Hezitzaileen prestakuntza esperientziala: aisialdiko ... - Euskara

Oinarri teorikoak 24
“Las emociones determinan el dominio de las coherencias operacionales en lo que él o ella vive, y
por tanto, el dominio de la racionalidad en la que él o ella generan sus argumentos racionales”.
Hau da, Maturanaren iritziz, sistema razional oro a priori onartutako premisetan
oinarritzen da, norberari gustatzen zaizkion premisetan, alegia; norberak onartzen ditu
norbere lehentasunetatik abiatuz. Hitzok argigarriak dira hori ulertzeko:
“Todo sistema racional se fundamenta en premisas o nociones fundamentales que uno acepta
como punto de partida porque quiere hacerlo y con los cuales opera en su construcción. Las
distintas ideologías políticas también se fundan en premisas que uno acepta como válidas y trata
como evidentes de partida porque quiere hacerlo. Y si uno esgrime razonar para justificar la
adopción de esas premisas, el sistema racional que justifica esas razones se funda en premisas
aceptadas porque sí, porque uno conscientemente o inconscientemente así lo quiere” (Maturana,
1990:16).
Ondorioz, ez da arrazoia ekintza bat egitera eramaten gaituena, emozioak baizik. Are
gehiago, ez dago giza-ekintzarik emoziorik gabe (Maturana, 1990). Bistan da horrek guztiak
zer-nolako eragina duen heziketa-ekintzan: hezitzaileak hezkuntza unean zer egin behar
duen erabaki behar duenean, bere eginkizun-hezitzailea bideratzen duten ekintzen jatorria
emozioak dira, eta ez gogoeta.
Nolanahi ere, horrek ez du esan nahi arrazoia alboratzen dugunik, inondik inora. Ez dago
zalantza izpirik ere geure kezka eta buruhauste etikoak justifikatzeko arrazoia erabiltzen
dugula. Era horretan, jarrera eta jokaera etikoa ez denean, horren aurka joateko, eta geure
argudioak oinarritzeko, balio transzendentalak egongo balira legez hitz egiten dugu
(Maturana, 1996). Baina, hori hala egiten dugu baldin eta kontraesan emozional batean
aurkitzen baldin bagara, eta berau argudio sinesgarrien bidez desegin nahi dugu. Ikuspegi
pedagogikotik hori guztia aintzat hartzea oso interesgarria da: hezitzailea hezigaiarekin
erlazionatzen den unean, jarrera, egoera, jokaera edo gertakizun jakin bat ez zaiola
gustatzen edo ez duela nahi hala izatea adierazten duenean, eta horren arabera jokatzen
eta zerbait egiten duenean, hori guztia baldintzatzen dutenak emozioak dira, eta ez arrazoia.
Horri guztiorri argudioak emateko, janzteko, antolatzeko eta diskurtso logiko bat emateko,
arrazoiaz baliatuko gara, ezinbestean, jakina; baina heziketa-ekintzaren heziketa unearen
sustraia emozionala da. Izan ere:
“Sólo podemos actuar en un momento dado en un dominio de acciones especificado por nuestro
emocionamiento en ese momento” (Maturana, 1996:90).