diIpzta __<br />

trinkAtaan Rahangaray Ala HarAn . p1a_4Jl<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1961-4-6<br />

mota 2-3<br />

sarrera bentzutu<br />

testuingurua Hinigarran sailean HandaitarrAk .adarki_hanlzutu_-_<br />

Riiannc-akn Riarnas andana<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1 970-1 -8<br />

84 mota 2-3<br />

sarrera berandatu<br />

jasotakoa bertantzeko<br />

testuingurua dirija hshaitit7akn-kenkan Tala testuingurua Gnharmrak hora agin ahalsk_.agitao dllu-( ...~barazlki<br />

Natarrna hartzatarik apcrtet7ak4 ata Flrskaldunan<br />

balasllnaum hArsnl7akn hAdaia ¡ A7 hatIrl_bu1 aTmn__<br />

ararlAn ab L<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1 977-1 -27<br />

85 mota 2-3 90<br />

86<br />

88<br />

89


Aditzak 234<br />

sarrera berantetsi sarrera bereiztu<br />

jasotakoa berantetsi jasotakoa berextea<br />

testuingurua nAprdatu gnrri hnitan hariira 7enhAit a7 hrkAtanak testuingurua Salvador nrrasumak e7 rlu Rgundaino nnhanu<br />

pahi lago 17Ar hnri agin maiRl- ainl7inaan' ( ) Nnnrlures harAYten eta hora jalo iad7ew hainhprt7R<br />

Ri7kitarteRn hasta 7anheitAk arreo harentelsiA<br />

ñutRz<br />

JUL Ilkana7 b$id4 ndauhrpnt7At<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1910-X data 1969-7-24<br />

mota 2-3 91 mota 2-3 96<br />

sarrera berantetsi sarrera berendu<br />

jasotakoa berantetsi jasotakoa berendu<br />

testuingurua Earis p aldekn airakn-pnrtu hatean hi guarda testuingurua Aart7a nihea itvdaaithuan prreke nail nsn ~aL<br />

0nsa-grahan nlanlahr dirA lanakn molde hnhaak benu dintagrr haiek aldi7 gurí Mnnimara-kn _<br />

pskl herantelsink eltln7tAla erakliataa Satik flrrratikpnzi hat At7ngl tralLa harrl7 harenriu - _<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1982-3-11<br />

mota 2-3<br />

sarrera berdindu<br />

jasotakoa berdindu jasotakoa berm atuz<br />

testuingurua ArAkistAim nsn_gai7ki arihla7 palotake aria izan testuingurua (Nessar) E<strong>Bi</strong>ioahiz_Rusnan aainaan ialgi da<br />

lar Rin 1 5 1n 11 lR 17 3n Al'na hardindrra7 hi SLe7-akn hailada, Anglas-Frantsaoen<br />

djknak Gern hi,akailarak maceraba 7irRn Ata.__- a1zapairatalik<br />

46-4F Rgnn nndnran 4 tardan eraskedan egiña7 - -<br />

partidua hRret7Anahl zutan<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1926-4-11<br />

mota<br />

2-3<br />

sarrera berduratu<br />

jasotakoa berebaitaratu<br />

testuingurua Aijtn7AinbprlFdquard HuhartfigydnAnga1ukna-_<br />

bain hatean hit da herri7 harehailaralu gata<br />

<strong>Bi</strong>hntzak_nalaahin_knipe7 hiato egin . _<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1979-1-18<br />

mota 2-3<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1915-X<br />

92 mota 2-3 97<br />

sarrera bermatu<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-4-2<br />

93 mota 2-3 98<br />

sarrera berreraldu<br />

jasotakoa berduratu jasotakoa bereraldu<br />

testuingurua Lehen epa hatetan latLhet7nrdatan hardurahr Tiran- testuingurua GUnAFIQZI AeERERAIDUDAlLEll1SIA7 .<br />

pnskararAn Ala AnakAl kiaturaran eStAlutn batan _<br />

1Zk1l1at7 ,kn_.-<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1984-1-26 data 1937-5-13<br />

mota 2-3 94 mota 2-3 99<br />

sarrera berebaitaratu sarrera berri eman<br />

jasotakoa beri eman<br />

testuingurua _faily_tlerald :_izparingiakherak,~an_nnaldean__<br />

EilhdlkEiantza_ra_jnandakn_Lmaan_ag hraran hari-_<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-16<br />

-- -- ------ - -----------<br />

95 mota 2-3 100


Aditzak 235<br />

sarrera berri e m an sarrera bestelakatu<br />

jasotakoa berri aman jasotakoa bertzelakatuz<br />

testuingurua I ihunvainak atsarA diran lihunfAn hpui aman 7uan testuingurua nura intziriak dahalrlatan lira r'mik nabLala a7-_<br />

Jiant,a/aka/IV hadnat,i gaonak<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

mota 2-3 101<br />

sarrera berrikatu<br />

jasotakoa berrikatu jasotakoa bertzelatu<br />

testuingurua Jinskatan gi7nn zninhait Aisagn harAn gpintialat<br />

testuingurua naillaoislak nahi hpzkaj7aak apin djJan_pint7inaL_-<br />

la/aran Frant7ian hartan Ala knlnniatan • _<br />

nrAi artA agitan 7irAn ha7ala' ata hartnaak<br />

baL zelatu_-nahi__<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1906-4-20<br />

mota 2-3 102<br />

sarrera berriztatu<br />

jasotakoa barriztau jasotakoa biurtu<br />

testuingurua nlakn jasnkunak harri7/an A7laita7an testuingurua Aprikabkbiurtnda-Arhalaiz'tar Ratis(p-Znrinnak<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-1-10 data 1925-1-4<br />

mota 2-3 103 mota 2-3 108<br />

sarrera berriztatu<br />

jasotakoa bariztau jasotakoa bilakatu<br />

testuingurua R 'k gnharnuak gudarn7taa harí7tautakn testuingurua ezkadar_ata_enkuñarar hilakaturi gaudala nik rrsta<br />

arahagi halruk arto dtth ___<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-13<br />

mota<br />

2-3<br />

sarrera berriztatu sarrera bildu<br />

jasotakoa bariztau jasotakoa bildu<br />

testuingurua Paristan hasatikariak_gngorki A7Atsitan dina testuingurua Zanhait7uak jnka are asi_hiás_ziren_ela_hatzakira___<br />

mundo gu7tian Gi7alasun lagian aurkakn -tirAla-la hildu Tiran<br />

alaginakaagin agiinan dira-banztau az dagiazan _<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-2<br />

mota<br />

2-3<br />

105<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1955-9-11<br />

mota<br />

2-3<br />

sarrera bestelatu<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1916-X<br />

mota<br />

2-3<br />

sarrera bihurtu<br />

sarrera bilakatu<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1931-8-30<br />

104 mota 2-3 109<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1 931 -8-30<br />

106<br />

107<br />

mota 2-3 110


Aditzak 236<br />

sarrera bildu sarrera bozak eman<br />

jasotakoa bildu jasotakoa bozak emalten<br />

testuingurua Sola dn hino Aakimlrbtn ga7tA mtgaz hAinrülik testuingurua Mai7 gAldA hnri nnaatan halara nahi a7 kikatalarik<br />

hlmat hAldil hArlitr,AIA frantsaC pohi7Ak hildriAk haidi«ra7 Ata Qarn nnrinkn hn7kat7atan atSnit7At<br />

j7an amplagaht hniak hamo askiwldaatan F,Rn _<br />

dpputahlak haran .bjlkuran zArhaitatako hn7ak<br />

pmailan diht7tanaan nmk jakin hahar dota<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1973-2-8<br />

mota<br />

2-3<br />

sarrera birrindu<br />

sarrera bortxatu<br />

sarrera bortxatu<br />

jasotakoa bortChatu<br />

testuingurua Flandiq minichtrn nauaiak, erran dinfa azin __<br />

hart,aan hnrtrhntuA izan dala Isga hnrran Agitan<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1935-3-29<br />

mota 2-3 114<br />

sarrera bortxatu<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1900-3-23<br />

111 mota 2-3 116<br />

sarrera bozak aman<br />

jasotakoa birindu jasotakoa bozak eman<br />

testuingurua 1nndras- OarnikA hirindu tlAhAla Franrn'k ata testuingurua Angaliikn laoteg hndai4 andan hilehAta undarraan_<br />

JAligikari nri gaibfatniP7 ¡ardlln dah . logia ra ' kn . . : . .rr- •r<br />

j7paringi gu7tlak nrdainan hRidatzakn<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-4-30 data 1970-1-8<br />

mota 2-3 112 mota 2-3 117<br />

sarrera bozkatu<br />

jasotakoa bortchatua jasotakoa bozkatuz<br />

testuingurua Orai Ana 7utan hunvagiak uut7i d hprA karguA AM testuingurua Frantss g ahianak .hekna nahi ukan diga nnetai 'hei'<br />

harA nAhitarAtariohnrlrhALta 7alaknt7 A7 dakigll hn7kahk7<br />

hoíL churhan<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1904-2-26 data 1962-4-12<br />

mota 2-3 113 mota 2-3 118<br />

sarrera brokatu<br />

jasotakoa brokatu<br />

testuingurua Fguarrli nndnaaan jandeA brokaluL dA Oaztai,akn<br />

karrika nausinn Pnli7-gi7nnak makil tlkaldika Cano<br />

dina;AndAtaral hAiAn harraralzako`-<br />

aldizkaria Herrja<br />

data 1966-4-14<br />

mota 2-3 119<br />

sarrera bronzatu<br />

jasotakoa bortxatu jasotakoa bronzatu<br />

testuingurua LarlaLjaunak nahi dittt_lagundu Fgypiannak a la--_ testuingurua J ABBUAHE .HHONZAT]Efj<br />

17raatrtArrak hakaeren agitan A7 haafik han -In<br />

hora hnrtsatll hart7Rak R7ariLkandl7innnak<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herrja<br />

data 1978-2-9 data 1969-7-24<br />

mota 2-3 115 mota 2-3 120


Aditzak 237<br />

sarrera burhagertu sarrera burutu<br />

jasotakoa burhagertu jasotakoa burutu<br />

testuingurua feplrtatir QnrhRrt7an nrrnAn amat7Akn ArrAn drr Ara- testuingurua llestairlA iñni7 nniz eta._pavistnrak iñarac azpi,-lao<br />

. . . . .- - - drt7tiak hruutu iñnrk agiñak araktrtsi izan danaan<br />

gahiAn chnnri elihat haran arahnre snherA kikildii Agin izan ge[g<br />

hurhagertn dialakntz hayan salhatarren Ata __<br />

dApritatll gnrhalt7 salhAtnrgnArAn giigtAnga7niAan _<br />

knirntra<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eguna<br />

data 1905-X data 1937-5-12<br />

mota 2-3 121 mota 2-3 126<br />

sarrera burrukatu sarrera debekatu<br />

jasotakoa burrukatu jasotakoa debekatu<br />

testuingurua Atvri nni,eldaan nonnr 7ierdun htunrkat7An r testuingurua jldaullaren inan-Erant7iekn minirtroan<br />

parictak knnlsaiówk jakin-ara,i drt dahekavan 7ituala Iau__<br />

polilika muimendu _bj_ halrnin k arzglai_hal_e¿a<br />

EuskaL Hafrian Fnhata<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-1-10<br />

data 1974-2-7<br />

mota 2-3 122 mota 2-3 127<br />

sarrera bururatu sarrera deliberatu<br />

jasotakoa bururatu jasotakoa deliberatu<br />

testuingurua nrein erran diteke hayan chadesa htrrlnaW dala testuingurua finharmrak-daliharahr dn hL-itzulika Algariakn<br />

geda.-bnrrakai _<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1959-4-2 data 1959-1-1<br />

mota 2-3 123 mota 2-3 128<br />

sarrera bururatu<br />

jasotakoa bururatu<br />

testuingurua AMFRIKFTANKA7FTFN(;RFRARIIRIIRATlInA__- testuingurua Frantsac dime<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1963-4-4<br />

mota<br />

2-3<br />

sarrera burutu<br />

jasotakoa burutu<br />

sarrera desbaliotu<br />

jasotakoa deSbaliotu<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1<br />

124 mota 2-3 129<br />

sarrera deuseztu<br />

jasotakoa deuseztu<br />

testuingurua Elanmdi¡ orarloipwran n l rrtha tsekII_ho18ltuik_izen___ testuingurua jlrijnk__dausA7luL te hielanEak_jzkjlnstarka erallen_hahwr<br />

7atakinn Aurthanakn hirdiata lahan heno __- rlahjilzanak dnistarak__badji . zelen_wanrdutAkn 9<br />

lahambahar dala hunttu' ata_harwn nndpl¡k arrmrnt<br />

agjn_hahar dirataklle_snldadnkakn Brrendan<br />

g añakn agarraran Ata ¡anta 7aharran Iagunt,akn<br />

ahre1u lago _<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eguna<br />

data 1905-X data 1937-4-28<br />

mota 2-3 125 mota 2-3 130


Aditzak 238<br />

sarrera ebatsi<br />

jasotakoa ebatsi<br />

testuingurua Un_lihararsv_nuska ahMsi<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1 data 1973-2-8<br />

mota 2-3 131 mota 2-3<br />

sarrera abata¡<br />

jasotakoa ebatsi jasotakoa elhestatzerat<br />

testuingurua Iheska jnan Tiran 7azpi miliun ahatsirik testuingurua Rnia , _Iehur hnriak hi l-tit dukata_Kannady~Jauna_-<br />

1u7e7apn elhastplzarat ~tú~ hiltzakntan<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1968-2-22<br />

mota 2-3 132<br />

sarrera ele egin<br />

jasotakoa ele egin<br />

testuingurua Soldado ainl7indariak ere_flgin_dnta haran hi lkura__<br />

paignn-an lahen aldikntz iragan nrt7iralnan ala<br />

agilakn nnle diran Vietnamakn Soldad<br />

am adkannak_Blxaran Iko<br />

sarrera elestatu<br />

aldizkaria Harria<br />

data 1961-4-6<br />

sarrera egiztatu sarrera elgar aditu<br />

jasotakoa egiztatu jasotakoa elgar aditu<br />

testuingurua 8erri7 ara agi7talu da Rareatapilar ei7tarian izaa_ testuingurua nahi I iknla mt]liak alear adihn itsaS-unt7ian<br />

nna llrta lar aivakn apunaan akari ditta apundnkn nurnhiean_llipit7akn (miniatrnak) _<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1925-1-4<br />

mota<br />

2-3<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1929-12-13<br />

mota 2-3 133 mota 2-3 138<br />

sarrera egiztatu sarrera elgarretaratu<br />

jasotakoa egiztatu jasotakoa elgarretaratu .<br />

testuingurua Valencia -Frkaldepudnnt7iak itxasont'i hat __ testuingurua Han aLganatas rik agnn_dis a aurnpaka<br />

ptzilntu dutala dinn impera epietatu da H nmpikir 7nnhait anom Iapun-hiltzarkida - pisa<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-5-1 data 1969-7-24<br />

mota 2-3 134 mota 2-3 139<br />

sarrera egotzl sarrera elgarretaratu<br />

jasotakoa egotzi jasotakoa elgarretaratu<br />

testuingurua Paristarnk engr nndamandiaran erija piel apnt7i - testuingurua FimpannarLdwiahanda17anik_pnmita hari halar-i .__<br />

dipWenanb&j aman ligan Mandlgtrzan jaunak _ et"tsailaren lean alpertmtarahl haharrak lira-_<br />

Fsan-alak esas ata agin---alakAnin diWZta aurnpanaBadarat7i _hetriaLKissinper<br />

Ataetik-0 .t_dü~i danal paree dala anee<br />

sinistu_ara7ntakn<br />

- - - - - - - - - - - - - -------<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-5-5 data 1974-2-7<br />

mota 2-3 135 mota 2-3 140<br />

136<br />

137


Aditzak 239<br />

sarrera elkar harto sarrera epaiperatu<br />

jasotakoa alkar-artu jasotakoa epaiperatu<br />

testuingurua VFNFC:IA'KCI .IARnIINAK<br />

tn QIAtarrA'kn i7nArringi QI17link Vanania 'kn<br />

jArdlmnat7R7 idA7tpn daha VlanA ata PrgQn'ran<br />

Artakn adi7kidatasunak min amntan dautsn IIAIia'ri,_<br />

Yllgnslnhia Ata hAfa artAkn tratAdua7 alknr-Art7An<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria<br />

data 1937-4-25 data<br />

mota 2-3 141 mota<br />

sarrera emendatu<br />

jasotakoa emendatu jasotakoa erabakia hartu<br />

testuingurua 1AgR harri hat agio dula harant7at Ata LAJA harri _<br />

hnrran.,Ah., . a7 7aintag ahingn hAi,u VRnRn<br />

pfthAkn hndiataran nnastan Ari<br />

flirAlarik(daputahtak) ggldatt ea amanda dicen_<br />

hitdint hnrtakn rlaspendinak<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1900-3-23<br />

mota 2-3 142<br />

sarrera emendatu<br />

jasotakoa emendatu<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1967-4-6<br />

mota<br />

2-3<br />

sarrera entaeatu<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-25<br />

mota<br />

2-3<br />

testuingurua Fnaiparatuatakn iniri_lenangn aldi7 daIala_zigoL_<br />

riñenna A An di<br />

Eguna<br />

1937-5-14<br />

2-3<br />

sarrera erabakia hartu<br />

testuingurua 7umaya:ka.Rat7ar na_RusiatLgipu7knAr glviak<br />

hildurik Aila San Iña7in Cipn7kna'kn 7ainda j aulatd_<br />

ulanAAn .IAstts'an 1 a 0 undiknak jasuitAgn7iak __<br />

ripu7kna'kn semaizgt aitnrt7akn Arahakta_harhL____<br />

—dan<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1924-9-10<br />

mota<br />

2-3<br />

sarrera eraberritu<br />

jasotakoa erreberritu<br />

testuingurua Mernkan hn7ak haititu7ta ilahAthu hunAn ardiar*__ testuingurua Maiet7Rran hngnlta :hamaknradino dti hakhartik___<br />

hangn arragaak snldadn gu7ian snldatak amandalu irauten hnrian Jtarguak _ _<br />

dita tlilabe h&ha1_badausalehenáenn hehar d t ta<br />

--ituak izan<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1936-1-17<br />

143 mota 2-3 148<br />

sarrera erabill<br />

jasotakoa entseatu jasotakoa erabili<br />

testuingurua llr - : . : . . . : rhaji_ testuingurua Fspaña'kn AIt,iAfihurLZlar_arAhilldahan¡k_n7j<br />

Antsaatu' jakin al izan da nndn (Goating.aia_Nlussnlini'ran__<br />

atkaaizkaten) ___<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1959-1-1 data 1937-4-29<br />

mota 2-3 144 mota 2-3 149<br />

sarrera epaiperatu sarrera eragin<br />

jasotakoa epaiperatu jasotakoa eragin<br />

testuingurua RlAgin hi7iak Agitan diardua aSpatxaan P7 gnrleko testuingurua nrain_EcnañA'ka .pagahttakn snldarlan sita u7liari_<br />

Fpailarian alunare Auurkashl dAhan a g iria e7 daha rlRi agio dieta hakqüzak.Jatagrrama7 hace Hnkn __<br />

nnatk__ontzet-adu- diptitaduad kunplihjtakamutitak_ ntzeuL_ekartzekn-<br />

Euran_aldezteak_ba ida7ki kviak A gin_dahez aragm~ezataa<br />

ppaipafAt7earan aurkA<br />

------- - -- - - - -<br />

- ----- -----------------<br />

Argia<br />

data 1922-2-26<br />

145 mota 2-3 150<br />

146<br />

147


Aditzak<br />

sarrera eragotzi sarrera orate¡<br />

jasotakoa eragotzi<br />

jasotakoa eratsi<br />

testuingurua Pasta pnlitiknan langilR nRSta niak nkarhidaknak_ testuingurua PAxistan aga7kmakgngnr Rrasn auSAn hAñA<br />

(lira la aragnt7i egin haar 7Aia kAñniA7 arantnmaz aga7kiñntakn hat Ar .lsi a han<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eguna<br />

data 1929-7-6 data 1937-4-28<br />

mota 2-3 151 mota 2-3 156<br />

sarrera eragotzi sarrera eratsi<br />

jasotakoa eragotzi jasotakoa eratsi<br />

testuingurua .Insnrnn IAmmdia hora aharilik hora citaran ahari testuingurua _~AnnrninQ_Pn c1'ek idá7nnr)Lggnri7 ArtxR rliñn _<br />

fila AtxAtik Alkarta-hi,it,a oragnt7ia7 abArira 'Tarnikar Aria sailAk II Tnrrlalakl,atafa igasi<br />

1Anrti rliguta t ) IGanakblm namlnQaria 7iñar Inia7an aritarak suz arAtsi ditlta- _<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1932-2-14<br />

mota 2-3<br />

sarrera eragotzi sarrera eratu<br />

jasotakoa eragotzi<br />

jasotakoa eratu<br />

testuingurua lnglatara tA Prantzia'kn iiparingi aún testuingurua Inan dan astalanean ..pp7knA higarranaan.--__<br />

Alamania'rat,aa aragnt7i agin da' txlstlllAri-sarikatA hikañak izan ziran nnnnstian __<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-24<br />

mota<br />

2-3<br />

sarrera erahil sarrera eratu<br />

jasotakoa era¡¡ jasotakoa eratu<br />

nnnnstia' kn a rLatxaknak . arati t_iutari_ata-atagita___<br />

zulsiiana Para, Egaajaunajzan zan<br />

testuingurua paxintarakdradnlaslatik irn garlan_dauskuh an<br />

gnsiak a7 gaitu7 arailgn<br />

testuingurua (fli7nna7kna"ntzarkyaLpoliLhaLetatlLnitan ata_-<br />

nnakin asura amana7,-nndoran Azarnla_nisiak<br />

--- -<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28<br />

mota 2-3<br />

sarrera eraldu<br />

jasotakoa eraldu<br />

testuingurua Paris - Pakaaren aldaba 9at7Ar NA grysiak_itagl ikn _<br />

inlastnkian jaialdi hal ata ngarnana RrAldu dau7 _<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-30<br />

152 mota 2-3 157<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1926-4-11<br />

153 mota 2-3 158<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1933-5-14<br />

154 mota 2-3 159<br />

sarrera eratu<br />

jasotakoa eratu<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-15 data 1937-5-8<br />

testuingurua arkaldarak gudarnste indarts la ~Lahi elA hain ____<br />

hatikn pesistnk ,u,ittlla_lagakn dilyya~$rtg,_<br />

mota 2-3 155 mota 2-3 160<br />

240


Aditzak 241<br />

sarrera erdiratu<br />

jasotakoa erdiratu<br />

testuingurua<br />

aldizkaria Argia<br />

.<br />

,luantagi'kIanangn '<br />

munan sorh . zuan (nsliknkatan)<br />

data 1923-4-1<br />

mota 2-3 161<br />

sarrera erreboltatu<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1905-X<br />

mota 2-3<br />

sarrera errefusatu<br />

sarrera eskuetaratu<br />

jasotakoa eskuetaratua<br />

testuingurua 7Annturren AakuRíRratltacla HapuiAtuak_bnzkalr=__ -<br />

7Arga Iage harrla<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1926-2-26<br />

mota 2-3 166<br />

sarrera eskusartu<br />

jasotakoa erreboltatu jasotakoa esku-sartu<br />

testuingurua l,Arn7tik phi dA AnthAlagatziA 7Adakn Anparedaria- testuingurua AlAxAndrsttaü_p7kAlAiun osua a maLazkap,_gsigdu_<br />

1~0n<br />

. . . • . . . . : hAt7ak hedan Asklt-CArtllpk nasta hirlA<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10<br />

162 mota 2-3 167<br />

sarrera eskutaratu<br />

jasotakoa errefusatu jasotakoa eskutaratu<br />

testuingurua pa f;AUllak az dn arrnfiisaban arrasuma handian-- testuingurua lnharnuak A7 du mainrita gngoid alele noi7 nahi _<br />

artakn snlasak Aoaitat7an haduta aknirlin- 9.i la l *l k<br />

7Arhait_- Kalaka,niha hn7kal la apochiak_pochiekja .in&aLa_<br />

--- 7Anatturak haha lauda A7in igtirikiluz noi7hada __<br />

HlikularaWkddaiaiAn lapa mano hnrL_____<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1959-4-10 data 1926-2-19<br />

mota 2-3 163 mota 2-3 168<br />

sarrera errefusatu<br />

jasotakoa errefusatu<br />

testuingurua lzraaldarrak arrAhmsAtmn dute_bilkura hartan __<br />

Itrkit,aa<br />

sarrera errezebitu<br />

sarrera espetxeratu<br />

jasotakoa espetxeratu<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1 978-1 -26 data 1937-4-29<br />

testuingurua .Palencia:nJsitaka_etdazkarla_patxaratu_shata-_<br />

- - - - - - - -- - - - - - - - --<br />

------- - - - - - - - ---- - - - - ------------- - ----------<br />

mota 2-3 164 mota 2-3 169<br />

sarrera estreinatu<br />

jasotakoa errezebitu jasotakoa estreinatu<br />

testuingurua fla fauna._prasidantak_barrikstariaharrA7ahihtka_ . testuingurua lahaliar~a 7tan z L atY~hecti_haL_e .etreinat u_dula__<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1961-4-6 data 1975-7-3<br />

mota 2-3 165 mota 2-3 170


Aditzak 242<br />

Barrera etsi Barrera ezagutu<br />

jasotakoa etsi jasotakoa ezagutu<br />

testuingurua 1IIrAtik AIIfAre AgilAa hañn AIIkareknRgrt ata testuingurua IngalAs i7pAringl g11711Rk _B1lhanian--hlnkenrik A7__jrirtArrAxngn<br />

Alsi AhAn Aren Francn'k roan dan _ dagnia A7AglIt7An daba<br />

asteRn kai nfi ietRa AIVknak gnaa7 hala iota haala<br />

7ati halan az nimia i7Angn ArAnbun haarkn nlakn<br />

1rariteuni<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-24<br />

mota<br />

2-3<br />

sarrera eurendu<br />

Barrera eurondu<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-25<br />

mota 2-3<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1926-5-2<br />

mota 2-3<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-25<br />

171 mota 2-3 176<br />

carrera eta¡ Barrera ezereztu<br />

jasotakoa etsi jasotakoa ezereztu<br />

testuingurua ArINr111A testuingurua nUlarkAta halan falangatar cidra bit eoertt7!utA___<br />

Gruje haeri7Anak hatAtakn Ata 11rnngn ari A11AlAkn Ilt,i daba<br />

gnrahare gu7liak tayutlitakn arar nnaik aman _-pitugrr<br />

--<br />

Ildarileren 1R'gn nginduaran AraI17 g11dn-haruti atsi<br />

fungir ~ Rarman Rakin<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-30 data 1937-1-10<br />

mota 2-3 172 mota 2-3 177<br />

Barrera ezereztu<br />

jasotakoa eurendu jasotakoa eZereStU<br />

testuingurua Menzeneraa ihnin igerctekn lnnego egin@han nlhin - testuingurua SFITANKFARFRInARIF7ERFSTIITAMENNIAN$ERRA_<br />

aurandr nai izan abran Giudad llnivarnUAria'n IAl1RTI __<br />

hgn n saldariak<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-18 data 1937-5-8<br />

mota 2-3 173 mota 2-3 178<br />

Barrera ezetei<br />

jasotakoa eurondu jasotakoa ezetsi<br />

testuingurua Goda-loki agokiek ahrnndu patean Snca, testuingurua GFRNIKA'Ki2Sl1AGAKFTARENnNn(~RFNI7PAB WIjnnndaralu<br />

ahan Arknldarnk<br />

-_-<br />

A ,,<br />

jFornpakn<br />

. . : - a<br />

zpauingjek~_-<br />

, „ :<br />

--__<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-30<br />

174 mota 2-3 179<br />

Barrera ezag utarazi sarrera eztitu<br />

jasotakoa ezagutu-arazi jasotakoa eZtitu<br />

testuingurua hal-aMi n¡71a1en3atilulakn ida7ti la lanak - San testuingurua Alta makur hnrrekin_linihlkn hadrlA ara i7anan _-<br />

MRrl7iAl-AgunAtakn hataanaggrhLta- _ fila ba rr io ahantYU herdlndurik i7 A ta_39 hainan<br />

azagtltu-arA7ikn Vira nnaki _-__ hprlas_ggld¿~dn_llgtgtsu.Jkus¿~a_unIza efettjk__-<br />

-- Pagrerte_ h haranaart Auihilaga gndagekatz<br />

a7titu -adn_akjtu3-hntA Fliasalriak<br />

IIatug°lak<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

175 mota 2-3 180


Aditzak 243<br />

sarrera eztitu sarrera gaineratu<br />

jasotakoa eZtitU jasotakoa gaiñeratu<br />

testuingurua IIirearan gota hpharA7 ara minVahl dina Srhmiril__ testuingurua anat_n alandar ilvason3;nnariz halAtRArdo _<br />

ptaGlsrarrtFstning jallnak ata hilkllra hnrran 7irala gaiñafatll 7ig11r1 Racalutitar Kapa IAllnak<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1976-2-19<br />

mota 2-3<br />

sarrera fiteatu sarrera gaineratu<br />

jasotakoa fitsatu jasotakoa gaiñeratuaz<br />

testuingurua F7 dira Iu7a7 trahlan ari7an Gigkard rlFslaiog fauna testuingurua igatandar i7paringilariak_jarrtut7an doten tajuarL__<br />

pta Arahiakn hunVagiak harahala aknmalu Jira ala - : .w . . - -r -r<br />

lilsalu 7anhati patrnla saldukn daknn Arahiak _ haketsll ata hasta salarian izan onaren_aurkakoa<br />

Frnnt7iari Ata lar prazip t dala paiñnratuaz __-_-__<br />

Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1977-1-27 data 1937-5-10<br />

mota 2-3 182 mota 2-3<br />

sarrera funditu<br />

jasotakoa funditu<br />

testuingurua Kautaran oskualdaan mendi gas atik aran da__<br />

j7tgarri7kn alhur muiln hat agia7ki alhttrra7kn<br />

rnandj_hat dituana7 gern7 hi mil^ matra kuba_ata-<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1910-X<br />

bmdihr du A xnas dAitsan dan-hArria _-<br />

mota 2-3 183<br />

sarrera gabetu<br />

jasotakoa gabetu<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-30<br />

181 mota 2-3<br />

sarrera gainez egin<br />

jasotakoa ganez egin<br />

testuingurua Sana atA Morrvaihajan-ganaz-.agilpakkaltAugR1L_<br />

anrtl ditt<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-1<br />

mota<br />

2-3<br />

sarrera gaitzetei<br />

jasotakoa gaiztetsi<br />

testuingurua Gu7ian gainatik h k ahi Iran enin Aila-Sainduak testuingurua lnndrps- GArnika_birjndtLdahela_Franco'k ala-_<br />

Jaragtkarl nri gAitetaISla7 jardlln dahn inglalarWkn_<br />

da-AtA hnkhArdk dalakn VAtinan huíad h 17paringi g117tiak,<br />

askukn<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eguna<br />

data 1932-9-2 data 1937-4-30<br />

mota 2-3 184 mota 2-3 189<br />

sarrera gaineratu sarrera gaitzetei<br />

jasotakoa gaiñeratu jasotakoa gaitzetsi<br />

testuingurua Acduredunnk aguardikn amaikatardiataa_hatzanü- testuingurua Ei1al h daifa hRlaalmaLmuntalzan_dihlmn gnrdR7kn_<br />

7lfala gaiñarAltl 7igun IdA7karibarp7iRasAidlla'tAr _ gtldll hnriAk gait7atsi-dilo HIiasain Iprdanlakn<br />

Kapa jAllnak_<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-4-28 data 1968-2-22<br />

------- - ------------ - ----- - ----- ---<br />

mota 2-3 185 mota 2-3 190<br />

186<br />

187<br />

188


Aditzak 244<br />

sarrera gaitzetsi sarrera galerazi<br />

jasotakoa gaitzetsi jasotakoa galazi<br />

testuingurua SemnrAMarhal pelen mintzatu da gA17taatsi7 _ testuingurua Mazare jant7ita ihilt7Akn altura izan da __jmpariali7mna<br />

7inIn ArA Mn,amhika7 agin gngn iñautariAtan ,rala ArtA hAña iya7 gala,i aun<br />

,tala Afrikan lahan turasumA rearsi7la gnhArmtpk aurpagiA AztRlirtk_1hilt7An kalatan<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1975-7-3 data 1922-2-26<br />

mota 2-3 191 mota 2-3<br />

sarrera gaitzitu sarrera galerazo<br />

jasotakoa gaitzitu jasotakoa galerazo<br />

testuingurua C;nharnamanduari gait7ihi 7il7ainn Raynnako<br />

pijAAk kaputrhinnan ata dnminirannan nido nkharri<br />

jnjamonduA Horra 7odakn jin-ara7i dltuan 'An -<br />

pppol' freidn hnik Pnhnkn jujann Aint,irarat _<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eguna<br />

data 1903-7-24 data 1937-4-25<br />

mota 2-3 192 mota 2-3<br />

sarrera gaitzitu sarrera galerazo<br />

jasotakoa gaitzitu jasotakoa galerazo<br />

testuingurua Gisa hartan Niznn-ak salphirik gnrriR7kn salas __<br />

hnriak gaitaihiak dattdo Ipar-Viatnamlarrak Haran<br />

hake,kn planeri_harahala_ ata gatbiki aaab __<br />

ihardotsi dintn __<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1972-2-3<br />

mota 2-3<br />

sarrera gaizkatu<br />

jasotakoa gaizkatu<br />

testuingurua p7kaht nai á-n andan FspañA'rsn zatibel-ata _garatik<br />

IAStar gai7kattikn dngli ganta alirArakArIA<br />

zjzu -anda` indarl .su Ata lastareknan<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-29<br />

mota 2-3<br />

194<br />

testuingurua lldaI-Arla7karitza'n_aga7kiñen aurkakn<br />

gnrdglakuAk agitskn .umaal hnarera deit7Aa<br />

8a1131gZfl-flQ,n<br />

196<br />

197<br />

testuingurua lrtglaterako izparinpiak llAliA'ra 5Arl7aa<br />

galara7nt7Aan it7iha aunrlia aman dio ttriagusi<br />

,moka Ja_ astontzaka a1amaniar_izparingLgt vtim -_<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-10<br />

193 mota 2-3 198<br />

sarrera garaitu<br />

jasotakoa garhaitu<br />

testuingurua Claki'rLetaAdamandikbamar-4ionduz-narhailu<br />

dihuto MAillahia Ata Mnnastarin<br />

Eskualduna<br />

data 1929-12-13<br />

sarrera galdatu sarrera garraztu<br />

jasotakoa galdatu jasotakoa garraztu<br />

- - - - ------- --<br />

mota 2-3 199<br />

testuingurua Ramas 7n7ialist hnilarik andana hal nhadn da - _agurL testuingurua auzLhal nnuaztli hoza_nsnrn_agjn_dan a,kArn<br />

hnilan nnnglnrat ainl7in artikidu hat halla añal<br />

zjtakala-._7n7ialistan heran knntra__Drduan 7mialSL<br />

halak galdatu du aitikllhLhnrran had7Pla 2 _<br />

pnlnlat7Aa<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eguna<br />

data 1901-2-15 data 1937-1-10<br />

mota 2-3 195 mota 2-3 200


Aditzak 245<br />

sarrera gaztiatu sarrera gezurpetu<br />

jasotakoa gaztiatu jasotakoa guzurpetu<br />

testuingurua Ministrnak a7karki i7itngk rtihipu ata hrma lar testuingurua j7pnrni gu7ufpalu agin<br />

pahtiAht dinten lannilaari* a7 dAt7Atan ha7tarrak _<br />

AAalda hn7kat7aatarik hnin hurhil Taran jandan<br />

j7ihta dapntato gai gnrriar jalar hailitsainkatn<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eguna<br />

data 1906-4-20 data 1937-4-28<br />

mota 2-3 201 mota 2-3 206<br />

sarrera gaztigatu sarrera gezurtatu<br />

jasotakoa gaztigatu jasotakoa gezurtatu<br />

testuingurua Valencia- PAYictAran gudnntziek Rurrjana'kn kaia testuingurua FrnOatii rl taA7 dira1a nehijnn fraida, atA _hnaze____<br />

Dngnr AnagA61 dotaba gA7tigAhl drl Oastnllnn da la jrarrlatakn Apha7Ak ha7ala hilhnkattunk dirala __<br />

PInnn'kn jAlllari Adn gnharnAdnraak NAhnrk n7 dllti ga7uurtntr ahal izan AIA11auLhprtakn<br />

hikario-janarAlA hera_ikda haya<br />

Jakukntgslmaran amaitarat nula arras _<br />

aphezpikuaLea eakuko duran<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-4-30 data 1902-3-14<br />

mota 2-3 202 mota 2-3<br />

sarrera gaztlgatu<br />

jasotakoa gaztigatu<br />

testuingurua Pnrtugalaan ikaalaak a7 dira aknrt gnharnuarakin-_<br />

eta nnli7nk 7nnhnil maula gaztigatu dita mihia<br />

iuzagii 7iUalaknz hijr117AQ¡An AH-Al<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1962-4-12<br />

mota 2-3<br />

sarrera gebendu<br />

jasotakoa gebendu<br />

testuingurua i(atnlikuan alda7kn -Cjpt hilt7aak na7itar gnhamuak_<br />

gahandu agin ditngla AdirA71 dao Rarlín'gn gntuañAk<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-25<br />

mota 2-3<br />

sarrera gehitu<br />

jasotakoa geitu<br />

testuingurua lan andiak a7 diralA agio haar . diñq Aiderdian__ testuingurua 4^ CLUÍarenTnitll7akn h izigailuan pras inak<br />

aldizkaria Eguna<br />

Agind117 arl nsnnri haglra baño FIA'Aillllan tino aZ llahAilit7Akn hehar 7 i IAkan alba gliti7 Fl4Un-hala$^<br />

dualaakank lan andiehHgln-baflr<br />

data 1937-5-16<br />

mota<br />

2-3<br />

203<br />

204<br />

205<br />

sarrera gezurtatu<br />

jasotakoa gezurtatu<br />

testuingurua ranhemuak-.bi7pahindan ga7urlatu_duL7nnhaitak<br />

7iolana _<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1<br />

mota<br />

2-3<br />

sarrera gezurtu<br />

jasotakoa gezurtu<br />

testuingurua 'Arant7aou Mandi' itYaanaralua Tala te n nanañ _aldu_<br />

Tiran hnriak gaArd¿La ihi 'Rota ta A7nar_pl .aak ____<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1928-1-1<br />

mota<br />

2-3<br />

sarrera goititu<br />

jasotakoa goitltU<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1926-2-26<br />

mota 2-3<br />

207<br />

208<br />

209<br />

210


Aditzak<br />

sarrera goitltu sarrera griñatu<br />

jasotakoa goititU jasotakoa griñatu<br />

testuingurua lkatraran prA,ina gnilihi da ahunaranI,at hnrt,A7 testuingurua <strong>Bi</strong>t- hnrrsk (Fuskal-Hauiko_alkatRnk) n iharzun<br />

gatt,a ukanan zualaknan gnhernrra griñahra 7An az<br />

jakin zar gin<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1 970-1 -8 data 1 977-1 -27<br />

mota 2-3 211 mota 2-3<br />

sarrera goitu sarrera gudatu<br />

jasotakoa goithu jasotakoa gudatu<br />

testuingurua hiriaran nndnan hAlAilla handi hAt ukhAn dkk Alcaiak testuingurua RI7KARCIIMGUB11TANEIFN~4RIKGUDATIl7AN__<br />

gnilhe duhr hes pa-eni Ahen hil rJAit7A h- .4T70<br />

rnalarotrski hil lira nrann gntrra paintian hirn„r --_<br />

. . : - - . . . : - L-<br />

Tirn-akn gainlian nrann Ahn daikIA atcaiak cnldAdn<br />

hat Ala knlpaha hasta latir<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eguna<br />

data 1908-2-28 data 1937-5-12<br />

mota 2-3 212 mota 2 .3 217<br />

sarrera gomit izan sarrera gudukatu<br />

jasotakoa gomit diva jasotakoa gudukatu<br />

testuingurua Harziko4aadaak hazala gnmit diraAuz- testuingurua Hoo-gadha haledi¡gaila az lilwke_hakharrik __<br />

harrialaknak haraziki aprwnrliz gaztan hurhasnak- Ausiannnn eta ,lapnnasan artwwn , haipan.Franlziak _<br />

,aLa_lap—ak _ ___ -__ ata_hertza_zanheiLerrasumen wrw hehai_hlkala____<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1961-4-6<br />

mota<br />

2-3<br />

gudukatu__-<br />

sarrera gomitatu sarrera gudukatu<br />

jasotakoa gomitatu jasotakoa gudukatu<br />

.<br />

testuingurua Amerikaterat nnmifatuak dilo Nixon .ek asLaauma_<br />

pstsnla arndaak atoar hahar dutala ikusi danak<br />

hatean minbanwkn_nraikn pnra-haharar__-_<br />

lndu7triaran cnpeipZ_EIa hpraziki Molen -praz inaz.__-<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

mota<br />

2-3<br />

sarrera goreamendatu<br />

jasotakoa goresmendatu<br />

testuingurua Senegal hnrriak hanU zkinorasmandatu_du-hara__gAin<br />

jartlpA<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1961-4-6<br />

mota 2-3 215<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1904-2-26<br />

213 mota 2-3<br />

testuingurua S,aura_lmpak hiraur_lekhutaan udukalu_dira<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1908-2-28<br />

214 mota 2-3<br />

sarrera gudukatu<br />

jasotakoa gudukatu<br />

testuingurua jiagen_aataan_ hnd izkLdira_nralno_.gudukalrL<br />

knmunixlekin .Saig_nnakn enldadnak<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1973-2-8<br />

216<br />

218<br />

219<br />

mota 2-3 220<br />

246


Aditzak 247<br />

sarrera halzatu<br />

jasotakoa haizatzeko jasotakoa hartaratu<br />

testuingurua (Rnudhistak 7irAn hara7iki kani Ky janArataran testuingurua ten apitakn arahaktasegon_duHleudtk.<br />

knntrA) Ata gnharmlaran knntrakn hatasnn hat prtAiAt7an A7 ha 7Íran are hAñn dAtnrfAn ilrtAafAn<br />

JnuntRt7An znlAla Ky janaralaran hAi7n17Akn p7kAnarañn RrdiAk hann Agitwrik i7Angn a7<br />

litekelakn ntaingoz_EidLniak hakatr& apingn lira_<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1966-4-14 data 1935-4-2<br />

mota 2-3 221 mota 2-3<br />

sarrera halzatu<br />

jasotakoa haizatu jasotakoa hatzeman<br />

.<br />

testuingurua lpar-akn Atsaiek suntsihi ata hagn aldeknak dita testuingurua lragtn nrt7iralR arratsean_hiri zaint2alekhatzemanbai7Aln<br />

ItNITA dakaknari amor aman arazi7<br />

data Anpehakn muthikn palta haL4)]._kilo liranjaran<br />

cartean e! zafa Gaizki apila ttipihndpk mm nahi<br />

hArtuak dira<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1976-2-19 data 1904-2-26<br />

mota 2-3 222 mota 2-3 227<br />

sarrera halzatu sarrera hauta-arazi<br />

jasotakoa haizatu jasotakoa hauta-arazi<br />

testuingurua Harritik ihaci ha7ata jpan_e ta hnrtz ilahata-__ testuingurua Haurac z iaI1stai_hau1a:HrazL-dlhl hn oni .--t- L____<br />

iragnnak 7ihaan Franteian Harriral it7uli da hora dapnntatii ikhactakn lar darasatan napar hnik Ata_<br />

kideknakin_hil7arturik hatear 7utala t(okngha ---------<br />

: .- : . . : dnki<br />

dalpracidentak ate a7Artaak dahi gArrAatla<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1982-3-11<br />

mota<br />

2-3<br />

sarrera halzutu<br />

jasotakoa haizutu<br />

testuingurua Villa ministrnak daliharatu nwn a lkata _puckaldnnari<br />

einl7inatewe jakin-AIpei7 auckaranhzialt7en<br />

mala ata ikurriña ere_beinttean -<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1977-1-27<br />

mota<br />

2-3<br />

sarrera harrapatu<br />

jasotakoa arrapatu jasotakoa haute man<br />

224<br />

sarrera hartaratu<br />

sarrera hatzeman<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1907-X<br />

223 mota 2-3<br />

sarrera hautatu<br />

jasotakoa hautatu<br />

testuingurua Emperadrrpak hautAtu du_minislranausLha rria --<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1909-X<br />

testuingurua nnn jakitan dapun_Tnlnea ta .Danncti aldian arrapatn testuingurua HaranLLelotecanl._hupA_inflrixnerso_24_aka<br />

dituzleln l~ nuc_niwk merkat i ian ~autama n _prazinah.<br />

-- - ------ - --<br />

mota<br />

2-3<br />

sarrera hauteman<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herrja<br />

data 1935-4-2 data 1967-4-6<br />

226<br />

228<br />

229<br />

-- - -------------<br />

mota 2-3 225 mota 2-3 230


Aditzak<br />

Barrera hautsi Barrera hegaldatu<br />

jasotakoa hautsi (kontratua) jasotakoa hegaltatu<br />

testuingurua FmAki AmAki VRrsailIRsRkn knntratua ari nisn testuingurua fls_Gaul&^avionsZ_AnaletsiraiaLhS 2ltat u da---lligatrwn<br />

(Alsmaniak) -<br />

Alamanikfintahaatik a7tutala hautai nahi i,aq<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1935-3-29 data 1960-4-7<br />

mota 2-3 231 mota 2-3 236<br />

Barrera hautu<br />

jasotakoa hautu jasotakoa he¡ arazi<br />

testuingurua 'Apurtuarta'knak ara haren ha7kint7 arta7karia testuingurua FurnpAnnwri rtu Iahan Iahanik gnrnita hnri hal arad___<br />

,Ruta 711twn SIR ntCailaran 11-An algnrratarAJn haharrak dira<br />

purnpann Radarat7i hnrriAk Kissin ar<br />

minixlr na rRk úL<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1928-1-1<br />

mota 2-3<br />

Barrera hedatu<br />

jasotakoa edatu jasotakoa esibarutu<br />

testuingurua jI q-wa1t7PB Franco' n Iwgunnk nrI Io dnhan _ testuingurua Alhania'n,hw malYñadwa sorbí r1a~En n1daJidFnrtil_<br />

~unu utsa hactarik A7 da n Ianangn7 AcnIdan:.gudarjnk hiinlka 7itaIak ._agia<br />

nstean asiharul u dahaz iaurgagudadak hun lkanraitan<br />

galtza aundiak_izan daha7 ghdarlti hink _<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28 data 1937-5-19<br />

mota 2-3 233 mota 2-3 238<br />

Barrera hedatu<br />

jasotakoa edatu<br />

testuingurua Franrn'k ..EJr,ksdi'kn itxasagiak ardilla da ikazalapdahl<br />

dnhanaran hastarik a7aldrt da Ingalarara'kn_<br />

lxasnnt7iAk_Rilhnn' z n<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-30<br />

mota 2-3<br />

Barrera hedatu<br />

jasotakoa edatu<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-16<br />

mota 2-3<br />

234<br />

Barrera he larazi<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

232 mota 2-3 237<br />

Barrera hesibarrutu<br />

Barrera hesitu<br />

jasotakoa esituta<br />

i<br />

testuingurua pilhan n keya aait t aukala~aYnterak iragari_-__<br />

¡van ahgnatik_nna,_z ItzL_i1Yasnni7i sarta d----<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28<br />

mota 2-3 239<br />

Barrera higatu<br />

jasotakoa higatu<br />

testuingurua halazaiarlnipunrararLid<br />

d,0— inkara usilo<br />

k' d t nndnran wsi-__ testuingurua Fmaki emekL-Varsaillasei<br />

hipatzan (Alamaniak)<br />

kanttahuw-&El-naa_-_<br />

Oraiknan amarL din -------<br />

data 1935-3-29<br />

- -------------<br />

235 mota 2-3 240<br />

248


Aditzak<br />

sarrera hitz hartu sarrera hitzeman<br />

jasotakoa hitz hartu jasotakoa hitzeman<br />

testuingurua Innn rían igandaan rtaputatuak lanaan Ari izan lira testuingurua Irasnak kandtt 7in7kAlan nahi ala z_nror an nnatan<br />

nahi7 hudjata akhahatu Ra7paran hit7 harina 71aan hala hahar 7alaknt7 Hit,aman nlan ata sinatu<br />

hnri hunanbanza_snldAdn ata-ras=gnili atzalA<br />

jnanan<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1902-3-14 data 1935-3-29<br />

mota 2-3 241 mota 2-3<br />

sarrera hitzartu<br />

sarrera hitzartu<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1985-1-31<br />

mota<br />

2-3<br />

sarrera hitzeman<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1911-1-27<br />

mota 2-3<br />

sarrera hitzeman<br />

jasotakoa hitzeman<br />

testuingurua landan enganahakn 7arnahi An nAn dllala __<br />

hit7amaitan dota ata a7 dula hilhat7an hodjataran<br />

amandaba& hai,ik<br />

244<br />

sarrera hitzeman<br />

jasotakoa hitzartu jasotakoa hitzeman<br />

testuingurua Harritik ihasi ha7ala finan ata hnrtz i[ahate _ testuingurua laskihaL-eJa segstarin iaiinakJiitzeman daukilte<br />

iraganak 7itllan Frant7ian Harrirat it711ti da harA han7AAl(¡¡halar errAnan dallk,IlAlA 7arlAn tiran _<br />

kidaknakin hit7arhuik<br />

' : . :<br />

hahar 7ntala Knlingha<br />

dnki<br />

Argehin ioflllslriadan<br />

---------------<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1982-3-11 data 1972-2-3<br />

mota 2-3 242 mota 2-3 247<br />

sarrera hitzeman<br />

jasotakoa hitzartu jasotakoa hitzeman<br />

testuingurua Tima' dAihl amarikann Agarkari hatak harria _ testuingurua Ftainan alkata hat7uari hit7aman 7aiA4rasnnamn _<br />

hadatu 7tlan lamayal tamiliarakin hilzartu Tala Iihrat,an hartara tinaja<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1 977-1 -27<br />

243 mota 2-3 248<br />

sarrera hobiratu<br />

jasotakoa hitzeman jasotakoa Oblratu<br />

testuingurua Hnri_agin du Brianri minislrn-nauaiak hit,aman testuingurua 7aldlhi- lora Fstahan-obirAlula Jmta_Estabaa<br />

dinte mahasti7ainari haiAn nna nrai arto hainn snd (__) Rara amA7ta ta candi gn7liari grita samin<br />

hnbaki hilhahlkn dllala aglIrA<br />

- ---------- - ----- - -<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1926-5-2<br />

mota 2-3<br />

sarrera hondoratu<br />

jasotakoa ondoratu<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eguna<br />

data 1929-12-13 data 1937-5-2<br />

mota 2-3 245 mota 2-3<br />

246<br />

testuingurua SantAnflar-jnpuruatea_Fspa[la_-aknrazadu_paxistea__<br />

nndnratu darla haya7hl_Hau_ingAlAS I tsaSSalngnak-_<br />

- - ----- - ------ - ---- - - -<br />

249<br />

250<br />

249


Aditzak 250<br />

Barrera hornitu Barrera igorri<br />

jasotakoa ornidu jasotakoa igorri<br />

testuingurua Mundaari hirae agitan rtiñarduan sgA7kin het uri testuingurua Handik lao udAranhunran harrizaral)Nll-ret<br />

nralakn age7kin-7alaira jstri 7An r;ASnliñal jgnrl7An dota<br />

prnidu-nstAan AgeztekeAs¡Tan<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-4-25 data 1965-4-1<br />

mota 2-3 251 mota 2-3 256<br />

Barrera hornitu sarrera igurikatu<br />

jasotakoa ornidu jasotakoa igurikatu<br />

testuingurua lu : . . . - . - - . - . - testuingurua lguri Izan gkiuen jp7ala, pura 't nnrnur-q d~ Ghars'<br />

prnida aha7An pdn karrn prkmak ukan du arrakasla<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-4-30 data 1966-4-14<br />

mota 2-3 252 mota 2-3 257<br />

Barrera huís egin sarrera igurikitu<br />

jasotakoa huts egin jasotakoa igurikituz<br />

testuingurua Aedakigtr nnla jLagan hilahathaan armadatakn _ testuingurua C;nharnilAk pz drt majmita .g gnuik.ald a nniz nahi __<br />

pinteindri hateo asaldalu citan nrpikn Fcpeirjaka_- arar lilaka -<br />

gohamamend ukn giznnan knntra - Kalake alba hn7kal latea pochiak pnr.hiakin jos_Eta__<br />

Á ) Reinanhrpk ha m o handagaak aspantnak A7,kan<br />

rnamantnan huís agin echa Liaranknlpaa Ihasari 7anaturrakh a ba dettdTazioigruikiUrz nniz hada<br />

aman Tiran hnhandunak laskUIA tal'<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1932-9-2 data 1926-2-19<br />

mota 2-3 253 mota 2-3 258<br />

Barrera igaro sarrera ihardetsi<br />

jasotakoa igaro jasotakoa ¡hardetsi<br />

testuingurua haca 7aigun ARIA Sentina adora jean dR henatart testuingurua eisahartan NiYnmak_alalurik_gnLdazko solas_-_<br />

haaiak naiI,itnak deudR Ipar-Viptnamtarrak Hwran -<br />

bekazko_planari ha rahalaeta--garhjki~ze1z<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1926-4-11 data 1972-2-3<br />

mota 2-3 254 mota 2-3 259<br />

Barrera igazi sarrera ihardoki<br />

jasotakoa igazi jasotakoa ihardoki<br />

testuingurua NeYalla_Chamhadein'eknnlitika Ata akanom testuingurua Hntka P aiakn)_euagarLkhandu_dinla pare<br />

pranrak Atnrkinnn angla i7angnd e b e l e A7aldu _ karguA F7in .gahiggn atsainrLihardnkiz_ihas_ag¡n_du_<br />

daulsa harriran hpri i7parkariAi iradrtn-saiurtatan_ Rusiakn amharharloreaLan-iauregirat nta_nLa¿han _<br />

Londres'knmerkahrak anma _ata_larLaldiak_igazi deRusiakn anldadnnk hairatua<br />

OLaII<br />

Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-5-1 data 1909-X<br />

- - -<br />

- ------------- - --------- - - -----<br />

mota 2-3 255 mota 2-3 260


Aditzak 251<br />

Barrera Ihardokl Barrera iragan<br />

jasotakoa ihardoki jasotakoa Tragan<br />

testuingurua Alahainnn nrhnit 7nin hnrtbki ihardnki 7ntAn testuingurua IInínn Rasnua ata Rangira Frlaitak muntatu mil,<br />

jrantaas hnrrl7agiak Maman harri hRdat7Aila hAt711k YAnaígna A7in hnhnki irAgAn da<br />

gaizki Agar ara7j 7Aitalarik Rrant minitrnaran<br />

rnintzaldi hat _<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1968-2-22 data 1964-4-9<br />

mota 2-3 261 mota 2-3 266<br />

Barrera Ihardokl Barrera iragan<br />

jasotakoa ihardoki jasotakoa iragan<br />

testuingurua r3uatemalar, ahal hazala qri rtira ihardoki haharraz - testuingurua HArritik_ihacibaZalg~oan_et8_hgrlz ilahale<br />

finan dqn agiinAkn Inr-ikara i7igArfiArAn nndnrik jraganAk 7itrlan Frani7jAn HarrirAti1-1ida hgra __<br />

A7knn konduan araharw hamaral,i mila lagnn hil kidakcakii hil7 arturik -hahei_zWata Knlingha____<br />

dira janarala haizatu ._Atmndari oakar harahala ihardoki__<br />

llil nrasidantak ata jazarlaak dita narraihl<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1976-2-19 data 1982-3-11<br />

mota 2-3 262 mota 2-3 267<br />

Barrera ihardoki Barrera iragarri<br />

jasotakoa ihardoki jasotakoa iragari<br />

testuingurua --- testuingurua AurtAn ara~ida71i-hat7Alrti ha¡ iragari<br />

rnanila7lA7inna hatnl muntghl dihvta karrikatan iPmdarak_at a 1a,knA haba nh.A<br />

pta hpian_knntran haIRriihardnkitzgkn Armada<br />

jC]nrri du nnharnuak_<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1977-1-27<br />

mota<br />

2-3<br />

Barrera ikuskatu Barrera iragarri<br />

jasotakoa ikuskatzeko jasotakoa iragari<br />

testuingurua IN AKIKIISKAT7FRA<br />

_1-Ahorna' itaaSnnt7ian tngalatara'ra Rrllangn _<br />

dahazan 1- ¡la ama ikuskal,ako Rama te -<br />

nsasijnaz 7algn dagn7an jakitakntan .Aichalit-Siz_<br />

¡m agiIRn() Rilhwn'rwpl dita<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-13<br />

mota 2-3<br />

Barrera Indargetu<br />

jasotakoa indargetuteko<br />

263<br />

264<br />

testuingurua Itdeacu_Rark jalmak Rrrdapasl'ara aguodalla n<br />

nctaraa Fntanta TYikiA dalaknA indargntntakn izan_<br />

ilota, dlnn_'Pracda' apun a[nknak~<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1926-5-2<br />

mota 2-3 268<br />

testuingurua pianlziA eta In galntara'rarl-gudont7iak e ikaragaz-__<br />

tan aginpn-daha arazn nnalan I altar ifagarikn fían_<br />

una batan R lhedrajuangr-dtra<br />

---- - ----------- - --- - --<br />

Eguna<br />

data 1937-5-1<br />

Barrera Irauli<br />

jasotakoa irauli<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-4-29 data 1929-7-6<br />

mota 2-3 269<br />

testuingurua Raah dgrit7an galnki innirjian~ hliltzia irauli Tan __<br />

nnaki Ala ira lagun ilak jlareliLZiraazauútuak___<br />

-- - - ---- - ---- - ------- - - --- ---<br />

mota 2-3 265 mota 2-3 270


Aditzak<br />

sarrera Iritel<br />

jasotakoa irlxi jasotakoa ixkuli<br />

testuingurua (inhArmtnnriik haarokn lagunt7a tA Andalu,i nido testuingurua Aainnon 7iklnmntnrroan 7notarik .Innnph_liüh9lLgu7ikn<br />

anniangandik alkartacun non hat iriytoa fauna 98 Irla hiri hnrtan hi7i lana auto halok<br />

ArAhnki nt1Rn jykuli du arrAhidn junta hntnan ata kas¿k_harahala_<br />

hiLda burilan han11 kolpan nndnriaz_<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1929-7-6 data 1969-7-24<br />

mota 2-3 271 mota 2-3 276<br />

sarrera it8asperatU sarrera izendatu<br />

jasotakoa itxasperatu jasotakoa izendatu<br />

testuingurua 'Aront7A7u MAnd1' itYAAparotliA, 7AIA la onaraño Aldir testuingurua ünlAkn gi7nnnn_(Minictrnsn)eskuka nirana_az---<br />

7iran horiak ga7urLt ditu 'Sota la Amar' ntxoak dukapu nahnlarp daos nnik -<br />

Anhartoon A7 daga lan- ttiniai_lntzaariAitaSatndu-_<br />

hilaron orr taial7endatltren-dana,.nnLnahi_izan rladin_<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eskualduna<br />

data 1928-1-1 data 1903-7-24<br />

mota 2-3 272 mota 2-3 277<br />

sarrera itzali sarrera izendatu<br />

jasotakoa itzali jasotakoa izentatu<br />

testuingurua Fcnainian SAnnrajnun kRrdinntR it7ati do Fzeonnnr_ testuingurua ExAndori-( ,)FgnaILjai nRtan aman ngurh d't 1 g1L__<br />

nohi giralagun uritar__MaitA Askn la i7Amat7io lu7atsn _<br />

dan-aran g117tiai nera-wndn.lnria AA(IA nntatik-__<br />

zuzent7an dieL<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1957-4-11 data 1925-1-4<br />

mota<br />

2-3<br />

sarrera itzali sarrera izendatu<br />

jasotakoa itzali jasotakoa izentatu<br />

testuingurua 1 Ann lua_arA it7ati da7&udatan_ min hiziak gaina testuingurua ladanik -algar-adilu-duto depadRmA du-hadaka--_<br />

hadurik I117a7 7Apotaint7An ato a,konik hida htnlr 7anahtrrak harri7 ara. gAldAtzakn hn7ak-__<br />

Agitan Aramona cuanht7ia SauikL orneo ._Erant-A _ ~anatur i zendatuBk-zalflkn<br />

~Lia-zuan. gaztnnk__ ---- -<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1 978-1 -26 data 1932-9-2<br />

mota 2-3 274 mota 2-3 279<br />

sarrera itzuli sarrera izendatu<br />

jasotakoa itZUli jasotakoa izendatu<br />

testuingurua Parisarot ilzulLdi -dapulabtak- homohnrlz.agua-__ testuingurua Jakitun ..hatzarrta hat jzandatutakn_askalu_ehan-hAran<br />

atrhntRn iragan entinan<br />

aran) al¡ a7tart11 rlagian, baño a usiauzaJaalal_ala_-_<br />

a7kar a rakalukQ-dala_azaldueaahan_ln<br />

------- _ -- - - Plymnulh a elaasakari suJaga agiaahan<br />

----------------------<br />

ixkuli<br />

273 mota 2-3 278<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eguna<br />

data 1936-1-17 data 1937-5-7<br />

--------- - ---------- - -----<br />

mota 2-3 275 mota 2-3 280<br />

252


Aditzak 253<br />

sarrera izendatu sarrera jakin arazi<br />

jasotakoa izendatu jasotakoa jakin arazi<br />

testuingurua Mgr Vi-ni .teca Apezpiktlak izandatu rtihl hiurr _ testuingurua AhAndn undemeaa_heu_gjzonska in a7ken___<br />

jlikarin janaral , hilt7arraan 1 ajes St FctAhan-ak harri nna jakin<br />

araZi duan harri-gi7nn legiine¿Leta han ginen_hinibarrikalariact<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1964-4-9<br />

mota 2-3 281<br />

sarrera izenpetu<br />

jasotakoa izenpetzeko<br />

testuingurua Fgindi~jardunaldinn anclaran alzo i7anpAt7skn<br />

aldizkaria Eguna<br />

trAnt7AtAr Ata ingAIAson r ArtaAn Agindeko agiriA _<br />

data 1937-4-25<br />

mota 2-3 282<br />

------------<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-25<br />

mota 2-3<br />

-------------<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1973-2-8<br />

mota<br />

2-3<br />

sarrera jakinarazi<br />

jasotakoa jakinerazi<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1908-2-28<br />

mota 2-3<br />

sarrera jabaldu sarrera jakinarazi<br />

jasotakoa jabaltzen jasotakoa jakin arazi<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1969-7-24 data 1931-7-10<br />

mota 2-3 283 mota 2 .3<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1975-7-3 data 1935-3-29<br />

mota 2-3 284 mota 2-3<br />

286<br />

testuingurua Ezhimra[1n i?Tkinnrd7i 7nmhat_hiL_ela kcclpahl ukhan__<br />

testuingurua F7 dirA ara¡AhAil7an ha7tArrgk 17raal ata _- testuingurua Hnnyar- .lann h erida EtalSllnis Amarikataka<br />

F tocaran mtlgntan Rali te hndi,kiagn nldartzaIL- ArrsSllrAran Prasirlanta Tragan AglmAan jakin ara,l<br />

dina algara Sea7 ju-hidaeran hi Aldatarik . __ du nola Alemania kinka pashtaan_zan-alaJiahar__jitakala<br />

harahala inan_har¿_esku amaitaa .<br />

sarrera jabaldu sarrera jakinarazi<br />

jasotakoa jabaldu jasotakoa jakinarazi<br />

testuingurua Idilri ocian hA7ta¢Ak jahaldu 7i rala_L.ibanen_azken-_ testuingurua [;Inian_Tña¿at Mlwmlinimintzalri da_AIA jakinarazi<br />

hirll ASIR halan 7nrigait7A7 sea harri7 pi7tll da zarnAhi garthAtll dAdiAn hnrAk haca Rp nhidaa __<br />

flsirn duelanahnraabalduuik_$ehe<br />

sarrera jagi sarrera jakinarazi<br />

jasotakoa jagi jasotakoa jakin-arazi<br />

testuingurua RFSTFMATXINADAAAT testuingurua urlarrilArarL-aneo, Frsnt7inkn_miniyl¿nan<br />

Alganisian-Frki arto prnhernt7i hAt7uatan gudariak knntsaiútak ¡Rkn-arezi dll dahakavan ziluala IAuasaldatu_di¿a:_asatdatu<br />

adn jAgl_diranokdcnmunislak_ politika_mllimandn-_b baroin~corzata¿_bat_~____<br />

EuskaL:Her¿ian Fnbata<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

287<br />

288<br />

289<br />

285 mota 2-3 290


Aditzak<br />

Barrera jali Barrera jaulki<br />

jasotakoa ¡al¡ jasotakoa jaulki<br />

testuingurua tlsto i7Ailakn Tan Atsai nhinn knntra lar nahi jalikn testuingurua jMol&hlinl7agrak _garAipAnPrAn ilRArnfAnA7 __<br />

7 u .l a mozknrtute Rlhn'k r h d' - i7Annn cuate jaulki<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1<br />

mota<br />

2-3<br />

Barrera jardun<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-12<br />

291 mota 2-3 296<br />

Barrera ja urtl<br />

jasotakoa badiardu jasotakoa jaurti<br />

testuingurua izar onek amnteraknen Ara, hediArdll (hurrukekl testuingurua .Canana s' Ate 'RAIAAras' Arkaldgran dastrnyq[<br />

direlaknai arasnka Aai Tiran Ata 150 hañn cuAgA<br />

jAlldi<br />

yaga<br />

Al11sA7An<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10 data 1937-4-28<br />

mota 2-3 292 mota 2-3 297<br />

Barrera jardun Barrera ja urti<br />

jasotakoa jardun jasotakoa jaurtitzeak<br />

testuingurua hAt7Arra apin ahen lista danez Fapañare gagnzkn_ testuingurua ItAliA'tik_jngalandaL_iz fkariak iarrlilzaak-_-_<br />

glIrlArian hieikima17A7 jArdllteko EannAfi' k PrgltArAbAn numen rlaeistAr i7parjngialL__<br />

argitaratulakn ida7len-hatdzan_du-,&orhlull<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10 data 1937-5-12<br />

mota 2-3 293 mota 2-3 298<br />

Barrera jardun Barrera jauzarazi<br />

jasotakoa jardun jasotakoa jauzarazirik<br />

testuingurua p iatan_a[tlle[iakMAdrnd erina suega lallrhtan-_ testuingurua Evian-eko_auzapaza_hlLdu1a_pleztika_hi_puska<br />

jerdlm dan<br />

jAU7Ars,jrik<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-4-24 data 1 961 -4-6<br />

mota 2-3 294 mota 2-3 299<br />

sarrera jardun Barrera jazarri<br />

jasotakoa jardun jasotakoa jazarri<br />

testuingurua fiau[ -0ni7az ldr__Elan''AkináardunandnrAn- pnzpari __ testuingurua Hadzalda, ministro _barrial_-DnalsLdule 1<br />

jritri tinte araheñiari-1d, du AVAri-era7natakn d'hnnal¢ dei,ko-khunIVAA¡pn khant,aa aalatari-minlstru<br />

h1r_Spaok.'ak. Riar eretSAtdRLartukn duM_ hall_ Ra'itekan_Grainn_zeL egin s alla_bodan :_halna__<br />

FdAn alilnndres eraknajdu[llu_-inle_ minietrnari_aski 7RIA hi GIArí-_ -_<br />

jA7Art7eA bojen iriurikn p uziari_ Arakuslaka<br />

harnnridikailzinak_ salatAriak pakalukn dutAla<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-4-28 data 1 905-X<br />

mota 2-3 295 mota 2-3 300<br />

254


Aditzak 255<br />

sarrera jazarri sarrera jO<br />

jasotakoa jazarri jasotakoa jo<br />

testuingurua Fta nrai ikhustan dlhigun acaldura hauk nc nman testuingurua Cuhatik Landa WAshingtarinrajn dii C ;rnmykú--<br />

¡lira haetapnn hat hai7ik' ajan Franl7inkn IanQila arrnt, harrinkitakn nisn minctrnnk -<br />

7n7ialist gri7iak atgarrnkin hlt7Amink hida mira<br />

nahni7 Mine n7knrklagn jA7art7akn maiat7wrnn -<br />

lahAnaan<br />

aldizkaria Eskualduna , aldizkaria Herria<br />

data 1906-4-20 data 1974-2-7<br />

mota 2-3 301 mota 2-3 306<br />

sarrera jazarri sarrera jokatu<br />

jasotakoa jazarri jasotakoa j0katu<br />

testuingurua 7nnheit jpnaral ja7Arri 7Ai7kn Cdnidart Piasidantari_ testuingurua Agnrrilaren 96 eaa. ort>nale arlxtsa[ekin---_<br />

hadnrat7iek iriAn jandaAAthnrrjda ka ik<br />

hrnkalu arto<br />

Harrikrl_arrachiñoIat' nackatcha kantariakin jakatli<br />

dita kampetinr kantari ala cninulari jakintsu trahe__<br />

balzu (Fli7A nlizin_hateanJI-__ _-_-----<br />

Herria<br />

data 1964-4-9<br />

mota<br />

2-3<br />

sarrera jazarri sarrera jUjatU<br />

jasotakoa jazarri jasotakoa jujatu<br />

testuingurua Franrotiarrak az dita kMtant NaparrnakrikArlirtA7<br />

Isla 7ulan kArhYlak jA7Arrikn 7irala<br />

1 nAn Fiicknlar Ahart7alAri .ta7Art7pkn onda alta__<br />

eQeriu-dlrasdn-bahit7at isilik A_ggn<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1967-4-6<br />

mota<br />

2-3<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1932-9-2<br />

302 mota 2-3<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1975-7-3<br />

303 mota 2-3<br />

sarrera jazo sarrera juntatu<br />

jasotakoa jazo jasotakoa juntatu<br />

testuingurua Larunhatakoa_jazn_az_dedirl nnt>iatamatn hAnr--_ testuingurua Rainan harrikilan Markatit ínmunBan_aadUrlAhAnAi<br />

ngintupk mrrAtiA7 ta adinna7 Amnngn dirwlArik, iAur1_d~~lA 7 in- wlA_pgpki d ir.l a juntahl__<br />

yaka7<br />

-----<br />

Furn pgp<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-5-10 data 1973-2-8<br />

mota 2-3 304 mota 2-3<br />

sarrera JO sarrera kausitu<br />

jasotakoa j0<br />

testuingurua Elptin_aldesn hara7iki indartsu_harn la lila ___ testuingurua Eadakjou jtst wkp riahwiata hnlaknak- _aginak_at3__eban<br />

ararinak , una hat711atan jnAldi gnrdiñak agin s,itaknak taushirgdyuziak-_hairike __-----<br />

' baña pura mulillak curan-aharikn_hjrak huruzagiatptik_has- nrnisrBCras..QaizkL_kausltzan_---<br />

7aint7en_ata A nlda7tutnn diuizlela.<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-24<br />

mota<br />

2-3<br />

307<br />

testuingurua Hnriak_nrn_agiak 7irala jujatuclule_Indiakn juja<br />

P siek, i an knntra ala hora, jarrie hora_-_<br />

ripputatii alkian atalegearan araherahera .<br />

demicinnamhahar 7irala aman-et& aa hia00_aL<br />

d"p"tat" pracantptu--- ------<br />

kausitu<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1904-2-26<br />

308<br />

-----------------------------<br />

309<br />

- - ---- - ------ - ------ - --<br />

305 mota 2-3 310


Aditzak 256<br />

sarrera kausitu sarrera kokatu<br />

jasotakoa kausitu jasotakoa koka<br />

testuingurua r;ueiatan kargilta nnranik altchatua zapa zan testuingurua A,ctatutn lagaa aundia da ata hartan knka dazakagu<br />

janaral aiphatu hat Sanjurjn dajthua Sanjtirjo aldip .tAn haduge hasta lapa guvtiak_<br />

janarala hilbarat knnranatua izan da Minichtrnak<br />

kaualhr ruta gaztigua handiakna eala ata knndanahi<br />

Aula galaratan Ainiteak galdatn ruta lagnra hnri<br />

jnaral hnr anual<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Argia<br />

data 1932-9-2 data 1 931 -8-30<br />

mota 2-3 311 mota 2-3 316<br />

sarrera kausitu sarrera kolpatu<br />

jasotakoa kausitu jasotakoa kolpatua<br />

testuingurua Etxa hndakn askalar hakarra hamakagarran - testuingurua hi_I]laetika-._ouska _jaLtamzirjk_ IziigarLLknlpatua-___<br />

- . .- --r - .-r r . .-r- . - jean da ntteirsia niegan gnieik ata nspitalarat -<br />

isosibl diran jandaak prasn hazala gaiditu lira, _ nrdukn hiL d& dnLhusludk~<br />

nihu-marnrmaka jaggimba askaban nttala _<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7 data 1 961 -4-6<br />

mota 2-3 312 mota 2-3 317<br />

sarrera kexu izan<br />

jasotakoa kexu dire<br />

testuingurua knmunist ata harlea ncrepuhlikann lramaenn haba testuingurua parpignamekn nndnan~_hj_aula i gauen_kan1La-jeigarri<br />

kachii lira ae dulalakntz harahata lid-aM j_ jnaoik-_s,i-hi1 aja_knlpatu hat rartak gaita hittsgk-<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

--- -<br />

-- - ------ - -----<br />

data 1932-9-2 data 1968-2-22<br />

mota 2-3 313 mota 2-3 318<br />

sarrera kexu izan<br />

sarrera kitatu<br />

------- --------- - -- - - -<br />

sarrera kolpatu<br />

jasotakoa kolpatu<br />

sarrera kondatu<br />

jasotakoa kexu dira jasotakoa kondatu<br />

testuingurua Corsa ugartakn jandaak, ata mnida herazi h alez__-- testuingurua Kissjngar_hara_minixlra aipahiarap_madioz<br />

prranbaleak,kan¡Jira haieik ala Ilaliann unbiak Arnarikak mundukn haraL-himatak oro kurleatzan_<br />

yaya ata nahhnn eikintzan dutala jlsasna,_Earan_- dihtpn henhoran.jxiijk-dag n Rus ja_-Fgun halan<br />

ka uafan hnhaktaraknstakn du1e naskl hunha-baL__- hizkiiadaan hauiz alparcel_ dtLhata_hutua__hafakln--<br />

Za rtaraei Rastiako pnrtuan - --- hahaz dala nrainn kondatu<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1973-2-8 data 1974-2-7<br />

mota 2-3 314 mota 2-3<br />

sarrera kondenatu<br />

jasotakoa kitatu jasotakoa kondenatu<br />

testuingurua (nnnnstiarrak_galdu) 13ianariaknrrrangn_- testuingurua $us¡ak_~ta_haran_ydixkida_zan hwilaks alhu ,_hariza__<br />

Pstiknkata nnnnstian ieangn da lira ara gallean _ 8trzink knndanwlii _~L19_1Lialr78miflran_ydjLka~<br />

harina__akaho_Donoslrar2lLktaluknjlrala unta -_- _<br />

llago ------<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1923-4-1 data 1979-1-18<br />

mota 2-3 315 mota 2-3 320<br />

319


Aditzak 257<br />

sarrera kudeatu sarrera leher egin<br />

jasotakoa kudeatu jasotakoa ler egin<br />

testuingurua (:ArrAit7ala 7nnhait ara akrtsatnak diva jadanik<br />

GnuIart a7 dutala ha7tArtu hAran pnlitika harak<br />

kudAAhi nahhi,<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1964-4-9<br />

mota 2-3<br />

sarrera kudeatu sarrera Ieporatu<br />

jasotakoa kudeatu jasotakoa leporatu<br />

testuingurua Xissinna r hora minixtrn Aipatuaran madin7 testuingurua GIIRFMI1TILAKAHEB1QAR17IGnRIK_ANQIENA__<br />

gmarikak mimdukn harat-hunAtak nrn kudAat7an 1FPnRAT7FNnAlITSF<br />

aldizkaria Herria<br />

hi7kitartaan•harri7 Alpara7i du hora hunia harñkin _<br />

hahar dala nrainn knndatu<br />

data 1974-2-7<br />

mota 2-3<br />

sarrera kurritu<br />

jasotakoa kurritu<br />

testuingurua Haldudan asta hurtan Fspainiakn .aüaga-errapinak<br />

$urrilrt hAharrak dita Kataluñnn ppaindi Ikusi hahar<br />

nnlA arra7ahit,rnkjzanan disan--__<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1976-2-19<br />

mota<br />

2-3<br />

sarrera laketu<br />

jasotakoa laketu<br />

testuingurua lñungn astadn=t7iri pura kai nnatara ianaria _<br />

akarlari k A7 AulsalA IAkAhikn asan ahArt Ata askoL<br />

5inistuM aZ haiñan surak4aakingn daha 7argatik<br />

A.snnnk lasa anin ajluan, ainl7at aula eIa_zabaldu<br />

hara h .i<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-24<br />

mota<br />

2-3<br />

sarrera laudatu<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-9<br />

321 mota 2-3<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-9<br />

322 mota 2-3<br />

323<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1912-X<br />

jasotakoa laudatu jasotakoa lothu<br />

324 mota 2-3 329<br />

testuingurua sara7 'Pravderuina kazatak hai a1alkiumonita' ____ testuingurua Arats hAr ttatik_halan_aoldatia_baLsarihu_dajCilra_lrAntsas<br />

knmunistan Agimkariak IAUdahi dota hirikn kasarnn hataan_hnrdi analla__Ganihal___<br />

raandhL lahan inioixiro nisa_bartan haititu r rkaldikaJothu_daJahAnik_eta gato hainnata puntaz_<br />

haldurrikTah"udukaht atsaiak haraJagun_guziAk Aim7inana_IranpnraL baizulu_soim<br />

lastarra<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1975-7-3 data 1916-X<br />

testuingurua ARMA-LANIEGI RATFK 1 FR ECIN--_<br />

sarrera lerratu<br />

jasotakoa lerratu<br />

testuingurua Astaak astaan ondn1IIL-Ia rrat7An,_ala_tlapulaluatL_ahorran<br />

Nni7 hada .lnharat ignrrikn ditu7ta nahesi<br />

- ---- - ----- - ----- - ------------<br />

mota 2-3 325 mota 2-3 330<br />

hnciak7<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1926-2-19<br />

mota 2-3<br />

sarrera IOkartu<br />

jasotakoa lokartu<br />

testuingurua azao_arisan pnlliki_knkahuik -aza_bal_bluukitaizet_<br />

hadurik Inkadu_d&gtue<br />

sarrera IOtu<br />

326<br />

327<br />

328


Aditzak<br />

sarrera lotu sarrera m endekatu<br />

jasotakoa IOtu jasotakoa m endekatu<br />

testuingurua 'Arrnla' daita hatanima harriz Inlu da hora _ testuingurua Rara hLnrlwkida_hAititlt Parican prosa di ranak<br />

¡Inntzartan mnldat,aari natfarra minirtrnari hal-era7i din maza hat<br />

_ hilahata hat haIIla_lihra_ditzan hgrg~ngtan<br />

Aastanaz goharnukn narhaiti azkarki mandakaiuku_<br />

dI<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1966-4-14 data 1982-3-11<br />

mota 2-3 331 mota 2-3 336<br />

sarrera lurreratu<br />

sarrera menderatu<br />

jasotakoa lureratu jasotakoa menderatu<br />

testuingurua Un ontakn aga7ktn zalaira bvarat7aan azhaar haL testuingurua Rizkaia /atznkoak) f ;urirli-lsaaa<br />

izan


Aditzak 259<br />

sarrera miatu<br />

jasotakoa miatu jasotakoa muntatu<br />

testuingurua pahi luka hautalua izan darlin dapulahran artaen testuingurua Fla huna nula munlalu datan tnilagna<br />

0iznn multchn hAt afara hnri hahar hazala Prasidant .mean Piarra<br />

miA t z a k tL- PlaSidanL~rda~~___-<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1934-1-26 data 1959-1-1<br />

mota 2-3 341 mota 2 .3<br />

sarrera miatu<br />

jasotakoa miatu jasotakoa muntatu<br />

testuingurua 1nulsaau mataran aintzinaan hi ntn muta zituztan testuingurua jaS.'erdajaunak aderki muntata7uanjazarkundaa--<br />

.~<br />

arranaz Gnular knmimirtan Aldo Ari zala_e1a_ai-<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1<br />

mota 2-3<br />

sarrera mintzatu<br />

jasotakoa mintzatu<br />

testuingurua Ilntzi hnr¿an kapitainn mintzatn da Hailaral_lajdu-pta<br />

arrailakn anta agin ndan haran iragan-ntrlia<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1970-1-8<br />

mota 2-3 343<br />

sarrera mintzatu<br />

jasotakoa mintzatu<br />

testuingurua Sarmrjzmnaz ara mintzani dn L;isnard d'Fataing __prasidanta<br />

italiann hunr,Agiakin -<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1981-1-29<br />

mota 2-3<br />

344<br />

sarrera m untatu<br />

sarrera m untatu<br />

aldizkaria Herria<br />

arranmimamnRUJA-<br />

data 1964-4-9<br />

342 mota 2-3 347<br />

sarrera muritu<br />

jasotakoa mUritU<br />

- - - - - - ------ - - -----------<br />

346<br />

testuingurua Andpainga_Seminarin IxikiTa _ziarns[La_da_(<br />

Rañan n-,.~r nnura QAlanta Ftskal ariyan zapiyad__<br />

ikastatuaasugal dn pilan_mudti da<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1925-1-4<br />

- - -- - ----------<br />

-------------<br />

mota 2-3 348<br />

sarrera nagUaitU<br />

jasotakoa nausitu<br />

testuingurua Ela-4ahoriagitaL_da:_lwgnita=hibozai<br />

iakharzjk_ am mita dita hnlakndk nahL9LSutanak-__<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1902-3-14<br />

sarrera m untatu sarrera nagusitu<br />

mota 2-3 349<br />

jasotakoa m untatu jasotakoa nagusitu<br />

testuingurua Ealflra_alza kig n itnani haran gutaLtean~kuSlae___ testuingurua Fskrz_(aZkana)__ ipuZkoata_tlaparoaai ntakala____<br />

Frran dauku nrnk arras nndn dakimunA inigaria ( ) Rndik a Pipu zkoarak_nagiLsawo--_<br />

yazlariarantzaL hit-tnki hR Lhahatiíuguialnu ntatI dira D tdu_hate_la~taiaii alían Litaun_duan<br />

pRlntakata JLahaZ1111C<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Argia<br />

data 1932-9-2 data 1926-4-11<br />

mota 2-3 345 mota 2 .3 350


Aditzak<br />

Barrera naguaitu Barrera oldartu<br />

jasotakoa nausitu jasotakoa oldartu<br />

testuingurua Horca hora, manizmna XinAlik nsnki haztadua, testuingurua agin znrrntvaka, s11rrian artzwrt rtahazan guztijai -_<br />

linmt,nixt knntsarhArtnraak haitirA rAllsitnak rleng pldAdutan (IaoiA-AlamAni)<br />

Xianping sinakn nausi harriari askar<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1981-1-29 data 1937-1-10<br />

mota 2-3 351 mota 2-3 356<br />

Barrera obrerazi<br />

jasotakoa obrarazi<br />

testuingurua bartn rhadaak .o zara,iko aman dituzta<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1929-12-13 data 1969-7-24<br />

mota 2-3 352 mota 2-3<br />

Barrera oharterazi<br />

jasotakoa oar erazi<br />

jasotakoa Oldoztu<br />

testuingurua ¡aun Aldika_me aan aurk haragana ir ant,kala_ testuingurua Dndn nldnztil_geha_ezezkna Azin amangn zafa nsnki_<br />

par AraniA, askaera aha¡ _<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-5<br />

mota<br />

2-3<br />

Barrera ohoratu<br />

jasotakoa Ohoratu jasotakoa onartu<br />

,<br />

testuingurua Lttatrilaran ?O .an, tranlsAa Ala alaman haui -_ testuingurua ftainan Ipa[_Koreak_aiajakin_arazidu_az_dl uaIc _____<br />

: - ., ent _ nnartzw Hanni .wkn nnharni~arg0_yttal5ak~<br />

zanak ata_Adenauar alaman lahan miniatro zanaVL__ -_ _---agiiL<br />

, mAn nknrdngran hnooi Tg_arran utta bur a-___<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1983-1-27<br />

mota 2-3<br />

Barrera oldartu<br />

jasotakoa oldartu<br />

testuingurua 1Olsoen hatdurra haharazikibandiaoldar ban<br />

haitira Alimalaari Ata jandaari hacwfi<br />

- --------- ----<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1910-X<br />

mota 2-3<br />

354<br />

Barrera oldartu<br />

jasotakoa oldartu<br />

testuingurua Fz dirA ara jahalizan haztettak Izraal ata<br />

Barrera<br />

lira algariL'Ruaz uf idearan •h aldatarik •_<br />

oldoztu<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1925-1-4<br />

353 mota 2-3 358<br />

Barrera onartu<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1979-1-18<br />

mota 2-3<br />

sarrera ondu<br />

jasotakoa ondu<br />

testuingurua 1nglataraLbaL zan _oraiñada_nagusi.15233_matra__j<br />

gnn nao ata Oran ig otea-ood1LdaLLbaña .Mario_PaZik<br />

15 .fi55<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-10<br />

-<br />

357<br />

------------ - ----- - ------<br />

359<br />

355 mota 2-3 360<br />

260


Aditzak 261<br />

sarrera onetai<br />

jasotakoa Onesten jasotakoa ontzat eman<br />

testuingurua 1 aga harri ha¡ egin data harenbat ata Iaga harcL_ testuingurua J ntzat Aman da txns1apa_ata- Fiankalt7ainrüak ahal __<br />

hnrreo arrebata A7 melote gahlagn hai7a i7Anan fla7Akaan nAatrrian asma hnrri 1Agant7Rw arahaki da<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

diraleriktdapadahuwk) geldat7ar amando dilan<br />

hadiat hnrtakn dawpandinak<br />

data 1900-3-23<br />

mota 2-3 361<br />

sarrera onetai<br />

jasotakoa onetsi jasotakoa ontzat artu<br />

testuingurua aski dada kainu hat agitare ata halda 7ai7kn 7nin -<br />

Jarrnka hn7Aran amaitarat Hnrra nnla agitan ari<br />

pntnlemandu gu7iak •nnatsi gaha hantarrarat rentad<br />

jlitavtan<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Argia<br />

data 1901-2-15 data 1922-2-26<br />

mota 2-3 362 mota 2-3<br />

sarrera onetai sarrera ontzat hartu<br />

jasotakoa onetsia jasotakoa ontzat artu<br />

testuingurua Frrent7iak drat7kre soldado andana hat Tnmhalhayg__ testuingurua Irrrkiak-aztau_nai-$anco ren asmng-oplzat3r11L_jaunaren<br />

gnharmaaran Iagunt7akn adarme ia7artu --<br />

7ai7nrAn knntra tiran lagunina hora az_dala<br />

------------<br />

Frant7ian halaren danataz nnatsia _-<br />

- - - - -------- - -<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1972-2-3 data 1937-1-10<br />

mota 2-3<br />

sarrera ontzat emen sarrera OspatU<br />

jasotakoa ontzat eman jasotakoa ospatu<br />

testuingurua nintana7 arrean, hainA a7 iat muelan haraan ata--- testuingurua Lengo lgandaan-nspatu 7tilan_Eodayylnpalnta laku---<br />

InglalarA'k a7 duela inongn asirik nnl7At rematan _ harri-batan 7ahRlkundAn<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-4-28 data 1931-8-30<br />

mota 2-3 364 mota 2-3<br />

sarrera ontzat aman<br />

jasotakoa ontzat eman jasotakoa ospatu<br />

testuingurua Francn'k Ftt7kadLrwn hidazkaJoriuu-nAin nnteet -_ testuingurua ITALIA'NBAKAIDF_HIAHEL111i3IEUHENAnSPAIZEtL-<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-16<br />

mota 2-3<br />

zsa¡n lnpaÉa-snrtlLehea~enengn nitrar rana iTandaz_-nspaW<br />

_ahanJlalaII<br />

- ----- - --------<br />

aldizkaria Herria<br />

ontzat aman<br />

data 1971-2-18<br />

mota 2-3<br />

sarrera ontzat harto<br />

testuingurua Lora A M V, inalalAra'kocda7kariak, hora __<br />

(Jnhamaaari asan din aiiptntAran asmnak nnIzat _<br />

adzen~hedilu7ta, harak hora tnkitik alela aginpn<br />

d-l8<br />

sarrera Ospatu<br />

366<br />

367<br />

363 mota 2-3 368<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-10<br />

- ----- - -----<br />

369<br />

365 mota 2-3 370


Aditzak<br />

sarrera paratU sarrera plantatu<br />

jasotakoa paratu jasotakoa planta dadin<br />

testuingurua Neguci parahos da nal Rlirgn Nafarrnakn testuingurua Fcki indarrak aldiz dieta frpnkna hahaiti ari dala_-<br />

JleputA7inna FnrAlnen riiul jehak kanpnrat ignrt7An rlihvtalgknt7 hsran<br />

nntanunak gernaren hAlduaaz , haldur heitira __<br />

p7karrakn gnharnu cal<br />

nlanta dadin Frant7ian<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1980-4-24 data 1978-2-9<br />

mota 2-3 371 mota 2-3 376<br />

sarrera partitu sarrera plastikatu<br />

jasotakoa partitu jasotakoa plaztikatu<br />

testuingurua IarnseIAmatik partitu atnt7in franlcas presidenta- testuingurua n jela 7nnhailsslaa¢anpan pla zlikatua lzarLpla<br />

judo IAh-n minirtrnA hardketerieri mint,atu Tan pnl'7s alee hat igande gnt7aldaen español<br />

lira hiek hatean _ hanka bi t - - - -<br />

_ 8i,kasutan hnnha_7apartAt7a_hnrian nndaany .<br />

i,kir'el a n mt rn an F T A<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1982-3-11<br />

mota<br />

2-3<br />

sarrera paU8atU<br />

jasotakoa pausatu<br />

testuingurua Lahan alrtiknt7 icen den urtaan Tragan di _ _<br />

Miarrit7akn airapnrncAkjendAren mune, ajan<br />

1471Bn_airapariu hnrreten pau5ahl ate Airahl _<br />

diren aireknak 54A22bidaiari --<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1972-2-3<br />

mota<br />

2-3<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1936-1-17<br />

mota 2-3<br />

aldizkaria<br />

Herria<br />

data 1973-2-8<br />

372 mota 2-3 377<br />

373<br />

sarrera sakabanatu<br />

jasotakoa sakabanatu<br />

testuingurua LanikThekn lannileek milni_hal_diLa-Alamani'rL-___<br />

Staltin erian lanik gettekn lang'Iaeaasrlzea i7a -<br />

aldizkaria Argia<br />

da_Poliziaktlak a'patazsakabanatu ditu7ta_langileakz<br />

atrrilu_askn_izan_dtrt_b aita piltzapaen__sartutaknak-<br />

-- - -<br />

data 1923-4-1<br />

sarrera piZtU sarrera salatu<br />

jasotakoa piztU jasotakoa salhatu<br />

mota 2-3 378<br />

testuingurua Nahasmanduak-herriz pi7h1 dituztA heraz- testuingurua Huneksalhelurik,_hadzabi-aleen m-eraitzaIeret<br />

h'Id chal t khan dilecta Rart,A 7nnhaiten -h<br />

at7amai laBk_eLnmen_bl1 IiI<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1973-2-8 data 1913-X<br />

mota 2-3 374 mota 2-3 379<br />

sarrera plantatu sarrera salatu<br />

jasotakoa plantatu (akordio geiak) jasotakoa salatu<br />

testuingurua A7 dugu-naherit7en nlntik ..jkiahaLlitakan askalnlza- testuingurua anskA ldunak_az-d"nlanai_kdknAn duinna-Safatzea_herri<br />

hat n azhien Fti piakn_mnaradnnaek _ _~- ------ ----aldegit&L-adn_1aanakaka<br />

hat,ek __--cdto-_gar<br />

z rbaiL---<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1931-8-30<br />

- - --- - - - - ----------- - ---------- - -------- - -<br />

-- - - ------- - ---------- ------<br />

375 mota 2-3 380<br />

262


Aditzak 263<br />

sarrera salatu<br />

jasotakoa salatu jasotakoa sethiatu<br />

testuingurua nipAtzen dugun diraa ala salat7an nnla ari dan testuingurua ate nahiaQn nreinn knlpatu __<br />

hAhAtti ,Arras-akn nsknAIdaen Aldi7 ]Al] aldardllAn 7ilhalll<br />

rtahi ukan di¡ 7er aTin du29Ohi17 cnidpdn QAldu ata<br />

nahun a7 ail7ioaW-Alamanan knmocinic non hat - ___<br />

aalhtatu dugu ata hi7irik Qalditu tiran hintaten<br />

hngni ala hamar an1dadnak pmsn jitaA galdatu _duln<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1959-1-1 data 1914-X<br />

mota 2-3 381 mota 2-3 386<br />

sarrera salatu<br />

jasotakoa salatu<br />

testuingurua Dijo : . - - - - . . .<br />

prasidantA ala Rrhmidt claman lahan minialrna<br />

diniak Agun hntan AgArtu sukarraranl7At aandagAUULL<br />

7arhait ktutsiht heharraz, nahiz hilkurc hnrran__<br />

harria hadatlt 7uitalarilt at711tan hnlaknrik salalu<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1976-2-19 data 1970-1-8<br />

mota 2-3 382 mota 2-3 387<br />

sarrera saristatu<br />

jasotakoa saristatu<br />

testuingurua $arrikitan C ipuzknakn diputa7inak hi tasina harri<br />

aldizkaria Argia<br />

N . .. r, Aranznpiranak.cari hat irahazi dfi,<br />

data 1926-5-2<br />

mota<br />

2-3<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

sarrera setiatu<br />

sarrera sinatu<br />

jasotakoa sinatu<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1982-3-11 data 1977-1-27<br />

testuingurua had7n 7indikata"zduta hnri nnharlrtBrran- iada<br />

hora 7indikatatan harna duran langilan hala __<br />

hp7ulala aknrdin hnrran sinclzeko_<br />

sarrera solas egin<br />

jasotakoa solas egin<br />

testuingurua<br />

mota 2-3 383 mota 2-3 388<br />

sarrera saritu sarrera solastatu<br />

jasotakoa saritu jasotakoa solastatzea<br />

Frían dinta Garlaran partan amarikann_gnharnu_harnaran<br />

aadaa dala chal ha.ain hart$iki bel __<br />

agitaa Fu rnpako_beuiekin~-pnhtikeren_gnra -_hpharatan<br />

haiakiasnlas-eQiiaz-m akurr<br />

nirant7akn ( )molda_hauLbclekin kudaatuka.__duala--irrolz_hauia<br />

kilakn<br />

testuingurua hat7Aldi Qu7iplan scrihitakn ida,ti te lanak- Can testuingurua Ran Rallak aitnrtua_zuen lakat izanan_zitzalala_da___<br />

Madiial Anitnalakn halaanaparto IR Cpulla-akin snlastatzap -azagulu-Ara7ikn<br />

dira nnski<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1964-4-9<br />

384 mota 2-3 389<br />

sarrera segurtatu sarrera son¡ izan<br />

jasotakoa segurtatu jasotakoa sor¡ izan<br />

testuingurua Q .artadamhnran Frcnlzien Alomen snldednAk agin testuingurua Ehantse ntduansnrizanaz partida hai tndibal_ada___<br />

Mutan dasmasiAn gatik Frant7iak iharrdatsi din - hipo agttep nnnapplaun gura adirhkidcjaunnk --_<br />

HnmtaLpresdal1ari nahi_dualalaTund Alamania-- prasaski A tharratzaairan agunaanLEz_da<br />

haina wz 1laLrra_hainen e_agiidphi ondnan_Flanlz¿aEZ- hnlakarik-Eglla rlL _-- --dafa_gnlgnptue<br />

manan<br />

------- - - - - - ----- - ---<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1931-7-10 data 1932-9-2<br />

mota 2-3 385 mota 2-3 390


Aditzak 264<br />

sarrera suagatu<br />

jasotakoa suagatu jasotakoa the m atu<br />

testuingurua Arañagun Madrid snagahl-cuagatu agio ahan testuingurua _ . . . . . .<br />

pwxiclnk agundnkn huían Thamat7an hadira NARaAr-an knntra a7 rlirAa hamo<br />

ha!nn knntra arikn?<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria<br />

data 1937-4-25 data<br />

mata 2-3 391 mota<br />

sarrera suntsitu<br />

sarrera suetatu<br />

jasotakoa sustatzen jasotakoa tira<br />

testuingurua (txtrtdiantak karrikan nhikal Amarikannak<br />

aldizkaria Herria<br />

hnrien-muntat7Anata 1 SIKtAt7an -<br />

data 1966-4-14<br />

mota 2-3 393<br />

sarrera sustatu<br />

sarrera taiutu<br />

sarrera tematu<br />

sarrera tinkatu<br />

sarrera tira<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1923-4-1<br />

mota<br />

Herria<br />

1959-1 -1<br />

jasotakoa suntsitu jasotakoa tinkatzen<br />

2-3<br />

sarrera titulikatu<br />

sarrera trahitu<br />

2-3 396<br />

testuingurua loar-akn atsaiak cimtcitit ata hago aldaknak diht testuingurua nula agiin diren_hartzA_arlesnmakilako har•a menak<br />

hai7ahl IINITA dakaknari amar aman ara7i7 ata nula hatacuna ari dan tinkat7an<br />

aldizkaria Hernia aldizkaria Hernia<br />

data 1976-2-19 data 1965-4-1<br />

mota 2-3 392 mota 2-3 397<br />

jasotakoa sustatuak jasotakoa titulikatu<br />

testuingurua Siga'laLhetak_trata3Rrlu--dnn nctiara4suan--__<br />

Ralntak ta carean nadir (nctiknkatan)<br />

.<br />

testuingurua . .<br />

7nnhaitakgnharnuaran ,<br />

knntra armada ata pnlirak t h ¡Ah¡ nahikn dirn, haZknz_harantanar<br />

arija7art7arat sustatuak 11nz-ameilan .ljluljketzai8l__ lnalakn<br />

• - . .- • •- testuingurua Ezan_daputahtanarraharrit7aa mAier7nan hahar_ha-_<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1975-7-3 data 1910-X<br />

mota 2-3 394 mota 2-3 399<br />

jasotakoa tayutu jasotakoa trahitu<br />

testuingurua AG1NDUA-__ testuingurua Hartan ~_ladransnki .haranhu[uarL jahw<br />

Guda haari,anak hatatakn ata mango ari auatakn daudanak a nahi7 dan nutiana ara trahihr _~<br />

gnrahare gnetiak tayuhrtako._srau nnalk_emoa__ ar1isrnnaa~htnlalartk'-na hlag dulala_haran .insLadihlgu'<br />

___<br />

hi7karraaaharri7 herrLaldaka-ihilr ala ado znin---_<br />

ltnarilaran 1R'gn asinditaran aras, urja-haruti atsL 7nkhatarl hizi^<br />

ditugu ~ Rarman R akiL_.<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-4-30 data 1908-2-28<br />

mota 2-3 395 mota 2-3 400<br />

398


Aditzak 265<br />

sarrera trenkatu<br />

jasotakoa trenkatu jasotakoa ukatu<br />

testuingurua nnnihpnskn aldAan, arrant7AIakin ría mint7Rlu __ testuingurua ilkat7An din_FIRi7prLJaungDikhegandik datnlkiun_<br />

JninixtrnR RAt)ll ata h .Ctpn RrrangllrAk Ant711n rílto IImA ala ga7ladiarari irakaskint7a __<br />

Pnndll Ainil7 aipahl lira nAh ilaz¡hainan rtA115ik<br />

Irankatu n,hp _<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1982-3-11 data 1931-8-30<br />

mota 2-3 401 mota 2-3<br />

sarrera triskatu<br />

jasotakoa triskatua jasotakoa ukatu<br />

testuingurua Carnika, au7kntarnn un kuhln laku maitagariana _ testuingurua Fspaita'knlaohprmla'kJonh_Hopkins'kaikaslnla<br />

lriskatlla idnrn rí11g11 Nagulnikn lrAkaStA Rnhlas9Ar IngAhp -epataRan _<br />

agrn_danallkatu egin dpu __<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28 data 1937-5-19<br />

mota 2-3 402 mota 2-3<br />

sarrera txalotu sarrera uko egin<br />

jasotakoa txalotu jasotakoa uko egina<br />

testuingurua TzaknslnhAkiar Iannilaak hpre Aspaijai la4njaak_- testuingurua baiaan_hwi_DnaLjdaZak ete a7kaaiaa_$afIItullulak.az_<br />

rílardulan hurnlkaa taninnl agiten daha hi3linhaduta Amprikannak ThiAll janprala Iagent,pn<br />

ata_ituw. gu,iRf Buahana_galua_hoirii ka ,pina<br />

Huta AmarikanaeL__<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10<br />

mota 2-3<br />

sarrera txarretai<br />

jasotakoa txaretsi<br />

testuingurua Munclii gu7tiAk tzarRtsi_baprdahA7ansuagakatok___<br />

pragn7takn 7Ain hila aukarAhl daikan astprtukn<br />

Jlau Cnharnua'k~<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-30<br />

mota<br />

2-3<br />

sarrera txistukatu<br />

sarrera ukatu<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1972-2-3<br />

403 mota 2-3<br />

404<br />

sarrera ukatu<br />

sarrera Urperatu<br />

jasotakoa urperatu<br />

testuingurua 119pEHATIrrAFCONnNrKIEFUC'11DOPfT]_I,4ATARA _<br />

ETAATONntI<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-2<br />

sarrera xehatu<br />

jasotakoa xixtukatu jasotakoa xehatu<br />

406<br />

407<br />

408<br />

mota 2-3 409<br />

testuingurua PFDli7ak atAra ditehartzaamarrak_joka_ala testuingurua Amerikenn aieakabaLIWanxahalti-da-_hain saguL__<br />

harresten bar danhnran nnpuhla hildu da alija - nrt7iak jnrik Pezltiko-d, ihl itaacako-u ararta__aint7inat<br />

nn I~_yiYykat7an_zuafa Í umarragan___<br />

QJhegn7n lantpnikn nrehanl<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1 970-1 -8<br />

mota 2-3<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

405 mota 2 .3 410


Aditzak<br />

sarrera xehetu<br />

jasotakoa tXetU<br />

testuingurua Madrid nndntik nnnnstira ,aforran glnhn aundl hat<br />

Jau mila matrn gnilik arnri ta trratiuik QAldihr da<br />

aman Ci7nnak nnik<br />

sarrera Xifrikatu<br />

mota<br />

2-3<br />

sarrera zartarazi<br />

jasotakoa zartarazi<br />

testuingurua 111nrha¡Lsartu_da Iaihn hatatik ela pla7tika n rasa-___<br />

hat 7adara7i Millen hAl ata ardiran dasmasia agindn<br />

7artada hnrrak<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1967-4-6<br />

mota 2-3 414<br />

sarrera zartarazi<br />

sarrera zartatu<br />

jasotakoa zartatu<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

testuingurua paris-an are_auskaldun hatak_atxikit7Pnduen<br />

data 1921-7-10 data 1975-7-3<br />

mota 2-3 411 mota 2-3 416<br />

sarrera zertaratu<br />

jasotakoa chifrikatu jasotakoa zertaratu<br />

testuingurua lthtrinu h-l i7igarria garthahr da 1 1 Salaunr handi- testuingurua Lflua-bauk agn tzaan-zEriaraln-düem~rikn ría—<br />

hAt Iwhwrtll dA lihurnta i halan gañwral Mamantn hainA niraitik nhar dilwkA maliVwn_haSJak ditngulahartan<br />

haraan lihunlan antntat7an ari tiran apha7<br />

hat ate la pus lengua Rod7Ak izan aire han<br />

haraan chifrikAtnak<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1932-1-1 data 1926-2-26<br />

mota 2-3 412 mota 2-3 417<br />

sarrera zapartarazi sarrera zigorkatu<br />

jasotakoa zapart-arazi jasotakoa zigorkatu<br />

testuingurua Frantziak Saharakn dasartuan higarran hnnha hat _ testuingurua Lanaatza0_inoLauitzendauhu nlak ikuataan .±inLL_<br />

zapart-ara7i du - 7ignrkatu hear tan nkarra_7Ainik at7it7ainn iñnri<br />

burllraliL&a_PgilAn<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1960-4-7 data 1933-5-14<br />

413 mota 2-3 418<br />

sarrera Zin egin<br />

jasotakoa zin egin<br />

testuingurua llahalehuneaPO.Paadrargulan sarLLdac'atien__-<br />

Amarikalakn Prasidant harria Fta hnlakntan-_-_<br />

agilea-oh¡-de nh 7zin agirLandnan ama rike1aho__<br />

lago-nauda_Trala<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1977-1-27<br />

sarrera ziurtatu<br />

jasotakoa zartarazi jasotakoa zlurtau<br />

mota 2-3 419<br />

testuingurua 711adetik iurgn7lahiarat_ati tan a irakn_bat_ladataZL_ testuingurua AurelikBr11L_dirarLizparak 7iurtat laz ' _españar<br />

dote (27 hil) tnharntrak 1 atan-Rat7a r ida7ki_grlgnL1a asare<br />

baLagioga_ftahniA )akin -jti<br />

- ----- - - ------ - ----<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1972-2-3<br />

data 1937-5-6<br />

mota 2-3 415 mota 2-3 420<br />

266


Aditzak 267<br />

sarrera zolituta<br />

jasotakoa zolituta<br />

testuingurua GAoir hnt7Amikn de harriren herri 1atarri -MR17A,<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10<br />

mota 2 .3 421<br />

sarrera zotz egin<br />

jasotakoa zotz-egin<br />

testuingurua A7KFN-FRnIAK<br />

MAyat7aren 9'en A7ken IAUrdeneten QAraila direnek<br />

7eivtk 7Añakin jnkxbl 7nt7-apinda<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1926-4-11<br />

mota 2-3 422<br />

sarrera zur(r)atu<br />

jasotakoa zuratu<br />

testuingurua ltetiekn izperkariak i7ki sundi7 nuet7xn dihlZia_ .<br />

lüplalaa'knxk nintene7 ingelender izpnrinpi<br />

Buztiak Italia te hartakn goda-tAIdaan aurka_jetduatiulelakn<br />

Arha da neuri ari (ke7eteri inplesai<br />

SAd7an s7117t0 .) _<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-12<br />

mota<br />

2-3<br />

sarrera zuritu<br />

jasotakoa XUritU<br />

tes tuingurua AilaJtnnnnIi'k Askulilz_hat zuzendtl die-jzpatinn,??9<br />

D1171Ai 1Avn7 da 011ipu7nn0'ran it7 nkar het7oAk-<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1932-2-14<br />

mota 2-3 424<br />

sarrera zuzendu<br />

jasotakoa zuzendu<br />

testuingurua ~fin_úudial~~pa[I7an_tizuta_S,a rihxy-kalea-_<br />

<strong>Bi</strong>ta Nanusia autnmnhiletik yetxit Jan itanAlea[gzuzamzeattj<br />

-_<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1924-9-10<br />

mota<br />

2-3<br />

423<br />

425


Enuntziatzaileak 265<br />

sarrera aditzera aman sarrera amor aman<br />

jasotakoa aitzen emon jasotakoa amor eman<br />

testuingurua liQMJNISIAKElJAENEAN testuingurua $i_auasuma_houflk-gecian-die_SemheiL dwnhora<br />

r;ehekn emwrak nstwen FrkAkRerueriail7en amen - hplap_$efj 7e wrresumak_attaka_jarwi k idoiri —kan_<br />

eulswnez knmr~niara_alrlauljak . hwrw ecmaaL gngnr- ' geldilukaycela--&lgar_-bUka_nrt7AWL-J3amas btula-__<br />

auslan_ r] autse aua- herri zselukaahezembac nhauagnuian_hasi<br />

dirAnltchura_guzie n srahnra lapnneswk dura a7 __<br />

amer_eman_nahi<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-5-18 data 1932-1-1<br />

mota 1-2-3 1 mota 1-2-3 6<br />

sarrera aditzera aman<br />

sarrera amor aman<br />

jasotakoa aditzera eman jasotakoa amor eman<br />

testuingurua .lean_tlaritsnhelhaL_euskall 7ainhnn nrdeak ad ilzaraaman<br />

die 7ar nalakn_urrarcak arene dihvrwn<br />

eunkalt7nindiarwdlrdazhnnza al_$elnnan<br />

aartzeka~<br />

testuingurua Bñsaluazinnaari amor emanhebarLken_dia<br />

Eranlzia)L<br />

-- - -------- - ---- -<br />

------------------ - --- - --- - ----aldizkaria<br />

Herria aldizkaria Herria<br />

data 1971-2-18 data 1959-1-1<br />

mota 1-2-3 2 mota 1-2-3 7<br />

sarrera aipu ukan sarrera arrapostu egin<br />

jasotakoa aipu dute jasotakoa arrapostu<br />

testuingurua Eultabuntari_aipu-dula_muntalzefl__lrinkatBrdia"____ testuingurua gztujEún Iuzaz hnlaknrik_jasanen<br />

---__---- --_~--~ AmArikannnkarrapnstr az_direlaamnr<br />

----------- amallakaurn<br />

- -------- --------- - ----- -<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1960-4-7 data 1965-4-1<br />

mota 1 .2-3 3 mota 1-2-3 8<br />

sarrera aipu ukan sarrera bali izan<br />

jasotakoa aipu jasotakoa bali izan<br />

testuingurua M1NISTAQFNR ILIZAHBEAN8QZAK testuingurua Nantik_bizidkaali_direnak_az_nmeabWabaraL<br />

---- _--------- -___ itrull7eri_9r11A1n_178h1__f111aaZ dotan hlIz-ailea_-_<br />

Italiannak_~arasntzal»ak)--kurulza-gnu1arsa<br />

----------------------- -<br />

------------------------- - --- - - --<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1965-4-1 data 1936-1-17<br />

mota 1-2-3 4 mota 1-2-3 9<br />

sarrera akort izan sarrera bat egin<br />

jasotakoa ez dira akort<br />

testuingurua P_ar1ugaleao__ikaslsak_az_dira_aknrLgoharnuarekin_-<br />

_-__-___-------- -____-__----------- ------------------jasotakoa<br />

bat egin<br />

testuingurua Secan asrnoriket7~~tan_hele._hañadlangilaak_lanari_<br />

idz._zryotanean-_amakumeakm_bai_agla_7,rtan la____<br />

kalean_arkihrlulan-j uziajiidarRz_~ra-jgn_zuteo-__<br />

(rea zter-batLepa leak-kalaraatera-araztaka<br />

arsakn_gau reak )<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Argia<br />

data 1962-4-12 data 1923-4-1<br />

mota 1-2-3 5 mota 1-2-3 10


Enuntziatzaileak<br />

Barrera behera egin Barrera ele egin<br />

jasotakoa bera egin jasotakoa ele egin<br />

testuingurua Saltzalfl-18_araslsak_erltz ik' n enitun__SatneuriAk _<br />

picke hal_hada~ja_heja-agiahule<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1923-4-1<br />

mota 1-2-3 11<br />

Barrera berri aman Barrera elkar harto<br />

jasotakoa beri eman jasotakoa alkar-artu<br />

testuingurua _17aily_ldetald-izparingiaL-bamk-_biga[an-wj aldaan _-<br />

gphalk Franizala_jnAndaka nrnee . : .uraren_barL_<br />

ematen cl u<br />

---------------------- -<br />

--- -<br />

testuingurua YFNFCIq}f01AF1plltlAY~<br />

lrnglatauakn izpaa ngi g tztiah-Y Anar iaka<br />

Jarditnetzaz idaztAn_daha_llierla-eta-P ragaien<br />

adeka adzkidatcSunak miammnten-_dautsaltalia i_<br />

YugncIahia-ala-laja_HrlekrLJratcr rn _alkatarlzan__<br />

az dahaoa dalA-usiadabalakn ------ -------<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-16 data 1937-4-25<br />

mota 1-2-3 12 mota 1-2-3 17<br />

Barrera berri aman Barrera gomit izan<br />

jasotakoa berri aman jasotakoa gomit dira<br />

testuingurua 1-iburuzainakalxeLa_ditan lihn ruanbeui_aman_zuen__ testuingurua Harrika_jendeak_bazala nomit 1Jir e<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

mota 1-2-3<br />

ata_lagunak.<br />

- - -<br />

-------------<br />

Barrera bozak aman Barrera huta egin<br />

jasotakoa bozak emaiten jasotakoa huts egin<br />

testuingurua MaízBalda _hntL~neslen_balete_~ahi_az.Jukatelarjk-helduuez<br />

ata Sar~_nndnkalnzkatzatarL_Ntceitzat__<br />

izen_amplegalu hnisk taran-askuald9alan-_EZen<br />

h.eputaluek_bsinn-h kiianlarhaitntakn_bozak<br />

amaitaa ditn7tanaan-_arnk ia kin_hehaLduta<br />

testuingurua Badaki unai&iragen hIIehalhean_a[madatekn<br />

aiotzinttari hRtz1lnsaldalu_zijan_ ailw_cnainiakn___<br />

8ohainamandttkn _giznneo_knnlra<br />

L_19ama ..ohtak-bamahandtagoak-espanloak--Azken<br />

mamant°a°-huts-agn- n'ten taren-knlpea_Jhasari___<br />

aman_zuatt hnhendunAk<br />

- - -----------<br />

Herria<br />

data 1 970-1 -8<br />

mota<br />

- - - -------------<br />

1-2-3<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1961-4-6<br />

----<br />

----<br />

1 3 mota 1-2-3 1 8<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1900-3-23 data 1932-9-2<br />

mota 1-2-3 14 mota 1 .2-3<br />

Barrera bozak aman<br />

testuingurua Bnldadn_aintzindariek_efa_egin_dute~elan_bilkura__<br />

saignn_arLlahen alrlikntz tagaa-ortziralaan Ale<br />

agtlakn_nnla~traa_Vietnameknsoldadnamatikannak__elxaratuka_---<br />

---- - - - - - - ---------<br />

-------- - - - ---- -<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1973-2-8<br />

mota 1 .2-3 16<br />

Barrera kexu izan<br />

jasotakoa bozak aman jasotakoa kexu dire<br />

testuingurua Au eIukn_Ianhni_tlnrtanTnandatLlúlahat~Lnda[raan_<br />

testuingurua komuni s Lala_hajtze ._eiiapubiikana_ttamazon_batzahn<br />

zak aman dituzta_halgagues di , P_anwoaL<br />

nida,nealautatzekn<br />

--- - ---- - -- - -----<br />

-- - --------- - -- - -----------------------izina~_r<br />

karhabue_e, diitelakntz_hajehalabLLatazL_<br />

lanarala<br />

15<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1932-9-2<br />

mota 1 . 2-3 20<br />

19<br />

266


Enuntziatzaileak 267<br />

sarrera kexu izan<br />

jasotakoa kexu dira jasotakoa ontzat eman<br />

testuingurua £oraaLrgartekn jandEak,_sta mnlrta herp7i hate7 __ testuingurua QnlzaLeman riamsiena_ata_Euskal zaindiag_ahaL__<br />

arranl7alaak,-.kaxu_dira_bajzihla ¡la]jamII_iln1ZÍH1L da7akaan naurrian asmahnrrilagunizwa arahaki da_<br />

gerostagehagazkntzen dyialaitsasna R eran-___<br />

kauuacan hnheki scakusteko_bule nas kLhunba_haL<br />

zartara7i_Aastia :.kn~n!hian<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1973-2-8 data 1971-2-18<br />

mota 1-2-3 21 mota 1-2-3 26<br />

sarrera Ieher egin sarrera ontzat hartu<br />

jasotakoa ler egin jasotakoa ontzat artu<br />

testuingurua AHMALAhLIEGLBATEKLEHEGIhL testuingurua Lorfl_Apamhy'k_lnga alara'ko_oLúezka[ak_heca<br />

_----______<br />

lanha[[Illán_asan_dIR_eJlpl nta faR_a5mi]ak_~ntZdL<br />

aLtzan_az_hadil n7tk hnra"ara.lokihk_alde_agtngo_<br />

JjuálB<br />

__<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-9<br />

mota 1-2-3 22<br />

sarrera men egin sarrera ontzat hartu<br />

jasotakoa men egin jasotakoa ontzat artu<br />

- ------ - --- -<br />

testuingurua paliar pa x¡stak-_sumn_laguaharierLaskahideai.men_ testuingurua Sukak_aztauna_Flanca[en_asmna~otzaLariu __<br />

agiiaz. Au tria'a9hea Intaea paldu epjtAn daha__ -<br />

--<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28 data 1937-1-10<br />

mota 1-2-3 23 mota 1-2-3 28<br />

sarrera ontzat eman sarrera solas egin<br />

jasotakoa ontzat eman jasotakoa solas egin<br />

testuingurua I)iotenaz ._uraan.-haina-iizl rlo milalanba[uaaeta_-__ testuingurua ErraR_dieta_Gadluen_{la[teL3meljkann_gnbemLt<br />

lnglatara'k a7 duela in nga_asirihantzaL amaren ____ harta[en sedaa_dala chal bazan_ha[tsikLhaL<br />

---- ------------------------------------------------- [~-~~<br />

---------------- --------------------- ----------------heheratan_herektasolas-agmez-makut[er><br />

xuxant7akn -~-_-1-_molde_bacr~halakigJwdaa[ukn<br />

_-______-________--_________-_______-_-___<br />

- ---- ---------------------------- -<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-4-28 data 1977-1-27<br />

----<br />

mota 1-2-3 24 mota 1 .2-3 29<br />

sarrera ontzat eman sarrera sori izan<br />

jasotakoa ontzat eman jasotakoa sor¡ izan<br />

testuingurua Flancok_ F117kad Lran_bjdezkn_lculu-naia-onizaL__-_ testuingurua PheaLsanráuansnh_zenaz_pa[lidahaundl-baLado____<br />

aman izan hag-_anaiarta)u1_guduketa_a[Lamabiaaagitaa_flnnapalaun__gura adirhkida_jaunak-zagna<br />

presnski_Atharralzaaziran_agrmeanl_Ez<br />

bolakonk_ag[tenL<br />

--- ----- - --------- - ------------------------------------ --<br />

--- - ---------<br />

-------------------<br />

----- - --- - --------------- ------<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-16<br />

mota<br />

1-2-3<br />

sarrera ontzat aman<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1922-2-26<br />

mota 1-2-3 27<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1932-9-2<br />

----- - -- - --------------- - ---- - -- - -----<br />

- -------- -- - ---------<br />

25 mota 1-2-3 30


Enuntziatzaileak<br />

Barrera uko egin<br />

jasotakoa uko egina<br />

testuingurua bainari-tm nac_dezakele a,kanlan-komunixtek-ez_<br />

balinhadula.Ammarikannak Thiau jeoerala_legenVHn__<br />

era ü∎ u r . uz ¡arLauebara pa117rt hnrri ukasgina--dure<br />

Ametikannak<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1972-2-3<br />

mota 1-2-3<br />

Barrera zin egin<br />

jasotakoa zin egin<br />

testuingurua llahete hunen 2O-aan kaLguran canud~arter<br />

Amedkatakn PreSiAent he (Lia_Eta llaakntan __.<br />

agitan-nbi-den- he7aiR ziaHgin ndnan-amauketaka-.<br />

lega-nausraiusla-zamdukn----<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1977-1-27<br />

mota 1-2-3<br />

carrera zotZ egin<br />

jasotakoa zotz-egin<br />

testuingurua A7KFN-FRnIAK -------- _----------------an_Azke<br />

n iauUieneten garajLrkranak<br />

zañat~ieñekia-jokatu-zatzaginda -<br />

-------<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1926-4-11<br />

mota 1-2-3 33<br />

31<br />

32<br />

268


<strong>Bi</strong> beairatu <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

Hustuketaren emaitzak<br />

2-4 Adberbioak


Adberbioak<br />

sarrera aidean sarrera bereziki<br />

jasotakoa aidean jasotakoa bereziki<br />

testuingurua catslunyarak li ta 1 egen nndnran 4'na hArdindn ta_ testuingurua Htcha harri-ajdt7 agin lira hRre7jki hiri hendiaten _<br />

4 te IX- iari Tiran aidaan<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eskualduna<br />

data 1926-4-11 data 1929-12-13<br />

mota 2-4 1 mota 2-4 6<br />

sarrera aiher<br />

testuingurua AlAmanak haila7pnda parhait nahiak git mala<br />

hadakigu AspAldiAn nldar handi hat agin nahian<br />

laude keLariin Arrac-akn ackualda hnrri ginitlwn_<br />

aihar . Orai dipta AI7a7akn Alda hnrtarik hasikn<br />

7ai,kula<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1914-X<br />

mota<br />

2-4<br />

sarrera akort<br />

jasotakoa akort<br />

testuingurua<br />

aldizkaria Herria<br />

Arrncan lantaoi hnrran lan dazakodalihemabarlua_<br />

izan da nATAR hatasnnarakin ata daparfAmAndlkn<br />

11attza9SkQlakin_ aknrt, here7iki Rainnakn__-_<br />

1SnmHLZlnlin~RnhBfA fEklII.<br />

data 1979-1-18<br />

mota 2-4<br />

arinki<br />

testuingurua Baalaalltn7Ana~ pazla hat trango arinki_knlpatlra _<br />

ala harakilakn hRilr_haLeie A7 snhara handi7ki _<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1975-7-3<br />

mota<br />

2-4<br />

sarrera ausago<br />

3<br />

4<br />

sarrera bereziki<br />

jasotakoa aiher jasotakoa bereziki<br />

testuingurua IRlin hcknahiiZHn.~ulaj~k~R 7artan dan FFrantzia____<br />

hart_ R sumsaBlabareZiki Alamanan_--<br />

H[fl1Za[at<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1934-1-26<br />

2 mota 2-4<br />

sarrera bereziki<br />

jasotakoa bereziki<br />

testuingurua Elario Rldaan hare7'kj, indwrtcu, hwrn_(asitai_jn__-<br />

Hhan ararinak ypahat7uwtan jnald' pnrrliñak aniry_zuan_hadapurH<br />

mlltinak Huren_ahalikaJur~__-<br />

7ain tzan_ata aldA71,tLen dak a<br />

Eguna<br />

data 1937-4-24<br />

sarrera bereziki<br />

jasotakoa arinki jasotakoa berziki<br />

----- - - - - - - ----------- - - - --- - - -----<br />

mota 2-4 8<br />

testuingurua Saignn ataHileh ihiriatan_Ilira~rei eeJIAgan$udtr__<br />

dnjpanwk -l w n haraZki hiikn pa7twl Iaran~AhA ___<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1968-2-22<br />

mota 2-4 9<br />

sarrera bortizki<br />

jasotakoa ausago jasotakoa bortizki<br />

testuingurua Farikalaldi sdn_jardun m atan-Auatriakn aunra_ta_-_ testuingurua Alahainan nrhnil_=inhnrlizki_ihardnkLlulen<br />

Rutrl nraten Italiak ata Alamaniak j7an hacer dahan-- trantcas hunvagiek aaman harri hadal,aila hat,uk<br />

iakabidaa-_martxiata-aritklla ._aldantnaa ta Qaizki_Bga[_arezi_ 7 nla larik Rrandt minixlrnaren__--<br />

Fspañakn a[L-0udan_naaintakaria-hllrll alaratako_-_ -<br />

za rr ACi n aalartuknhahaz_a Icann ------ -<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-5-5 data 1968-2-22<br />

mota 2-4 5 mota 2 .4 10<br />

7<br />

270


Adberbioak 271<br />

Barrera bortizki<br />

Barrera doidoia<br />

jasotakoa bortizki jasotakoa doidoia<br />

testuingurua Aapaldian a7 ditugu aipatu FlhinniA Ata 7nmnliA a7 testuingurua Hentakn agio hahar da lAhanhallehan audhangn _<br />

Ata Afrikako hl ArraninmA hnrinn arteen hali An dan hlldleta dnldnla hacia baila nahi7 nntaarnt inAn dan<br />

garla Pravacki agun hntan guduek harriz Asi lira Ahan(ínen Akhahatu .beha[re_znuan<br />

hi7iki hnrti7ki<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1978-2-9 data 1905-X<br />

mota 2-4 1 1 mota 2-4<br />

Barrera burubelarri Barrera doidoia<br />

jasotakoa burubelari jasotakoa doidoia<br />

testuingurua 7Aingn nntaknakbuwhalari deuda IAnarLlntute testuingurua Garla Aint7inian sukhar ustaletik ahuneko hamahi<br />

hit,an Tiran, oran aldi7 dnidpia higa ala ardí dite<br />

hillzen_ AgaaLda_anldadncrjgz.&lhe hendie dutele,<br />

jata _mltkuak are hathi ikbeci7 dnha7ila`__<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-5-5 data 1914-X<br />

mota 2-4 12 mota 2-4<br />

Barrera deplauki Barrera egiazki<br />

jasotakoa deplauki jasotakoa egiazki<br />

testuingurua Heatik Rusia a7 din zirikahl nahi_Ata Qder-Nei55a__- testuingurua finraki dejase? dan gtlliana nehorileidnrik geha : _<br />

¡falekn muga nnhert7an dit deplauki Arhohtak direla M¿riknak_wrran agiaran arreitaa R7_<br />

dn gaitzihlde._Fthntua}-.drta--n lazkl ._Adn hitz -_haualr`manurik<br />

ezdauka9 _--<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-4-2<br />

mota<br />

2-4<br />

sarrera deplauki<br />

jasotakoa deplauki<br />

testuingurua Franck iakin Ara7i duwlarik_.kran_rarlns ga_71PA___<br />

aldizkaria Herria<br />

líuala.luaa_da9nurhnn atzalonekn•k nndaak haca___<br />

sameacen zwnda17w_hnrL aizein era knnlreajtsa__<br />

data 1969-7-24<br />

mota<br />

2-4<br />

Barrera da¡<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1905-X<br />

mota<br />

2-4<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1926-2-19<br />

13 mota 2-4<br />

14<br />

15<br />

Barrera egoki<br />

jasotakoa egoki<br />

testuingurua Ertenknntrij g it7i7 lat7e I e d s a takrLHIdabnrlarL_joandan<br />

gni7 hale7 nrainn ergit7Akne 7alarik ___<br />

snldadamukxo hat hidahejaaagnki_ga 1<br />

mannnratan aleanautn.baLheldu__<br />

tfe ele nnlakn aietnanl __ _<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1983-1-27<br />

mota 2-4<br />

Barrera egundo<br />

jasotakoa don jasotakoa egundo<br />

testuingurua hedaknlzegnidu_daklare7inne hAt dni Aztie n miL__ testuingurua Stcina'n .nlakn_jairik_~tzeran_le hane) a7da_eginhuritz<br />

dni huhuuie gnrhad7ar ata rhnuriar hutuz .__ egundn laaurlan_jaioLpn7gari i7angn jakne___-_<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-30<br />

mota<br />

- - ----- - -------- -------- - ---- -<br />

2-4<br />

- --- - ------------ - - -----<br />

16<br />

17<br />

18<br />

19<br />

20


Adberbioak<br />

sarrera emeki emeki sarrera garbiki<br />

jasotakoa emeki emeki jasotakoa garbiki<br />

testuingurua Fmaki amaki Varsaillacakn knntrabiA Ari zugp___ testuingurua<br />

CisA hartan Niann-ak hignt,an IAlamaniakj<br />

calaturik Qrrrdazkn antes<br />

hnnak gaiteihrak d a ,~ Iper-ViatnAmtArrak HerAn<br />

bnkazka -piar eri larahelA<br />

ibmdaLsL ci ols<br />

Ata gerhtkl a7RIZ _-__<br />

Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1935-3-29 data 1972-2-3<br />

mota 2-4 21 mota 2-4<br />

sarrera espresuki sarrera gogorki<br />

jasotakoa espresuki jasotakoa gogorki<br />

testuingurua 1 Al¡ geixtagin gA7te aspresuki jinak RnrdAlatik _ testuingurua -'lldumanitA'k-. .gognrk~_dau_harnika'kv_<br />

Rainnerat knlpn t7Ar hat hahar nilale egin jA7nkuna<br />

------ - ----- - - - -----<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1 978-1 -26 data 1937-4-30<br />

mota 2-4 22 mota 2-4 27<br />

sarrera fermuki sarrera handizki<br />

jasotakoa fermuki jasotakoa handizki<br />

testuingurua ,1aur1_Aphazpikuak_garhiki Ata tarmuki dahakaW testuingurua Reate_aranzainR ga7tajIaL_frang arinki kolpaina .__<br />

duan ttculkaria hala, ala harakilekn haur hAt_are a7 snhara handi7ki _<br />

Dana_dan -Tarranmolann paLm pla, an<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1908-2-28 data 1975-7-3<br />

mota 2-4 23 mota 2-4<br />

sarrera fermuki sarrera hor gaindi<br />

jasotakoa fermuki jasotakoa hor gaindi<br />

testuingurua Kenka g ixlnan da hi7iki-Amerikano minirtrne<br />

hada Rresia ale jngnha trengn adi rtit,,,ka -<br />

harritarrAn nanjk, eta a7 hRkerrik_damnkrAtalt<br />

aginik hateko mniñA7 nun hahedtuzaa heit7Akn -kesatel7elart<br />

mint,etu Ata fermuki aifnrtij Al-IR<br />

bara__denllsinnAe ran ametekn enrielen<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1976-2-19 data 1976-2-19<br />

testuingurua Ixlnrin horrak_piV-a razi_du_ tirA- hirasla_ezdira__<br />

garhan. hni, kn hnr gaindi ikiictan ahal d?an __-<br />

'arraklemek' partikLIazkLhandinkng k-diranak__-_<br />

- - - - - - - - - - -------<br />

- - ------ - -- - -------<br />

mota 2-4 24 mota 2-4 29<br />

sarrera (rango sarrera hurbil<br />

jasotakoa frango jasotakoa hurbil<br />

testuingurua yfalnamaka Ankualdeekaiinaldidraogn_ukan_du_ - testuingurua Eta.bnrrak ¡isla- bezala gñdhelzen timan da_Fzeaba<br />

bMLi7 grR<br />

nmari-dlra_ hi unha huelan_ ,ndzi ahun -cnldedn<br />

atnuindarlluuhiL-hatan-karguak-nardalunk_ulu<br />

Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1966-4-14 data 1903-7-24<br />

- - --- -------- - - - ------ - -- - ----<br />

mota 2-4 25 mota 2-4 30<br />

26<br />

28<br />

272


Adberbioak 273<br />

sarrera hurbil<br />

jasotakoa hurbil jasotakoa itsumustuan<br />

testuingurua Rada egia Irang<br />

¡ira<br />

Prasidantaren anlas hnrietan<br />

testuingurua Mola'ran nudariek itsumustuan anu zi!iin pura<br />

¡ahatik az dira haharhada danak harakiri nanki aknd<br />

jzanan ez heUVaknfa iduri hola azkadu dala pura<br />

kaltaak-kaitala , 7nrilsara sadu 1 •' ze , h<br />

Aknnnmia, haraziki<br />

hurhil langaha<br />

knnda rlitazkalarik miliun haL.<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1975-7-3<br />

mota 2-4 31<br />

sarrera hutsean<br />

testuingurua Baurganis ata Millarad-akartan_dula_nni~Alemania<br />

testuingurua notnheillkbeharkohain t_C-harnuakslara__bara--<br />

. : . . . . ' . . : . . n : . : _ . gasto izigarriari hunt agitakna papal batdakemandaizen<br />

___ eginen diht .eta lablmku bt z_lihesalen_du~-kilu_<br />

___ -<br />

testuingurua lnhilka harmatu dire-lg_1IIO-cl]f . Ldadnz,ejp¡zeZ_<br />

~gn muntaht dula<br />

sarrera itsumustuan<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-15<br />

mota 2-4<br />

sarrera karraskan<br />

jasotakoa utzian jasotakoa lanean karraskan ari<br />

testuingurua lltzlan bialtzan da 'ViAs Respirafnrias' izanakn testuingurua TauuLteane~nimnak_eri-dira_lanaan karraskan<br />

Jiht rue<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eskualduna<br />

data 1928-2-24 data 1929-12-13<br />

mota 2-4 32 mota 2-4 37<br />

sarrera inguru sarrera klarki<br />

jasotakoa inguru jasotakoa klarki<br />

testuingurua Ai Irla enlatan milni-ardi ingurn atzesilar sami testuingurua ¡lundtr_hnrlan a7-dupla Frant7iak aski klarki-__<br />

juman da Prantzian ( )Ministro hatak gaianak arilik gailZasl an Algaria<br />

kanpnra hialtzakrl_arahakiq_Rman din _ _<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1925-1-4 data 1981-1-29<br />

mota 2-4 33 mota 2-4 38<br />

sarrera isllka sarrera Iaburzki<br />

jasotakoa ichilka jasotakoa Iaburzki<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1 934-1 -26 data 1926-2-26<br />

sarrera isllka sarrera Iekora<br />

jasotakoa ichilka jasotakoa Iekora<br />

36<br />

-----------<br />

mota 2 .4 34 mota 2-4 39<br />

testuingurua<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1935-3-29 data 1932-9-2<br />

üaplualatik lakn ra~_St_Piar[s_.1aun aphazpjka____<br />

a ckua ldunak_amaa dau kaminlzeldi-Jabur gozn_bal___<br />

mota 2-4 35 mota 2-4 40


Adberbioak 274<br />

sarrera Iekuka sarrera preseski<br />

jasotakoa lekuka jasotakoa preseski<br />

testuingurua Ort7i gait7ak Riarnnan nArtikirln7ki PAhAkn testuingurua Hnrra Ara 7anakn X nak duAn astimatzon _iparraldeanF,-Heikaragarria<br />

nrt,i hnriekin, Fu-paranhatasunaran Aleta Frant7iak r1ArAmAn Sail<br />

jakuka, harria Ara ha -orlen arrnlt7a haVUen halinsa gnORSIAn CFF daihr aurnpann hatecunak _heinakn<br />

heme piknrrak- Ata nnrinrinz makrtr Askn rtarAman lan nn - PrAsaski RrtiealíAS-Rn Markalu _<br />

Jahnrari hmtcatan Knmunarakin Xinak Rgin haharra baile aknrdin hat_<br />

ga UZa k arreatukn 7Aizkola asparantza du Xinak .<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1975-7-3 data 1978-1-26<br />

mota 2-4 41 mota 2-4 46<br />

sarrera osoro sarrera segur<br />

jasotakoa OSOro jasotakoa segur<br />

testuingurua 1ristau nntriña7 Anrahil7kiglm jardunak testuingurua Fz tilde nrainikoan aIIlendumíraat7iak_ataAIgaaalL<br />

slparikaknak A7 dirAla-ta pn7 pn7ik Rauda ( ) patrnla7 dotan makurra nrai arraeaga hi1 rwalpkd_<br />

Ftant7un echar Ata nnuratsu nnan hari asta nntan hutasegnr au 21_i1nrL_ -_nanrn<br />

emalAkn A7 Asgo tokirik 7anhaki notan<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1926-4-11 data 1971-2-18<br />

mota 2-4 4 2 mota 2-4<br />

sarrera osoro sarrera segurki<br />

jasotakoa osoro<br />

jasotakoa segurki<br />

testuingurua au7i bate garre7hr lucre ncnro agio dan a7karo testuingurua 7u7sn zari Anglesek jakin 7e7alen sAgurki<br />

Frantcacak AJA Italiannak lar Tinten Alamannn<br />

agitatA itchuchiez<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eskualduna<br />

data 1937-1-10<br />

mota 2-4 4 3 mota 2-4<br />

sarrera preseski<br />

jasotakoa preseski<br />

testuingurua Phantce nrduan cnri Tenaz partida hanndi hal seto<br />

iriso agiten nnnanaleun nura adinhkidA jaunak<br />

prAsaski Athertatzan Lren egunaanl z da<br />

halakoük epitanL_-<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1932-9-2<br />

mota 2-4<br />

sarrera preseski<br />

jasotakoa preseski jasotakoa tru milka<br />

testuingurua .Johad minialrnak_agrn jhri[Lhnrta7 Aire xa saski__. testuingurua IIiole_ha7terratan ibiapta kn armada_hi7iki_azkerlu_<br />

: . _ dala a,ken iInhale hozan_ ata hnri Rusiaia k-[-_-_<br />

annlac-ama' anngaefkarietan kausii—n clj[enak__<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

mota<br />

2-4<br />

44<br />

- - - - ------------ - - ----- - - -- - ----- - -------<br />

- - ----------- ---<br />

data 1935-3-29<br />

sarrera truco ilka<br />

jasotakoa trumilka<br />

testuingurua Frrnmakn anndae fina len tnimilka har_hatSA7 __<br />

Jrarntzan zihiala gli7akn harii distiranta_dni ha l<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1966-4-14<br />

sarrera trumllka<br />

47<br />

48<br />

mota 2-4 49<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1978-2-9<br />

- - - ---------- - ----- - --- - - - - - --------- - --<br />

45 mota 2-4 50


Adberbioak 275<br />

Barrera zuzen<br />

jasotakoa chuchen<br />

testuingurua nda 4Andn ninitzhilikatn knt ahrrik Fz rlnkigi~_<br />

prninn churhnn znnhnt<br />

aldizkaria Eskuatduna<br />

data 1902-3-14<br />

mota 2-4 51


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

Hustuketaren emaitzak<br />

2-5 Kazetakoak


Enuntziatzaileak 277<br />

sarrera agerkari sarrera argitaldari<br />

jasotakoa agerkari jasotakoa argitaldari<br />

testuingurua ,1aha[L_miniut[nak gin itsuli hnrtA7 Aires-pcsseski- testuingurua lzpgripgi arglajdfldHkB[H~2p~ahflneL<br />

rkida 7nnhait_ha7twrrwtart hariazlkL-Mayatza'ren I enanga-eguaaaa .az.da i7pa ringifik_n1a_<br />

Hnglas-amarikann_a erkariwtan_kaiisilzen dirwnwk_ HLdlZkin(yfik_apirL~t3_arpitaldu kn<br />

---- - ----- -<br />

------ - -- - ------<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1974-2-7 data 1937-4-24<br />

mota 2-5 1 mota 2-5 6<br />

sarrera agerkari sarrera arpidedun<br />

jasotakoa agerkari jasotakoa arpidedun<br />

testuingurua _Lima- daitu_mafikano_ agaa tkaci halek _haLda testuingurua A$GIAcan_itakurle_ataBrpidadun_guzliai_Lrte_Eaui_<br />

hadatu_zua~¿,amayaLtamiliarwkin hitzadir_ .zela nnnpa~izuaL<br />

B ob1x_r+amaTa en hillzearan mendakat7wkn --------------<br />

Herria<br />

data 1985-1-31<br />

mota<br />

2-5<br />

sarrera albistari<br />

2<br />

sarrera artikulu<br />

jasotakoa albistari jasotakoa artikulu<br />

testuingurua Zarautz= Mar hn ainhasta_-danhnrao a uaziLI testuingurua _<strong>Bi</strong>lbao- aldekagudakn_lenenga ikask izunak<br />

Aihicfad Í7Ana,_p$n_gaYndk_afii1zaI ria .-__ izanpJsu z_3dikulu haLaQgzrtii r{all 97VAntjA'<br />

izpannái ak<br />

-<br />

----------------------- - --- - - --- - -<br />

- - - ------------- - - - - --- - --------------- - --<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eguna<br />

data 1923-4-1 data 1937-5-8<br />

mota 2-5 3 mota 2-5 8<br />

sarrera aldizkingi sarrera astekari<br />

jasotakoa aldizkingi jasotakoa astekari<br />

testuingurua 'pgI$l¡iyA S<br />

--- --<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eskualduna<br />

data 1932-2-14 data 1935-3-29<br />

testuingurua Astakariaa[en_hidez_ga -guzian zo rinnak._da_Gocai-_<br />

gura_ daputaln_heff<br />

mota 2-5 4 mota 2-5 9<br />

sarrera aldizkingi sarrera altero ko<br />

jasotakoa aldizkingi jasotakoa asteroko<br />

testuingurua lzparingi_acgitatdadak_arHbagL_dahanez . testuingurua Ga7 leizaa_"Randares_Yasca_aslemkaheria_HZaldu___<br />

Mayalzatan_lenengo_egu°aaaazda_upar ~ no rik -al& . 11a<br />

ald 7k lngirik--egin_ata_afgilaldukn ____--------- ___ __<br />

- - ----------<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1925-1-4<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-4-24 data 1932-2-14<br />

mota 2-5 5 mota 2-5<br />

---- --- - ------------ - - -<br />

mota 2-5 7<br />

--- -- - -------- - ---------------- -<br />

----------- - - - - - - ---<br />

------------------- - - ---------<br />

--------------- - -----------<br />

10


Kazetakoak<br />

sarrera asteroko sarrera berriketari<br />

jasotakoa asteroko jasotakoa berriketari<br />

testuingurua ra7tei7'An 'PAnriare VACrs Rsternkn heriA A7AIdu testuingurua 7AnhAil ApunA7 i7An dA harn hei Pnrtu0Alaan hai<br />

pranl,icn. trAnlgps knmilnixtpk AtA hArs7iki<br />

(;enrnaa Marnhnis heien hmuegi 1ahcnak. intRla -<br />

ponnPS harriketaúak-heiak zulala pnntsatae ata_<br />

j,krihatua dnlakn artikiJuA<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1932-2-14 data 1975-7-3<br />

mota 2-5 11 mota 2-5<br />

sarrera berra hedatzaite sarrera egunkari<br />

jasotakoa berra hedatzaile jasotakoa egunkari<br />

testuingurua . . . . . . . - - : . _ . ---- . testuingurua AFRT7F FC11NKA91EN<br />

1nrri hRdct,eiI hct,nk gAi7ki ayer nrA7i 7ntnIRrik ----minixtrnaran<br />

minr7aldt het<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1968-2-22 data 1926-2-26<br />

mota 2-5 12 meta 2-5<br />

sarrera berriketari sarrera egunkari<br />

jasotakoa berriketaria jasotakca egunkari<br />

testuingurua<br />

hArrikAtarie<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1929-12-13<br />

mota<br />

2-5<br />

sarrera berriketari sarrera egunkari<br />

jasotakoa berriketari jasotakoa egunkari<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1932-9-2<br />

mota 2-5<br />

13<br />

testuingurua Atst9ninnkin -k-fan dugu Fyhawlcrrak hinrr _ testuingurua 'NRwc ChrnniniA agunkanak_ha[ai7TAr kafiPhilip___<br />

harrikntari SRllrik i7An dilualp AtA nr k t k inrd.n'.n Idn,IRn hAt AgArtlr dAn ' FrAnfn ' rnn AIdA _<br />

argiuak jyig_harri hartakn nhiture7 mair iak-0Oecak-wiDallituan i7Rnpurii-Uirela -_<br />

sarrera berriketari sarrera gazeta<br />

jasotakoa berriketariak jasotakoa gazeta<br />

testuingurua IIa_Qaulle_Arasi dantak hairikatarlak ArrA7RhitukQ-__<br />

rlihr -<br />

1 4<br />

testuingurua Ilpmstikn_a gunkeri .hataan.-<br />

aldizkaria Argia<br />

aldizkaria<br />

data<br />

mota<br />

testuingurua<br />

data 1935-4-2<br />

mota 2-5 18<br />

Eguna<br />

1937-4-24<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eskualduna<br />

data 1961-4-6 data 1929-12-13<br />

mota 2-5 15 mota 2-5<br />

2-5<br />

16<br />

17<br />

19<br />

20<br />

278


Kazetakoak 279<br />

sarrera herpidedun<br />

jasotakoa arpidedun<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1933-5-14<br />

mota 2-5 21<br />

sarrera idazlan<br />

sarrera izenburu<br />

jasotakoa ixenpuru<br />

testuingurua ArnidRdlln hAri hAt Arkit7an hadigl1711 ARCIA'k testuingurua _'HArhns' iaanpuntt7an miau ha[a_sarzntaknudazlana ._<br />

dilimAn alabo hl Arpidadun I7Angn dita FtA iaanpllnlhan idat7i dahana<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10<br />

mota<br />

2-5<br />

sarrera izenburu<br />

jasotakoa idazian jasotakoa izenpuru<br />

testuingurua = . . . ' - : - hilip_ testuingurua 'Naws rlhrcoiniw glmnkAriAk hayajzpe kari Pb 1 p ...<br />

,Inrdan'an ida7lan hat agartu miau 'Francn'ran aldA Inrdnn'An ida7lan hat Agaml rIAll 'Franrn'ran celda__<br />

rnalruak gnsaak arpan zilllan' i7anpllru riRllala _ mairnAk gnAAAk arpan ZdljAn iZanpllrll JlaInRlA __<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-24 data 1937-4-24<br />

mota 2-5 22 mota 2-5 27<br />

sarrera idazpuru sarrera izenburu<br />

jasotakoa idazpuru jasotakoa IZenpUrU<br />

testuingurua Sana-ra 7nrrnnt7alaa da harari A7 dagnkinn testuingurua 'Rilhan Aldakagudnkn_lanangaikaski 711nnk"<br />

jdaipllnl hatakin argitarAt7An dan astarnknan nrain j7anpllrlla7 artiknhi hat agaml dan 'bvastia'<br />

lzpallnglak .-_ __<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eguna<br />

data 1932-2-14 data 1937-5-8<br />

mota 2-5 23 mota 2-5 28<br />

sarrera idazpuru sarrera izenorde<br />

jasotakoa idazpuru jasotakoa izenorde<br />

testuingurua 'Mnnrning Pnst'akft~la wril Almdi7 Ruva dicta - testuingurua iahara7Ana iñnrranaurrean4grllalzan az dakiana_<br />

'riarrlikAr aria sAilak it r;nrrialakiietArA Igani ,~ÍÍlai7nta' tAr ITAnn'il izannJAR hateo aakintetiiA7<br />

jnia7an ArllarAk sia eratsi lidia' 'rnasnYakgaarala jalt7alaak Ja_nl_barrilxua_nalzala__<br />

asaran 1 g mná<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-4-30 data 1932-2-14<br />

mota 2-5 24 mota 2-5 29<br />

sarrera irakurtzale sarrera izpar<br />

jasotakoa irakurtzale jasotakoa izpar<br />

testuingurua Fskualdun flnnk nnnhaitik ara a7ken hipa hera _ testuingurua hangn i7parmak_ata_gnraharak-laknako<br />

irakurt7alaant7at<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Eguna<br />

data 1907-X data 1937-1-10<br />

26<br />

-- - -- - ------- - - --- - -- - ------- - --- - ----- - --------<br />

mota 2-5 25 mota 2-5 30


Kazetakoak<br />

sarrera Izparkari sarrera izparringi<br />

jasotakoa Izparkari jasotakoa izparingi<br />

testuingurua uri hnrtakn izparkari batan hida7 jakin - testuingurua hinkan_datakna asUr_elaseatz apiña Ahala hein_etti<br />

irarrirn Adira7i auakuan guri ata mundo —Mari<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10<br />

mota 2-5 31<br />

sarrera izparkari<br />

ua t E<br />

Z-aia ~úng z<br />

jasotakoa izparkari<br />

jasotakoa kaseta<br />

testuingurua i nnngna sarta 7anaan at7RritRr aginriari ata testuingurua Jíasetahunlabjarlanik aakntan a rcana dugii<br />

aldizkaria Eguna<br />

i7kataldiak izan ha-dihrrti r hariran hari Fu7kn<br />

,£dnharnuaran itzak gnharnu atar hAtanak diralapaan<br />

haaraan lira<br />

data 1937-4-24<br />

mota 2-5 32<br />

sarrera izparkari<br />

jasotakoa izparkari<br />

testuingurua %atv a r:hrnnini-' agimkariak hora izparkari PhWp__<br />

,Inrdan'an ida7lan hat apana riau 'Frannn ran alela<br />

mairuak-C]naaek a roan zit ia_~ n' Ii .np,-t- , Llela<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-24<br />

mota<br />

2-5<br />

sarrera izparlari<br />

jasotakoa izparlari<br />

testuingurua Alamaniw'ka Gnharmea'ran delari l ramnrLaaglnm<br />

italiar ngai i7parlari Alamania'ra duaz<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-25<br />

mota 2-5<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1929-7-6<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1970-1-8<br />

33 mota 2-5 38<br />

34<br />

mota 2-5 35<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-24<br />

mota<br />

2-5<br />

sarrera kaseta<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1913-X<br />

mota<br />

2-5<br />

sarrera kaseta<br />

jasotakoa kaseta<br />

testuingurua lzraatako kacata hatan arahaui .~yptnarakin_araharria<br />

da traman Frant,ia<br />

sarrera kaseta egile<br />

jasotakoa kaseta egile<br />

testuingurua AlamarLkasata_apila_ainitzan_auahera_bizikLgauza__<br />

guri<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1967-2-22<br />

sarrera izparringi sarrera kazeta<br />

jasotakoa izparingi jasotakoa kazeten greba<br />

aldizkaria Herrla<br />

data 1963-4-4<br />

mota 2-5<br />

-------- - - - --<br />

36<br />

37<br />

mota 2-5 39<br />

testuingurua lzparingi adar&deguEl nía'llaheta da ¡ayn zala_tapsn<br />

gngndurik _daga -_ -<br />

testuingurua AMFRIKETANJS =EN-GaERABUHUHATUDA_-__<br />

- --- ----- - - --- - -----<br />

40<br />

280


Kazetakoak 281<br />

sarrera kazeta<br />

jasotakoa kazetak jasotakoa orialde<br />

testuingurua Rara? 'PrAVdA' rusa kA7AtAk, ha¡ ata 'I'HnmanitA' -<br />

frantaes knmunirtan Agunkariak lalldAtil dilo<br />

C,andhi lahan minietrna giaa hartan haitihi<br />

haldurrik gahe gttdnketit atseiAk<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1975-7-3<br />

mota 2-5<br />

sarrera orrialde<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-16<br />

41 mota 2-5<br />

sarrera kazeta egile sarrera pala<br />

jasotakoa kazeta egileak jasotakoa pala<br />

testuingurua sai ahim kwnate agilaen Aintzinaan testuingurua 2=n . .ata .& metan<br />

Mundukn gnyak-_ - --------<br />

An lar '<br />

PArt7uArgna_jAhnra n i 7A<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1959-4-2 data 1970-1-8<br />

mota 2-5 42 mota 2-5<br />

sarrera kazetalari sarrera plana<br />

jasotakoa kazetalari jasotakoa plama<br />

testuingurua Ka7atwlArian aginhidae da ahelw7 vnxAn__berrian _ testuingurua Sflgida_laugArcan_plamanliwrrRipsnsrAkn oharra~-__<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1966-4-14 data 1959-1-1<br />

mota 2-5 43 mota 2-5<br />

aldizkaria Eskualduna aldizkaria Herria<br />

data 1926-2-26 data 1959-1-1<br />

mota 2-5 44 mota 2-5<br />

testuingurua Autrak__t>a-marrazki&ikutsi_u1aataltinbadakitaprrie<br />

l dn hwknit7aan lar -0a L d h'lk'<br />

sarrera orrialde<br />

sarrera tarro sarrera regida<br />

jasotakoa lerro hauk jasotakoa regida<br />

testuingurua 'naily Harald' i7paringiak harak hi r n ri Id<br />

pllhn'tik Frant7A'rA jnnndakn imane apuraran hari<br />

AmAtAn dij_<br />

testuingurua 1 arre heUk a+an,aan 7adaratu tintan Agarikn-da_ testuingurua Sagida ¡ni tgarian_plaman_~Aipanerakn_phaua .J__<br />

hainA niraitik nher rtitake malit'an hasiaLditnyula_ .<br />

sarrera zenbaki<br />

jasotakoa orrialde jasotakoa zenbaki<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Argia<br />

data 1933-5-14 data 1926-4-11<br />

mota 2-5 45 mota 2-5<br />

testuingurua 1Sti atwu _[)nttl az_rfwrehil zkigun_jacdunflh__<br />

fllpeükak nek e7 dirAle-tA_pnzpnsik pwuda,(_j____<br />

ErantzurjBda~eta~nuratst nan hari asea -Gntan-nsnrn<br />

ama1ekn_az_dwgu tn kisksanhaki onta[<br />

46<br />

47<br />

48<br />

49<br />

- - ----- -- - -- - ----- - - ------ - ------- - ---- - - ------ -<br />

50


Kazetakoak<br />

carrera zerrende bitara<br />

jasotakoa zerenda bitara<br />

testuingurua FJnkRdi'kn IRndAkeri jArnnarnn Apiri hAl AgAr An<br />

¡lar7ArnndA hilara idnl7in FnpnñA'kn pnxintrrAn<br />

pLRAinha A7ARkarijAn AlngRriRn rlahilt7An dnirtAr<br />

pQR7kln17Rñnk<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-4-28<br />

mota 2-5 51<br />

282


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

Hustuketaren emaitzak<br />

2-6 Adjetiboak


Adietiboak 282<br />

sarrera aipagarrien sarrera aleman<br />

jasotakoa alpagarien jasotakoa alemana<br />

testuingurua bperingiRk RAksldAri RRt7nrR-eskundpan egin tiran_ testuingurua IIIPrhaus alamanak nahiko_7uan xAhaIRsun gAhixRgn_<br />

j,ertuAi hutnu7 tru Auulul nneitxwk Ps1An nehr? FurnpArAn pntilikrru hunruz -<br />

AipRgnriwn , A7ketugnn-Rlhuntwri Rnstearwn ._<br />

gArAntziA erhaste-Ara7nrlan pnlltike jnkehidru _<br />

hekarA aitkArat7RR te alkfr 7Rinbakn Alkeri<br />

iRgunbwkn nana sendnA<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Herria<br />

data 1937-5-18 data 1965-4-1<br />

mota 2-6 1 mota 2-6<br />

sarrera alpagarrien<br />

jasotakoa aipagarrienak<br />

testuingurua Azkwn iwria hrmlann mekanikaha rri cSkn wgenuida_<br />

RRnwten Aipngerrienak mwkAnika hnrier nrei<br />

jnsten direp AutnniAtismnAk --<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1969-7-24<br />

mota 2-6 2<br />

sarrera aipatu<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1933-5-14<br />

mota 2-6 4<br />

sarrera alimale<br />

jasotakoa alimale<br />

testuingurua Iaoj7 tla ietaük_batez- hunhnkn Alimalw hatak<br />

lranga..dasmasiR andiak Rgin diht Clndarahikn _<br />

pnjlzgtzaan<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1969-7-24<br />

mota<br />

2-6<br />

sarrera anímale<br />

jasotakoa aiphatua jasotakoa animale<br />

testuingurua C -,¡ .tankargutan gnrenik eltchc61R 7enazea testuingurua Saertakari_izigariaE Rn Paulabirian.t{aga<br />

janrrel wiphRhu het RAnjurjn daithue SRnjrtrjo - AMArkaten'18 estaintekn-gtx animwlw ucteen_sii<br />

jenatala hill7RrAt knndanalua izan tic Mirljtb1mak Intu ciA-Wa, st, hn Lkauaskan_tle datu<br />

kausiludulena7tingja_bandisknaseJA ata knndenaht_<br />

dulagalRratan Ainit7Pk paldalu duda Lago,,bnri_lenara<br />

_h rtantzal<br />

---------------<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1932-9-2<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

mota 2-6 3 mota 2-6<br />

8<br />

sarrera aipatu sarrera crin<br />

jasotakoa aipatua jasotakoa ariña<br />

testuingurua Aita_Fgihnr 1asuila_aguz arrie1e ixit i7lari aipatnA- testuingurua liuraamtarejauna-gaxn_daukagut r;A xoketaarida_du<br />

ari 7Ripn nrwingn este nnwtwn_- nula . cRnd.laúgk-d¿rJn5L<br />

- ----- - - ---------<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1928-1-1<br />

sarrera aipatu sarrera baitaezpadako<br />

jasotakoa aipatua jasotakoa baitaezpadakoa<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7 data 1977-1-27<br />

mota 2-6 5 mota 2-6<br />

-- --<br />

mota 2-6 9<br />

testuingurua 1Sissingat_heta-Minixtrn al ahiaren madinZ-_-_ testuingurua Gnharrluak_jakdr Arazigiueaptaziaak_iiiala<br />

Amwrikak mundukn heret-hunetak nm kudeat7Rn gni1juk_ hera,iki hl, t,,kn haitaw7 a¡Ldaknak<br />

dituan_danhnran_ isilik degn_Busia_Fgun hntan - direiu auzen prnzinAk k .landea a%sldetu_-daheriLhizküar<br />

RAa~auiz .aiparazi~fu~ete_ uura-1larakin__<br />

hRher lela nreinn knndetu_-- --<br />

---- - ------ -<br />

- - --------- - -----------<br />

6<br />

7<br />

10


Ad¡etiboak 283<br />

sarrera belios sarrera bidezko<br />

jasotakoa baliousa jasotakoa bidezko<br />

testuingurua Ailkura halinusa testuingurua Gnt7aiñak hnrdin nnl7At aman ditu7tn Ari-epAilean<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1958-4-10 data 1937-5-16<br />

mota 2-6 11 mota 2-6<br />

sarrera begiko sarrera deitoregarri<br />

jasotakoa begiko jasotakoa deitoragarri<br />

testuingurua IkAskatA hatak nmuatseek i7Angn dirale A7in ukgtu_ testuingurua p_nlitikererl-g=-baharatº7 dalarik minhatu___<br />

at7itan hntekn espanhuik gurA Prasidantek A7 diti,<br />

gauzak hain nnlsa kausitiu _Pundu hnda7 mintzahikn_<br />

dehArt7aldi hataz- halan daitnragaui daukA<br />

pnlitika gi7nnak Franl7ian hnin hnrti7ki ditan<br />

algarranaoaan_hlzka _<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1933-5-14<br />

mota 2-6<br />

sarrera behinen sarrera emankizun<br />

jasotakoa beñena jasotakoa emankizun<br />

testuingurua r;auka7 latarri-anakn artnrik 7ail Ata hañana testuingurua Parisnn hil da ggunatan,laan-Nohaln barrikatar¡__<br />

j uunan ARIA —in IIkA jda7[a ata Arl vi AzA_gutua irrniinn Rin tAIAhcntan<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-1-10<br />

mota<br />

2-6<br />

sarrera berrikitako<br />

jasotakoa berrikitakoa<br />

testuingurua Huna harriz_eraegia hnrran Irgga hat¡auas<br />

harrikitakna egun haidakna<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1900-3-23<br />

mota<br />

2-6<br />

sarrera betegarri<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1975-7-3<br />

12 mota 2-6<br />

aldizkaria Herria<br />

atnltz_ata_auutzemanki 7iinAn mnldatzailaa----<br />

data 1981-1-29<br />

13 mota 2-6 18<br />

sarrera entzutet8u<br />

jasotakoa entzutetsu<br />

testuingurua Simas' inaa1nndar izua[ingi ant7utalaiaraaauuka<br />

ara izan da arahaki ari<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-12<br />

14 mota 2-6<br />

sarrera entzutetsu<br />

jasotakoa betegari jasotakoa entzutetsu<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Eguna<br />

data data 1937-5-8<br />

mota 2-6 15 mota 2-6<br />

16<br />

17<br />

- ----- - - ------- - - ---- ----<br />

testuingurua Fri ata uri gneita n Asandakn 10AR urila .j testuingurua 1iii gntekn_agazkin_zalaira_luraratzearl_ azbear_hat__<br />

egindukn aratak Ate eginhaerak hatagari i7angn izan du 'Hindanhurg' 7appalin_gnt7jutacuak ata<br />

diie ata nrrihat ila araIakn- 22 - ñIa -ag nko ---- z@=-n° -0~~~~a<br />

-- - ---------<br />

19<br />

20


Adietiboak<br />

sarrera eskabideko<br />

sarrera eskuartedun<br />

testuingurua<br />

aldizkaria Argia<br />

IAnmheta gaha7 Ridatu honra izan 7An IIdRRrR<br />

hat,uant7nt mita iagun askuadadunnk Al- Tiran<br />

ata hasta mita hahaspahuAk tnt7Rlfirat7RAkI<br />

data 1928-2-24<br />

mota 2-6 24<br />

sarrera irtenenetariko<br />

jasotakoa eskabideko jasotakoa urtenenetariko<br />

testuingurua ._ . . • • • •, : .a . ." • 1 . . •e . a . testuingurua tlrikn dita-ntxp naandariurtAnnnatnrikn hal srail<br />

FSKARIfFKfAK phelakn gnrannraka asi 7iranak hitrluraran ata<br />

j7kila7karekin haplu ahn7an<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Eguna<br />

data 1929-7-6 data 1937-4-29<br />

mota 2-6 21 mota 2-6 26<br />

sarrera jakingarri<br />

jasotakoa eskuartedun jasotakoa jakingarria<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-5-10 data 1923-4-1<br />

mota<br />

2-6<br />

testuingurua Madrirlkn ejaZelajn kunlakogpldaduAnt7at<br />

22 mota 2-6<br />

a7aldil dA ,<br />

sarrera frantses sarrera jakingarri<br />

jasotakoa frantsesa jasotakoa jakingari<br />

testuingurua MurvilIR ministro-ftantseea testuingurua A77FRI-ARA7nFrAKQARDIIRADIM~(',I1RFN<br />

IAIINARFN A7AI PFN IAKINr;ARIAK -<br />

aldizkaria Herria aldizkaria Eguna<br />

data 1965-4-1 data 1937-5-5<br />

mota 2-6 23 mota 2-6 28<br />

sarrera gogoangarrl sarrera ongile<br />

jasotakoa gogongaria jasotakoa ongile<br />

testuingurua Rafan aldllan.4asntzeo lira aman qin alaknh izL-_ testuingurua Aldundikn jaoáakariak beia_lldaka_.at.Whaatalatikgarala<br />

Rdn au7nknai gnQnrat naikn 7alanadara _ nnanhastakn hptIYitaatypla he7kun ,nnnli, artean_<br />

Lat7ltak Oetakn hat .gn angarj~jur dan _¡aiaa .<br />

amahnst<br />

sarrera gogoangarri<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1928-1-1<br />

27<br />

mota 2-6 29<br />

sarrera onuratsu<br />

jasotakoa gogoangari jasotakoa onuratsu<br />

testuingurua Alda_-onatakn_ al7nkn inaldiak_gngnann_rriak i—non- testuingurua lkaskata_ttauek_Dnuralsuak_izanga-dirala_azjn nkahrftira<br />

1aurL-hatnlzaL_bagi_hag¡ka_ .zatzktgu---- -----<br />

- ----------- - -- - -----<br />

aldizkaria Eguna aldizkaria Argia<br />

data 1937-5-10 data 1933-5-14<br />

mota 2-6 25 mota 2-6 30<br />

284


Ad]etiboak 285<br />

sarrera Ospatsu sarrera pre miatsuen<br />

jasotakoa ospatsu jasotakoa pre miatsuenak<br />

testuingurua C;nhiarnua aspAldi nnetan a7 arad hai aran dahil testuingurua hagan igandaan hildu da harrikaknntsaikia . Huna___<br />

hill7arra hartan aipAtllak i7an diran aQarA<br />

pramiaIsuAnak<br />

aldizkaria Argia aldizkaria Herria<br />

data 1933-5-14 data 1972-2-3<br />

mota 2-6 31 mota 2-6 36<br />

sarrera ospetsu<br />

jasotakoa ospatsu jasotakoa sakon<br />

testuingurua Paris- Asnldarion manda dagaran sailak ikuslan testuingurua Rarjs-=Asaldarion manda dagn7an sailak ikustap -_<br />

j7an di- iakitun ata Rita nspatsuak araldu j7an diran jakihm Ata Ailu nspAtsuak A7aldu<br />

¡lAhena7 FrAnr.nrAn niña dahill7an glldahan Adakn _ dehana7 FrAnrn'ran AldA dnbilt7An glrdarian Anekn<br />

plkar-arto arinak gnknnak dirala ta asarank huruka alkar_arhrs2j nak saknnak dirala ta asarAnkbrrrukA_<br />

hiudu A7 dallaren 7ignra ai-dnrahil Franrn'k hinUtu a7 dallaran 7ignraA¡ -derahil Franrn'k<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-16<br />

mota 2-6<br />

sarrera OspetSU<br />

jasotakoa ospetSU<br />

testuingurua ,ódin Raldes apaz rnusikari nspalsuari<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1<br />

mota 2-6<br />

sarrera porroskatu<br />

jasotakoa porrostkatuak<br />

testuingurua Uapolas-akn_lsihnrrean hnlbnralagLhatak repara _<br />

pgin du<br />

Harnaleu_ langile pnrrn slkaluaLizaa dire<br />

hadira_-barl2e hainitz jlsiiski kolpatuak.__<br />

aldizkaria Eskualduna<br />

data 1916-X<br />

mota 2-6<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1959-1-1<br />

mota 2-6<br />

sarrera sakon<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-16<br />

32 mota 2-6 37<br />

sarrera sutsu<br />

jasotakoa SUtSU<br />

testuingurua Eatzax.hers7i ha( agin dula nliogilaak Knrdohan-__<br />

117aldi vrtsuak agin 7itJVlan<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1929-7-6<br />

33 mota 2-6<br />

sarrera trebatu<br />

jasotakoa trebatu<br />

testuingurua Ata nihalean ara nuharida_az_lriokalakalrehatu ____<br />

halarik . horra hnr arrp7ninik Aski SAnpartar gogot__<br />

halan ainVinaan<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1974-2-7<br />

34 mota 2-6 39<br />

sarrera pre miatsu sarrera txalogarri<br />

jasotakoa pre miatsu jasotakoa txalogari<br />

testuingurua Maielzakn_I)Utzarra-da_pramiatauana hnrtan_baila- testuingurua Ailhan'kn_Fuzkadi__egunarakoa._asmabcalngari hat<br />

rrdhakn hutnhetA agitan aunara arama teko_AUSkAldua_askoran_heara_da_-_<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1929-7-6<br />

35 mota 2-6 40<br />

38


Adjetiboak<br />

sarrera tXÍt aipatua<br />

jasotakoa txit aipatua<br />

testuingurua AitA FgihAr l uilA agurgarriAlA t7it i7lari 1<br />

pri 7Aigu nrAingn ASIA nnatan<br />

aldizkaria Argia<br />

data 1933-5-14<br />

mota<br />

2-6<br />

sarrera tzar<br />

jasotakoa tzar<br />

testuingurua J Au gRixlagin ga7ta ASprosIIki jinrk Rnrda(Alik<br />

aldizkaria Herria<br />

data 1978-1 -26<br />

mota<br />

2-6<br />

sarrera urtenen<br />

jasotakoa urtenen<br />

fina ha7ihatarl 1andasatpn h t k<br />

testuingurua Frunpa gtvtiaciyagnknn goda-RU7i n ri h nr<br />

latariai 7trt ario 7Rrt ar.gitakn Rsmrr, AtvAra7 dal<br />

Vayn'k lar etano dahen ha-dakia gilvi gn iaatara._<br />

po1ll1ka uiienenak ___ _<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-13<br />

mota 2-6 43<br />

sarrera zaratatsu<br />

jasotakoa zaratatsu<br />

testuingurua Al VARF7nFLVAYOZ1IALAFRENAUFiKALAIER?I-<br />

RAT7A'RA Al IRKFSTIIKO nITI IN A(;IRIAK<br />

7ARATATS y~NC IA<br />

fIRA _____<br />

Orain angtzakntanJzparingi caknrnn_iistaz<br />

(nglatara'kn araga jRiRi nena tR gAranl7i glvtia<br />

kandukn Iatoskina<br />

aldizkaria Eguna<br />

data 1937-5-6<br />

mota 2-6<br />

41<br />

42<br />

44<br />

286


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

Hustuketaren emaitzak<br />

3 .2 . <strong>Bi</strong>ldutakoen zerrenda alfabetikoa<br />

Fitxa guztien sarrerak batera hartu eta alfabetikoki ordenatu<br />

ditugu . Aldamenean, jasotako aldaera daramate eta ondoren gure<br />

sailkapenean bere kategoriari dagokion zenbakia .<br />

Zerrenda honetan ere batzuetan sarrera bera behin baino<br />

gehiagotan agertuko da, elkarren ondoan . Errepikapenak hitz<br />

horretan bilatutako aldaera, agertutako aldizkari, garai nahiz<br />

ñabardura esanguratsuen kopurua erakusten du, nahiz eta<br />

zerrenda honetan, jasotako aldaera ezberdinak bakarrik ikus<br />

daitezkeen .


Sarreren zerrenda 290<br />

A aglnean 'ausi-agiñean y 1-5<br />

A aglnean 'asi-agiñeany 1-5<br />

A aitzln 'jakin aitzin'-j 1-6<br />

A baiedl 'A ba'daile 3 1-6<br />

A beharrak Izan 'bildu beharrak dirai 1 .2<br />

A beharrak Izan 'egin beharrak izan -3 1-2<br />

A beherrean aurkltu 'lega bearean aurkilu'9 1-2<br />

A beharrez 'A beharrez-9 1-6<br />

A bezoin ¡meter 'bezain ]estar ,-> 1-6<br />

A bidean Izan 'galdu bidean day 1-2<br />

A-(*)la bide 'dirala bidey 1-6<br />

A-(e)¡# karia 'direla keria't9 1 .6<br />

A-(a)iakomn gaude 'diralakoan gaudey 1-0<br />

A-(e)Iakoan gaude 'A-lakoan gaude- 1 .2<br />

A-(e)Iarik 'A-lariky 1 .6<br />

A-(e)Iarik 'zelarik y 1 .6<br />

A-(e)larlk lar¡ zirelariky 1-6<br />

A-(e)Iarik 'zelarik y 1 .6<br />

A-(e)Iarik 'direlarik y 1-6<br />

A-(e)nentz 'dituztenetz .19 1-6<br />

A Bogo ukan 'egin gogo ukan'-j 1 . 2<br />

A hurren Izan ausi-urren izan'-> 1-2<br />

A ostean 'ornidu-ostean .3 1-6<br />

A-enean 'ateraenean y 1-6<br />

A-n erren agio ezluten erreny 1-6<br />

A-t(z)ea Izan liteke 'egitea izan leiy 1-0<br />

A-t(z)earl lotu 'egileari lotu 9 1-2<br />

A-t(z)eez gainera 'A-tez gañera l-> 1 .6<br />

A-t(z)eke darralte 'erabagiteka daraie y 1-2<br />

A-t(z)eko arlaz 'ateratzeko ariazy 1 . 6<br />

A-t(z)eko asmoz 'erasoteko asmoz'-) 1-6<br />

A-t(z)eko dira 'jokatzeko dira'-j 1-2<br />

A-t(z)eko punduen Izan 'agertzeko punduan day 1-2<br />

A-t(z)eko ustez 'erabagiteko uslez'-j 1-6<br />

A-t(z)eko xedetan Izan 'emaitekoxedetan izan 19 1-2<br />

A-t(z)eko zen 'izenpetzeko zas y 1-2<br />

A-t(z)ekoa Izan 'egitekoa day 1-2<br />

A-t(z)ekotan egon 'ateratekotan egon'-j 1 .2<br />

A-t(z)ekotan Izan 'egilekotan izan L> 1-2<br />

A-t(z)ekotan izan 'ematekotan zany 1-2<br />

A-tu(a)z botera 'eskartuaz bajera y 1-6<br />

A-z geroz 'sarluz geroz . '. 1-6<br />

abagune 'abagune-3 2-2<br />

abantall 'abantail'19 2-2<br />

abantalla hsrtu 'abantaila hanuy 1 .2<br />

abantallos 'abantailos'-3 2-5<br />

sbantxu berdindurik 'abanlxu berdindurik y 1-5<br />

abegi ona egin 'abegi ona agio 13 1-2<br />

abegi ona erakutel 'abegi ona erakutsiy 1-2<br />

abegi onez harlu 'abegi onez hanuy 1-2<br />

abendu ondarrean 'abendo undarreany 1-4<br />

abertitu 'abertituy 2-3<br />

abestaldi 'abestaldi .92 . 1<br />

abetalpen 'abetalpeny 2-2<br />

abietu 'abiatu y 2-3<br />

aburu 'aburuy 2-2<br />

Adb . antzean 'lasa¡ anlzean1 1-5<br />

adelu 'adelu-9 2-2<br />

adierazi 'adieraziy 2-3<br />

edierazi 'ad¡raziy 2-3<br />

adiskidantza 'adixk¡dantza'.9 2 .2<br />

adiskidantzako politika 'adiskidantzako polilika .9 1-1<br />

adiskidetaeun 'adizkidetasun y 2-2<br />

ediskideteauna hautal 'adizkidetasunol ausiy 1-2<br />

adiskidetu 'adichkidetzera y 2-3<br />

edlskidetze 'adizkidetze'-j 2-2<br />

editu 'aituy 2-2<br />

editzen aman duanez 'ailzen emon dabenezy 1-5<br />

aditzere aman 'ailzen emon'y 2-3<br />

aditzere aman 'aditzere aman ,-> 2-3<br />

Adj-tzal egon 'trebeenlzat egon y 1-2<br />

adorekatu 'adorekatu y 2-3<br />

alar . 'afeta'9 2-2<br />

atara 'aleray 2-2<br />

alar . 'aferay 2-2<br />

ageri da 'ageri da'-> 1-2<br />

ageriko da 'ageriko da ,-> 1-2<br />

agerkari 'agerkariy 2-5<br />

agerkarl 'agerkariy 2-5<br />

agerketa 'agerketay 2 .2<br />

agerkune 'agerkune 3 2 .2<br />

agolpen 'agerpeny 2-2<br />

agerraldl 'agerraldi19 2-2<br />

agerraldi 'ageraldiy 2-2


Sarreren zerrenda 291<br />

agertarazl lagar arazi'' 2 .3 sintzinean joan 'aintzinean joana' 1 .2<br />

• gertazazl lagar arazi' 2-3 atntzinera eremen 'aintzinerat ereman'' 1 - 2<br />

agertuna 'agertuna'' 2-2 aipagarri berezirik ez 'aipagari berezirik ez' 1 . 1<br />

agertze 'agertze'' 2-2 aipagarrl berezirik ez 'aipagari berezirik ezy 1-1<br />

agian 'agian'-j 1 - 0 etpagerrien 'aipagarieny 2-6<br />

agian 'agian'' 1 - 0 etpagerrien 'aipagarrienaky 2-6<br />

egidanez 'agidanez'' 1-o aipagarririk ez 'aipagaririk ez'' 1 - 1<br />

agindu bezala 'agindu bezela y 1-5 aipaidl 'aipaldi'' 2-2<br />

aginduel men egin 'aginduei man egin' 1-2 alpaldi 'aipaldi'' 2-2<br />

agindupe geratu 'agindupe lotu' 1-2 ∎ipamen hendí ukan 'aipamen haundia ukan' 1 .2<br />

agindupeko lurrak 'agindupeko lurrak'' 1-1 alparazi 'aiparazi'' 2-3<br />

aglnpldean 'aginpidean'' 1 - 5 alpatu 'aiphatua'3 2-6<br />

• ginpldearl eutel 'aginpideari eutsi ' 1-2 eipetu 'aipatua'' 2-6<br />

aginpidedun 'aginpidedun'' 2-2 alpatu 'aitatu'' 2-3<br />

agintari 'agintari ' 2-2 alpatu 'aiphatu'' 2-3<br />

agintari 'agintari ' 2-2 alpatu 'aipatua'-] 2-6<br />

aglntarltza ezagutu 'agintaritza ezagutu ' 1-2 alpatu 'alpatu'' 2-3<br />

agintza 'agintza' 2-2 alpatu 1 'aiphatu herriko'' 1-3<br />

agintza 'agintza' 2-2 alpatu 1 hori 'eipetu . . . hori'-j 1-3<br />

agintza 'agintza y 2-2 aipatuak izan 'aipatuak izan'-> 1-2<br />

agiri 'agiri'' 2-1 alpaturiko 'atalurikoy 1-3<br />

agirl 'agiri'' 2-2 alpatzekoak ukan 'aipatzekoak ukan' 1-2<br />

agiri 'agiriy 2-2 aipu dute 'aipu dute'' 1-2<br />

agirl bit zabaldu 'agiri bat zabaldu'' 1-2 aipu genuen 'aipu ginuen'-3 1-0<br />

agitu 'agitu'' 2-3 aipu Izan 'aiphu ziren'' 1-2<br />

ahaldun 'aldun'' 2-2 aipu Izan da 'aipu izan da'' 1-0<br />

aheldun eta agintari guziak 'aldun eta agintari guziak'' 1-1 aipu ukan 'aipu dutey 2-3<br />

charra gorrien 'ahorra gorrian'' t-5 alpu ukan 'aipu' 2-3<br />

ahetlk 'ahatik' 1-7 aipua da 'aipu da'' 1-2<br />

cho batez lao batez ' 1-5 elretu 'airatu ' 2-3<br />

cho bctez lao batez ' 1 - 5 elretu 'airatu''' 2-3<br />

• idean 'aidean'' 2-4 aireko 'aireko'' 2-1<br />

aldor azatdu 'oidor azaldu . 1-2 siretako armada 'airetako armada' 2-1<br />

alher 'aihery 2-4 sise garaitu 'aise garrailu'' 1-2<br />

alher Izan 'ahier zaizkionak y 1-2 altor dugu 'aithor dugu ' 1-2<br />

alher Izan 'aiher izan'' 1 .2 altor ukan 'altor du'' 1-2<br />

aiherkunde 'aiherkunde''' 2-2 eitortu duenaren arabera 'aitortu duenaren arabera' 1-5<br />

• intzln kondlzlone 'aintzin kondizione'' 2-2 altzln-gibeiek 'ailzin-gibelak' 1-1<br />

sintzina dos ' eintzinat coa'-.> 1-2 citzlnsan agartu 'aitzinean agertuy 1-2<br />

aintzlnat ari Izan 'ari da aintzinat'' 1-2 altzitik 'aitzitik'' 1-7<br />

aintzindari 'aintzindari'' 2-2 akitu 'akitu' 2-3<br />

aintzlndarl 'aintzindari'' 2-2 akomatu 'akomatu'' 2-3


Sarreren zerrenda 292<br />

akomenamendu bat flnkatu 'akomeamendu bat finkatuy 1-2 ∎Idundl 'aldundi'-j 2-1<br />

akordto 'akordioay 2-1 aldundla aakabanatu 'aldundia sakabanatuy 1 .2<br />

akordto gol 'akordio gei y 2-2 ale batzuk 'ale batzuk y 1 . 1<br />

akort 'akort L> 2-4 alemán lalemaW_) 2-6<br />

akort Izan 'ez dira akorty 2-3 allmale 'alimaley 2-6<br />

akort Izan 'akort izan ,--> 1-2 elkar hartu ezlnak 'alkar-artu ezinak y 1-1<br />

akort Izan 'akort izan ,--> 1-2 elkartaaun 'alkartasuny 2-2<br />

∎kzlodun 'akzioduny 2-1 alperrik galdu 'alperik galduy 1-2<br />

ala 1 ala 1 ala zenatur ala depulatu-9 1-7 alta 'altha-9 1-o<br />

ala 1, ala 1 'ala bhichkolch, ala ogi-ttipi, ala edari .y 1-7 alta alta 13 1-0<br />

alabalna 'Alabainan y 1-7 alta boda 'alta bada y 1-o<br />

alabainan 'alabainany 1-7 altabada 'allabaday 1-0<br />

elabalnan 'alabainany 1-7 altxetu 'alchatuy 2-3<br />

elabalnan 'alabainany 1-7 altxatu 'altchaluy 2-3<br />

albarot 'albaroty 2-2 eltzatu 'altzatuy 2-3<br />

albletarl 'albistariy 2-5 eltzaupen 'altzaupeny 2-2<br />

sido batetlk . . . beato aldetik 'alde batetik . . . bertze aldetik''- 1-O amattzat 'amaitzaty 1-4<br />

aldekos Izan 'aldekoa izan ,-> 1-2 amando 'amanday 2-1<br />

alderanlz egin 'alderanlz eginy 1-2 emanda 'amanday 2-1<br />

alderantzira 'alderantziray 1-5 amante Izan 'amenes izan» 1-2<br />

alderdt 'alderdiy 2-2 amlldu 'amilduy 2-3<br />

atderdi huelan 'alderdi alelan 1) 1-5 amor aman amor aman 19 2-3<br />

alderdlktde 'alderdikide .9 2-1 amor aman 'amor emany 2-3<br />

aldez 'aldez'-j 1-5 amor aman arazi amor aman araziy 1-2<br />

aldezlarl 'aldezlariy 2-2 enartean 'anharteany 1-7<br />

eldezia 'aldezley 2-2<br />

anertean 'anarleany 1-7<br />

aldeztu 'aldeztu-3 2-3 anertean 'anarteany 1-7<br />

aldi bakottz 'aldi bakotx y 1-4 enartean 'han artean y 1-7<br />

aldi guziz 'aldi guzizy 1 .6 andana bit 'andana bal'-j 1-3<br />

aldi honetan 'aldi untan y 1-4 an d ana bat 'andana bat .3 1-3<br />

aldi honetan 'aldi onetany 1-4 anímala 'animale'-j 2-6<br />

aldl honetan 'aldi onetany 1-4 anltz 'hanitchy 1-3<br />

*id¡ honetan 'aldi huntan-3 r-4 anltz denbora gabe 'hainitz denbora gabe .3 1-4<br />

*id¡ Izan 'aldiy 1-2 antolamendu 'antolamendu'-j 2-2<br />

aldl Izan 'aldi baitzen .9 1-2 antolamendu 'antolamendu'y 2-2<br />

aldlz 'aldiz y 1-7 entolatu 'antolatu y 2-3<br />

aldlz 'aldiz y 1-7<br />

aldiz 'Aldizy 1-7<br />

antza 'antza y 1-0<br />

antza dagoenez 'aneza dagonezy 1-o<br />

eldiz 'aldiz y 1-7 entzeratau 'antzeratsu'.3 1-5<br />

aidizkingl 'aldizkingiy 2-5 entzlrudl 'anlzirudiy 2-1<br />

aldlzklngl 'aldizkingiy 2-5<br />

epalletu 'apailatuy 2-3<br />

sidra 'aldrey 2-2 epalletu 'apailatzen-9 2-3


Sarreren zerrenda 293<br />

apellatuak Izan 'apailatuak izan'--> 1-2 errenkure Izan 'errenkhura dire y 1-2<br />

apcilu 'apailu-3 2-2 errenkure-arrengura 'errenkuray 2-2<br />

apaizgo 'apaizgo-3 2-1 errenkure-arrangur∎ 'arranguray 2-2<br />

apaldu 'aphaltu-3 2-3 arrhsku birlan 'arrisku bizian-3 1-5<br />

apaldu 'aphaldu3 2-3 arrlskuan jarri 'ariskuan jariy 1-2<br />

apartekorik gertatzen ez bada 'apartekorik gertatzen ez baal-p arrolle arrolle 19 2-1<br />

arabera 'araberay 1-5 arte hartu 'artha hartuy 1-2<br />

arabera 'arrabera'-) 1 .5 arteko 'artekoy 2-2<br />

araberako 'araberakoa-3 1-3 arteko Jarrl 'erleko jerri y 1-2<br />

araberean 'arabereany 1-5<br />

artemin 'artemin'-) 1-4<br />

arakatu 'arakatu13 2-3 artezkarltza 'arlezkaritza'-j 2-1<br />

arakatu 'arakatu y 2-3 artikulu 'artikulu y 2-5<br />

arakatu 'arakatuy 2-3 medida 'asaldea-3 2-2<br />

aren 'arauy 2 .1 &saldar¡ 'asaldariy 2-2<br />

araudl 'araudi'-3 2-1 aaeldetu 'asaldatu y 2-3<br />

ardura 'ardura'y 2-2 asaldatu 'asaldatuy 2-3<br />

ardurape eduki 'ardurape edukiy 1-2 esaldetu 'asaldatuy 2-3<br />

erario 'arerio y 2-2 aaeldetu 'asaldatuy 2 - 3<br />

ererlo 'arerio y 2-2 esaldura 'asaldura y 2-2<br />

areno 'arerio y 2-2<br />

asaldura 'asaldura'-j 2-2<br />

areatlan 'arestian3 1-4 eskespen 'azkespen13 2-2<br />

arglaratu 'argialaluy 2-3 cemente aman 'asmenta aman ,-> 1-2<br />

argitaldari 'argitaldariy 2-5 memo 'asmuy 2-2<br />

argltaldu 'argilaldu13 2-3 ramo agerkuntza 'asuro agerkuntza19 1-1<br />

argitan ezarrl 'argitan ezarri13 1-2 aspaldi honetan 'aspaldi onetany 1-a<br />

argitaratu 'argitaratu13 2-3<br />

aspaldi honetan 'aspaldi huntany 1-4<br />

argitaratu 'argitaratu y 2-3 aspaldian 'aspaldian y 1-4<br />

arl Izan 'alzan''-> 2-3 espeldlko aipue da 'espaldiko aipua da'-> 1 .0<br />

ari Izan -erizan» 2-3 aspaldion 'aspaldion y 1-4<br />

crin 'ariñay 2-6 aspaldiskoan 'aspa¡ dichkoan-3 1-4<br />

arinkl 'arinkiy 2-a<br />

astekarl 'astekariy 2-5<br />

&rizan 'arizany 2-3 asteroko 'asterokoy 2-5<br />

armen aterbe 'armen aterbe19 2-1 astl 'asliy 2-2<br />

∎rpidedun 'arpideduny 2-5 estlndu haundle aman 'aslindu aundia emony 1-2<br />

arrakasta 'arrekasta y 2-2 astrapeiada 'astrapalada y 2-2<br />

arrakeste 'errekestay 2-2 atar¡ 'atariy 2 .1<br />

arranden gaineko agarre 'arranden gaineko legarra-3 1-1 elek∎ 'ateka-9 2-2<br />

arranguratu 'arranguralu-9 2-3 aterablde latera-bidey 2-2<br />

arrapizte 'arrapiztey 2-2 atezeln 'atezaiay 2-1<br />

arrepostu 'arrapostuy 2-2<br />

atixki 'dalxizkony 2-3<br />

arrepostu egin 'arrapostu y 2-3 atondu 'atondu y 2-3<br />

arras zurltua Izan 'arras churilua'l9 1-2 atondu 'atondu13 2-3


Sarreren zerrenda 294<br />

atsagln bula ∎zaldu 'alsegin bizia azaldu'15 1-2<br />

atxikimendu 'atchikimenduy 2-2<br />

alxllotU 'atxilotu'-j 2-3<br />

∎txllotu 'atxilotu'» 2-3<br />

etzeman 'atxeman- 2-3<br />

alzara eragin 'altera eragin'15 1-2<br />

etzerrl erazoetako Idazkerl 'atzeri-arazoelako idazkari- 1 . 1<br />

etzerrlretu 'alzerriratu'5 2-3<br />

alzerrltar 'atzeritar'» 2-1<br />

atzipetU 'atzipetu'-3 2-3<br />

alzo bsrtan 'alzo bertan'- 1-4<br />

auherretan 'auherretan'-5 1-5<br />

aurdikl 'aurdiki'L> 2-3<br />

• urkeztu 'aurkestu''3 2-3<br />

burros hartu laurea-artu y 1-2<br />

eurreguneen 'auregunean'13 1-4<br />

aurregunetan 'auregunetang 1-4<br />

aurrera daramaten 1 'aurrera daroen 1y 1-3<br />

eurrerekede 'aurerakadea'-9 2-2<br />

aurrerantzeen 'aurerantzean'5 1-4<br />

aurrerantzeen 'aurerantzean g 1-4<br />

surreratu 'aureratu'5 2-3<br />

aurretlk Iblll 'auretik ibili'13 1-2<br />

aurretxoan 'auretxoan'-* 1-4<br />

aurrez Iragarria zegosnez 'aurez iragaria zegonez-3 1-0<br />

• urtengotzat 'aurthengotzat'3 1-4<br />

• usego 'ausago y 2-4<br />

auanertu 'ausnarlu i3 2 . 3<br />

eutarkl 'autarkiL> 2-1<br />

autarkiz 'aulerkiz'3 1-5<br />

autos xehetu auto bat xehatu'-5 1-2<br />

eutozeln 'autozainy 2-1<br />

autu 'autu'-9 2-2<br />

auzl 'auzi 3 2-2<br />

auzia arakatzen jerdun 'auzia arakalzen jardun 15 1-2<br />

auzia aztertzen dierdu 'auzia aztertzen diardu'-j 1-2<br />

auzia horten uken 'Hortan dugu mementoan auzia'l3 1-2<br />

auzia plztu 'piztu auzia'15 1-2<br />

auzia xuritu 'auzia xuritu1 1-2<br />

auzlpetu 'auzipetu'* 2-3<br />

auzitegira deitu 'auzilegirat deituy 1-2<br />

• uzo herrlak 'auzo erriak y 1-1<br />

azelez bahlntzat 'azalez beintzat'-3 1-5<br />

azalpen 'azalpen'3 2-2<br />

• zalpsnak sskatu 'azalpenak eskatu'1 1-2<br />

azken bsrriatan 'azken berrietan'g 1 .0<br />

azken egun heueten 'azekn egun haulan 3 1-4<br />

azken egun hauetan 'azken egun hauetan'13 1-4<br />

azken hatee aman 'azken halsa aman 4 1-2<br />

azken kondusn arabara 'azken konduen arabera 9 1-0<br />

• zken ordurako 'azken ordurako y 1-4<br />

ezksn tenorean 'azken tenoreko'13 1-4<br />

azken-erdlek 'azken-erdiak'-j 2-1<br />

• zksn-leurdenak 'azken-laurdenak'- 2-1<br />

azkenengo eldloten 'azkenengo aldiotan y 1-4<br />

ezkenez 'azkenez y 1-4<br />

• zkenlk 'azkenik 3 2<br />

ezpi-malxlnada 'azpi-matxinada'-3 2 - 2<br />

azplen hartu 'azpian anu'-) 2-3<br />

azplkerla 'azpikeria'l3 2-2<br />

azplkerle 'azpikeria'-5 2-2<br />

ezpllan 'azpi-tan'-j 2-2<br />

azplretu 'azpiratu'i 2 - 3<br />

azplretu 'azpiratu'5 2-3<br />

• zplz 'azpiz-9 1-5<br />

• zpiz 'azpiz'-j 1-5<br />

azterne 'aztarnak-3 2-2<br />

azterrenlk atara ez 'astarrenik atara ezL> 1-2<br />

azterrenlk ez 'azterenik ez'-3 1-1<br />

be A beraz 'badire beraz''-) 1-0<br />

beA . . . A 'irabazi bazuten, aste huntan galdu dule'15 1 - 6<br />

beA . . . A 'ematen badute, badira'-j 1-e<br />

beba* amen 'babes aman'-) 1-2<br />

babespetu 'babespetu--) 2-3<br />

Boda . . . -Bada tirabira asko 3 1-0<br />

bade egunotan esamesik bada egunotan esamesik13 1-2<br />

bada ere bada ere» 1-7<br />

bade ere besterik 'bada era bertzerik'-3 1-0<br />

bade mugimendu 'bada moimendu'-j 1-2<br />

badlr∎ 'badire' 1-2<br />

badire diotenak 'badira diotenak'19 1-0<br />

bedirudi 'badirudi13 1-0<br />

badu este bet 'badu asta bat'-j 1-4<br />

badu Jadenik hogei egun 'badu jadanik hogoi egun 9 1-4


Sarreren zerrenda<br />

badu zenbalt hllabete 'badu zonbail hilabetey 1-4<br />

bahitu 'baitu'-j 2-3<br />

bahitu 'bahitu''-j 2-3<br />

bahitu∎ atxlki 'bahitua atxikiy 1 . 2<br />

bahltzalle 'bahitzaiiey 2-1<br />

bala 'balay 2-2<br />

baletzean gaude 'baielzian gaudey 1-2<br />

balezko 'baiezko'-) 2-2<br />

baieztu 'baieztu y 2-3<br />

baleztu 'bayeztu'-j 2 - 3<br />

beikere 'baikere'-j 1-5<br />

batna 'bainan y 1-7<br />

baila ere 'bel-eta are'-> 1-7<br />

baltaezpadako 'baitaezpadakoay 2 .6<br />

balzik 'baiziky 1-7<br />

baja 'bajay 2-1<br />

bakalderrl 'bakaideriy 2-1<br />

bakaldun 'bakaldun- 2-1<br />

bakea flnketu 'bakearen tinkatzekoy 1-2<br />

bakea sendotu 'bakea sendotu- 1 .2<br />

balentria 'balentriay 2-2<br />

bel¡ dira 'ball diray 1-2<br />

ball Izan 'ball izany 2-3<br />

balialu 'baliatu'-) 2-3<br />

ballorlk gabeko paperak 'baliorik gabeko paperak'-j 2-1<br />

bellos 'baliousa'-3 2-e<br />

banandu 'banandu y 2-3<br />

bapatean 'bepetany 1-4<br />

bapatean 'betbelan'.3 1-4<br />

baratu 'baratu-9 2-3<br />

barealdi 'bare-aidi y 2-2<br />

barne 'barne- 1-5<br />

barrandarl 'barrendari-3 2-3<br />

barrandatze 'barrandatzey 2-2<br />

barreiatu 'barraialu y 2-3<br />

barreiatu 'barreiatu y 2-3<br />

barruti 'barutí y 2-1<br />

bart 'barly 1-4<br />

bet egin 'bat egin y 2-3<br />

bet eginlk 'bat egiñik13 1 .5<br />

batez ere 'batez ere ,4 1 .7<br />

betzaldl 'batzaldi13 2-1<br />

batzar berezl 'batzar berezi y 1-1<br />

batzar berezl 'batzar berezia y 2-1<br />

batzar buru 'batzar-buru y 1-1<br />

batzar-gal 'batzar-gaiy 2-1<br />

batzarkide 'batzarkide y 2-1<br />

batzartu 'batzartu1 2-3<br />

batzartuta egon 'batzartuta egon y 1-2<br />

batzorde 'batzorde-3 2-1<br />

betzordea oaatu 'batzordea osotuy 1-2<br />

betzuen arabsra 'betzuen arabera y 1-0<br />

betzuen Iduriko 'batzuen iduriko y 1-5<br />

bazen 1-rik 'ba'zas zaratariky 1-0<br />

bazirudien 'bazirudian13 1-2<br />

bazkaldar 'bazkaldar y 2-1<br />

bazkokarl 'bazkokari-3 1-5<br />

bazkun 'bazkun joan'.3 1-5<br />

bazkun 'bazkun y 2-1<br />

bazkun 'bazkun y 2-1<br />

bazkun 'bazkun y 2-1<br />

bazterrak 'bazterraky 2-2<br />

bezterrek airean 'bazterrak airean» 1-5<br />

bazterrak arras kaldan 'bezterrek arras kaidan y 1-5<br />

bazterrak harrotu 'bazterrak harrotu y 1 - 2<br />

bazterrak harrotu 'bezterrek harrotu y 1-2<br />

bazterrera utzl 'bazterrerat utzi y 1-2<br />

bazterreten 'bazterretany 1-5<br />

bazterreten 'bazterreten y 1-6<br />

baztertu 'baslarluy 2-3<br />

bederatziak Irían 'bederatziak irlas -3, 1-4<br />

bederezka 'bederazka-3 1-5<br />

beglko 'begiko- 2-6<br />

begira Iblll 'begira ibiüy 1-2<br />

begiramen 'begirameny 2-2<br />

<strong>begiratu</strong> 'beiratu 9 2-3<br />

begitandu 'begitanduy 2-3<br />

bebe agon 'beha baitzauden13 1-2<br />

beber bezala 'beher bezalay 1-5<br />

295<br />

beher diran argitasunak 'bear diran argitasunak eskatu'-j 1-2<br />

beherkun 'biarkun13 2-2<br />

beherkun 'bearkun'-9 2-2<br />

beharordu 'beharorduak'-) 2-2<br />

beherrlk 'beharrik19 1-0


Sarreren zerrenda<br />

baharrlk Ibeharrik y t-o bar* kargua atxlki -bate kargua atchik y t-2<br />

beharrizan 'beanzany 2-2 bare kargua utzi Ibero kargua ulziy 1-2<br />

boharrizan Ibearizany 2-2 bere kua Iberekasay 1-5<br />

behelti arl 'beheiti eriy 1-2 berebalteratu Iberebaitaratuy 2-3<br />

beheitltu 'beheitituy 2-3 berahala 'batahola--> 1-4<br />

beheltitu 'beheitituy 2-3 barehala 'eta berialay 1-4<br />

behera egin Ibera egin y 2-3 berehaleko bateen Iberialako baten--> 1-4<br />

behinen 'beñena'-j 2-6<br />

barehalakoan 'berealakoan y 1-4<br />

behintzat Ibaintzat y 1 - 5 bereiztu Iberextea y 2-3<br />

beldur ageri dira 'bildur ageri diray 1 .2 beren atdetik 'baten aldetik'4 1-7<br />

betdur Izateko de oratno 'beldur izaiteko da oraino y 1-o beren arabera 'baten araberal-> 1-5<br />

boiztu 'belztuy 2-3 beren glea utzi 'baten gisa utziy 1-2<br />

bentzutu 'bentzutu'1j 2-3 beron haserres erakutal 'baten asarea erakutziyaz y 1-2<br />

bentzutu 'bentzutuy 2-3 beren zazpi ahatak egin 'baten zazpi ahalak egin'y 1-2<br />

bar denboran 'bar denborany 1-4 berendu Iberenduy 2-3<br />

bar denboran bar denboray 1-4 berezlkl Iberezikiy 2-4<br />

berandatu 'bertantzekoy 2-3 bereziki Iberezikiy 2-4<br />

berant bezen berant 'berant bazen beranty 1-4 bereziki 'berezikiy 2-4<br />

berante 'berantay 2-1 bereziki Iberzikiy 2-4<br />

berantenez 'berantenazy 1-4 berezlkl oraln (bereziki oraiy t-4<br />

beranletsl Iberantetsiy 2-3 berezlko eran 'bereziko erany 1-5<br />

berantetsl 'berantetsiy 2-3 bermatu Ibermatuzy 2-3<br />

beraz 'berazy 1-7 berreraldu Ibereraldul-* 2-3<br />

berdindu 'berdinduy 2-3<br />

berri Iberriy 2-2<br />

berdindurik 'berdinduriky 1-5 berri aman 'beri aman ,-> 2-3<br />

berdlntze 'berdintzeay 2-1 berri aman 'berri aman ,-> 2-3<br />

berduratu Iberduratuy 2-3 berri hedatu 'barrio hecatuL> 1-2<br />

bere aldetik Ibera aldetiky 1-7 berri hedetzalie (berri hedatzailey 2-5<br />

bar* atdetik Ibera aldetiky 1-7 berri nahaslak 'berri nahasiaky t-1<br />

bar* asmoei gogor eutsl -bate asmoei gogor eutsiy 1-2 barrio berrelatu 'berria barraialuy 1-2<br />

bere atxtklmendua arakutsl -bate atxikimendua erakutsiy 1 ~ barrio barrelatu 'barrio barraiatu--> 1-2<br />

bar* azken hatee aman Ibera azken hatsa aman'-> 1-2 barrio hedatu 'barrio hadatul-> 1-2<br />

bere burue hil Ibera burua ily 1-2 barrio kurritu de barrio kurritu da--> 1-0<br />

bar* buruaz baste egin Ibera buruaz bertze agio y 1-2 barrio kurritu de 'berria kurritu da ,-> 1-0<br />

bere dimistoa aman Ibera demisionea aman'--> 1-2 berria oflzlatkl hedatu 'barrio ofizialki hedatuy 1-2<br />

bare eglnbldaa beis -bate eginbidea batey 1-2 berriak ukan 'berriak ukany 1-2<br />

bar* gain ' bote gain y 1 -5 berriak xehekiago aman 'berriak xehekiago aman ,-> 1-2<br />

bar* gain -bate gainy 1-5 barrikatu Iberrikatu'y 2-3<br />

bar* gain hartu -beta gain artu y 1-2 berriketa handiak aortu 'bariketa andiak sortu y 1-2<br />

bere gain hartu -bate gain hanu'-> 1-2 berrlketaldl 'barikataldi'-j 2-2<br />

bere gain jarri -bate gain jarriy t-2 benlketarl Iberriketariay 2-5<br />

bate hartan egon -bate hartan egony 1-2 berriketarl 'berriketariy 2 - 5<br />

296


Sarreren zerrenda<br />

berriketari 'berriketariak_ 2 .5<br />

berriketari 'berriketari_ 2-5<br />

berrlkl 'berrikig 1-4<br />

berrlkl 'berriki'_ 1-4<br />

berrlkitako 'berrikitakoay 2-6<br />

berrikltan 'berrikilan_ 1-4<br />

berrikltan 'berrikitan_ 1-4<br />

berrikltan 'berrikilan_ 1-4<br />

berriren berra 'bariren bar¡--> 1-4<br />

berriren berra 'bariren bar¡,-> 1-4<br />

barniz 'beriz_ 1-7<br />

berrlz lanar¡ lotu 'berriz lanera lotu_ 1-2<br />

barriztatu 'barriztau _ 2-3<br />

barriztatu 'bariztau_ 2-3<br />

berrlztatu 'bariztau_ 2-3<br />

bertan 'borlan_ 1-5<br />

bertan behere lago barban bara lago_ 1-2<br />

bertzaldl 'berlzaldi _ 1-1<br />

bestalde 'berlzalde'-j 1-7<br />

bestalde 'berlzalde_ 1-7<br />

bestalde 'besteldez'-) 1-7<br />

bestalde ',berlzalde,_ 1-7<br />

bestalde 'berlzalde ._ 1-7<br />

baste eregozpan gibe 'baste eragozpen baga'_ 1 .5<br />

baste ondokorik gebe 'bertze ondokorik gabe_ 1-5<br />

beato urtatako aran 'baste urtetako eran_ 1 .5<br />

besteak beato 'bertzeak bertze'_ 1-5<br />

besteak basta 'bertzeak bertze_ 1-5<br />

besteak beato 'besteak baste_ 1-0<br />

besteak baste 'besteak baste_ 1-5<br />

bestelaketu 'bertzelakatuz_ 2-3<br />

bestelatu 'bertzelatu_ 2-3<br />

bestarik azaldu de 'besterik azaldu da'_ 1-2<br />

betegarrl 'betegari_ 2-6<br />

bezain ¡estar 'bezain ¡estar ,-><br />

1-4<br />

bl urte honstan 'bi urthe huntan _ 1-4<br />

bidal artezkerl 'bidai artezkari'-j 2-1<br />

bideia 'piala y 2-1<br />

bldarl 'bidari'-j 2-1<br />

bide 'bide'_ 1-0<br />

bide A 'ibili bide da_ 1-0<br />

bide A-(o)¡* 'bide di-ala_ 1-6<br />

bide dira 'bide dire_ 1-0<br />

bide onez loen 'bide onez joan_ 1-2<br />

bide-ertzean gelditu 'bide-ertzean geldilu_ 1-2<br />

bidegabekerla 'bidegabekeria'-> 2-2<br />

biderdl egln 'biderdi egin_ 1-2<br />

bidezabal 'bidezabala_ 2 -1<br />

bidezko 'bidezko _ 2-6<br />

bidezkotzat eta¡ 'bidezkotzat etsi'_ 1-2<br />

bigarrenez 'bigarenez _ 1-5<br />

blheremun goizeen 'biharamun goizean_ 1-4<br />

biharamunean 'biharamunean_ 1-4<br />

bihurtu 'biurtu_ 2-3<br />

bilakotu 'bilakatu _ 2-3<br />

bildu 'bildu_ 2-3<br />

bildu 'bildu_ 2-3<br />

bildu 1 'guduan bildu zauriak_ 1-3<br />

bilkura 'bilkura_ 2-1<br />

bilkura 'bilkura'_ 2-1<br />

bllkure 'bilkura_ 2-1<br />

biltzar 'biltzar_ 2-1<br />

birrindu 'birindu_ 2-3<br />

blrrindute 'birrinduta_ 1-5<br />

bisita 'bisila _ 2-2<br />

blsitez Izan Izan bisitaz_ 1-2<br />

bisten da 'bixtan day 1-0<br />

blsten de 'bixtan da_ 1-0<br />

bletan den bezala 'bixtan den bezala_ 1-0<br />

bisten done 'bichtan dona'_ 1-0<br />

bitertean '30'gn .bitartean'-j 1-4<br />

bltxikarie 'bilchikeria_ 2-2<br />

bltxikerie 'bilchikeria_ 2-2<br />

bizi molde 'bizi moldea_ 2-1<br />

blzkitertean 'bizkitartean_ 1-7<br />

blzkitertean 'bizkitartean_ 1-7<br />

blzkitertaan 'bizkitartean_ 1-7<br />

blzkitertean 'bizkitarlean_ 1-7<br />

biztants 'bizlanle_ 2-1<br />

bolo-bolo zeblltzan 'bolo-bolo ebillzan zurumuruak_ 1-1<br />

bonbe bat lehertu 'bonba bat lertu g 1-2<br />

bonberdamendu 'bonbardamenduak'-j 2-1<br />

bortizki 'bortizki_ 2-4<br />

bortizki 'bortizki_ 2-4<br />

297


Sarreren zerrenda 298<br />

bortxatu 'bortchalua'- 2-3<br />

bortxatu 'borlchatu'l3 2-3<br />

bortxatu 'bortxetuy 2-3<br />

buruhauste 'buruauste'-j 2-2<br />

burukide 'burukidey 2-1<br />

bururatu 'bururatuy 2-3<br />

bospaael agunsn buruan 'bospasei egunen buruan13 1 .4 bururatu 'bururalu y 2-3<br />

boten eertu 'bocee senu'3 1-2 burutu 'burulu'.3 2-3<br />

boz 'boz' 2-1 burutu 'burutu'-3 2-3<br />

hoz 'bozak' 2-1<br />

buruz buruen 'buruz buruan '13 1-5<br />

boz apailatze 'boz apailelze .3 1-1 buruz-buru 'buruz-buru'. 1-5<br />

boz blltzen 'boz biltzen'.3 1-2 buruz-buru mintzatu 'buruz-buru mintzalzeko y 1-2<br />

hoz emaile 'boz emeiley 2 .1 buruz-buruka 'buruz-burukay 1-5<br />

boz-omaleek 'boz-emaileak't3 2-1<br />

bozak 'bozak13 2-1 buruzagi 'buruzagi' 2-1<br />

bozak aman 'bozak emaiten'.2 . 3 buruzagi 'buruzagi .32 . 1<br />

bozak aman 'bozak aman!) 2-3 buruzagl 'buruzegi-3 2-1<br />

bozak ukan 'bozak uken'l3 1-2<br />

brzkatu 'bozkatuz'-3 2-3<br />

bozkatzele 'bozketzale y 2-1<br />

buruz-burukako txapelgos 'buruz-burukako chapelgoag 2-1<br />

buruzagi 'buruzagi' 2-1<br />

buruzagi 'buruzagiy 2-1<br />

butxete 'budjela'l3 2-1<br />

bozkatze 'bozkatzelan'13 2-1 butxete 'budjeta'-j 2-1<br />

bozkatzeak 'bozkatzeaky 2-1 dagokion aldetik 'dagokion aldelik'. 1-5<br />

bozketa 'bozketa'.3 2-1 deklgune de 'dakiguna da-3 1-0<br />

brokatu 'brokatu'1 2-3 dakizuen bezale 'bakizuen bezale '-j 1-0<br />

bronzatu 'bronzalu'-3 2-3 deklzuen bezale 'dakizuen bezala'l3 1-0<br />

bulto 'bulla-_> 2-2 demu domaiak 'damu domaiak'l3 2-1<br />

bulto honetan 'bulto hunlany 1-4<br />

bunbako 'bunbako'1 2-1<br />

bureekunde 'bureskunde'-) 2-1<br />

burhagertu 'burhegertu y 2-3<br />

burkide 'burkide y 2-1<br />

demurik 'damuriky 1-0<br />

darablitzaten erablltzekosk 'darabilzen erabiltekoak13 1-1<br />

delako 'dateke-3 1-0<br />

debeketu 'debekatu'-9 2 .3<br />

debeku 'debeku'__> 2-2<br />

burnibide 'burnibidey 2-1 dei 'dei'-) 2-2<br />

burnietatik Irten 'burnietatik irles 13 1-2 dei ¡arria dei laria'l3 1-1<br />

burrukaldl 'burukaldiL> 2-2 deis zuzendu 'dala zuzenduy 1-2<br />

burrukatu 'burruketu'l3 2-3 deitoragarrl deitoragarrl y 2-6<br />

burrundera 'burrundaray 2-2<br />

deitoragarrl uken 'deiloragarri ukan'19 1-2<br />

buru 'buruz 2-2 dele blde 'dale bide'- 1-6<br />

buru 'buru'13 2 .2 dele del& . . ., 'dela . . . . dala . . .,'13 1-7<br />

buru dala 'buru dala'-> 1-5 dele eta 'dale-tey 1-6<br />

buru dutela 'buru dutela13 1-5 deis karia 'direla karia' .3 1-5<br />

buru egin 'buru egin'-3 1-2 dale kauee 'dala kausey 1-6<br />

buru aman 'buru aman'--> 1-2 dala medio 'dala medioy 1-6<br />

buruan 'buruan y 1-a delako 'delakoa y 1-3<br />

burubelarrl 'burubelari'-j 2-4<br />

delako 1 'delako ertikuluey 1-3<br />

burubide 'burubide'-) 2-2 delako 1 horret&n 'delako bilkura hollan'-3 1-3


Sarreren zerrenda 299<br />

deliberatu 'deliberaluy 2-3 diotenez 'diolenez'y 1-0<br />

deilberatuak Izan 'deliberatuak izan» 1-2 dlotenez 'diolenezy 1-0<br />

den ezkero 'dan ezkero'-) 1-8 dlotenez 'diotenaz'-* 1-0<br />

dina del& 'dona dala y 9 dlputatu blltzarra barreatu 'deputatu-biltzarra barreatu y 1-2<br />

dona den 'dona den y v dlputatu-gal 'deputatu-gei'y 2-1<br />

dina den 'dona don -3 9 dlren bar 'diren bery 1 .6<br />

denak bat egon 'denak bat daudey 1-2 diru-bllkete 'diru-bilketay 2 .1<br />

denak konde 'denaa konday 1-5 diru-hantura 'diru-hanturay 2-1<br />

denbora berean 'denbora berean y 1-4 diruaren sukarra 'diruaren sukarra y 1-1<br />

denbora berean 'denbora berean-3 1-4 dirudlenez 'dirudienezy 1-0<br />

denbora gutxl borne 'denbora guli borne 13 1-4 diruketa 'dirukela19 1-1<br />

denbora gutxl barru 'denbora gulxi barru y 1-4 dlruketa 'diruketa'-j 1-1<br />

denbora laburrez 'denbora leburrez3 1-4 docta urtee do¡-dolo 'doala ourlia co¡-doiay 1-4<br />

denborak ditu 'demborak diluy 1-4 do¡ 'doiy 2-4<br />

denek altor dute 'denek ailor dula '-3 1-0 doidola 'doidoiay 2-4<br />

donen aho-mihltan 'donen aho-mihilan y 1 .5 doldola 'doidoia y 2-4<br />

donen Jakinean Izan 'donen jakinean da'-> 1-2 dolerte flakstu 'dotara flakatu'3 1-2<br />

denentz 'denenizy 1-6 dolu 'doluy 2-2<br />

denotara 'denelarat'-3 1-5 doluan Izan 'doluan diray 1-2<br />

deplaukl 'deplaukiy 2-4 dolumin 'doluminaky 2-1<br />

deplaukl 'depleukiy 2-4 drogakl 'drogaki13 2-1<br />

deplaukl sean 'deplauki errana izany 1-2 duele 'duela y 1-4<br />

deplaukl onertu 'deplauki onarlu13 1-2 duela . . . Jada 'duela hanitz monde jada'-> 1-4<br />

deputatu 'deputatu19 2-1 duela zenbalt egun 'duela zonbait eguny 1 . 4<br />

deputatu 'deputatu'-9 2-1 duen bar 'duen bar'-> 1-6<br />

derltzalone 'derilzaionay 1-3 dunbadoaka 'dunbedoskay 1-5<br />

derltzalt 'deritzaily 1-0 dunbote 'dunbotsay 2-1<br />

derltzan 'deritxon'-3 1-3 es denentz 'ea errespetatua denentzy 1 .6<br />

desarmamendu 'desarmamenduy 2-2 abaste 'ebasle-3 2-1<br />

desballotu 'desbaliotuy 2-3 abate¡ 'ebatsiy 2-3<br />

desmesla 'desmasiay 2-2 ebetal 'ebatsiy 2-3<br />

desmesla 'desmasiay 2-2 edo haletsu 'geldi edo halalsuy 1-5<br />

desmesla 'desmasiay 2-2 egia 'egia y 1-0<br />

desmesla 'desmasiay 2-2 egla dona logia denal4 1-0<br />

desmesla 'desmasiay 2-2 egla sean 'egia errany 1-0<br />

despendlo 'despendioak19 2-1 eglezk1 'egiazki 3 2-4<br />

destelnez 'destañez'-j 1-5 egln 1 'egin konduaky 1-3<br />

destalnez 'destañez y 1-5 eglnbehar 'eginbearak'y 2-2<br />

destainez entzun 'destañez entzun y 1-2 eglnblde 'eginbide y 2-2<br />

deuaaztu 'deuseztuy 2-3 eglnblde 'eginbidey 2-2<br />

dloenez ' dinoanez 3 1-6 egingo ote duten -egingo ata daban'-> 1-0<br />

diotenak badire 'diñoenak badira y 1 .2 eglpen 'egipen y 2-2


Sarreren zerrenda 300<br />

agitada 'agitada-3 2-2 el 'eiday 1-0<br />

egitarau 'egitarauy 2-1 el le¡ y 1 - 0<br />

egltate 'egitatey 2-2 ekandu 'ekendu'-) 2-2<br />

egltate 'egitatey 2-2 eklnaldl 'ekiñaldiy 2-2<br />

egltate 'egitatey 2-2 eklnaldl 'ekiñaldiy 2-2<br />

eglztatu 'egizlatu y 2-3 eklnaldl 'ekiñaldiy 2-2<br />

eglztatu 'egizlatu-2-3 elauso 'elauso y 2-1<br />

egoera 'egoera'-* 2-2 ele 'elhey 2-2<br />

egolllar 'egoiliary 2-2 *lo 'eleak'y 2-2<br />

g oksra 'egokeray 2-2 ola •gin 'ele eginy 2-3<br />

g okl 'egoki'9 2-4 elsa jalgl 'elhea jalgiy 1-2<br />

egonaldl 'egon aldiy 2-2 elekete arl Izan 'elheketa eri izan-* 1-2<br />

egotzl 'egotzi-5 2-3 elestatu 'elhestatzeraty 2-3<br />

eguerdl ondoxeen 'eguerdi ondoxean'-3 1-4 algar adltu 'elgar adituy 2-3<br />

gun batzuen buru 'egun batzuen buru y 1-4 elgarretaratu 'elgarretaratu y 2-3<br />

egun gutxlren buruan 'egun gutxiren buruany 1-4 elgarretaratu 'elgarretaratu-3 2 .3<br />

gun haustako batean 'egun euetako balean-* 1-4 elhauso 'elheusoy 2-1<br />

sgun haustan 'egun hautan y 1-4 eliz-glzon 'eleiz-gizon y 2-1<br />

sgun hauetarlk batez 'egun hautarik batezy 1-4 ellzburu 'elizburuy 2-1<br />

sgun zortzi 'egun zortzi-* 1-4 elkar editu 'alkar adituy 1-2<br />

egune aman 'egune emany 1-2 elkar editu 'elgar adi'-3 1-2<br />

eguna zebalduaz 'egune zabalduaz'-3 1-4 elkar aditu 'elgar adituy 1-2<br />

egunaldi 'egunaldi13 2-2 elkar aditu 'alkar aituy 1-2<br />

egunarl dagozklon galek 'egunari degozkion gaiaky 1-1 elkar hartu 'alkar-arluy 2-3<br />

egundo 'egundo15 2-4 elkar Ikusl 'elgar ikusiy 1-2<br />

egunetik biharamunora 'egunetik biharamuneraty 1-4 elkar jo 'elgar joy 1-2<br />

egunetlk egunera 'egunetik egunera-3 1-4 elkar ondo hartu 'alkar ondo artuy 1-2<br />

g ungo egunean 'egungo egunean y 1-4 elkargo 'elgargoa'-j 2-2<br />

egunkari 'egunkariy 2-5 elkarren artean hizkatu 'elgarren arrean hizkay 1-2<br />

agunkarl 'egunkariy 2 .5 elkarren erteen makur Izan 'elgarren arrean makury 1-2<br />

egunkari 'egunkariy 2-5 elkarretara blldu 'elgarretarat bilduy 1-2<br />

egunoten 'egunolany 1-4 elkarrl etxikl 'elgarri atxikiy 1-2<br />

ehunaretzat hamar 'ehunarentzat hamary 1-5 elkartze 'elkartze-3 2-2<br />

ehundaka lagun 'eundaka laguny 1-1 elur-lauso 'elur-lausoy 2-1<br />

ehundakek 'eundakak19 1-3 elurketa 'elhurketa13 2-1<br />

ehundakek 'eundakak'-) 1-3 emakuntza 'emakuntza'-~> 2-2<br />

ehuneko 60 'euneko 50 ,4 1 - 5 emanklzun 'emankizun 13 2-6<br />

.hunsko bostsz 'ehunarentzat borlzez3 1-5 emskl em •k l 'emeki emeki'-* 2-4<br />

h unsko hamar 'ehuneko hamary 1 - 5 emsndatu 'emendatuy 2-3<br />

hunsko hamarrez 'ehunarentzel hamarrez 9 1-5 emendatu 'emendatuy 2-3<br />

ehunetiko berrogel te hamar 'ehunetiko berogeitabi13 1-5 emokun 'emokuny 2 .2<br />

ehunka 'ehunka13 1-3 -en aintzlnean galdu 'heien aintzinean galduy 1-2


Sarreren zerrenda<br />

engoltlk 'engoitiky 1-4 eratu 'eratu'-) 2-3<br />

engoltlk 'engoitik13 1-4 eratu 'eratuy 2-3<br />

enparaukosk 'enparaukoak!j 1 . 1 eratu 'eratu y 2-3<br />

enplegu 'enpleguy 2-1 eratzalle 'eratzailey 2-2<br />

• ntseatu 'enlseatu'.3 2 - 3 erbeste 'erbeste y 2-2<br />

entsegu 'entsegu13 2-2 erdi •a zaldu 'erdi-azalduy 1-2<br />

entzutetsu 'entzuletsu'-> 2-6 erdl-ardltlk 'erdi-erditiki3 1-5<br />

entzutetsu 'entzutetsu l9 2-6 erdiratu 'erdiratu'-) 2-3<br />

• pa¡ 'epai13 2-1 aresaidl 'eresaldi'13 2-1<br />

epalkarl 'epaikari'--> 2-1 eritzi bateko Izan 'eritxi baleko izan 13 1-2<br />

epaipean gelditu 'epaipean geldilu y 1-2 eritzola 'eritxola y 1-2<br />

epaipean Ipinl 'epaipean ipiñi'-> 1-2 erki 'erki'l3 2-1<br />

epalperatu 'epaiperatu'-j 2-3 erreberrllze 'erreberirtzea'-> 2-2<br />

epalperatu 'epaiperatu'_) 2-3 errebide 'errebide'-j 2-1<br />

epa 'ephey 2-2 erreboltatu 'erreboltatu'-> 2-3<br />

epa bereon 'epe bereanL> 1-4 errelusatu 'errelusatu' 2-3<br />

opa laburrlk borne 'ephe laburrik barneg 1-4 errelusatu 'errelusatu''-j 2-3<br />

erabaki astunak 'erabaki aztunaky 1-1 errege 'errege' 2-1<br />

erabaki zorrotzak hartu 'erabagi zorotzak artu y 1-2 errege 'erege'19 2-1<br />

erabakia aman 'erabakia aman--> 1-2 errenkontru 'errekontru'-3 2-1<br />

erabakia hartu 'erabakia hartuy 2 .3 erreskadan 'ereskadan'13 1-5<br />

erabakizun 'erabakizun13 2-2 erresume 'erresuma19 2-1<br />

eraberrltu 'erreberrituy 2-3 erresume 'erresuma'-j 2-1<br />

orabill 'erabilil3 2-3 arroz Bramen 'errez eraman'-3 1-2<br />

eraglle 'eragiley 2-2 errezebitu 'errezebituy 2-3<br />

eragin 'eraginy 2-3 erriente 'errienta`y 2-1<br />

eragotzl 'eragotzi13 2-3 erru 'eruy 2-1<br />

eragotzl 'eragotzi'19 2-3 erru 'erru'13 2-2<br />

eragotzl 'eragotziy 2-3 arruga 'eruge'-j 2-1<br />

eragozpen 'eragozpeny 2-2 arrue 'erute'-3 2 - 1<br />

eragozpen 'eragozpen13 2-2 erruz 'eruzy 1-3<br />

erahll 'era¡¡ ,-> 2-3 erruz 'eruz'-j 1-3<br />

erahlike-t∎ 'erailketay 2-2 asamos 'esamesak'-> 2-2<br />

erakustera aman 'erakusterat emana'-) 1 - 2 seamos lesamesl-> 2-2<br />

erakustera aman 'erakusterat aman 1--> 1 -2 asemos asko sortu 'esames asko sortu'13 1 - 2<br />

eraldu 'eraldu'-j 2 - 3 asan beher 'erran beher'-3 1-o<br />

*recia 'erasiag 2-2 asen beher dugu 'erran behar dugu-3 1-o<br />

erasia 'erasia13 2-2 caen daltake 'erran ditake13 1-0<br />

*recia 'erasiak'-j 2-2 asen dezagun aíran dezagun g 1-o<br />

eraslan 'erasian19 1-2 sean dezagun 'dugun aíran '3 1-0<br />

orate¡ 'eratsi'-. 2-3 asan dezagun berehela 'erran dezagun berehalay 1-o<br />

orate¡ 'eratsiy 2-3 asan dezagun lehanlk 'erran dezagun leheniky 1-o<br />

301


Sarreren zerrenda<br />

osan du osan ere 'osan du asan ere y 1-2 eta azkenlk late azkenik y 1 - 5<br />

osan giba don arras gabea doey 1 .0 eta baste 'eta bertze'.9 1-1<br />

asan gibas erres gabeay 1-0 ate hona 'eta huna'13 1 .0<br />

osan genezako 'asan genezakey 1-0 eta hona nota 'eta huna nola13 1 .0<br />

osan litoks erres ditake y 1 - 0 ata hona non 'ata huna non'.3 1 - 0<br />

osan nahi ball da erres nahi baila'-> 1-7 eta orobet 'eta orobat13 1 .7<br />

osan nahi baila erran nahi baita'13 1-7 etengabean 'etengabean'l9 1-5<br />

osan nahi balta erres nahi baita'13 1-0 etca1 'etsai'q 2-2<br />

asan-ahalak asan 'asan-ahelak asan --> 1-2 etsalgo 'etsaigoa!y 2-2<br />

asaos dugu jadanik 'errana dugu jadaniky 1 .0 etsalgo 'etsaigoa!3 2-2<br />

canten zigun 'erraiten zaikun'' 1-2 atol 'etsi'.- 2-3<br />

eskabide 'eskabidel3 2 .2 atol 'etsiy 2-3<br />

eskabide bel zuzendu 'eskabide bat zuzenduy 1-2 etxera blidu 'etxerat bildu'13 1-2<br />

eskabideei eutal 'eskabideei eutsiL> 1-2 eurendu 'eurendu y 2-3<br />

eskabldeel men egin 'eskabideei meo egin .3 1-2 surensan 'eurenean'3 1-5<br />

eskebideko 'eskabideko-3 2-6 curia dihardu 'curia diardu13 1-2<br />

aakabldaz 'eskabidez'- 1-5 eurite 'eurite'- 2-1<br />

eskabide : 'eskabidez'' 1-5 euron artean 'euron artian19 1-7<br />

eskaora 'eskaera y 2-2 surondu 'eurondu y 2-3<br />

eskarl 'eskari'-9 2-2 suele 'eusle'-) 2-2<br />

esku aman 'esku eman'.3 1-2 ez ahantz 'ez ahantz'-j 1 - 0<br />

eskualde 'eskualde13 2-1 ez de deus berriagorlk 'ez da deus berriagorik-3 1-2<br />

eskuartoa edukl 'eskuartea eduki 13 1-2 ez da asan& 'ez da errana' .3 1 .0<br />

eskuartean srabill 'eskuartean erabili'' 1-2 ez da *sano 'ez da errana'-j 1-2<br />

eskuartedun 'eskuarteduny 2-6 ez da esateko balzlk 'ez da arraiteko baiziky 1 - 0<br />

eskuartsko 'eskuartekoy 2-2 ez de nolanahlko 1 'ez da nolanaiko egunay 1-2<br />

eskubira jo 'eskuira joy 1-2 ez dlrenentz 'ez direnentz'-j 1-6<br />

eskubltar kutsuko 'eskubitar kutsuko'-> 1 .3 ez dirudl 'ez dirudi 9 1-0<br />

eskuotaratu 'eskuetaralua '19 2-3 ez du Iduri 'ez du iduri'i9 1-0<br />

eskuotaratu* Izan 'eskuetaralua da-L> 1 - 2 ez du luzatuko ' ez du luzatuko'LJ> 1-2<br />

eakuko ukan 'eakuko ukany 1-2 ez luzazko 'ez luzazkoL> 1-5<br />

eskuratzen zalguncrako 'eskuratzen zaigunerako y 1-0 ez-sartze 'ez-sartze'- .> 1-1<br />

eskuaartu 'esku-sartu13 2-3 eza Igorri lazo igorriL> 1-2<br />

eskutaratu 'eskutaralu'-9 2-3 eza ukan laza ukan'-j 1-2<br />

eakutitz bat zuzendu 'eskutitz bat zuzendu'-3 1 - 2 ezagutarazl 'ezagutu-araziy 2-3<br />

espanto 'espantoaky 2-2 ezagutu 'ezagutu''3 2-3<br />

eopotxeratu 'espetxeralu---> 2-3 ezbel 'ez-baia'_> 2-2<br />

eaprasukl 'espresukiy 2-4 ezbeher 'ezbiar'.9 2-2<br />

estala 'estaietako y 2 - 1 ezen laxen g 1-7<br />

estakuru 'estakuruay 2-2 sien . . . ball 'ezen . . . baitute'3 1-6<br />

estrelnatu 'estreinatu'-j 2-3 cien ez 'ezenezI-> 1-5<br />

estu egon 'estu egony 1 .2 ezenez 'ezenez'g 1-6<br />

302


Sarreren zerrenda 303<br />

azar gutxl 'azar gutxi'-j 1-1<br />

ezereztu 'ezereztu'-3 2-3<br />

ezereztu 'ezerestu'- 2-3<br />

ezereztuta 'ezereztuta y 1 .5<br />

ezespen 'ezespen y 2-2<br />

ezetarlko oker barlk 'ezelariko oker bariky 1-5<br />

$zeta¡ 'ezetsi') 2-3<br />

azetz aun aun erren 'ezetz osan zenareng 1-0<br />

ezezkk 'ez ezik-9 1-5<br />

ezezkari Irltzl 'ezezkari iritzi'13 1-2<br />

ezezkarrl *te] 'ezezkari etsi 13 1-2<br />

ezezko borobila 'ezezko biribilla'13 1-1<br />

ezezko∎ aman 'ezezkoa aman'-> 1-2<br />

ezezkoa aman 'ezezkoa emong 1-2<br />

ezin bastean 'ezin bertzean19 1-5<br />

ezin egokiago 'ezin egokiago-3 1-5<br />

ezin uka 'ezin uka'13 1 - 0<br />

ezin ukatu 'ezin ukatu'-j 1-0<br />

ezin ukatuzko froga 'ezin ukhauuzko froga y 1 .1<br />

ezindu 'ezindul-> 2-1<br />

ezkeroztik 'ezkeroztik'l3 1-4<br />

ezpai barik 'ezbai barik'l 1 - 0<br />

eztabaida 'eztabaida-3 2-2<br />

aztabaida 'eztabaiy 2-2<br />

eztabalda asko plztu 'eztabada asko piztu y 1-2<br />

eztitu 'eztitu'-j 2-3<br />

eztitu 'eztitu' 2-3<br />

ezune 'ezuney 2-2<br />

fagora legare 13 2-2<br />

farmukl 'fermukiy 2-4<br />

farmukl fermuki y 2-4<br />

fide Izan 'fide zeny 1 .2<br />

fituatu 'fitsatuy 2-3<br />

foltsu 'Ioltsuay 2-2<br />

(rango 'frangoy 2-4<br />

mango - ¡rango ,-> 1-3<br />

frantses 'irantsesa'-3 2 .6<br />

froga 'froga-3 2-2<br />

fundltu 'fundituy 2-3<br />

funtsean 'funtsean-) 1 - 0<br />

funtsean 'funtsean-) 1-0<br />

funtsean 'funtsean'-) 1-5<br />

funtsasn 'funtsean'3 1-0<br />

funtzetara-eta 'funtselaral-eta y 1-0<br />

gabatu 'gabetu'-3 2-3<br />

gain azarri 'gain ezarri19 1-2<br />

geindl 'gaindiy 1 .5<br />

galnean 'gañen ,-> 1-5<br />

galnean ditugu 'gainean dilugu13 1 -2<br />

gainera gainetikoak 'gañera gañetikuaky 1-1<br />

galnerako 1 'gañerako gastuak13 1-3<br />

gaineratiko berririk ez 'gañeratiko berririk ez13 1-2<br />

gaineratikoan 'gaineratikoany 1-5<br />

gaineratu 'geiñeratu y 2-3<br />

gaineratu 'geiñeratu y 2-3<br />

gaineratu 'gaiñeratuaz'-j 2-3<br />

guinea egin 'ganez egin y 2-3<br />

gainti 'gaintian'-) 2-1<br />

galsorik aurkitu 'gaixorik arkitu13 1-2<br />

galaotegl 'gaxotegi13 2-1<br />

gaita guztlen Iturria 'gaitz guztien iturria'3 1 .1<br />

galtzetsi 'gaiztetsi'13 2-3<br />

galizelei 'galtzetsi'-) 2-3<br />

galtzetsi 'gaitzetsi'.9 2-3<br />

gaitzitu 'gaitzilu-3 2-3<br />

gaitzitu 'gaitzitu'.32-3<br />

galzkatu 'gaizkatu'» 2-3<br />

galzkl agita 'gaizki egiley 2-2<br />

gaiztagln 'gaichtagin'-j 2-2<br />

gaiztagln 'gaixtaginy 2-2<br />

galdatu 'galdatu y 2-3<br />

galde 'galde'-j 2-2<br />

galderake lotu 'galderaka lotu'-3 1-2<br />

galditz 'galditzeriy 2-2<br />

galdutzat utzl 'galdutzat utziy 1-2<br />

galerazl 'galaziy 2-3<br />

galerazo 'galerazo-) 2-3<br />

galerazo 'galerazo''-j 2-3<br />

gelerazpen 'galerazpeny 2-2<br />

gallo 'galtho'-j 1-5<br />

galtze 'galtzeaky 2-2<br />

galtze 'galtze-) 2-2<br />

galtze handiak 'galtze aundiaky 1-1<br />

ganbara 'gamberay 2-1


Sarreren zerrenda 304<br />

garaltu 'garheitu y 2-3<br />

garbiki 'garbikiy 2-a<br />

garraztu 'garraztu y 2-3<br />

gartakerl 'gertakariy 2-2<br />

gertaklzun 'gertakizuny 2-2<br />

gertakizun 'gerlakizuny 2-2<br />

gastuak txlkitu 'gastuak ttipilu-3 1-2 gert∎pen 'gerlepeny 2-2<br />

gatazkan ari 'gataskan ariy 1-2 gertarl 'gertariy 2-2<br />

gau minian 'gau mineany 1-4<br />

gezurpetu 'guzurpelu'-) 2-3<br />

gauak gau 'gauak gau 3 1-4 gezurtatu 'gezurtetu y 2-3<br />

gaur zortzl 'gaur zortziy 1-4<br />

gazurtatu 'gezurlatuy 2-3<br />

gaurkoan 'gaurkoany 1-4 gezurtu 'gezurtu'-j 2-3<br />

gaurkoz 'gaurkoz-3 1-4 gider 'giderraky 2-2<br />

gauza Jakina da 'gauza jakina ca---> 1-o glltzapean 'giltzapeany 1 - 5<br />

gauzak **tu eta larri 'gauzak estu eta larri jarri y 1-5 gintza 'gintza-3 2-2<br />

gazeta 'gezetaL 2-5 gis& bersan 'gisa beriany 1-7<br />

gazteketa 'gazteketa gaitzay t-t gua gu :iz 'gisa guzizy (-~<br />

gaztlatu 'gaztiatuy 2-3<br />

gaztlgatu 'gaztigatuy 2-3<br />

gaztlgatu 'gaztigatuy 2-3<br />

gua guzlz 'gisa guziz ,-> ( - ;<br />

glee horretan 'gisa hortany 1 - 5<br />

gtse horretan 'gisa b orlas 19 1 - 5<br />

gaztigu 'gaztiguey 2-2 giaa horretan 'gisa horteny 1 - 5<br />

gebendu 'gebendu-9 2-3<br />

gizaseme 'gizaseme'y 2-2<br />

gehiago den* 'gehia9o dona'-> glzlrudl 'gizirudia y 2-1<br />

gehiago dona 'gehiago dona'--> t-o gizon alpatuenak 'gizon aiphetuenak'y 1-1<br />

gehiago gibe 'geiago bagey 1-5 gobernamendu 'gobernemenduy 2-1<br />

gehiago Izan 'geiago izan y 1-2 gobernu birria muntatu 'gobernu berri baten muntatzeko y 1 , 2<br />

gehienerla 'gehieneria'13 2-2<br />

gobernua erorl 'gobiernua erori'y 1-2<br />

gehienerla harta¡& 'gehienerla hertsia' y t-t gogoangarri 'gogongaria'-j 2-6<br />

gehitu 'geitu-3 2-3<br />

gogoengerrl 'gogoangeri'y 2-6<br />

gentza 'gentzay 2-1 gogostatuak agon 'gogoetatuek egony 1-2<br />

geriza 'geriza'y 2-2<br />

gogoeletuak egon 'gogoetetuek egony 1-2<br />

garlzapean 'gerizapeany 1-5 gogor agio 'gogor egin'y 1-2<br />

garla 'gerlay 2-1<br />

garla 'gerlay 2-1<br />

gogor craso 'gogor eraso y 1-2<br />

gogor hartu 'gogor artuy 1-2<br />

gerlarl 'garlar¡'--> 2-1 gogorkl 'gogorkiy 2-4<br />

giro eta beroago 'geroago beroago y t-s golan asan dene 'goleo asan dene y 1-1<br />

geroago 'geroagoy 1-4<br />

geroago 'geroago'-9 1-4<br />

golti 'goitiy 1 - 5<br />

goititu 'goitituy 2-3<br />

geroak esanen 'geroak erranen'19 1-2 goltitu 'goititu-9 2-3<br />

gerora 'geroray 1-a<br />

geroztlk 'geroztik'y 1-4<br />

goltu 'goilhuy 2-3<br />

goizean goiz 'goizien-goizy 1-4<br />

gerteera 'gertaera-9 2-2 gomit Izan 'gomil direy 2-3<br />

gerteera 'gertaeray 2-2 gomita - gomita -> 2-2<br />

gertakarl 'gertakaiy 2-2 gomltatu 'gomitatuy 2-3<br />

gertakarl 'gertakari'-3 2-2 gore-gorake 'gore-goraka'13 1-5


Sarreren zerrenda 305<br />

gorabahera 'gora-beraky 2-2 gudarltza 'gudaritzay 2-1<br />

gorabeher∎ 'gorabera'y 2-2 gudaroste 'gudarozte y 2- 1<br />

gorabahera 'gora-beheray 2-2 gudaroste 'gudaroste'-j 2-1<br />

gorabahera 'gora-beherak y 2-2 gudate 'gudete y 2-1<br />

gorabeher∎ gutxl 'gora-bera gilxiy 1 .1 gudatu 'gudatuy 2-3<br />

goragoraka 'goragorakay 1-5 gudoln 'gudoñelatiky 2-1<br />

goraipen 'goraipeny 2-2 gudontzi 'gudonlziy 2-1<br />

gorakl allortu 'goraki aitortu-3 1-2 gudu 'guduy 2 - 1<br />

goraki caen 'goraki errany 1-2 guduka 'guduka-3 2-1<br />

goraki osan 'goraki derasat y 1-2 gudukatu 'gudukatu y 2-3<br />

gorapen 'gorapen y 2-2 gudukatu 'gudukatu y 2-3<br />

goraxeago alpatu 'gorachago aipaluy 1-2 gudukatu 'gudukatuy 2-3<br />

gordezko soles 'gordezko solas'-> 1 . 1 Buen 'guenay 2-1<br />

goreamendatu 'goresmendatuy 2 - 3 guenez 'guenez'9 1 - 5<br />

gorpu 'gorpuy 2 - 1 guk dakigunez segurlk 'guk dakigunez seguriky 1-o<br />

gorputz Izan 'gorputz izan 19 1-2 guneka 'gunekay 1-5<br />

gorputz Jali 'gorputz jali'-) 1 . 2 gurarl 'gurariy 2-2<br />

goce-grebe 'gose-grebay 2-1 gure 'gurey 1 - 3<br />

goce-graban plantatu 'gose-greban plantatuy 1-2 gure ertetik eremen 'gure artelik aroman 13 1-2<br />

gocete 'gosetey 2-2 gure Jakinean 'gure jakinean-9 1-5<br />

gostaia gotta 'gostaia gusta 19 1-5 gure Jakinean 'gure jakinean-9 1-0<br />

graba 'graba-3 2-1 gurenda 'gurenday 2-2<br />

graban aman 'graban aman y 1-2 gurutzemen 'kurutzamenaky 2-2<br />

graban Jarri 'graban jarriy 1-2 gutarteko 'guthartekoy 1 - 3<br />

graban plantatu graban plantatu y 1-2 gutxieneria 'gutieneria y 2-2<br />

grina 'griñay 2-2 gutxieneria zabala 'gutieneria zabalay 1-t<br />

grlnatuak Izan 'grinatuak izan y 1-2 guzlen gainera 'guzilen gañerat y 1-5<br />

grlñatu 'griñatu y 2-3 guztlak balare lote 'guzliak batera jota'-> 1 - 5<br />

guda-atze 'guda-atzey 2-1 guztlzko 'guztizko 9 1-3<br />

guda-aurreti 'guda-aureti'-j 2-1 haatik haatik -> t-7<br />

guda- •k inaldl 'guda-ekiñaldi 3 2-1 haatik 'haatik 9 1-7<br />

guda-ekltaldl 'guda ekitaldiy 2-1 haatik 'haatik 9 1-7<br />

guda-hesl 'guda-esi 9 2-1 haatlk 'haatik-9 1-7<br />

guda-ikusketa 'guda-ikusketay 2-1 haatik 'haatik .9 1-7<br />

guda-Izkllu 'guda-izkiluy 2-1 heiekin aditu 'heiekin aditzeko'-9 1-2<br />

guda-luban 'guda-lubaneky 2-1 hain segur 'hain segur'-> r-5<br />

guda-oin 'guda-oñetan y 2-1<br />

heln zuzen ere sin zuzen bere y 1-o<br />

gudalburu 'gudalburu y 2-1 hainbat 'ainbat y 1-3<br />

gudalburu 'gudalburu'-j 2-1 hallado hallada 19 2-2<br />

gudaldi 'gudaldiy 2-1 hallado hallada 19 2-1<br />

gudaiaku 'gudaleku3 2-1 hallado 'haitaday 2-1<br />

gudamutll 'gudamutily 2-1 helzatu 'haizatzekoy 2-3


Sarreren zerrenda<br />

halzelu 'haizalu y 2-3<br />

halzatu 'haizatu y 2-3<br />

halzatza 'haizatzea y 2-2<br />

halzu Izan 'heizu izany 1-2<br />

halzu Izan 'heizu dea y 1-2<br />

heizu Izan 'haizukoy 1-2<br />

halzutu 'haizulu'-> 2 .3<br />

hala balltz 'ala balitz'-3 1-5<br />

hala nola 'hala nola y 1-7<br />

hala nota 'hala nolay r-7<br />

hala nota 'hala nolay 1-7<br />

hala nola 'hala nolay 1 .7<br />

halaber 'halaber'y 1-7<br />

halaber 'halabery 1-7<br />

halarik era 'halarik era ,-> 1-7<br />

halarik ore lHalerik era'-> 1-7<br />

halare 'halere y 1-7<br />

hamaboat 'amabosty 1-4<br />

hamaboat egunen barruan 'amabost egunen baruan4 1-4<br />

hamar minutuko jarduna 'hmman minuluko jarduna4 1-r<br />

han hemenka 'han hemenka-3 1 - 5<br />

han-hemenka alpatu 'han-hemenka aipatu'-j 1-2<br />

handiro oapatu 'aundiro ospatu y 1-2<br />

handizkI 'handizkiy 2-4<br />

harat hunatak 'harat hunatak 9 1 - 1<br />

harat-hunatak 'harat-huneteky 2-2<br />

harat-hunatak 'harat-hunatak-3 2-2<br />

haren Iduriko 'haren iduriko'-) 1-5<br />

haro 'haro y 2-2<br />

haro 'haro'y 2-2<br />

herpidedun 'arpidedun'y 2-5<br />

harrabota puska bat Iblll 'harrabots puska bat ibiliy 1-2<br />

harrepatu 'arrapatu y 2-3<br />

harraman 'har-emanaky 2-2<br />

harremaneten dierdute 'arlu-emanelan diardutey 1-2<br />

harremenetan jardun 'artu-emonetan jarduny 1-2<br />

herrara 'arera y 2-2<br />

herrara egln 'arera egin'-j 1-2<br />

harrezkero 'arezkero y 1-4<br />

hartaratu 'hartaratu'9 2-3<br />

hartubehar 'artubearaky 2-1<br />

haserre gorrien 'hasarre gorriany 1-5<br />

haserre bizla agertu 'asare bula agertu y 1-2<br />

haserre gogorra sortu 'asarre gogorra sortu y 1-2<br />

haserre lotu 'asare lotu y 1 .2<br />

hassrrsa agertu 'euren asarria agertu y 1-2<br />

haserrea sortu 'asarea sortu y 1-2<br />

hasarrearen berrl aman 'asarearen beri aman'-> 1 .2<br />

haserrerlk blzien∎ agertu 'asarerik biziena agertuy 1-2<br />

has¡ ukan hasi duy 1-2<br />

heslera aman 'asiera aman'-> 1-2<br />

hasiera aman asiera aman'--> 1 .2<br />

hastapan 'hastapeny 2-2<br />

hazte atekatua 'hasta atakatu bat y 1 . 1<br />

hasta hastetik 'hasta hastetik y 1-4<br />

hasteko 'hastekoy 1-o<br />

hasteko 'hasteko y 1 - 0<br />

hetzeman 'hatzeman'-j 2-3<br />

hatzemate 'hatzemaitey 2-2<br />

hauste 'auste y 2-2<br />

heuta-arazl 'hauta-arazi y 2-3<br />

heutatu 'hautatu y 2 .3<br />

heuteman 'hautemany 2-3<br />

hauteskunde 'auteskundeaky 2-1<br />

hautsl 'hautsi (kontratua) y 2-3<br />

hautsl-meutal 'hautsi-mautsi'-> 2-2<br />

hautu 'haulu'» 2-3<br />

hautu 'hautu y 2-2<br />

hautu 'autu y 2-2<br />

hautu 'autu y 2-2<br />

hautu 'hautuay 2-2<br />

heutueldisk 'autualdiak y 2-2<br />

haxean ezarrl 'haxean ezarriy 1-2<br />

hedatu 'edatuy 2-3<br />

hedatu 'edalu-3 2-3<br />

hedatu 'edatu y 2-3<br />

hegaldatu 'hegallatuy 2-3<br />

halen 'heiany 1-5<br />

hein hortara 'hein hortaraty 1-5<br />

halarazl 'he¡ araziy 2-3<br />

halda 'zerri-heldey 2 .1<br />

heldu den 1 'heldu den» 1-3<br />

heldu den urlea 'heldu den urteay 1-3<br />

herenegun 'erañegun'-j 1-4<br />

306


Sarreren zerrenda<br />

herenegun demu 'erenegun damuy 1-a<br />

herlotza aurkltu 'eriotza arkituy 1-2<br />

horra 'herray 2-2<br />

horra 'herra y 2-2<br />

h .slbarrutu 'esibarutu y 2 - 3<br />

hesitu 'esituta y 2-3<br />

hlgatu 'higalu y 2-3<br />

hll-mehatxu 'hil-mehatxuaky 2-1<br />

hilab .te ondarrean 'hilabele undarreany 1-4<br />

hllabet . t' .rdl honatan '¡la bate Verdi onlanL> 1-4<br />

hilak atzoman 'hilak atxemany 1-2<br />

hlldako 'ildakoak'-3 2-2<br />

hllkal 'ilkayeky 2-1<br />

hlltzera kondenstu 'hiltzeral kondenetuaky 1-2<br />

hlrlaz jab .tu 'hiriaz jabetuy 1-2<br />

hlrltar 'uritary 2-2<br />

hiru .gun borne 'hiru egun borne '3 1-4<br />

hiru mllako bit 'hiru milako baty 1-3<br />

hitz batzuk .gin 'hitz batzuk egin'-> 1-2<br />

hitz beretan Izan 'hitz beretan izan L> 1-2<br />

hitz hertu hitz hartu y 2-3<br />

hitza atxikl 'hilza atchiki y 1-2<br />

hltze atxlkl 'hitza atxiki y 1-2<br />

hitzak hitz 'Itzak itzy 1 . 0<br />

hllzartu 'hilzartuy 2 - 3<br />

hltzartu 'hitzarluy 2-3<br />

hitzeman 'hitzemany 2-3<br />

hltzeman 'hitzemany 2-3<br />

hltzeman 'hitzemany 2-3<br />

hltzeman 'hitzemany 2 - 3<br />

hltzeman 'hitzemany 2 - 3<br />

hltz.mane ukan 'hitzemana zuen'-j 1-2<br />

hltzezko segurtamen 'hitzezko segurtamen13 1-1<br />

hitzik salatu gibe 'hitzik sahlalu gabe y 1-5<br />

hizk .taldl 'izketaldi y 2-2<br />

hizketeldl 'izketaldi y 2-2<br />

hlzlerl 'islariy 2-1<br />

hlzlerl 'izlariy 2-2<br />

hizplde 'izpidey 2-2<br />

hizplde 'itzbidey 2-2<br />

hizplde ugarl sortu 'itzpidea ugari sortu'-) 1-2<br />

hobaro eskabid .ak 'obaro eskabideak''-j 1-1<br />

hobaro eskabideak 'obaro-eskabideak y 1-1<br />

hob .r.nsan 'hobereneany 1-5<br />

hobiratu 'obiratuy 2 . 3<br />

holen a rt.a n 'oyen artean y 1 .7<br />

hona huna l_) 1-0<br />

hona 'huna y 1-0<br />

hona Iaburki 'huna laburzkiy 1-0<br />

hona nota 'huna nola y 1 - 0<br />

hona non 'huna nun y 1-0<br />

hona non 'huna non''-) 1-0<br />

hona non 'huna nun y 1 - 0<br />

hona zeln diren 'huna zoin dires .y 1-0<br />

hondemendl 'ondamendi'-j 2-2<br />

hondemendl 'ondamendiy 2-2<br />

hondarreko 'hilabete hunen undarrekoy 1-4<br />

hondoratu 'ondoratuy 2-3<br />

honenbesteko bit 'onenbesteko bat y 1-1<br />

honi datxlkola 'huna datchikola y 1-0<br />

honuzko 'onunzko y 1-5<br />

hor geindl 'hor gaindiy 2-4<br />

horl dele te 'ori dala-tal1 . 5<br />

hora horrela 'ori orelay 1-0<br />

hora ikusirlk 'hori ikhusiriky 1-5<br />

horiek guziek hola 'horiek guziak hola ,-> 1-0<br />

horiek horrele 'horik holay 1-0<br />

horiek horrele 'horiek hola '3 1-0<br />

horieten 'horietan'-3 1-5<br />

hornitu 'ornidu y 2-3<br />

hornitu 'ornidu y 2-3<br />

hornitzelle 'fornitzailey 2-1<br />

horro nota 'horra nota ,-> 1-0<br />

horra zer A-n 'horra zen ziony 1-0<br />

horra zargatik 'horra zertakoy 1 .0<br />

horra zertako 'horra zertako badiren y 1-7<br />

horrele 'orelay 1-7<br />

horrele minlzatu de 'hola minlzatu ca-L> 1-2<br />

horrelaxe 'horrelaxe y 1-7<br />

horren cribare 'horren arabera y 1-5<br />

horrenb .steko bit 'horremertzeko bet'-j 1 .1<br />

horrez getn 'orez gain'-j 1 .7<br />

horrez geinera 'orez gañera y 1-7<br />

horrezkero 'orezkero'l9 1-4<br />

307


Sarreren zerrenda<br />

hortik agerl de 'hortik ageri da' 1- 0<br />

hosk∎ has¡ 'otska asi'' 1-2<br />

hola 'ots'' 1-7<br />

hola 'hots ' 1 .7<br />

hote 'hots'' 1-7<br />

Nota 'hots'-j ?<br />

Note 'hots'' 7<br />

hunklek Izan 'hunkiak izan' 1-2<br />

hurbll 'hurbil'' 2-4<br />

hurbll 'hurbil'' 2-4<br />

hurbiltzeko ere 'hurbiltzeko ere' 1 - 5<br />

hurrean lblll 'urean ibili'- 1 - 2<br />

huta egin 'huís egin'' 2-3<br />

hutaean 'utzian'' 2-4<br />

1 andares '1 anderea'9 1-1<br />

1 bide 'bide ' 1 - 6<br />

1 deltu herrlan '1 deilu herrian' 1-3<br />

1 deltu 1 'paziliko deilu itsasoko' 1-3<br />

1 delako 1 'Hautes-Pyrenees delako ' 1-3<br />

'I' delako 1 "Constituzion' delako lega gafe ' 1-3<br />

1 delakoa 'greba delakoa' 1 .3<br />

1 delakoa '1 delakoa'' 1-3<br />

1 done 'deputatu dena'' 1-1<br />

'I' derltzalon 1 'deritzaion'<br />

1-3<br />

1 derltzen 1 'Mantxa derilzan itxasoan'' 1-3<br />

1 deritzon 1 '1 deritxon 1'' 1-3<br />

1 direlakoak 'monopoles direlako'' 1-3<br />

1 dlrelakoak '1 diralakoak'' 1-3<br />

1 horrez galnera 'sariketa orezaz gañera'4 1-5<br />

1 Izandakoak 'lendakari izandakoak'_> 1 .3<br />

1 fauna '1 fauna'' 1-1<br />

1 /cuna 'jauna' 1-1<br />

1 kontu '1 konlu'' 1-1<br />

1 kontuan 'zerga kontuan ' 1-5<br />

1 ohl ministro-nausi ohia'' 1-1<br />

1 ohl 'garlari ohi' 1 .1<br />

1 ordea 'presiden) ordea'' 1 - 1<br />

I-(r)en karletara partida baten karietara'l 1-5<br />

I-(r)en ondorloz 'horren ondorioz'' 1-5<br />

1 zanbaltetan 'mina zonbeitetan'' 1-3<br />

I-az aipu 'salhalergoaz aipu'' 1-5<br />

I-erakoa hartu 'Donibane Loitzun'erakoa artu '' 1-2<br />

1-ez beatalde 'lerrokoez bestalde'' 1-6<br />

I-karl 'bazko-kari' 1-5<br />

I-n gaindl 'hirian gaindi'' 1-5<br />

I-n zortzl 'zortzi'9 1-4<br />

1-ok 'guda-untziok'' 1-7<br />

1-pean egon 'España-pean egon'' 1-2<br />

1-re jo 'Erromerat jo'' 1-2<br />

1-rako bidea hartu 1-rako bidea artu'' 1-2<br />

1-ratu 'Pasai'ratu'' 1-2<br />

1-ratu '<strong>Bi</strong>lbao'ratur 1-2<br />

I-reklkoa alpatu I-rekikoa aitalu'13 1-2<br />

I-rekllakoa oaokl hautal 'I-rekilakoa osoki hautsi' 1-2<br />

¡-ron aburuz 'aburuz' 1-5<br />

¡-ron ahoz Ibera presidentaren ahoz' 1-5<br />

¡-ron berrl aman 'I-ren berri aman' 1-2<br />

¡-ron eskariz 'gobernuaren eskariz'1 1-5<br />

¡-ron kaltez 'Durango'ren kaltez'' 1-5<br />

¡-ron kaltezko 1 'kaltezko13 1-3<br />

¡-ron manupeen 'manupean'' 1-5<br />

¡-ron manuz 'manuz' 1-5<br />

i-ron ustez 'izparingiaren ustez'' 1-5<br />

I-ti de 'minichtroeri da' 1-2<br />

I-rl doa '¡aun horieri doa'1 1 .2<br />

1-rik eako 'komunistarik asko'' 1-3<br />

1-rlk eako 'alegiñik asko'1 1-3<br />

¡-solas 'diru-solas' 1 .1<br />

I-tlk ¡ande 'I-tik landa' 1-5<br />

ladanlk 'iadanik'' 1-4<br />

tez '¡yaz'' 1-4<br />

laz 'igaz'' 1-4<br />

taz danik Ixaz danik'' 1-a<br />

ibill de barrio 'ibili da barrio'' 1-2<br />

ibilkunde 'ibilkunde' 2-2<br />

Idazkerl 'idazkari'l 2-1<br />

Idazkl 'idazki' 2-1<br />

Idazkl Iidazki'19 2-1<br />

Idazkl gogorra 'idazki gogora19 1-1<br />

Idazlan 'idazlan'' 2-5<br />

idazlan 'idazlan'1 2-1<br />

Idazpuru 'idazpuru'9 2-5<br />

idazpuru 'idazpuru' 2-5<br />

Idurl du 'iduri du y 1 - o<br />

308


Sarreren zerrenda<br />

Iduri du 'Iduri duy 1-0<br />

Iduri du 'iduri duy 1-0<br />

Iduri dute 'iduri dula -9 1-o<br />

Iduri duto 'iduri dutey r-0<br />

Iduri luke 'iduri luke9 1-o<br />

Iduri luke 'iduri lukey 1-0<br />

Iduri tele 'iduri zaiote'9 1-2<br />

Iduri tele 'ez baitzakote iduriy 1-2<br />

Idurl tale 'iduri zakotey 1-2<br />

Iduri zukeen 'iduri zukeny 1-2<br />

Iduri zulen 'iduri zuteny 1-2<br />

Idurlko 'idurikoy 1-5<br />

Idurlko 'iduriko-3 1-5<br />

Iduriz 'Iduriz 9 1-0<br />

Iduriz baderon 'iduriz bederen 3 1 . 5<br />

Igandearekln 'igandeerekin'-) 1-4<br />

Igendez 'igandez-9 1-4<br />

Igaro ligero-3 2-3<br />

giro den Igendean ligero dan igandean-3 1-4<br />

Igazi 'Igazi'-9 2-3<br />

Igazi den ∎stelehen 'Igazi dan astelen9 1-4<br />

Igorrl 'igorri'-) 2-3<br />

Igurikatu 'igurikaluy 2-3<br />

Igurikltu 'igurikituz 9 2-3<br />

Ihardetsl 'ihardetsi y 2-3<br />

Ihardokl 'ihardoki'-3 2-3<br />

Ihardokl 'ihardokiy 2-3<br />

Ihardokl 'ihardokiy 2-3<br />

Ihardokl 'ihardokiy 2-3<br />

Ihesarl aman 'ihesari aman--> 1-2<br />

¡hozar¡ lotu 'ihesari Iotuy 1-2<br />

iheslerl 'iheslariy 2-1<br />

Ikur 'ikury 2-2<br />

(ikusi de) klntze aderrlk 'ikusi da kintze ederrik3 t-1<br />

Ikusl eta 'ikusi eta-4 1-6<br />

Ikuaiek Ikusi 'ikusiak ikusi'-j 1-0<br />

Ikuslko 'ikhusikoy 1-2<br />

lkuskatu 'ikuskatzekoy 2-3<br />

Ikusketa 'ikusketay 2-2<br />

lkualler 'ikhusliary 2-1<br />

Ikuslekorlk Izan ez 'ikustekorik izan ezy 1-2<br />

Ikustere amen 'ikusterat aman'-> 1-2<br />

Ilebete boda 'ilabele bedel-3 1 - 4<br />

¡ido '¡¡dos--> 2-2<br />

Ilunabarrez 'ilunabarez-3 r-4<br />

Indar neurketa lindar neurketa y 1-1<br />

Indargetu 'indargetutekoy 2-3<br />

Indarrez 'inderezy 1-5<br />

Indarrez 'indarez '_ 1-5<br />

Indarrez jazartu 'indarrez jazarlu y 1-2<br />

Indarrez sertu 'indarez sartuy 1-2<br />

inguru 'inguruy 2-4<br />

Inolako okerrik gibe 'iñolako okerrik gabe'-j 1-5<br />

inondik ahel badu 'iñundik al badauy 1-5<br />

Inork ez zuen esenen 'nehork ez zuen errasen y 1-2<br />

Ipuru 'ipuruy 2-2<br />

Irebaztun 'irabaztunaky 2-1<br />

iradun eel urtoten 'iradun sei unetan y 1-4<br />

tragan 'iragan 3 2-3<br />

tragan -iragan--> 2-3<br />

Tragan egunean 'iragan egunean 3 1-4<br />

Iregen 1 'iragan igandean y 1-4<br />

Iragarkl 'iragarkiy 2-1<br />

Iragerrl 'iragariy 2-3<br />

iragarrl '¡regar¡--> 2-3<br />

Iragerriteko orduan 'iragarrilako orduan 3 1-4<br />

Iraln 'irain y 2-2<br />

Iralnek ]sean 'iranak jasany 1-2<br />

Irako hemasel urteoten 'irako amasei urtiotany 1-4<br />

Irakurgal 'irakurgeiaky 2-1<br />

Irakurtzele 'irakurlzaley 2-5<br />

Iratzarraldl 'iratzar-aidi y 2-2<br />

Ireuli 'irauiiy 2-3<br />

Intel 'iflxiy 2-3<br />

iritzi bateretu 'irilzi bateratuy 1-2<br />

Irteneneterlko 'urlenenetarikoy 2-6<br />

Iselu 'iseiuy 2-2<br />

leeke 'ixekay 2-2<br />

lsilke 'ichilke y 1-5<br />

Iailke 'ichilka .32-4<br />

Isllka 'ichilke y 2-4<br />

leilkako xede 'ixilkako xedea'-j 1-1<br />

lekanblla 'ixkanbilay 2-2<br />

Iskanbllera jo 'ixkanbilara joy 1-2<br />

309


Sarreren zerrenda<br />

latantekoz 'ixtantekotz'' 1-4<br />

Istrlpu 'ichtripu' 2-1<br />

¡aun 'isun g 2 .1<br />

¡teme hesi 'itxas-esi'-j 2-1<br />

Iteasall 'itxasail'5 2-1<br />

Itsaaperatu 'itxasperatu'-> 2-3<br />

Iteumustuan 'itsumustuany 2-4<br />

Itsuskl kolpatu 'itsuski kolpatu y 1-2<br />

itsuski zeuritu 'itsuski zaurilu'9 1-2<br />

itunaren Indarrez 'itunbenaren indarrezy 1-5<br />

itunben 'ilunben''3 2-1<br />

Itxure degoenez 'itxura dagoenezy 1-0<br />

Itxure guzien arabere 'itxura guzien arrabera'-4 1-o<br />

itxura guztlen arabere 'itchura guzien araberay 1-0<br />

Itxure ororen grabara 'itchura ororen araberay 1 .0<br />

Itxurez 'itxurazy 1 .0<br />

Itxuren arabere 'itxuren arabere y 1-0<br />

Itzalean ezarrl 'itzalean ezarri'-j 1-2<br />

Itzelere bildu 'itzalerat bildu'y 1-2<br />

Itzull 'ilzali'-j 2-3<br />

Itzali 'itzali'-> 2-3<br />

Itzull 'itzuli'4 2-3<br />

Itzull 'itzuli baty 2-1<br />

Itzull 'itzuliay 2-1<br />

Itzull 'itzuliy 2-2<br />

Ixkull 'ixkuliy 2-3<br />

Izaki 'izaki''4 1-6<br />

Izaki ate 'izaki ata ,-> 1-6<br />

Izaki *te 'izanki ata ,-> 1-e<br />

Izaki-ate 'izaki-eta y 1-6<br />

Izan beher du 'izan bear duy 1-0<br />

Izan beher dute 'izan bear dule y 1 - 0<br />

Izan ere 'izan be» 1-7<br />

Izan ezlk 'izan ezik y 1-5<br />

Izan zona 'izan zana y 1 .3<br />

Izendako 'izandakoa4 1-3<br />

Izan ona 'izan onay 1-1<br />

Izan ona 'izan onay 1-1<br />

Izenburu 'ixenpuru'4 2-5<br />

Izenburu 'izenpuru'-9 2-5<br />

Izenburu 'izenpuruy 2-5<br />

Izendatu 'izenda(uy 2 - 3<br />

Izendatu 'izentatuy 2-3<br />

Izendatu 'izenlatu'L> 2-3<br />

Izendatu 'izendatu'--> 2-3<br />

Izendatu 'izendatu'-> 2-3<br />

Izenorde 'izenordey 2-5<br />

Izenpetu 'izenpetzekoy 2-3<br />

Izenpetzalle 'izenpetzaile'5 2-1<br />

Izenpetze 'ixenpetzeg 2-1<br />

Izialdure 'izialdurag 2-2<br />

Izpar 'izparl_) 2-2<br />

Izpar 'izpar'-j 2-5<br />

Izperkarl 'izparkari'-> 2-5<br />

Izperkarl 'izparkari5 2-5<br />

Izperkarl 'izparkarig 2-5<br />

Izparlari 'izparlariy 2-5<br />

Izparrlng1 'izparingiy 2-5<br />

izparringl 'izparingiy 2-5<br />

Izugarrle aritu 'izugarria arituy 1 - 2<br />

Izurrite 'zerri-izurrite'4 2-1<br />

l a 'ja» 1-4<br />

J a 'j ay 1-4<br />

Jebaldu 'jabaltzeny 2-3<br />

Jebaldu 'jabaldu'y 2-3<br />

Jada 'jada» 1-4<br />

jade 'jada'-> 1-4<br />

joden 'jadany 1 .4<br />

jadanik 'jadanik'-j 1-4<br />

Jedenik 'jadaniky 1-4<br />

Jedenik era 'jadanik ere -g 1-4<br />

Jedenik sean bezaie 'jadanik erran bezalay 1 .0<br />

Jedenik *sane dugun bezala 'jadanik errana dugun bezela y 1-G<br />

jagi 'lagi 'y 2-3<br />

Jel-eratzelle 'jai-eralzailey 2-1<br />

Jalkleldl 'jaiki-aldi y 2-2<br />

jalklaldl aortu 'jaiki-aldi sortuy 1-2<br />

jakin arazl 'jakin arazi'y 2-3<br />

jakin da 'jakin da l4 1-2<br />

Jekin da 'jakin da'-> 1-2<br />

Jeklna den bezala 'jakina den bezalay 1-0<br />

jakinerezl 'jakineraziy 2-3<br />

Jakinerezl 'jakin araziy 2-3<br />

Jakinerezl 'jakinarazi y 2-3<br />

310


Sarreren zerrenda 311<br />

jakinarazl 'jakin-araziy 2-3 jazokun 'jazokuny 2-2<br />

jekinerazl dusnez 'jakin-erazo dienez'-) 1-5 jazokune 'jasokuna'-3 2-2<br />

jaklngarrl 'jakingarria'-j 2-6 Jends-oste 'jende-oste'_ 1-1<br />

jaklngarrl 'jakingariy 2-6 ¡ondea erruz 'jendea eruzy 1 - 1<br />

Jaklnmln 'jakin-min '.92 . 2 Jendsa erruz blldu 'jendea cruz bilduy 1-2<br />

jeklnmin handia dogo 'jakin-min andia dagoy 1-2 Jends∎ gelanki 'jendea galanki9 1-t<br />

jakitun 'jakituny 2-2 Jendeketa 'yendeketa aundia'-j 2-2<br />

jakitun batzorde 'jakitun batzorde 3 1 . 1 Jendeketa 'jende-ketay 1 .1<br />

Jakitun egin 'jakitun eginy 1-2 Jendeketa 'jende-keta'-3 2-2<br />

¡al¡ 'jaliy 2-3 jendetza 'jendetzay 2-2<br />

jaramon egin 'jaramon egin9 1-2 Jendetza 'jentetziay 2-2<br />

jaramon sgln 'jaramon eginy 1-2 Jendetza Izugarrle 'jendetza izugaria9 1-1<br />

Jardun 'jardunak 9 2-1 jendetza ugerle 'jendetza ugariay 1-1<br />

Jardun 'badiarduy 2-3 jo 'loy 2 .3<br />

Jardun Ijardun ,4 2 - 3 lo 1 10L> 2-3<br />

jardun 'jarduny 2-3 joak izan 'joak izany 1 - 2<br />

jardun 'jardunaky 2-1 joaldl 'jo-aldiy 2 - 2<br />

jardun 'jardunak'-3 2-2 joaldl 'joaldi-9 2-2<br />

Jardun 'jarduny 2-3 joan den eldlen 'joenden aldiany 1-4<br />

Jardun 'jarduny 2-2 joan den estelehenean 'Juan den estelehenean y 1-4<br />

jerdunaldl 'jardunaldiy 2-2 loan den estelsheneen 'juanden asteleheniany 1-4<br />

jarduneldl Izan 'jardunaldi izan'-> 1-2 jokabide 'jokabidey 2-2<br />

jarralen 'jaraian'3 1-4 jokalege 'jokalegey 2-2<br />

jarraldl 'jarraldiak'y 2-1 jokalege 'jokalegey 2-2<br />

jaulkl 'jaulkiy 2-3 jokatu 'jokatuy 2-3<br />

)aun 'jauny 2-2 jokera 'jokera'-3 2-2<br />

]aun 'jauny 2-2 jokera 'jokeray 2-2<br />

]aun agurgerria 'jaun agurgarria'-j 1-1 joko 'gobernuaren jokoay 2-2<br />

jaunerle 'jauneriay 2-2 jokoa egin 'jokoa agiten'-> 1-2<br />

jourlarl 'jaurlariy 2-1 jokoa heutei 'jokoa autziy 1-2<br />

jaurtl 'jaurtiy 2-3 jolaseldl 'jolasaldi-3 2-1<br />

jeurti 'jaurtitzeak'L> 2-3 jornal 'jornalay 2-1<br />

jauzarazl 'jauzarazirik'-j 2-3 jorratazle 'jorratazle 9 2-2<br />

jazarkunde 'jazarkundey 2 - 2 jorretze 'jorratzey 2-2<br />

jazarkunde 'jazarkunde-3 2-2 jozek ele emak has¡ 'jozak eta emak hasiy 1-2<br />

jazarrl 'jazarriy 2-3 jujamsndu 'jujamenduay 2-1<br />

jazarri 'jazarriy 2-3 jujamendu 'jujamenduy 2- 1<br />

Jezerri 'jazarriy 2-3 Jujetu 'jujetuy 2-3<br />

Jezerri 'jazarriy 2-3 lujo Ijuiel-> 2-1<br />

Jezo 'jazoy 2-3 lujo juJey 2-1<br />

jezokun 'jezokun'-) 2-2 jujearen elntzlnera deltu 'jujiaren aintzinalat deithuriky 1-2<br />

jezokun 'yazokuny 2-2 jukutrla 'jukutriay 2-2


Sarreren zerrenda<br />

jukutrla 'jukutria'-j 2-2<br />

Juntetu 'junlatu y 2-3<br />

kalaka 'kalakay 2-2<br />

kalaplta 'kalapita'-j 2-2<br />

kalaplta 'kalapilaL 2-2<br />

kalaplta gorrian 'kalapita gorrianL 1-5<br />

kaldan 'kaldan-3 1-5<br />

kalerik kale 'kalerik kale y 1-5<br />

kalte 'kalleak-3 2-2<br />

kalte handiek egin 'kalte aundiak eginy 1-2<br />

kalte Izan 'kalle lilake 3 1-2<br />

kalte ugarl sortu 'kalte ugari sortuy 1-2<br />

kanbiamandu 'kanbiamenduak 9 2-2<br />

kanpo ezarrl 'kanpo ezarri-3 1-2<br />

kanpo azarri 'kanpo ezarri 3 1-2<br />

kenposn ezarrl 'kampoan ezarri'3 1-2<br />

karguan aman 'karguan aman ,-> 1-2<br />

karguan Izan 'karguan izan'--> 1-2<br />

karguarl uko egin 'karguari uko egin y 1-2<br />

kargudun 'kargudun-3 2-2<br />

kargudun 'kargudun-3 2-2<br />

kargutan sartu 'kargutan sartuy 1-2<br />

korla horretare 'karia hortarat y 1-5<br />

kerletara 'karietara y 1-5<br />

kerletara 'karietarat> 1 - 5<br />

karraskan 'lanean karraskan ariy 2-4<br />

kasalia 'kasailay 2-2<br />

kaaaila 'kasailay 2-2<br />

kasalisan hartu, arltu ? 'kasaileay 1-2<br />

kaseta 'kasela-3 2-5<br />

kaseta 'kaseta-3 2-5<br />

kaseta baten arabera kaseta baten arabera y 1 - 0<br />

kaseta agita 'kaseta agita ,-> 2-5<br />

kausltu 'kausitu-3 2-3<br />

kausltu 'kausiluy 2-3<br />

kausltu 'kausituy 2-3<br />

kazeta 'kazeten graba y 2-5<br />

kazeta 'kazetaky 2-5<br />

kazeta eglle 'kazeta egileak y 2-5<br />

kazetalarl 'kazetalari'-) 2-5<br />

kainka 'kinnka'-j 2-2<br />

kete 'ketay 2-2<br />

keta 'ketay 2-2<br />

kexu 'kexuay 2-2<br />

kexu Izan 'kexu direy 2-3<br />

kexu Izan 'kexu diray 2-3<br />

kexusko 'kechusko y 1-5<br />

kinka 'kenkay 2-2<br />

kinka 'kenka-3 2-2<br />

kinka 'kenka ',9 2-2<br />

kinka gaiztosn 'kenka gaichtoan y 1-5<br />

kitatu 'kilatu y 2-3<br />

kiarkl 'klarki y 2-4<br />

kiarkl galtzetsl 'klarki gailzetsi-3 1-2<br />

kirie 'klasa-9 2-1<br />

kokatu 'kokay 2-3<br />

kolorerik ez 'ez duela kolorerik'L) 1-1<br />

koipatu 'kolpaluak y 2-1<br />

koipatu 'kolpalua y 2-3<br />

koipatu 'koipatu'-j 2-3<br />

kolpe 'kolpeay 2-2<br />

koipe 'kolpe'-j 2-2<br />

komltu 'komilua-9 2-2<br />

komunikabide 'komunika-bidey 2-1<br />

konda Izan 'konda daitezkeelariky 1-2<br />

konda Izan 'konda direla-3 1-2<br />

kondatu 'kondatu-9 2-3<br />

kondenamendu 'kondenamendua y 2-2<br />

kondenatu 'kondenatu-3 2-3<br />

kondu 'konduak-9 2-1<br />

kondu 'konduak y 2-2<br />

konpllmendu 'konplimenduak-3 2-2<br />

konponketa 'konponketa y 2-2<br />

kontra aitxatu 'kontra altchatuy 1-2<br />

kontra altxatu 'kontra allxatuy 1-2<br />

kontsailarl 'kontseilariy 2-1<br />

kontuak kontu 'kontuak-kontu y 1 - 0<br />

kontuzkoa ukan 'ikusi ata ,-> 1-2<br />

korderlk gabe 'korderik gabey 1-5<br />

korrikalarl 'korikalariy 2-1<br />

kosta ahalek koala 'kosta-alak kostay 1-5<br />

krima 'krima-3 2-2<br />

kudeatu 'kudealu-3 2-3<br />

kudeatu 'kudeatuy 2-3<br />

312


Sarreren zerrenda 313<br />

kudeetzalle 'kultur-kudealzalea-3 2-1 lsgsaren arabera 'legearen araberay 1-5<br />

kunpllmendu •g in 'konplimendu eginy 1-2 legada 'legedi13 2-1<br />

kurrllu 'kurrituy 2-3 lsgstxe 'legetxey 1-5<br />

laburzkl 'laburzkiy 2 .4 lsgozko Izan 'legezko izany 1-2<br />

lagun zitusla 'lagun ziluala13 1-5 Ish •n bellah •n 'lehenbailehen .3 1-4<br />

¡sido -laido13 2-2 lehsnballeh •n 'lehenbailehen'-j 1-4<br />

laido 'laido13 2-2 lehenbizikorik ( . . .) 'lehenbizikorik ( . . .) bigarrenekorik( . . .)'13 t-0<br />

lak •t ego ukan 'laketago du'-3 1-2 l•h •n dabiziko ssndakintza 'lendabiziko sendakintzay 1-1<br />

laketu 'laketuy 2-3 Iehendakeri 'lendakar¡'13 2-1<br />

-lakoan •g on 'dabelakoan nagoy 1-2 Iehendakeri 'lendakari15 2-1<br />

fan 'lanaky 2-2 lehen •n goz 'lenengozy 1-4<br />

fan gutxiago 'len gutxiagoy 1-1 lehungo tensen 'lengo sanean'-- 1-5<br />

fan-aamo 'lan-asuro'-j 2-1 lehenlk 'leheniky 1-0<br />

lan-sari 'lan-sariaky 2-1 leher egin 'lar eginy 2-3<br />

len-uzte 'lan-uzley 2-1 lehergal 'lergaiak'3 2-1<br />

lana bere gain hartu 'lana bere gain artuy 1-2 ¡ahorre Jende 'leherra jende y 1-3<br />

lenak aman 'lanak aman'-> 1-2 lehertze 'lertzey 2-1<br />

lanarl lotu 'lanar¡ lotuy 1-2 lekora 'lekoray 2-4<br />

lanar¡ lotuak Izan 'len horri dira lotuak'y 1-2 lekuke 'lekukay 1-5<br />

lanar] lotuta 'lanar¡ lotutay 1-5 lekuke 'lekukay 2-4<br />

lanj •r 'lanjerra'-9 2 - 2 lakuko 'lekukoy 2-2<br />

lankidsgo 'lankidego13 2-2 lakuko 'lekuko13 2-1<br />

lankldego 'lankidegoy 2-1 lakuko 'lekukoy 2-2<br />

lapurrsta 'lapurrela13 2-1 lekukoen arabera 'lekukoen araberay 1-5<br />

¡arderla 'larderia13 2-2 lekukotasun 'lekukotasuna13 2-2<br />

¡arderle 'larderiay 2-2 leporatu 'leporatuy 2-3<br />

lsrr •g lk •r ia 'laregikeri13 2-2 lerratu 'lerratuy 2-3<br />

larriaidl 'lar¡ aldiy 2-2 ¡erro 'lerro hauky 2-5<br />

lasa¡ entzean 'lasa¡ antzeany 1 - 5 ¡erro heuek egitean 'lerro hauk egilean13 1 .0<br />

laster balno lasterrago '¡estar baino lasterrago .3 1-4 ¡erro heuek moldatzen ditugun 'farro hok moldatzen dilugun<br />

lasterkste 'laisterketa'-j 2-1 lokertu 'lokartu'y 2-3<br />

laterrl '¡atar¡ ,-> 2-1 Londreaerekoe hartu 'Londres'erakoa artu'-) 1-2<br />

laterrl 'laterri y 2-1 lorretz 'loratzak'1 2-2<br />

laudatu 'laudatuy 2-3 lorretz 'loralzy 2-2<br />

laztasun 'lazlasuny 2-2 lolu 'lothuy 2-3<br />

legar 'legarraky 2-1 lotu 'lotuy 2-3<br />

lego bsrrl bat moldatzen ∎ri 'lega berra bat ari dula moldatze lotua Izan 'lotua Izan 1.3, 1-2<br />

lego-entolapen 'lega-antolapeny 1-1 lur-Ikara 'lur-ikhara13 2-1<br />

lego-aamo 'lege-asmoy 2-1 lur-Ikara 'lur-ikara'l3 2-1<br />

lego-gel 'lega-geiy 2-1 turra jo 'lura joy 1-2<br />

Isgoe ablatu legua abiatuy 1 - 2 lurrsko armada 'lurreko armada 1.3, 2-1<br />

legua hautsl 'legea auts¡y 1-2 lurreratu 'lureratu13 2-3


Sarreren zerrenda 314<br />

Iurrlkara 'lur ikarea-* 2-1 mezutu 'mezuluy 2-3<br />

Iuzaz 'luzazy 1 - 5 mezutu 'mezutu-* 2-3<br />

luzaz 'luzazy 1-4 mletu 'miatuy 2-3<br />

luzaz 'Iuzaz'-* 1-4 miatu 'miatuy 2-3<br />

mahalburuko 'mahaiburuko-* 2-1 mietu 'miatuy 2-3<br />

mahalkide 'maikidey 2 .1 miatze 'miatzey 2-2<br />

makil ukaldika 'makil ukaldika-3 1-5 mletze 'miatzey 2-1<br />

makur 'makhur1 2-2 mita bat 'mita bat jakintsu13 1-3<br />

makur 'makurray 2-2 mllaka 'milakay 1-3<br />

makur 'makuri-) 2-2 ministro 'minixtro'-j 2-1<br />

makur 'makur-* 2-2 ministro nagual 'ministro-nausi'-j 2-1<br />

makur handis 'makur handiey 1-1 mlnlstroklde 'ministrokidey 2-1<br />

makur Izan 'makhur diray 1-2 mintza aulkl 'mintza alkia'-j 2-1<br />

makurrak plztu 'makurrak piztu-* 1-2 mintzaldi 'minizaldi-* 2-1<br />

manamsndu 'manarnenduy 2-2 mlntzatu 'mintzatuy 2-3<br />

manatu 'manatuy 2-3 mintzatu 'mintzatuy 2-3<br />

manuz 'manuzy 1-5 mintzatuko zafo 'mintzatuko zakoy 1 .2<br />

matasa 'matasaky 2-2 mintzo Izan 'zen mintzoy 1-2<br />

mstxinada 'matxinaday 2-1 mollas 'moltsay 2-1<br />

matxinade 'matxinaday 2-2 moltaero 'moltsero'-j 2 . 1<br />

matxlnada 'mstxinada''-j 2-2 muela 'muetay 2-2<br />

matxlnada 'matxinaday 2-1 mukurru botes 'mukurru bethea .) 1- 5<br />

matxinade Itzall 'matxiñadea itxali .3 1-2 multzo 'multchoy 2-2<br />

matxinade-zafe 'mstxinada-zaleaky 2-2 multzo 'multxoa'-j 2-2<br />

medioz 'medioz'-j 1 - 5 munte handlrik ez 'munía handirik ez'-j 1 - 1<br />

madloz 'medioz-* 1-5 muntatu 'muntatuy 2-3<br />

mshatxatu 'mehatchatuy 2-3 muntatu 'muntatuy 2 .3<br />

mshatxu 'mehatchuy 2 .2 muntatu 'muntatuy 2 . 3<br />

mehatxuak egin 'mehatxuak eginy 1-2 muritu 'muritu'-3 2-3<br />

mehatxuka 'mehatchukay 1 - 5 murmurike 'murmurikay 2-2<br />

msmsntuan 'mementoany 1 - 4 nabarmenkerla 'nabarmenkeria-* 2-2<br />

mamentukoz 'mementokotzy 1-4 nagual agertu nagual agertuy 1-2<br />

men egin 'men egin y 2-3 nagual atara 'nagusi atara-* 1 .2<br />

menbro 'monbrOy 2-1 nagusltu 'nausituy 2-3<br />

mendskatu 'mendekatuy 2-3 negusitu 'nagusitu-* 2-3<br />

mandoratu 'menderatu'y 2-3 nagusltu 'nausituy 2-3<br />

meneko egon 'meneko egony 1-2 negusltzat aukeratua Izan 'nagusitzat aukeratua izan'-* 1-2<br />

montura 'montura-* 2-2 nahaslek dira bazterrak 'nahasiak dira bazterraky 1-2<br />

menturaz 'menturazy 1-5 nahasmendu 'nahasmendu'13 2-2<br />

menturaz 'menturazy 1 .0 nahasmendu 'nahasmendu-* 2-2<br />

mezu 'mezu-* 2-2 nahasmendu 'nahasmenduaky 2-2<br />

mezu bat helarazl 'mezu bat he¡-araziy 1-2 nahasplla 'naspila' 2-2


Sarreren zerrenda<br />

nahasplla 'naspillak'y 2-2<br />

nahasplla naspila-3 2-2<br />

nefasta 'naste y 2-2<br />

nefasta 'nasta'-) 2-2<br />

nahaste 'nasteak'y 2-2<br />

nahlkarl 'nahikari'-) 2 .2<br />

nahlkarl 'nahikariy 2-2<br />

nahlkunde 'nahikundey 2-2<br />

nahlkunde 'nahikunde y 2-2<br />

nahiz 'nahiz y 1-6<br />

nahiz . . . den 'nahiz . . . den y 1-6<br />

nahiz . . . den 'nahiz ez direny 1-6<br />

nahiz eta 'nahi ta-L> 1-7<br />

naskl 'naski15 1-0<br />

nsgutlar 'negutiar- 2-1<br />

neurrl 'neuri'-j 2-2<br />

nlre erltziz 'nere iritziz-5 1-0<br />

nolzetlk nolzsra 'noizetik noizerat'-3 1-4<br />

nolzetlk nolzsra 'noiztik noizera'y 1-4<br />

nolzetlk nolzsra 'noizetik noizerat-3 1-4<br />

nota 'nolay 1-6<br />

nola 'nola'13 1-6<br />

nota 'nolay 1-6<br />

nota . . . hala 'nota . . . ala .5 1-7<br />

non ez A-n 'non ez direny 1-6<br />

non sz A-n 'nun eztuen'-j 1-6<br />

non az A-n 'nun ez diluzten'y 1-6<br />

nonbalt 'nunbaily 1 .0<br />

obrarazl 'obrarazi15 2-3<br />

obratzera Braman 'obratzerat zeramala-3 1-2<br />

oher 'oarrak 3 2-2<br />

ohargarrlrlk sz 'oargaririk ez 'y 1 .1<br />

ohert 'ohart'y 1-0<br />

oherterazl loar eraziL> 2-3<br />

ohartzako de 'ohartzeko da'-> 1 .0<br />

ohea egin 'komunixgoaren ohea eginy 1 .2<br />

ohi den bazala lo¡ dan bezela y 1-5<br />

oholntza 'ohoinlza y 2-1<br />

ohoratu 'ohoratuy 2-3<br />

ohorsak egin 'ohoreak egin y 1-2<br />

olhartzun 'oiharzun y 2-2<br />

olnezko 'oinezko'-3 2-1<br />

olnezko 'oinezka'y 2-2<br />

olxton/arestlen 'oixton'-)5 1-4<br />

okaslo 'okasioa y 2-2<br />

oker eta kalteak 'oker ala kalteak 3 1-1<br />

oldar 'oldarra'y 2-2<br />

oldar galtzean /azarrl 'oldar gailzean jazarri'15 1-2<br />

olderkete 'oldarketa'y 2-2<br />

oldartu 'oldartu'19 2-3<br />

oldartu 'oldartu y 2-3<br />

oldartu 'oldartu y 2-3<br />

oldartze 'oldartzey 2-2<br />

oldoztu 'oldoztu'13 2-3<br />

amen lomen-4 1 - 0<br />

amen 'amen--> 1 .0<br />

,amen, ', ornen,-3 1 .0<br />

,amen ',Umeny 1-0<br />

omenezko jala 'omenezko jara '-3 1-1<br />

on egin Ion egin''y 1-2<br />

onartu 'Onartuy 2-3<br />

andar &ate heuetan 'ondar este hotany 1-4<br />

andar egun hauetan 'ondar egun haulan-5 1-4<br />

ando deritzo 'ondo deritzo'-3 1-2<br />

ondo arltzl 'ezteritxo ando'-> 1-2<br />

ondo aritzl 'onda entxiL> 1-2<br />

ondoko 'ondoko'y 1-3<br />

ondoko egunetan 'ondoko egunetany 1 .4<br />

ondoko egunetan 'ondoko egunetany 1 .4<br />

ondoko egunetan 'ondoko egunetan'' 3 1 .4<br />

ondore 'ondorey 2-2<br />

ondoren 'ondorenak'y 2-2<br />

ondoren 'ondoren3 1-4<br />

ondoren, gero, ezkenik 'ondoren, gero, aizkeniky 1-4<br />

ondoren letzak 'ondoren latzak'-3 1-1<br />

ondorlo 'ondorio'y 2-2<br />

ondorlo 'ondorio'-j 2-2<br />

ondorloz 'Ondorioz'13 1-6<br />

ondorloz 'ondorioz'-j 1 - 5<br />

ondorloz 'ondorioz'-3 1- 5<br />

ondotik 'ondotik'-j 1 - 5<br />

ondotik 'ala ondotik'''4 1-4<br />

ondu 'ondu'y 2-3<br />

onerespen 'oneraspeny 2-2<br />

315


Sarreren zerrenda<br />

onerlatez 'oneristezy 1-5<br />

oneritziz 'oneroztez y 1-5<br />

onetsl 'onesteny 2-3<br />

onetsl 'onetsiy 2-3<br />

onetsl - onetsiay 2-3<br />

onez-onean 'onez-onean y 1-5<br />

ongile 'ongiley 2-6<br />

onik 'oniky 1-5<br />

ontzat aman 'onlzat aman'-> 2-3<br />

ontzat aman 'onlzat aman'2 - 3<br />

ontzat aman 'ontzat aman ,-> 2-3<br />

ontzat hartu ontzat artu1 2 - 3<br />

ontzat hartu ontzat artu y 2-3<br />

ontzlburu 'ontziburu 3 2-1<br />

onura 'onura'-j 2-2<br />

onuratsu 'onuratsu13 2-6<br />

opor 'opory 2-1<br />

opor 'oporay 2-1<br />

opor egin 'opor egin y 1-2<br />

oporketa 'oporketa-) 2-1<br />

oporketa 'oporketa-) 2-1<br />

oreindeino 'oraindaño'-j 1-4<br />

oralndanik 'oraidanik'-j 1-4<br />

oralndanik 'oral danik y 1-4<br />

oralndanik 'oral danik y 1-4<br />

oraindik orain 'oraindik orain y 1-4<br />

oraindik oraintsu 'oraindik oraintsu'-j 1-4<br />

oreingo ustez 'oraiko uslez y 1-5<br />

oraingoz 'oraingoz y 1-4<br />

oraingoz 'oraikotz y 1-4<br />

oraingoz 'oraingoz'-) 1-4<br />

orainokoan 'orainokoany 1-4<br />

oralntsu 'oraintsu y 1-4<br />

oralntsu 'oraintsu'3 1-4<br />

oraintsutik hona 'Oraintsutik ona-) 1-4<br />

oralntxe bi hilabais 'oraixe bi ¡¡abete'- 1-4<br />

oraltlk asen dezakegu 'orailik erres dezakeguy 1-0<br />

ordaln 'ordein-) 2-2<br />

ordein 'ordein'-) 2-1<br />

ordein 'ordaina y 2-1<br />

ordeintzat 'ordaintzat 1 1-5<br />

orde 'orde-) 1-5<br />

orde arl 'orde ari-) 1-2<br />

ordes 'ordea-3 1-7<br />

ordezkari 'ordezkaria-3 2-1<br />

ordezkari 'ordezkari '13 2-1<br />

ordezkari talde 'ordezkari-taldey 2-1<br />

ordezko 'ordezko y 2-1<br />

ordre 'ordrea'-3 2-2<br />

ordu dos 'ordu doa-) 1-2<br />

oro har oro har''19 1-5<br />

oro konds 'oro kunday 1-5<br />

oro konds 'oro konday 1-5<br />

orobet 'orobaty 1-7<br />

orobat 'orobaty 1-7<br />

orobat 'orobaty 1-7<br />

orobat 'orobal-3 1-7<br />

orohar 'oro har'1-5<br />

oroit 'orhoit-) 1-0<br />

orolt 'orroily 1-0<br />

orolt gara 'orhoit gira-) 1-2<br />

oroit fiara 'orhoit gira L> 1 - 0<br />

oroit gara 'orroil gira-) 1-0<br />

oroltarrl 'oroit-arri> 2-1<br />

oroltza 'oroitzay 2 - 2<br />

ororen buruan oraren buruan y 1-4<br />

ororen buruan oraren buruan y 1-5<br />

orotara 'orolarat y 1-5<br />

oroz gainetik 'oroz gainetik-3 1-5<br />

orrlalde 'orrialde -) 2-5<br />

orrialde 'orialde-) 2-5<br />

ortzl galtzak 'ortzi gaitzak19 2-1<br />

oso bestela 'oso bestela-3 1 .5<br />

oso gaizki aritu 'oso gaizki arituy 1-2<br />

osoro 'osoroy 2-4<br />

osoro 'osoroy 2-4<br />

ospetsu 'ospalsu9 2-6<br />

ospatu ospatu-9 2-3<br />

ospatu 'ospatu'-) 2-3<br />

ospetsu 'ospetsu'-j 2 - 6<br />

ospetsu 'ospetsu-) 2-6<br />

ostantzean 'ostantzen -) 1-7<br />

oste 'ostia'13 2 - 2<br />

oste asko 'oste asko 3 1<br />

316


Sarreren zerrenda 317<br />

oste haundls 'oste aundiay 1-1 pleini izan 'ez da pleini'-j 1-2<br />

ostean 'ostean13 1-4 politika darabll 'polilikea darabily 1-2<br />

ostera 'osteray 1 . 2 poiizetxe 'polizetxey 2-1<br />

ostera 'ostera» 1-7 populu 'populu» 2-1<br />

ostera 'ostera'» 2-1 populu 'populu» 2 .2<br />

osterantzean 'osteranlzean y 1 .5 populu 'populua y 2 .1<br />

ost•tza handis 'ostetza aundiay 1-1 porroskatu 'porrostkatuaky 2-6<br />

ostiko mondo 'ostiko sondo 13 1-1 poto •g in 'poto egin'-3 1 . 2<br />

ostlkoketa 'ostikoketay 2-1 pozgarri Iritzi dio 'pozgarri iritzi dio» 1-2<br />

ostlkoketa 'ostikokelay 2-1 pozik agertu 'pozik agerluy 1-2<br />

ostontzeko 'ostontzeko13 1-3 premiatsu 'premialsu'-j 2-6<br />

oslots-srsuntsl gogor 'ostots-erauntsi gogorriky 1-1 premiatsuen 'premiatsuenaky 2-6<br />

otordu 'otordu-3 2-1 Prontas Bulego 'Prenlsa bulegoay 2-1<br />

oturuntza 'oturuntzay 2-1 preseskl 'preseskiy 2-4<br />

pace 'pala» 2-5 preseskl 'preseskiy 2-4<br />

parada 'parada» 2-2 preseski 'preseski'» 2-4<br />

parada 'parada y 2-2 presidente ordain 'president ordainay 2-1<br />

paradaz baliatu 'paradaz baliatu y 1-2 preso altxatu 'preso altxatu'-j 1-2<br />

paratu 'paratu y 2-3 preso altxatu 'preso altxatu y 1-2<br />

parraste bat 'parrasta bat y 1-3 prest izan 'prest izan y 1-2<br />

parte egin 'pharte egin» 1-2 prestamen 'prestamen» 2-1<br />

puta aman 'parte aman' 1-2 prezto goratzea 'prezio goratzeay 1 - 1<br />

partida *Ida batea Joan 'partida alde batera joany 1-2 prezloak hein bersan egon 'prezioak hein berean egony 1-2<br />

partidu iehistua 'partdu leiatuay 1-1 pundu 'pundu» 2-2<br />

partidua bereganatu 'partidua bereganatuy 1-2 pundu 'pundu» 2-2<br />

partitu 'partituy 2-3 puntu 'pondu'-j 2-2<br />

pautzue 'phartzuery 1 .5 puntu horren gain •a n 'pundu horren gañan» 1 .5<br />

partzuer 'partzuery 2-1 -rl egon 'zuri dagoy 1-2<br />

partzue oso 'partxuer oso» 2-1 -rl ekin 'oldarketari ekiny 1-2<br />

pausatu 'pausatu'y 2-3 -rl oldartu 'amerikanoeri oldartzekoy 1-2<br />

pelotak∎ ¡arria 'pelotaka ¡aria» 1-1 sal¡ 'saily 2-2<br />

pelotaketa Izugarria 'pelotaketa izugaria y 1-1 aakabanatu 'sakabanatu y 2-3<br />

pentsatzeko de 'pentsatzeko ca L> 1 - 0 sekabenatzeko agindue aman 'sekabenatzeko agindua aman'-><br />

pentsatzeko da 'pentsatzeko de y 1-2 sakon 'sakony 2-6<br />

pentsu ukan 'pentsu zukeny 1-2 salatu 'salhatuy 2-3<br />

perll 'periliky 2-2 salatu 'salaluy 2-3<br />

piola 'piaia y 2-1 salatu 'salatu y 2-3<br />

piztu 'piztu'-) 2-3 salatu 'salatu y 2-3<br />

plomo 'plamay 2-5 saibu 'saibu'-j 1-6<br />

plantatu 'plantatu (akordio geiak)'-3 2-3 saibu 'salbuy 1 - 5<br />

p¡antatu 'planta dadin y 2-3 saibu izan 'saibu izan'-) 1-2<br />

plastlkatu 'plaztikatu y 2-3 saldo 'saldo y 2-2


Sarreren zerrenda<br />

saldo 'saldos 2-2<br />

salnsurrl 'saneuriy 2-1<br />

samln agur 'samin altura_* 2 .1<br />

airean sartu 'srean sartu' 1 - 2<br />

saslkete 'sariketay 2-1<br />

sarlstatU 'saristatu y 2-3<br />

sarltu 'Sarituy 2-3<br />

asgid∎ 'segida-3 2-5<br />

segidatze nagual 'segidatze nausia'-9 2-1<br />

segur 'segur_* 2-4<br />

segurantza 'segurantza y 2-2<br />

segurik 'seguriky 1-5<br />

segurki 'sagurkiy 2-4<br />

segurtamen 'segrutamenaky 2-2<br />

asgurtamen 'segurtameny 2-2<br />

segurtatU 'segurtaluy 2-3<br />

seinale 'seinale_* 2-2<br />

sekulako ohoreek 'sekuleko ohoreak'13 1- 1<br />

sematzat altortu 'semetzat aitortu_* 1-2<br />

seslo-aldia 'zeziyo-aldia_* 1-1<br />

sstlatu 'sethiatu _* 2-3<br />

slnadure 'sinaduray 2-1<br />

sinatu 'sinatuy 2-3<br />

so agita 'so agitas 2-1<br />

so egon 'so egony 1-2<br />

solas 'solasak'-3 2-2<br />

solos 'solasak_* 2-2<br />

solas 'solasak' 2-1<br />

solos •g in 'solas eginy 2-3<br />

solas-bide 'solas-bide y 2-2<br />

solas* de 'solase da'-> 1 - 0<br />

soleta de 'solase das 1-0<br />

solos* hala dabil 'solase hale dabilay 1-2<br />

solas* hedatu 'solasa hedatu3 1-2<br />

soleaketa 'solasketatj 2 - 1<br />

solastalu 'solastalzea-9 2-3<br />

soldado multzo 'soldado mullzo y 1 - 1<br />

soldadogo 'soldadogoay 2-1<br />

soldsdutza 'soldadutzay 2-1<br />

soldaduzka 'soldaduzka_* 2-1<br />

soldaduzka bote 'soldaduzka bate y 1 .2<br />

sorburu 'sorburuy 2-2<br />

sor¡ Izan 'sori izan_* 2-3<br />

soetengu 'sostengu' 2-2<br />

su 'su y 2 1<br />

su egln 'su agio y 1-2<br />

su lolu 'su lothu y 1-2<br />

sU lotU 'su lotu9 1-2<br />

sus berrlz plztu 'sua berriz pizluy 1-2<br />

suaga 'suaga_* 2-1<br />

suaga 'suaga_* 2-1<br />

suegaketa 'ezetsi'3 2-1<br />

suegatu 'suagatuy 2-3<br />

suak suntsltu 'suak sunlsitu y 1 -2<br />

suaketa 'suaketa_* 2-1<br />

buen mande egon 'suan monde egony 1-2<br />

sugeldo 'sugeldo_* 2-1<br />

suntsltu 'suntsiluy 2-3<br />

suntsitze 'suntsitzea_* 2-2<br />

quemo onlk ez 'susmo onik ezy 1-1<br />

susmo txarra hartu 'susmo txara anuy 1-2<br />

sustatu 'sustatzeny 2-3<br />

sustatu 'sustatuak y 2-3<br />

sutsu 'SUtsuy 2-6<br />

talas 'tayu y 2-2<br />

talutu 'layutu y 2-3<br />

tamalgarrl erltzl 'lamalgarri eritzi'3 1-2<br />

tanto 'tanto''-) 2-1<br />

tarteka 'tartekay 1-5<br />

tarteko 'tarteko_* 2-2<br />

tarteko Izan 'tarteko izan'_* 1-2<br />

tematu 'thematuy 2-3<br />

tenore 'tenore y 2-2<br />

tenore bereen 'tenore berean y 1-4<br />

tenore honetan 'hasten den tenore huntan_* 1-4<br />

tenoreen 'lenoreany 1-4<br />

tinkatu 'tinkatzeny 2-3<br />

tira 'tira y 2-3<br />

tirabira 'tira-biray 2-2<br />

tlrabira 'tira-biray 2-2<br />

titullketu 'litulikatu'9 2-3<br />

tono 'tono--> 2-1<br />

torroske 'thorroskay 2-2<br />

trabes 'trabesay 2-1<br />

318


Sarreren zerrenda<br />

trahltu 'trahituy 2 - 3<br />

tratu 'tratuy 2-2<br />

tratu egln 'tratu eginy 1-2<br />

trebatu 'trebatuy 2-6<br />

trenkatu 'trenkatu-9 2-3<br />

tr-Iskantza 'triskantza'9 2-2<br />

trlskatu 'Iriskatua-3 2-3<br />

tropa 'tropaky 2-1<br />

trumllka 'trumilkag 2-4<br />

trumllk∎ 'trumilkay 2-a<br />

txalogarri 'txalogari-3 2-6<br />

txalotu 'txalotu» 2-3<br />

txapela @remen 'xapela ereman-3 1-2<br />

txapeldun 'txapelduny 2-1<br />

txarretel 'txaretsi y 2-3<br />

txlkl-txlkl egin 'lxiki-txiki eginy 1 .2<br />

txlkltu∎ geldltu 'txikitua gelditu'-j 1 - 2<br />

txletukatu 'xixtukatu y 2-3<br />

txlt aipatu∎ 'txit aipatua-3 2-6<br />

txolarte 'txolartey 2-2<br />

txosten 'txosten-3 2-1<br />

tzar 'tzary 2-6<br />

udatiar 'udatiar-3 2 - 1<br />

ukaldl 'ukaldi y 2-2<br />

ukaldl 'ukaldl y 2 - 2<br />

ukaldika 'ukaldika y 1- 5<br />

ukatu 'ukatu-3 2-3<br />

ukatu 'ukatu y 2-3<br />

ukatu egin zen 'ukatu egin zen'y 1-2<br />

uko egln 'uko eginay 2-3<br />

urlol 'uriolak y 2-1<br />

urperatu 'urperatuy 2-3<br />

urran 'urran y 1-5<br />

urrate 'urrats y 2 - 2<br />

urrun barik 'urrun bariky 1-5<br />

urtatakarl 'urlatskari y 1-5<br />

urte buru 'urte buruay 2-1<br />

urte honen buruan 'urteonen buruan''-j 1-4<br />

urte muga 'urte muga'-> 2-1<br />

urlenen 'urteneny 2-6<br />

urtero legas 'urtero lezy 1- 5<br />

urteurren 'urteurenay 2-1<br />

usadloko `usaiokoy 1 . 3<br />

usatu bozal& 'usatu bezala y 1-5<br />

unte da 'uste day 1-o<br />

unte denaz 'uste danezy 1 - o<br />

uate Izateko da 'uste izaiteko day 1-0<br />

unte Izateko da 'uste izaiteko da'-> 1 -0<br />

usle Izateko zen 'uste izaiteko zen y 1-0<br />

untos egon 'ustia dagoy 1-2<br />

untes egon 'ustea egon y 1 .2<br />

untes sendotu 'ustea sendoluy 1-2<br />

ustean 'usteany 1-5<br />

usteten dira 'ustetan diray 1-2<br />

ustez 'ustez-9 1-0<br />

ustez eta 'ustez ata--> 1-6<br />

X bal '270 bat langile3 1-3<br />

x aguo borne 'zortzi egun barney 1 .4<br />

xahuplde 'chahupideaky 2-1<br />

xahuplde 'chahupidey 2-2<br />

xede 'chedey 2-2<br />

xede 'chedey 2-2<br />

xede 'chedey 2-2<br />

xede hortera 'chede hortaraty 1-5<br />

xede&k ezarrl 'xede horien ezartzekoy 1-2<br />

xehatu 'xehatuy 2-3<br />

xehetasun 'chehetasunaky 2 - 2<br />

xehetasun 'chehetarzunaky 2-2<br />

xehetasun 'zeetasun y 2-2<br />

xehetasun 'cheetasunaky 2-2<br />

xehetasun 'chehetarzun'.9 2-2<br />

xehetu 'txeluy 2-3<br />

xifra 'chifriaky 2- 1<br />

xlfrlkatu 'chifrikatu'-j 2 - 3<br />

zabaldu zen 'zabaldu zen y 1-2<br />

zabalkunde 'zabalkundey 2-2<br />

zabalkunde 'zabalkundey 2-2<br />

zabalkunde 'zabalkundey 2-2<br />

zabalkunde 'zabalkundey 2-2<br />

zabalkunde handia egln 'zabalkunde aundia eginy t-2<br />

zafraldi 'zafraldi y 2-2<br />

zafraldi 'zafraldi y 2-2<br />

zalaparta 'zalaparta-3 2-2<br />

zalaparletan /ardun 'zalapartetan jardun .9 1-2<br />

319


Sarreren zerrenda<br />

zamatuta 'zamatula- 1-5 zertzelada 'zertzelade- 2-2<br />

zapart egin 'zapan egin- 1-2 zertzelade 'zerzelade9 2 .2<br />

zapartarazi 'zapart-arazi'-3 2-3 zertzelade 'zertzeladay 2-2<br />

zeratatsu 'zaratatsu - 2-6 zlgor erina 'zigor erina- 1-1<br />

zartada 'zartada'- 2-2 zlgorketu 'zigorkalu- 2-3<br />

zartarazi 'zartarazi - 2-3 zln egin zin egin - 2-3<br />

zartarazi 'zartarazi- 2-3 zinaldari 'ziñaldari'-j 2-1<br />

zartatu 'zartatu - 2-3 zlo 'ziyo - 2-2<br />

zeurituak gelditu 'zaurituak gelditu- 1 . 2 zlo 'zijo'- 2-2<br />

zedarri 'zedarri- 2-2 zlo 'zijuak- 2-2<br />

zedarri 'zedarri- 2-2 zlrt edo zart egin 'zirt-edo-zart- 1-2<br />

zeharo hondatute geratu 'zearo ondalula geratu-1-2 zlur aako 'ziur asko - 1-o<br />

zeharo menderatu 'zeharo menderatu'- 1-2 zlurtatu 'ziurtau'-j 2-3<br />

zehatz bote 'ziatz bate- 1-2 zolltuta 'zolitula- 2-3<br />

zahlarka loan zehiarka joan - 1-2 zorl 'zori - 2-2<br />

zeta kausa 'zela kausa- 1-6 zona 'gudearen zoriay 2-2<br />

zen ezkeroz 'zuten ezkeroz - 1 - 6 zorlon agurra 'zorionagura'- 1- 1<br />

zenatur 'zenalur- 2-1 zotz egin 'zolz-egin- 2-3<br />

zenbalt 'zonbeit'-j 1-3 zozketa 'sosketa- 2-1<br />

zenbalt denbora hauetan 'zonbeit denbora hotan- 1-4 zuhur Jokatu 'zur jokatu- 1-2<br />

zenbalt egunen buruko 'zombeit egunen buruko- 1-4 zur(r)atu 'zuratu- 2-3<br />

zenbalt xehetasun hatxean 'zonbeit chehetasun hachean azar zuririk 'zuririk'- 1 - 5<br />

zenbaitatan 'herri zonbaitetan- 1-4 zuritu 'xuritu'- 2-3<br />

zenbaitzu 'zenbaitzu- 1 -3 zurrumurru 'zurumuru9 2-2<br />

zenbaitzu 'zenbaitzu- 1-3 zurrumurru 'surumuru'- 2-2<br />

zenbaki 'zenbaki- 2-5 zurrumurruak uxatu 'zurumuruak uxatu- 1-2<br />

zeneko 'zaneko'-j 1-4 zutlk aman 'chulik aman'-> 1-2<br />

zar sean ugarl zar asan ugarig 1 - 1 zutlk azarri 'chutik ezarri- 1-2<br />

zar gerla ore 'zar gerta ere'- 1-5 zutik ezarrl 'xutik ezarri13 1-2<br />

zar mundu∎ zar mundua - 1-1 zuzen 'chuchen'-j 2-4<br />

zar nahl den zar nahi den'- 1-o zuzen 'zuzen- 2-2<br />

zar* 'zeretaz'-) 2-2 zuzen Jakln 'chuchen jakin'- 1-2<br />

zar* 'zeretaz- 2-2 zuzen kontre 'zuzen kontre 9 1-5<br />

zarak 'zerak'-j 2-2 zuzen kontra 'zuzen kontre- 1-5<br />

zeregin 'zeregin - 2-2 zuzen-kontrako 'zuzen-kontrako'- 1 .3<br />

zaresan ugarl sartu 'zar asan ugari sortu- 1-2 zuzendu 'zuzendu'- 2-3<br />

zeresanak sortu 'zeresanek sortu - 1-2 zuzenik Jakin 'xuxenik jakin - 1-2<br />

zergak ezarrl 'zergak ezari-9 t-2<br />

zerrenda bitare 'zerenda bitara - 2-5<br />

zertan den 'zertan den- 1-2<br />

zertan den 'zertan diren- 1-2<br />

zertaratu 'zertaratu'- 2-3<br />

320


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

Hustuketaren emaitzak<br />

3 .3 . Gai berezi batzuetako terminologia eta<br />

esamoldeak<br />

Hitz edo esamolde multzo esanguratsua duten arlo berezi batzuk<br />

aparte hartu ditugu, aparte ikustea interesgarria izan<br />

litekeelakoan . Kasu honetan, beraz, gure kategorien sailkapena<br />

ahaztuta, gaien araberako sailkapena egin dugu . Baina hemen ez<br />

daude bildutako fitxa guztiak, multzo berezia osatzeko adina egin<br />

duten gai batzuei dagozkienak bakarrik baizik .<br />

Gaika jarrita gero, sarreren arabera alfabetikoki ordenatu ditugu,<br />

eta ondoren dataren arabera, fitxen aurkezpen nagusiko irizpide<br />

berekin . Gaikako aurkezpen honetarako alorren izenak bistatik<br />

kendu ditugu, baina aurkezpen nagusiko ordena berari eusten<br />

diote (sarrera, jasotakoa, testuingurua, aldizkaria-data,<br />

kategoriaren zenbakia) .<br />

Bost multzo osatu ditugu :<br />

3 .3 .1 . Kirola<br />

3 .3 .2 . Gerra<br />

3 .3 .3 . Politika instituzionala<br />

3 .3 .4 Gizarte gaiak<br />

3 .3 .5 . Gertakarien sailekoak


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

Hustuketaren emaitzak<br />

3 .3 .1 . Kirola


kirola<br />

abantaila hartu sise garaitu<br />

abanPla hartu ale ganulu<br />

1 dituzla .ELxhatia .ata .Vivier.Moí)t-.da .Mwsanako<br />

. . .. . . . . . .. 1 .1 - konduwj .zj£eabi.eskualduriak<br />

. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . .. . . .. . .. . . .. . .. . . . . . . . . .. . . . . .. . .. . . . . . . . . . . . . .. . .. . . . . . .. . . .. ... . .. . .. . .. . .. . .. . . . . . .. . . . . . . .<br />

1 1<br />

. . . . . .. . .. . . . . . . . . .. . ... ... . . .. . .. . . . . .. . . .. . . . . .. . .. . . .. . .. . . . . . .. . .. . . . . . . . . . . . . .. . . . . .. . . . . .. . .. . . . . . . .<br />

herria 1958-4-10 herria 1972-2-3<br />

1-2 sail . 1-2 saU,<br />

abantxu berdindurik aldeziari<br />

abantxu berdindurík aWebari<br />

Altamakur ..hoir.ekin .finitu.ka .b.adute .zze, .izarwn .dira .(gaz.bezela .banalu . .dira .aurten .pr.e . .p£lota .lxapelak,<br />

.b.erriz.abaritxu .b.er.dkidur!L - .a7. .ata .39. .baina .n .harlan .. Gipuzkaazlde7Jariak .bi .jakar.i .dizkiguie.la .ir.ugareria<br />

.g.eldi ..edo .halatu ..Ikusi .da .kinlu . .edarrik. .Dag.up.r.ce ere . .ure.,u.jbili .degu<br />

.tiober.eLicar4 .Arsibil.aga .ondarr.elQtz .ezliW,..ado . . .. . . . . . .. . .. . ..<br />

. . .. . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . . . . . .. . . . . . . .<br />

herria 1974-2-7 argia 1926-4-11<br />

1-5 sail . 2-2 sail .<br />

aidean atezain<br />

. . 1<br />

. . . . . . . . .<br />

.<br />

aidean<br />

9<br />

atezaía<br />

.CalaWnyar.aU .Ja . .l . .p.go.n. .o.ndo.rp.n, . .4 :na .be.rdindu .ta ..<br />

.4. .ta.1.3jan .jarizjr.an,aidean<br />

Batwere. .Ej7-agjrre .atezaia .izugariia .arituzar)-<br />

COEUD11WIwi « 1 1 1<br />

.. . . . . . . .. . . .. . .. . 1<br />

. . .. . . .. . .. .<br />

1<br />

. . . . . .. . . .. . .. . . . . .. . . . . .. . . . . . . .. . ... .. . . .. . .. . . . . 1<br />

. . . . .. . ... . . . 1<br />

.. . .. . . .. . .. .<br />

. . . . .. . ... . 1<br />

argia 1926-4-11 argía 1923-4-1<br />

2-4 sail . 2-1 sail .<br />

aintzinean joan aurreratu<br />

. .<br />

. .<br />

. . . . . .<br />

aintzinean joana aureratu<br />

.Miartit7-e,ko .trinkataw .Arbillagajozak .eta .emakhasia .<br />

2en.bada, .ela .haste .atakWu .balez) . .o .nddik .ainlzúieari<br />

A rakistain.uso .gaizkiadtuaz.patotaka.laria.izan .zan<br />

.jowa .Dairigpl .etrie. .ta .bipilareidn .Batoan .ezluzazko- . Iaetct .ttizakaitarakaur.eratu .zirar.L,. .ata .4a-.45 .agon<br />

.U. .t.an.bar.di,ntzea .eta ..huria .mm .aj,ratze,n.,d.en ondor.eti. .4. .larita.ar.eskadari.eoaz .paiüdija<br />

.Elásalde. .a4. .ala.21 ..ixlaritakotz tieregarialu .zuten<br />

.. . . .. . . .. . . . . . .. . . . . . .<br />

. . .. . . .. . . . .. . . . . . . .. . .. . .<br />

herría 1974-2-7 argia 1926-4-11<br />

1-2 sail . 2-3 sail .<br />

323


kirola<br />

aurretik ibili bentzutu<br />

auretik ibili<br />

bentzutu<br />

.4Ziia.berdindu.tiran, .batzuatan .abek.etabestetan .. . .<br />

Hirug&ren.saiiaan. .hendaitarrek .aderki .tlenlzuw<br />

.aiek .aurstik .i hiua7 .tarteka <strong>Bi</strong>zanoa,-ekra.<strong>Bi</strong>arnes.andan& . .. . . . . .<br />

. . . . . . .. . . .. . .. . . . . . . . . .. . . .. . . .. . . .. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . . . . . . . . ... . .. . .. . . . . . . . . . . . . .. . .. . .. . .. . . . . . .<br />

. . .. . . .. . . . . . .. . .. . . .. . . . . . .. . .. . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . .. . . .. . . . . . . . . . . . .. . . .. . .. . .. . . .. . . . .. . . . . . .<br />

. .. . . . . . .. . .. . . .. . .. . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . .. . . . . . .. . ... . . . . .. . .. . .. . .. . .<br />

argia 1926-4-11<br />

herria 1970-1-8<br />

1-2 sail . 2-3 sail .<br />

azken erdiak berant bazen berant<br />

azken-erdiak<br />

berant bazen berant<br />

.<br />

. . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . .<br />

AZKEN.-EFID.IAK<br />

.Mayatzaren .9.'an, .AzkerLlaurdenstan .garaile.diranak,<br />

.zeñekzeñekin .4okaW .zatz .agirada<br />

Dargal .ek .ererun.du .Euskat-.Herriko .ligakla .xapel a<br />

aurien. .Hasteko. .es .du .Maitiak .usaiaka .bola .aidea<br />

sarlu; .5 .bakarrik, . .ela .Dargelek .l3 . .a8 .ela .1.6 . .herant .. .<br />

bazen.baranticatzal-aldibat.egin.du.Maitiak<br />

. . .. . . .. . . . . .. . .. . . .. . .. . . . . .. . . .. . . .. . .. . . .. . ... . .. . . . . .. . .. . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . .. . . .. . .. . . . . .. . . . . . . .<br />

.. . . . . . . . . . .. . .. . . .. . .. . . .. . .. . . . . . .. . .. . . .. . . .. . .. . . .. . .. . . . .. . . .. . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . .. . . . . .. . .. . . . .. .<br />

22.-taraba,.hainan .barantegi ..,(pltotanl<br />

argia 1926-4-11<br />

2-1 sail .<br />

herria 1974-2-7<br />

1-4 sail,<br />

azken Iaurdenak beranta<br />

azken-laurdenak<br />

beranta<br />

.a<br />

. . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . .<br />

.Mayatzarern .9.'ara, .Azken.laurdenatan .garaile .diranak. .Segi dgt7P . .nausian .Merekxan .jundolik .Pingam .da . .<br />

zeñekzeñekin .iokaW .zotz .eginda<br />

tiaaU.lebara kbpIdu. .hamasai .miro.Maten<br />

. .. . .. . . . . .. . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . . . . .heraritar.ekin<br />

. . . .. .. . . . . . .. . . .. . . .. . .. . . . . . . . . . .. . . . . . . .. . .. . ... . .. . . . . . . . . .. . . . . .. . . . . .. . .. . .. . .. . .<br />

. . . . .. . .. . . .. . . . . .. . . .. . .. . . .. . . .. . . . . . . . . .. . .. . . . . .. . .. . . .. . . . .. . .. . . .. . .. . . . . .. . .. . .. . . .. .<br />

. . . .. . .. . . .. . .. . . .. . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . .. . .. . . . . .. . . . . . . .. . .. . .. . . . . .. . .. . . . . .. . . . . . . . .<br />

argia 1926-4-11<br />

2-1 sail .<br />

bentzutu<br />

bentzutu<br />

herria 1969-7-24<br />

2-1 sail .<br />

berdindu<br />

berdindu<br />

Zugasti . .ata.Etahernendy.-k .heruzutu .diWzte Arakistain.oso .gaizki.arituaz,patotaka.laria .izan.zan<br />

.trinketean .Rehengaray. .eta .loaran, . .50. .ela .4.0- au.. .1. x .1.0» .1 .1 .,.1 .á, .1 .7,3Q,31 :.na.k~erründuaz . .hi.bikaak<br />

Gera.bizakaitwakaureratu.zran . .. .ata .4d-45 .agon<br />

. . .. . .. . . .. . .. . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . .. . . .. . .. . . .. . . .. . . . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . .. . .. . ... . .. . .. . .. . .. . .. . . . . . .. .ondor.en . .4.,tanta.areskadau .eoaz.partidi ja<br />

. . . . . .. . ... . . . . .. . . .. . . .. . ... . .. . . .. . .. . . .. . .. . .. . ... . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . .. . . . . . .. .. . . . . .. . . . . . .. .bereganalu.zuten<br />

. . .. . .. . . .. . .. . . . . . . . . .. . . .. . .. . . . .. . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . .. . ... .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . .. . .. . . . . . . . . . . .. .<br />

herria 1961-4-6<br />

2-3 sail .<br />

argia 1926-4-11<br />

2-3 sail .<br />

324


kirola<br />

berdintze -en aintzinean galdu<br />

berdintzea heien aintzinean galdu<br />

.Miarritzeka,trinketean,Arbillaga . jozak .eta .emak.hasia . . ala .gibelean.ere. .D.uhalda.az,trinketeko. .t£abalu<br />

.zan .bada. :ela .harte .atakalu.baien ..ondatik .airitzin arz .fielwik. .horra .hor.arrazoinik.aski .SPnpsrtar . .gogar<br />

.joano .Dardgol . .erne.la .bipilarekin . .Hainan .ezluzazko : . treien .zin zinean .galtzeka<br />

.12.-tan .bar.dintzaa .ata .huna.nun .airatzen . .den<br />

.Ellisalde . .a4. .ela .21 . .ixtantakotz<br />

. . .. . .. . . .. . . . . .. . .. . . .. . .. . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . .. . . . . .. . . . . . . . . .. . . . . . .. . .<br />

herria 1974-2-7 herria 1974-2-7<br />

2-1 sail . 1-2 sail .<br />

botea sartu erdiratu<br />

botea sartu erdiratu<br />

.Ezcurraren .arríe .ari .Zamora: .23 .bote .sartu. .ditu Asita .1.7. . .minulura .Xurita'k.elota.er.diratuta . . .. . .. . . . . ... . . . . . .. . .<br />

.milalrangarrak .ela..7. .baizik .ez .igarroa .urn.tdarrak Juantegi'.k .lerenga .guerra.sadu.zuao . .(osükokeian) .<br />

.Hola,. .eta.beste .giran,ere, .partida .alde .batara.joan . . .. . ... . .. . . . . . .. . .<br />

.(pilotaz)<br />

. . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . . . . . .. . .. . .. . . . . .. . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . .<br />

... . . . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . .. . . .. . .. . .. . .. . .. . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . .<br />

herria 1974-2-7 argia 1923-4-1<br />

1-2 sail . 2-3 sail .<br />

buruz-burukako txapelgoa erreskadan<br />

buruz-burukako chape/goa ereskadan<br />

.buruz.burukako . .chap.elgoaren,finala,.erdiakjakaW A. rakistain .asa.gaizki, .ariWaz .pelolaka .laria .izan.zan<br />

dúa au.. .1.5 .1 .0» .1.1 ., .1.6, .1.7,áL1,3 .1:na .tasrrlinduaz .bi .bikaak_<br />

Caero .bizakailarat< aureratu .zran., . .ata .4a-45 .agon<br />

. . . . . . . . .. . .. . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . . .. . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . . .Pndoren . .4 ..tanta .ereskadaa.egiñaz .paiüdua . . .<br />

bereganalu .zuten<br />

. . . . .. . . . . . .. . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . . . . . .. . .. . . . . . . . . . . . . .. . .. . . .. . . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . . .<br />

herria 1960-4-7 argia 1926-4-11<br />

2-1 sail . 1-5 sail .<br />

edo halatsu errez eraman<br />

geldi edo halatsu errez eraman<br />

Alía. .makur .horrekin .finituka.badute .ere, .izamn .dira .. . ,<strong>Bi</strong>zkala .ta.Naparoa . .1,2 .3 . .ta .4:nab~erdindu .zira%,<br />

.b.erriz.abantx .b .erdiridurlk. .SZ .ata.39..baioan .hadaa. . .baña.gesa .bizkaitarak .arex .araman .zuen .pelolaketa.. .<br />

.gekü ..eda .halatsu ..Ikusi .da .kinize .edarrik- .Daguerre . .. . .<br />

.hoberenean . .Arribilaga .andarr.ekatz .eztitu .. .ado<br />

a1ciW : .9 .bate .Elissaldek .eta<br />

. . . .. . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . .. . .. . .. . .. . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . .<br />

herria 1974-2-7 argia 1926-4-11<br />

1-5 sail . 1-2 sail .<br />

325


kirola<br />

erru Buen<br />

eru<br />

<strong>Bi</strong> .~oJ a~a ldietan . .'eru'. .(laul) . askn .zigaduzüuzten, .46 . .. .<br />

.bat .hai.4astikoketanl<br />

guena<br />

. .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . .. . . . . . ... . . . .. . . . . . .. . .. . .<br />

. .. . . . . . .. . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . .. . .. . .. . . .. . . . . ... . . . . .. . . . . .. . . . . .<br />

. . . . . . . . .. . .. . . . . . .. . . .. . .. . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . .. . .. . .. . . . . .<br />

argia 1923-4-1<br />

2-1 sail .<br />

.Asita,l.7.. .minuiura .X.urita :k,pslata .a r.diratuta<br />

luantagi'.k .lenenga .guenasariu .zuan_ .Gostikaketan~ .<br />

argia 1923-4-1<br />

2-1 sail .<br />

ez luzazko haitada<br />

ez luzazko<br />

haitada<br />

.<br />

.<br />

1<br />

. . . . . . . . . . . . . . . .<br />

.Miarritzekairin catean .Arbillaga.jozak .ata .emakhasia . .Sail .huntanXapelgaaren .lehen .baitada.bururziua . .da,<br />

.zan .baila ..eia .hasta.atakatu .haien . .ondatik .aintzinean<br />

.jaaaa .A.arrigol .erre ..ta .hipi &aWn . .Hakmri .ezluzazka. .<br />

Doniha ie . .Lohizune. .leben.i glit7 en . da .bera.muitxaaa<br />

.1 .9..tan .bardintzea.ata .huna..rwn .aiiratzen ..den<br />

.Ellisalde . .34. .ela .21 . .ixtantekratz<br />

. . . .<br />

. . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . .. . . .. . .. . .. . . . . . . . .. . . . .. . . . .. . .. . .. . .<br />

herria 1974-2-7<br />

1-5 sail .<br />

herria 1968-2-22<br />

2-1 sail .<br />

garaitu haitada<br />

garhaitu<br />

haitada<br />

.<br />

. . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . .<br />

.Clakuri .eta .Arlamendikhamar . .p.onduz .garhaitu<br />

Paulidar. .kar.ainitzelin .jokatu .da .ata .bigarien .alecatu ..<br />

.dituzie.Maillabia.etaMonasle.rio du.baitada .hartan,. .kasik .minuto .erdi .balez<br />

aintzinatzarl .zuela . .Pingean., .(laurl<br />

. . . .. . .<br />

.. . . . . .. . . . . .. . .. . . .. . .. . . .. . . . . .. . .. . . . . . . . . . .. . ... . . . . .. . .. . . .. . . . .. .. . . .. . .. . . .. . .. . .. . . .. . .. . . . .. . .. . .<br />

. .. . . .. . .. . .. . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . .. . .. . .. . .. . . .. . . . . . . .. . .. . . . .. . .. . . . .<br />

. . . . .. . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . .. . .. . .. . .. . . .. . .. . . .. . .. . .. . .. . . . . .. . .. . . .<br />

eskualduna 1929-12-13 herria 1969-7-24<br />

2-3 sail .<br />

2-1 sail .<br />

gehiago izan haste atakatua<br />

geiago izan<br />

haste atakatu bat<br />

.<br />

. . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . .<br />

.Clemente.:Parra.(<strong>Bi</strong>zkaia),.iturain .aitasemeak Miarritzeko. .trinketaan .Arbillaga .jozak .eta .amakliasia .<br />

.(.Gipuzkoaa . .Paddu .lalatua..<strong>Bi</strong>zkaitarak .aleginduzizan .zan .badaela .hasta.ataka1u .baten ..ondatik .airuzinean<br />

.baina .gureak .geiago ..izan<br />

joana .I)arrigal .erre .la .hipitazakin . .aaban .Pziuzazko- .<br />

1~ .aan .berbinizea .eta.huna.non .aúatzen . .den<br />

. . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . . . .. . .. . .. . .. . . .. . . .. . .. . .. . . . .. . .. . .. . .<br />

. . . . . .. . .. . . . . .. . . .. . .. . . .. . .. . . .. . .. . . . . .. . . . . .. . . .. . . . . .. . .. . . . . .. . .. . . . . .. . .. . .. . . .. . .. . . . .. . .. . . . . .. . .<br />

.Ellisalde . .a4..eta .21 .ixtantalmiz<br />

argia 1926-4-11<br />

herria 1974-2-7<br />

1-2 sail . 1-1 sail .<br />

326


kirola<br />

hurrean ibili irabaztun<br />

urean ibili irabaztunak<br />

.Igaz .bazela,banatu . .Jira .aurien .are.pslota.lxagelak Irabaztunel .sz .dule. .sAbara .nekalzerik .ukan<br />

.Gipuzkaa.aldP7la riak.bi .ekari.dizkigute .la .irugarana . . . . . . . .. . .. . . .<br />

.ere .orean,lblli .degu_<br />

. . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . . . . . .. . ... . .. . .. . .. . . .. . . . . .. . .. . . . . . . .<br />

. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . .. . . . . . .. . .. . . . . . . . . .. . .. . . . . . . .<br />

. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . .. . . . . .. . . .. . .. . . . . . . .<br />

argia 1926-4-11 herria 1960-4-7<br />

1-2 sail . 2-1 sail .<br />

(ikusi da) kintze ederrik iratzarraldi<br />

ikusi da kintze ederrik iratzar-aldi<br />

Altamakur .horrakin .finituka.badutesra, .izanen .dira . . . Dargel:.ek.erernan .du.Eu" :Harrikra .Jigako.xapela<br />

.berrizabantxu .bardindur!L .37. . .ata.39 .baúmn .barlan . . .aurien . .Hasteko. .ez .du .Maiüak .usaiakQ .bole .aldea<br />

.gei i . .eda .halalsu . .Ikusi.da .kintze . .ederrik .Llaguerxe, .. . .sartu ; .5 .bakarrik, . .eta .Dargelek .1&a8..e1a .1 .6. .berant . . .<br />

,txoberernaan„Arribilaga .ondarrekatz .eztitu, ..ado bazen .berantiratzal:aldi.bal .egin.du.Maiüak<br />

akiW : .9 .bate .ElJssaldek .ela, i .Qarrlgalek ?2aarairw ..bainan.beraotegi . . .(pi1otan~ . . .. . .<br />

. . .. . . . . . .. . .<br />

herria 1974-2-7 herria 1974-2-7<br />

1-1 sail . 2-2 sail .<br />

ikusliar istantekoz<br />

ikhusliar ixtantekotz<br />

.L .oriatuak .zeuden.ikushar .guziak., pilola.partida Miarritzeko . .trinkataan .Arbillaga.jozak .ata .emakhasia . .<br />

balean~, zan .hada.sla .hasta.atakalu .baien. .ondatik .airuzúiean<br />

jowa .Durlgol .snze .la .bipitarekin, .Bainan .azluzazko . .<br />

1 9 .aan .berdinizea .eta .huna .rwn .airatzen . .den<br />

. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . .. . . .. . .. . . .. . . . . .. . . . . . .. . . .. . .. . . . . . . . . .. . .. . . .. . .. . . . . . .. . .. . . . . . . . . .. . . .EiJisaide ..a4 . .ela .21 . .ixtantakotz<br />

. . . .. . . . . . .. . .. . . .. . . . . . .. . . . . ... . .. . . . . . .. . . .. . . . . . . . . . . . .. . . .. . .. . . .. . . . . . . . . . . . .. . .. . . .. . .. . . . . . .. . .. . . . . . . . . .. . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .<br />

eskualduna 1932-9-2 herria 1974-2-7<br />

2-1 sail . 1-4 sail .<br />

indar neurketa izugarria aritu<br />

indar neurketa izugarria aritu<br />

.113. .eta .1 .6. .urteko. .mutil . .ganta .bikindar ..neurketabai Batez ere,.Eizagirre.atezaia.izugarxia .arituzan<br />

izan.dote.erl .aman. .125 .kilaka .ari .biribila ..4A (.ostikakatanl<br />

.minututan .46.'na .bider.iasa .dula .lurelikbizkarara<br />

. .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . .. . . .. . . .. . .. . . . . . . . . .. . .. . . .. . .. . . . . . . . . . . . . .. . .. . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . .<br />

. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . . . . . .. . . .. . .. . . .. . .. . . . . . .. . .. . . .. . .. . . . . . . . . . . . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . .<br />

. .. . . .. . .. . .. . . .. . .. . . .. . .. . . . . . . . . . . . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . .<br />

argia 1923-4-1 argia 1923-4-1<br />

1-1 sail . 1-2 sail .<br />

327


kirola<br />

jendea erruz bildu kitatu<br />

jendea eruz bildu<br />

kitatu<br />

.wtiko .zelaiean .jandea .,eruz,biWu .zar4 DanQsüa'.n .izaap .da Ura .are..~n .badiU<br />

. .. . . . . . .. . . . . . .. . akab.o . .D.oncisliarak .kilWuka,£Iir.alaiLste .degu<br />

. .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. .<br />

. .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . .. . .. . . .. . .. . .. . .. . . . . . .. . .. . . . . . . . . .. . . . . . .. . . .<br />

1<br />

argia 1923-4-1<br />

argia 1923-4-1<br />

1-2 sail . 2-3 sail .<br />

jokoa hautsi korrikalari<br />

jokoa autzi korikalari<br />

.<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . 1 1<br />

Aien .joka .bikainakautzi .7-uari.napar.ena, .ziar£i<br />

EperzeL-iWk .eta .Gastizaba£jak,ilaren .E :aniokatzen<br />

.mandzr.alurik5Q .aO 1 1 1 1 1 dule. .kor.ikalari .apusWa .emarigo .2ej£n .plazan<br />

. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . .. . . . . .. . . . . .. . . .. . . . . .. . .. . .. . . . . . . .. .. . . . . ... . .. . . . . . . .. . . . . .. . .. . . . . . . . .. . . . . . 1<br />

.. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . . . . . .. . . .. . . . . . .. . . . . . . . . .. . .. . . . . .. . . .. . . . . . .. . .. . .<br />

. . . . . .. . . . . . .. . . . . . . .<br />

argia 1926-4-11<br />

1<br />

argia 1928-1-1<br />

1-2 saU . 2-1 sail .<br />

jolasaldi lan gutxiago<br />

jolasaldi<br />

lan gutxiago<br />

. . .<br />

. . . . . . . . . .<br />

. 1<br />

.bzl .bai.(astMkeUul<br />

<strong>Bi</strong>zkaia.Xatzokoak), ..Guridj .-.Isasa .~Gipij7-koa) . .Cast ga .. .<br />

baño .lan .gutxiagokin .rmndezatu .zuten ..Gipuáoz<br />

. . .. . . . . .. . . .. . . . .. . ... . .. . . . . .. . . .. . .. .<br />

. . .. . .. . .. . . .. . .. . . .. . .. . . .. . .. . . .. . . . . . . .. . .. . .. . . .. . . . . . . .. . .. . . . . . . . . . . . .. . ... . . . . . .. . .<br />

. . .. . .. . . .. . .. . . .. . .. . .. . . .. . . . . .. . . 11 1<br />

. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . . . . . .. . . . . . . . ... . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . . 1<br />

argia 1923-4-1<br />

argia 1926-4-11<br />

2-1 sail . 1-1 sail .<br />

jozak eta emak has¡ lanak eman<br />

jozak eta emak hasi<br />

lanak eman<br />

.<br />

1<br />

.Miartit7-e,ko..trirletaw.Arbillag"zak.ata .p.makhasia . Ixlarit .bate7-bizkitarlaw .,uste .ginuen. .azken .hauk<br />

j-en.bad,a . .ela .haatp. .atakalu .bale,n. .ondolik .aintzúip.an Ianak .erriupri .zituztela .garazlarrer,.22. .ela26 .zir.eii,<br />

.ja,ua .D,md~pi . .e rn.e .l a .bjpU&eLWn ..B"n .azluzazko~. Bairiw.bainckk .gcLiti .,garaztariakajae, .riegusi.agarlu<br />

.19. .tan .bar.di,ntzaa .ela .tiuria.mm.airatze .n . .CLen<br />

Cua<br />

.Elksalde ..a4..ela .21. .ixtaritakalz, 1<br />

. . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . 1 1<br />

herria 1974-2-7<br />

herria 1972-2-3<br />

1-2 sail . 1-2 sail .<br />

328


kirola<br />

Iasterketa<br />

laistedeta<br />

nagusitu<br />

nausitu<br />

Ar.r,atsaldeka .iauelw .mulikop.n.laisle.rkela .pr.emwa :<br />

.. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . .. . . .. . . . . . . . . . 1 1<br />

.. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . 1<br />

. . . . . . . . . . . .<br />

. .<br />

. . . . . .. . . . . .. . .. . . .. . . . . .. . . . . . . .. . .. . . .<br />

. . . .. . . . . . . 1<br />

argia 1935-4-2<br />

.. . . . . . .. . .. . . . 1<br />

2-1 sal . 2-3 sail .<br />

menderatu<br />

eskualduna 1929-12-13<br />

nagusitu<br />

menderatu nagusitu<br />

.<strong>Bi</strong>7-kai&Xatzokoak~, ..Guridi .-Isas&IGip.uz.km~, ..Casüfla Eakuz-~eíia) . .Gipuzkoa .ta.Napar.oa- .PP.IQtaketa<br />

.bafio .Jan .putxiagokin .awndexatu,zuten .Gipuzkoxi<br />

Jugaria (-.), .aridik .aur£ara .gipuzkoarzk.naguskan . .<br />

dita, . .oxdu.bela .ta . .ogeitalau .minutu.iiam . .duan<br />

peWtaketairabaziriL 1<br />

. . . . . . .. . . . . . . . 1 1 1 1<br />

. . . .. . 11 1 1 1<br />

argia 1926-4-11 argia 1926-4-11<br />

2-3 sail .<br />

2-3 sail .<br />

mukurru betea orde ari<br />

mukurru bethea<br />

orde ari<br />

.<br />

.Baioriaka .trinket&mukurxjj .bp.t.ea .ze.n ..ela .beir.elwn<br />

E7-curiacien .Qrde.ari .ZamQra ; .2.3 .binte . .sarW . .dau<br />

milatrangar.rak.ela.7, .baizik .a7- .Cigwroa .urmñarrak<br />

. . .. . . .. . . . Hala, . .elabesie, .gisari,we, .par.lida .alcle .batprajoan<br />

. . . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . .<br />

1 (PjJDW) 1<br />

.. . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . .. . .. . . .. . .<br />

herria 1963-4-4 herria 1974-2-7<br />

1-5 sal .<br />

1-2 sail .<br />

nagusi agertu oso gaizki aritu<br />

nagusiagedu<br />

oso gaizki aritu<br />

. . . . . . .<br />

1<br />

.IxtaW .bate7-bizkitarle,u. .uste .ginue.a.,azk.en .hauk<br />

.Ianak .&mwp.n2úuztp.la .garazlair.ar ..22- .ela2-6 .zir.eLi .<br />

Arakistauri.osa .ozki .aritua7- .pelitakalaria .izariza r. .au.<br />

.Bairmu .hairidik .goiti .garaztarrak;ajsa.negusi .agartu Ciero .LLzakaitarakwr.eratu .zjxar)- . ..ata .4d-.45.egan<br />

.dixa<br />

ondiur.eii . .4 . .tariteL .Preskadari .iEiWa7- .parLdija<br />

. . . .. . .. . . . . .. . .. . . .. . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . .. . . .. . . . . . . .. . .. . .. . . . . .. . ... . .. .<br />

.. . .. . . .<br />

bereganalu .zuten<br />

herria 1972-2-3 argia 1926-4-11<br />

1-2 sal .<br />

1-2 sail .<br />

329


kirola<br />

ostiko sendo partidu Iehiatua<br />

ostiko sendo partdu /eiatua<br />

. . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . .<br />

.Irogaren . .quena .Pinila :ksartu.zuan, .,osfika .wndo<br />

Clemante.Parra.lr<strong>Bi</strong>zkaM, .iturain, aita .se.meak<br />

txatez<br />

(Gipuzkoa~ .P.artidu .leiatua . .<strong>Bi</strong>zkaitarak .alaginduziran<br />

bina.gureak .geiago.,izan<br />

. .. . . .. . .. . . .. . . . . .. . . .. . . .. . .. . . .. . .. . . . . .. . . .. . . . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . . . .. . . .. . . . .. . . . .. . . . .<br />

. .. . . . . .. . .. . . .. . . . . .. . . . . . . . . .. .. . . .. . ... . . . . .. . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . .. . .. . .. . . . . . .<br />

. . . . .. . . . . .. . . . . . . . . . . .. . . .. . . . .. . . .. . . .. . . . .. . . . . .. . . . . . . .. . . .. . .. . . . . .. . . . . .. . .. . . . .. . . . . ..<br />

argia 1923-4-1 argia 1926-4-11<br />

1-1 sail . 1-1 sail .<br />

ostikoketa<br />

partidua bereganatu<br />

ostikoketa partidua bereganatu<br />

. . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . .<br />

(QAnasüa rrek8aldu). <strong>Bi</strong>en .arieka .urenga.astikrakeia . A rzkistaua .osa .gaizki .arituaz .p.elitak a. .laria .izanzar. .au.<br />

.Dr)nasüa:n .kzangra.da.. .Ura,are..galizen .tiadute<br />

1,5,.1Q,.1 .1, .16, .17 N3A .3.1 :na .berdinduaz .bi .bikaak<br />

.akatio_ .D.onosxiarak .kiiatuko .dira1a . .uste .dagu<br />

Gera .bizakaüarakaurBratu .z rar3 .. ..ata .46 :45.agon<br />

. . .. . . . . .. . . . . .. . . .. . .. . . . . . . . . .. . . .. . .. . .. . . .. . . .. . . . .. . . .. . .. . . . ... . .. . . . . .. . .. . . . . .. . . . . . . .. . . . .. . . .<br />

. . .. . . . . .. . . ... . .. . . .. . . . . . . . .. . . . . . . .. . . .. . .. . ... . .. . .. . . . . . . .. . . . . .. . .. . .. . . . . .. . . . . . . .. . ..<br />

.andoren. .4. .tanta .areskadari .egiñaz .parüdua<br />

bereganalu .zuten<br />

.. . . .<br />

argia 1923-4-1<br />

2-1 sail .<br />

argia 1926-4-11<br />

1-2 sail .<br />

ostikoketa pelotaka ¡arria<br />

ostikoketa pelotaka laria<br />

.<br />

. . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . .<br />

.Qsükaketaa .ari .zafa.autsi .zioten .lxoxlatila.Bariaka Arakistaun .osa .gaizlú .arituaz .pelitaka. .laria .izanzar .au .<br />

.bserriko .Errarnun .rm l .gazteari 1,5, .1Q, .1.1,.1 ,.17 3A .3.i :na .bsrdinduaz .bi .üi aak<br />

.Entzun .degunaz.landabiziko ..sendakiniza . .onda<br />

fiera .bizakaituakaureratu,zúar3 . .. .ata.4G:45,agon<br />

.agro . .d nte ..eia..p.oliki .xarnar ..ornen.daga<br />

oDdoreu ..4. .tanta .er.eskadan. .egiñaz.parüdua<br />

. . . . . .. . .. . . .. . .. . . .. . . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . .. . . .. . .. . . . . .. . .. . .. . .. . . .. . . . .. . . . . .. . .. .bereganalu .zuten,<br />

. . . . . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . . . .. . .. . . .. . .. . . . . . . .. . .. . . . .. . . . . .. . . .<br />

argía 1935-4-2 argia 1926-4-11<br />

2-1 sail .<br />

1-1 sail .<br />

partida alde batera joan pelotaketa izugarria<br />

partida a/de batera joan pelotaketa izugaria<br />

.<br />

. . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . .<br />

.Ezourraren .arria .ad .Zamora :.23.bote .sartu. .ditu Eskuz (azkena)..Gipuzkoa .ta .Naparoa_ .Pelataketa<br />

.milalrangarrak .eta .7. .baizik .ezGigarrQa.urnañariak<br />

iziagaria, ..(M,), .andik .aurrera .gipuzkoarak .nagusitzen<br />

.Hrala, .etabesta .gisan .ere, .partida .alde.batera).oan dina, . ardu .lela .ta .ngaltalau .minutu .iraun .duan<br />

.(pillataz)<br />

pelotaketairabazirik<br />

. . .. . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . .. . .. . . .. . .. . . . . .. . . . . .. . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . . . .. . . . .. . . . .. . ..<br />

. . . . .. . . .. . .. . . .. . ... . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . .. . .. . . . . . . . .. . .. . .. . . . . .. . .. . . . . .. . . . . . . .. . . . . .. . .. . . . .. . .. . . . .<br />

.<br />

herria 1974-2-7 argia 1926-4-11<br />

1-2 sail .<br />

1-1 sail .<br />

330


kirola<br />

sarean sartu tira<br />

sarean sartu<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . .<br />

.Siga'tarbatek .lista .Porto.donostiara .ja .zuan .pelotak . Siga''ar.balek.tkata.PorW .riariostiara.ja .zuan .pelolak .<br />

.ta .- .sareansariu- . . .(rastikoketanl<br />

ta . .. .sareanzarILL . ..(rastikMketanj<br />

. .. . . . . .. . . . . .. . .. . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . .. . . .. . . . . .. . . . . . . .. . .. . . .. . . .. . . . . . .. .<br />

. . . . . .. . . .. . ... .. . . . . . . .. . .. . . . . . . .. . .. . . . . .. . .. . . .. . . . .. . .. . . .. . .. . . . . ... . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .<br />

. . . .. . .. . . .. . . .. . .. . .. . . . .. . . . . .. . .. . . . .. . . .. . ... . . . .. . . . .. . . . . .. . .. . . .. . ... . .. . . .. . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .<br />

. . ... . .. . . .. . . . .. . . . . . . . .. . . . . .. . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . . . . . . .. . . . . .. . ..<br />

. .. . .. . . . . .. . . .. . .. . .. . .. . .. . . . . .. . .. . . . . . . .. . . .. . .. . . . .. . . . . . . . . . . . .. . ... . .. . . .. . . . .. . . . . .. . . .. . . . . . . .<br />

. . . .. . . . . . . .. . . . . .. . .. . . . . . . .. . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . .. . . . . .. . . . . . . . . . .. . . . . .. . .<br />

argia 1923-4-1<br />

tira<br />

argia 1923-4-1<br />

1-2 sail . 2-3 sail,<br />

segidatze nagusi trabes<br />

segidatze nausia<br />

trabesa<br />

.<br />

. . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . .<br />

.Segirlat7P .nausian .Mexakx:en . .andolik .Fingaon. .da<br />

AMAYUA . .: . .( . . .~ .Trabssa .gogatik .jokatu.zetLdablean<br />

.tiaatlk iebarúkheldu, .hamasei .minuturen ela .guzie.zaa.ren.atde. .Alaxa .asi ..ere, .padidazaarak<br />

.taerantarekia. .(Taur4<br />

txos .jrako. .ta .beste.bi, .se.ielarik<br />

. . . . .. . .. . .. . . . .. . . . . . .. . . . . .. . .. . . . . . . .. . . .. . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . .. . . .. . . . . .. . .. . .. . .<br />

. . .. . .. . . .. . .. . . . . . . . .. . . . . . .. . . .. . . . . . . .. . .. . .. . . .. . .. . . .. . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . .. . . .. . . . . .. . . . .. .<br />

. .. . .. . . .. . . .. . . . . . .. . .. . . . . . .. . .. . . .. . . . .. . ... . .. . . .. .. . . .. . .. . . .. . .. . . .. . . . . . . .. . .. . . .. . . . . .. . . . . . .<br />

herria 1969-7-24<br />

argia 1928-1-1<br />

2-1 sail . 2-1 sail .<br />

tanto<br />

tanto<br />

trebatu<br />

trebatu<br />

. . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

.elzuten . .abek .iantorik .agin .42,.5D. .geldiluaz<br />

eta .gibelean .sre.D.uharlde. .ez .irinkelaka .lrebatu<br />

. .. . . .. . .. . . .. . .. . . . .. . .. . .. . . .. . . .. . . . . .. . .. . . . . . . .. . ... . .. . . . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . . . . . . .. . . . . . . . .<br />

. . . . .. . .. . . .. . . . . .. . . . . . .. . . . . .. . . .. . . . . . . . . .. . .. . ... . .. . . .. . . . . . . . . .. . . .. . .. . . . . . . . . . .. . . . . . . . .<br />

t eWik. .horra .tior.arrazojnik .aski .Senp,ertar . .gogar<br />

.tieien . .zinizineari .galtzeka . . . .<br />

.. . . . . . .. . . .. . .. . .. . .. . . . . . .. . . .. . . . . . .. . .. . .. . ... . .. . . .. . . . . .. . .. . . .. . ... . .. . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . .<br />

. . . .. . . . . . . . . . .. . .. . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . . .. . . . . .. . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. . .. . . .. . .. . . . . .<br />

argia 1926-4-11<br />

herria 1974-2-7<br />

2-1 sail . 2-6 sail .<br />

tarteka txapela eraman<br />

tarteka<br />

xapela ereman<br />

.<br />

. . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . .<br />

.42na .bardindu .ziran,.baizuatan .abek.etabestetan . . . .Dargel.-.ek.ereman .du . a skal:Herriko .ltgako .xapela<br />

.aiek .auretikiblüaz .tartaka<br />

. .. . .. . . . . .. . . . .. . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . .. . .. . . .. . . . . .. . .. . . .. . . . . . . . . . . .. . .. . . . . .. .<br />

auaen. .Hasleko. .es .du .Maitiak .usaiaka .bale .aldea<br />

sartu: .5 .bakarrik, . .eta .Dargelek .l,3 ..a8. .eta .1 .6. .berant .. .<br />

bazen .baranticatzal.aidi .bal .egun .du .Maitia k<br />

. . . . .. . .. . .. . . . .. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . .. . . . . .. . . . . .. . . . .. . .. . .. . . .. . ... . .. . .. . .. . 22.aarai.no. .iaakw. barantegi . ..(Ailoiano<br />

.. . . . . .. . . .. . .. . . . .. . .. . .. . . .. . .. . . . . .. . . . . .. . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . .. . . .. . .. . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . .<br />

argia 1926-4-11<br />

herria 1974-2-7<br />

1-5 sail . 1-2 sail .<br />

331


kirola<br />

txapeldun<br />

txapeldun<br />

.Sail .bstazketa .ondoren. .Galta .ta . .Gijon.ixapeldunen . .<br />

.anean, ..eia.Athletia .D.rid .ta.aeüs.bsr.dia .daude . . . . .<br />

.pur>.ta :etail<br />

. . . . .. . .. . . .. . . .. . .. . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . .. . . . . . . . . . . . .. . . .. . .. . .. .<br />

. . . . . . . . .. . . . . . .. . . .. . . .. . .. . . .. . .. . . . . . .. . .. . . .. . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . .. . . .. . .. .<br />

2-1 sail .<br />

zeharo menderatu<br />

zeharo menderatu<br />

Ajen .jala .taikainakautzi .zuna .naparena, .tiara<br />

.mandaraturik . .5.0 .a0<br />

.. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . .. . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . .. . .. . .. . . .. . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . .. . . . . . .. . .<br />

. . . . . . . . .. . .. . . . . . . . . . .. . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . .. . .. . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . .. . .. . . . . ..<br />

1-2 sail .<br />

zotz egin<br />

zotz-egin<br />

A. 71S.ER-.ERD.IAK<br />

.Mauatza rea .9.'an,.Azkenlaurdenetan .garaile.diranak .<br />

.zeñek .zsñekin . jokatu .zatz .aginda<br />

. .. . . .. . . . . .. . ... . .. . . .. . .. . . .. . .. . . . . . .. . ... . .. . .. . . . . . .. . .. . . .. . .. . . .. .. . . . . . .. . .. . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. .<br />

1-2-lail .<br />

zozketa<br />

sosketa<br />

. . . .. . .. . . .. . . .. . .. . . . . . ... . . . . .. . .. . . .. . .. . . . . . .. . .. . . .. . .. . . . . .. . . . . . . . . .. . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. .<br />

.marka'rik .aurldiena .segura'.ka .htxetaeriaaar. .J.oseba :k .<br />

agro . .du ..ganasaskexan.(sorcenan). .ain ....e .arrik<br />

.izan .sz .óadu .er.e<br />

. . . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . .. . .. . . . . .. . . .. . ... .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . . .. . .. . .<br />

.. . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . .. . . .. . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . .. . . . . .. . .. . . .. . .. . .. . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . .. . .. . .<br />

2-1 sail .<br />

332


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

Hustuketaren emaitzak<br />

3 .3 .2 . G e r r a<br />

Aztertu ditugun lau agerkariek harrapatzen duten epeak 3 gerra<br />

ezagutu ditu bere haragian . Bere haragian diot, agerkariek gerrotan<br />

beren buruak inplikaturik ikusi zituztelako : beren ingurune<br />

sozialeko pertsonek gerran parte hartu zutelako, edo, Eg u n a r e n<br />

kasuan agerkaria bera gerraren alaba zelako . Frantzia bete-betean<br />

hartu zuten mende honetako bi mundu gerrek (lehenari buruzko<br />

Eskualdunaren albisteek irekitzen dute euskal gerra-<strong>kazetari</strong>tza) .<br />

Algeriako gerra ere nahiko gertutik jarraitu zuen Herriak . Tartean,<br />

Eguna dago, Espainiako gerra zibilaren erdian jaio eta itzalitako<br />

agerkaria .<br />

Hala, gerrei buruzko albisteek multzo berezia osatzen dute euskal<br />

<strong>kazetari</strong>tzaren tradizioan eta lau agerkari hauen laginetan .<br />

Gertutasun eta emozio handiz idatzitako albisteak dira . Hitz eta<br />

esamolde multzotxoa osatu dugu eurekin .


gerra<br />

agindupe geratu akordio<br />

agindupe lotu<br />

akordioa<br />

.Ona .baste.zio.bal_ .Marueko .alde .orl.Alemariáran Etapundu .hortaz.agh.duten .akoidiaa .(Amarla.eta . . .<br />

.agindupe.latuko .balita, ..mairu .:gudarostasgaki .ta Rusiak).nahi .luketa .era .bartze .arrwumeri ..onar . .arazi. .<br />

.azkarasgite.ka .Erantza:k.dituan .awnoak,szerP7tut,I .. .<br />

.Iatukra .litzakez<br />

. .. . . . . . .. . . .. . . . . . .. . .. . . .. . .. . . .. . ... . .. . . .. . . .. . .. . . .. . .. . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . .<br />

. . .. . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . ... . .. . . .. . .. . . . . . . .. . .. . . .. . .. . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .<br />

eguna 1937-4-28 herria 1967-4-6<br />

1-2 sail . 2-1 sail .<br />

aginpideari eutsi aldeztu<br />

.<br />

. . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . .<br />

aginpideari eutsi<br />

aldeztu<br />

Londres<br />

.Hang:Kong .Buda:asiz .ssndolzeasrabagi . .Elarlo.aldean.tieiaziki, .jndartsu, .baro. .t a .zital.io . .eban . .<br />

.dau .lngelaterraka .Gobernuak.ata .Singapwre'.o ar<strong>arloa</strong>k; .une h2t7[ tetan .joatdi ..gozdiftak .eginzixa%<br />

.an1zsko. .gudontz ..tokia .egi.n .dau. .SArkaldean<br />

baña .gure .uwWlak.Puren .aberiko .lurakzaintzen .et a . .. .<br />

.gudaaa dak .egjñaz. .Ingetatera .bar.e. .aQjnpideari i<br />

.euatsko. .garlatzen . .da<br />

aldeztuten .dakie .. . . .. . .. . .. . .. . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . .. .<br />

.. . . . . .. . .. . ... . .. . . .. . .. . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . . . . . .. . . . . .. . .. . . . .. . ... . . . .<br />

eguna 1937-4-28 eguna 1937-4-24<br />

1-2 sail .<br />

2-3 sail .<br />

aireko armen aterbe<br />

aireko armen aterbe<br />

.Eskualde. .tiuntaka .lauruzagiak .aitartu.duta .akeknaz . . .Da..nang .sskuaide .horlan.diluzte .Amexikanoek<br />

.elsajek .egin . .dlotela .d.esmasia .trango tieran .sodado . .ela .araren .ate£úe ..handianat&ik.bat<br />

. . . . . . . .. . . .. . .. . . . . . .. . . .. . . . . . . . . .. . . . . . .. . . .. . . . . . . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . . .. . .. . .. . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . . . .<br />

. . . . . . .. . . .. . .. . . . . . .. . . .. . . . . . . . . . . . . .. . .. . . .. . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . .. . .. . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . .. . . . .<br />

. . .. . . . . .. . .. . . .. . .. . . . . . .. . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . .. . .. . . .. . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .. . .. . . . . . . . . .. . .. . . .. . . . . . . . . .. . . . . .. . .. .<br />

. . .. . .. . .. . . . . . .. . .. . . .. . .. . . .. . . . . . .. . . .. . ... . .. . . . . . .. . . .. . . .. . .. . . .. . .. . . . . .. . . . . . .. . .. . .. . . .. . . . . . . . . .. . . . . .. . . . .<br />

herria 1970-1-8<br />

herria 1966-4-14<br />

2-1 sail . 2-1 sail .<br />

airetako armada arroila<br />

airetako armada<br />

arroila<br />

.Luireka .aunada .emendatu .dugun.bazaJa. .airatako l8eljikanstsaiak .egin ahaI.bat .egin .du .Yssreka .ur<br />

.arreada .ars .banditu .henar.dugu tzandiazbunakjio .nat iz; .han .atchiki .dugu<br />

. . . .. . . . . . .. . .. . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . .. . .. . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . .. . . . . . .. . . . . .. . . . . Alha .Cbampaiñako . .alde .horian .ere .ez.dago. .geldirik . . . .<br />

Eguabezean.brartz .aldiz.roJdariuzauku .liartuak<br />

. .. . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . . .. . .. . .. . .. . .gjnaizkran .arzoila .batzubsrriz .ktaendu .nabjz . . . .<br />

eskualduna 1935-3-29 eskualduna 1914<br />

2-1 sail . 2-1 sail .<br />

334


gerra<br />

atxilotu bakea finkatu<br />

atxilotu bakearen finkatzeko<br />

.Valeosa.. . . Erkaldar.gudan2ziak .itxasontzi.bai .atxiloiu . Bairm .gure . .enbachadoreak .laman.ari.dire<br />

.duleka .dion .iztzara,agizlalu .da bakawe i .tinkatzake . .ltaliarekinbal .aginik, .slgar,<br />

.. . . . . . .. . . . . . .. . .. . .. . .. . . . . . . . . . ... . . .. . .. . . .. . . . . .. . . . . . . . .. . . .. . . .. . .. . . . . . .. . .. . .. . . . . . .. . .. . . .. . . . . .. . .. adilurik, .ardielsi .dugu .alriatúa .ez . .dadien .Alemanen .. .<br />

askuetarat sror-<br />

. . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . .. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . .. . . . . . . . . .. . .. . .. . .. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . . . . . .. . .. . . . . . . . . .. . .. .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . .. . . . . . .. . .. . . .. . .. . .. . .. . . . . . .. . . .. . . . . . . . . .. . .. . . . . . .. . .. . . . . .. . . .. . .. .<br />

eguna 1937-5-1 eskualduna 1934-1-26<br />

2-3 sail . 1-2 sail .<br />

aurrea hartu barruti<br />

aurea-artu baruti<br />

.GUR.E .G1JLIARIAK .AUREA .ARTZEN .ASIAK.D1RA IPARALUEKO.GUDOÑ.ETAN . . .. . . .. . .. . . . . . .. . .<br />

.BIZK .ARGI:N<br />

. . . .. . .. . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . .. . .. . . . . . .. . .. . . .. . .. . . .. . .. . ... .. . . . . .. . . .. . .. . .. . . .. . .. . .(_ ._)P.usil .erautsiz, .patxislen ..egazkin .aizeko . .bl .ja . .. . .<br />

ditua .gur .8udariak.t~aruti .antan<br />

. . . . . . .. . . . . . . . . .. . .. . . .. . .. . . .. . . . . . .. . . .. . .. . . .. . .. . . . . . . . . .. . . .. . .. . . .. . .. . . .. .. . . . . .. . . .. . .. . .. . . .. . .. . .<br />

. .. . . . . . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . . . . . .. . . .. . .. . . .. . .. . . . . . .. . .. . . .. . .. . . .. . .. . . . . .. . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . .<br />

eguna 1937-5-16 eguna 1937-5-13<br />

1-2 sail . 2-1 sail .<br />

babespetu berendu<br />

babespetu berendu<br />

.Larunbata .gabaz.aldatu .beata .izan .zan .urleara Beaze .ailiarAity.deithuan . .eirela .sail. .oso .hat .hartu . . .<br />

.baizuenizaL .mita .tagun . .eskuadedunak.ateraziran l diolegu . .heiek .aldiz.guru .M onimare .,ko.lurrelik .pozi .. . .<br />

.ela .beste .rda.babespatuak . .(aizarrirat7P4 bzl, .aura.gpratua, .berriz .berendu<br />

. . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . .. . ... .. . . . . . . .. . . .. . .. . . .. . . . . . .. . .. . .. . .. . . .. . . . . . . . . . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .<br />

. . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . .. . . . . . . . . . . .. . .. . . .. . . . . . . . . .. . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .<br />

. . .. . . . . . .. . . . . . . . . .. . .. . .. . . . .. . .. . . .. . .. . . .. . . . . . . . . .. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . .<br />

eguna 1937-5-10 eskualduna 1915<br />

2-3 sail . 2-3 sail .<br />

baja birrindu<br />

baja birindu<br />

.Ezer .lomo. .ebeaik .ezin .esan Londres.:. .Gernika.birindu .dabala .Franco'k .eta<br />

.O.rala, .aratsalde . .osuansta . .gau .ilunean, .ioaldi .herA .la Iaregikeri .ari .gaiiztetsiaz .j,ardun. dabe . .Inglalera'.ka<br />

.bulartsuak .egin .ebezaa . .Ararioakbaja .ugari .izan izparin4i ..guztiak . . . . .. . .. . . .. .<br />

.ebazan-<br />

.. . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . .. . .. . . .. . . . . . .. . . .. . . .. . .. . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . .. . . .. . . .. . .. . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . .<br />

.. . . .. . .. . . .. . . . . . .. . .. . .. . .. . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . .. . . . . . .. . . .. . ... . .. . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .<br />

eguna 1937-4-24 eguna 1937-4-30<br />

2-1 sail . 2-3 sail .<br />

335


gerra<br />

bonbardamendu<br />

bonbardamenduak<br />

.bsnlpara,barean .haraiub.ehr. .luzketela .amarikamek. .<br />

.honbardarrzenduak<br />

.. . .. . . . . . . . . . .. . . .. . .. . . .. . . . . . .. . .. . . . . . . .. . .. . .. . . .. . ... . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .<br />

. . . . .. . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . .. . . .. . .. . . .. . .. . . .. . . . . . .. . . .. . . . . . .. . .. . . . . . . . . . . . . .. . . . . .. . . . . . . . . . .. . .. . . . . . .. . .. . ..<br />

herria 1967-4-6<br />

2-1 sail .<br />

dunbadoska<br />

dunbadoska<br />

Arenaubanatatik .alkari .dunbadaska .lardua .dabs :. .tiro.<br />

gitxi. jaurti .daba .baina<br />

.. . . .. . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . . .. . .. . .. . . .. . . . . . .. . .. . . .. . .. . . .. . .. . . ..<br />

. . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . .. . .. . .. . . .. . . .. . .. . . .. . .. . . .. . . . . . . . . .. . .. . . . . . .. . . .. . .. . . . . . .. . .. . . .. . . .. . ..<br />

. .. . . . . .. . . .. . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . .. . . .. . .. . . . . . . . . .. . . .. . . .<br />

. . .. . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . . .. . . .. . .. . . .. . .. . . . . . . . . . .<br />

eguna 1937-4-30<br />

1-5 sail .<br />

bunbako dunbots<br />

bunbako<br />

dunbotsa<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

.D.NDARRABIKO .FQLIZETXEAK .SiiNaAKQ . .RAT Gibraltar:dik .arluidran .izparak.dúmar ez .Sievilla:n<br />

.Goiz .barietarikbaiez, .bunbako. .aliraale.batek.franga .. . .le.rtze .andi .Lat .egin .zan. . .Qunáoisa .kilometro<br />

.desmasia.bandiak .egin .diW. .Qndaradiko . .pAllzatxean .<br />

.. . .. . .. . . . . .. . . . . . .. . . .. . .. . . .. . .. . . .. . .. . . .. . . .. . .. . .. . . . . . . . .. . .. . .. . . . . .. . .. . . .. . .. . . . . .. . . . . . . .<br />

.ugaritara.entzun .zan<br />

. . . . .. . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . .. . . .. . .. . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . .. . . . . .. . . .. . .. . . . . .. . . . . .. . . .. . .<br />

. .. . . . .. . . . . .. . . .. . .. . . . . .. . . . . .. . .. . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . .. . . .. . .<br />

. . .. . . . .. . .. . .. . .. . . .. . .. . . . .. . . . . .. . . .. . .. . .. . . .. . . .. . . . . .. . .. . .. . . .. . . .. . .. . .. . .. . . . . .. . . . . .. . .. . .. . . . . .. . ..<br />

. .. . . . .. . . . . . . .. . ... . .. . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . .<br />

herria 1969-7-24<br />

2-1 sail .<br />

eguna 1937-5-2<br />

2-1 sail .<br />

burrukatu eratsi<br />

burrukatu<br />

eratsi<br />

. . . . . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . .<br />

Atza.gaizaidean .gogor. .ziardun .burrukatze 4 °Monrninq.Prast :'.ekidazpuru .aurxdiz .auxe. .diño:<br />

.pazistak<br />

:'.Gemilsar.eriasailak .il . .Gordeiekuetara igesi~oiazan<br />

. . . . . . . . . . .. . .. . ... . .. . . . . . . . . . . . . . .. . .. . . .. . .. . . . . . . . .. . .. . . . . . . .. . . .. . . . .. . . . . .. . .. . .. . . . . .. . . . . .<br />

. . .. . .. . . .. . . . .. . ... . . .. . . .. . .. . . .. . .. . . . . .. . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . . .. . .. . .. . . . . . . .. . . . . .. . .. . . . . .<br />

.. . . . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . . . . .. . .. . . .. . . . . .. . . . . .. . .. . . . . .. . .. . .. . . . . .. . . . . .. . . . .. . . . . . . ..<br />

. . .. . .. . . . . .. . . . .. . . .. . ... . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . .. . . .. . .. . . . . . . .. . . .. . .. . . . .. . . . . . . . . ..<br />

.erüaraksuz .eratsi .ditue. :'<br />

.<br />

.<br />

.<br />

eguna 1937-1-10<br />

2-3 sail .<br />

deuseztu<br />

deuseztu<br />

eguna 1937-4-30<br />

2-3 sail .<br />

eurendu<br />

eurendu<br />

.<br />

.<br />

. . . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . .<br />

.IJrijak .deuseztu .ta .biztanliak .izki-lastarica .araiten<br />

Manzanares .ibaia .igaroleko . .ienaga .egin .eben .zubia .<br />

.dabiltzanak.daistarakba-.dina,.¿zelan ..ezagututeka? . . . .aurendu .nai .izan.eben .Ciudad .Urúversitazia'.n<br />

. . . . .. . . . . .. . .. . . . . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . .. . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . . . .. . .. . . .. . . .. .. . .. . . . .. . . . .dagozan .asaldariak<br />

. . .. . .. . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . .. . .. . . .. . .. . . .. . . .. . .. . . . . .. . . .. . . . .. . . . . .. . . . . .. . .. . . .. . .. . . . .. . . . . .. . . . . .<br />

. .. . . .. . . . . . . . .. . .. . . .. . . . . .. . .. . . .. . .. . .. . . .. . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . .. . .. . .. . .. . ..<br />

. . . .. .. . . .. . .. . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . .. . . .. . .. . . . . . . .. . . . . .. . . . . .. . .. . .. . .. . .. . . .<br />

eguna 1937-4-28<br />

2-3 sail .<br />

eguna 1937-5-18<br />

2-3 sail .<br />

336


gerra<br />

eurondu galtze handiak<br />

eurondu galtze aundiak<br />

. . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . .<br />

.Guda:.talo ..e,8r .eurondu ",<br />

.osiean .Sopar GL da:zaki .ia .guda. . .luban .aska.apurtu .dauisez<br />

.mandaratu .eben .erkaldarak pax sioi .ta.galtze. .aundia kizan.ebezan,<br />

. .. . . . . . . .. . . .. . . . . .. . . . . .. . .. . . .. . . . . .. . . . .. . . . .. . . .. . .. . . .. . .. . .. . .. . . . . .. . . . . .. . .. . .. . .. . . . . .<br />

.. . . .. . . .. . . .. . . . . . . .. . ... . . . . .. . .. . . .. . .. . . .. . .. . . . . . . .. . .. . .. . . .. . .. . . .. . .. . .. . .. . . . . .. . . . . .. . .. . . . . . .. . . .<br />

.. . . .. . . .. . . . . . . . . . .. . .. . . . . . .. . . . . .. . .. . . .. . .. . . . . .. . .. . .. . .. . . . . .. . . . . .. . .. . .. . . . . .. . . . . .. . . . . . . . .. . . .<br />

.. . . .. . . .. . . . . . . . . . .. . ... . .. . . .. . .. . . .. . .. . . .. . .. . .. . . . . .. . .. . .. . . .. . .. . . . ... . .. . .. . . . . .. . . . . .. . . . . . .. . .. . . .<br />

eguna 1937-4-25 eguna 1937-5-6<br />

2-3 sail . 1-1 sail .<br />

ezereztu gerla<br />

ezereztu gerla<br />

.aldarketa,baten .falangetar.,aldra.bat .ezereziuta .utzi. . . . .geilalik .landa<br />

.dabs<br />

.. . . . . . .. . . .. . . . . . . . ... . .. . . .. . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . .. . .. . . .. . .. . . . . .. . . . . . . . . .. . . . .<br />

. . .. . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . .. . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . .. . . .. . .. . . . . .. . . . . . . . . .. . . . .<br />

. . . .. . . . . . . . . .. . .. . . .. . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . .. . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . .. . .. . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . .. . . . .<br />

. . . . . . .. . . . . . . . . .. . .. . . .. . . . . . . . . . .. . .. . . . . . . . . .. . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . .. . .. . . . . . . . . .. . .. . . . . . .. . .. .<br />

eguna 1937-1-10 herria 1965-4-1<br />

2-3 sail . 2-1 sail .<br />

ezereztu gerla<br />

ezerestu gerla<br />

,SEI .TANKE.ABEBIQABL .EZERESTU.TA .MENDIANI., .GEFILA . . . . . . . . . . . . .. . . . . .<br />

.BERAJAJ ..IBTI<br />

.. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . .. . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . .. . .. . . .. . .. . . . . . .. . .. . . . . .. . .<br />

. . . . . .. . . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . . . . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . .. . .. . .<br />

. . . . . .. . . .. . . . . . .. . . . . . . . . .. . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . . . . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . .. . . . .<br />

eguna 1937-5-8 eskualduna 1900-3-23<br />

2-3 sail . 2-1 sail .<br />

gainti gerlari<br />

gaintian gerlari<br />

.hiriaren . .ondoan .batailla .bandi.bat.ukhen. .dn : .atsaiak . . .Vistcangeko . .geriarlen . .irzdarra<br />

.goithu .duiu, .bas.pasei .shun .hil . .deüze, . . .bar a<br />

.malarauski .hil .dira..orara.goum .Baintiari .Wr.our<br />

.soldada ..eta .kolpaturikizan .hogaita..hirnur_<br />

Tirs:.eka.g«inüan .arara .eho. .dsikáe .etsaisk .soldado<br />

.bai .eta .kalpatu.bsste.laur<br />

eskualduna 1908-2-28 herria 1968-2-22<br />

2-1 sail . 2-1 sail .<br />

337


gerra<br />

gogor eraso guda izkilu<br />

gogor eraso<br />

Paxisten .e azkiñak .Bagar .Brasa .aussn,.baña<br />

.kañoiez .sra Uijnaz. .agazkiñatako.bai.sralsl,ebsn, . . ..<br />

. . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . .. . .. . . .. . . . . . .. . .. . .. . ... . . . . . . . . . . . . . . ..<br />

. . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . .. . . .. . .. . .. . . .<br />

eguna 1937-4-28<br />

1-2 sail .<br />

guda-izkilu<br />

Arerijuak .gQgar . .okiartuten .si :dau, .ia.guda .izkilurik<br />

.onanakaz .oldartu. .be<br />

. .. . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . ... . .. . .. . .. . . .. . . .. . . . . . . . .. . . .. . . .. . . .. . . . . . . . . .. . . .. . . . . . .. . .<br />

. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . .. . . .. . .. . . . . . . . . . . . . .. . .. . . . . . .. . ... . . . . . .. . . . . . . . . .. . . .. . .. . . .. . .<br />

. . . .. . .. . .. . . .. . .. . . .. . .. . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . .. . . . . . .. . . . . . . . . .. . . . . . .. . . .. . . . . . .. . . .. . .. . . . . . . . . ... . . . . .<br />

. .. . ... . .. . . . . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . .. . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . . . . . .. . . . . .<br />

eguna 1937-4-28<br />

2-1 sail .<br />

goitu guda oin<br />

goithu<br />

guda-oñetan<br />

.<br />

.<br />

.bi.riarem ..ondoan .batailla .handi .bai.ukhen. .du: .etsaiak . . .E .JZKQ1 ..U.DA.QÑETAN . .<br />

.goübu.dutu, .bras,pasei.shun .hil . .daitze,. . .bena<br />

malerauski .bil .dira .grana.gaurs .8aintiarLbirAUr<br />

.saldado .eta .kolpaturlk.izan .hagsita ..biraur<br />

.Tirs..eka .gaiWian .grana .ebo. .daikia .atsaisk .soidado<br />

.bai .eta.kalpatu .basta.laur_<br />

ILLUN HUTA .CENO. ..IOALDI.I .~TSUAK .F-GITEN<br />

Z IH.AU.ELG.ETA.ETA .ELORIO. .INaUR.UTAN<br />

eskualduna 1908-2-28<br />

2-3 sail .<br />

eguna 1937-4-24<br />

2-1 sail .<br />

guda ekinaidi guda oin<br />

guda-ekiñaldi<br />

guda-oñ<br />

. . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . .<br />

Leían .aldean . rkaldarak .gudaakiñakdi .batsgin<br />

Guda ..oñak .inpernua .dlwdi . . .Suzka .inpernu<br />

dabs.taararerasgin .dabs ;<br />

beldurgaria<br />

. . . .. . .. . . .. . . .. . .. . . . . . . .. . . .. . . . . .. . .. . . .. . .. . . .. . ... . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . . . . . ..<br />

. . . . . .. . . . .. . . .. . .. . . .. . .. . . . . . . . . . .. . . . . .. . .. . . .. . .. . . . . ... . .. . . .. . .. . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . ..<br />

.<br />

.(. . a .Atzoka .aguna.egun .bakstsu.eta .nasaia .izan .zan .<br />

guda .adatan,,<br />

.. . .. . .. . .. . . .. . ... . . . . . . .. . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . . . . . . .. . . .. . . .. . .. . ... . . . .. . .. . . . . .. . .. . . . . .. . . . . . .<br />

eguna 1937-4-25<br />

2-1 sail .<br />

eguna 1937-4-28<br />

2-1 sail .<br />

guda ekitaidi guda-atze<br />

guda ekitaidi<br />

guda-atze<br />

.<br />

. . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . . . . . . . . .<br />

.liuda .ekitaldiakazbatera, .suagakata .izugari .eta<br />

.bidshakaekaz .atzeritarak.asaratu .ez.daitazan, .izpar. . .<br />

.eia .bari .Buz.urezkoak.tala:haia. .edatuaz .eure,n.aldeko<br />

PA XISTENI .EGAZKIÑAK.DUDA :.OfAK .ETA<br />

DUDA ATZF_AK.SUAGATZEN,<br />

.zabalkunds .andia .sgin .nai. .izan .daba .paacistak<br />

. . .. . .. . . .. . .. . . .. . . . . . . . . . . . .. . .. . . .. . .. . . .. . . .. . .. . . . . .. . . .. . .. . .. . . .. . . .. . . . .. . . . . .. . .. . . . .. . . .. . .. . .. . .<br />

. . .. . .. . . . . . . . .. . . . . . . .. . . .. . . . . .. . . . . . . .. . . .. . . . . . . . . . .. . . . . .. . .. . . . .. . . .. . . . .. . .. . . . .<br />

.<br />

eguna 1937-5-2<br />

2-1 sail .<br />

eguna 1937-5-6<br />

2-1 sail .<br />

33 8


gin<br />

guda-aurreti gudalburu<br />

0oda'auretí<br />

^~g .~a~ ..~~~^~^~~~<br />

gudalburu<br />

--.----zka~u-<br />

egunu 1937-4-28 a i1024~-10<br />

2-1 sal . 2-1 sal .<br />

guda-hesi<br />

ouoa'ea/<br />

gudMburu<br />

gudalburu<br />

.<br />

eguna 1937-4-28<br />

eguna 1937-4-24<br />

2-1 sal . 2-1 sal<br />

guda-ikumkets gudalburu<br />

ouda-Usketa<br />

gudalburu<br />

]I8UA'.U.8áKALDEB<br />

»ouin.ar.tmbo . .daF-gaokin .Aoóur.oduo .Guedng<br />

{l82EIZENL - . gudalbutue<br />

. .<br />

.<br />

eguna 1937-5-10<br />

eguna 1937-4-28<br />

2-1 sal 2-1 sal<br />

gudm-iuban<br />

gudaldi<br />

AudaSbmmyk<br />

gudaldi<br />

1aoGm<br />

lenuubbezaka..-_- .<br />

.GUCALEKUAi .DU EIA<br />

.S&NIA .QUOEB1&]8]ElLE]Z,&IEA .SLúAGAI.U<br />

~~<br />

~~aadüa<br />

oax~ouaumoabu~c-<br />

eguna 1937-5-1<br />

eguna 1937-5-8<br />

2-1 sal . 2-1 sal .<br />

339


gerra<br />

gudaleku gudaroste<br />

gudaleku gudaroste<br />

.ERREPU.BLIKARAKZARAGQZA:KQ erkaldarak .gudaraste.indarisua .eraiu .ata .áeiinbaiikra .<br />

.GUDALEKUAK, ..QUINIQ'KQ .GUDA:LLJBANAK .ETA ~siak.zuzituia .lagaka .dituaa.arce<br />

.SANTA .QULIERIA . .ELEIZATEA .S .UAGAT.U<br />

.DITUE<br />

. .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . .. . . . . ... . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . .. . .. . .. . .. . .<br />

. . . . .. . . . . . . . . .. . . . . . .. . . .. . . . . . .. . .. . . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . .. . . . . . .. . . .. . ... .. . . . . . . . . .. . .. . .<br />

eguna 1937-5-1 eguna 1937-5-8<br />

2-1 sail . 2-1 sail .<br />

gudamutil gudate<br />

gudamutíl gudete<br />

Büaria'tar . .lasa .jauraak .Aprika'.tik .arair~dik .Arainsiori GUDETE.AU .ASIZANETIK .QNAKQ. . J .QALDIRIK<br />

diran .gudarrwtilai .raturutzbai .amaazien .lengoan, INDARTSU .TAZARATATSJIENAK .IZA U. .DIRA<br />

.. . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . .. . .. . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . .. . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . .. . .. . .. . . . ATZQ .E.GLN .ZIRANAK<br />

. . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . .. . . .. . . .. . . . . . .. . . . . .. . .. . .. . .. .<br />

. . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . .. . .. . . . . . . .. . . . . . . . .. . .. . . . .<br />

. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . .. . .. . . .. . .. . . .. . . . . .. . . . . . . . . .. . . . .<br />

argia 1925-1-4 eguna 1937-5-8<br />

2-1 sail . 2-1 sail .<br />

gudaritza gudatu<br />

gudaritza gudatu<br />

.UNGRLA'N . GAZIEDLA .GUDAaITZARA .BEART.UTEA BIZKARGI .INGUR U.AN .ETEN .aARIK.GUDATU.ZAN<br />

.ERABAGLDA6.E Alzo<br />

. . . .. . .. . .. . .. . . .. . ... . .. . . .. . . . . . .. . . . . . . . . .. . .. . . .. . . .. . .. . . .. . .. . . .. . .. . . . . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . .. . . . . . .<br />

. . . . . . .. . .. . .. . . .. . .. . . .. . . .. . . . . . .. . . . . .. . . . . . .. . . .. . . . . . .. . . .. . .. . . .. . .. . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . .. . . . . . .<br />

. . . . . .. . .. . .. . . .. . .. . . .. . . .. . .. . . .. . . . . .. . . . . . .. . . .. . . . . . .. . . .. . .. . . .. . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . . . . . .<br />

. . . . . .. . . . . . .. . . .. . .. . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .. . . . . . .. . . .. . . . . . .. . .. . . .. . . .. . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . .. . . .<br />

eguna 1937-5-13 eguna 1937-5-12<br />

2-1 sail . 2-3 sail .<br />

gudaroste gudoin<br />

gudarozte gudoñetatik<br />

.Inditar.en .buruzagi . .Ixandi .jauna .duta .(~nadan) . . .. .baña .uri .ezeraztuak .argi.askn .age.rtuko . .dau<br />

.Q.nek .gudarcLzia .edo..ekerzüa .bat . .egiieka.jendea munudaren.,aure .gudoñatatik .uruti . .daguri .uri .PdeQj. . . .<br />

.bittzen.ari . .Amen .da baieri. .egindako . .erasa .zitala<br />

.. . . . . . .. ... . .. . . .. . . . . . . .. . . . . . . . . .. . .. . . . . . .. . . .. . . .. . . . . . .. . . .. . .. . . . . .. . . .. . .. . .. . . . . . . . . ... . . . . .. . .. . . . . . .. .<br />

. . . . . ... . .. . . .. . .. . . . .. . . . . .. . . .. . .. . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . .. . ... . .. . .. . .. . . . . . . . . .. . . . . . . . . ... . . . . .. . .. . . . . . .. .<br />

. .. . ... . .. . . .. . .. . . . .. . .. . .. . . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . ... . .. . .. . .. . . . . . . . . . . . .. . . .. . ... . . . . .. . .. . . . . . .. .<br />

argia 1922-2-26 eguna 1937-4-28<br />

2-1 sail . 2-1 sail .<br />

340


gerra<br />

gudontzi gudukatu<br />

gudontzi gudukatu<br />

l ondres . : .Hang:Kong .eudaasizssndoxzea .a~rabaei . H ori,gezWa.baladi, . .garla .ez.iüeka .bakharrik<br />

dau .irzgslaterra ka .Gobsrrwak.eta .Sángapoore'n Rusianaen.ela .Japoriesen .zrlean ; .bainaa, .F.rantziak . . .<br />

.anizeko. .gudantzi,takja . .egin . .dau, e~a.áertzs .zenbsü .errss urnsk .sre.b.ebar .lukete<br />

.. . . . . .. . . . . .. . . .. . . .. . .. . . .. . .. . . .. . .. . . .. . .. . . .. . .. . .. . . .. . . . . . .. . .. . .. . . . . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . .. . .. . . . gudukat u<br />

. . . .. . . . . . .. . .. . . .. . . . . .. . . .. . .. . . .. . . .. . .. . . .. . .. . . .. . .. . . .. . .. . .. . . .. . . . . . .. . .. . .. . . . . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . .. . . . . . . . . .. . . .. . .. . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . . . . . .. . . . . . . .. . . .<br />

eguna 1937-4-28 eskualduna 1904-2-26<br />

2-1 sail . 2-3 sail .<br />

gudu gudukatu<br />

gudu gudukatu<br />

.Diote . .Husria.Prsskisnta.srnan .gago.,d ela.bsr.e Goura .trapak.hiraur.lektiutan . .gudukatu. .ciúa<br />

soldadosn .buru, . .heiskin .gudurat .jaaiteko<br />

.. . . .. . .. . . .. . . . . .. . . . . . .. . . .. . .. . . .. . .. . . . . . .. . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . .. . .. . . . . . .. . . . . . . . .. . .. . . . . .. . . .. . .. . . . . . .<br />

. . .. . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .<br />

. .. . . . . . . . . .. .<br />

. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . .. . . . . . . .<br />

eskualduna 1916 eskualduna 1908-2-28<br />

2-1 sail . 2-3 sail .<br />

guduka haizatu<br />

guduka haizatu<br />

.<br />

. . . . . . . . . . . .<br />

. . . . . . . . .<br />

.Lebarúk iensrzlak .Gasablanaa . .ondaan .ukhen. .du .bi. . .. .Ipar..ako.stsaiak.sunisilu .ela, .hago ..aldekoak.diW<br />

.egunsz.guduka.brarthitz .bat .(. ..)Ak<br />

zkan .kasatak haizatu. .UNITAdekakoaii .amar. .ernan.araziz<br />

.erizan . .dula . .guduka .harlako .gara .bsherak, .sta .bilsn . . ..<br />

.eta,kolpatien .chitiak<br />

.<br />

. . . . . . . . . .. . . . . .. . .. . .. . . .. . . .. . . . . .. . ... . .. . . . . .. . . .. . .. . .. . . .. . .. . . . . . . . . . . . .. . .. . . .. . .. . .. . . . .. . . .. . . .<br />

. . .. . . . . .. . .. . . . ... . .. . .. . . .. . . .. . . . . .. . .. . . .. . . . . .. . . . .. . . .. . ... . .. . . .. . .. . . . . . . .. . .. . . .. . .. . .. . . . .. . . .. . . .<br />

eskualduna 1908-2-28 herria 1976-2-19<br />

2-1 sail . 2-3 sail .<br />

gudukatu hesibarrutu<br />

gudukatu esibarutu<br />

.iragan .astean .loortizkl .dúa .oraina .gudukatu Albarúa'n,.b.e..matxiñadsa .soriu . .da ; . .Egaakisarzstartu<br />

.kamunixtekin . .Saigaaeka .saldaiiaak zan .Isnengoz . .Asaldari:gudariokburuka .zitalak .egin . .<br />

ostean .esibarutu .dabsz .jaurgn:gudariak: .buruka<br />

. . . . . .. . . . . . . . . .. . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . .. . .. . . . . . .. . .. . .. . . . . . .. . .. . .arsitan .galtze..a.undiakizan .daban .alderdi .biok<br />

. . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . .. . . .. . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . .. . .. . .. . .. . . .. . .. . . . . . .. . .. . .<br />

. . .. . . . . . . . . .. . .. . . .. . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . .. . .. . .. . .. . . .. . . . . .. . . .. . .. . .<br />

herria 1973-2-8 eguna 1937-5-19<br />

2-3 sail . 2-3 sail .<br />

34 1


g e rur a<br />

hesibarrutu<br />

esibarutu<br />

1-ren kaltez<br />

Durango'ren kaltez<br />

1 1<br />

AJbariáLi,, .tie..matxiñ.adea .sorW .da ;. .Egoaldeari .serlu<br />

Joraüweri .asierw .Durango.'ran."ez .Pgiri.dituen<br />

zan .lanengaz- ~ar.!-.jgudariokbíjmka .zitalakzgin ..<br />

sugakatak .asrm .auxe. .eben, . .guda-.alzakoaldekoak<br />

.o.stean .esibar.ulu .dabp.zjaurgQ-.gudarial( ; .bur.uka<br />

actoreliaW,<br />

.areitan .galtze. .auLldiakjzari.dabe7-zlder.di .t)iol . . .. .<br />

. . . .. . . .. 1 1 11 11<br />

. . . 1 1 1 .11 1<br />

eguna 1937-5-19 eguna 1937-5-2<br />

2-3 sail .<br />

hesitu<br />

esituta<br />

1-5 sail .<br />

itsas hesi<br />

itxas-esi<br />

.<br />

. . . .<br />

. . . . . . . . .<br />

. . . . . . . 1<br />

.<strong>Bi</strong>oba.o.'.kQ .kaya .esituta .eukela.paxiot&aKiiagari.jun. . BILBAO.'KQ .1.TXAS. .ESIAK .ETA.AUGLANDAR<br />

.eb.enatik .m,á. .z.anzi .jtxasnntzi .sa= . .diia<br />

AZBAREINGIM<br />

. .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .. . .. . . . . .. .<br />

. . .. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . .. . . . . .. . .<br />

. .. . . . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . - .<br />

.<br />

.. . . . . .. . . . . . 1<br />

1<br />

eguna 1937-4-28<br />

2-3 sail,<br />

hiriaz jabetu<br />

. . . .. . .. . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . .. . ... . .. . . . . . .. . . .. . .. . .. . . .. . . . . . .. . .. . . ..<br />

eguna 1937-4-25<br />

2-1 sal .<br />

itsasail<br />

hiriaz jabetu itxasafl<br />

.<br />

. . 1<br />

AnglesakMesopotamian .biziki.iintsazri .zaizku- . .A= . Euran .dagozan .hasallelanitaUar . .et&,alemacidar . .<br />

.Bagdaci .-.ka .hiritik .bamar .kiiamatr,elw .gúiitu.en,. .ela<br />

Wdoritziak,.kQalaterxak,auxctri .ardurapp<br />

.e,guri .hiriaz .jab.elu .cilrjalakjj .barxia .O.zauk u.<br />

daukazarietw .bazen.zintza .jokatuka.dabpn . .usiea<br />

. ... . .. . .. . . .. . ... . . . .. . .. . . .. . .. . - - 1 - 1-111-1,11<br />

..11 1<br />

. ... . . . . . .. .. . . .. . .. . . .. . .. . . . . ... . . . . . .. . .. . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . .<br />

eskualduna 1913 eguna 19354-28<br />

1-2 sal .<br />

hondoratu<br />

ondoratu<br />

2-1 siL<br />

itsasperatu<br />

itxasperatu<br />

.<br />

. .<br />

. . . . . . . . . . . . .<br />

.Saritarider. .inguruetan . :'.España' .'. .akarazadu .paxálea . .Aranizazu .Mendi'..Itxuperatua.zala .la .wpraño .aldu .<br />

.ondcirzlu .da.na .bay.eztu.dau.ing.eles.itxaa-.zai,ago,a.k .. . . ijiarl .bLeriak4ezurW . .dilu .Seta .taAznar .atxeak<br />

. . .. . .. . . . . .. . . . . .. . . . .. . . . .. . . .. . . .. . . .. . .. . . . . . . . . . . . . .. . . .. . .. . . . . .. . . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . .<br />

. . . .. . . . . . .. . . .. . .. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . . . . . .. . .. . . . 1<br />

. . . .. . . .. . . . . . .. . . 11 1<br />

. . . .. . . . . . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . .. . . .. . .. . .. . . . . . .. . . . . . . . . .. . .. . .. . . .. . .<br />

. . . . . . . .. . .. . . . . . . . . .. . ... . .. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . .. . . .. . . . . . .. . .. . . . . .. . . .. . .. . .. . . .. . . . . .<br />

eguna 1937-5-2<br />

2-3 sal .<br />

argia 1928-1-1<br />

2-3 sal .<br />

11 1 1 . .. 1<br />

34 2


gerra<br />

jaurti kontra altxatu<br />

jaurti kontra altchatu<br />

:Canarias.' . .etaaaleares' . .erkaldaren .dastrzysr Eliopianoak .elgarr.ekin .samur.zambaü,bsdersn<br />

.diralakaai .erasaka.asiziran ..eta .150 .bañasuaga Godjam ..eka .eskualdean .aitzindari .bal .altcbalu,da<br />

.ge .yago .4auni .eutsezaa riagus.en.kantra. .(Etiopianoak .Jtalianaekin .garran .ari<br />

diren. .unaan)<br />

. . . . . . .. . .. . . . . . . . . .. . . .. . .. . . .. . . .. . .. . . .. . . . . . .. . . . . .. . . . . .. . . . . . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . .. . .. . .. . . . . . . . .<br />

. ... . .. . . .. . .. . .. . .. . . .. . ... . .. . . .. . .. . . .. . . .. . .. . . .. .. . . . . .. . . .. . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . .. . .. . .. . .. . . . . .<br />

eguna 1937-4-28 eskualduna 1936-1-17<br />

2-3 sail . 1-2 sail,<br />

jo Iehergai<br />

jo /ergaiak<br />

Elario.aidaan.bereziki, .indadsu„bsra,ta .zital . jaslaan . . Maruan .artean.ikaragarizka.gosetea .dabil<br />

ararioak .una.laatzuetan .jaaldi .gordLt ak .eginzúan Egazkjnen .lergaiak .i ata .aska .i l .dira<br />

.lea .gure.awtülak .eursn .aóeriko.kaakzaintzan .eta .. . . .<br />

.aldeztuten . .dakie<br />

. . .. . . .. . . . . . .. . . . . .. . . .. . .. . . .. . . . . . . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . . . . . . . . . . .. . . .. . .. . . . . . . . . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . .. . . .<br />

. . . . . . . . . . . .. . . .. . . . . . .. . .. . .. . . .. . .. . . .. . . . . . .. . . .. . .. . . .. . .. . . .. . . . . . . . . . . .. . . .. . .. . .. . .. . . .. . .. . . . . . . . .. . .. . . . . .. .<br />

eguna 1937-4-24 argia 1922-2-26<br />

2-3 sail . 2-1 sail .<br />

klasa Iehertze<br />

klasa /ertze<br />

.Solda dogoa.tüpitzekoa .zuen. jaus .araziz . .lá Gibraltar dik .ariu .diran .4arak.di marlez.SauiUn<br />

.túlabethatarik, . .urthera. .hijilerrenberriak .jakinarakin Ierize .andi .bat .egin .zan. . .Dunbolsa .lilomair.o . .. . . . .<br />

.denbara .hori .ez .tu.iaburtu .. .Gehiaga .dena .1931 .ako . . .ugaritara,enizun .zan . . .. . .. . . .. . . . . . . .<br />

.klasa.deüzsn .du .taerrizzarbitzura<br />

. . . .. . . .. . . .. . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . .. . .. . . . . . .. . .. . . . . . .. . . . . . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . .. . . . . . . . .<br />

. . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . . . . . .. . .. . . . . . .. . . . . .. . .. . .. . . . . . .. . . . . . . . .<br />

eskualduna 1935-3-29 eguna 1937-5-2<br />

2-1 sail . 2-1 sail .<br />

kolpatu Iurreko armada<br />

kolpatuak lurreko armada<br />

.Gerlako .mirústraak .berak .aithortu . .du,.baditugula Luireko. .armada .amendatu. .dugun .bezala. .airetako<br />

.jadan .han .bitak .berrogaiaa.hamazazpi, . .eta .k4,W.uak .armada .are .banditu .babar .dugu<br />

.b.errebun .eta.hamazazpi<br />

. . . .. . . . . . .. . . .. . . . . .. . ... . . . . . .. . .. . . . . . ... . .. . . . . . .. . . . . .. . .. . .. . . .. . .. . . .. . .. . . . . . .. . .. . . .. . . . . .. . . . . .. . . .<br />

.. . .. . .. . . ... . .. . . .. . . .. . . . . .. . .. . . . . . .. . . .. . . .. . ... . .. . . . . . . . . . . . .. . .. . .. . . . . . .. . . .. . .. . . . . . .. . .. . . .. . . . . . . . . . . .. . . .<br />

.. . .. . . .. . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . .. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . .. . . . . . .. . . .. . .. . . . . . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . .. . . .<br />

eskualduna 1908-2-28 eskualduna 1935-3-29<br />

2-1 sail . 2-1 sail .<br />

343


geerur a<br />

suaga suaketa<br />

suaga suaketa<br />

~ten .arlilarjakMaddd .Lidra .suagajaurliten .jarduri. . Egazkiñun,suaketabidp. .Jau .lagun .jausi .dira.btzik<br />

.Ctu- 1 . . . . . 1 1 11 CijatrQ .ran- iriossiL<br />

.. . .. . . . . . .. . - . 11<br />

. .. . . .. . .. . .<br />

1<br />

. . .. . .. . . .. . .. . . .. . . . . . . . . . . . .<br />

eguna 1937-4-24 eguna 1937-4-25<br />

2-1 sail . 2-1 sail .<br />

suaga suntsitu<br />

suaga suntsitu<br />

. .. . . . . . .. . . . . . . . .<br />

.diraiakcai .exasoka.asi .zirxu, .ela .1 .50 .baño.suaga tiaizaw ..UNITAdekakaad.zmr..eiw. .araziz<br />

.ge.y.ago. .jauiü .eutaezan 1<br />

. . . .. . . . . . . . . .. . .. . . .. . ... . . . ... . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . .<br />

. .. . .. . . .. . .. . . . . . .. . .. . . .. . . . . . .. . . . . .. . . . . . . . . 1<br />

1 1<br />

eguna 1937-4-28 herria 1976-2-19<br />

2-1 sail . 2-3 sail .<br />

suagaketa triskatu<br />

ezetsi triskatu<br />

.GEF.INIKA:KQ .SUAGAKEIARF-N . .QND.DREN Cierriika ..euzkQtar.on .ijri .lulun. .Ipku .maitagarlena . . . .<br />

.IZPARJNGI .GJJZrIAKBASATIKERIA .EZETSIT.Ek tzis.katua.jdor.o..dugu<br />

.DABE 1 1 1 1 . . . .<br />

.(F-uropaka .i7-parrkQiek)<br />

. . . . . . .. . . . . . 1<br />

1 1<br />

eguna 1937-4-30 eguna 1937-4-28<br />

2-1 sail . 2-3 sail .<br />

suagatu tropa<br />

suagatu tropak<br />

ArañBgurl .Madrid.suagWu-suagatu . .egin .aban El . .Salvadoir.ekci .tropak.HoLiduraa-.aka .lurr.eW.;saclu. .<br />

.p.axistok. . .e .gundo.kQ .bizian . . . . cka .bpja7-1 11<br />

. . . .. . . . . . .. . . . . . . . . .. . ... . . . . .. . . . . .. . .. . . .. . .. . .. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . 11<br />

1 .. . . . 1 1<br />

. . . . . .. . . . . . .. . . . . . .. . .. . ... . . . . .. . . . . . .. . .. . . .. . .. . .. . . .. . .. . . .. . . . . . . . . .. . . . 1<br />

. . . . .. . . . . . . . . .. . . .. . . . .<br />

eguna 1937-4-25 herria 1969-7-24<br />

2-3 sail . 2-1 sail .<br />

34 5


3 .3 .3 . Politika instituzionala


<strong>Bi</strong> <strong>begiratu</strong> <strong>euskarazko</strong> <strong>kazetari</strong> <strong>hizkerari</strong><br />

Hustuketaren emaitzak<br />

3 .3 .4 Gizarte gaiak<br />

Gizarte gaien multzoa aurrekoak baino zailxeagoa da, 'gizarte'<br />

izendapenak esparru zabala hartzen duelako . Hala ere, piska bat<br />

zedarritu dugu, kendu ditugun gaiekin : orainarteko hirurez gain,<br />

egunkarietan 'gertakarien sailean' kokatzen diren gertakariak<br />

(esanahi politiko-sozial-kulturalik gabekoak edo) aparte utzi<br />

ditugu, hurrengo atalerako .<br />

Atal honetan berriz, lehenik ekonomiaren ingurukoak agertuko<br />

ditugu, gero lan-munduaren ingurukoak, eta, ondoren, esanahi<br />

kultural edo sozialen bat duten albisteetako hitzak .


3 .3 .5 . Gertakarien sailekoak<br />

Atal honetan egunkarietan ohituraz 'gertakari' (sucesos)<br />

deitutakoen atalean sartzen diren albisteetako hitz-esamoldeak<br />

sartu ditugu . Normalean esanahi politiko, sozial, nahiz kulturalik<br />

gabeak izaten dira zentzu itxian, gertakari arrunt nahiz bitxiak .


Aurkibidea<br />

3 .1 . Fitxak kategoriaka, alfabetikoki ordenaturik 3<br />

Enuntziatzaileak 9<br />

Izenezkoak 26<br />

Aditzezkoak 39<br />

Izenlagunak 85<br />

Denborazkoak<br />

92<br />

Adizlagunak<br />

112<br />

Menpekoak<br />

135<br />

Juntagailuak<br />

142<br />

Kontagaiarenak<br />

151<br />

Kazetariarenak<br />

181<br />

Aditzak<br />

225<br />

Adberbioak<br />

270<br />

Kazetakoak<br />

277<br />

Adjetiboak<br />

283<br />

3 .2 . <strong>Bi</strong>ldutakoen zerrenda alfabetikoa 287<br />

3 .3 . Gai berezi batzuetako terminologia eta esamoldeak<br />

3 .3 .1 .Kirola<br />

322<br />

3 .3 .2 . Gerra<br />

333<br />

3 .3 .3 . Politika instituzionala<br />

347<br />

3 .3 .4 . Gizarte gaiak<br />

361<br />

3 .3 .5 . Gertakarien sailekoak 379

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!