Hezitzaileen prestakuntza esperientziala: aisialdiko ... - Euskara

Oinarri teorikoak 30
“Las representaciones de pasos intermedios, que hemos guardado y que ahora necesitamos
inspeccionar con el fin de traducirlas a cualquier forma simbólica que requiere proseguir con
nuestras inferencias lógicas se desvanecerán simplemente de la pizarra de nuestra memoria. Las
perderemos de vista. La atención y la memoria funcional tienen una capacidad limitada” (Damasio,
1996:165).
Horrekin batera, edozein hezitzailek daki bere eguneroko praktikan aurkitzen dituen
arazoak maiz lanbrotsuak direla, eta neurologiak gure garunean ere modu horretan agertzen
direla frogatu du:
“Los componentes claves se desarrollan en nuestra mente de forma instantánea, esquemática, y
en la práctica simultáneamente, demasiado deprisa para que los detalles estén claramente
definidos” (Damasio, 1996:165; letra etzana gurea da).
Horregatik guztiagatik, hezitzaileak aurrean duen egoeraren edozein azterketa analitikori
eta arazoaren ebazpen razionalari heldu baino lehen, oso garrantzitsua den zerbait
gertatzen da: aukera jakin baten aldeko hautuaren posibilitatea gure gogamenean agertzen
denean, nahiz eta oso iragankorra eta laburra izan, eta balizko emaitza “txarra” denean, gure
baitan sentimendu desatsegina esperimentatzen dugu (Damasio, 1996); eta alderantziz,
balizko emaitza “ona” denean, sentimendu atsegina. Esan nahi duguna da, gorputzak
egoeren aurrean erreakzionatzen duela, bere erantzun propioa emateko gai dela, eta horren
arabera jarrera jakinak hartzen dituela. Horrek guztiak, beraz, emozioaren inguruan esan
dugun guztia sakontzen du, eta gorputza erdi-erdian kokatzen dugu. Azken batean,
gorputzaren bidez balizko emaitzaren gogamen-irudi bat egiten dugu. Zertarako da
baliagarria? Bada, alarma-seinale automatiko gisa funtzionatzen du. Ondorioz, hezitzaileak
egin dezakeen ekintzak emaitza “txarra” ekar baldin badezake, honako mezu bat azaleratzen
du markagailu somatikoak, gorputzak, alegia: “Kontuz sor daitekeen arriskuarekin emaitza
jakin horretara eramaten duen aukera hautatzen baduzu”. Gorputz-seinaleak ekintzaren
norabidea berehala errefusatzera eraman gaitzake, eta beste alternatibak bilatzera bultzatu.
Ikus dezakegunez, hori guztia lotuta dago eboluzioak organismoaren biziraupenerako eman
digun mekanismoarekin; hots, gorputza emozioen agertoki gisa irudika dezakegu. Beraz,
hitzok oso aintzat hartu behar ditugu, hezitzaileon praktika etikoaren nondik norakoa, eta
muina bera, ulertu nahi badugu; hau da, nola hartzen ditugun erabakiak heziketa unean:
“La señal automática nos protege de perdidas futuras sin más discusión, y entonces nos permite
elegir a partir de un número menor de alternativas. Todavía queda margen para emplear un
análisis coste/beneficio y la competencia deductiva adecuada, pero sólo después de que el paso
automático reduzca drásticamente el número de opciones (...) Los marcadores somáticos