Hezitzaileen prestakuntza esperientziala: aisialdiko ... - Euskara

Oinarri teorikoak 119
“... lo que a menudo consideramos significados abstractos y patrones deductivos suelen
depender, de esquemas procedentes de nuestra experiencia corporal” (Johnson, 1991:24).
Jar dezagun adibide bat hori guztia garbi uler dezagun. Esate baterako, “indar fisikoa”
kontzeptuaren esanahia indarraren gure gorputz esperientziatik sortzen da. Indar fisikoaren
esanahiaz jaiotzen garen unean bertan, edo agian lehenago, hasten gara jabetzen. Gure
gorputzari kanpoko nahiz barruko indarrek eragiten diote: grabitatea, argia, beroa, haizea,
gorputzaren barruko prozesuak, beste objektu fisikoen agerpena... Aipatu elkarrekintza
horiek indarrarekin izaten dugun lehen kontaktua dira, eta horiek gu eta gure ingurunearen
arteko erlazioa agerian uzten dute. Erlazio ereduak esanahi egitura bezala garatzen dira, eta
horien bitartez norbanakoaren mundua koherentziaz, erregulartasunez eta ulergarritasunez
agertzen hasten da. Berehala ohartzen gara gu ere indar iturri izan gaitezkeela; gorputza
mugitzen ikasten dugu, eta objektuak manipulatzen hasten gara, modu horretan indar
zentroetan bilakatzen garelarik. Beste ezeren gainetik, gure ingurunearekin indarren arteko
elkarrekintza ereduak sortzen ditugu: jostailuak hartzen ditugu, edalontziak ahora eramaten
ditugu, gure gorputzak espazioan zehar lekualdatzen ditugu... Guregan indarra eragiten
duten oztopoak topatzen ditugu, eta, aldi berean, indarra sor dezakegula ere ohartzen gara:
jauzi bat eginez, gure aurrean ditugun objektuak saihestuz... Batzuetan geure indar
erakustaldia eta gero ahituak, garaituak, indarrik gabe eta zapuztuta geratzen gara;
besteetan, aldiz, arrakasta izaten dugu eta ahaltsu azaltzen gara. Apurka-apurka
“indarraren” esanahia zabaltzen dugu. Indar eragile horietako bakoitzean jarduera jakin hori
identifikatzen duten patroi errepikagarriak daude. Bada, aipatu patroiak gorpuztuak daude,
eta gure esperientzia fisikoari egitura koherentea eta esanguratsua ematen diote maila
aurrekontzeptualean; nahiz eta gero patroi batzuen izenak ikasten ditugun eta maila
abstraktuan azter ditzakegun. Egia da modu proposizional batez, hau da, hitzez, adieraz
dezakegun indarraren kontzeptua formulatzen dugula, baina identifikatzen duen esanahiak
gure ulermen kontzeptuala eta proposizionala baino gehiago sakontzen du. Esperientzia,
eta, bide batez, ulermena gorpuztua daudelako.
Gauza bera gertatzen da, adibidez, “oreka/desoreka”, “barruan/kanpoan”,
“erdigunea/ingurunea” kontzeptuekin.
Beraz, eta autore berari jarraituz, egitura sorta handi bat gure gorputz esperientziatik
sortzen da, eta horiek guretzako esanahia duten, esanguratsuak diren eta gure
arrazonamenduan eragina duten patroiak eskaintzen dizkigute.